Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
14 articles on this Page
GAIR 0 L'ERPWL.
GAIR 0 L'ERPWL. GWYLIAU Y PASC. Dynodir Gwyliau y Pase yn y drcf hon gan ddylifiad pobloedd o"r wlad i weled yr amryfal ryfeddodau o amgylch o gylch glanau yr afon. Mae symudiad milwyr o'r naill fan i'r Hall yn tynu sylw edrychwyr, yn neillduol pobl wledig nad ydynt yn gyfarwydd ft gweledigaethau o'r fath, er ei fod yn beth cynhefin i'r trefwyr, fel nad yw mintai o filwyr yn cael dim cymaint o sylw a mintai o \llmaenwyr ar daith i'r Amerig. Bydd llawer un yn gwneyd camsyn- ied dybryd wrth ddyfod i'r dref o'r wlad ar adeg y gwyliau, am fod llawer yn gwneyd camsyniadau, a thrwy hyny yn syrthio i drybinu a gofid, a chael eu hunain o dan ofal swyddogion cytlogedig y Frenines. Dysgodd llawer llanc ystyfnig a gwargaled ami 1 wers werthfawr trwy wrthod gwrandaw cynghor y cyfarwydd a'r profiadoi. Dywedwch a fynoch mewn rhai cyfeiriadau, nid oes modd i ddim gael dylanwad, yr hyn a brawf wiredd y ddwy linell farddol :— Llunier i gallllaner gair Lie rhaid i annghall gael deugair. Gresyn meddwl fod llawer o'r fath yn y byd, a gormod ohonynt yn mhlith ein cenedl ni-nid am nad ydynt wedi cael mantais i wybod gwell, ond ni fynant wybod. Gresyn nad ellid llwyddo i gael gan y Cymry i fod yn fwy annibynol, a pheidio bod yn rhy barod i gymeryd eu cylch arwain gyda phob gau awelon sydd yn dyfod i Gymru dros Glawdd Offa. Feallai y cawn fyw i weled y dydd yn gwawrio na fydd yr un Cymro mor ddwl a chymeryd ei arwain gerfydd ei drwyn heb ystyried ei fod yn sangu corsydd peryglus, fel nas gall ddychymygu pa fynud y sudda o'r golwg, ag y gollir ef yn gwbl o gylch bodolaeth. Er cymaint sydd wedi cael ei siarad a'i ysgrifenu, ychydig neu ddim o ddy- lanwad adewir ar y wenn, am tod yn wen ganddynt wrando ar ffiloregau a gwag ddych- ymygion, a dilyn mympwy wrth gyfarwyddid meibion Hengist a Horsa. Byddaf braidd yn annghofio fy hun pan yn edrych ar ddallineb caddugawl meibion fy ngwlad—er fod ganddynt lygaicl ni fynant weled, clustiau ond ni fynant wrando, calonau ond ni fynant deimlo a chredu y gwirionedd. Byddwn yn mynych feio y bendefigaeth, tra mewn gwirionedd fod llawer 9 o'r bai yn gorwedd wrth y drws gartref, oblegyd fe ddywed hen arwyddair Cymreig, "Cynorthwya dy hun yna ti allu ddysgwyl cynorthwy a bendithion Rhagluniaeth, AFFRICA. Mae nifer o Gymry wedi bod yn ymholi a mi parthed y wlad hon fel maes ymfadiaeth. Wel, mewn atebiad, rhaid cael ychydig amser cyn y gallaf ddweyd dim yn benderfynol, am nad wyf yn hotfi gwneyd dim ar antur, a bod yn achos i iamp rwain y cyhoedd, na hudo neb l adael ei wlad am ryw hen lanerchau diffrwyth lie nas gellir cael cynaliaeth i ddyn nac anifail. Mynat o-ael gwybod pob manylion o fewn yr wythnos, ac addawaf y cyflawnder mor fuan ag sydd yn bosibl. GOFGOLOFN OWAIN GWYRFAI. Trwy gylchlythyr a dderbyniais oddiwrth fy nghyfaiil, Ioa i Arfon, deallwyf fod cynllun wedi ei drefnu er casglu ychydig arian er dynodi gorweddfan y bardd a'r hynafiaethydd bydglodus, Owain William, o'r Waenfawr, yn Mvnwent Bettws Garmon. Mae adgof am yr hen bererin yn anwyl genyf, er pan gefais y mwynhad a'r pleser o'i gyfeillach pan yn treulio vchvdi" ddyddiau yn y dref hon ar ei ymweliad diweddaf ac Eisteddfod y Gordofigion. Dyg- wyddodd fod ar adeg pen ei flwydd, pryd y cyrhaeddodd yr oedran tywysogaidd o wyth deg pedair. Yr oedd yr hen babell fel pe yn rladfeilio ychydig, a'r aelodau dipyn yn an- ystwyth ond y? oedd cof fel dalenau o aur, L arnvnt yn ysgrifenedighelyntioncene<llaethau lawer Cyn pen blwyddyn arall, yr oedd