Y Gwladgarwr

CYMDEITHAS GYNORTHWYOL BARHAOL Y GWEITHIWR. Dyma fe;:dylddrych a'i lonaid o gariad, cydymdeimlad, dynoliaeth, a Cbristionog- aeth bur, ddiledryw, ac yinarferol. Y gweithiwr yw ei gwrthddrych; a pha wrthddrych mwy teilwng ? Y gweithiwr yw sylfaen ein llwyddiant cymdeithasol, ac ysgogydd a chynalydd holl fywyd masnachol y byd.—efe yw yr olwyn fawr yn mheiriant trafnidaeth, a locomotive power pob anturiaeth anianyddol Eie mewn gwirionedd sydd yn porthi ein pendefigion, ac yn hardd-wisgo ein har- glwyddesau; efe sydd yn Uenwi aur- gwpanau breninoedd a gwin, a thrysor- feydd ymerawdwyr a chyfoeth ac efe o bawb, ysywaeth, sydd yn cael mwynhau leiaf o'r moethau, yr addurniadau, yr angenrheidiau, y pleserau, a'r mwynian- au ag y mae i'r fath helaethrwydd yn eu parotoi i ereill. Ie efe yw yr aelod mwyaf diamddiffyn, dinawddogaeth, di- ymgeledd, ac yn neillduol, y mwyaf di- ragddarlodaeth o holl atlodau y gymdeithas ddynol; efe sydd yn gorfod dwyn pwys y gwres a brathiadau yr oerni—rhuthr r ystorm a chaledwaith yr hindda. Mae y gwr yn ymg,uriaw, A'i d\ Iwyth yn wyth neu Daw Ami y mae yn teimlo min Yr awel ar ei ewin. 38 Dwyn ei geiniog dan gwynaw, Rhoi angea un rhwng y naw Efe sydd yn rhwygo'r mynydd ac yn aredig y mor efe sy'n arloosi ein tir ac yn trwsio ein mousydd; efe sydd yn adeiladu ein tai a llenwi ein cybyrddau efe sydd yn goleuo ein hystafedoedd a gwresogi ein haelwydydd efe sydd yn parotoi, yn mron, holl elfenau anianyddol em cysur a'n dedwyddwch tymhorol; ac eto dyma y gwr a esgeulusir, a ddibrisir, ac a adewir yn rhy anil yn ysglyfaeth i dynged oerllyd, lom, brudd, ac annar- bodus henaint; scheblaw hyn, ? mae efe bob amser yn agored i gystudd, angen, anffodion, damWeIUlau, a. pheryglon o bob rhyw a natur; ac eto, pan ddeuont, nid oes ganddo aden i ymgysgodi, iia nemawr ddim tuag at liniaru awchlym- der eu hymweliad a phwys eu dyrnodion a gresyn mawr yw hyn am aelod mor ddefnyddiol mewn cymdeithas—un wedi treulio ei oes mewn llaiur caled a dior phwys, yn awr y brofedigaeth dost, y trychineb dinystriol, y ddamwain ddi adfer, y cystudd gorthrechol, a r teulu anghenog, heb un lie i droi heb un ddarpariaeth ar gyfer y cyfryw mroesau ael amddifadrwydd. Ond dyma ieddy ddrych yn awr wedi ei gychwyn, yr h^vn' os'ymgymer y gweithiwr og ef yn ei Ifuji ymarferol, ag a fydd yn debyg o fforddio iddo gynorthwy digonol, o dan bob am- gylchiadau adfydus a allant ei gyfarfod yn y cyflawniad o ddyledswyddau bywyd -y "Gymdeithas Gynorthwyol Bar- haol." Y mae yn resyn gweled y glowr, ar ol cael ei anafu a'i analluogi i ddilyn ei orchwylion, fel canlyniad effeithiau y damweiniau tanddaearol dinystriol sydd yn rhy fynych yn ei orddiwes,—y mae yn resyn, meddaf, ei weled heb le i droi ei ben am gymhorth, na chronglwyd i ym- gysgodi o dani, ond y gronglwyd hono ag y mae oerfelgarwch, dibrisdod, a phrinder plwyfol yn cydbreswylio o dani. Yr ydym yn gobeithio na chlywsom y gwirionedd fod y glowr wedi gwrthod ymuno a chyd- weithredu yn unol ag amcanion y gym deithas. drwy gyfranu ychydig geiniogau yn wythnosol i w thrysorfa. Dywedir na fyddai y swm a ofynid uwchlaw tair cein- iog yr wythnos, ac y mae yn anhawdd meddwl na allai y glowr tlotaf, hyd y nod o dan wasgfeuon presenol masnach, fforddio cymaint a hyny, heb niweidio dim ar ei amgylchiadau, nac