Gwalia

-Barn lies Weithiwr ar Anghydfod y Penrhyii. Mr (io]ycrydil~Wrfc!> fjnod i'r gerbydres bore Llun ^iiwedi'.af, vn ngorsaf ein din as, aethum i gf;rby oedd ,yn iraddoi lawa o d-iitLwyr, ac yr oedd ya eu plith iedwar o ieaanc a golwg trwsiadus arnynt, 4jnd thai tr^/st?awT iawa oeddynt. Daatiium ar un- ■waitli i (ide.dl mai i>rodorlon o Bethesda oeddynt, a'u 1>0<1 yu nurd ) rhan bwysig yn midith chwarelvvyT y y Penrhj^t. Siaradeofc yn uchel a hyawdl am eu hiawn- -derau ac am eu hanriiau fel meibion llufur. Dad- gjanetit eu penderi'yniad diysgog i wrthod pob cynyg i bead'vf-rmi yr aaghydfoa oedd rhyngdd"T!t »g Arglwydd Penrhyn hyri nes iddynt end! pob iota o'r hawliau a'r iawn derail hyny sydd yn perthyn iddynt fel meibion li-if jr, etc. Aced, raai o'r cyfeilUon oedd yn bresc-noi i \r noli yn n^li-plch eu hawliau a'u hiawn- derau, betli ydosdd e- cynvys a u gr.vir ystyr, a gwel- aoin ar uawMoh nad oedd ganddynt yr un ddirnad- aeth cywir o g,b! o barti; imiynt a'u bod yn ym- gvr!:aedd at, r oil o y psrchavog anrhyd- -euriu^ yn ogyat.d a'r eiddynt eu hunaii'- Digwydci'cd tad yn y cerbyd for.eddwr dieithr, yr hwn a <khi noanwl i f ddordd y beeheryn, ac meddai wrthyht, ^Peidiwch fy Baechgyn i a pkenwir- ioni yn "z\vk!¡ y Vila, hyd n:s y b.d.d-:¡-c1: yn'eu deal!a dyma i chwi air o gjaghor, pa fodd y gjallwc'i. yn ail-ym;tfaei yn eich gor- urliwj-liori." Dyma ti c-iriau :—"Htopiwch supply y pwyllgor o arim oj;:1, fund, dywedwen witli Mr Dan- iesl am droi ei gefn arasch, ac os osa geayeh gwynion jjylweddo!, eiTck a dodweb hwy eieh hunain yn ber- «unol jSrerbi'oa Argiirydd Penrhyn a'i orochwylixrr, a ttrwy Hyn, chwi roddwch dsrcyn boddhaol ar y Wyllfa d(h:rif<A broscao! Ni atebodd y bachgya iddoj-r un ac oddiyao hyd 4dinredd y ddith rOll wça Ul"-WT. Yn ddilynol i'r digwyddiad yna bum yn meddwl yn I f IdifrifoJ pa gyfrif ellir roddi dros ddwfn anwybodaeth r j beehbyn yna (yn y 19th century) o barth eu lit-wl- Lau a'u rhwymedigaethau? Pwy sydd wedi planu yn ( eu hysbrydoedd syniaclau mor gyfeiiiornus a rhag- f.arnllyd o barth hawliau a rhwymedigaethau cyfalai. Teiinlaf mai gogwydd v dosbailh vma, ydyw gwadu yn gyfangwbl hoii hawliau cyfalaf. a thrwy hyny. lles- teino a lladd pob gronyn o ysbryd anturiaethus (spec- uhitLve), a'r cradjuiad o hyny fydd, peri i bob un y mae ganddo dda yn y byd hwn. eu dodi yn y banc- iau. neu er eu diogelu, eu hanfon ymaith i wledydd tramor, a ni, y llafurwyr, y dosbarth gweithiol, fydd yn gorfod dioddef oddiwrth hyny. Wrth gyiiwyno adroddiad diweddaf y Bwrdd Mas- nach i'r Senedd, dj^wedai yr Ysgrifenydd, Syr Court- eney Boyle, fod pob streie ac anghydfod mewn cys- yiitiad a llafur (industrial) yn tueddu yn uniongyrch- 01 i anfon vmaith ran o waith v wlad hon a'i osod vn llaw gweith^vyr y gwledydd tramor, a thrwy hyny, ei gwneud yn anhawdd i lawer o weithwyr yn ein gwlad ni gael diwrnod o waith,ac onid ydyw yn drueni yn wyneb y fath ddadganiad, eglur a diamwys, fod yn ein plith gynifer o gynhyrfwyr cyflogedig yn cael eu goddef i greu anghydfod rhwng y meistri a'r rhai sydd yn eu gwasanaeth ? Nis gallaf lai na gwenu wrth gofio am ymddygiad sydd yn eu gwasanaeth ? Nis gallaf lai na gwenu wrth gofio am ymddygiad heddgeidwaid Ffrainc ychydig wj-thnosau yn ol tuag at un o'r dosbarth yma yn mherson Mr Tom Mann. Ymddengys iddo dalu ymweliacl a'r wlad hono ar ei hotf neges, sef cynhyrfu, ac i hyny uu.od i glyw yr aw- durdodau, a dyma genadwri syml yn ei gyrhaedd, ond un a nerth Ih^vodraeth y la ol iddi, am iddo adael v wlad cyn pen y pedair ct, ar hugain, ac felly y gwnaeth, gan brotestio yn erwin yn erbyn y camdrin- iaeth, ac yr oedd y gair hwnw yn ymsaethu i fy medd- wl-" A'r wlad a gafodd llonydd," etc., wrth ddarlleii yr hanes. Mor dueddol, onide, ydyw dyn i grwydro. dyma ti yn ddianyybod wodi myned i gymeryd golwg eang \1' bwnc llufur yn lie eyfyugu fy hun fel y bvriadwn pan yn dechreu ysgrifenu i amgylchiadau yr arda! lion.a'r angiiydwelediad cydrhwng Arglwy 11 Penrhyn I glw a'i weithwyr. Prif fater yr helynt o d'i y gweith- wyr ydyw yr hawl i ymgyngreirio, ac yir.ddengys i mi fod hwn wedi ei ganiatau. Mae ei arglwyddiaeth yn cardabau i'w weithwyr ddod a'u cwynion iddo ef, neu ei oruchwylwyr, drwy bwjdlgor neu ddirprwyReth cynwysedig o'r gweitlrwyr. ac nid yw yn gosod un math o reol i lawr gyda, golwg ar ddewisiad y cyfryw bwyllgor neu ddirprwyaeth. Mae hyn yn hollol yn llaw y gweithwyr. Yr unig gyfyngiad (restriction) a osodir ganddo ydyw fod y pwyllgor neu y ddirprwy- aeth i fod yn gyfansoddedig o'r gweithwyr, ac nid o rai y tu allan i'r gwaith. Nis gwn beth yn rhagor ar y pwvnt yma y gall ei arglwyddiaeth "ganiatau. Dywed Mr Ritchie, cadedrydd Bwrdd Masnaeh, yn ei :.t biad yn y Ty v nos o'r blaen, i Mr William Jones, A.S., "Fod Arglwydd Penrhyn wedi gwneud 'con- cessions' gwerthfawr. Dymunwn wybod a wnaed hyn gan v dynion. Credaf pe y gwnai y dynion yr un fath y eeffid cydgordiad buan." Cwestiwn a ofynir yn ein dinas ydyw hwn, "Pa- na chymerir barn v chwarelwyr ar fyned yn ol at eu gwaitii.neu barhau i sefyll allan, drwy y ballot. Dyma. r ffaith,mae y rhan fwyaf o lawer o'r rhai yr wyf yn eu hadnabod, ac y bum yn ymddiddan a hwy, yn awyddus am dderbyn telerau ei arglwyddiaeth, a dy- wedai Mr Evans y dydd o'r blaen yn ei lythyr fod 85 o bob cant yn awyddus i dderbyn y telerau. a 15 yn erbyn ond nid wyf yn credu fod yr amcangvfrif yna yn gywir. er y credaf fod y mwyafrif yn barod i weithio. ( Mae vn wir i'r mater hwa gael ei gyllwyno i svlw cyfarfod cyhoeddus. ond yn mha, fodd, a than ddylan- wad pa fath ysbryd? 'Cafodd v mater ei gyflwyno i sylw y cyfarfod mewn canlyniad i her, oddiwrth y prif oruchwyliwr, ac fe wrthodwyd gyda gwawdiaeth finiog, a hyny am resymau a dybid ar y pryd oedd ddigonol, ond y mae yn amheus genyf ai yr un fyddai yr jmddygiad yn awr: ac yr wyf yn rhoddi her i'r pwyllgor i gymeryd llais y gweithw\T drivy y ballet, feI hyn:- Rhenwch bapura.u cymhwys i'r holl weithwyr oedd yn y chwarel, yn gofvn iddynt, pa un oreu ganddynt, ai derbyr. yr hyn sydd eisioes wedi ei ganiatau gan Arglwydd Penrhyn, ac ail ddechreu gweithio, ynte parhau yr anghydfod i edrych a ellir cael telerau gwell. Tueddir fi i gredu y byddai y mwyafrif o lawer o bio id ail ymafael yn y gwaith, gan "gofio yr hen air fod un aderyn mewn llaw yn well na clau mewn llwyn, a byddai hyn yn fantais i chwithau fel pwyllgor. i wybod a oes gan y gweithwj-f yr un afael ynoch a'r un ymlvniad wrthych, ag oedd ganddvnt ar y dech- reu.—Yr eiddoch yn gywir, HEX WEITHIWR.