Owam Gwvrfai, chwedl yntau, wedi myned i orphwys at enwogion ereill o wlad Arfon i Fynwent Bettws Garmon, a'r enaid wedi ehedeg i Waenfawr i fro Net Wen. Gvraf y cylchlythyr argraffedig i'r Golygydd, a oobeithio y gwneir defnydd ohono trwy gael Sob bardd yny De i daflu rhywbeth i'r drysor- fa fel y gallo'r pwyllgor gael digon o arian l osod colofn deilwng ar ei fedd, ac anfon, os bvdd arian gweddill, ddarlun o'r hen frawd i bob tanysgrifiwr. Os nad gormod y cais gyrwch y cylchlythyr i'r Glyn, er mwyn cael f?lw y prif fardd, Islwyn. Gadawaf y mater Vn eich dwylaw, am y credwyf fod ynocli ddi^on o wladgarwch a than Cymreig i wneyd yr hyn alloch tuag at y mudiad teilwng. Fe ddylid harddu bedd yr hen dduwinydd, Yr cinvog fardd a'r trylen hynafiaethydd Un mawr ei ddawn, mewn priddell wedi tewi, Ond ei enwogrwydd ddeil hyd byth lieb drengu; Tra deil \"r hen fynyddoedd ar eu gwadnau Fe berchir coffawdwriaeth Owam Gwyrfai. -Yr eiddocb, CYMRO GAVYLLT.
[No title]
Dirwywyd dyn yn Salford, yr wythnos I ddiweddaf, i lOp. a'r eostau, am gynyg cig ceffyl ar werth, yr hwn. a feddai afu ac jagyfaint afiach.
UWCH DEML GYMRETG CYMRU.
UWCH DEML GYMRETG CYMRU. Cynaliwyd seithfed eisteddiad blynyddol yr Uwch Deml hon yn Assembly Rooms Porthmadog, Ebrill 9fed, lOfed, a'r lleg. Cyfarfu y pwyllgor ar y credlythyrau y nos Lun blaenorol, ac am naw o'r gloch boreu dydd Mawrth. Agorwyd y Demi am 10.30 boreu dydd Mawrth, gan y Parch. M. Mor- gan, T.U.B.D., yn cael ei gynorthwyo gan swyddogion ereill yr Uwch Demi. Rhodd- wyd gradd yr Uwch Deml i 146 o'r newydd. Yna dewiswyd gwahanol bwyllgorau yn ol y cyfansoddiad. Am 2 o'r gloch, caed gorym- daith ardderehog, yn cael ei blaenori gan seindorf bres Tanysgrisiau. Agorwyd eis- teddiad y prydnawn am dri o'r gloch. Ar ol cadarnhau cofnodion yr eisteddiad boreuol, a phasio amryw fan gynygion, mabwysiadwyd adroddiad y Pwyllgor ar Ddosbarthiad. Tra bu y Pwyllgor ar Les yr Urdd, y Pwyllgor ar Lenyddiaeth, y Pwyllgor Arianol, a'r Pwvllffor ar Wleidyddiaeth, yn cyfarfod, "")J..I.OV.L (;II&. "V--J- J-- -1 cafwyd anerchiadau gan y Parch. Wmffre William, a Jones Bach, Ffestiniog a W. L. Daniel, Ysw., Merthyr. Cyflwynodd y Pwyllgor ar Wleidyddiaeth ei adroddiad, a mabwysiadwyd ef. Am 7 o'r gloch, cynaliwyd cyfarfod cy- hoeddus yn y Tabernacl, dan lywyddiaeth y Parch. M. Morgan. Dechreuwyd gan y cr Parch. J. J. Williams, Pwllheli ac anerch- wyd gan y Parch. Evan Roberts, Caernarfon W. L. Daniel, Merthyr; a Jos. Malins, Ysw., Birmingham, G.D.U.Y. a T.U.B.D. Lloegr. Am 9 o'r gloch, boreu dydd Mercher, agorwyd y Deml gan y T.U.B.D. Wedi i gofnodion yr eisteddiad blaenorol gael eu cadarnhau, cyflwynodd y Pwyllgor ar Les yr Urdd ei adroddiad. Awgrymwyd gan y pwyllgor hwn fod i'r cyfrinfaoedd ddosbarthu traethodau o dy i dy, cynal cyfarfodydd dirwestol ac arddangosiadau yn yr awyr agored, anfon dirprwyaethau at yr enwadau 1.L TT _3..3 Æ"Io crefyddol, &c., i alw eu sylw at yr urdct a bod sylw byrddau a phwyllgorau ysgolion, yn nghyd ag athrawon ac athrawesau, yn cael eu alw at lyfr Dr. Richardson, gan eu hanog i'w fabwysiadu yn eu hysgolion, fel y mae Bwrdd Ysgol Llundain eisoes wedi gwneyd, ac fod i'r Dosbarth Demlau i ledaenu llenyddiaeth ar y gwin anfeddwol. Am 2 o'r gloch, cyfarfu yr Uwch Deml eto. Dewiswyd y brodyr a'r chwiorydd canlynol yn swyddogion am y flwyddyn ddyfodol T.U.B.D., Plenydd Williams, Fourcrosses; T.U.G., 0. N. Jones, Bethes- da; T.U.I.D., W. Richards, Castellnedd; A.C.T.P., D. E. Davies, Pwllheli; T.U.Y., 0. P. Jones, Fourcrosses; T.U.D., Cadben Thomas, Oaernarfon