Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
Hide Articles List
5 articles on this Page
Y DEITEU,I
News
Cite
Share
Y DEITEU, Mewn cyfarfod o drethdahvyr a gynnaliwyd yn Pcnclawdd, ychydig nosweithiau yn 01, caf- odd peuderfyiiiad ci l'a^io yn ffafr adeiladu ysgol newydd i'r babanod yu agos i Llanmorlais. Yn nghyfarfod diweddaf Bwrdd Gwarcheid- waid Tredegar, penderfynwyd fod i bleidlais o gydynuleimiad gael ei Imnfon i weddw a Pliant y diwraldar Mr. W. Rufus Lewis, o Glyn Ebbw, a foddodd ger y lie hwnw tra yn ceisio achub ei dad. Diammheu y bydd yn dda gan Gymry yn mhob cwr o'r byd ddeall fod y duwinydd enwog, v Parch. Edward Matthews, Pen y. bont, gynt o Ewenni, yn gwellayn foddhaol o'i afiechyd di. weddaf. Ar hyn o bryd, y mae efe yn aros yn Porthcawl Gwneir ymgais i gael gan Gymdeithas Am. aethyddol Dwyreinbarth sir Forganwg i gynnal yr arddaugosfa gyntaf yn Caerphili; ac y mae dirprwyaeth wedi ei phennodi i osod y mater ger broil y pwyllgor. Y mae 60p. wedi ei addaw at y gwobrwyon. Bydd capel y Tabernael, un o gapelau hynaf Casnewydd, yn cael ei dynu i lawr rai o'r dydd. iau neaaf, i'r amcan o gael ei ail adeiladu. Bydd yr lioll draul yn 3,000p. ac o'r swni hwn, y tune 1,300P. wedi en iiaddaw, nen eu cyfranu. Y mae yr ymddiriedolwyr wedi Ilwyddo i gael gan y tirfeddianuwr aUnewyddu y brydles. Achoswyd cryn lawer o lawetivdd yn Aber sychan, ddydd Merclier, ar yr achlysnr o briodas Mr. F. A. Smith, cashier yn ngwnsanueth y Mri. "Partridge Jones a'i Gyf., gyda Miss Edith Mary Daniel, unig ferch y Cyu^horwr John Dauiel, Abersycban. Aiddangoswyd y teimladau goreu at y cwpl ieuangc gnu breswylwyr y dref. TREORCI. Ysgaldio t /nn<;H/«r<A. Dydd Morchei, bn bacligen, o'r euw TholllM John Morris, chwe mlwycld oetl, amah i Mr. MTlliam Morris, Herbert street, farw oddi wrth effcithian vsgaldUd, yT hyn a ddigwyidodd y prydnawn \ilnenorol. Ynnldengys fod chwaer Inch y traiigc- edig yn gwneyd trefniadau i'w thad ymolchi, pan y cwYmoodd y plen?yn i'r dwfr yn wysg e?e.n. Codwy d ef i fyny gan ?tywr.e?d ai yn ymy!, end bu farw vn mhen o ddentn deuddeng awr wedi y digwyldiiad. TY DDEWI. Marwolaeth Mr, Charles Morgan. -Bu y boneddwr hwn farw yn ei breswylfod, Bryn y Garn, Iwreu-ddydd Iau, wedi (koddef o bono gystudd byr, ond hynod o drwai. Pait yn gymmharol ieuangc, enmllodd Mr. Morgan 61 raddau yn llwyddiannus. Yr oedd efe 111 ustus heddwoh dros sir Gaerfyrddin, ac yn cael ei barchu gan bawb a'i hadwaenai. CEUG HVWEL.—Neuadd Gyhoeddus Newydd. — Y mae owmni cyfyngedig wedi ei ffurfio yn Y dref hon, i'r amcan o arleiladu Neuadd Gyboedd. us; ac yr ydym yn deall fod tair rban o bedair o'r cyfalaf. wedi <!anysgrifio. Dewiswyd Mr. E. A. Johnson, archadeiladydd, Abergafenni, i ddar- pam y cynlluniau, a bydd i'r gwaith gael eigano yn miaeu yn ddiymdroi. Cadejrydd y cwmm yw Syr Joseph Bailey, A.S. Prydnawn ddydd Iau, cafodd y carcharor Samuel Damp, yr hwn a ddiangoddo garchar clo Littledean, yn Nghoedwig-y-Deon, lie y caeth- iwyd ef am wneyd ymosodiad llofruddiog ar el gymmydog, ei gvmmeryd i'r ddalfa eilwaith mewn coed per ilaw y carchar o'r hwn y di- angodd efe allan. Yr oedd efe mewn cyflwr hynod o eiddil; mewn canlyniad, mae n debyg, i ddiffyg liuniaeth a man priodol i orphwys. CAERFyr,DDIN. Yrnneilld?tad ilfr. J. Hughes. —Deallwn fod Mr. John Hughes, un o ddynion cyhoeddusaf v dref hon, ar fedr ymncilWno o fywyd cyhoeddus, a threulio y gweddill o'i oes mewn tawelwch. Y mae efe eisoes wedi anfon ei ymddiswyddiadilaw fel swyddog meddygol y fwr- deisdref a'r heddlii, a gIVoa drefniadan i werthu ei fusues prcifat. GAil fod rhybudd o dri mis yn angenrheidiol yn yr achosion hyn, ni bydd i Mr. Hughes ymneilldno yn hollol hyd fis Medi. ABEBGAFENNI,— Achos gvsarthus. — Cafodd cy; huddiad gwarthus yn erbyn ben wr a breswyliai yn Llanteillio ei wrandaw yn heddlys y dref bOD, ddydd Iau nid amgen, ddarfod iddo gyflawni ymosodiad anweddus ar eneth fechan, 14eg mIwydd oed, o'r enw Mary Parry, mereh Thomas I Parry, Prospect Road, Abergafenni. libnai yr eneth ddarfod i'r trosedd gael ei gyflawni yn tthy Mrs. Gregory, Chapel Road, lie yr oedd hi yn wManMthferch. Gwadai y diffynydd y trosedd; ond traddodwyd ef i sefyll ei brawt yn y frawd- Jys. Gollyngwyd ef yn rhydd ar teichiafon. Yn nghyfarfod diweddaf Cynghor Trefol Caer dydd, penderfynwyd fod i Mr. H. M. Stanley gael ei anrhydeddu Arhyddidvfwrdeistlref,,fel cydnabyddiaeth am y gwasanaeth gwerthfawr y mae efe wedi ei wneyd yn mhlaid gwareiddiad a masnach yn nhywyll-leoedd