Y Genedl

Diwedd y Gwrthryfel I oii,i iliae'x gwrthi-yiel wcdi ctu.ri'.d, y tan wed i diHodu—-a. r liV. l aid, a gy oi-ra.sii.nt rau ynddo vn de-chrvu LuLL"i, bil. Ac iiiue'r bii yn un tiwm. Iwl:"1yd raj can.ioedii o f. w- ydau. I>.fetiiw"yd rhai miloedd o gaiti^n. CySrifi'r y golitd arianol a. WRiae.i yii. nina-; L)trolin yn unig rllwng dwy a t'.ta.r <n:ixw.i o bunau. LLdiodd y gwrcluyfelwyr eu huri.il:. i fyny wrth y eanno.edd. Fel ag yr oedd yn wedaui yrnddvdd jr awdurdodau yn dyner with y ni»vyair.t'. Mewn anwyb'd y pechodd caini.ojdd o noi.- ynt. Gael cu tynu i'r fag I heb yn: wybjd a giwsaiit. Galwyd axtiynt i Dublin am ddydd ac arddangoofa rwysgrawr, heb feddwl dim eu bod i gael eu gorfoui. irvvydixj mewn g\v:rianedd. Chwarae oedd y d, dj i fed iddynt hwy. 4Ditd buan y trodd y chwarae yn chwenv, ac er ?_,nd;;d ca-w^aai eu hunain ynghanol gwrthryfel h_b c.dvvch- mygu ohcnynt- a(lim -) 'r eYfUw beUi hyd n.ü:; y gorchymynwyd "hwy nt i danio. GwúhdJst. iodd rhai—a saefchwyd hwynt gan eu CjI11- deithion. C-tisicdd eraill aynnu yn oi—byg- ythiwyd eu saethu hwythau. Yr ceid felly tigeiniau iawer o fechgyn hollol dd:niwe>(i j ymhlrrh y carchifin>ri!!n a da y gwnaeth yr I awdurdodau i ymddwyn yn dyner tuag atynt. Fel ag yr oedd yn weddus he-fyd, y rnddyg- ,-d .) n gaied tUi'g at yr -aj-we'Mwyr. Xid m-ewn anwybod y pochab-ant hwy. Gwydd- en/t yn dda beth oeddent ar fedr ei wneuth- ur. Yr oedd rbai obonynt yn w- dvs,edil a dylanwadol. Nid yw y ffaith fod Ger- mani wedi methu glanio mlwyr yn y Werdd- on, ac na Tuasai'r gwrthryfeJwyr wcdi gwrth- ryfrila oni bae am y sicrwydd g b'aitli oedd ganddynt y deuaa Byddin Germani i'w cyn- orihwyo, yn unrhyw esgusawd ciro, eu brod- "Wriaath. HaodtLa^mt angau. yr oedd y ddeddf filwml yn galw an eu saethu, a. d<t-dài synwyT eyffi'edin yp galw am gosp I mor ciTron ag a waamaethai felchybudd i ■eraill erbyn yr amser a d(I w,. Pdl ? tran- noeth ar cl. ildio ohonynt, cymerwyd y tri a I fu amlycaf y-nj-hlith eynhyriwyr ac ;irwe;n- wyr y rth-lj-fe1. a twYd, nWypt am eu fcrosedd. Alkudiwyd tri eraill ()'r a.rwein- wyr ond a dybid nad oeddient mcr ddwfn j ya y tro&edd a'r tri c-yntaf. Ma,e tynged y gvreddill eto heb ei benderfynu. Ond geHir cym?ryd yn gamataol mai 15-1 gafn a. fydd y gr?p i'r 5avl na ellid eu cyf- rif fel yn gyfrlfol am godi gwrthryipL Mae Mr. Redmond, axw-einydd y Blaid Wyddel- ig, a Syr Edward ea.r.s.o arweinydd yr Wrthblaad Wyddelig* wedi UI10 I gydannog y Lly-wodrakth i ymddwyn yn dyner at y gwrthryfel'wyr yn gyffnedin, gan dybied ma-i cael eu cam arwain a ddarfu y lmvyafrif mawr ohonynt.

Cwymp Kut I Yr ergyd trymaf a gafodd Prydain ar ,Ia.s y Gad er declueu y Rhyfel, oedd Cwymp Kut, ym Mesopotamia. Fe gofii'r darllea- ydd yr hanes. Gyrrwyd Byddin o'r India i Msaopotaj-n-a, a theitthiodd honno drwy Ardd Eden, ac ar hyd y llwybr a gerddodd Abraham ar ei ffcn^dd o Ur y Caldcaid i Wlad yr Addewid. raot,h Byddiif n-ardd Eden o fewn ychvdig i ennill Bagdad, prif ddinas y Twrc yn Asia, Be bae wedi gallu liwyddo yn yr ymgais hwn it w buasai cefn y Twrc yn At-ia. wedi cael ei dcrri. Ond wedi cyiraedd o fewn 20 milldir i'r ddinas gorfu i'n Byddin igilio yn ol hyd Kut-el-Am. ara, neu "Kut" fel Y1 gelwir yn xyr yn y wlad hon. Ystyr y gaif "Kut" yw "caerfa," •'arnddiffymV neu "Ga-:tell." Y gaierfa -ti Air:ara "yw vstvr ''Kut-^l-Amaru. Ix Gaerfa. hon ynte, yr aeth y CUdfridog Tow:ishend a Byddip Gardd Eden. Saif ar r. i- Afcn Tigris, ac wrth ennu y oacmlas o. dd 'yn cysylltua'r Tigris a'r Euphrates.. Vno y oauodd Byddin Twrci am dairynt gap tu gwarchae o bob tu. LI: byn, hyn yr oedd y Tyrciaid w,cdi cael adgyfnerthion cryfion, a'r Gadfridog Her- manaidd. enwog Von der Goltz yn eu har- wain, a, llu o swyddogion milwrol mwyaf Germani gydag ef i hyfPjrddi a 1 Am bum mi" ymron y cauwyd felly ar ein B ddin yn Kut. Rhifai'r gelyn ddeg am hob un o'n dynion nL Mhai ein Byddin ni ei ffordd zdli,n diwy rengoedd y gelyn. Methodd y gelyn yntau dorri i mewn a, g.a-chfygu, ein Byddin ni. Gwnaed pob ymdnech gan Ail Fyddin Brydeini.g o'r India ac o'r Aififo i estyn cyn- orehwy i Tbwnshend a'i Fyddin yn Kut,— ond yn ofer. Gorlifodd, yr Aforb Tigris er rruantjifi i'r gelyn a.c anfailtais i ni. Meth- Iwyd esëyn na bwyd na. chtyfarpar i'r d.ewr- ion yn Kut Llwyddodd Newyn lie m.ethodd y .Twic. Ac wedi mwy na banner newynu yr iidiod'd T,wrsh?nd a'i nlwyr eu hunain yn 1,,d,L,nd-i T,.w-r-?he-rd a' i filwvr eu huii-a i n yii