T.U.Gap., D. Young, Aberdar; T.U.R., E. Hopkins, Sciwen; T.U.I. Y., R. Mawddwy Jones, Dolyddelen T.U.I.R., Mrs. Rees, Abertawe; T.U.N., Mrs. Dr. Lewis, Abertawe; T.U.W., J. Ellis, Pwllheli; T.U.B., Morgan, Caer- fyrddin. At yr Arolygiaeth Cyffredinol dewisiwyd y rhai canlynol yn Bwyllgor Gweithiol Temlau'r Plant :—Parch. J. J. Williams, Pwllheli; T. Samuel, Aberyst- wyth L. Lewis, Rhymni a'r chwaer A. Parry, Blaenanerch. Etholwydyn gynrych- iolwyr i'r W.D. U.D., Delta Davies, Aberdar; I J. Ellis, Pwllheli; a G. B. Thomas, Caer- narfon. Am 7 o'r gloch, cynaliwyd cyfarfod cy- hoeddus yn y Tabernacl, o dan lywyddiaeth W L. Daniel, Ysw., pryd yr areithiwyd gan y Parchn. Wmffre William, Ffestiniog W. Ross, F.S.A., a Gwir D.U.B.D. y Byd; a Jos. Malins, Ysw. Dydd Iau, mabwysiadwyd adroddiad y Pwyllgor ar Lenyddiaeth, ag adroddiad y Pwyllgor ar Demlau'r Plant. Penodwyd y Parch? W. Gwyddno Roberts yn olygydd y "Temlydd Cymreig," a phenodwyd deuddeg i ysgrifenu erthyglau iddo. Penderfynwyd fod yr Uwch Deml nesaf i'w chynal yn NghasteUnedd, yr amser i'w benodi gan y Pwyllgor Gweithiol. Penderfynwyd hefyd fod y Parch. M. Morgan, C.D.U.B.D., i feddu eisteddle ar Bwyllgor Gweithiol yr Uwch Demi. r -< Am 7 o'r gloch, cynaliwyd cyfarfod cy- hoeddus yn nghapel yr Annibynwyr, o dan lywyddiaeth Plenydd, T.U.B.D., pryd yr areithiwyd gan M, F. Wynne, Hwlffordd; W L. Daniel, Merthyr; R. Mawddwy Jones, Dolyddelen; a M. Morgan, Hwl- ffordd. Cafwyd cyfarfodydd rhagorol.
CWMBACH. ;
CWMBACH. Wrth deithio o Mountain Ash i Aberdar, dydd Llun, y 15fed, a phan gogyfer a Dyffryn Row, Cwmbach, dychrynwyd fi gan ysgrech- feydd torcalonus menywod y gymydogaeth, pa rai oedi yn ymarllwys i ben y bont, ger y lock. Wedi i mi ddyfod at y bont, gwelais gopa plentyn bychan ar wyneb y dwfr mewn lIe peryglus islaw y lock; ond trwy gynorthwy gwr ieuanc, yr hwn a ollyngodd ei hun i r dwfr nes peri iddo yntau fyned o'r golwg hefyd, ymaflwyd yn y plentyn, gan ei ym- nesu i'r ochr, pan y gafaelwyd y ddau i'r lan yn ddiogel. Deallwyf mai mab Mr. Thomas, Dyffryn Arms, a achubodd y plentyn, tra yr oedd dau fachgenyn arall yn ymdrechu dyfod o hyd iddo. Cefais ar ddeall fod Mr. Thomas wedi bod yn achos o achub rhai o'r blaen o bryd i bryd, gan ei fod yn nofiadwr. Cred- wyf y dylasai pawb o breswylwyr ochr y gamlas fod yr un fath.— Morgan Hughes. Deallwn fod gweithiau glo yr Aberdare Coal Company wedi adfywio yn y lie hwn, a'u bod wedi bod bron mewn llawn waith trwy ystod y mis diweddaf. Dywedir mai effaith ymweliad Mr. Evan Lewis, un or perchenogion, a'r Cyfandir yw y daioni hwn. Gresyn na buasai Mr. Lewis yn galw heibio i Rwsia i benderfynu y PWIlC Dwyreiniol trwy ystod y mis diweddaf. Dywedir mat effaith ymweliad Mr. Evan Lewis, un or perchenogion, a'r Cyfandir yw y daioni hwn. Gresyn na buasai Mr. Lewis yn galw heibio 1 Rwsia i benderfynu y Pwnc Dwyreiniol gyda llaw, fel caffo masnaeh ei ffordd yn rhydd mewn canlyniad.—"iVtww. Nos Iau, y 18fed cyfisol, rhoddwyd datgan- iad o'r gantata gysegredig, Bngeiliaid Beth- lehem," yn Bethania, gan gor y capel, dan arweiniad Mr. John Parry. Llywyddwyd gan y Parch. W. Samuel. Cymerwyd y cymeriadau gan y personau canlynol Bugciil, Mr. T. Roberts Angel, Miss Jane Lewis Mair, Mrs. E. Roberts Jo eph, Mr. Martin Roberts solo soprano, Miss J. Lewis; baritone, Mr. John E. Davies. Perdonydd- Mr. J. Perkins. Cafwyd cynulliad campus ac am y datganiad rhoddir adolygiad byr arno yn y GWLADGARWR nesaf. Ysgrifenwyd geiriau y cantata gan y oyfaill talentog, Hywell Cynon a chyfansoddwyd y gerddoriaeth gan Mr. R. S. Hughes, R.A.M., Llundain.— Givrandawr.