KODTOJf 0'IM)EHEOl)IR. Agorir yr Ysgol Ganolraddol newydd yn Llan- drindod yn mis Hydref. Mr David Thomas, Bedlineg, a ddewiswyd i ai gynrychioli glowyr Dowlais ar Bwyllgor y Llithr- raddfa. Enillodd Miss Lizzie Teifi Davies ddau fathod- yn yn y Royal Academy of 3ilusic yr wythnos ddi- weddaf. Mr bJ. R. Morgan, B.Sc., F.C.S., Llanelli, s-dd wedi ei ddewis yn brifatliraw Ysgol Sir Ebbw Vale. Y mae Dr. Parry wedi rhoddi'r goreu i'r bwriad o fyned a chwmni operataidd i'r America eleni. Y mae Miss Rosina Beynon, boneddiges ieuanc o Ferthyr Tydfil, yn enill enw iddi hi ei hun fel cantores yn Llundain. Y mae eyfalaf awdurdodedig dociau Bute, Alex- andra, Abertawe, Penarth, Barry, a Phorth Tal- bot yn 15,055,000p. Enillodd Miss Morfudd Williams, Caerdydd, ddeg punt am ganu yn y Royal College of Music ddiwedd tymor yr haf. Y mae Mr D. Rhys Thomas, mab y diweddar Barch Isaac Thomas, Porthcawl, wedi pasio ei ar- holiad terfynol mewn meddygaeth. Mr Samuel Williams, Aberhosan (gynt o Ffald- y-brenin), a enillodd y gini, y dydd o'r blaen, yn 4 Eisceddfou Atferystwyth am y cyfieithiad goreu. Hysbysir fod y Parch Leicester Darwell, gynt periglor Criggion am ddeuddeng mlynedd a deu- gain (52), wedi marw yn Ninbych-y-Pysgod, -11 85 mlwydd oed. Am ddifrio y Barnwr Owen yn ngorsaf y ffordd haiarn, vn Nhredegar, y dydd o'r blaen, dirwywvd W. F. Taylor, o Gasnewydd, i bum' punt neu fis o garchar. Y mac y Parch D. J. W. Lewis, gweinidog capel i Duffrvn-street, Mountain Ash, wedi derbyn gal- wad oddiwrth eglwys Bresbyteraidd Kazareth, Abercani, yn lie y P<trch Ceithio Davie-s- Y mae llywodraeth yr Eidal wedi erchi haner can mil (50,000) tunell o'r glo goreu gan y Brodyr Cory, Caerdydd, at wasanaeth y llynges. Dan- fonir deng mil ar hugain (30,000) o dtinelli i Spez- zia, a'r gweddill i borthladdoedd eraill. Yn Bryn Mawr, y dydd o'r blaen, bu farw -ir J. Barnett Isaacs, gohebydd rhyfel y Black and White" yn y Transvaal yn ystod yr helynt di- weddar. Iuddew ydoedd efe, a brodor o Fryn Mawr, a svmudodd i Ddeheudir Affrica rai blyn-\ yddoedd yn ol. Y mae Ysgol v Disgybl-athrawon yn Nghaer- dydd wedi bod yn fwy llwyddianus yn arholiad y Matriculation yn Mhrifysgol Cymru na'r un ys- gol arall, canolraddol neu ia-athrawol, yn Kghym- ru, canys fe baaiodd 14 o'r myfyrwyr. Yn vr ar- holiad diweddaf am ysgoloriaeth v Frenhines pas- iodd 80 y cant o'r myfyrwyr yn y dosbarth blaen- af ac yn arholiad celf a gwyddor y fiw\Tddpi ddi- weddaf yr oedd yr ysgol hon yn mysg y rhai blaenaf yn y deyrnas o ysgolion i is-athrawon. Mr Charles Morgan, B.A., ydyw y prif ysgolfeistr, yr hwn sydd Gymro o waed coch, cyfan. Bu Mr Owen Owen, arliolwr Y sgolion Canol- raddol Cymru, yn arolygu Ysgol Eowell, IJIan- (bi, dydd Llun ac yn ddilynol fe ddywedodd Mr Owen wrth y llywiawdwyr ei fod wedi cael ei foddloni pi fawr gan bob peth a welodd efe yn vr ysgol. Y mae tri o fyfyrwyr Pencader wedi pasio y Dublin Matriculation, dau y Welsh Matriculation, a thri y London Matriculation; dau ohonynt— lef Johnny Jones, Albion House, Pencader, a J. j r. Griffiths, Cilgerran—nid oeddynt ond prin wedi yrhaedd un-ar-bvmtheg oed adeg yr arholiad. Y mae Mr W. B. Richards, o Goleg Aberhon- 0 ddu, wedi derbyn galwad oddiwrth yr eglwys yn Llanbradach. Dechreuodd bregethu yn nghapel Ebenezer, Aberdar. Prydnawn ddydd Llun, fel yr oedd bachgenyn brchan Mr James Davies, tamwr, Wat i: street, Caerfyrddin, yn chwareu ar lan mor cafodd wasgfa mewn canlyniad i wres yr haul. Cymerwyd bychan adref gan ei fam gyda'r tren cyntaf i Gaerfyrddin, lie yr hysbysodd y meddyg fod y bvchan wedi many. Yr oedd yn wan ei iechyd Q'i enedigaeth. Wythnos ardderchog a gafwyd yn Kghasnew ydd. Aeth yr eisteddfod heibio yn llwyddianus. a chafwyd cynulliadau ar rai o'r diwriiod'.va a Lir gofir, a tywydd campus. Oherwydd nifee y cys- tadleuwyr penderfynwyd dechreu yr wyl borou Llun, a chymerwyd pum' diwrnod ati yn lie ped- war. Dechreuodd y bobloedd, yn feirdd, IIcn- orion, a cherddorion, gasglu i lan yr Wysg yn foreu. Deuent o bob cyfeiriad, a chynrychiolid j pob rhan o Gymru, Lloegr, a'r Amar-g yno Yr 1 oedd yno babell eang a chvfleus ac yn Ull bur gy- fforddus. Gallai 17,000 o bobl eisteid ynddi, ond yr oedd yn hollol ddiaddurn. Y11 unig ceid nifer o enwau enwogion ymadawedig ar y pa. "1,lYI1.1, yn nghyda'r gatir Seisnig mawreddog "Welcome' uwchben y iiwyfan.

Etholiad Sheffield 11 Cymerodd etholiad le yn nosbarth Brightside o Sheffield, ddydd Gwener, er llanw y gwagle a ach- oswyd trwy farwolaeth Mr Mundella. Yr oedd wyth o ystafelloedd pleidleisio, a'r gofresir yn cyn- wys 11,300 o etholwyr. Yr ymgeiswyr oeddynt Mr J. F. Hope, Ceidwadwr. a Mr Fred Maddison, Rhyddfrydwr a Llafur. Dangoswyd gweithgar- wch mawr o'r ddwy ochr. Pan gyhoeddwyd v ffigyrau, vr oeddync fel y canlyn — -Nladdison (R) 4289 Hope (C) 4106 Mwyafrif 183 3Iae y mwyafrif Rhyddfrydol wedi ei dyuu i lawr yn enbyd, canys yr oedd mwyaf "if AIr Mun- della (R) yn 1892 yn 1277; yn 1886, 87 j; ac yii, 1835, yn 1228. Mewn etholialau digwyddtadol yn Chwefror, 1897, ac Awst, 1892, yn etholiad cyffredinol yn 1895, cafodd Mr Mundella ei ddychwelyd yn ddiwrthwynebiad.

Amlwch. Boreu Sul, Awst laf, bu farw hen chwaer oedd yn adnabyddus i bawb, sef Mrs Jane Rowlands, j ger Capel y Wesleyaid, ar ol cystudd oedd yn ei dilyn ers amser maith. Cafodd gladdedigaeth j parchus prydnawn y dydd Mercher canlynol yn mynwent henafol a chysegredig y pi wyf. Daeth tyrfa dda yn nghyd, a buasai mwy yn bresenol onibai y gwlaw. Gweinyddwyd yn y ty, yn yr eglwys, ac wrth y bedd gan y Parch D. LI. J nes, fieer. Huned mewn liedd. Gadawodd ar ei hoi ddau fab a. dwy fereli, sef W. Rowlands, Am.wch, j a Mrs Owens, Llandudno.—Gohebydd.