annrhrefnu yn y mesur lleiaf yr economy deuluol. Bu cynyg o'r blaen o flaen y cyhoedd o barth sefydliad Trysorfa Gynorthwyol Barhaol, a chlywsom o enau un o gynrychiolwyr y glowyr ddartod I ugam mil o buiioedd gael eu haddaw ar unwaith, a rhagor i ganlyn, gan lo-berchenogion ac ereill, tuag at gychwyn y gyfryw drysorfa, ond ddarfod i'r j.'lowr, am ryw resymau neu gilydd, wrthod cydweithredu os felly, y mae yn anhawdd deall ystyr y fath ym- ddygiad, canys i'n tyb ni wrth ymwrthod a r gyfryw gymdeithas, y mae y glowr yn aefyll yn ngoleuni ei hun, ac yn gwrth- ryfela yn erbyn ei gysuron a'i fuddianau personol. Nid oes neb yn meddu mwy o bar oh i, na mwy o gydymdeimlad a'r glowyr na ni; ond os na frn efe helpu ei hun, nid oes ddysgwyl i neb arall wneyd hyny yn annibynol ar ei gydweithrediad ei hun; os yw efe am enill cydymdeimlad gweithredol cymdeithas o'i du, rhaid iddo beidio gadael i ragfarn a drwgdybiaeth i anystwytho ei feddwl, fel ag i beri iddo sefyll yn gyndyn yn erb n, ac yn anniolch- gar yn ngwyneb y cynlluniau hyny ag y byddo hi yn eu cynyg tuag at wellhau ei sefyllfa. Dywedir mai drwgdybiaeth o ryw natur o du y gweithiwr a fu yr achos o ymddatodiad Cymdeithas Gydymgy- mysgol Mwnwyr Deheudir Oymru. rhyw- beth tebyg i hyn :—Tyhient fod rhai or symiau mawrion o arian a danysgrifiwyd ganddynt tuag at drysorfa y gymdeithasfa hono yn cael eu eymhwyso at ddybenion amheus. Pa un a oedd y drwgdybiaeth hwn yn ddyledus i'r ddolef fawr hono a gyfodwyd yn erb "n cynrychiolwyr, ynte a oedd iddo resymau dyfnach, nid ydym yn alluog i ddywedyd. Nid ydym ond yn unig yn pwyntio allan fod y drwgdyb- iaeth hwn yn un o'r dylanwadau hyny ag a fu yn achos o ymddyeithriad miloedd yn Neheudir Cymru oddiwrth y gym deithasfa hono, ac ei fod hyd eto yn rhwystr nerthol ar ffordd cefnogwyr y drysorfa barhaol fwriadedig. Yn ail, ymddengys eu bod yn ofni y buasai sef- ydliad y gyfryw rysorfa yn cael ei defnyddio fel dadl yn erbyn Bil, yr hwn y mae Mr. Macdonald ar fedr ei osod o flaen y Senedd, er dal meistri yn gyfrifol i deuluoedd y rhai hyny a leddir mewn mwngloddiau Yn drydydd, teimlir nad y v darpariaethau y drysorfa yn ddigon eang. Dymunent hwy iddi fod yn fath o fudd gymdeithas, a fyddai yn darparu ar gyfer pob math o gystudd mewn ychwan- egiad at ddarparu ar gyfer teuluoedd y rhai a leddir dr y ddamweiniau glofaol. Yn bedwer dd, ymddengys eu bod yn ofni y byddai i fodolaeth fath drysorfa fod yn achos i feistri diegwy do- i fod yn llai gofalus o fy yd eu gweithwyr. Y mae y rhai hyn yn rhesymau ag sydd yn gwisgo peth tebygolrwydd, yn ddiau; ond a ydym ni i dybio am foment, y byddai i unrhyw ddyn a fyddai yn ber- chen dim cydwybodolrwydd, ac yn meddu y syniad moesol mwyaf anneffiniol am pa beth yw honour, a ydym ni i dybied, meddaf, y gwnaent wyrdroi ameanion y gymdeithas 'r eyfryw dlybenion hunan- gar ac annheilwng? Os tai i ni ym- gynghori a'n teimladau ein hun, y maent hwy yn ateb Na wnaent" Y mae teimladau y glowyr eu hunain yn dweyd na wnelent awythau y fath beth. Wel, yn enw natur a rheswm, paham y rhaid i ni dybio y gwnai ein glo-feistri y peth na allem ni ein hunain feddwl fynud am ei wneuthur? W'el, da chwi, lowyr anwyl, cerwch eich cysuron eich hunain a'ch teuluoedd, ac nac oedwch ymaflyd yn y cyfryngau a gynygir i chwi er eu sicrhau.

