Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
[No title]
Dwr, is Hg svdct vn perthyn yn agos lawn i'w gih,ld: ydvw dvfeisiad pylor, a dvfeisiad gvnau. Y blaenaf o'r ddau oedi d frisiad pylor. Y mae yn anhawdd dweyd pwy a ddsieisiodd hwn eto, gan y bernir fod y Chineaii yn aduabyddus ohono oesoedd lawer cyn ei fod yn adnabyddus yn mysg cenedloedd Ewrop. Dywed rhai ei fod wedi cael ei ddwyn i Ewrop gyntaf gan v Croesgadwyr, v rhai a'i derbyniasant oddiwrth yr Arabiaid. A dywedir, yn mhellach, fod yr Arabiaid yn ei ddefnyddio yn ngwarehae Mecea yn y dwyddyn 690, a'u bod hwy wedi cael y wybodaeth ohono oddiwrth yr I diaid. G llai hyn i gyd fod vn wir ar rvw olwg, a bod pylor yn d'iyfa s Kwropeudi Ilr yr an pryd. Yr oedd math o nwydd a elwid "Y Tin Groegaid l" yu cael ei ddefnyddio yn y zh feloedd yhwng < Cristiouogion a'r Sara- ceoiaid Yn 01 Gibbon, defnyddid ef yn ngwarchaeadau Co st-^ntiuople yn y seith- L-4 a'r wythfei gsnrif Itefcyddid ef, dra- dhefa, gan v CMiphiaid Mahometanaidd yn orbyn y Oroesgadw\r yn y drydedd ganrif ar ddeg a'r be,twaredd-ar-ddeg. Def- nyddid ef hefyd, weithiau, Yil y rhyfeloedd EwropeniHd fr oedd vn gyfansoddedig, fel y bemir, o naphtha, brwmstan, a phyg. Y or vbwy Iliad o ntaf am bylor y gellir dibynu arno yw un gwaith a ysgrif- 40wvd can Roger Bacon yn y flwyddyn 1216, Ue y dywed y gellir gwneyd y fath dan o greighalen a defnyddio ereill ag a lyag yn y pellder a fynom, ac y gellir gyBeathvr own a fflUchiadau tebyg i daran- au a mellt yn yr awyr, ond yn fwy arswydus o gymaint ag y gellir dinystrio dinasoedd a' byddinoedd trwy ei nerth. Efallai mai Bacon ei hun oedd y dyfeisydd ohono. Y Mae yn debyg na chymhwys- wyd ef yn ebrwydd at ddybenion milwrol ar ol ei ddyfeisio, ac oherwydd hyny, gallwn gredu y rhai a ddywedant mai yn y bedwaredd ganrif ar ddeg y darganfyd^- wyd y gallu rhyfeddol sydd ynduo i ddinystrio, o leiaf yn gyffiredinol, er fod Bacon wedi ysgrifenu, fel y dywedwyd am dano, yn nechreu y drydedd-ar-ddeg, ac mai dyma, hefyd, y pryd y cymhwyswyd ef at ddybenion milwrol. Dywedir y dar- ganfyddwyd y nerth ffrwydrol sydd ynddo mewn modd damweiniol. Fel yr oedd un Schwartz yn gwneuthur arbrofion arno gyda mortar a phestl, cymerodd ffrwydriad Ie, a chwythodd y llestr i gryn bellder. Yn fuan ar ol dyfeisio pylor, dechreuwyd dwyn gynau a magnelan i arferiad. Dy- wed rhai fod Edward III. yn eu defnyddio yn erbyn y Scotiaid yn y flwyddyn 1327. Nid oes, efallai, sicrwydd digonol o hyn, ond y mae sicrwydd ei fod yn eu defnyddio yn erbyn y Ffrancod yn mrwydr Cressy, yn y flwyddyn 1346. A dywed Russell yn ei Modern Europe, a Hume yn ei History of England, mai dyma yr amgylch- iad pwysig cyntaf i wneuthur y cyfryw ddefnydd ohonynt. Nid oedd y gynau a'r magnelau cyntaf ond rhai hynod afrosgo a diddefnydd, debygid. Ond o'r adeg