OOSBARTH DINORWIO A I LLANBERIS. OYMANFA Y.SGOLION SABOTHOLM.C. I OynhaJiwyd yr uchod ddydd Sadwrn, Mai 6ed, yng Nghapel Coch. Yr arweinydd cerddorol oedd Mr Ellis J. William*, Capel Coch. Arhol- ydd. Parch W. Griffith, M.A., Disgwylfa. Hoi wyd- y iplarffc gan Mr Thomas Williams, Fachwen. Llywyddion, Mri. Owen O. Jones. Dinorwic a David Owen, Gorphwy"sfa. Cvf- eilwyr, Mri. J. Brwynog Jones sPencerdd (Peris), a. Nfr '0. M. Evans, ynghyda Seia- dofrf iLiinynol yr ardal. Ysgrifenyddion, Mn. William J, Evans, Gorphwysfa. ale E. Wheldon Hughes. Yn canlyn ceir rhestr o'r rhai gwobrwyedigArholiadau Llafaredig. Dosbarth Rha^barotoawl. (Beiriiiaid Miss Da.vies (GC.) » Miss Joue* (D.) 1, D. Jeph. ■Roberts, (C.C.); 2 Emlyn Rees Evans iC.C.); 3 Margaret Jane Owen (D.); 4 Jane Sarah Parry (ID.); 5 Robert John Williams (G.); 6 Myra Bryn P,.oberl, (G.); 7 Mary Jones (D.); 8 -John 'Clœs Jones (F.); 9Cocil Jones (C.C.); 10 Mair Eluned Evans (:G.) i 11 'Sydney Pari-y (G.); 12. GIedwyn Pritehavd (G.), Thomas Ceris Hughe^ (C'.C.), a Ivy Maud Hughes (C.C.); 13 Betw Hughes (D.); 14 Grace William^ (D.); 1>5 May Davies (G.)—'Sftfon 1: (Beirnaid. Mrs O. G. Jones (G.); a Miss Ellis G. Williams (F).-cl David Emrys Hughes (C.C.), Julia- Owen, {C.C.); 2 Gwilym O. Jones. i(iG.); 3, Gernyw Closs Evans (G), Eira Gwvn Jones (U.C.), Maggie Jones (C.C); 4 Michael Rowlands (C C') 5 E'myr Rowlands (C.C.); 6 Gwilym Jones (F.); 7 Idwal Davies ,(C.C'.), Lily Hughes, (C.C); 8 Willie Hughes (D.).-Safoil II: (Beirniaid: }1iss G. M. BLigbes fC.C.). a Mr O. Llyw. Jones (D.).-I Jennie Hughefl (G.); 2 Glynne Williams (C.;C.); 3 Ella Hughes (G.), Willie Jones, (D.); 4 Harold Hughes (C.C.), Maggie Gwyn-edd Evans ('G.), Eleanor Edwards '(G.); o"Robert Idwal W'llhams (C.C.); 6 John Sam. Roberts. IC.C); 7 Nena Jones (G.); 8 'Hettie Davies j (G.), John Ellis Jones (G.)—;Safon III: ('Beirniaid Mr W. W. Jones (G.), a Mr H, Daviee (C.C.)—1 Alwen Pritehjird i(G.) 2 Martha Roberts (C.C.), Hannah A. Hughes (C,C.); 3 Hettie ,llimland6 ,'C.C.); 4 Lillie Hughes (G.); 5 Mattie Roberts (C.C.). Gwenn:e Owen (G.); 6 Willie J. Evanri (G.), Katie Williams i(G.) 7 John Williams (IG.); 8 D. Williams ,(G,), Gwilym D. Owen (G.); Rebecca. Williams (G.); (Lizzie Hugthes (D.); 9 Jane Ellen Jones (D.), Mair Thomas (G.), Lizzie C. Williams (C.C.); 10 Mary- Thomas (D.); 11 Willie Roberto (G.) 12 Robert Closs (F.); 13 Nellie Hughes ('D.). Gay Thomas ISafon IV: (Beirniaid W. Griffith (G.) a Ellis G. Williams ;(F.)-l Dorothv May Griffith (D.); 2 Dorothy Hughes ?D ); 3 Robert Jonee (F.); 4 Griffith Fr. Hughes. (C.C.); 5. Jennie Jones tG.)—-Safon V: (Beiriiiaid: Mri. Robert Davies (C C.\ a W M. W.lliaihs (F.)-I" Jennie Jones (F.); 2 W. Foulk Roberts (C.C.); 3 Katie Williams (G.); 4 Mary Jones (D.), Griffith Jones (C,C.)-So.fon VI: (Beirniakl Mr O. G. Owen (C.C.), a Miss M. Owen fD.)—-1 Mabel Mon-? (D.)? 2 Winnie Williams (('}.), Ma??ie. Jon? (G.); 3 Lizzie Parry (F.); 4 Gwennie Parry (F.)—Safon VII: (?Nmiaid- Mrs O;¡'VŒ {D.), a Mr W. Hughes (0.)-1, Robert Ivor Hughes (D.); 2 Will'e Glyn Hughes (C.C.); 3 Elizabeth Ann Jonse (C.C.) .4 Morfudd Williams .(G.); 5 John D. Roberts (C.C.)-Safon VIII: (Beirniaid Mri. W. H. Owen fG.), a O. n. Jones (D.)— 1 Ceinwen Jones (G.), Menai Jones (G.); 2, Gwilym Rowlands (G.C.)-Safon IX: (Beirn'aid -NTri. H. L.I. .'Ioberts 'fC.( a J. ?f>D.)—1 Celia Roberts (D.); 2 Mary Davies (G.); 3 May Owen i(D.) 4 Eluned H. Jonee (G.); 5 Annie Jones (G.)—.Dosbarth dan 18ain. (Beirniaid Mri. H. H. Roberts (G.), a William Evans (C.C.)—1 Lily Rob- erts (D.); 2 Gladys. Owen (G.); 3 Katie Jones (G.), KaJtie Davies (C.C.)—Arholiadau (Beirniad: Parcii W. Griffith M.A., Disgwylfa).—Safon IV: 1 Griffith F. Hughes (C.C.) 2 William J. Williams (,H.) —Safon V: 1 Owen Williams (G.); 2 Teddv Rp,dle.F (C.C.); 3 Griffith Jones (C.C.); 4 TeDIli(- 'Jones (G.); 6 Willie F. Roberts, (C.-C.); Safon VL-J Mary Parry (G.); 2 Maggie Jones fG.); 3 Wiiini e, Williams (G.): 4 Netta Rowlands (C.C.). Henry Ch. Wil- liams (H.)-Safon VII: I ,H. E. Williams (C.C.): 2 R. Ivor Hughes (D.); 3 Willie Glyn Hughes (C.,C.); 4 Gwyneth R. Jones (C.C.): 5 Evan Thomas i(D.)-Safon VIII: ;1- Wilhe Wyn Owen (C,-C.); 2 Gwilym Rmv- ►aiidis (C.C.); 3 Menai Jones (G.); 4 Ceiimven Jones (G.); 5 Lynne W. (Hughes (C.C.)— isafon IX: 1 May Oiw.?ij -fD.); 2 Celia. Rob- eroo t(D.). 3 Annie Jones (G.); 4 Marv Davies fG.); 5 Myrddin J. Parry (F.)-Dos. barth dan 18fed: J, R. Emrys. Owen (D.); 2, Myfanwy Ch. 'Parry (F.); 3 Nell Jones 4 Katie Jones (C-)-Dosb.arth dan 21ain: 1, Maggie Owen (D.); 2 Owen Jones (IG.)- Dosbarth dros dSWin 1 Mary Jones (D.)— Yllg nghyfarfod yr hwyr ey^wynwvd Medal (Thomas Gee) i Mrs Jones, Min v Den. o Ysgol S'abothol Preawylta M.C.

Penrhyndeudraeth. I DYRCHAFIAD.—LLongyiarcliiwn y milwr Hugh Davies, mab Mrs. Janriet Davies, School Streei., ar ei ddyrchafiad yn Rhin-gyll Pert-hynai i'r South Wales liorderers, ac y mae ar hyn o bryd yn Saloirica wedi bod yn y L'anLv1 elle.s. Hefyd y mae y milwr Wm. Jones, Waenygweila-a wedi ei ddyrchafu yn Corporal. MARWOiLAETH.—iDdydd Mawrth, bu farw iMr. James Jones, Gianllyn, yn 70 mlwydd oed. Gwerthwr a thrwsiwr gwlaw- leni ydoedd. Yr oedd yn aelod o Fyddin yr Iachawd wriaeth a rhoddwyd iddo gladdedig- aeth parchus. Swyddogion y Fyddin yn gwasanaethu. FFAIR.—Ddydd Llun cynhaliwyd y Ffair.. Yr oedd yn boblogaidd iiiwna galw eitliriadol am anifeiliaid, swynogydd, a heffrod gweig- ion yn arbeuig. Oaf wyd prisiau rhagorol.