Atfrica. Yn unol a'r peuderfyniad, bydd i'r Ysgrifenyad Trefol ysgrifenu at Mr. Stanley, i'w wahodd i Gaerdydd; BO vr ydym yn deall fod pwyllgor wedi ei ben- nodi i wneyd y trefniadan angenrheidiol ar gyfer ei ymweliad. Os ydym yn cofio yn iawn, y mae Mr. Stanley wedi addsw y derbynia efe yr anrhydedd, ond nas gall efe etto benuodi dydd ei ymweliad. PONT AH ntr LA is. — Damwain ddiftijol. — YII" adawodd tri eherbyd o Pcntardulais, ddydd Sadwrn, i'r amcan o gludo nifer o gantorion o Gorseiuion i Felindre. Ar y daith adref, dym. chwelwyd un o'r cerbydau, pa nn ar y prvd oedd o dan ofal Mr. Bonnell, adeiladydd. Canfydd- odd Mr. Bonnet) fod y ddamwain yn anochel- adwy; ac er ceisio arbed niwed iddo ei hun, neidiodd i lawr oddi ar y boes. Y foment nesaf, cwympodd y cerbyd arno, gan falurio ei goes o'r pen glin i waered. G?lwyd am gynnorthwy nieddvgol ar unwaith; ond yatyrid yr achos mor ddifrifol fel y symmudwyd y dioddefyddi ysbyt- ty Abertawe. Cafodd y personau oeddynt yn y cerbyd ddiangfa gyfyng, ac ni anafwyd ond un foneddrges. GLYN EBBW.—Y boddiad diweddar.—Cyn- naliwyd y trengholiad ar gyrph Mr. William Lewis, a Mr. Rufus Lewis, ei fab, y rhai a fodd- asant yn y lIe hwn ychydig amser yn flaenorol, ddydd Mawrth, vn ngorsaf yr heddgeidwaid. Y prif dyst ydoedd Mr. J. Gibbon, yr bwn a Iwydd- odd i dynu corph y tad t o'r dwfr. Yn jrroesi fat yr hysbyswyd ar y cyntaf, dywedodd Mr. Gibbon fod yr hen wr yn hollol farw pan dynwyd ef i'r Ian. Yr oedd y mab wedi suddo cyn iddo ef gyrhaedd glan y llyn. Yn achos y tad, William Lewis, dychwelwyd rheithfarn 'iddo gyflawni hunan laddiad tra mewn eyflwr o wallgofrwydd; ac i'r mab, W. R. Lewis, gyfarfod 4i farwoiaeth wrth geisio ei achub. LLANELLI. Gweinidogaethol. Y mae Mr. W. R. Price, Seaside, o'r dref hon, a'r hwn sydd yn awr yn efrydydd yn Ngholeg Presbyteraidd Caerfyrddin, wedi derbyn yr alwad a lodd- wyd iddo gau egiv?ys Gynnuileidfaol Har. pepden, Hundain. Y rAe:'<?oWa«A M?y. — Tybir na bydd i olynydd y diweddar Barch. Canon Wiliiams yn y rheithoriaeth gael ei ben- nodi am o leiaf ddou nen dri mis; ac yr ydym yn deall fod cryn lawer o anfoddlonrwydd yn cael ei arddangos mewn eylchoedd Eglwysig o herwvdd peunodiad ficer Ferryside i ganoniaeth wfig Ty Ddewi, yr hon gynt a lanwyd gan y Canon Williams. Hyd nes y caiff y rheithor newydd ei appwyntio, cymmerir gofal o'r plwyf gan y Parcb. Samuel Davies, y curad. CAERFYRDDIN. Marwolaeth Mr. Mostyn L-)avia.-Dr,vg genyni orfod croniclo marwolaeth y gwr hynaws ae adnabyddus uchod, yr hyn a gymmerodd le ddydd Llun, yr wythnos ddi- weddaf, pan yn ei 73ain mlwydd o'i oedran. Etbodwyd Mr. Davies yu aelod o'r Cynghor Trefol yn 1860; a Ilwyddodd i ddal ei sedd, oddi eithr am dymmor neu ddau, hyd ddydd ei farwoiaeth. Etholwyd ef yn faer y dref yn 1876, ae wedi hyny y tlwyddyn hon; lie yn gynnar y flwyddyn hon, gwnaed ef yn usttis heddweh. Ei ymadangosiad cyhoeddus diwedd. af ydoedd ar yr achlysur o eisteddiad Mr. Arthur Lewis ar y faiugc am y waith gyntaf fel cofiadur y fwrdeisdref. Yr oedd Mr. Davies yn Rhydd- frydwr ac yn Eglwyswr. NANTGARW.—Atituriafth lofdol.—O ddentn naw mis yu ol, dechreuwyd cloddio am 16 yn Pen y groes, ger y lie hwn f a dydd Sabbath, cyn y diweddaf, coronwyd yr ymdrech a liwydd. iant, o blegid darganfydawyd glo o ansawdd ragorol yn y dyfnder o 100 Hath o enau y pwll. Y mae yr awdurdodau yn hyderu yn fawr mai y weithien bedair troedfedd sydd wedi ei dargan- fod -sef y wytbïen neillduol hono y gwnaed ym- chwiliad am dani. Dawenychir yn fawr yn ngwyneb y rbagolygon am ddyfodol disglaer i'r gymmyclogaeth o blegid os ceir digonedd o 16 yn y fan, cailf rhai Cannoedd o weitbwyr en cytlogi. Taflwyd prudd-der dros yr ardal pan gauwyd glofeydd Craig yr-Allt a Rhyd yr-Elyg. ond bydd i'r prudd der yn awr gael ei symmud ymaith. Gollwn feddwl mai y peth sydd wedi aehosi mwyaf o syndod i esgob Ty Ddewi yn ystod yr wythnosau diweddaf ydyw y tTuith nad oes (itid un n' yn cael ei defnyddio yn nheitl ein newyddiadur, sef y FANKII Yr oedd ei atgl. wyddiaeth yn darllen y WcstOrn Mail, prif liapur Torïaid v Dfheudir, yt hwn bapur, gyda. llaw, sydd yn dra dyeithr iddo, pryd y digwyddodd iddo weled dyfyuiad o'r FANKR ar sflfyllta yr Eglwys yu Nghymru a'r dvdd o'r bluen, tra yu anerch vr aiiwyl gnriadlls f roil %,r' a'u gwrngedd- m yn A'mrtawe, aelli i'r tfrftttfrth o ildftiigos iddynt imd oedd ond nn n yu y,trill UAKm: Ileii fyued i geisio egluro y niater i'w arglwjdd- iaeth, dywedwn ei fod yn  fater '?? arno, nM ynte fod abs6nDoldeb yr n iy.nn Saadoo^luurr My?d iddo. Am yr hyn a ddy y FA"MER aB! rifedI yr Eglwy. y mae yn wtnooedd hollol: sef, Dad ydyw Eglwyswyr y Dyw bogaeth ond UD ran o bamp nea ?bw6ch 0 ;blogaeth y wlad, ?ERMin.