Bangor Gwyl y Ban;:iau.—i'r owid nifer yr yiawelv/yr a Bangor a'r cylch yn anarferol o fawr. Bodolai'r tywydd mwyaf dymunol, ac yr oedd y gwres yn ang- erddol. Gwnaed trainidiaeth drain iawn gan yr agorlongau riiwng Lerpwi a Llandudno, liangor. a Phont Menai, jm nghyda rhwng ferries Bangor a Sir Fon. Yr unig beth dynai sylw arbenig yn y dref ydoedd y "confetti fete" a gynhelid ar y pier yn yr nwyr. Y Cynhauai Gwair.—Ni fuasai neb yn chwenychu gwell tywydd a.t y cynhauaf. Yn ol pob adroddia-d y y mae'r cropiau gwair yn Mangor a'r cylclioedd yn dra thoreithiog, a'r ffermwj-r yn defnyddio'r cyfleus- I y dra presonol i'w dori a'i gludo i ddiddosrwydd. Y mae hefyd bob rhagolwg am gynliauaf yd trwm eleni, yn neilkluol os deil y tywydd tesog hwn. Y Cynghor D-;nesig.-Cyiihaii-.vyd cyfarfod misol y Cynghor ddydd Mercher, tan lywyddiaeth y Maer (Dr. H. Grey Edwards).—Derbyniwyd tenders Mr Walter Moore a Chwmni Glofeydd Strafford er cyf- lenwi glo i'r gweithfeydd nwy.—Rheolwr y nwy a adroddodd fod swm y nWj" a wnaethpwyd yn ystod y pum' wythnos diweddaf yn cyrhaedd 1.913,600 o droedfaddi cubaidd-cynydd o 138,400 o droedfeddi cubaidd dros v cyfnod cyferbyniol y llynedd.—Dr. Pwowland Jones a adroddodd mai graddfa y manvol- aeithauVam y mis diweddaf oedd 17.28 y til o'r bobl- ogaeth, a graddfa'r genedigaethau yn 33.60 y hi.— Adroddodd y Surveyor fod y Milwri&d West, goruch- wyliwr Arglwydd Penrhyn, wedi derbyn telerau Pwyllgor y Prif-tfyrdd er gorphen y ffordd newydd o St. Paul's-terrace i Cae Maes Lodwig, ond nas gellid cael meddiant o'r tir angearhèidiol heb gyasyniad y I tenant. Yr oedd y tenant wedi. rhoddi ei gydsyniad, ac awdnrdodwyd y surveyor i gario'r gwaith yn ei flaen.—Y Cyfrifydd a adroddodd mai swm y general district rate yn nghvdag arian y awfr a'r nvry a LS -), gasglwyd yn ystod y mis diy»eddaf, ydoedd 2618p.- ¡ Cylioeddwyd yn wag sedd y Cynghorydd Robert iiuglios, un o r cynrycinoiwyr dros y ward ddwy- reiniol, yn erbyn yr hwn y tynwyd gwarant allan era peth amser yn ol ar y cyhuddijfl o forgery. DywGd- ai'r Is-glore Trefol fod yn rhaid mabwysiadu y ewrs hwn, o dan Ddeddf Lorphoraetliau Bwrdeisiol, pan fyddai aelod wedi ei wneud yn fethdalwr. Gwerthir y stoc helaeth o Hetiau I-Iaf am haner y pvis yn Mop W. V). Williams, Bangor. Dechremr %y yr ymwolwyr cyntaf gaiS y fantais oreu. Bydd y Side Fawr at glirio y stoc yn dechreu Idild Jau, y 18bd o Awst, pryd y ceir b:u-geinion digy iiVl/b muwu nwyadau drapery." Bydd circulars yr Evdi y gwakuiol bargeimon yn c;H)I eu -itliu yr v/yt Si- nn gyntai yn Awst.4g i 350a, High-street.

Beaumaris. Y Cynghor Tr»fol.—Gynhaliwyd hwn ddydd Mer- cher, y Maer (Cynghorydd Hugh Thomas) yn y glrl- air.—Yn mhiitii pethau eraill,cafodd Mr T. A. JonK; ei apwyntio yn Uyfrgcllydd y llvfrgell gyhoeddus.—Ar argymhelliad y Pwyllgor Cyllidol, erchwvd tahl bil- iau yn cyrhaedd 29p 12s.- Uddiwrth adroddiadPwyll- gor y Liyfrgell Gyho&ddus, ymddengys eu bod wedi penderfynu ar Grove House fel lie y llvfrgell gy- hoeddus, yr hwn sydd i ddwyn yr enw "Allen Public Library."

Bethesda. j Hen Droseadwr.—Bydd Mercher, y 4ydd cytiaol, dygodd yr Hoddgeidwad Morgans, Bethesda, Robert Jones (Robyn Gwich) o flaen Ynadon Banger, yn ei gyhuddo o laarata swm o geirch o ystabl y Douglas Arms Hotel ar v 27ain cynfisol, ond oherwydd absen- oldeb un o'r tystion, nis gallai ei gynieiyd o flaen yr ynadon hyd y dyddiad uchod. Cyfaddefodd ei euog- rT/ydd, a chan fod ei ymweliadau mor fynych yn y HJ, penderfynodd yr ynadon ei anfon i garchar am fis o amser. Myned i'r Garchar.—Dealiwn i Evan Jones (EnD Denbigh), yr hwn a eymerwyd i fyny yr wythnos o'r blaon gan T Rhingyll Owena at y cvhuddiad o fvg- wth lladd ei wraig, fethu a chael maiehiaian ddigon parchus dros j byddai iddo gadw yr heddweh, ac an- fou A-yd cf i garchar Caernarfon am bum' wythnos. Marwolaeth Hen Frodor.—Dydd Sul, y laf cyfisol, In farw yr hen gyraeriad hynod a phert Mr John Griffith, Ciltodazi, yn clra sydya yn yr oedraa tag o &3;.un mlwydd oed, yr hwn oedd wedi bod yn hen C wr jacii ar hyd ei holl 000 faith hyd rhyw ychydig ddydd- i,i,ii i'w f;rwnlaeth. Yr codd yn frawd i'r diweddar Mr Morris Griidth, eyfrathiwr, Bangor. Eglwyawr a Chcidwadwr ydoedd, a byddai yn ei lo yn gvsou a phryillon. Yr oedd yn selog iawn dros fod yn bryd- Ion gvda phob peth. Clywsom ei fod un boren Sul yn ddiwoddar wedi myned at yr eglwys, ac i'r gloch stopio canu, ac yntau yn gweled y Parch Canon Mor- j gan yn dyfod ar v iiordd heb gyrhaedd Miewn pryd, iddo ddweyd y dylid, ar bob cyfrif, ei stopio i fyned i mewn. Mai felly y byddant yn g^vneud gyda hwy yn y chwarel 03 deuent yno wedi'r gloch stopio. Dydd Mercher diweddaf cafodd gladdedigaeth hynod barchua yn Mynwent Glanogwen, pryd ygwasanaeth- wyd gan y Parch Canon Morgan. Heddweh i'w Iwch. Cyfarfod Pregothu Blynvddol Annibynwyr Capel Bethania.—Dechremvyd y cj-farfod nos Sadwrn di- weddd, pryd y pregethodd y Parch Elfod Lewis, Llanelli. C-vfwyd pregeth ragorol, a chymalieidfs. luosog. Borea Sul pregethwyd gan y Parchn. Elfed Lewis a Rhys J. Huws, Bethel. Y"n Nghapel Beth- ania. yn y prydnwn. pre-gothwyd gaa y Parchn. El- fed Lewis, ac yn Ty'nymaes. gan Rhys J. Haws, in yr hwyr yr oedd yr addoldy yn rhy fychan o Irkwor i gynwys y gynulleidfa, yr hwn oedd wedi ei orlenwi yn mhob ew-r, a chaJwyd pregethau galluog a gwir ragorol gan y Parchn. Elfed Lewis a Rhys J. Huwx. Yr oedd yn chwith bod yn nghyfsrfod blynyddol y Bethaniaid heb glywed yr un anthem. Clywsom yr vweinyddj Mr D. Pemajit Eriuns, yn dweyd Kiai yr I Efachos o hyny oedd absenoldeb agos yr oil o aeolodau v cor (meibion) yn herwydd y streic ystyfnig sydd yn parhau i ddifodi bob cynydd a llwyddiant yn. nglyn ag hyd yn nod moddion crefydd yn yr holl ardaloedd. Cywiriad.—Mr Gol: Mae d-I y wasg wedi ym- ddwyn yn hynod frwnt tuagataf yn dchweddar, ac wedi a.chosi i mi gael fy. ngliyhuddo o beth wmbreth o anwireddau. Yr wythnos o'r blaen dywedodd fed Penffriddodd, Tregarth, yn Durham, a'r wythnos ddi- weddaf dywedodd beth mwy ofnadwy byth. Yn fy adroddiad am farwolaeth a. chladdedigaeth y diweddar Mr John H. Jones, Ogwen Bank (gynt), dywedodd fod yr ymadawedig yn ail fab i'r hen batriarch a chofiadur Mr Robert Jones, un o oruchwylwyr Chwarel y Penrhyn, pryd mai fel hyn y dywedais i wrtho Ei fod yn ail fab i'r hen batriarch a chofiadur craff Mr Humphrey Jones, Ogwen Bank, ac yn frawd i Mr Robert Jones, un o oruchwylwyr Chwarel y Penrliyn. Priodas Ffasiynol.—Boreu ddydd Gwener diweddaf yr oedd golwg fywiog yn y brif heol ynlP gyda ugain- iau o bobl, y rhan fwyaf yn bobl ieuanc, yn ei llinellu, a phawb i'w gwel'd yn siriol a, boddhaus achos yr hon helynt ydoedd disgwyl cael mynediad i mewn i Gapel Bethesda (A.) er cael gweled a mwynhau y seremoni o uno mewn glan briodas Mr E. R. Horsfall Turner, B.A., prifathraw Ysgol Ganolradd Llanidloes, a Miss A^nie Crowther, ail ferch Mr J. N. Crowther, prif- athraw Ysgol y Cefnfaes, Bethesda, ac is-athrawes yn YsgoI Uwchraddol Ffestiniog, y gweinyddwyr oedd- ynr. y Parchn. J. Gleison, M.A.. Bradford, yn cael ei gynorthwyo t-.n R. Rowlands, Treflys, y gwcis priod- r as ydoedd Mr Robert H. Tumer, brawd y priodfab, y forwyn oedd Miss Ammie Alice Crowther, chwaer v briodasferch,yn nghyd a, Miss Turner, chwaer y prio 1- fab, a Miss Verna Crowther, yr oedd tad y priodfab Mr J. Horsfall Turner, Y.H., yn nghyd a'i briod yn bresenol, a nifer mawr o foneddigesau a boneddigion eraill. Wedi gorphen gwasanaeth yr uniad napus chwareuwyd y Wedding March" ar yr organ ganyi organydd, Mr E. D. Lloyd, erbyn dyfod allan yr oedd ngainiau yn eu disgwyl ac arllwyswyd .cawodydd o rice, etc., drostynt, aethant yn ol 1 gartref y wraig ieuanc lie yr oedd gwledd yn eu haros, ac oddeutu unarddeg o'r gloch ymadawsant mewn cerbyd i Fan- gor, ac oddi yno am Scotland, lie v bwriadant dreuto eu mis mel. (Caiff rhestr o'r anrhegion priodasol ym- ddangos yr wythnos nesaf).—Gol. YR ETHOLRESTR: AT GEIDWADIVYR PLWYFI LLANDEGAI A LLANLLECHID. Mr Gol. ,-Caniatewch i mi ddatgan oddiar farn ysgrifenydd Ceidwadol y plwyfi hyn fod y sylwad- au a wnaed y naill flwyddyn ar ol y llall yn y Gwalia yn galw sylw yr etholwyr fel hyn wedi bod yn gymhorth mawr iddo tuagat gael y rhestr yn gywir a chyflwn yn ochr y Ceidwadwyr, ac er- fyniwn yr un rhyddid eto eleni. Cofied y Ceid- wadwyr y bvdd etholiad Cynghor Dosbarth Beth- esda yn cael ei hymladd ar y rhestr sydd yn cael ,ei pharotoi yr wythnosau hyn. Y mae y rhestr newydd i fod allan ar ycyntaf o Awst. Felly, cof- iwch bawb yn yplwyfi hyn am edrych ar unwaith er gweled a yw eu henwau yn ddyogel ar y rhestr. Mae yn bosibl i wall y wasrr adael rhywun allan, neu gall un fod wedi symud o'r naill dy i un arall, ac os bydd unrhyw amheuaeth yn eieh meddwl, gofalwch am fynu gweled Mr Robert Jones, Gor- don-terrace, yr ysgrifenydd Ceidwadol, a hyny yn ddivmdroi. Gall ef wneud bobpeth yn iawn drwy roddi hawl (claim) newydd ar eich rhan fel ac y bydd eicli pleidlais (vote) yn ddyogel. Cofiwch, gyfeillion, am hyn, gan nad oes ond ychydig am- ser i wneud y rhestr yn llawn.—Gohebydd.