Dinbych I OODI CYFLOG.—Y mde y Cyngor I Trefol wedi penderfynu codi cytflog gwéth- vr y ffyrdd i 2?8 6c yr wythnos, yr hyn sydd yn sicr o fod yn dderbyniol yn wyneb y drudaniaeth presenol. NEW\ DD T!RIST.—Ddiwedd yr wythnos derbyniodd Mr Edward Parry, yr Y'egrifen- ydd Trefol. y newydd trist fod: ei faib wedi ei ladd ar faes y rhyfel yn Mesopotamia. Nid oedd ond ugain oed, ac yr oedd wedi dringo yn gyflym nes bod yn Sergeant-Major gyda,'i gatrawd. Cydymdeimlir a'r teulu trallodus. CYNGEHDD.—Nos Wener, Ebrill 28ain, cynhaliwyd cyngerdd' mawreddog yn y Drill 'Hall, pryd y gwasanaethai yr enwogion can- lyliol Madam Iaura- Evans Williams Miss Winifred Lewis; Misis Marian. Jay" a Miss Aurol Jones; Mri. David Ellis a. David Bi-az-all. Fel y gallesid disgwyl gyda'r fath dalentau yr oedd y lIe yn orlawn, a cliadodd pawb wledd o'r fath oreu. Yr oedd yr holl drefniad.au yn llaw Mr A. Benson Evans, yr hwn a weithiodd im ddyfal, a ohoronwyd ei lafur a llwyddiant. mawr. Elai yr elw at Gymdeithas y Groes |G!och a St. John's Am- bulance. YMiDDTSWYDDIAD. —Yrn nghyfarfod di- wedldaf y Oyagor Trefol. darllen wyd llytihyr oddi wrth Mr -John Roberts, Tyddyn Pare, yn ymddiswyddo oddiar y Tribunal, a dew is- wyd y Cynghorydd tHo D. Hughes, Pias Chambers, i gymeryd ei le. PRIODAS.—U n wyd mewn. priod as yn Nghapel Teg ids y- Bala, gan y Parch R. Davies, C-wmtirmynach, y Rhingyll W. E. Batten, 7th R.W.F. (\Yhiittington),. a niab y diweddar Mr 'Stephen Batten, o'r dref hon a Miss Nancy Jones, Church 1St., Llanuwch- llyn. Gwasanaethai Mies Alice Jones (chwaer y briodferch) fel rnonvyn a Mr Tom Batten, brawd y priodfab fel gwae. Dym- unwn iddynt 'bob hapusrwydd.

I Llanberis GWYL LAFUR.—<Ddydd Llun cynhaliwyd Gwyl Lafuir -t, Chwarelwyr. Aeth amiyw weithwy-r at eu gwaith yn clrwareiau Dinor- wic eleni. Er pan gyohwynwyd yr wyl, ni byddai. ond y swyddogion a dynion wrth y dydd yn myned i'r gwaith, a, ehymerid man- tais ar y diwrnod er di'oeryglu lleo-edd, rhag attal gwaith; ond eleni pasiwyd mewn rhai ponciau fod y gweith.wytr i ddod i'r chwavel. Gresyn na btiasai gwell dealltwriaeth yn mhlith y gweithwyr vnghylch yr wyl. Y CYNGOR PLWYF.—^Nos iau, Mai 4jydd cynhaliwyd y Cyngor Plwyf dan lywyddiaeth Mr. Lewis W. Jones. Darllen wyd llythyr oddiwrth Mr. G. H. Jones, Hlfryn, yn datgan ei barodrwydd i weithredu ar y Cyngor, gan ddiolch iddynt a,m ei ethol. Rhoddwyd derbyniad cynes iddo gan yr ael- od au.—Derbyliiwyd llythyr oddiwrth Mr. D. J. Hughes, gweithiwr cyflogedig yr undeb, yn hvsbysu ei fod yn rhoddi ei ie i fyny fel gweithiwr i'r Cyngor. Me-wn atebiac1 i gwes- tiwn hysby&wyd fod yr oil o 1 wybran y plwyf mewn oyflv.r rhagorol. Pasiwyd fod yr ad- ystyriaeth ynglyti a gweithiwr y Cyngor yn cael ei oib irio ar hyn o bryd a, bod y Cyngor yn myned i mewn i'r mater yn ei holl ag- weddau, CYIl penodi gweithiwr eto. C'rl- nabyddwvd gan y Cvn.horvdd William Morris Terfyn, !\aT),t Peris, gydymdeimlad y Cyngor ag ef yn ei bmfedigaeth o golli ei fam. Dar- llenwyd llythyr oddiwrth Mr. E. R. Da.vie:s. yn datpfan fod yn dda ganddo ddeall fod yr ardalwyr yn gwerfchfawrogi yr hyn a wnaed ynglyn a'i- pvtafcws. Penderfynwyd fod cais vn cael ei wnetud am gael cynrychrolaeth lawnach a ehryfach dros ein plwyf ar y tri,]-)un,a.l. -V(idwvd Mr. W. W. Davies yn ohebydd newyddiadurol i'r Cyngor, a phas- iwyd diolchgarwch iddo am ei ffyddkvnd .-b yn rhoddi adroddiadau yn y gprphenol.

Pwilholi. I Y RHODIANFA NEWYDD.—Gyda hyn bydd m6r-glawdd South Beach a môr. glawdd1 y West End yn un, a rhodianfa dym- unol ar y murku. Y mae y gwelliant hwn wedi ychwanegu liawer a.t atdyniadau glaa y mor, ac yn glod mawr i Mr. Lloyd Roberts, cynllunydd y Goi*phora<eth. OYNGHERiDD CYISIDGRBDIG. Nos Sul diwsddftf, yn Ysgoldy y Traeth, bu Mr (Hugh Daviee, Morlais, a'i denlu ;n cynal ?Nid oes on J canmol- oyngherdd cysegredig. Nid oeg ond canmol- iaeth. ddigvmysg i'r cyngherdd. ac yr oedd y canu o nodwedd uchel a chymeradwy. Lly- wyddid gan Mr M. Griffiths-Jones, Artro. Oa.ed aynulliad lluosog, a gwrandawia.d asitud. PERSONOL.—Y mae 'Mr O. Owen, L.C. and Midland (Bank, wedi ei ddewis yn drys- orydd1 y Gorphoraeth. PFAIR.-Daeth llawer i ffair Mal laf. Yr oedd yno lawer o wartiheg, 3m enwedig blwyddJad. Dyma y eajiol-brisiau: Blwydd- aid o 7p i 12-p; dwy flwyddlaid 13p i 17p; heffrod min JJoi, 15p i 19p; bu,&ttch 19p i 24p; ceffylau trymion 90p i llOp; ceffylau ysgefn 30p i 45p.