hono hyd heddyw, y mae gwelliantau dirif, yn mron, wedi eymeryd lie yn eu gwneuthuriad. Gellir dywedyd fod y ddwy ddyfais hyn wedi eyfnewid yr holl gelfyddyd filwrol yn hollol, gan eu bod yn dwyn galluoedd mor nerthol ac mor ddi- nystriol i weithrediad, y cyfryw na wyddai yr henafiaid ddim am danynt. Un arall o ddvfeisiau pwysicaf gwydd- oniaeth ydyw dyfeisiad y telegraph, trwy yr hwn y gellir danfon cenadwriaethau i barthau pellenig y byd trwy offerynoliaeth trydan mewn ychydig iawn o amser. Yr oedd trydan yn bod trwy yr oesoedd. Bu y patriarchiaid yn edrych gyda syndod a braw ar y fellten yn hollti bron y cwmwl; ond ni ddychymygent y gallesid gwneyd i'r elfen hono a achosai y fellten fyned ar genadwri dros ddyn i adrodd newyddion un wlad mewn gwlad arall filoedd o filldiroedd o bellder. Yn ddiweddar iawn, mewn cymhariaeth, y daeth y ddyfais hon i weithrediad. Gellir cael prawf o fodolaeth trydan mewn modd tra chyffredin fel hyn rhwyger darn o hapyr yn ddarnau man, a rhodder hwy ar fwrdd, yna eymerer darn o gwyr; ac wedi ei rwbio yn dda a darn o wlanen a sychwyd yn dda o flaen y tan, dalier y cwyr at y darnau papyr, a cheir eu gweled yn y fan yn ehedeg at y cwyr; ac wedi glynu wrtho am fynud, ceir gweled rhai darnau yn neidio ymaith yn sydyn oddiwrtho, tra y disgyna ereill oddiwrtho gan eu pwysau. Yr oedd y briodoledd hon o eiddo y trydan yn hysbys i'r Groeg- iaid. Ond heblaw hyn, a bod ychydig o sylweddau ereill yn meddu y briodoledd hon, nid ydoedd yn wybyddus am drvdan hyd yr eilfed ganrif ar bymtheg. Ond oddiar y pryd hwnw, y mae gwyddon- iaeth wedi gwneuthur cynydd hynod gyf- lym gyda golwg ar yr elfen hon. Dechreu- wyd tynu sylw cyffredinol ati yn nechreu yr eilfed ganrif ar bymtheg gan un Dr. Gilbert, meddyg Seisnig. Wedi hyny bu Boyle, Guericke, Newton, ac ereill, yn cydweithredu er eangu gwybodaeth ddynol ar y pwnc dyddorol hwn. Tua chanol y ganrif ddiweddaf, bu Mr. Benjamin Frank- lin yn gwneuthur lluaws o arbrofion gyda'r elfen hon, a darganfyddodd fod yr hylif trydanol yn hollol o'r un natur a'r mellt; ac oddiar y wybodaeth a enillodd trwy yr arbrofion hyn, dyfeisiodd foddion i ddiogelu tai rhag mellt, trwy roi arweinyddion i'r mellt ar hyd-ddynt, yr hyn a barai fod y mellt, i fesur, yn ddiberygl. Ond nid oedd yr amser wedi dyfod eto i wneuthur y defnydd ohono a wnawd ar ol hyn. Tua dechreu y ganrif hon, rhoddwyd symbyliad newydd i astudiaeth ddyfalach o'r elfen hon, a'r defnydd ellid wneyd ohoni. Ac y mae darganfyddiadau Folta, Oersted, Ohio, a Whpatstone, yn cyfansoddi sill holl gyfundrefn y telegraph, er fod ar brofion Dr. Watson, yn Lloegr, a Franklin, yn America, wedi awgrymu y posiblrwydd o drosglwyddo cenadwriaethau trwy drydan fel moddion. Efallai mai y ceisiadau cyntaf i wneuthur y drychfeddwl yn was- anaethgar i hyn ydoedd y rhai a wnawd