Blaenau Ffestiniog a'r Amgylchosdd. ] Cyngherdd.—Yn y Neuadd Gyhoeddus, nos Ian, cynhaliv/yd cynglierdd gan Gor Meibion y Moelwyn, y rhai oedd yn myned i Gasnewydd i gystaulu. Caf- wyd cynulliad mawr, a chanu rhagorol. Llyvrydd- wyd ac anveiniwyd yn dra difyrus gan Bryfdir. Ymrysonfa Cwn Defaid.—OVnhaliwyd eisteddfod y cwn ar adlonfaes y Blaenau ddydd Sadwrn. Ca.f- wyd cystadleuaethau lluosog iawn, a chvmerid dydd- ordeb anarferol yn y gweitbrediadau. Trodd y "sas- fciwn" allan yn llwyddianus iawn. Dam wain.— Ddydd Gwener, yn Chwarel Maea- offeren, cyfarfu Mr Hugh Lloyd, Ty'n^Tiiies, Llan, a d:unw;iin ofidus iawn. Torwyd ei fraich i ffordd. Mae yn cael triniaeth ragorol, ac yn gwella yn dda, ar ol gofid nnwr, dan ofal Dr. Vaughan Roberts. YmweHad a Thanybwlch.—Ddydd Sadwrn bu Seiadorf Oakelev ar ymweliad a phalasdy hardd Tan- ybwlch. preswylfod yr vswain a'r foneddiges garedig Mr a. Mrs W. Jv Gaieley. Chwarousant ddarnau o gerddoriaeth er bodcuiact mawr i'r cwmiu urddasol oedd.yn y palas, a chawsant groesaw anghyffredin gan Mr Oakeley. Cyfarfodydd Dirwestoi.—• Gynhaliwyd cymanfa ddiirwestol y cylch liwn yn y Blaenau nos Wener a dyd,d Sadwrn. Siaradwyd yn. Nhanygrisiau, Bow- ydd, Calf aria, Ebenezer, Bethcssda, y Neuadd Gy- hoeddus, etc., gan y Parchn. David Hoskins, M.A., David Roberta (Riuw), D. J. Lewis, Samuel Owen, David Davies Ulyfrydfa), Ism,:iel E-i-ans (Rhyl), R. J. Willitims, J. E. Jones, Mrs a Dr. Jones, Harlech, eto. Rhaid yw addof mai perffaith aflwyddianus— oherwydd pa ddiben yw dweyd anwiredd, hyd yn nod niewn papyr new)-dd. -a. fu y gymanfa, cyn belled ag yr oedd rhif y cynulleidfaoedd yn y cwestiwn. Ym- ddengys nad oedd ond rhyw ddwsin neu ddau yn y cyfarfodydd hyn. resyni gofidus dros ben. Ond peidied neb a thynu camgasgliad o hyn. Nid prinder dirwestwyr yn yr ardal yw yr achos o'r nf- Iwyddiant. Ai tybed mai gvrir yw y gellir ei briodoli i annoethineb, diffyg chwaeth, byrbwylldra, ac erlid- gurweh ambell siararhF sydd yn llwyddo i .-) yi achos dirwestol yn nhy ei garedigion? Ymholod gwahanol gjTndeithasau dirs'estol y lie a liwy ei hun- ain i achos y difaterweh anolygus o amlwg a ddang- hoswyd yn ystod yr oil o'r cyfarfodydd hyn. Eisteddfod Casnewydd.—Yr ydym o galon yn llon- gytarcii y bardd nnrain a swynoi bryfdir ar ei lwydd- iant yn yr Eisteddfod hon. Da genym hefyd glywerj i fab Air J, N. Edwards, Berlin House, fod yn llwydd- iallil yno yn adi-an celf. Er na chafodd y wobr, eto dealiwn i'r cor meibion ganu yn ardderchog yno, hyny mewn cystadleuaeth na bu ei gwcll odid un am- ser. Diau y daw ychwaneg o Iwyddiant yn y man. Peidier a (ligaloni, beth bynag. Cynryeinolwyd Ffes- tiniog yn anrhydeddus iawn yn yr Ihsteddfod gan Mr Owen .Jones (Pant y,- H-e<iydd), llywydd y Pwyll- gor Gweithiol; a Mr R. Owen Jonea (Trebor Eifioa), llywydd y Pwyllgor Cyffredinol a Mr R. H. Hughci (Gynfoal), yr ysgrifenydd mygedol. Cawsant groes- fLV; mawr yno gan urddasoliol1 yr ardal, niegi-S Ar- glwydd Tredegar, Maer Casnewydd, Mr Albert Spi- cer, A.S., etc. Buont hwythau, hefyd, yn arbenig o garedig at bawb a gwrddasant oedd wedi teithio yift mhell i'r wyI genedlaethol. Bu y ddau Jones yn areithio yn ddawnus ryfeddol yn nghyfarfod y rdd. Gadawsant argraph dda ar y frawdoliaeth eu bod ya eistoddfod^vyr ds-n gamp, ac yn deall eu. gwaith i'r dim. Gawsant hefyd adclewidion calonogol am gyn- orthwy gwerthfawr at I'lsteddfod y Blaenau. Cyhuddiad Gofidus.—Mae Richard Davies, dyn yn gofalu am siop gig'Cwmni y Neison, yn Stryd yr Eg- lwys. wedi ei gymeryd i fyny ar y cyhuddiad o adrtva- gelu swm o arism pertiiyiicd i'w feistriaid. Dygwyd ef o flaen yr Ynad D. G Willijuns ddydd Gwener. Erlynwyd dros y ewmni gan Mr R. 0. Jones. Rhodd- wyd tvstiolaeth yn tsrbyn y cyh-addedig gMi Mr Ed- ward Roberts, arolygwr. Ar ga.is Mr Jor.es, cyd- syniodd yr ynad i ohirio yr achos hyd ddydd Tan nCA- af. (xollyngwyd y dyn yn rhydd hyd hyny dan feichiafon.