Llanfagrlan I MARW A OH LA DDU.—Gyda mawr ofid y cDftiodwil Nlre-, Sydney Williams, anwyl briod Mr Robert Williams, Glan'rafon, yr hyn a ddigwyddodd1 "ddydd Ltun, Mai laf, a hi yn 63ain mlwydd oed. Cafodd dri mis.o gystudd trwm, ond dyodd- efoad vr oil yn dawel a dirw^nach; a gwein- yddwyd arrii mor ofalus .a.g oedd modd, gan a'r teulu. Yr oedd hi yn un o'r gwragedd mwyaf cymer- adwy yn ein hardal, ac nid yma. yn iiiiig, ond mewn cylebo-edd era.11 y tu allan. Hynodid hi ar .gyfrif ei chydymdeimlad dwfn. a'i ch»a<rediigrwydd helaeth. :Nid oes neb ag a fu mewn cysylltiad a hi, na. wyr yn dda am y gras o haeEoni oedd' yn rhinwedd mor ainlwg ynddi; ac yn sicr fe deimla pawb a'i hadnabii chwithdod mawr o'i cholk. Ddydd Gwener, hebryngwyd ei gweddill'ion i fyn- went Llanwnda (angladd preifat.) Gwasan- aethwyd wrth y ty, Ole ar lan y bedd, gan y <ParchiC E. Owen, B.A.. ^ed gweinidog) a L. iWilliams, 'Bontnewydd. Anfonvvyd blodeu- dyrch oddiwrth Mr a 1lrs E. Owen, Angor Aur, Caernarfon lMrs W'thy, hs Bobby Withy, a Mrs Orisdale, Bakery, Go.yr;>irfoii; Parch. O. J. Owen, a'r teulu, Wreosam; Mr a Mrs R. Jone?, People's Cafe, Caernarfon Mr, Mrs, a Miss Jones, Fronoleu, Dan- fa?a?; Capt. a Mrs 'GriHith. ElemifM? Oaernarfon Mr a Mrs R. Williams a'r tmlu, 'Bry?wyrfAi, (Llanfagan Mrs & Miss Roberts, Glanllyn, Llanfaglan; Mr a Mrs G. Evans, Cefn Coed Loog-e, Llaniaglan; Mr a. Mrs M. Williams. Ty Cerrig, Bethel; Mr a Mrs IGi. Owen, Ty Ucbaf. IJanfaglan; Mrs Pritehard, Marcus Street, CSaernart'on, a .i 4 rs Pritchar Mi a Mrs Williams, The Cottages, XLaii- dwrog. Brodyr iddi ydyw y Pa.ixhii. J. G. Owen. Penboyr, Gaerfyrddin; O. J. Owen, Wreosam, a Mr W. Owen, IPlas JBojit, Bont- newydd. Dymuna'r teulu ddatgan eu diolch- garwch ¿'r rhai anfonasant lythyrau cydym- deimlatd a hwy yn eu galar a'u inilkxl.

Criccieth. I Nid oes amheuateth nad yn PRETORIA FURNITURE FACTORIES ALA ROAD, PWLLHELI, y gwneir y dodrefn gorem yng Nghytinru. inion anarfeml. MARVv OLAETII.—Dydd Mawrth diwedd- af, Mai 2, ar ol byr gystudd. yn 52 mhvydd oed. Bu farW Mr. Richard Humphreys, eigydd, Castle Square. Brawychwyd trigolion y drtxf gan y newydd anisgwyliadwy. Yr oedd ye ymau- awedig yn adnabydue i amaethwyr Lleyn ac Eifionydd ar gyfrif blynydd^edd lawer o brofiad ynglyn a'i facnach. Ceid ef yn wr craff nxidedig, yr hyn fu yn fantais iddo i fed yn llwyddianus ynglyn a'i alwedigaeth. Yr oedd yn aelod o'r Cyngor Dinesig, a liianwai ei s-edd yn ddidramgwydd. Eglwyswr yd- oedd o ran ei grtdo, a mawr berchid ef gan wrong a bone-dd, a bydd colled fawr i wnl dlawd ar ei ol. Cymeiodd ei angladd- le ddydd Sadwrn yn y G'addfa Gynoeddus. Gwa.sanaethwyd gan y Parch. Arch. J. Lloyd Jones, M.A. CydymdeimJu' yn fawr a'i aIlwyI briod, yr hon sydd yn orwedd- iog ers misoedd; ac a'i ddau fab--uii o hon- ynt yn gwasanaethu ei wlad, a thrwy ddyl- anwad Mri. J. E. Greaves a Lloid Gaorg„v, A.S., cafodd ddod adref i dalu y gymwynais olaf i'w anwyl dad. Cysured Duw. pob gras y teulu tralodua yn eu galar. MARWOLAETH.—Gyda gofid yr ydym yn gorfodcofnodi mamolaeth Mrs. Edwards, anwyl briod Alr. William Edwards, boat- builder, Shefton House, yn. 57 mlwydd oed. Bu yn diodd-ef am lawer o aunser dan y darfododigaetli, Yr oedd yn aelod dichlyn- aidd o eglwys Salem (W.), yn foneddiges lednais a charedig, ac yn uchel ei phareh gan bawl) o'i chydnabod. Dydd Sadwrn hebryngwyd ei marwol weddiliioii i'r gladd- fa gyhoeddus gan dyrfa 1 uosog. Gellir dweyd am ein chwaer iddi dderwis y rhan dda, yr hon ni ddygir oddi ami. Cysur a gaffo ei phriod, a'i phlant yn yr amgylch- iad chwei-w, oddiwrth yr Hwn sy'n llond ei addewid i bawb a ymddiriedant ynddlo. Gwasanaethwyd gan y Planch R. Price, gweini,dog. POSTFEISTR NEWYDD.—Mr John Jones, Biwmaris, sydid wedi ei benodi yn Bostfeititr yn lie Mr J. Rowlands.

I Talysarn f CLADDU.—Ddyad Sadwrn, ym mynwent i^giwys St. Rheayw, ciaddwyd y diweddar -vir Thomas Gxiffith, Frondeg, (angladd preifat), pryd y gwa»sanaethwyd yn y ty. gan y Parch W. Wilkams, Talysarn, a John Jones, Hy fry die, ac yn yr Eglwys gan Parch Rhys J. Huhe8, rtieithor.

I Abersoch I GWEITHFA DDODREFN FAWR YN PRETORIA FACTOItlES, ALA RDAD, PWuLHELI.—Pob math, o beirianau at vvneud d'odrefn. GaU John. C. Jones gys- t.adiu gyda gwneuthurftyr dodrefn. mwyaf i-ixoegr, a bydd hyn yn sicr o fod yn fantais 1 drigolion Lleyn ac Eifionydd. Ceir dig-un- edd o ddewis bob amser.

Bethesda LflUWYfDDI3A[NT CFjRDDOROL.—Oyflym 'awn fu llwvdd v cerddor ieuanc Mr Francon Thomas, FXrancon View, yr hwn sydd or- ganydd Eglwys Sarites Fair Bangor. Vr wythnos ddiweddaf enillodd mewn arhoiiad, y Radd o A..L.C.M G\id yw eto end deunaw mlwvdd oed. iLLWYDD MNWX OY.LCH ARALI.— Sid oes ond yehydig (isoeidd er pan yr vmun- odd Pte. Owen Thomas, Jamei St.. Braich- melyn. a'r fyddin, ond yr wythno» ddiwedd af cafodd 'frtrupe' ar ei fraich, ac y mae 11 Lanoe Corporal. PRIODAS FELWROL.—-Yr wythnos ddi- weddaf yu Rock Ferry, priodwyd un o wyr ieuainc ein hardal—sef Pte. Robert Arthur Tlughes, unig fab Mr a Mrs Robert Hughes, V'icftoria Place, gyda Miss-Mary Williame, merch Mr a Mrs jamos Williams, Trigfa. Bryn Fflint. G wa«anaethwyd ar yr aehlys- ur xraai y Piarch Joltn Owen