Tanchwa y Dinas Y mae y gwaith o geisio cyrhaedd at y trueiniaid ydynt gauedig yn y lofa uchod, yn parhau i mlaen o hyd, ond hyd yn hyn nid oes dim yn neillduol wedi dygwydd yn gysylltiedig a hyny. Megys ag yr awgrym- wyd er's ychydig yn ol y mae Maoiion House Pund wedi ei chyohwyn tuag at helpu y dyoddefwyr trwy y danchwa, a hyay yn benaf trwy ymdreohion canmoladwy y Parch. D. W. Williams. Wele enwau y boneddwyr ydynt wedi eu penodi i weithredu ar y pwyll- gor cynorthwyol, sef Arglwydd Aberdar, Mr. Talbot (ITchel Sirydd Morganwg), Mr. Huasey Vivian, Mr. Williams, Miskin Mr. Archibald Hood, Mr. Lewis Davis, Fern- dale Mr. F. Crawahay, Mr. F. Goooh, Caer- dydd Mr. Lenox, Mr. Lewis, Tynymawn Mr. Williams, 'Hog; Mr. Edmund Thomas, Maindy Mr. Dl. Thomas, Dinas y Parch. D. W. Williams, Mr. Matthew W. Morgan, Mr. H. L. Grover, Cyfreithwyr, a Mr. Jamea Rees, Pontypridd, Yagrifenydd. Cyfrifir y bydd yn rhaid cael y awm o ddeg mil o bunan tuag at gynorthwvo y teuluoedd angenus yr hwngymorth, fe! y bernir, a fydd yn ofynol dros yabaid deng mlynedd. Deallwn mai y awm a gyfrenir yn bresenol ydyw 2a. 6e. yr un i bob gweddw, a Is. 6c yr un i'r plant, eithr mewn amgylchiadau neillduol, megya gwylyfod gwraig, y mae 2a. 6e. ychwanegol yn cael ei roddi. Y mae Mr. Talbot, yn barod wedi anfon lOOp. at y Dryaorfa, a Mr. Vivian 25p., ac Arglwydd Aberdâr wedi gvmeyd addewid ond ni chlywaom eto pa faint.

Damwain wrth Odynaa Calch Tredegar. ACHUBIAETH WRONAIDD. Ychydig ddyddiau yn ol, cafodd rnenyw briod o'r enw Hannah Morgan, yr hon, gy(fá ei g*r, oedd yn tori ceryg ar ben odyn.u calch Tredegar, warodigaeth braidd yu wyrthiol rhag marwolaeth ddiayfyd. Tra wrth ei gorchwyl arferol ar ben yr odyn, ayrthiodd ar ei phen i'r odyn, trwy i'r ceryg oeddynt wedi crofenu ar wyneb yr odyn roddi Ifordd o dan ei thraed. Aeth ei phon a rhan o'i chorff o dan y bar yn ni;enan neu biben yr odyn, nes ydoedd wedi ei chloi oddiatngylch gan y ceryg c;,klch. Bu yn v oyflwr hwn am oddeutu chwarter awr, pail y gwaredwyd hi gan un David Lloyd, yr hwn a ddyagynodd yn union i'r odyn, ac a lwydd- odd i symud ymaith y ceryg nes ei rhyddhau, fel y buwyd yn alluog i'w thynu allan drwy y gwieiod. Pan yr oedd ond prin wedi myned allan ar ei hoi, ayrthiodd yr holl "lanw" (amryw clunelli o bwyaau) yn yr odyn i lawr, gan gauad y lie i fyny. Pe byddai hyn wedi dygwydd fynud yn gynt, buaaai yno ddau gorff raarw yn y cruglwvth, Mae ymddygiad gwronaidd Lloyd wedi bod yn deatyn canmoliaeth gyffredinol, a go- beithiwn y caiff ei gydnabod mewn modd teilwng o'i wroldeb.