Caernarfon. Arferiad Gwr'hyn.—Y mae yr arferiad o adael cwn allan tros v nos mcwn bri ac arferiad mawr mewn maaau y T dref, ac yn rhwystro i bobl gyo- gu. Dylid rkoddi terfyn buan ar yr arferiad hyllig hwn. Ysgolion Sul yr Eglwys.—Dydd Mercher talodd nelodau Ysgolion Sul Eglwysig y dref ymweliad a Pharc Llanfair, y Cadben J. G. Wyiui Grihh. Gwnaed perffaith gyfiawnder a'r iruzA.,e,ldau. a chaed hwyl a Er gofir gyda'r amrywiol chwareuon Llwyddian Eisted(I-fodol. --Allan o uifer anrhyd- eddus o ymgeiswyr dyfarnwyd y wobr o 15p » bathodyn arian am y gadair farddol gerfiedig coreu yn Eisteddfod Casnewydd i'n cyd-drsfwr gallueg ac fidiiabyddiis, Mr Thomas Humphreys, Now- street. Y Regetta.—Dydd Iau ymgasglodd miloedd o bobl i'r Cei er mwynhau ymdrechion y gwahaaol hwyl-longau a'r llu bad an. Ysgrifenyda y mud- iad, fel yn flynyddol, ydoedd Mr C. A. Jones, yn cael ei gynorthwyo yn alluog a medrus gan Mr Dan Rhys. Yr Ysgol Ganolradd Newydd.—Dydd Sadwrn cyfarfu llywodraethwyr yr ysgol ganolradd. T)n- wiswyd Mr J. Issard Davies yr ail waitu yn gad- eirydd am y flwyddyn. Derbyniwyd y fcenden cardynol am adeiladu yr ysgol newydd —Mr 0 Morris, Caernarfon, 6437p MUri Williams a Ro- berts, Caernarfon, 6510p Mr Richari Jones, Twrog Mills, Llanwnda, 7077p Mri T,. Jones t'r, Cyf., Colwn Bay, 8585p; Mr David Wil- liams, Caernarfon. 6789p. Penderfynwyd dar! tender Mr Owen Morris yn amodol. Y Cynghor Trefol.-Cy-frtrfti aelodau ycyagher nos Fawrth. Darllenwyd adroddiad oddiw. archwiliwr y Gorphoraeth yn hysbyau y Cy*ghor ei fod wedi cwblhau oi archwiliad am y flwyudjn yn diweddu ddiwedd Mawrth, ac yr »«dd ja»(id» i longyfarch y Cynghor ar fedrumry id j awjdi- ogion yn y swyddfa. Yn ngwyneb y cais a fwr- iedir ei wneud gan yr Electric Light Company am archeb i oleuo y dref, penderfynwyd fod pob moddion dichonadwy yn cael eu cymeryd er dyo- gelu buddianau y Cynghor.. Penderfynwyd gofyn i'r Harbour Trust am ganiatad i ddredgio y sianel yn unol a'r llinellau a osodid i lawr gan v gyfraith. I Damwain Ddifrifol.—Yn hwyr nos Lun, fel vr oedd Mr Thomas Jones a'i deulu (Moriah-terrace) yn dychwelyd o Dinas Dinlle mewn cerbyd, pan yn agos i'r dref gwrthododd y brake a gweithredu, a daethant i wrthwynebiad a kerbstone oedd ar ochr y ffordd, a thaflwyd yr oil oedd yn y cerbyd ) yn bendramwnwgl i'r ffordd. Derbyniodd Miss Jones niweidiau difrifol i'w phen a chafodd Mrs Jones ysgydwad llvm. Lhvyddodd v gweddill o'r teulu i ddianc yn lied ddianaf. Cafodd y ceffyl, yr hwn oedd eiddo Mr John Parry, Twthill, ei archolli yn ddrwg yn ei goesau, a maluriwyd y cer- byd. Creulonderau tuagat Wragedd.— Dydd Mawrth, o flaen yr ynadon, cyhuddwyd Evan J-ites, Ilaf- yrwr, o wneud ymosodiad creulawn ar ei wraig. Tystiodd yr Is-Brifgwnstabl Harris ddarfod i'r wraig gael ei darganfod dydd Sul mewn eyflwr an- ymwybodol yn y ty gyda'r gwaed yn ffrydi,) -) i cheg, a'i gwyneb wedi ei gamliwio. Dywedod1 yr amddiffynydd fod y wraig yn un annioddefoi: ) yr oedd yn feddw yn barhaus, a'r ty mewn cvflw ffiaidd. Anerchwyd y wraig gan y Fainc, a ày- wedasant wrthi ei bod wedi tynu yr iioll drallod hwn ar ei phen ei hun. Rhwymwyd y gwr i gadw yr heddweh.—Cyhuddodd Mrs Ricia:ds, Castle Ditch, gwraig Mr Richards, diweddar o'r hetldlu, ei gwr o greulondeb parhaol, a gofyoai am wahan- iad oddiwrtho. Caniataodd y Fainc yr ymwahan iad gyda gorchymyn ar fod i'r gwr da 1 7s 6c yr wythnos tuagat gynhaliaeth ei wraig a r ddau blen- tyn. Llys yr Ynadon.—Dydd Mawrth, o flaen yr yn- adon, cafodd J. R. Williams, y Black L'«n, ei ddi- rwyo i 5s a'r eostau am ganiatau nied hvdod Yl1 ei dy. Cyhuddid William Barber, Parkia. o wrthod ymadael o'r King's Head, gyda ewneud niwed i gell y earchardy. Dirwy, 2s 6c a'r costou yn y ddau achos, ac i dalu at wneud y golled ar y gell i fyny. Cyhuddwyd Jane Wiiliams, Tem- perance Mawr, gan yr Is-Brifgwnsta >l Harris o werthu diod i ddyn meddw. Hefyd, cyhuddwyd Griffith Griffiths o fod yn feddw a.T dy trwydd- edol. Cafodd v trwyddedydd ei ddirwyo i 10s a'r costau, a Griffiths i 2s 6c a'r costau YmddiriedolwJT y Porthladd.-Cyfal-fu aelodau yr ymddiriedolwyr ddydd Mawrth, yr Anrh. F. G. ynn yn y gadair. Pasiwvd pleidlais o gyd ymdeimlad gyda theulu y diweddar Dr. W. Wat- kin Roberts. Ehoddodd Mr C. A. Jones rybudd y buasai yn cynyg Mr Charles Watkin Roberts, mab yr ymadawedig, fel aelod cymwys i lanw sedd ei dad yn y cyfarfod nesaf. Yn ystod mis Gorph- enaf derbyniwyd mewn harbour dues 394p, ych- Wanegiad o 176p i'w gyferbynu a'r un mis y flwyddyn flaenorol. Yr oedd tunelli y llechi a lwythwyd yn ystod Mehefin yn 8872, ychwanegiad o 1033 o dunelli am yr un mis y flwyddyn flaen- orol. Gwnaed yn hysbys gan y Mri G. H. Hum- phreys ac R. R. Stythe fo dy cyfrifon am y flwydd- yn a aeth heibio yn gywir ac yn cael eu cadw mewn eyflwr boddhaol. Cafodd yr archwilwyr eu liail- ethol.