DINBYrCH, Mai 3ydd.-FfowlB. o 6s i 7s y cwpl; hwy aid Os y cwpl; wyau, 11 am Is; ymenyn ffres, Is 7c i Is Be y pwy«; ac ymeyn hallt (tyb;au haJe-h), Is 4-^e y pw^ys biff, o 9c i Is 3c y pwys; my ton, o 10c i Is 2c y pwys; moell tewion 7c i 7-Je y pwys; cwningod 2s y gwlan Saesn ig 0 la 6c i Is 7c' y pW,J's;, gwlan Cynu-eig Is 2c i Is 3c y pwys, CD< )ESOS\\ ALLT; Dydd }lercher. Ffowls 4fi 6c i 55 6c y cwpl; hwyaid (>- 1 7s y cwpl; cwningod Is i la 8c y cwpJ Jal- euyn, lIS 6c i Is 7c y pwys; wyau 6 a 7 am Is. LLAJVGEFNI, Dydd lau.- Yrnenyn Is Ik y }iwys; wyau 12 am Is; moch bach 24s j. 30s; moch tewion 7Je ac 8c y pwys; oeu'ctl 30s a 31¡,; y peg. LLANRWbT, Dydd Merchcr.—Ymenyn ffre* Is 6c y pwy6; wyau 13 am Is. P\\ LLIILLI, Dydd Mercher.—Ymerj1 n Is •>h- y J'wys; wyau 10s y 120; pore lftt- i Is oe y pwys; myton 10c i Is 3c; biff 10c i Is 2c; perchyU 28s i 36s; mocfe tewion Tie y PWVtL CAERNARFON, Dydd Sadwrn.— Vtneii- yn ]« 7c y pwys; wyau 10 i 11 am Is; ffrnvie 4e tk i 5s 6c y cwpl; pytatws 69 y 112 pwys.

Adolygiad yr Wythnos I WYTHNOS DDU PRYDAIN. COLLI KUT. I GWRTHKYFEL Y WERDDON. I ? _——————— X OOkFODAETH FILWROL COLLI BKEINTIAU eAFWYD GYNT. COLLI BREINffIAU E'WYD GYN'r. I I Ni choir .:no'I' melus heb y Azilwerw, medd yr hen ddihareb,—a gwirir hi beuaiydd yn y Ruyfei presenok Mae pcb un o r gv.ledydd yn ei thro wedi cael amper i ag annser i "Jhwertfain, wedi cael dydd ll&wen yn ogy^tal a nceon drist, w'¿di mwymhau lieulwen a phruddhau ynghysgodion cwmwl. Wythiios y ca-mwl, a'r nns, a'r ttrjstwch i Brydam a fu yr wythnos ddiweddaf—yr •wytiinos dduaf, dywallaf i ni er deckneii y Rhyfel, oddigerth yn unig wythnos yr encil- iad o Mans. Eto ymgysurwn yn y ffaith fed dydd i j: ganlyn nos, haul wen wr ol y'cwmwl, liawen- ydd i gymeryd He galar. Dywedir mai yr awr dv-.N-,allaf o'r nos yw'r awr cyn toriad gwawr. Os deil hyn yn wir 'yn lianas, y RhyM, vita mae y wiawr yn ago-haii a'r tios yn cilio druw. Yi, wir caafyddi* eisocs bel- ¡ ydryn goleu yn y cwmwl agohuith amser I gwell gerllaw.

Ymddiswyddiad Mr Birrell I Ond costiodd y gwthryfel i Mr. BiiYell d I ædd vn y Cabinet a'i swydd fel \sgrifenyd j y Werddon. Rhcdd:odd ei le I fJn) ddydd Merchar diweddaf. Gwnaeth yn i.?? i yxn- 4diswyddo. Nis geliir ci dcial yn. ddieuog I o'r gwaed gwirion a- goLwyd o bofetu yn y I Wierddon. Rhy dyner a (bfte:r a fa gyjj holl lielyntion y Werddon or dydd y cod- odd Syr Edward Carson el fane-r N-n C'iste:' hyd y dydd y rhuthrodJ y gwrthryfel drwy ¡ ystrydoedd Dublin gan wasgar angau bcb I Ilaw iddynt. Rhyw chwarae a. than, gwrth- ryfel a wnaeth efe ar hyd yr holl a^ic-er—■ ao yn y diwedd 31o-g(>dd ei fysedd. Ni ellir yohwaith ryddhau te-l gyd-Weinido,gjon yn y Cahinet o ran o'r cyfrifoldeb am ganiatau i y&pryd gwrthryfel godi ei ben moi- uchei s. diigywilydd ag a wiiaetJi yn y ^€Tdde;

DEDDF GORFOD I NEWYDD. D,-dd Mcrcher diweddaJdarlhnwyd y Ddeddf Gorfod Newydd yn Pasio'vki y dfirlleiiiad cyntaf yn cdiwrthwyn- ebiad.. Ddydd hu pisiodd yr ail-cldarllen- iad. Rhalmwyd y Ty ,C ni oliafwyd ond tri dwsin yn erbyn, a thros dri chant o' blaid. Yr unig ddau Aclod Cymreig a blsid- leuiodd yn erbyn oedd "Mahon" a Mr. Lk'welyn Williams. Darfu i Mr. Carridog Rees. yr hwn a hIeidleiiodd yn erbyn Gor- fodaeth i ddynion dibriod yn Ionawr, bleid- leiaio dros Orfodaethi wyr priod nos lau. Yr oedd amryw Aelodau Cymreig a deimlent yn -,vi-thwvnebol i'r Mesur.v;i abscnnol o'r Ty pau gymerodd y rhaniad le. Amhosibl dweyd b. th fydd oynnwys y Mesur wedi y del allan o'r PwyUgor. Ond ymhlith ei ddarpariaethau fel y mae hedd- yw, gellir nodi a ganlyn" 1. Rhoddir aiirlwg peiibl.,xvdd o siwt o dillad inilwr i bob bachgen ar ei dydd pen- blwydd pan gyrhaedda ei 18 oed. Cyn pa&io r Mesur newydd yr oedd pob bajch- gen a. gyrhaeddodd ei 18 mlwydd ar ol Awst 14, Ily-nodd,, vn rhydd. 0 dan y Metiur Newydd gwneir ef yn filwr drwy orfcd. 2 Bliaid-i bob un a, gafodd dystywgrif nieddyg ei fod yn anghvmwys i'r Fyddin o hpi'wydd afieehyd, fyned o dan aa-chwil- lad meddygol etn, ac os ceir ei fod yn 'gymhwys i'r Fyddin, gorfodir ef i ymuno. Ar hyn o bryd mae pob un o'r cyfryw yn rhydd. Ni bydd felly wedi pasio'r ) Mp-m- 3. G-jrfodir pawb dros 18 ac o dan 41 mIwydd oed, na ryddheir gan Dribiwnal. i fod yn filwr, pa. un hymia.g ai priod a,'i dibricd a fyddo. Ar hyn o bryd mae y gwyr priod yn rhydd. Pteidiant a bod yn rhydd priii ba-it'r Mesur. 4. Gynit cani?iteid dau fis o ddydd gras i'r J neb nad oedd wedi at-esao. 0 d'an y Ddtddf Newydd pyfchefnos o ras a ga yn Lie dau fis. j. Lie bo mijwr wedi gw:-sanaethu ei am- ser yn y Fyddin, ac wedi c-ael ei ryddhau. gellir, o d <n y Ddeddf Newydd, ei alw yn ol i'r Fyddin os bydd o dan 41 mlwydd bed. 6. Ni chaniateir mwyach ail gab am exemp- tion at y Tribiwnal Lleol. 7. Rhr ddir awdurd d i'r Swyddla Ryfo! j symud milw.t' o unrhyw Fatiliwn neu Gat- rawd i unrhvvv Fataliwn neu Gatrawd ar- ali. Dyna ddiwledd ar Fyddin Cymru a ffuvfiwvd nr ga:" Mr. Lb::d George a'r Cadfridog Owen Thomas. Ymhlith y gwelliantan pwysicaf y rhodd  wyd rl?ybudd o honynt ei"oœ yn y Ty, geH- I ir nodi:— (a) Fod y Werddon i ddod o dan y Ddeddf yr un faffo ag y mae Cymru. N'd yw y Mesair fel y saif hekldvw-, yn cynnwys y Werddon o gwbl. (b) Ilad y Mesur i orfodi pob gwi-ryv; rhwntt 17 a 50 mlwydd oed. Cenr llu o w,el!iantau eraill yn cael eu C'ln- nyg, a geill y M-esur pan ddaw yn Ddeddf fod yn dra gwah^vnol i'r hyn a nodir uchod