- Y Wj gwnstabliaeth. Prif destyn y siarad yn y dref bon, a r tref!dd 2J[ 0 ..j gwnTtaV' "y mrpenWeth rS'^odraetb, a belyntoedd beddlu 1Ji080g LJuodaln, YD mYDed yo ddinM o'u cyffe1ybu â'r dyddordeb a ddangO!ir YD y cwestiwn hWD. A pha ryfend. Y mae yn hysbys ddigon, bellach, fod cynnrychiolwyr v bobl ar y pwyllgor heddgeidwadol wedi cael amser cynnhyrfus i ymladd yn erbyn traM yr ynadon a thrwy en pe.derfyomd didroi yn 01 YitwyddMMtienmU goruchafiaeth. Ond pwy fydd y prit gwuBMbt ? Dyma y cWetiwn, ac ni cheir Mtebiad iddo am betb amMr i ddyfod. Dywed un dearth Y dylai yr Arolygydd WiI. lianss, yr hwn sydd eisoes yn yr heddlu, gael y swydd eraill a ddywedant yr nn mor gadarn na ddylai efe ei cbael, am mai gorsaf-feistr ydoedd ya flaenorol. Deallwn fod rhai gwyr profiadol eraill yn ymgyulIylt am y swydd; an hunig obaith ni ydyw, y bydd i'r gwr cyramhwysaf gael ei bennodi, iddo fod yn Gymro, ac yn gallu siarad yr iaith heb ei bouglereiddio, fel y gwna rhai. MARDY. — Gwr nig yn diangc ymaith gyda llett!/wr. Gwnaeth K«T, o'r eow Ephraim Hiiglies, ei ymddangosiad ger bron ynadon Font- y prhld, ddydd Mercher, ac yr oedd yr hyn a ddywedsi yn dra difrifol; nid amgep, fod ei wraig wedi ei sarhan ti wy oldiange ymaith gyda'r llettywr, yr hwn, cyn ymadaw, a gyfiawnodd ymosodiad arno. Y dydd o'r blaen, ymddengys i Hughes, druan godi braidd yn foreu, I r amcan o gynnen tAn, a phurntui borenbryd i un o'r llettywyr oedd heb ddvchwelyd oddi wrth ei waith. Pan ddychwelodd i'w ystafell, synwyd ef yn fawr wrth weled llettywr arall, o'r enw Price, wedi cymmeryd ei le M y gobenydd. Galwodd Hughes ar un o'r plant i fod yn llygad- dyst o'r olygfa ond ni cbywilyduiwyd Price yn y modd lleiat; yn hytrach. cododd o r gwely, gan ymosod YII erwin ar Huglies. Daeth llettywyr eram i geisio en heddychu ond yn lie taweln, cymmerodd Price feddiant o'r poker, a cbyda hwn vn ei law, ail ddechreuodd yr yegarroes. Yn ddilynol, gwisgodd Price a'r wraig anffydd- lawn am danynt; ac wedi myned allan fraicb-yn. mraich, aethant o'r golwg dros fynydd AberdAr. Dywedsi Hughes fod ei wraig yn 51am mlwydd oed, ac iddi ei briodl ef 32ain mlvnedll yn 01. Caniatawyd gwarant yn erbyn Price ar y cv. huddiad o vmosod. CAERDYDD.—Y Cynghor Trefol o dan gertldd. —Bu y Parch. John Morgan Jones yn liywyddu mewn cyfarfod dirwestol a gynnaliwyd yn Pem- broke Terrace, prydnawn ddydd Ian, yn mbø. nn v traddodwyd aoerchiad gan y Parch. Morris Mot gan. Ar ddiwedd y cyfarfod, cafodd pen derfyniad cryf ei basio yn erbyn Bynnygion y llywodraeth I waddoli y tafarnwyr; a phender- fynwyd, befyil, fod iddo gael ei anfon yn ylfurf o ddeiseb i D, y Cyffredin. Pasiwyd nendtrfyi;- iad arall hefvd, yn gwrtbdystio yn erbyn pleid- lais ddiweddaf Cynghor Trefol Caerdydd ar yr egwyddor o ad-daliad, yr hwn a honid oedd yn groes i deimiad preswylwvr y dref. Yr ydym yn deall fod eglwysi Anghydffarfiol y dref yn bwr- iadu cynnal cyfarfod cyhoeddus a chyifredinol yn fuan, i geisio dylanwadu ar y llywodraeth i beidio pasio eu cynnygioti presennol.
' CLAWDD OFFA.
News
Cite
Share
CLAWDD OFFA. RHOBLTASERCHBCOOG. Byddin Rvban Glds y Capel Maw.—Yr wythnos ddiweddaf, oynnaliodd j fyddin hou yr olaf o gyfres o gyfarfodydd y tymmor yn y Neaadd Qylioeddus, o dan lywyddiaeth Mr. Hezeciah Jones. Canwyd sm-yw tftneuon yn y oyfarfod gan Misi M. A. Jones Ac B Edwards; Cafwyd adroddiadau, yraddlddanion. &c., gan Mr. J. Griffiths a'i gwn.m, a Miss S. E. RAberts, yngbyd ê.g anerohia:lau gan y lIywydd, aoeraill. Caf. wyd cyfarfod rhagorol. Yn y prydnawn, astodd y plant en dlgoni o de a bar. brith yn y Neaadd Gy. hoeddus, o dan ofal amryw o frodyr a chwiorydd oaredig. Da genym allu dyweyd fod ymdrech mawr yt» cam, ei wneyd i ddiogelu y plsnt rhag dylaiiwad t faroach feddwol, yr hyn y dywed Irbynod Arglwydd Randolph Churobillydyw y I%vyaf dieflij adinystriol'yn ybyd. Er hyny. y Mae y tasnach yn parhau yn Bodeudg iawn yn y eylohoedd hyn: acyn ol pob arwyddion, zoor flodenog ag erioed; ac er boll ymdreehlon y gwahanol gymdeithasau dirwestol, yebydig o obaith sydd yn awr am ddiwygtad a llelbftd yn nifer y meddwon. Os Hwydda y llywodraeth yn ei hamean o sefydla howl am ad-datiad am gymmaryd ymaith dr"ydded tafarn, gallwn fod yn dra sier na wejir dlwyglad wis yr YMW61 Dnw at hnn "n gwlad sta ei han#iredd, a