Criccieth- Y Cynghor Dinesig.—Gynhaliwyd y cyfarfod misol nos Sadwrn, Goiphenaf 3lain, pan yr oedd yn bres- enol :—Mr William Williams (is-gadciiydd), yn lly- vvyddu; Dr. Livingstone Davies, Mri J. 'i'. Jones, O. T. Williams, H. Himiphreys, Thomas Burnell. Evan Jones, R. P. Thomas, J. Tobias (is-glerc), a Morris Williams (arolvmrdd).— Mr 0. T. Williarns a sylwo-- nad oedd y gweithwyr wcdi eu talu ar ddydd y Jiw- bili.-Ar gynygiad Air 0. T. Williams, yn cael ei eilio gan Mr Evan Jones, a'i gefnogi gan Air Burnell, pasiwyd i dalu am y diwrnod a gollwyd ddydd y Jiw- bili.-Anfonodd Syr Hugh J. Ellis-Nanney, Bar- wnig, i ddiolch ar ei ran ef a Lady Nanney am y pen- dorfvniad a basiwyd gan y Cynghor yn ei longyfarch ar yr anrhydedd osodwyd arno gan y Frenhines.— Derbyniwj-d llythyr oddiwrth Syr M. W. Ridley yn cydnabod yr anerchiad lloagyfarchiadol i'w Mawr- hydi ar yr aclilysur o'i hir deyrnasiad.—Ar gjmygiad Mr Burnell, yn cael ei eilio gan Air R. P. Thomas, pasiwyd i gefnogi deiseb o eiddo Corphoraeth Cacr- dydd o blaid cael arf-bais Cymru yn muner Lloegr.— Hvsbyswyd y gwneid ymchwiliad, ar y 18fed o Fedi, i elusenau David Ellis, Anne Jones, a'r Ysgol Gen- hedlaethol, ac jt oedd yn bwysig i'r Cynglior Dinesig anfon eynrychiolwyr i'r ymehwiliad.—Pasiwyd, ar gynygiad Mr Burnell, yn cael ei eilio gan Dr. Davies, i benodi pwvligor i barotoi adroddia.d ar gyfer yr ym- chwiliad.-Mewn pertliynas i brydles glaaymor an- fonodd Bwrdd Masnach i ddweyd ei fod yn fodd- lawn i gyfnewid y telerau fei ag i gynwys llwyth yn lie tunell yn nglyn a chyflenwi ceryg, etc.,ond nis gallent gytuno i adael allan y gair "tywod, ac ni fyddai idd- ynt yehwaith dderbyn ardreth flynyddol.-Ar gynyg- iad Air Burnell, yn cael ei eilio gan Mr 0. rL\ Wil- liams, pasiwyd i alw sylw Bwrdd Masnaeh at y ffaith 1 y byddai a.modau y brydles o ganlyniad yn meddwl cadw person i gymeryd cyfrif o'r ceryg, etc., a thrwy hvny achosi, ychwaneg o draul ar y Cynghor.—Cad- arnhawyd y dreth o 3s 4c yn y bunt.—Adroddwyd fod yr arolygydd sirol wedi agor drws y gorlan (Ifolt) oedd yn eiddo y Cynghor Dinesig.Aiewn atebiad i Mr J. T. Jones, dywedodd yr Arolygydd ei fod ef wedi anfon at yr arorygydd sirol i'r perwyl fod y sir yn "encroachment" yn ogymaiat ag fod v iloit yn perthyn i'r Cynghor Dinesig.—Pasiwyd i anfon llytbyr at glerc y Cynghor Sirol, cadeirydd Pwyllgor yr Arolygydd, ac at yr Arolygydd Sirol ei hunan, yn eu hysbysu os ha fyddai y drws yn cael ei gau yn ddioed, y gwnai v C>yng]ior Dinesig hyny iir uraui Y sir.—r gynygiad Mr Humphreys, yn cael ei oilio gan. Dr. Livingstone Davies. pasiwyd pleid- lais o gydymdeimlad a Mr Evan Griffith, aelod o'r Cynghcr, yn ei waeledd.—Cododd yr Is-gadeirydd i longyfarch Mr Tobias (yr is-glerc) ar ei lwyddiant yn pasio fel cyfreithiwr (clywch, elyweh). Yr oeddynt oil yn gobeithio y caffai lawer o flynyddau i wasan- aethu ei genedl mor ffyddlawn ag oedd wedi gwasan- v Cynghor.—Cafwyd sylwadau i'r un perwyl gan Mr J. T. Jones a Air Burnell, a diolcliodd Mr Tobias iddynt. Dywedodd ei fod bob amser wedi derbyn v caredigrwyd-d mwyaf oddiar law y Cyr,ghr;r a r hen Fwrdd Llcol yn unigol ac yn gorphoredig.

DjrfScyn Hantlls a'r Amgylchosdd. Yr Ysgol Ga,nolradd.—B".vriodir adeiladu \Ty.»gol hon mewn llecyfleus yn itgos i Penygroes, ar y iioi'dcl i D»Iysara. Y mae y tenders wedi eu nager, 1) war mewn nifer, sef yr eiddo Mri E. Jones, Doiydd R. Jones, Cae'rboncan; G. Roberts, Penygroe. a Ilenry Morris, Bron Turnor, Llanllyfni.! 'Dywedir fod da* wedi eu tafiu slian, sei Mri G. Roberts a R. Jones, felly y saae yn &efyll cydrhwng Mri E. Jmes ..e Henry Morris, Y mae yr olaf yn is o tua £3C10p. Dydd Gwener, y 13eg cyfisol, y bydd gwybodaetl- pa un o'r ddau a'i caiff. Y Cofrestriad.—Y mae yr ethol restr ar barwydydd y gwahanol gapeli a'r eglwysi trwy y plwyf, fel y gall pob ethoiwr edrych a ydyw vredi ei jjofrcstiu, Ac c* gwel unrhyw Geidwadwr mid yw wedi ei gdfrestri bydded iddo ddyfod at Air T. 0. Roberts, Chvb 0;,J- wadol Panygroes, cyii y-z 20fed cyiisol am hawl-hapi;r

Abergynolwyn. Ethdjiad Bwrdd Ysgol.—Y mis hwn yr oedd tail blwydd aelodtiu y Bwrdd Ysgol ar ben. Pum' it! C"! oedd eisiau, ond enwyd wyth. Modd bynag, tyn odd an yn ol, a gobeithid y buasai rhyw ddaa irail yn gwneud yr un peth, fel ag i osgoi eostau ethcliad. Ond yr oedd chwant swyfld yn rhy gryf, a thaflw/u y plwyf i ferw a chostau pleidleisio. Pregethid atiiraw- i&eth newydd mewn cysylltiad a'r etholiad hwn, a hono oedd, na ddylid ethol neb ar fwrdd ysgoi os na bydd yn y seiat. Hwyrach yr ofnid y byddai gau ddynion heb fod yn y seiafc ddigon o grefydd a piiarsh i l)duw i ddod a'r Beibl i fawn i'r ysgol, yr hyn beth sydd yn groes iawn i syniad Saint y seiat. Gwy ddcrn o'r blaen fod cryri lawer o ddwlni yn yr ardal, end ni feddyliasom tod yma neb yn ddigon, dwll daenu y fath ftwlbri a hyn. Dengys canlyniad y pIn I'eisio nsd yw yr ardalwyr eto yn ddigon ynfyd i lyncu y fa-th ffregod. Etholwyd y ddau ymgeisydd nad oedd- ynt yn y seiat, ac un ohonynt yn uehaf ar y rhestr, a thaflwyd aiian ddau flaenor seiat: Dymu, fti y t;af. Lt :John Owen,, Eglwyswr, 148; John' J->ans. Annibynwr, 93; G. Grifiith, Annibynwr, 84 (hnn Edwsrds, Wesleyan, 84; G. Evans, Alethodut, 77 Ils' D. Plumphrey, Methodist, 71; Morris Jones, Metho ditt, 62. Y pump blaenaf a etl,,olwyd.-Plm-j,! ,i

Pdtiimadog lf.\rwo'aeth.—Boreu ddydd Gwener, bu farw Mrs Davies, gwaddw Mr Pierce Davies, gorucliwyliwr Chwarel Cwmilan a Cinvarel Pantruawr, yn 82ain miwydd oed. Yr oedd yr ymadawedig yn fam i Mr Jonathan Davies (cadeirydd y Cynghor Dinesig), Air Richard Davies (aelod 01 Cynghor Sirol), a Mrs Carl.. Hughes, Cambrian Coachbuilding Works. Y Cynghor Dinesig.—Gynhaliwyd y cyfarfod ipisol .01 WUIlI', dan lywyddiaeth Mr J. E. Jones, yr iR- fftdeii'Tdd.. — Dariienwj'd llythyr oddiwrth Mr Jona- tha.P Darics (y cadeirydd) yn datgaa ei anallu i fod ya brsaeaol oherwydd marwolaoth ei fam y bcreu hwnw.—Ar gynygiad Mr David Alorris, yn cael ei •ili^'an Mr Ic. M. Greaves, a'i gefnogi gan Air Eben- mmr i'o".r¡., pasiwyd pleidlaia o gydymdeimlad » = Mr Davies a'r teulu yn eu trallod.—Alabwysiadwyd f. amcangyfrif a chynlluniau yr Arolygydd (Mr J. D. Lewis) mown pertliynas i giarthifosydd Tremadog,- Cyfarwyddwyd yr arolygydd i hysbysu pawb oedd yn dal neu yn feddianol ar ladd-dai di-dnvydded fod yn angenrheidiol iddynt wneud cais at y Cynghor am i drwydded.—Dywedwyd nad oedd Mr Samuel Hughes. Tremadog, wedi ufuddhau i'r rhybudd a roddAvyd i iddo parthed ei lety-cyifredin, a phenderfynwyd i'w I wysio, ac fod Air C. E. Breesa yn cael ei benodi i er- Jyn ar ran y Cynghor.-Mewn perthym,s i'r tai coed yn Railwway-terrace, v rhai a gondemniwyd fel yn anghymwys i fyw ynddynt, derbyniwyd llyfcliyr oddi- wrth Air Randal Casson, goruehwydiwr Ystad Madoc, yu dwevd fod Air Roche wedi penderfynu eu can, ond gan fod y daliad yn un blynyddol, yn terfynu yn Alai, nis gallai wneud dim ond rhoddi rhybudd cyn y 12fed 0 Dachwedd i'r tenantiaid i ymadael. Ni fyddai i Mr Casson godi gwrthwynebiad i gael archeb i'w cau. | ac i gael y tenantiaid allan, ond i ba le yr oedd y trueiniaid i fyned nis gwyddai.—Pasiwyd i ohirio cymeryd y cwrs eithafol i gau y tai os y rhoddai Air Casson jonrwymiad ysgrifenedig y byddai i'r tai gael eu cau yn wirfoddol ar y 12fed o Fai, 1898".—Cwyn- wyd oherwydd eyflwr amryw gytiau moch yn New- street, a phenderfynwyd rhoddi y rhybuddion arferol i'r perchenogion.—Derbyniwyd llythyr oddiwrth Air C. E. Breese, Aiorfa Lodge, yn dweyd ei fod yn ddi- weddar wedi sicrhau darlun (oil-painting) o'i dad ymadawedig, a dymunai gyr.yg y cyfryvy^yn rhodd i'r dref, ac yn ogymaint ag fod ei dad wedi bod yn gadeirydd yr hen Fwrdd Lleol, feallai mai priodol fyddai rhoddi v darlun yn grogedig ar fur y CjTighor. Cynygiodd yr Is-gadeirydd eu bod yn derbyn y darlun gyda diolch.—Eiliwyd gan Air D. Morris, yr hwn a ddywedodd eu bod yi gobeithio y caent cyn pen hir adeilad teilwng i hongian y darlun ynddo.— Pasiwyd y penderfyniad yn unfrydol.— Adroddodd yr Arolygydd fod gwaith o adeiladu dau dy wedi ei ddechreu yn New-street heb, yn gyntaf oil, ro(ldi y cjidluniau gerbron y Cynghor.—Sylwvd fod y weith- red yn groes i'r rheolau, a phasiw'yd fod rhybudd yn cael ei roddi ir perchenog fod yn rhaid iddo yn gyn- taf ddwyn gerbron y cynlluniau er gweled a oeddynt yn unol a darpariaethau y man-reolau.—Galwodd Mr David Williams sylw at ymddygiad gwrol yr Hedd- geidwad Rovrlands yn achub bywyd plentyn bach yn y porthladd trr neidio ato yn ei ddillad. Yr oedd y fath wroldeb yn teilyngu cydnabyddiaeth, a chyn- ygiai of (Mr Williams) fod iddynt. alw sylw y "Royal Humana Society" at y gwasianaeth gwerthfa.wr a roddwyd gan yr Heddgeidwad.—Eiliwyd gan Mr Ro- bert AIcLean, a phasiwyd yn unfrydol.