I ARHOLIAD SIROL M.C. I ARFON. Dydd Sadwrri cyhoeddwyd rhestr y budd- ugwyr. Yr arholwr eleni ydoodd y Parch. Alun T. Jones, Llazfaireaereiiijon. Wele enwau y 'goreuon. g ■Doabarth Hynaf: 1. William Davies, Tan- ycoed; 2. Mary Jones, Di nor wig; 3. Hug^i f Owen, Betihania, Felin'heli. Eosbarth dan 21 oed: 1. Maggie Owen, Dinorwig; 2. Sarah P. Williams, Talysarn; 3. Mary Jones, Waenfawr; 4.Katie Louisa Owen, Glasgoed; 5. Laura K. Griffith, Nebo; 6. Hawaii Elizabeth Tliomas, Tregarth; 7. Annie Lewis, Waenfawr; 8. Thomas John Williams, Gerla-n. Dos'bart.il dan 18 oed Olwen Parrv, Cwm- ygio; 2. Mary Jones, Brynaerau; 3. William Philip Williams, Park Hill; 4. William Morris Jones, Cwmyglo; 5. John Williaans, Grai.g; 6. Richard James Jones. Croesywaen 7. Anne WiMjfwn§» G'^goed; 8. Moggie Barker Jon, Penygraig. j Gwcbi-wyd yr uchod ddydd Llun diwNldaf t vn Nigihyfarfod Misol Yftgoldy, jiryd y tradd- 1 odwyd a,nerohiad gwir ragorol iddynt gan Mr. W. R. Jones, Twrgwyn, Bangor.. I Cwmyglo. W. G. Williams. Ysg. 1. j

Harlech • MIIiWROL.—Caed el w o £ 80 3s 6c oddi- j wrth ymgomwest a gynhaliwyd y mifi diw- ] e(ldiif yn "-Neuadd Wenuawr Ituagat Gym- i deithas y Groes Goch. :Da genym gael lion- I gyfarch y Lifltenant J. N. Moore, mab hynaf I Mr W. !H. Moore. Crown Lodge, ar ei didyr-I ehafiad yn gap ten.

Lianrug. LiLWYDD.—Da genym gael llongyfareh Mr. William Davic,6, Bryngwyn, wedi enill y brif wobr yn Arholiad Siroj. M.C. hefyd o dan 21 oed, yn Capel Pontrhythalit, Mis-s Jane Eilen Pritehard, Bnmgalo; o dan 18oed, yn Capel I^lanrug, Miss Jennie. Roberts Park Villa. Mae yn gysur meddwl nad ydyw darllen a. myfyrio gair Dllw, ddim wedi llwyr golli yn ein mytsg, yn nghanol dwndwr ofn- adwy y byd presenol.

Caernarfon I ANCLADD—Ciaddwyd Miss Gwen Jones (hanes marwolaeth yr hon a weiir mewn colofn arall) yng N^haaathraw ddydd Gwen- or, y Parch David Hughes. M.A., yn gwas- anaethu. Y prif alarwyr oeddynt: Mr. Ed- win Jones, Aberystwyth; Mr..Roberts', Rhuthin; Ml". Aidridge, Mr. J. E. Jones, Assheton House; Capt. Williams, Llys Helen Capten Richard Jones, Nort.ii Road Mr. G. 0. Griffith, Bryn Liwyd; Mr. t'. Wiliiama, Old Colwyn; Mr. E. Williamsi High Street; Mr. Griffith Pritehard. Yr oedd y darpariadau yng ngofal Mr. W. Ro- berts, Porthyraur. GWYL FAI BEULAH.Nog lau cyiilial- iwyd gwyl flynyddol boblogaidd Beulah yn y Guild Hall, o dan lywyddiaeth Anthropos, y gweinidog. Treuliwyd y rhan gyntaf mewn rhaglen amrywiaethol, pryd y gwasanaetli- wyd gan Miss Jennie Williams, Carmel; Mr. Tom Thomas, Caernajfon y Brodyr Fran- cis amryddawn o Faladeulyn, a Mr. John Peters, Caernarfon, yr hwn a adroddai. Yn ystod y rhan olaf caed perifformiad o ddrama. fechan ddyddorol o waith Mr. Tom Jones, Penybryn, sef, "Taltr Gym wyn as." Y u' 'G ymw  n4s. Y cymeriadau gymerai ran oedd Misses C, A. Thomas, Edith Williams, Nell Williams, Mri Tom Jones. D. E. Pritchard, T. Norman Evans, John Peters, a Richard Williams. Y prompteJ1 oedd Mr. Richard Morris, a gwisg- ii-vd y cymieriadau gan Mr. John Bryan. I Cvfealiwyd gan Mr. Orwig Williams- Caed noson ddifyr. PRIODAS.—Miai 3ydd, yn Eglwys y Plwyf LIanbebLig, priodd Lance-Ootporal Norman G. Crate, 1st Cheshire Field Oo., R.E., ail fab Mr. ffirry Crate, Bromboro' Pool, Cheshire, gydag- Elizabeth, merch ieu- engaf Mr. David Jones, porthmon, Penisa'r- waen. Gwcdnyddwyd gan: y Parch Wialter Jones, cumd.

I Abermaw j ANGiLA'DD.—Dydd Gwener yn y DyfTryu, ciaddwyd Mrs Evans, priod y diweddar Mr Hugh Evans, U.H.. Penmount. Gwasian- aethwyd gan v Parchn. Gwynoro Davies, E. Vaughan HumpbreyB, a iW. M. Griffith, M.A., IDyffryn. Deallwn fod Airs Evans yn ei hewyllys wedi gadacl y swm o £100 i Eg- lwys Caersalem a £100 i Eghvys iHoreb (M.C.) Dyffryn.

Penygroes. I COFIO'R MILWYR.—Prydnawn ddydd lau diweddaf bu te yn y Drill Hall, yr elw i sierhau cysuron i'r mihvyr Cymreig. Da genym gael Jiotigywtreh y pwyllgor lleül" ar eu gwaith yn anfon allan am yr ail waith deg a thri ugain o baa-aai o socs a. deunaw crys gwlanen i, lihvyr yr Hen Wlad. LLWYDDO.—-Liwyddo gyda Llaw-fer ,cidarfu y cyfaill Mr. W. W. Thomas, Snow- don Villa. Llwyddodd i basio yr Elementary. JFER DDA.—Gwehvyd plant YTsgolion Cyn;gor y cyich yn c-yfeirio eu camrau i Ysgol y Cyngor ddydd Gwener divredddaf. Sefyll aj-holiad yr oeddynt a-m fyntdiad i mewn i'r Ysgol Ganclraddol. Yr ymgeisrwyr | yn rhifo pvmtheg a thriugain. YMWELIAD YR ESGOB.-Prydnawn Sadwrn ymwelodd Esgoib Bagor ag Eglwys CrLst, i gionffirmio llu o ymgeiswyT. Yr ar- feriad gf tffred.in ydyw iddo gyflawni' ddefcd yn Eglw-vs y Plwyf, ond nid fe!ly y waitli hon. Yr oedd ga.lwada.u atno yn Ll.undain, a bu raid iddo ymadael 3 n gyruir yn y prydnawn.