i dwyn i't llwoh yn ediialriol, a'i gwneyd yn alia baoh a dhylw yn ngbanol galluoedd mawrion y lifd. Am- mhossibl ydyw dychymmygu am ddim mwy ofnadwy, atinheilving, a rhyfygns nag fod y wlad a hawlla fod y fwyaf gwareiddiedig a Cbristiowogol, yr unig un i geisio adRjrfncrthn y fasnaoh feddwol yn y dull gor- thrymush Yn ol pob Rrwyditprometinel, dynk fydd y ran, lynl, sn,. Y mae yn hollolamlwg fod y llywodraeth wedi pen- derfynn carin eu oyollulI allan a ohyda ohymmhorth y bradwyr Rhyddfrydig. gallant wneydbyny. Jtrpob peth a ddywedir gan y cyhoedd yn en oyfarfodydd, ac yn mhoh dull, nid ydyw y oyd gynnslllad presennol o brif orthrymwyr y byd yn meddwl attal dim ar en mympwyon a'u penderfynlad i otthrymt) yr holl deyrnas, no i lanw Jlogellaa en cefnogwyr At siian trail II Hadrad. Os na w6! Duw yn dda gyfyegn mewn rhyw ddall, yn ol ei anfeidrol ddoethineb ei bun, byddwn yn foan dan kAdwyn un o'r deddfau mwyaf ofnsdwy a gwir ortbrymus a basiwyd mewn nn wlsd warciddledig erioed. Dyma'r peth mawr yn boll ym. ddiddanion y cylchoedd byn yn awr. Un gaircyi) xftM) y poth hwn. Onid ollKrhywbeth tra awgrymiadol yn y (Faith fod y llywodraeth yn rhoddi y fath bwya ar waith yr adran hono o Gym- doithss Ddirwestol Eglwys Loegr, < roddodd ei chefn. ogAetb i'r melur ofnadwy hwn! Gwelir, hefyd, mor ddibris ydyw o syniadan y rhan arall o'r gymdeithas. A ydyw Human a'i dcnln yn cael eu gadsel i fvned i'r arogbren a barotowyd i eraill ? AI dyma y ffordd y mae Dow i arloeii yr eglwys? Ai dyma y ffordd y dygir arehesgobion ac essiobion, nrehddeoniaid a deon- iaid, parsoolaid a ehuradiaid, i yfed j cwpanau murwol a lanwasant ? Ai dyma y ffordd y utoo eti traba i ddy- chwelyd ar eu copam eu hunain!' Kid can genym ond tcatnTto wrth y rhai a gymmerMMt ran yn y peth hwn, a dywedyd- Eu olsddyfau sa hunain dy wallt odd eu gwaed, Eu cwpanau en hunain yfasant, I'r pwllll gloddias&nt y syrthiaiant, Yn y maglau a waussant y daliwyd hwy, Ybeiohiau a ff orfiaqant r4 roddwyd arnynt, Y trueni a gynnyrohasant a ddaeth artiynt, Dial a fynent, 10'11 dial a ddaetb.1 FrtoN OYSSYLLTX. Ail ttgortad pr Sglwyt Wladol.—Bai flnlsoadd ya (II gwraethom sylw o gauad yt hon. Yr oedd gwahanol resymsu yn cael eu rbõddl dros el bod yn eikel 01 chau, a throe attal y gwasanseth ynddi. Yr oedd rhai lietbhu a ddywedid yn ddonint I&wn. Un peth oedd, fod y enrvl yn rhy Fathodistaidd. Llawer 0 bethai tebyg a ddywedid mewn modd mwy difrifol gan lawer t Dywodir, tii-fyl, mai Ymneilliiuwyr sydd yn gOWlnyewyad is fyny y gyiiiiullfeidfa yn altr, fet o'r blaen. ûl,18 glvyno mawr yn erbyn pob) y capelau ya t H»! • her, wvdd ou hanffyddlondeb 1:" ,waheDol eDwnaD. a'iI .w gwahsnol enwndan. a'u P.61 (Irne yf OottOlleg., Ijrwedlr fod thai o'r enwadnu yh f wy tiieddol i 11111 y anffyddlawn na SHfatll. C. weled rod,) y gwi alff rlini ymddwyn Iti awr. Own' eir yrriffiost rtr hyn <> brjrrl n linfawgiwydd yr eglwy". 1 tvb j?'? y" d'?'. "m!d!ti th?wMa. pan ?'y?'"?'! hyn?. Na. y" wir, ?" y <?'! Dill met ddA at a faassl yn boffi. Nid dim 111 erbyn i bobl fyned I Exivre Leegr, ond y rhetwm am eamyn<^iad yno sydd yn anha u, Ond o rAft hyny, lie y eYftY* rei M llawer gwelvll ng hwy eu hunain yn ein gwabanol Capstan, a chan mil 0 groesaw i'r parson o honyni. Digon tebyg y cawn glywed am KIIpb y bar. yr yn cyfelrlo. at y lie hwn fel prawf 0 gynnydd yr Kglwyit EilOSLIiiBEBOHBUOOO. .LLL I Marwolatlh ammhetu yn JohmtoM.r-Botw diweddaf, oynnhyrfwyd yr boll nrumydlllaetb bon caD y newydd fdd gidinr, o'r euw Daniel Pritabard, 36am mlwydd oed, wedi ei gael mewn cyflwr difrifol, yn yr adeilad lie y cedwir y tt?." sydd yn ihodeg vbwng y lie hwn ? C?re.?. Fel yr oedd dY1 0 r eDW Samoel Tasker yn myned beibio y lie er. y g boreu Sabbath, efe a glywai riddfan oddi mawn. Aoth i ymofyn yr ?orM? a pb'" 't!M<'M ? "?': ofe A welai y dyn yn :prwedd ar ei wyneb, M yu <'??""?- Cod wyd ef i fyny, agwelwyd fod el wynelS yn orohudd. isdig A gwaed. Golchwyd ef, a Tho(idwid ycimlill frandi & dwfr rado, a chymmerwyd ef gaftmf. Wedl btD1. ted i chwiHo yn mheUMh yn ttM'oh. eh.?? It hot Ali bibell ar be. y M.by.J. ?twyd Or.Davies ?t. M anWMtb-M .t ei gael i'r i -yr Ewn a ?''