Ecewen Conwy). Dydd Gwyl yr Ysgol Sabbothol.—Yr oedd dydd Mercher, y 4ydd cyfisol, yn ddydd ag y disgwylid allwer am daiio yn Hoe wen, ac felly gellid dweyd am dano ei fod yn ddydd o lawen chwedl yn mysg llawer am dano yn Roewen, ac felly gellid dweyd dyma'r dydd yr oedd y -nic a'r cyfarfod ad- loiiiidol i'w cynal yn yr awyr agored. Cymerodd y naill a'r llall le ar un o faesydd rhamantus Mr W. Williams, Glynuchaf. Yr oedd y pie-nic a'r cyfarfod yn dal perthynas uniongyrchol ag Ys- gol Sabbothol a chynulleidfa y Methodistiaid yn Roewen.Gallem ddweyd fod y wledd yn gyuwys- edig o de a bara brith, yn nghyda lluaws o fan betheuach eraill, a'r cyfan o'r dosbarth cyntaf. Dyma dystiolaeth pawb a fu yn mwynhau ohon- ynt. Yr oedd y wledd o dan arolygiaeth nifer fechan o r boneddigesau canlynol, a'r gweddill yn cynorthwyo, sef, Mrs Jones, Ty Hen Mrs Da- vies, Groesffordd Roe Mrs Roberts, Garthmor Mrs Jones, Nant; Mrs Jones, Ty'nllidiart; Mrs Hughes, Dolcastell; Mrs Fisher, Bodafon; Mrs Jones, Ty Capel; Miss Owens, Merchlyn; Miss Parry, Manchester House Miss Hughes, Efail Bach Miss Jones, Ty'nycoed; Miss Jones, Mount Pleasant; Mis3 Thomas, Tv N cwydd Miss Hughes, Ren Gapel; Miss Griffith, Pantyr- afon Miss Jones, Blue Bell; Miss Parry, Tanyr- allt; Miss P;U-ry, Bryn'rhedyn; Miss Roberts, Pistyll Du, etc., yn cael eu cynorthwyo gan nifer o wyr ieuainc perthynol i'r Ysgol Sabbothol yn y lie. Yr oedd y te i'r plant ar y bwrdd am dri o'r gloch yn y prydnawn, ac am bedwar o'r gloch i bawb mewn oed. Cawn i tua thri chant fwynhau o'r wledd ragorol oedd wedi ei darparu ar eu cyfer. Wedi i bawb gael eu llw—r ddigoni, a llawer iawn yn ngweddill,bu y plant a'r bobl ieuainc yn mwyn- hau eu hunain gyda chwareuon diniwed ar y cae am tua dwy awr cyn dechreu o'r cyfarfod. Am chwech or. gloch dechreuodd y cyfarfod cystadl- euol ac adloniadol ar y maes, lie yr oedd esgynl&wr ardderchog wedi ei chodi gan y cyfeillion ieuainc. Yr oeddym yn meddwl am esgynloriau ein sas- siwnau wrth edrych ami. Yr oedd yma luaws mawr o ddyeithriaid parchus wedi talu ymweliad a'r lie, megis yr Uwchgadben Butler, Gorphwys- fa, a'i briod Miss Clara Williams (y gantores en- wog), o'r America; Miss Pritcliard, o Lerpwl, ac i amryw eraill. Cymerwyd y gadair lywyddol gan i Mr G. 0. Jones, Merchlyn, a'r arweiniad gan Mr W. Parry (Llechidon). Y beirniaid I\r y c;w.ah:m- 01 destynau-rhydcliaeth, T arddohiaeih, dndgaa- iaeth, sillebiaeth, adroddiadau, etc.-oeddynt:- Mr H. Dyfolog Jones, Roewen, a'r Parchn. J. Evans, Llanddulas, ac O. Gaianydd Williams, Roewen. Ysgrifenydd y ddwy wlèdd-eorphorol a meddyliol-oedd Mr J. Jones (loan ap loan). J Enillwyd y gwobrau gan Miss Sarah Griffiths, Pantyrafon; Margaret Ellen Jones, Swan; Mr R. Williams, Pandy; Mr R. Davies, Groesffordd ( Roe Air T. Jones, Swan, etc. Dadganwyd yn rhagorol gan Mr William Williams, Pandy Mr ( W. D. Thomas, Ty'nygroes, a'i gyfaill; Miss S. Griffith, Pintyrafon; M. E." Jones, Swan l a Miss J. Parry, Bryn'rhedyn. Wedi i Mr Gai- anydd Williams dalu y diolchiadau. arferol, terfyn- wyd un o'r cyfarfodydd mwyaf dvddorol.—Goheb- ydd. i

Lerpwl. Alarwolaeth Gweinidog Wesleyaidd.—Yr wyth- nos ddiweddaf yr oedd genym y gorchwyl galarus o hysbysu marwolaeth y Parch Ev;m Evan" Boun- dary-street heddyw, drwg gonym gofnodi marw- olaeth gweinidog Wesleyaidd Cymre'g arall tra pharchus a defnyddiol, sef v Parch Hqjirv Pr:t- chard, cyn-ysgrifenydd y Dalaeth Ddeheuol Cy- merodd y digwyddiad galarus lo nos Fawrth yn nhy ei gyfaill, y Parch John Hughes (Glai. Y t- wyth), 53, Berkeley-street, Lerpwl. Yr oedd Air Pru-chnj-d wedi ymddiswyddo o'r ysgrifenyddiaech oherwydd afiechyd, ac wedi bod am daith yn vnvs- oedd y Grand Canary. Dychwelodd i L. ipwl ddydd Iau, Gorphenaf 29ain, yn dioddef dan dy- sentery. Yn ol rliagdrefniant"aeth i dy ei gyfaill (Glan Ystwyth, 11a y derbvniodd bob caredigrwydd hyd ei farwolaeth. Pellebrwyd am Mrs Put diard o Ystalyfera, lie y preswylia'r teulu, a chyrlnedd- odd yma i weini ar ei h an wyl briod v r. e: oivvj olaf. Ganv.-yd Air Pritchard yn Lla'is.uufiraie- Glan-Conwy tua 54 mlynedd yn 01: ond treullodd holl flynyddoedd ei weinidogaeth yn y Dehcudir, He y ma.wr berchid cf ar gyirif ei hyu- awsedd a'i ddouiau pregethwrol uchelradd. Cv- merodd y cynhebn\mg le ddydd Gwcncr yn Aber- tawe, gan adael gorsaf Lime-street, Lerpwl, am j 8.15 yn y bor_

Pcrtli .-imlwoli. Hunodd y rhai hyn oil o'r lie uchod: -Mrs Rowlands, priod Geo. itowlands, gof, ar U: cys- tudd dioddefus. Yr oedd yn bur liolf a chymcr- adwy gan bawb, ac yn fam dYEcr. Hefyd Miss Thomas, Carregfran, ar ol cjGtudd byr, Awst laf. Claddwyd hi y dydd Mercher canlynol yn y fyn went. Gair da oedd iddi hithau gan t awb. Prydnawn dydd Mawrth, Awst 3ydd, bIt farw Miss Griffith, ail ferch Mr ,Josi1-h Griffith, pcbydd, ar 01 cystudd byr. Aeth adref daji ,/an tua'r wlad lie y maent yn dyrfaoedd yn disgwyl am ad- gyfodiad mawr.—Gohebydd.