DOWLAIS.
DOWLAIS. MORI AH.—Nos Iau, yr lleg cyfisol, cynal- iwyd cyfarfod er anrhegu Mr. Thomas James ar ei ymadawiad a'r lie. Bu Mr. James yn flaenor y gan, ac yn ddiacon yn yr eglwys uchod am flynyddau lawer. Bu hefyd yn blaenori cor undebol y Bedyddwyr yn y lie, a chefais yr hyfrydwch unwaith o'i weled yn ei arwain i fryn buddugoliaeth. Teimlir colled gyffredinol ar ei ol, ac yn neillduol felly yn mhlith y Bedyddwyr. Yr oedd yr anrheg yn cynwys anerchiad, alwar o aur, a Beibl. Nos Sul, y Meg cyfisol, pregethodd Mr. Thomas ei bregeth olaf fel gweinidog eglwys y Gwernllwyn. Ei destyn oedd Iesutrist ddoe a heddyw yr un, ac yn dragywydd." Yr oedd y testyn yn darawiadol iawn, ac yn llawn o gysur yn ngwyneb ansefydlogrwydd y gweision. Bu Mr. Thomas yn llafurus ac yn llwyddianus yn ystod yr wyth mlynedd y bu yn gweinidogaethu yn y lie. Bu yn foddion i ychwanegu ugeiniau at rifedi yr eglwys, fel y bu yn rhaid helaethu y capel. Trueni fod Mr. Thomas yn ymadael pan y mae masnach mor isel, a'r eglwys dan y fath faich o ddyled.-Gohebycld.
Eisteddfod Gadeiriol Ferndale.
Eisteddfod Gadeiriol Ferndale. Cynaliwyd yr Eisteddfod uchod yn yr Assembly Hall, dydd Llun, y 15ed o Ebrill. Beirniad y gerddoriaeth oedd Mr. D. Buallt Jones, a'r rhyddiaeth, Parch. T. P. Lewis. Cyfeilliwyd ar y perdoneg gan Mr. J. R. Lewis (Alaw Rhondda). Arweinydd y dydd, Mr. W. Davies, overman. Llywydd, Mr. W. Thomas, goruchwyliwr, yn absenoldeb L. Davies, Ysw. Fel hyn y dyfarnwyd y gwobrwyon :—Canu y solo alto, goreu, Llew Bach y triawd, rhanwyd y wobr rhwng parti o Ferndale, dan arweiniad Mr. David Evans, a pharti o Dreorci, dan arweiniad Mr. T. Felix; y solo bas<, goreu, Mr. Idris Thomas y solo treble, tairyn cy&tadlu, goreu, Llinos Rhondda Llyma'r geiriau, lie mae'r goron" oedd y buddugol am y nifer fwyaf o eiriau ar y gair uymraeg; canu i mae bywyd trwy edrych" (i gorau o T>jant>, goreu, cor Bethel; cafwyd cystadleuaeth ardderchog ar ganu y gan Myfanwy (Alaw Rhondda), goreu, Gwilym Bryncerdin, Mountain Ash; canu "0 tiymru anwylaf," i barti o 16eg, goreu, parti o dan arweiniad Mr. H. Lewis yr oedd tri chor yn ymgeisio am y wobr o 8p. a chadair dderw am ganu y requiem goffa- dwriaethol am Ieuan Gwyllt. sef cor Siloam, Gyfeillon, dan arweiniad Mr. T. Jenkins; cor Bethel, Ferndale, dan arweiniad Mr. D. Thomas, a chor Trerhondda, Ferndale, dan arweiniad Mr. J. Rees (Eos Taf), a dyfarnwyd y wobr i'r cor olaf. Yn yr hwyr, cynaliwyd cyngherdd mawreddog dan lywyddiaeth Mr. Rosser, manager, pryd y gwasanaethwyd gan Llinos Rhondda, Llinos Dyfi, Alaw Buallt, Eos Wenallt, D. Evans a J. Jones, yn cael eu cynorthwyo gan glee party dan arweiniad Mr. T. Jones.-Asaph Llechau, Ysg.