Porthmadog. I Os yr y-aycii aim ddoureinu each ta.i yn y modd gorou, arbedweh aa-iaxi ta-wy fyn'd i'r PRETORiA FURNITURE FACTORIES, ALA ROAD, PWLLHELI, a sicrhaf y boddlonir chwi, gan y gwneir pob math o Furniture ar y Premises, yn y modj goreu o ran defnydd a gwaith. CLWYFEDIG.—Clwyfwyd Private Ellis Williams, East A vehue, yn Mesopdtamia. MARWOiLlAETH.—^NTas Fercher. bu farw Mr Wm. Timothy, sailmaker. Yr oedd yn 83ain mlwydd oed. iBu yn flaenor am lavsjex o flynyddoedd yn .Salem, ac efe a'i ddiwedd- ar frawd. Cadben John Timothy, fuont am hir'flynycldoodcl n oadw YS'j¡ol Sul Genhadol (Smitdi IStreet. velwíd hi yn "ysgol William Timothy." Y mae canoedd o ddynion a merched heddyw a g>awsani eu iiaddysg Ys- grythyrol yn Ysgol Sul Wm. Timothy, pan XU bTant, ac ni anghofiaiit hyny 'byth. WEDI UFUDDH AU. —Y mae y Parcii G. Roberts Jones, B.A. B.D., gweinidog Capel Spellow Lane, Lerpwl, wedi ufn-drihau 'r aI- wad dderbyniodd i fyned yn weinidog ar E'glwys M.C. Fitzclarenco (Streefc; LefIPwl. Brodor o'r Borth yw efe.

PENTYMOR. Digwyddiaej Pwysig DISCOUNT ALE YN y AF iil AUK, I 1 AiKi{j\ARFOJV ~^sr IVKILS 3E3TV«r2!W RAoadir 1s. Be. y Bunt neu Oeiniog y iiwiit o iJn is count. i STOC FWYAF, YR (Mil A'R RATAF YN NUokEDD CYMRU PCE Wi.-a-.Tr.T TTT^T mw ■Mutexaiaii—^

Bangor I TE A CHYNGHERDO.— Dyna ga^d gan eglwys Ebenezer ddydd Merchier diwedoaf. in y prydnawn eiwieddodd rhai oanxwedd with fwrdd y wlodd, ac 3 n yr hwyr oaed cyngerdd rhagorol pryd y perfPormiwyd y 1 gantawd, "Concwest y Oration," gan gpr y He, dan arweiniad Air. Wm. Jones, A.C., Wtist End, a cherddorfa law p. Cyfeiliai Pencerddes Arfon. Y Hywydd oedd Mr. G. Teg id Davies, gan yr hwn y c..oed anerchiad doeth ac -amserol. a rhodd euraidd. Yr lar- weinydd oedd Deiniol Fychan, efe htefyxl gyda Mr. John Price, James Street, oedd yr ysgrifenyddion. Caed elw da at yr aohos yn y lie.

Feiinheli. I Yr wythnos hon dychwelodd Mro. Mary Parry, Menai Hill, adre'n Ql wadi gwella'n hynod dda, ar ot triniaclh }aw-i'edd.ygol galed yn Infirmairy Bangor. Hefyd, daeth hyrfbysrwydd fod JMr. William Williams, morwr. Beach Road, syrthiodd yn yr ager- long 'Elidir' yn graddol wella, ym Melfast. Iwerddon. Yn Nghyfarfod Misol Ysgoldy, ddydd Llun, yr oedd ein cyd-ardalydd ieuam-c Mjr. Hugh Owen, Bethania, yn cael ei wobrwyo'n drrd, ydd yu y dosbarftli hynaf yn Arhoiiad y Cy- farfod, Misol. Miss Myfi Jones, Bangor Road, ddaeth adref am yehydig atgy, fiierthiad ieohyd, wedi cyfnod a galedwaith fel Nyrs yn Hospital Reading.

Tregarth iMARWOLAETH.—Mao genym i gofnodi mal wolaeth Mrs. Margaret Morris, yr hyn a gyrnemdd le Ebrill 18fed, yn Station. House. Tregarth, ar or yehydig wythnosau o gys, iludd, sef gweddw y bWnor adnabyddus gynt o Felin Hen, ond yn ei ddyddiau olaf o'r lit-r. Durnpllw, Tregarth. Yr oedd Mis. Morris wedi cyrhaedd yr oedran teg o 82 mlv.ydd. Bu yn aelod dichlynaidd a selog gyda'r M.C. yn nghapel Penygroes am lawer o ffynyddau. Claddwyd ddydd Gwener y GrogliUi yn Myniwent y GeUi o 41an y dflfn newydd. eladdedigaeth walioddedig. Gwas- anaethwyd wrth y ty, yn, y capel, ac ar lan y bedd, gan y Parehedigion H. Jones Da- vies, M.C.. a R. Mon Hughes, W. Yr oedd yn fam ofalus a doeth, wedi magu amryw o blant, ac y maent hwythau oil yn Ftthod- istiaid selog. Heddwch i'w llwch.

MOCH. G yd.a r P t' II ehl;' (Arbennig i'r "Gei!iK;di"). BIRMINGHAM, Dydd Sadwrii.-ti.,icivii 19h perchyU 19s; hychod 17s. Cyflemvad- au eymwlrol, gofyn gweddol am fa own. a ara t am hychod. Cartref: Bacwii, 8 1-&; hyehod 7c.

FFAIR CAERNARFON. Lu yr uchod dydd Sadwrn. Ca.Nl cyf- Jenwadau da. Prisiau Buchod o 20p i 21p; dy n ew aid o 8p i lOp. FFEIRJAU Y rhai a gynhelir yr wythnos hon). Mai 8.—.Bangor, Gwrecsam. 9.-Bontnewydd. J l-Eglwysfacb, Dolgellaw. li^.—Aberdaron. AMSER GOLEU LAMPAU. ,M,a i 8 8.3ii. Mai 9 8.34 Mai 10." 8.35 Mai 11 8.37 M.a.i 12 8.38 Mai 13 8.40 Mai 14 8.41 O dan Ddeddf Amddiffyniad y Goron, ?y?d goleuo hamaer awr cyn yr am»«r pen- dnl.

CYDNABOD CY.D YM.DEIML AD. J Dymuna Mr a Mrs John. Williams. Pias Tan Dinas. Llandwrog, ynghyd a Evans "Holywell Dairy," Criccieth. dalu eii diolchgarwch puraf i'w lluosog gyfeillion am en cydyrodeimlad a hwy yn eu tnalloit o go'li mab a nai, y Owen i Derbyriied yr oil yr uchod yn garedig.