?. &I ei fod yn marw, ao Dad cedd goD sith Wei adferi-d; a ba farw y D08 hODO, o ddentu banner awr wedi deg. Yn y trengboHarf, dywedni Mt. Fred. Jonw, perchenog y tramlau, a'r hwn aydd yn gofuln am danynt, fort y trangcedig yn deithiwr mynycb ar y tramiau, ai fod yn eiadnabod yn dda; ei fod wedi dyfod at y to am olaf oedd yn gadael Gwreciam Stdwrn. o.ddoutu banner awr wedi deg. Eu yn yifcddiddan ftg ef, lie yr oedd yunt siaradns fawn. Yr oedd wedi cael ychydig ddiodydd meddwol, oDd yr oedd yn alluog i ofalu am dano ei hun. Aeth arben uchaf y t.am aceiateddodd i lawr yno, Ile yr oedd amryw deitbwyr eraill. Dywed- &). yn <nhe)heh. cod oedd ef un am.er yn camatau i "Jdeit iio ?ydt'r tramiau, 08 Md ooddr?t yo Alluog I ofalu am danynt eu hunain, neu en bod dan ofal rhyw* un. Gofyoai an o'r rheitbwyr, onid oedd y traniolaf yn oael ei ill. y 1tram meddw V Dywedaj Mr. Jones fod hyny wedi bod flynyddoedd yn 01, ond naa gellid dyweyd felly yn awr. Djwedai Mr. Joseph Clutton, gyriedydd y tram, nad oedd ef yn gwybod fod neb ar ben y tramt pan yn ei wfcbioi fewn 1 r Idetlad; ond nag gallai gymmeryd ei lit Dad oedd neb y no; ii fod bob amter yn eu tynn i lawr, 01 digwyddai i rywun aroa yno felly. Galwyd lliAw. e dystion ynghyleh yr aohóa; ond nid oedd gan neb nnrhyw eglurhftd i'w roddi ar yr amgylcbiad. Dywedodd Martha Jones, chwaer i'r trangcedig, iddi hi et weled ar ol iddo gael ei ddwyn gartref, ac iddl ofyn iddo pa fodd y dlgwyao- odd, 80 iddo ddyweyd ei fod yn cofio y '.noo' pan yr aeth y tram, i'r adeilad, ao iddo syrthio i laWr, ac nad oedd yA oufio dim mwy, nao yn gwvbod dim, nes caf- odd ei hunanmew llynowaed. Ni ddywededd ps- bam na faasai yn dyfod I lawr pan oedd eraill yn dyfod. Dywedir nad oes ond tIIa chwe modfOOctrbwng y tram, a pfeen yr adeilad; 110 felly, rbaid ai fod wedi ei daraw Ilawr pan aeth y tram I fewn. Gokirit y trengholiad hyd ddydd Mawrth (heddyw). LLANGOtLBN. d" I Cummanfa Garni OynnulleidfaM y Methodmmia. Dydd LInn diweddaf ydoedd dydd cynnaliad y gym- manfahon. Yn y prydnnwn, y plant oedd yn cann. Ychydig o donau a ddewiawyd ar eu cyfer hwy, yn cael eu cynnorthWyo gan ychydig gyfeillion yn canu y tenor a'r bast. Yr arweinydd ydttedd bly. D. Jenkins, Aberystwyth. Yn niwedd cyfarfod y prydnawn, ewobrwywyd amryw am ddyagu allan ranau o'r Hp- ftorddvsr; a cbylioeddodd Mr. Jepkins enwau y rhai oeddynt wedi myned yn llwyddiannus drwy yt arhol- lad am dystysgrifaU yn y Yn yr hwyr, cemd tonau cynnullcidfaol yn unig. Yr oeddy canu yn daa, ar y cyfan. Chwarcuid yr American organ gan Mr. R. M. Davies, Acrfair. Cynnaliwyd y gymmanfa hon yn nghapcl y Bedyddwyr. Heol-y-castell, am fod capel y Methodistiaid yn myned dan adnowyddiad ar ei nen. Yr oedd y gymmanfa eleni fel wedi enniU bywyd new- ydd o ran poblogrwydd a brwdfrydedd ond dywedir mai mewn rhai dosbarthindau yn unig y mae hyny. I CSTV MAWJI. Gutarediqaeth pyfyng,-Dydd Mawrth diweddaf yr oedd y gymmydogaeth yn ferw gan y newydd fod geneth ieViango wedi cael ei lladd gan rtchgen tea Ilell oed. Fel yr oedd goreu y tio, trodd allan yn wananol ychydig, gan nad oedd r ferch wedi msrw er hyny, cafodd waredigaeth ryfeddol iawn. Y mae gan y becbgyn o ddeutu yma yn awr rywbeth i daflu ceryg, a hyny yn mhell iawn, gyda grym anarferol. Y maent yn e-u liuchio i bob cyfeiriad, yn hollol ddiystyr o'r eanlyniadau. Y mae amryw wedi cael gwaredigaeth- au o'r ceryg yn ohwibianu heibio iddynt o fewn ychydig fodfeddi. Y mae rhai wedi cael eu clwyfo yn drwm, ae wedi rbybuddio y bechgyn; end i ddim pwrpas. Ond y tro uchod ydoedd yr un mwyaf difrifol o lawer. Tarawyd y ferch hon yn ei hael, net y dlsgynodd i lawr fel marw, a bu yn y sefyllfa hono am beth amlet. Lledaenwyd y gair chwaneg nag unwaith ei bod wedi marw; ond da genyf ddyweyd ei bod yn gwella. Dy- lai rhierairyburidio eu plant i beidio chwareu&'rpethau hyn, ond mewn Ueoedd agored, lie y gwyddant 1 ba ie yr aiff y ceryg, ao na fyddo perygl i neb gael eu nl. weidio. Ghceithfiioi.—Y mae rhai o'r gweitbfaoedd eyteliyool yma yn gwaethygu yn fawr, a'r dynion yn segur law?* o'u hameer. Pan ddaw ychydig gyfnewidiad er gwaeth i't lie hwn yn awr, y mae yn oynnhyrfu y dynion yn fawr, gan fod cymmaint 9 weithfaoedd wedi eu hijttal, a chynnifer o ddynion allan o waith. Dywedir fod dios ddnUigMn o ddynion wodi eu hattal me"D un gwaith yr wythnos hon. Y mae hyn yn taraw yn lied ehwithig, pan y mae y meistri hyny yn pwtwyd cym- maint 0 ddefnydd o wellhid masnach o dan nawdd y weinydilaeth bresennol. Pa beth a ddywedant yn awr, nis gwn. Ond pil y, cair yn fuan eu clywed yn dyweyd mai ofn i'r blaid arall ddyfod i awdutdod ydyw yr achos fod traauach yn dechrea gwaethygu eisoes. Cawn weled, 6 chAnt eu gwylio yn ofalus am ythydig yn awr. Ycynhauaf.—Y mae y oynhauaf gwair wedi dechreu o ddeutu y Olawdd mewn Ilawer He, a'r enydau yh dda a thrymion.—Gwylitor.