Y Gwyliau yn Nghaernarfon.
Y Gwyliau yn Nghaernarfon. CYNGHERDD.-Nos Wener y Groglith, cynaliwyd cyngherdd yn Nghapel Pendref, pryd y cymerwyd rhan ynddo gan Miss Annie Williams (Llinos Alltwen), Prifysgol Aber- ystwyth Miss Annie Jones, Caernarfon; Miss Rees, y contralto fuddugol yn eistedd- fod Caernarfon Eos Dar, a Mr. W. Parry, Caernarfon. Cyfeillwyr, Misses Lloyd' a Roadnight. Gallwn ddweyd yn ddibryder mai prif atdyniad y cyngherdd hwn ydoedd Eos Dar encoriwyd ef yn wresog ar ol canu "Gwawried Gwlad y Gân," a chafwyd "Plas Gogerddan" mewn atebiad. Dan- gosai yr Eos allu desgrifiadol neillduol wrth ddatganu "Bradwriaeth y don," a chafodd II -1 rrymeradwyaeth yr holl gynuiieiaia. VlYW- som un cyfaill o gerddor yn dweyd y rhoddai unrhyw bris am glywed yr Eos yn datganu "Once again" eto. Yn effeithiol neillduol hefyd oedd y datganiad a gafwyd ganddo ef a Mr. W. Parry o "Flow gently, Deva." Deallwn mai dyma y tro cyntaf i Mr. Evans wneyd ei ymddangosiad yn y Gogledd, ac nid oes genym ni, w £ r y North yma, ond gresynu na 'buasem wedi cael y fraint o glywed y datganwr poblogaidd hwn yn gynt. Pa fodd bynag, gallwn sicrhau i'n brodyr Deheuol na fydd Eos Dar yn hir cyn cael galwad eto i ddyfod i'n swyno gyda'i sain hyy"PAVILION.—Y mae yn hysbys i fwyafrif o ddarllenwyr y GWLADGARWR mai gogyfer a'r Eisteddfod Genedlaethol a gynaliwyd yma yr haf ddiweddaf y codwyd yr adeilad anferth yma. Cydunodd masnachwyr antur- iaethus Caernarfon i gasglu cronfa gref er dwyn yr anturiaeth hon yn mlaen, a buont yn llwyddianus iawn yn eu hymdrech. Y mae yn un o'r neuaddau helaethaf yn y Dy- wysogaeth, canys y mae digon o le ynddi i gynwys 8,000 o fobl. Dangosir ymdrech neillduol gan ysgrifenydd y cwmni (Mr. W. E. Davies, i gael rhai o brif ddatganwyr y deyrnas i'n difyru yn yr adeilad hwn. Ryw bythefnos yn o bu miloedd o bobl yn syllu ac yn rhyfeddu wrth weled Blondin yn myned trwy ei gampau ar y rhaff. Dydd Llun di-, weddaf cynaliwyd cyngherddau mawreddog yn y prydnawn a'r nos yno, pryd y cymerwyd rhan gan Madame Lemmens Sherrington, Miss Mary Davies, Miss Gayney Griffiths, ac Eos Morlais. Canwyd penillion gyda'r delyn gan Eos y Berth ac Eos Mai. Chwareuwyd y tanau gan Mr. J. E. Davies a pherfform- iwyd yr Hymn of Praise, gan Undeb Corawl Caernarfon, dan arweiniad Mr. W. J. Wil- liams. Cyfeilliwyd gan Dr. Rogers, Bangor a Mr. J. Williams, Caernarfon.—Mervin.
Ymosodiad ar Swyddog Llys…
Ymosodiad ar Swyddog Llys y Man- ddyledion yn Aberdar. Cyhuddwyd gweddw o'r enw Ann Davies am ymosod ar Thomas Kingsman, bailiff y County Court, Aberdar. Daeth yr achos ger bron y llys dydd Mawrth, wythnos i'r di- weddaf. Ymddengys fod execution wedi ei dynu yn erbyn Thomas Davies, 178, Cardiff Road. Aeth y swyddog uchod yno, a dau arall gydag ef. Nid oedd Mrs. Davies i mewn y tro cyntaf. Pan alwasant yr ail waith, cynygiodd hi dalu iddynt ran o'r arian, ond hyfforddasid hwy i beidio derbyn ond yr oil. Dywedodd Mrs. Daviea :— I will have none of your Aberdare tricks." Yna, ymosododd arnynt pan geisient symud y dodrefn, a tharawyd y swyddog a bwyell. Ymgasglodd rhyw 500 neu 1,000, a rhwystr- wyd hwy i wneyd eujdyledswydd. Cyhudd- id Ann Thomas hefyd o gynorthwyo Mrs. Davies, ond gohiriwyd ei hachos hi. Dirwy- wyd Mrs. Davies i 2p. a'r eostau, neu fis o garchariad.