Peace, y Torwr-tai (Burglar), a Llofrudd Tybiedig Bannercrqss. Mae y Blackheath burglar, Charles Peace, yr hwn sydd yn barod wedi ei ddedfrydu am oes i lafur penydiol, yn awr yn sefyll ei brawf ar y cyhuddiad ei fod wedi llofruddio un Arthur Dyson, civil engineer yn Banner- cross, ger Sheffield, ar y 29ain o Dachwedd, 1876. Mae helynt y dyn haerllug a chyfrwys hwn, pa un a ydyw ef yn enog ai peidio o'r oyhuddiad pwysig o lofruddiaeth, yn un cruglwyth o droseddau. Y mae wedi bod yn byw er's blyayddau ar gynyrohion ei dai- doriadau (burglaries) mewn amrywiol dref- ydd. Dydd Iau, wythnos i'r diweddaf, pan gymerid ef o Lundain i Sheffield, er chwilio y cwyn diweddaf yma i'w erbyn, ceisiodd ddiaoc oddiwrth ei geidwaid trwy neidio allan trwy ffenestr y traini daliwyd gafael ynddo wrth un o'i draed gan un o'r warders, ac fel hyny y bu yn hongian wrth ei goes am gryn amser. Er fod y train yn teithio ddeugain milldir yr awr, o'r diwedd, ciciodd yr adyn ei esgid oddiar ei droed nes rhyddhta,u ei hunan o afael y ceidwad., gan syrthio ar ei ben ond fel y mae yn rhyfedd, ni chafodd niwed mawr ag ystyried y modd a'r lie y ayrthiodd. Nid yn hawdd, fel y mae goreu y modd, ydyw gweled na chlywed am y fath ddyhiryn ysgeler, haerllug, a chyfrwys, a'r c ircharor Peace. Ceir gweled cyn hir, bell- ach, pa lln a ydyw efe yn euog o lefrudd- iaeth ai peidio, at yr amrywiol ysgelerderau lladradaidd ag y mae ef wedi an cvtia.wni.

Oyflwyniad Tysteb i Inspector Rees, Aberdar. Prydnawn ddydd Mawrth wythnos i'r di- weddaf, derbyniodd yr hen a thra phirch.,is swyddog heddgeidwadol hwn, deyrnged gwir deilwag o'r parch a fynwesir. tuag ato. Cynaliwyd cyfarfod, o dan lywyddiaeth yr U ehal Gwnstabl, yn yr Ysgoldy Cenedlaethol, pan y cyflwynwyd i Inspector Rees, gan R. H. Rhya, Ysw., Y.H., anerchiad hardd a ohoden yn cynwys tua 42p. o arian. Ein ynad hyglod Mr. Rhys, a wnaeth y cyflwyn- iad gyda sylwadau teimladwy iawn, gan gy- feirio yn yr ymadroddion uwchaf a mwyaf canmoladwy am v dull yn mha un bob amsor y cyflawnai yr Inspector ei ddyiedawyddau pwyaig, ac yn fynych annymunol. Amryw o brif foneddigion a maanachwyr v He a rodd- aElant ganrnoliaeth uchel am yr Inspector, gan fynegu eu blinder a'u hiraeth am ei ymadaw- i-id. Yr Inspector, gyda theimladau drylliog, a ddiolchodd yn gynos i bawb am eu parch a'u dymuniadau da. A ganlyn sydd gyfieith. ad o'r anerchiad Anwyl Syr, nia gallwn eich gadael iymneillduo o'r awydd gyhoeddus bwysig, yr hon yr ydych chwi yn ei dal yn y dref a'r ardal hyn, heb fynegu ein blinder mawr wrth eich hymadawiad o'n mhysg. Pan yr edrychom i nol ar eich gyrfa hir ac anrhydeddus, nyni a welwn lawer i'w efelychu a'i edmygu. Yn ysbaid y tymor maith o 34 mlynedd yr ydych chwi wedi eu gwasanaethu yn ngallu heddgeidwadol sir Forganwg yn arosol yn Merthyr, Dowlais, ac am yr wyth mlynedd diweddaf, yma yn Abordar, yn