LLANFAIR OAEREINION A'R CYM…
News
Cite
Share
LLANFAIR OAEREINION A'R CYM MY DOG AETH ATJ. Cyfarfod Ptegethu.— Cynnahodd y nrodyr Wesleyaidd yn Llanfair eu cyfarfod pregethu blynvddol, nos Iau a dydd Gwener diweddaf. Pregethwyd gan y Parclin. John Evans (Eglwys bach), a D. O. Jones, Manoliester. Cafwyd cyn- nulliadau da, ac arddeliad IImlwg ar y weinidog- actli. Wrth wrandaw ar Mr. Evans, gresyuem yn fawr ei fod A'i fryd ar dtoi ei gefq ar Gymra, giln mni coiled fawr fydi colli cawr fel efe. Nid anghofir I Adduiied Jacob' a Phrllwf yr archoff- eiriad Joshua,' tra y cofir am enw Eglwys bach.' Y mae y Parch. D. O. Jones, yn sier, yn un o'r gweinidrtgion ieuaingo mwyaf addawol a fedd y Wesleyiatd. Pregcthodd yn gampus. Cafodd y rban pwchaf o ddyn wledda yn frfts yn y cyf. arfodydd. Eiftrddfod Undeb BarneyWele, y mile yr eis- teddfod hon i'w rhestru yn mhlith y pothau a, tIi. Hir ddisgwyliwyd am dani, a phryderwyd llawer am ei llwyddiant, Yr oedd yr htn ddydd Mer. cher, i fesur, yn dymmhestlog, yn neillduol felly yn y ptydnawit ond cafwyd cynnulliftdau riiag- órol-digon lliosog i arbed y pwyllgor rliag myned i ddyled. Anturiaeth Had fawr ydoedd cael eis- teddfod at raddfa mor eang a'r un a gynnaliwyd yn Llanfcrfyl, i ardal mor dcceu e i phologaetb; ac y mae y pwyllgor j'w canmawl yn t'wr am eu hysbryd anturiaethus, M i'w lloiSgyfarah ar lwyddiantyr eisteddfod. Bu y pwyllgor yn hapus yn eu dewisiad o arweinydd M o feimiad cordd- orolj yiiaillyn mherson Watcyn Wyn, a't Hall yn mhei-soft Hos Morlais. Gwyddai pawl) am slluo'dd eerddorol yr Eon, lie am ei fedrusrwydd fel lieirniad, Ac am Wateyn Wyn hofyd, yr oedd el glnd yn hysbys fel bardd, 1111,1 hid oedd odiil neb yn gwybod nemawr am dano fel arweinydd eisteddfixlol; ond yn ystod y dydd, buan y gwol- wyd fod ynddo gvmmhwysderna i wneyd irwein- ydd da. 'Wel, jfoichyu ydyw hwn yna,' ineddai un cyfaill wrtliyf ar ol cyfarfod y prydnawn. Gwnaeth ei Waith yn hynod n ginmoladwy a chyimnsradwy, Adnnbyddir Wuteyu WYII yn yr ardaloedd hyu mwyaoh itymniaint fel W itoyn Wyn yr arweinydd ag fel Watcyn Wyn y bardd. Rhoddodd Ens Morlais foddh&d cyffredmol fel beirniad eerddorol. Yr oedd yn cribo yn erwin .rdro; ond dyledus vdvw ystvnod mu &40B >T eisteddM oedd gmddo i fe'rm&du W-thi, ac md safon y eyfarfod ))enyddo!.  ei f«*J™ hynodo gy?ir ya ei ddyf?n.?twb tro. Canmol. odd yn fawr ddatganiad y tn chor o r Ha., yn y BVStadleuaeth gorawl, a ",n.\lT ydlltCdd y boddhad pan y dyfarnodd gor Meifud yn oreu-v 110illf o r tri TO Rorchfygu. Llywyddwyd y. y horeu a'r hwyr gan Mr. Arthur Chamberlain (brawd Mr. Joseph Chamberlain), ac yn y prydnawn gan r. Humphreys-Owen, Glansevern (yr ymgeisydd Rhyddfrydig dros fwrdeisdrefi Dmbych). Caí wyd anerchiadau penigamp gan y ddau. Rhodd. odd Mr. Chamberlain triis-hanes oyddorol am yr eisteddfod o'r chweched canrtf hyd yn awr, a ehafwyd gan Mr. fliiniplireys-Owell inercliixd llawn 0 frwdfrydedd a chene(ilgarweli. Yr y, ym yn adnabod Mr. Humphreys-Owen or's rhai blyn. vddoedd bellach, ac yr ydym yn myned i synio yn uwch am dano yn barhans. Dylecii fod yn Ulch o hono yn mwrdeisdrefi Dinbych, fel yn dfhau yi ydych. Gwna aelod seneddol rhagorol, Y mae yn Gymro o waed a theimiad. Y r oedd yn eglur arno ei fod yn mwynhau yr eisteddfod, a theimlai ddyddordeb amlwg yn seremom y cndeirio. Der. wenog aeth &r 'gadair,' a cbyhoeddwyd ef nu-wn •heddweh' yn I rif-forot Uudeh Banwy am 18j0- Un o'r pethau a'n taiawodd gyda nerth yn ystod V dydd ydoedd grymnsder y local taloit. Yn sici (idi on, y mae Undeb Bnllwy yn llecyn cynnyrch. iol fawn mewn ystyr lenyddol. Bntlnr y eym. moedd hyn gan feirdd a llenonon. Yn chwancol at v prif feirniaid, yr oedd amryw o'r brodyr lIeol yn beirniadu ar yr ls-destynau, a nodwedard beirniadaethau rhai o honyot gan allu a medr dir gamsyniol, Ni ddigwyddodd d.m anhapus y. ystod y dydd, oddigerth un tro ynglSn ag uu o'r oystadleuaethau eerddorol. Mynai Wateyn Wyn ddarfod i un o'r ymgeiswyr weithrodu yn annhr", yr hwn a giciai yn erwin; ond eiste,idwyd' arno mor effeithiol fel y tawelodd yr ystorm yn y man. Yn yr hwyr, cafwyd cyngherdd mawr. eddog. Y favourites, yn ddiau, oeddynt bos Morlais, a Miss Megan Jones, Llundain. Y mae gan Miss Megan Jones lais rnetzo-^oprano Bwynol a phrydferth a gwna ddefnydd effeithiol o hono er rboddi mynegiant cywir o'r geiriatt,A (Idatgeiiir ganddi. Gwnaeth Miss Nellie JonMLhmdain, ei gwaith fel cyfeilydd yn arddorchog. afodd ddiwrnod etled, a rhaid ei bod yn limediguawu erbyn diwedd y dydd. Dun-hddiad.— Cymmerodd nn o'r digwydrt- iadan IUwyaf gresynol le yn ardal Llanga-dfan (o fewn milldir i babell yr eisteddfod) rhyw wythnos yn ol, pryd, mewn yinwael, y ciciwyd dyn parchus, o'r enw Mr. Robert Morris, amaethwr a breswyl- iai gyda'i chwaer a'i frodyr yn Tu-hwnt-i r-parc, Llangadfan, ae y bu furv mewn poenau dlrdyiiol mewn canlyniad. Yn y trengholiad dygwyd rheithfarn o ddyn-laddiad yn erbyn David Morris, Ty'n-yr-eithin. Dydd bu, yn y Trallwnt, traddod- wyd David Morris i'w breti ar y eyhuddiat hwn, yny frawdlys nesaf sydd i'w chynual yn y-Dref- newydd, ger bron y Barnwr Hawkins, o ddeutu yr 8fed 0 Orphenaf. Cydymtleimlir yn fawr a tlieu- luoedd pob un o'r ddati, gait eu bod yn denluoedd pttrehusynyrardal. NiLl oes ond rhyw chwecho flynyddoedd er pan y condemniWvd Levi Jackson i bum mlyned(I o benyd-wasanaeth am drywanu i farwolaeth wr ieuangc o'r ardal, a'i gyllell, mewn ymrafael. Cymmerodd y ddwy gyflafau le mewn ychydig o latheni i'w gilydd. Dyma ddau ysmotyn dn iawn ar ardal liynod o Wyled IJangadfan Yn sier i chwi, y mae rhyw beth o'i to yn yr ardal; ond cawn ddychwelyd at hyii eto. Y Genk(tdaeth.-Bu Dr. Griffiths yn y Bont- newydd, Pontrobert, a Llanfair, y Sabbath di. weddaf (Mehefin 13eg), yn rhoddi bancs gwe.th- retliadau y Genhadaeth ar Frymau Cassia, yn íwy. af neillduol y gangen feddygol o bom. Yr oedd yn dda genym ei weled a'i glywed. Yr oedd yn edrych yn dda, ac yn traethu i bwrpas. Cyfrau, odd ychydig o gyfeillion symiau tuag at he)Mt!m yr hoipital yn Mawphlang. Y mae llwyddiant mawr wedi bod ar y gangen hon eisoes, a diam- mheu fod llwyddiant mwy yn ei haros yn y dy- fodol. Bwriatla Dr. Griffiths adael y wlad hon am y Bryniau yn yr Hydref nesaf. lym ap Edward,
TAL-Y-BONT, GER CON WY.