GENI:: PRIODI:: MARW GENEDIGAETHAU. DAVIES.—Ebrill 26a.in, priod Mr. Thomas Albert Davies, 6, Green bank Tenace, Dinbych, ar fab. ROBERTS.—Ebrill 20, yn Fair View, Aber- c]Ri-, i'r Parch a. Mrs. W. E. Roberts^ Cav.t-gybi. merch (marw-anedig). PRIODASAU. JONES—WILLIA-MS.—Dydd Sadwrn Rh- rill 29, yng nghapel Penmounr, Pwll- hdi, prjodwyd yr Athro D: Morris ,Ttmeo, M.A., B.D., Ty'n y Groes, DyfT- "yn Conwy, a darlithydd yng Ngholeg y Jji'iiat, a. Miss Esther A. Williams. Der- :W)''OI. Pwllheli, a merch i'r diweddar Mr. Hugh Williame, Shop Goch, PwH. liefi. Gwbfianaethwyd gan y jftu-r-ii J. Pules.ton Jones, M.A., yn cael ei gyn- orthwyo gan y Parchn O. Gaianydd Wil- liams, Ro Wen a J. H. Williams, Porth- madog. ROBERTS—JONES.—Yn n-gliiapel Wes- l*-yaid, Peniel, Ciaerwys, gan y Gweini- dog, y Paach Parry Brooks, Mr. Owvn P. Roberts, grocer, High Street. Caer- wys, a Miss Annie J. Jones, ail fei-tii y diweddar Mr. John W. Jones, Glandwr Te.rj-ace, Clwiybont (Ysgoldy). MARWOLAETHAU. 73 mrwydd oed, Thomas Griffith, Frondeg, Talysarn. JONES.—Mai 2. Miss Gwen Jones, merch y diweddar Mr. T. O. Jones, Ueheldre, Gaernarfon, yn 27ain mlwydd owi. THOMAS.—Ebrill 30, Mrs Bessie Thomas, pnod- Mr. John Thomas, ABsherton Ter- race, Caernarfon, yn 59ain mlwydd oed. W ILIA Mrs. Williams, priod .Nir. Robert Williams, Gianrafon Faj rri. ger Caernarfon.

POPULAR CAFE The Most Modem Restaurant in the Principality,  V V v <♦ ♦♦♦ *1* <♦ ♦> ♦> ♦♦♦ ♦♦♦ ♦> ? TAe P avourite Place j .+. for an + +.+ Eniovable, Refresh-*ng Comfc>rtabIL- LzqAtflfeal .+. rrj d 'T1 .I. nousan 8 of .ratron8 .+. all + S 1 f' pecza tgn- aS8 +;. terim G a i + Popular Prices. »♦*♦♦♦♦ »♦*•*•»»♦♦♦♦♦ ♦ ♦ v ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ v Bridge Street, CARNARVON ?'1!3i «p———8————p—H ArgrafTvvyd dn) y perchcnogi011 gan Thomas Jones, a chyhoeddwyd ganddo yn Swyddfa'r 'Genedl,' New Harbour, Caernarfon.

Effaith Cwymp Kut I Mewn i-glyr filv-injl cymharol ddibwys yw I ,cwymp Kut. Prin ddeng mil (10,000) o fil- wyr o ddgan Townshend yn Kut pan rodd- odd. y lie i fyny ar ol pulli mi6 o waichae a biwydro. Colludd y Germaniaid fwy m hyny ugeiniau o weithiau niera un dydd. Ond er n; d yw'r golled. o safle filwrol yn Eawr dyma. yr t-rgyd trymaf a gafodd Byddin Piydain yn y Ilhyfel c'r dechreu. Ni ild- odd yr un gatrawd, chwaethach Byddin gyf- an o eiddo Prvd-'dn, o'r blaen, i'r gelyn. rjrjjyd r;-wm i io d mI'lwivl Pryda:ii yw Cwymp Kut. Bydd dylanwad Cwymp Kut yn niweidiol i ni pg ngwlt'dydd y Dwyrain, He gynt y tybid fod Prydain yp anorchfygol. CSa-lonoga lawer ar y Tyrciaid, a gwna Germani ois- oes lawer o'r digwyddiad. gai ddweyd fod Cwymp Kut yn mwy na gwneyd i fyny am golli Erzerwm a Trebizond.

Coleuni yn y Tywyllwch I Ac eto mae cysur i'w ga-el hyd yn oed o Gwymp Kut. Tra yr oedd ein Byddin ni yu warchaeedig yn Kut, ei rhyddbau o ï pherygi oedd a mean moawr a ehyntaf bob ymdivc-h o'n hciddo ni. Rhwy&trid ni i geisio symud ymlaen yn unlle zxall yn Asia gan yr angenrheidrwydd am gael ein Bydd- in yn rhydd o Kut. B'ellnoh mae y ffordd yn glir i ninnan weitihredu He y mynnom a chyda'r amcan a fynnom. Mtewn gwirion- edd, ag edrych ar y pt-th o sa.fbwyn,t mihvr- 0: yn unigt iliea, ac nid coiled oedd cael dud yn rhydd o Kut a ï alwad taer a pharhaui a it. cm. Oni b,Le fod milwyr Prydain wodi ,eael gwarchae arnynt yn Kut, a bed olod milwrol Prydain o ganlytiiad yn y cvvestiwr., iii fuisai y Cadfridogion Pi-yde,i,iiig erioed wedi breuddwydio am ddnj. ac a i ddiffyn Kut. .Drwy ddal Kut c-yhyd gennym, gorfodwyd y Twrc i gadw By ddin gref ar lan y Tigris ,pan oedd ,galw mawr beunvdd am filwyr mewn da\i fan llawer pWJicah iddynt, Abl. can Geimani oedd ymosod ar yr Aifft—ond am fod y 'Fyddin yn rhwym-o flaen Kut syrt.hiodd y bwriad i'r ilawr. Drachefn yr oedd y-mgyrch fyddin Rw-sia drwy Armenia yn berygl mawr i'r Twrc ac i'r Geimaniaid, a da fu.a.saigan y Caisar ddanfon adgyfnerth- ion i Fyddin Twrci yno, end amhosibl oedd hebgcr yr un milwr o laiabau'r Tigris. Xid gormod yw dweyd mai yn Kut yr enillwyd Erzerwm a Trebizond, yn gymainta;g mai presenoldeb Byddin Gardden Eden yn Kut a rwystrodd y Tyrciaid i ddanfon adgyfnerth- iun digonol i wrthsefyli Rwsia yn Armenia— av dyna pahain a. pha fodd y eyrthodd Er- zerWnI a Treb'zond.

Yn Verdwn I Parh.u y mae y brwydro o amgylch Ver- dwn. a pharhau i golli gi.r.cucn ei Fyddin a wna'r Caiear yn yr ymdixch ofer i ennill y rIe. Adeniilodd Ffiainc yr wyt'hnos ddi- weddaf mewn deuddydd d;r y cymerodd ddau fis i'r Geimaniaid i'w enill. Oywedir iod y Germaniaid yn paratoi i wneuthur un ymgais mawr egniol eto, a'u bod yn casglu tri chwarter miliwn (750,000) o wyr yn bar- od i wneud yr ymosodiad. Teimla, Joffre yn berffaith hyderus mai ofer a fydd yr ymdrech yma fel y rhai o'r blaen.

Dinystrio r ZeppeHns I Er dcchreu y Rhyfel mae tiia 30 o Zep- pelins. Germani Wedi ceiel eu dinystrio. Cfyf- al-f au tair ohonynt a.'u diwedd yr wythnos C'diweddaf. Aeth nu <«honywt a fiil, ymosod a,r lanfiau Lloegr ddydd Llun yn llong- ddrylliad yn Norway ddydd Mawrth. Ddydd Mercher Ginystriwyd un arali pan oedci yn ymosod ar SaJonica. Ddydd lau saethwyd un arali gan un o longau rhyfel Prydain ym Mor y Gogl-edd a eyrthiodd ar ei phen i'r tti-or.

Prenteg:, Tremadog I C'WYMPO YN Y FRWYLR.— Drwg genym hysbysu fod Private Wm. Roberts, mab Mr. a Mrs. W. Roberts, Glangore, wedi ei ladd yn y rhyfel. ytm Mesopotamia. Cyn y rlwfel yr oedd efe mewn gwasanaeth yn Ynvsfor. PENODIAD'.—Y ma.e Mr. J. H. Griffiths, Brondanw, (Prenteg synt) wedi ei benOdi yn ddirprwy ga^glydd arian y Nwy.