dal y swydd bwysig o Oruwch-olygydd (In- spector), yr ydych wedi cyflawni eich dyled- swyddau pwysig gyda thegwoh, doethineb, a ael, a phob amser mewu dull boneddigaidd a hawddgar. Yr ydych, ar yr un pryd, wedi cadw dysgyblaeth htyr yn mhlith aelodau y gallu (force) oeddent o dan eich gofal, ao mewn modd neillduol, ae yn ami o dan am- gylohistdau profedigaethus, wedi cadw hedd- woh, trefn dda, a diogelwch meddiant yn y dref a'r gymydogaeth. Yr ydvm, hefyd, yn llawen i ganfod fod eich gwssanaeth maith a ffyddlawn wedi derbyn cymeradwyaeth Yna- don y sir, pa rai, gyda phob pleser, a gania- taiaant i chwi y cyflriwn dil oedfreiniol (»uperannua>tion allowance). Ar ran u ifer mawr o danysgrifwyr, y blaeoaf o ba rai y mae genym yr anrhydedd o oaod enw y Gwir Anrhydeddus Arglwydd Abordar, yr ydym yn gofyn i chwi i dderbyn yr anerchiad hyn, yn nghyd a choden Ag anr, fol arwydd fechan o'n gwerthfawrogiad a'n parch ohonoch. Wrth ymadael a ohwi yr ydym am fynegu ein dymuniadau goreu tuag atoch chwi a Mrs. Rees, gan oheithio yr arbedir ohwi eich dau m lawer o flynyddau i fwynhau ffrwythau eich gyrfa iawn-lwvb. ol ac anrhydeddus. D. HUGHBS, Uchel-gwnstabl, D. Davioa, Trjraorydd, D. P. Davioa, Ysgrifenydd." ronawr, 1879. Dydd Mercher canlynol. cafodd yr In zpector Rees gyflwyniftd gan ei gydswydd- oy;ioa o Merthyr, yn cyowya yold Albert and app'endages gyda medal aur bychan yn ijortiedig arno gan bwy ou cyflwynid, hefyd iarlun ardderchog mawr o holl heddgeid ivaid y dosbarth yr oedd y cyfan yn werth dros 20p. Rhoddodd Mr. Superintendent Thomas, ih: «reill o'i frodyr swyddogol, y ganaxoliaeth uchaf i'r Inspector Rees, am fonoddigeidd. -vv yad a ffydulondeb.

Eisteddfod Gadeiriai BeHetidir Oymra. Cyfarfyddodd pwyllgor yr Eisteddfod uohod yn Ngwesty y Faneg a'r Cwellaif, Dake-street, Caerdydd. Vr oedd yn brssenol D. Rosser, '■■'aw., yn y gadair, a Dewi Wyn yn yr is-gadair Md. D. L. Roderick ac Edward Thomas, ys- grifenyddion gohebol; It T. WiUiami?, ysgrif enydd cyffredinoi; Tom Williams, Pontypridd R.aea Lewis, John Price, W. Rees, J. Phillips (Ignatus), J. Bryunt, T. Williams. Myfyr Machno, Caerdydd; Llowelyn Thomaa, Cat. hays; James Bassott, H. Bassefct (Alaw'r Fro), Bonvilston E. Harding, W. Davies, Caevffili; L. Jones (Gorswg), Brynfa.b, Edward (Ap Dewi Isan), Linvane; Benjamin Davieg, Caerdydd W. Cosslett, Lock with Myddfai Jones, Bar- goed &c. Darllenwyd llythyr gan y cadeirydd oddiwrth Mr. S. Evans, arwainydd Undeb Cor- awl Abertawe, yn cynyg, ar ran yr Undeb, i ganu naill ai y Fairy Tribe (cantata gan Mr. D. Emlyn Evans) neu Judas Maccabaeus yn un o gyugherddau yr Eisteddfod, a hyny yn rhad, ar yr amod o fod y brif gystadleuaeth gOrawl i gymeryd lie ar yr un dydd a'u canu hwy. Derbyniwyd y cynygiad yn frwdfrydig ond ar yr un amser a'r ohebiaeth hon, derbyniwyd telegram oddiwrth ysgrifenydd Undeb OOrawl