gan Lesage yn Geneva, yn 1774, a chan Somond yn Ffrainc, 1787. Yn y flwyddyn 1819 y gwnaeth y Proffeawr Oersted, W o Copenhagen, ei ddarganfyddiad mawr am ddylanwad y rhedlif galvanaidd ar nod wydd y cwmpawd. Erbyn 1821, yr oeiri pob peth angenrheidiol er eyfansoddiad y telegraph wedi ei ddarganfod, ond nid oedd pwysigrwydd y darganfyddiadau yn cael eu deall ond gan ychydig iawn. Ond erbyn y flwyddyn 1837, yr oedd holl drefn- J iadau y telegraph wedi ei dwyn mor syml y gallasai uorhyw un a allasai ddarllen ei weithio. Ac yn mis Gorphenaf y ft. wyddyn hono, gosodwyd y gwifrau i lawr rhwng gorsafoedd Eufjton Square a Camden Town, pellder o fUlfJir a cb warter; ac ar y 25ain o'r mis • hvynW, yr anfonwyd y genadwri gyntaf r'nwng y gorsafoedd hyny. Yn y flwyddyn 1839, gosodwyd y gwifrau ilawr ar l',nell ffordd haiarn y Great Western can billed a Slough, pellder o tua 18 milldir Ond nid ar unwaith nac heb gryn lawer o wrthwynebiad y daeth y ddyfais, o'r di- wedd, i gael ei gwerthfawrogi. Erbyn hyn, y mae telegraphs y deyrnas wedi myned i ddwylaw y Llywodraeth, ac mor emg y mae y ddyfais werthfawr hon wedi cael ei dadblygu fel y mae yn y deyrnas hon yn awr 24.000 o filldiroedd o linell, a 108,000 o filldiroedd o wifrau ar waith n trosglwyddo newyddion o'r naill fan i'r llall Y mae nifer y cenadwriaethau a ddanfonir trwy y telegraph oddeutu 20,- 000,000 yn flynyddol. Y cyfryw ydyw c nydd a gwasanaeth y ddyfais ardderchog hon. Fel hyn, yr ydym yn gweled fod llwydd- iant mewn un darganfyddiad yn symbylu meddyliau dynion i wneuthur ymchwiliad- au newyddion, efallai mewn cyfeiriadau newyddion, a bod y naill ddarganfyddiad hefyd yn awgrymu darganfyddiadau ereill, ac yn rhoi manteision i ddyfeisio offerynau a pheirianau newyddion. Yr ydym, gyda hyn, yn gadael y rhan flaenaf o'r testyn, ac yn prysuro yn mlaen at yr ail ran ohono, er y buasai yn ddigon dyddorol olrhain y cysylltiad sydd rhwng dargan- fyddiadau a dyfeisiau ereill a'u gilydd. (Pio barhau.)
Masnach yr Haiam a'r Glo.
Masnach yr Haiam a'r Glo. MAE yr wythnos ddiweddaf yn rhoddi o'n blaen arddrych mwy gobeithiol yn yr ysbryd a'r dymher dda y ,mae dosbeirth neillduol o weithwyr yn arddangos yn eu cydweithrediad &'u meistri mewn amser ag sydd mewn modd neillduol yn gofyn cyd- weithrediad, er dwyn yn mlaen en llesiant, ac adfywiad, cydgordiad. a chydweithred- iad cyfalaf a llafur. Er's wythnosau mae cwmwl du drygfyd fel yn estyn ei adenydd duon dros ogleddbarth sir Derby ac adran ddeheuol sir Gaerefrog, ac hefyd dros ran o Ferthyr Tydfil, a chyda chwithau yn Aber- dar. Pe buasai ond ymdori, buasai yn galeifyd mwy na'r caledi a deimlir gyda y marweidd-dra masnachol hirbarhaol pre- senol. Yn un dosbarth dywedai y per- chenogion fod yn rhaid cael gostyngiad o saith punt a deg swllt y cant yn nghyflogau y torwyr glo, a