News
Cite
Share
TAL-Y-BONT, GER CON WY. CTLCHWYL LKKTDCIOL A CHIMDDOROL. Dydd Sadwrn, Mebibfin 14eg, cynnali- d eyfartoa- ydd eystadleuol am ddau a phiimp o'r glocb, yn Salem, eapel yr Annibynwyr yn y lie ucbod. Y llywyddion oeddynt, y Parob. W. Mason, a Mr. Q, Davies, Lhdiart Fl ° ?° ?imiMd oeddynt, y PMchn. J. P-J^ Mason: Gwilym Oowlyd; y Mri. D. D. Parry, Wri^an' rWlt; J. Tty?. T*t-y-bont i a J. W. Thom&% WMn. fawr. Cy?.i!i? gaa Mr. D. D. Parry; ac M?c?- iwyd gan Gwilym Cowlyd. Cyfarfod y Prydnam. Wywydd. y Parch. W. Mason. Agorwyd y cyfarfod gyda thon gyffredinol. Yna cafwyd aoercbiad byr gan y llywydd. Wedi cael [anerchiad gan yr hen frawd doniol, Mr. R. Jones, Tan-y-bwlch, cafwyd eystadleu- aetb ar adNdd, Pa le y mae y b&d,' gan y plant; laf, C. A. Owen, Tal-y-braich; 211, G. Roberts, tareg-y ffordd. Yr oreu ar yr Hosenau npf oedd Mrs. Catherine Evans, Tan-yr-iwan, Llanbedr. Y goreu am adrod(t, Y ddwy wraig o'r "lad,' oedd Mr. G. R. Janes, Ebenener, Llanddeiniolen. Yr orcu am ddat- ganu, CAn yr Ainddifad,' oedd Miss Anne M. OweDI, Frondeg. Y goreu ar y tri pbennill, 'I)athlieA iwbili capel Salem,' oedd Mr. Peter Jones, Tal-y-bont. Ar- eithio, Y buddioldeb o ddyfod i'r Yagol habbatliol; goreu, Mr. Thomas Williams, Trefriw. Un a gynnyg- lodd wneyd darlun (penril sketch) o'r 'Afr tief, A] t. Timothy 'Evans, Llanbedr, ac yr oedd yn gwir deilyngu y wobr. Ar y tri englyu ar, 'Dyn cyn ei oes, dyn yn eioes, t. dyn ar ol ei oes gOIOU, Mr. John Phillips, Llanrwst. Unawd, 'Cymru Wen;' goreu, Mr. John Roberts, penmachno. Terfynwyd v cyfarfod difyrus hwn trwy ddatgan- led 0 Hen Wlad fy Nhadau,' ynghyd i'r diolchiadau fcTfarfil. Cyfarfod yr Hwyr. Oymaierwyd y gadair yn y cyfarfod hwn gan Mr. G. Davies; a'r arweiniad gan Gwilym Cowlyd. Wedi cael cn gan Mr. W. J. Thomas (y beirniad eerddorol), ac anerchiad byr gLII y cadeirydd, cafwyd anerchiadau gan amryw feirdd. Tractliodau, 'Cymmeriad da; goreu o naw neu ddeg, Mr. Edward Roberts, Bagilltt Ni ddaeth neb yn mlllen i ymgeisio ar ystyron a thaiddiad y geiviau, I.lanbedr-y-cenin,' 'Ffynnon Pear, 'Eryri Cynnadledd,' 'Penbryn Twrw,' Lhryn y Gwayw,'a Koewen.' Gresyn hyn hefyd. Y goreu am adrodd 'Y Tfen,' oedd Mr. G. R. Jones, Ebenezer. Rhanwydy wobr am yr un&wd, 'Yr Ornest,' rhwng tri; sef, y Mri. John Roberts, a D. Price Davies, Pen- ittaobno, a Robart Williams, Coety, Tal.y.bont. Nil- mot Wyn, Beddgelert, a ennillodd ar y pennillion, 'Llawenydd y Cristion.' Mr. Richard Roberts, Ffes- tiniog, oedd y goreu ar yr unawd, 0, na byddai yn haf o hyd.' Yr ereu am 'Y terch-lythyr Cymracg, 6add Miss A. DMitt, lJidijlrt Fadog. Parti Wr. W. Jehes, Coed Sadwrn, oedd y goreu ar y pedwarawa, Y blodeuyn olaf.' Miss Williams, Ffactori, Trefriw, oedll yr oren ar yr unawd, Morwynig Aeron.' Dau got meibioij a ddaeth yn mle 01 i ymgystadlu ar 'W>'r Philistia;' oef, parti o Sale'n, a pharti o Lanfair- fecheknz-gwobr, op., a (leftiyild siwt o dditlad i'r ar- weinydd. Y mae yn ytnddangos fed y ddau barti yn eiuin bron eystal a'u gilycld Ond parti Salmn a pafoiid y Wobr. Rhanwyd y wobr ar ddatgami yr unawd, ddau wla(IgarA,r,' rliwiig Mr. J. liubeitR, Peniiiaclino, a'i gyfaill, a Mr. 1). 11. Davies, Pentnaolmo, a'i g)faill, Ygnreuary triawd, 'Molwcli yr Arglwydd, 'oedd Mr. J'idward Johet, Ffactory, Dolgareg, a'i barti. Ni ddaeth neb yn inlaeij i ymgeisio ar y Owpan bren,' y bren,' n-r ixe;iyg gwl&n ite yr oadd y yn amibeilwng. Terfynwyd y cyfurfod trwy gnmi 'Hen AMad fy Nhadau.' Cafwy(I oyfarfodydd piblogaidd it llwyuii* .alu\UI. ¡.,lethidon.
Y GOGLEDD.