Aberdar, eu bod hwy yn derbyn ainodau y pwyligor am ganu Blodwen. O'r diwedd, pen derfynwyd i ddanfon at Undeb C6rawl Aberdar i ofyn am iddynt roddi fyny eu hawi, fel y gallo y pwyllgor dderbyn cynygiad haelionus Mr. Silas Evans. Derbyniwyd amryw 'loheb- iaethaa yn ceisio gan y pwyllgor i nodi yn fwy pendant nifer y personau a raid fod yn y adrau a fyddaat yn cystadlu am y brif wobr. Cyton- wyd fod y corati i gynwys aim llai na 150 na thros 300, o aelodau yr uu. Sylwodd y cadeir- ydd y dylat-ai y personau hyny oeddynt yn chwenych yn barhaus i osod i mewa yn y rhag- gynllun yr hyn a ystyrient hwy yn fuddiol, i ddangos mwy o ddyddordeb personol union- gyrchol yn ngweithrediadau y pwyligor, ac i ymdrechu i gael tanysgrifiadau neu dauysgrifio eu hunain at wobr, megys ag yr oedd braidd bob un o'r pwyllgor wedi ei wneyd. Nis gaIl- asaineb, meddai, tuallan i'r pwyligor, amgyffred yr annghyifelybrwydd awgrymiadau (er yn ymddangos oddiar ddymuniad da, eto, mewn llawer amgylchiad yn anmhosibt) a gawd oddi- wrth bersonau a ofalent na fuasent hwy yn maglu eu hunain mewn un modd a buasai yn ddyddorol i allu deall pa un ai cacoethes scribendi neu am or patria a'u cynhyrfai hwynt. Testvn- au ychwanegol :—Gini am yr Hir a Thoddaid goreu i'r diweddar Barch. T. E. Rowlands, Caerffili, gan Bwyllgor Coffadwriaeth Eur- glawdd. Am y chwech penill tuchanus goreu i Glicy Bont' 30s., gan Mr. Thomas, Llanover Arms, Pontypridd. Am Y ffarf goreu o gofnod lyfrau," ynolgofyniad Cyfraith Rheol- eiddiad Mwngloddiau 1872, gwobr dau gini, gan Mr. 1. Jones, Treherbert. Am yr arwrgerdd oren i Syr Nicholas Kennys Tynte, gorohfygwr ac amddirfynwr Castell Casgwent, gwobr o bum' gini gan gyfeillion. Am water-colour painting goreu, pum' giui (y testyn a'r manylion i'w hyabysu). Gwobr, hefyd, am y free-hand draw- ing goreu. Am y Gadair Farddol oreu, pum' gini. I'r orchestral, band a chwareuo yn oreu yr overture i WilliamjTell," chwe' gini. I'r ddau a ganont oreu y deuawd (soprano a bass), The trumpet shall call" (Emlyn Evans), dau gini. I'r tri a ganont yn oreu y triawd Oche- mory" (Leslie), tri gini. Rhoddir dau gini a haner yr nn i'r chwareuwyr goreu ar y delyn deir-res a'r pedal. Am y traethavi goreu ar Y pwysigrwydd a'r lleshad o gy leithasau dyifgarol, a'r egwyddorion ar ba iva y dylent gael eu sylfaenu, er sicrhau eu deuiyddioldeb parhaol," pum' gini. Am y darn gwlanen Gy- mreig oreu, dau gini, gan Tom Williams, Pont- ypridd. Da genym allu dweyd fod pwyligor Eisteddfod Flynyddol Caerffili wedi penderfyna i ohirio cynaliad eu Heisteddfod am eleni. er gwell mantais i'r Eisteddfod Gadeiriol; hefyd, iddynt dauysgrifio y swm o bum' gini i drysorfa yr Eisteddfod. Mae Arglwydd! Aberdar a Thredegar wedi cydsynio, gyda phob' parod- rwydd, i fod yn noddwyr i'r sefydliad teilwng hwn. Cynelir y cyfarfod nesaf ar y 15fed cyfisol yn yr un lie.