deuddeg punt a deg swllt y cant yn nghyflogan dosbarth arall -y blaenaf yn y thin coal, a'r olaf yn y thick coal. I'r perwyl o ddwyn hyn oddi amgylch, rhoddwyd rhybuddion allan; ond, yn ol yr arwyddion presenol, dygir yr oil i ben er cysur cyfalaf a llafur. Yr un modd yn PLYMOUTH AC ABERNANT. Rhoddwyd rhybudd allan am ostyngiad o ddeg punt y cant, neu ataliad llwyr ar weithio yn yr holl lofeydd perthynol i'r ddau Ie. Cynaliwyd cyfarfodydd gan y gweithwyr, a thrychwalwyd yr holl rwystr- au, adchwiliwyd pob celfau, a deallwyf oddiwrth lythyr a dderbyniais yn hwyr nos Sadwrn, fod y gweithwyr, er eu holl adfyd blaenorol, wedi penderfynu gweithio ar y gostyngiad. Credwn, a thraethwn ein barn, y byddant cyn diwedd mis Mawrth wedi cael eu talu yn llawn am eu gwaith yn awr yn cymeryd y gostyngiad, drwv y pryd hwnw gael codiad cyflogol. Rhaid i bethau gael adfywiad cyn hir, er gwaethaf ystrywiau Toriaetb, gwanc a rheib Ceid wadaeth, a malldod y prisoedd presenol. Wrth droi ein golwg ar ansawdd fasnachol GOGLEDD CYMRU a sir Amwythig, mae ar y cyfan ryw gy- maint o gynydd yn ngweithrediadau mas- nach y glo yn y pythefnos diweddaf. Rhyw gymaint yn fwy o agerlo wedi newid dwylaw, galwad sefydlog am lo at wasan- aeth teuluol, ond y nwylo yn aros yn yr un sefyllfa. Er hyn oil, nid oes yr un cyffroad yn y prisoedd, y rhai sydd yn parhau mewn sefyllfa ddielw. Mae mas- nach yr haiarn yn myned yn fwy fwy marwaidd. Er fod y cynyrchiad lawer yn llai, mae y stock o haiarn-bwrw yn cy- nyddu, a'r gwerthiadau yn anarferol o anaml. Mae yr haiarn gorphen-waeuth- urol yr un fath—llai o alw gartref, a'r un modd hefyd y mae y ceisiadau y tudraw i'r Werydd. Yn NGHASITEWTDD-AB-WTSCr, mae masnach y porthladd wedi bod yn ystod yr wythnos yn weddol o fywiog. Bychan oedd yr allforiad o haiarn, ond ychydig yn well efo y dur. Allforiwyd yn ystod yr wythnos 15,136 o dunelli o lo, ac aeth 1,100 o dunelli o haiarn a dur i Efrog Newydd. Fel ffaith, y mae masnach yr haiarn wedi dihoeni i'r fath raddau, nes yw wedi myned yn agos nad gwiw son am dani. Mae ymddygiad gweithwyr BLAENAFON yn debyg o fod yn achos i gau i fyny yr holl weithfeydd yn llwyr, oblegyd y maent wedi gwrthod cymeryd gostyngiad o ddau swllt y bunt, er eu bod yn gwybod mai cymeryd hyny a fuasai yr unig fodd- ion i gadw y gweithfeydd yn mlaen i weithio Cais da yn parhau drwy yr holl adran am agerlo i'w gludo i wledydd tu- draw i'r mor. Gwell cais am lo teuluol. Nid oes unrhyw gyfnewidiadau i'w had- rodd am Nantyglo, Cendl, Sirhowy, Tre- degar, a Glyn Ebwy. Yn adran KHTilUT, gyda mynediad y gauaf yn mlaen, nid oes yr un adfywiad yn masnach y glo na'r haiarn. Y mae rhai o'r melinau 11aw- weithvddol yn cael eu cadw yn mlaen i weithio, er nad oes yr un archeb o bwys wedi dyfod i law am reiliau haiarn. Yn adran MEKTHTK TYDFIL, mae torwyr glo y