News
Cite
Share
vddio y creigiau yn rbad. bydd raid i'r hysbye- Wvr o hyn allan, ddodi en papurau ar y rbai Trefniant yll?ithy?-dg.-(,,wDeirymdrech ccniol i gael y lytbyrau o hyn allaa trwy Rhiw- abon a Dolgellau, yn hytrach na tbrwy Gaernar- ion, ac Afonwen. Cyrhaedda y llythyrau i Dol- eellau rhwng chwech a saith yn y boreu; a phe y trosglwyddid hwynt i dren cyntaf yr Abermaw, fe guffai y derbynwyr hwynt, o leiaf, ddwy awr yu igynt nag y maent yn en derbyn yn awr. WYDDGRI;G.- -Cyn,naliwvd festri yn y Mref hon, ddydd Mercher, o dan lywyddiaeth y Parch. T. Jones, rheitbor, i'r amcan o ddewis gWIHcheiliwad Y tlodion fel Oynydd y diweddar Mr. Edward Jones, Bryncelyn. Cynnygiodd Mr. Llewelyn Baton, ac eiliodd Mr. G. P. Edwards, fod i Mr. Thomas E,i.anq. GwernafieJd, i gael ei ethol, tra y cynnygiodd Mr. J. Corbett, ae yr eiliwyd Ran Mr. William Parry, bennodiad Mr. John Lloyd, Maesgarmon. Pleidleisiodd 16eg tiro-, Mr. Evans, ac lleg i Mr. Lloyd. Yna iwuvliodd cefnogwyr Mr. Lloyd ar fod i bleidlais ) fihvyf gael ei chymmeryd. Yr wythnos ddiweddaf, bu eglwysi Methodiet- laid Calfinaidd sir Fba yn eynnal eu cymmanfa, oedd canu iiycyddo), o dan arweiniad y cerddor .?abyddusAIr. W. T. Rees (?1/? Ddu), Llan. elli. CvnMtiwyd cyfarfodydd yn y Tabernael .tdvdd Mawrth, yn Bodedern ddydd Mercher, yn Nehaergybi ddydd lau, ac yn Llangefni ddydd Gwener. Y tonau aganwydyuyrhoIlHyfarfod. 'dd oeddyat' Mamre,' Reve),' G)au Rbondda, 'Hangeitho,' 'Trefegfw?,' Cntross. Eden, Llauilar,' a 'Rotterdam, o lyfr 7eM? G''f? a 'Uan);!ofTM,"MyDvdd Carmel, a I Glasfryno' < Einynau y gydgan Halleluwia (Handel). Cafwyd cyfarfodydd rhagorol. MOSTYN.—Tynu dyted capel,-Nid oes yr un ddvled ag y gwneir ymdrech mor egniol i'w 6ym- mrid ymaith yu Nghymru a'r ddyled sydd yn vorp! hwvs ar ein hadde]dai; ac yn am), y mae Mb! syfTredin ein gwlad yn aberthu Jhawa o evsurou er rewyn bwrw eu hatting i'r drysorfa at hyn. Yr oedd dyled drom yn gorwedd ar gapel Uvssegr (A.) Mostyn, ond y maent yn awr wedi si chlirio. Adeiiadwyd y capel yn 1881, am y twin o 1,650p.; ac erbyn 18St, yr oedd l,030p. wedi en tain. Y pryd hwn.caiodd y lofa ei gorlifo, a bu raid i liaws o'r gynnulleidfa lyned ymaith o'r dref i chwilio am waith. Yn ddiweddar, gwnaed ymdrechion egniol gan Dr. Pan Jones, y gweinidog, i dalu y ddyled, ac erbyn hyn y mae efe wedi Ihvyddo. Yr wytlinofj ddiweddaf, cyn- naliwyd cyfarfod cyhoeddus, o dan lywyddiaeth Mr. G. W. Taylor, i'r amean o ddathlu yr am- gylchiad; a chymmerwyd rhan ynddo gan y Prif- athraw Michael D. Jones, Bala; Parchn. D. Jones, Glyn Ebbw G. Johnson D. Rees, Capel Mawr; aD. Oliver, Tretfynnon. LLANDUDNO.- Y dreth ddyfodol.-Cymmerodd gryn biarad le yn nghyfarfod diweddaf bwrdd dir- prvvyw'd yr y dref hon, ar swm y dreth y bwne<ud eigoso am y tymmor dyfodol. ANv rymai y pwvllcor cyllidol, trwy eu hadroddiad, fod i dreth u 3s, 6c. gael ei chodi; ac wrth gynnyg fod i'r adroddiad gael ei fabwysiadu, dywedodd Mr. Richard Jones fod treuliau y dref, yn ei dyb ef, vn tueddu i chwanegu yn ystod y blynyddoedd diweddaf hyu, ac y dylid gwneyd rhywbeth i'w cadw o fewn terfynau rhesymol. Gwir ydoedd fod rhagolygon y dref yn hynod o addawol, gan uad oedd cymmaint ag un ty yn vfAg. Ur. Dahon a ddywedai fod tieth o 3s. 6c. yn rhy fychan, ac y byddent yn dechreu ar waith y liwvddvn gyda swm o 1 OOp. i'w herbyn. Cyn- uy^iai ef fod i dreth o 3s. 7c. gael e: gosod, gan y dcuai hyny &» o ddeutu 600p. i mewn yn chwan- egol iddynt. Eiliwyd hyn gan Mr. Dunphy, tra Vr amlygai Mr. Hugh Kdwards ei farn o blaid tynu y dreth i lawr i 3s. 2c. Yn yr ymraniad, cafodd adroddiad y pwyllgor cyllidol el fabwys iadn, trwy fwyafrif o wyth yn erbyn pedwar. GWRECSAM. Pwynt ptoysig o dan Ddeddf Givallgoh.,u,ydd.- Yn nghyfarfod bwrdd gwar. cheidwaid y dref hon, ddydd lau, darllenwyd llythyr oddi wrth Fwrdd Llywodraeth Leol, yni'hyd ag un arall H anfonwyd i'r bwrdd hwnw gan Dt. Edward Davies, swyddog meddygol y tlotty. Yr oedd y llythyrau yn dwyn perthyinas ft phwynt pwysig o dan ddeddf gwallgofrwydd, yn yr hon y mae adran yn darparu ar fod i wailgof. iaid y tlotty gael eu harchwilio nid gan swyddog meddygol y sefydliad hwnw yn unig, ond hefyd gan feddyg heb fod yn dwyn cyssylltiad ar llotty. Y cwesciwn y dymnnai Dr. Davies gael attebiad iddo ydoedd, a oedd gan eigynnorthwywr et hawl i weithredu yn y cymmeriad hwnw, gan ei fod yn feddyg graddedig. Barn Bwrdd y Llywodraeth Leol ydyw, nad oedd y ffftith fod lueridyg wedi ei bennodi yn gynnorthwywr i feddyg y tlotty yn gosod allan fod y cynnorthwy. wr ei hun yu dal cyssylltiad a'r sefydliad.- Dywedodd Mr. J. Daniel fod Dr. Davies, yn ei dyb ef, wedi gweithredu yn anfoesgar o'r braidd, trwy ysgrtfena heb wneyd ei fwriad yn hysbys i'r bwrdd. V cadeirydd (Mr. Griffith Bos. awen), a syi^uJd mai nid ewestiwn rhwng Dr. Oavies a'r bwrdd ydoedd gwir ystyr y ddeddf. Pe y gofynasid i'r bwrdd uis gallent hwy roddi deongliad ar y mater. Rhoddodd hyn derfyn ar y ddad]; a chymmerwyd yn ganiataol, yn ol eglurhad Rwrdd y Llywodraeth Leol, fod gan Dr. Davies hawl i alw ei gynnorthwywr i mewn i arehwilio gwallgotiaid yn y tlotty.