Earn, Marwolneth.—Drwjr ydyw genym orfod hysbysni am farwolaeth Air Evan vVillisins,* Ty Engan/iferm wr parchus yn byw yu agos i'r peatref uchod, yr hyn a gymerodd le foreu lan diweddaf, ar ol byr gystudd 1 raddnu,eto caled, a dioddefodd y eyfnn yn hollol a dirwgaach yr oedd yn ddiacon ffyddloa yn Eghiy.; Salem, ae ya un o'r rhai a srfydlodd yr achos yn y ile a hyny ers ugam mlynedd yn ol, diamheu y tsimLi yr Eglwys golled nid bychan ¡ox ei ol; csffed ei ferch sydd yn amddifad ar ci ol nerth i dda! v frof i, Dydd LIuIl actII plant Eglwys Mcillt.yrn am bleser daith. Cyeiiwynasaut mewn cerbvd/m am 1\1: socii a. Bedrog am tram, ac oddiyno i Bwlinea 11-3 yr oedd gwledd dantcithio! wedi ei ddarparu gaa Air a Mrs Jones, London House, Pwllheli. Yr oe id rIlii y plant yn agos i drigain, pa rai oeddynt dan ofai Aliss Thomas, Gorphwys fa: Miss Jones, Crugei uu, Snrn Mr W. Owen, Sara Mills, a Mr E. T C'- i'-r1! Belle Vue.—P..J.G.

pinm COCOA is 'j Pitrtftcf. Foo I—tho •i o d.ug" o» Ir de cir-iiiit/s it. The Lnnrtt -ays "Cad itvr,y',t (,()cok the pUI U Y. "-Th¡; pub¡iJ slwu!d b» Wary of mitrtw*, and the pLuwble argufiaeats usell to prouaotc, fr s»ir iol-. Y DYNION SY'N MEDDWL. AC YN DRYCH YN MLAEN A Y GWYR GORED, Y rhai a ofahnt sm e,-i Gwr,-lgaci,i, a ofalant am ea Plant, ac am daayat ou hunain, ar. f, AMDDIFFYNANT FYWYDAU PAWB DYill3 y dynion a wvddant NVEUTA -1!"y. /r.-r'v ii LTEIES S ,60:{&.w.?I;< ] BETOD PELS Fel Meddyginiaeth Dealuaidd 0 AT Y GWYNEGON, LUMBAGO, Y BLAST A THORIADAC AR Y CBOEX, POEAU YN YR OCRBAU. Y CEFN A'R ARENATT, ANHWYLDSRAU YEt AFU, DIFFYG TRA.UL. NERVES GWAN, AO ISffiLDEIt YSBRYD, PEN TOST, DIFFYG nIJAS AT FWYD, PBNDDUOD, CbEFYD Y BRENIN (Maawynioa), PILES, YSCUiiVY, A HEN GLWxFAU. Y Fwyaf Effeithiol o bob Medel:. gniaeth i Fenywod Y mae y Pills rhyfeddol hyn yn gwneud Gwaed Newydd n .J FOL Gwaed Pur bub AFIECHYD uwaed JJa tn y Gwaed Bras PEIDIWCH 'HVMERYD FICH CAJKRWAIN I Gi'MtSSYD Ú '\1 PEDi)7Cr[JT £ AETH ARALL A Ci YXlu.J I CHWI. Parotoir Gaw T-1 1 1 JACOB II TTGIJES, Manufacturing Chemist, CARDIFF. A gwerthir gan bob Chemist a Gwerthwyr Pateat Medicines 8m la 16c, 23 9c, a 4d 6j. neu daufoner eu gwerth mewu saiatnps neu P.O. at y Goruch- wylwyr Neillduol, Nrwbeuy & SONS, 1 dfc 3, King Edward-street, Londoa, E.G. EM a1; Bob CIyf. Y mae GOMES';< BALM 11 yn Eli ac aydd vn I&coau Olwyfau ar y fl AtV!All)n Traed' Claui&u» p™. Gwddf, Ery- ITIIIIIHI S P!Fela3,MananLlMi0j,'rtDi0rsenBdd, w CarcwyfJon, Bronaaa Phea Bronao DolaruB, Pileb, Traed Ohwyredig,. T) | Toriadau Allau a, Crach yoAlheaaa tin I IT} 'dagriadau, Dwylaw Tori- 1/lilliii ao'ol, LlygaidaoAtaraalauDolarus, Craiu, Seurvj-, Gwynet-OD,Cymalau Pcenus, Cawycidialau, Piirwdea, Mdlaet; aa, & Y mae yu hyacd yn ei efifrtith. RhocJderprawf arno. Gofyner am Goiieh's BALM," ar wertb gaa bob Cheunst a Gwerthwr Patflur Madiciaw am 13 lie neu danfoner L:3o mewn Scamps aty D r^aaiyddwr JACOB HUGHES, M&aucaoturiti^ ClifcasLt, Cardiff. IMPORTANT TO ADVERTISERS. Y CLOllIANYDD, 18iu, -OFFICES:- Bridge Street, Llangefni. THE "CLORIANYDD" |S a WE Loll NEWSPAPER o', voted io tue iuter- X e:8 of A(Jr?JO(JLTULiE with a LARGER CIRCULATIONS! than any Paper of the kind araoagst all ciafiaes 211 Anglesey & C;irnarvonehire. THE "C OPJANVDD" la the ONLY Welsh Papkr pubiiaLeS in the Connty, PRICE HALFPENNY. Pabiic-hed every THUttoDAY MORNING (Market Day lit Liaugefni) m tuna far the Market Oars for, rooaotw piaces of the Island. A GOOD MEDIUM FOR ADVERTISEMENTS CHARUSS IduDEKATil. PUBLISHERS I The North Wales Chronicle Co. Ld. Y "CLORIANYDD." SCALE OF CHARG2.S. Per Line. Per Incli. c (. fl. s. d. ParliamOHtary Notieeo U 6 5 0 Frospectusea of. ir'nbli:: Oompw.Jes and Government and CJ>aneeiy Noticea 0 6 5 0 Election Addresses, Lead and Public Notices 0 3 2 G H-rltB ef BeAl Pi-opeuy, &c. 0 3 2 6 Co-1 cert?, ifl n tci-i aiijmMii*, a'j'i Mkc{;lltl.lli.H,s .(.lVe¡:tl{1mi:¡t: 0 2 1 Tiia above AdveJtiepnit>eJ« arc Fea!d by Type TRADE ADYEUTISDMT £ S!■?> Theso are. inserted at Keascu'b'a It;, ..s, varyiog- according to i.-puc.i tuten and ocuabev oi insertious ordered. The C' for lin bob Si»i-o Coi.mn Adver- tia:;meat fs a-r, 52 i&serliions at. 65 p:c w_>ek. 26 eo ni 9.! L i, 13 do 11,; 1,> co Foe x. Two hieb CoIuesq vif an i Doable 52 k-KT'.lza* h Is per 26 do ut l'j 6'i co 13 00 r.tSsOi d> For a Three Inc:) Coinou or Oae ir.d-a-hal £ h;c!es DOiltb Coiuaiu- 52 iaseitioaa Lt Is week. 26 do st 3d 13 do at 3s 0.1 co A considerable y&ltiouot! 1; xt&uo when more than Three Inches are t-ikea. PARA.GFAP-C A i.) V Eh T L3 E H NTS. Charged a 4:; per lisc; Svo^-ial 2u.dlou:; -t Gd per tine. CHEAP PREPAID ADVBKTISF!iiTENTS. ULiàer the bead cf >Var;ted," "To or "To- be BuIll," &C„ ',V .<.< ¡. ONCV,- 1HRICB. s. 0. a. s. d. J8 0 9 1 0 1 6 24 1 0 16 2 9 oi 13 19 2 6 411 1 6 2 a 3 8 Uhmjttancbs—Cheques to be made payable to, tee NdlTH WAX. Chtickiclb COMPANY Ltd* j'.O. Ocii-'i'^ to D. Wiixuirs. otnmpa not received on an>oas;s c-xcefd'-i;> Two ShilUogs eurJ Six n-nce^ Eatr* iuserticna chargof-i —T <vopeooe oxtfa if replica »cu to be addressed io the Otfioe. -40:. Argrapliwyd a ahjhoeddv/yd aroa > North \\a.le8 Chronicle Limited, gan DAvis. WILLl¿MtJ, yti v .¿,url!y JPai&t chtonitie a'r Gwnka i'rmUQ.j., Works. C £ »mok Hv-ae, -street 'ite*$ov, yn -vf-or.Ta Sir Gat-rLiarfm— Djcd iluwrth, Awst 10,1297.