Gyfarthfa yn cael gweithio yn rhagorol, a digon o archebion ar law am y pris gwanaidd sydd am y glo yn bresenol. Mae rhai cyfnewidiadau wedi neu ar gymeryd lie yn Nowlais mown perthynas i amser y gweithwyr, ond dim yn y cyfiogau. Tebyg hefyd, yn ol y si sy<id allan, fod nifer rhyw ddosbarth o weithwyr i gael eu lleihau. Dichon llai o gaffers a segurwyr. Yn nghylchoedd, ac yn ABERTAWE, mae ychvdig mwy o fywiogrwydd yn mas- nach y glo, yn herwydd fod mwy o alw am lo i'w allforio i wledydd tramor. Y mae yr yehydig welliant a nodais yr wythnos ddiweddaf fel wedi eymeryd lie yn Ngweithfeydd Dur Glandwr, yn y gweith- feydd alcan, a'r patent fuel, yn parhau i fyned yn mlaen. Allforiwyd oddiyma yr wythnos ddiweddaf i wledydd tramor 9,462 o dunelli o lo, 490 o dunelli o latent fuel, a 185 o dunelli o haiarn a dur. Mae prisoedd y glo rhyw tymryn yn ffafr y gwerthwyr, ond er hyny yn afnatsan o isel. Yn NGHAEBDTDD a'i chylehoedd adranol, yr oedd y bywiog- rwydd a nodais mewn adroddiad blaenorol yn masnach y glo yn dal ei dir yn ystod yr wythnos ddiweddaf Mae y cais o wledydd tramor am agerlo Deheudir Cymru yn dal yn dda, a thra ragorol fyddai cael rhyw gyffroal yn y prisoedd. Mae marchnad y mwn haiarn yn fwy sefydlog, a holders of hematite pIg iron yn dal am fwy o bris; yr oedd y mordrosiad i'r porthladd yr wythnos ddiweddaf yn dyfod i fyny i'r swm o yn agos i 14,000 o dunelli, yn benaf o'r Ysbaen. Allforiwyd oddiyma yr wyth- nos ddiweddaf 73,298 o dunelli olo; 2,440 o dunelli o batent fuel; a 755 o dunelli o haiarn a dur. Mae yma gais da am agerlo a glo tai; ond nid oes y mymryn lleiaf o gyfnewidiad yn y prisoedd. Mae y cais am bob math o haiarn gorphen-wneuthurol yn hynod ddigyffro, ac nid oes ond rhyw moderate request am reiliau dur. Mae y gweithfeydd alean hytrach yn fwy bywiog, a safon y prisoedd hytrach yn uwch nag y mae wedi bod. M A SNACHDEITHIWB.
Beirniadaeth Awdlau Cadair…
Beirniadaeth Awdlau Cadair y Gordofigion, 1878. Testyn-" Unigedd." Derbyniwyd un-ar-bymtheg o awdlau ar y testyn uchod. A'u eymeryd at eu gilydd, y maent yn gyfansoddiadau o radd uchel iawn mewn teilyngdod. Er mwyn byrder, mi a ymdrechaf eu dosbarthu yn ol eu teilyngdod cydmariaethol. Yn isaf rhaid rhestru awdlau Bronclydwr ac Afaon. Dyma yr unig ddwy awdl isradd- ol yn y gystadleuaeth. Yn nesaf daw awdlau Ymsonwr, Dafydd (2), Y Durtur, a Dafydd ab Gwilym. Awdlau ail-raddol ydynt. Nid oes ynddynt, ar un Haw, ddim llawer o enaint a wen, prydferth- wch iaith, na chywreinrwydd cynghaneddol ac ni cheir ynddynt ddim tramgwyddus o wael ar y llaw arall. Daw yn nesaf eto awdlau Ab Ithel, Bugeil- fardd, a Choetmor Hen. Y mae y tair awdl hyn yn gynyrchion awen fywiog, ac yn dangos llawer o allu meddyliol. Y mae ynddynt lawer o ragorion. Diffyg treiddio i hanfod- ion y testyn yw eu prif wendidau. GoIwg ranol a gymerant arno. ° Y mae y gweddill o'r awdlau yn rhagori • ac er nad oes yn y dosbarth nemawr wahan- iaeth teilyngdod rhwng y naill a'r llall gweddus ydyw gwneyd sylw byr ohonynt bob yn un. Dafydd (1).