Ymosodiad Anfad yn Ebbw Vale.
Ymosodiad Anfad yn Ebbw Vale. Yn Llys yr Heddgeidwad, Tredegar, dydd Mawrth, wythnos i'r diweddaf, cyhuddwyd pedwar dyn ieuanc o'r enw John Griffiths, John Davies, William Howell, a John Davies, o ymosod ar Mr. L. P. Jones, fferyllydd yn Ebbw Vale. Yr oedd yr ymosodiad o'r natur fwyaf anwarantedig a diachos. Yr oedd Mr. Jones yn hebrwng ei chwaer-yn-nghyfraith adref ac allan o gywreinrwydd, yr oedd y diffynwyr yn gwylio ei ysgogiadau, a lluch- iasant gerig ato, gan ei ymdrin fel y gorfu iddo gael cynorthwy Dr. Davies. Bwriadai y fainc weinyddu cosb drom ond gan nad oedd Mr. Jones yn gwasgu yr achos, ni chawsant dalu ond 10s. a'r costau.
Trychineb Glofaol ger Castellnedd.
Trychineb Glofaol ger Castellnedd. Cymerodd damwain alaethus le yn nglofa Western Moor, tua dwy filltir o Gastellnedd, dydd Kiwrth wythnos i'r diweddaf, trwy i ddwfr. dori i fewn o hen weithiau, fel y bodd- odd tri o ddynion a bachgenyn. Yr oedd y dynion yn gweithio mewn talcenau, yn ymyl hen waith oedd wedi ei gau er ys can' mlynedd, ac o ba un nid oes un man yn bodoU. Llwydttodd pawD 1 aaianc ona y peawar a nodwyd.
Ymgais at Lofruddiaeth a Hunanladdiad.
Ymgais at Lofruddiaeth a Hunan- laddiad. Cymerodd trychineb erchyll le ar y mor tu allan i Penarth foreu dydd lau, wythnos i ddoe, ar fwrdd y Hong Agnes Sutherland o St. Johns, New Brunswick, yr hon adawodd Penarth dydd Llun, yn rhwym i Rio Janeiro gyda llwyth o 16. Cyflogwyd y dwylaw yn L'erpwl, a dygwyd hwy i Gaerdydd dydd Llun. Nid oedd y rhan fwyaf ohonynt yn adnabod eu gilydd yr oedd rhai yn dramor- wyr, ac yn eu plith un Groegwr, 40 oed, o'r enw Peter Dovboch. Ar y daith, bu cweryl rhyngddo ag un o'r morwyr, a bu ychydig eiriau rhyngddynt, ond ni chymerodd dim o bwys Ie, ac aethant oil i fwrdd y llong, yn ol pob ymddangosiad, mewn heddwch a'u gilydd. Aeth y llong allan o Gaerdydd i'r Sianel, gan ddysgwyl tywydd ffafriol i hwylio. Nos Fercher, yr oedd 11 o'r dwylaw, acyn eu mysg Wyddel ieuanc o'r enw Hugh Tracey. ° Brathwyd hwn yn ei gwsg gan y Groegwr nes oedd ei waed yn llifo, yna tor- odd ei wddf ei hun, fel y bu farw yn y fan. Pan ddaeth yr hanes diweddaf, yr oedd Tracey yn fyw, ond ofnir am ei adferiad.
Henry Ward Beecher a Mrs.…
Henry Ward Beecher a Mrs. Tilton eto. Nid oes terfyn ar achos y gwr hwn a Mrs. Tilton, am yr hyn y bu yr holl ymgyfreithio dro yn ol, yr hyn a gostiodd tuag ugain mil o bunau i Beecher a'i gefnogwyr. Pellebryn a dderbyniwyd o Efrog Newydd yr wythnos ddiweddaf, oddiwrth ohebydd Daily News Llundain, a ddywed fel hyn Y mae Mrs. Tilton wedi gwneyd cyffes ysgrifenedig fod y cyhuddiad o odineb rhyngddi hi a Beecher yn wirionedd." Fel hyn dywed pellebryn i'r Central News, o Efrog newydd, nos Lun, cyn y diweddaf:— Gwnaeth Mrs. Tilton yn gyhoeddus, heno, gadarnhad o'i godineb a'r Parch. Henry Ward Beecher. Ei chydwybod ddeffroedig, a'i hystyriaeth o'r hyn sydd ddyledus i wir- I ionedd a chyfiawnder a barodd iddi wneyd y gyffes." Dywedir fod Theodore Tilton, ei gwr, wedi bod yn dra egniol i gael y gyffes hon oddi- wrthi. Y mae hi mewn cyflwr gwael o ran iechyd ar hyn o bryd. 0 Efrog Newydd, dyddiedig yr 16eg cy- fisol, cafwyd y newydd a ganlyn:—"Mr. Beecher, yr hwn sydd yn darlithio yn y wlad, a bellebrodd i'r New York Tribune fel y canlyn :—' Yr wyf yn cyfarfod a chyffes Mrs. Tilton gyda gwadiad pendant a hollol. Y mae cyfeillion Mr. Beecher yn gwrthod credu y gyffes. Priodolant ef i ddylanwad Tilton dros ddynes sydd yn orphwyllog. Sibrydid er's wythnosau am gymodiad Tilton a'i wraig.