PRIODAS. Chwefror y 4ydd, yn nghapel y Trinity, Aberdar, yn mhresenoldeb y cofrestrydd, Mr. G. G. Jones, gan y Parchedigion R. Morgan, a W. James, Miss Mary Elizabeth Beynon, ysgol- feistres, Cwmbach, Aberdar, a'r Parch. William Jones, Pentrepoeth, ger Abertawe. Hir oes i'r ddau i dreulio Eu priodasol fyd Yn hapus a llwyddianus, Mewn credo o un fryd. Darllenwch, Ystyriwch, a Ohredwéb yr hyn sydd Wir. GWILTM MAM QUININE BITTKfis JfEC VEGETABLE T0NI0 YN NHYWYDD oer a gw?.yb y ^AUAF PARI fydd# y eorff E^VAN a'r galon yn »'(wfrhaa trwy WfljS- oiD (,'ORFFOTTOL o unrhjnv fath, neu Oti iiau V med iw, dvxannem ar TXTW'T i drio v FF3DDT(>L$J- IABTB Aani)«fiOHOG hon <J'>faler ofyn am QOL- NINE BiTTEtfa GWILTM EVANS," mewn POTD^ 28 9s,, nen 4s. 6c., ac nid Quinine Powders rhyw Qaliime MIXIMRE «» y ^RUG'G'IST bxlS. Ar werth yn mhob tref. Rhoddwn yma DYSTMT- aethau a dderbynJwyd yr wvthnos hon. Nid JIB- yw y perchnnog yn on hadnabod yn bersonol, oijtd tretl eu bo yn ddynion parchus yn eu hardaloe^FL ou hnn <U). G-eliir cael manyl on I>el]ach oddiwrA- ;ynt hwy, OH bydd angel)" 5, Dolrhedyn Terrace, Tanygrisiari, Ffestimog, Gogledd Cymru, Mehefia 26ain. 1878. AJTWTL SYB,—Yr wyf wedi CIIEL fy llwyr well- hau wedi bod vn dyoddef poensin anuesgrifiadwy y •ilf?G treutiad am bjrmtheg mlynedd. Gan fy mod wedi gwneyd prawf ar heb tneddyglyn y cly wais son am dano, yr oeddwn wedi llwyr gret&i naa cawn e#mwythdr» byth. ond cymhellwyd ui dreio, fel dyfai8 diweddaf, eich QTOB-iaeBittern 1Jr oeddwn vn oel fy mlino gan boenan angherdd|il RLRWTXG fy YSS'WYDDAU, yn fv mrest. yn fy mhen, se yn taflu i fyny rhyw ffiadre^d glydiog, chweiiw, melynw\rdd, rh%' wrthwynebus i'w ddesgriMi. melynwvrdd, a diffyg ymber;h oeddent ELRNI^I Isalder ysbnd a diffyg oeddent elyni parhaus._ Cefais fy llwyr wellhau trwy gymeryd eich Quinine Bitters chwi. ac VR ydwyf yn llwrr JFRETIU en ?.>O^ wedi symud ymaith hadau fy afieci- yd. BNABWN yn ysgrifenu yn <ynt, ond yr OEDD^I am brofi fod y gwelliant yn barhaus, ac nid DAS ryw ychydig anasar. Oyinerais ddwy bote! 2s. ac un 4s 0A—Yr eiddoch yn hynud ddiolchgai*, ELLIS JONES (Amos Hebog). Yorath Terrace, Greenhill, Abertawe. Airwrii RYlt -Byddwch cystal a derbyn fy niolchgarwcli gwre»ocaf a.m yr effaith niawr a. ga'dd y Quinine Bitters aruaf. Yr wyf "Ðdi bod yn wael— mor wailed fel yr oedd fy mherthvnasftu AGSWAF wedi rhoddi fyny pob gobait". Bu'M %». gweithio mewn llawer iawn o sulphur, ac yr hwnw wedi lladd fy ystumo^ Yr oedd fy anafll yn boenus o gyfyng, a gallesid fy rghlywed yn anaAlu O beilder. Nis gallaswn fyned allan DRO^Y drw-T gan wendid, na symud fy Uaw ddeheu at fy mhen. Yr oedd dan o fy nghydweithwyr wedi EU claddu yn ddiweddar o'r un dolur. Bum inau fa u y TF dros dair wythno* dan driniaeth aeddyg, CMD gwaem bob dydd, nes yr ceddwn wedi gwneydn fyny fy meddwl mai marw oedd rhaid i minau. Y pryd hwn y galwodd crfaill anwyl i mi, a gwasg- ord arnaf i gymeryd eirh Quinine Bitter* chwi. Cjrmerais dair potelaid 4s. 6c., ac un box puis chwi Yr ydwyf wedi cael iachad ac yn dechreu gweithio. Yr wyi FI a fy ngwraig: a llawer oRin cymydogion yma yn credn y b: aswn mewn bead heddyw, oni bua-sai eich meddyginiaeth cV,wi. Nis gallwn egluro maint ein (holcbgarvveb. Yr eicfa- och yn barchus, WILLIAM