—Dechreua yr awdl,- Ah unigedd mawreddus-dy wylaidd Dawelwch pryderus; Mae ryw sad drem arswydua-yn dywedd, Duw a i fawredd yn dy awyn difyrus." Y mae yr awdl hon drwyddi yn dra barddon- ol, ac yn Ilawn tlysni. Nid yw yn myned yn ddwfn i'r testyn, nac yn ei ddilyn yn mhell. Gan belled ag yr a y mae yn dlos, difyrus, a choeth, gydag ychydig iawn o eithriadau. Gweledydd.—Dyma awdl faith a barddon- ol. Trinia yr awdwr ei destyn yn ei ddylan- wad ar y meddwl, fel y mae unigedd yn ei eangu a'i addfedu. Dyry enghreifftiau hel- aeth o hyn. Cyffyrdda yr awdwr a holl han- fodion ei destyn. Mewn eneiniad awen yn unig y mae yn ol i'r goreuon. Meudwy Hen.-Awdl fawr, yn cynwys llawer o farddoniaeth o radd uchel, drych feddyliau tlysion, a theimlad dwfn, ydyw hon. Nid ydyw yr awdwr yn ymwneyd cym- aint a'r moesol ac ysbrydol yn ei destyn ag a wna Gweledydd ond y mae yn Mawnach ar olygfeydd allanol unigedd. Llifon. Y mae klifon yn rhagori bron ar ei holl gydymgeiswyr mewn parthluniaeth o unigedd natur. Y mae ei ddesgrifiadau 61 unigedd y mynydd, glan y mor, yr anialwch, arm gogleddol, yn dra awenyddol. Cyh- wysa yr awdl lawer iawn o dlysni, ac y mae yn wir ddifyrua i'w darllen. Yehydig a YIÍ1- wna a'r rhan foesol ac ysbrydol o'r teatyn. Bu yr awdwr hefyd yn esgeulus wrth gopio ei awdl, a gadawodd ambell linell felus- ynddi. Meudwy Fardd.-Dyma awdl lafurfawr, llawn o yni meddwl. Gweithia yr awdwr allan ei gynllun yn ddeheuig, ac y mae ei iaith yn goeth, a'i gynghaneddion yn dda, a'i ddrychfeddyliau yn briodol. Buasai yn dda, genyf ddyfynu teleidion allan o'r pum' awdl uchod i ddangos ei hansawdd, ond ni chaniata gofod. Saif Elias a Mabon rai graddau yn rnlaem ar yr oil a fu dan sylw. Nid oedd modd manylu ar fan wendidau yr awdlau sydd yn ol, heb flino y darllenydd, ond rhaid gydat, ddwy oreu gymeryd pwyll ac amynedd i fyned i mewn i'r manylion lleiaf. Elias.-Dyma awdl o deilyngdod uchel 9 iawn, yn arddangos athrylith naturiol gref wedi ei chyfoethogi a gwybodaeth eang ac addfedrwydd barn. Y mae cynllun yr awdl yn dda, a gweithir ef allan yn fanwl yn ei nodwedd naturiol, athronol, moesol, ac ya- brydol. Y mae yn Ilawn o swynion awen danllyd a theimlad angerddol. Fel rhaio deleidion yr awdi gallwn nodi ychydig linell- au. Am unigedd natur dywedir :— Wele, yno caf lonydd--gan nwydau, Gan gnawdol ddarfelydd; I fyn'd tu cefn i ddefnydd,-i'r Dwyfal Neu yr ysbrydol dros y parwydydd." Wyneb yn wyneb yno-a natur Ytwyf yn ymgomio; Ei hawyr sy'n teneuo-caf ganfod Cysgod lor hynod tu draw i hono." Eto :— "Unigedd a 'chwanega At gyfoeth y doeth a'r da Cael awr yn ei hysgol hi I ddyn