Darllenwch, Ystyriwch, a Chredwcb…
Darllenwch, Ystyriwch, a Chredwcb yr hyn sydd Wir. GWILYM EVANS' QUININE BITTERS, NEU VEGETABLE FONIC. Y Feddyginiaeth oreu a ddychymygwyd ac a cldyfeishoyd er cryfhau y cyfansoddiad a phuro y gtvaed. Y MAE y Bitters hyn yn hollol lysieuoJ, ac yn cynwys chwerw-lysiau a melus- lysiau wedi eu haddas gymysgu, sef Quinine, Sarsaparilla, Saffron, Lavender, Burdock, Liver- wort, Gentian Root, &c. Mewn gair, y mae bron bob llysieuyn a gwreiddyn gwerthfawr yn y feddyginiaeth ryfeddol hon, ac y maent wedi cael eu parotoi ar ol llawer o fyfyriaeth yn y modd goreu er eu perffeithio i fod yn wellhad difethiant at y doluriau canlynol (1). Gwendidau o bob math yn ymddangos fel un neu r agor o'r anh wylderau canlynol-iseldel". yabryd, nervousness, curiad y galon, chwysu,. teimlad blinedig a chysglyd, y gwaed yn rhuthro. yn ddisymwth i'r gwyneb, llewygon, teimlad o bwysau ar y chest, poen ar y chest, poen rhwng.: yr ysgwyddau, diffyg anadl, phlegm, y gwaed yu tori, pesweh, a thueddiad at y darfodedigaetb ( decline ). (2). JL>ilryg treuiiad a I ganlyniadau, set gwael- der cyn bwyd, trymder anarferol ar ol bwyd,i diffyg archwaeth at fwyd, yr ystumog yi chwyddo trwy wynt, yr anadl yn drwm, genau yn sych ac yn boeth, brathiadau disyir wth yn yr ochr, y pleurisy, yr afu yn afiach, thrwy hyny yn achosi y clefyd melyn, poen groes i'r llygaid, ac ysgafnder yn y pen. (3). Trwy effaith y Sarsaparilla a'r Burdoø" ar gylchrediad y gwaed, y maent yn hynod effeithiol at y blast neu'r awelon, gwynegon, ystyffdra y cymalau, y croen yn bigog ac anes mwyth, a phob math o ddistemper yn y gwaed. Y mae tystiolaethuu pwysig yn cael eu derbyn, yn barhaus. Cyhoeddir pump yn unig o'r lluaws. Gellir cael pob hysbysrwydd trwy ysgrifenu at y perchenog. Os bydd rhywun yn amheu gwirionedd y can. ynol, dymunir arno ysgrifenu at yr enwau a. roddir yma. December 14th, 1876. DEAR SIE,—I have been suffering severely for a long time with indigestion and nervous debility and their attendant inconveniences. After trying numerous remedies (to no purpose) I tried yonr- Quinine Bitters, and the result is I am now a.. healthy man. Had I tried it sooner I believe I should have escaped many restless eights and many pounds in money. Publish this for the benefit of others.—Address—THOMAS REES, DE-- corator and Valuer, Forester's Arms Hotel, Llan- elly, late of Fishguard.. Old Globe, Neio Doelc, Llcmelty, May 24th, 1876. ANWYL SYR,-Dymunaf hysbysu i chwi fy mod wedi cael fy llwyr iachau trwy gymeryd eich Quinine Bitters. Yr oeddwn wedi myned bron yn rhy wan i gerdded, ac yr oedd y clwyf ar fy mraich yn myned yn waeth bob dydd. Yr oedd meddyg- er .1 Bitters, yr ydwyf yn awr wedi gwella, ac yn1 gweithio bob dydd. Rhoddaf fy enw yn llawn, fel y gallo ereill gael manylion pellach oddiwrthyf os mynant.-Yr eiddoch, yn barchus, GRIFFITH WILLIAMS. Dylaswn ddweyd fy mod wedi bod dair blynedd heb weithio ond ychydig. 