RICHARDS. DEAR SIM,—I havs much pleasure in bearing testimony to the high opinion I entertain of yotir Quinine Bitters. I have used it extensively whilst travelling through the tropics, and always with the most happy results. I consider it a very reliably remedy in debility, especially of the di- gestive organs, and can cordially recommend it as an invaluable medicine. A:A;NRIX JENKINS, M. R. C. S. L., M. R. C. P. E. S. H. Taiiiiiiift, "Rio de Janeiro, South America, Feb. 10th, 1877. NII.NCLWYD Lime Worlcs, Liancleddau, Ruthin, Mchefiii 29ain, 1878. SYE, — Yr wyf wedi hod er's misoedd, bellacii, yn cael fy mlino gan boen yn fy mrest a effar yn fy mhen, nes oedd-WN yn d galoni i fyned at fy ngwaith. Treiais lawer o gynghorion, ond y cw'bl yn ofer. Cymerais ddwv botelaid o'ch moddicto ac yr ydwyf wedi gweila yn gampus. Erfynaf år bawb o\n cyfeillion anwyl sydd yn dyoddef oddi- wrth y fath anhvrylderau i dreio y Quinine Bitters. —Yr eiddoch vn gywir. GiilFFITH HUGHES. Trecynon, Aberdar-?, June 26th. DEAII BIB,—I have been suffering from a very bad wrist— having thiee holes in it. I procured two bottles of your Quinine Bitters from Mr. WilliaJlb, Chemist, Abtrdare, which completely cmed me. Without any superfluous remarks I may say that I did not fail to follow my ustial wtirk for a. single day while taking it, and I am prepared to give further particulars of this extra- ordinary medicine on being applied to by anyone anxious about tho stat" of tiieir health.—I remark yours faithfully, DAVID DA VIES, Butcher. To Mr. Gwilym Evans. QUININE BITTERS. FY NGHYDWLADWYB,—Yr v.yf er' rhai blynydd- oedd, bellach, wedibodyuyrarferiadogymerai-»WVO y "Quinine Bitters" i ddynion yn dyo-idef dlin amrywiol anhwyiderau, ac y mae yn dda genyf, aliu hysbysu ly mod wedi eiguelyn ateb fy NYSFWVL- iadau yn mhob achos, i raddau poll iawn. Yr wyf wedi cael mantais, nid yn uni^-i weled ei ddylanw'ad datonu-) r ereill, otd hefyd i'w deimlo fy hunan Oddiar ymbrawf hir a theg obono, yr wyf yn y modd mwyaf di-bryder a chydwybodol, yn ei gymeradwyo i'r cyhoedd, fel cymysgedd Ilyaieuol ragorol Y mae yn gymysgedd (I ddarpariaethau o'r ilysiau goreu. Cynghot-ivn (idynion gwei; iaid mall-dreulio, iael ysbryd, &c yn nghyd a'r rhai yn cael eu blino gan dardtliadau ac aumhuredd gwaed, i wneyd defnydd AWMWOI ohono YU EN wedig yn yr Hydref a'r GWAI^TN --YREIDDOCH", yn hoffus, to., J. H. ROWLAISTI ) Carmel Hall, Awst lOfed, 1873. n „ l^undaiii, Medi laf, 1878. Sir. Gwilym Evans. AWWVL STB,—Mae yn dda genvf ddwvn tvstiol- laeth l rmwedd eich darpari.-teth rai'orul v Our NINE BITTBBS, trwy yr hwn yi- ydwyf'wedi derbr lleshad mawr yn ry nlxaith faith a'm llaiur nar haus am bedwa* mis—teithio a phregethu braMA bob dydd, ac yn ami ddwy a thair gWiiith v d^drl Yr ydwyf yn hynod ddiolchgar am y lies a geW ac os caf y fraint o gyrhaedd oartref, bydd vn ddi reccovietHto i ereill, yn gystal a ^nevd defnydd ohono l fy hua a'm teulu. Ystv iwvf eich bmi yn gymwynaawr mawr dynoliaeth "yn v darganfyadiad hwn. Ewch rhagoch-lWddlanfc parhaus, ac oes hir o ddefnyddioldeb. Meddvliaf f^iwd l Fans heno. Serch oalon atoch, srda diolchgarwck et«.—Ydwyf, yr eiddoch, DAVID HARRIES 7468, W. Hamssn-street, Chicago, U.S.A. 6w«iaidog y MetJwdistiaii Cali.&.