wna fawr ddaioni- Yno ca chwilio'i hunan, A myn'd at ei feiau man A gweled 'stad ei galon A beth yw hyd gobaith hon." Digon yw hyn i ddangos arucheledd y farddoniaeth. < )nd cyll yr awdwr yn fawr yn ei gwisg mewn llawer man. Y mae yr iaith yn annghywir yma- Hyd y dydd, hefyd, efrydai Ddafydd.2>. Y lie a'i Ddafydd mewn llaw oedd DdwyfoL—B Y mae yr enw Dafydd yn enwedigydd yn y ddwy linell uchod, a throsedd iaith yw newia y D yn Dd. Eto cawn feiau cynghaneddol yn Y pur afonydd a'r iach banvrfanau. "-p. b. Ar daen mae'r byd o dawwyf."—aen. an. At dirion Geidwad i'r exiaid godi."—t. d. <1, Uwch ei hun y dyehryna-ef gwedyn—coll r. Rhag ofn y gelyn drig o fewn gilia. "-c. Ymadrodd anmhriodol, neu o leiaf chwitjxig yw &» teimla frig Anweledig law'n ei gofleidio." Cyfarfyddir, hefyd, a sillgollau mynych yn anafu urddas iaith farddonol, megys te ry5 am rhydd, a ro'ai" yn lie roddai, fwy nac unwaith hefyd "sancteiddiola"' yn lie sanct- eiddiolaf. Eto, Neshau wyf finau i'r fan Hono, wy'n teimlo f' hunan." Llinellau ailllaw,- Yn y Gwanwyn pan genir Prydferthwch tegweh y tir." Yr ydys wedi manylu ar y gwallau uchod am fod yr ymdrechfa yn nn gyfyng iawn ac nid chwareu teg yw myned heibio i feiau oun math yn y naill na'r llall. Bu yr awdwr yn esgeulus i oddef i gynifer o feiau ymddangos mewn awdl mor farddonol, a buasai y beirn- iaid yn anonest beidio sylwi arnynt. ,hoi«| Mabon.—Dyma awdl brydferth, chwaeth- us, goeth, a gwir farddonol. Trinia yr awdwr ei destyn yn foesol bron o'r dechreu i'r di- wedd. Nid oes yma ond ychydig o barth- luniaeth. Troir i'r mewnol wrth gyffWrdd a phob golygfa o unigedd, a darllena yr awdwr y galon ddynol i'w dyfnderoedd. Fel enghreifftiau o ansawdd y farddoniaeth, dy- fynir ychydig linellau- AM UNIGEDD ANIAN. Gweision agos unigedd I'n gwylio yw engyl hedd," &c. Ion fwynhaf fi yn y fan,-mae'n rhoddi O'i haelioni fel a'i law ei hunan," &c. Wele, bydol wybodau—i'w gwaeledd Giliant o'm meddyliau; Yma o hyd mae'n ymwau Dlws eneidiol syniadau." Fel eysgodion swynion sydd. Yn llenwi llynau llonydd." ANERCHIAD I UNIGEDD. A'r enaid geir ei hunan-ø dy fewn, Rhag difwyno'th anian Nid ymeifl mevin dim aflaa Gelynol i galon lan." Unigedd chwerw calon alarus gweddw ieuanc y morwr,- Unig er bod yn nghanol—y dorf fawr Ydyw'r fun sy'n graddol Ddisgyn hyd bruddaidd ysgol Oer nych y ddaear yn ol." Hanes ei chalon unig,-a thyner, Ar gorff o wywder sy'n argraffedig." Crwydro'n gudd wna'n brudd ei bron,—ac araf Dros y cerig clysion, Lawer dydd hyd weiy'r don I chwilio am ei chalon." I'w chof del y ffarwelio,—ao hefyd Cofia'r mud gofleidio A'i grudd i'w drem hawddgar o Wedi siaradus wrido." Unigedd y galon euog yn angeu,- Eisieu cael yr lesu cu Wedi'i wrthod a'i werthu." Unigedd digynItygion-ydywrhan Ei druenus galon; Ow! rhy hwyr yw yr awr hon I grefun nig yr afou."