7 Cambrian-street, Llanelli. SYB,—Mewn geiriau byr, dymunaf ddweyd fy mod wedi cael llebad PAKHAUS trwy gymeryd eich Quinine Bitters." Rhyfedd yw eu heffaith. Blinwyd fi beunydd gan boen anferthol yn fy' mhen, weithiau uwchben y llygaid, w ithiau yn yr' ochrau, a phryd arall yn curo fel morthwyl, fel ag yr oedd ofn arnaf ddilyn fy ngalwedigaeth ar ben y t £ Poen yn fy hips a rhwng fy ysgwyddau, a gwendid mawr. Dim awydd na bias at fwyd, ond ar brydiau anamserol. O'r diwedd cymerais eich "Quinine Bitters," ac yr ydwyf wedi fy llwyr wellau. Cyfrifir eich "Bitters" yn ddrud, ond gallaf yn awr ddweyd yn ddiofn mai dyna y moddion rhataf a'r goreu a gefais erioed. Gall < neb yn gydwybodol ddyoddef poen heb dreio hwn. —ROBERT fUY, Builder. The Grand Hotel, Brighton, July 28th, 1876. DEAR SIR,-I feel it is my duty to the public, and yourself to inform you that I have derived immense benefit from your Quinine Bitters Vegetable Tonic. I have been for some months victim to headaches, pain in the back, and I believe a general derangement of the liver. I am happy to say I now feel well, but take a dose of your "Bitters" occasionally when my appetite fails.— Yours faithfully, ROBERT FOSTER. Ruthin, Auost 15fed, 1876. gTK Yr wyf wedi derbyn lies mawr oddiwrth eich Quinine Bitters. Bu'm yn cael poenau an- nesgrifiadwy yn fy mhen a'm danedd, yn cael el- achosi (meddai'r Doctor) gan fy ystumog. Yr oedd1 y bwyd yn gwasgu cymaint fel yr oedd arnaf ofn bwyta dim. ir oedd y gwynt yn fy ngofidio, bias cas yn fy ngenau, yn enwedig yn y boreu, fel bwystl. Yr oeddwn yn hala haner fy amser yn y gwely trwy wendid, ac feallai ychydig iselaer ysbryd. Cymerais ddwy botelaid o'ch moddion, ac yr ydwyf yn awr yn teimlo yn gryf a diboen.- Yr eiddoch. Mr. Gwilym Evans. JANE S. THOMAS. BYDDED HYSBYS I BAWB. (A.) Nid ydyw yn bosibl dodi'r holl gyffeiriau sydd yn y feddyginiaeth hyn mewn PILLS. (B.) Y mae y pris mor isel ag y gall fod, 08" cymerir i ystyriaeth brinder y Quinine a'r Sar- saparilla. (C.) Gellir gweithio beunydd fel arfer heb un annghyfleusdra, ac nid oes perygi. anwyd, ond yn hytrach y mae yn atal anwyd. (D.) Y mae y Bitters yn cryfhau y rhan neu'r aelod o'r corff sydd yn wanach, ac felly yn fwy agored i heintiau ac afiechyd nac arferol, a dylid cofio fod bron bob math o BILLS yn gwanhau y cyfansoddiad acyn aflonyddu y cylla. (E.) Nid Quinine Wine, na Tincture of Quinine, nac unrhyw gymysgedd arall o eiddo y Druggist ei hun, ond "Evans' Quinine Bitters" mewn potelau 2s. 9c. a 4s. 6c., a'r enw "Gwilym Evans, Ph. C., M.R.P.S., wedi ei ysgrifeuuIII Stamp y Llywodraeth heb hyn, twyll a ffug- iad ydynt. Ar werth yn mhob tref, neu yn direct bob man o'r wlad oddiwrth y perchenog- MR. GWILYM EVANS, Pharmaceutist, Llanelly. D.S.-Os na ellir cael y "Bitters" heb drao fferth, ysgrifener at y Perchenog. 163fc
Y FASNACH HAIARN.
Dechreuodd amryw o lofaoedd Iinzeme weithio dydd Llun diweddaf. Tarawyd gwythien dda o lo yn Pontiac, Illinois, yn y dyfnder o 179 troedfedd. Canmolir symudiadau bywiog gweithfeydd Wheeling, Virginia. Gweithia melin haiarn Pomeroy, Ohio, dwrn dwbl. j. Yr oedd allgludiad yr haiarn pig olronton, Ohio, am y deg diwrnod blaenorol i Mawrth 20 yn cyrhaedd i'r swm o 560 tunell, or hynyr oedd 515 tunell yn myned i Cincinnati a manau islaw, 45 tunell i Pittsburgh a man- au nwchlaw. Y mae yn weddill, ar law, 0,000 o dunelli. Nid yw y fasnach yn gwella nemawr yn Braidwood, Illinois. Saith diwrnod a haner a weithiwyd, ar gyfartaledd, y misoedd diweddaf. T J- „ Gwaethgu mae pethau yu Lafayette, Indiana, ond dvsgwylir adfywiad gyda dyfodiad y Gwanwyn.