Baner ac Amserau Cymru

Y FASNACB. MEWN GLO YN I NEHECDIR CYMRU. ¡ D Y ¥ A R NI A D C Y N T A P Y R I S -1 A RLL PES L F E L C Y h A FA RE DD W R. T ALODD Is iatll Peel ymweliad & Chaerdydd dydd Ian, ae yn rhinwedd ei swydd fel cadeir- ydd aonibynol —■ B«ydd yr etholwyd ei iddi I trwy bleidlais unfrydol y perchenogiongloleydd, a chynnryehiolwyr y mwnwyr — lly wyddai I gvfarfod o Fwrdd Cymmod dros y faBiiacn f mewn glô yn NcheuHr Cymru a sir Fynwy. Y cwestiwn mewn dadl ydoedd, yr un a god- wyd trwy y gofyn oedd ya cael ei gwnsyd g-t? v percbenogion glofeydd am ostyngiad^o b y cant yn ngbyflogau y n.v nwyr o'r laf oFehefin nesaf. Weds i Arglwydd Peel wrandaw yr ymresym- iadau ar bob ochrs peadetfyaodd asa oedd un achos. wedi cael ei wneyd er cefnogi gofya y percbenogion so felly, bydd i'r cyflogaa am y tsi mia nesaf (idal heb un evfnewidiad. Treoliwyd yr oil o'r dydd gyda'r gweithred- iadau, a fchefmlid dyddotdeb mawr ganddynt, gaa mai dvma yr yasgaia gyntaf i adolygu y cyflogaa ar ol i'r llithr raddfa Rael ei di- ddymn, Dilynwyd yr Is-iarli Peel i ystafell y gynnadledd gaa Mr, Edward Jones a Mr, W. Abraham, A.S Wrth gymmeryd y gadalr c?daabyddodd yr anrhydedd a delid i¡do wrth ei ddethol i'r swjdd hono. Dywedodd Iddo ddariba yn ofalns"weithrediadaa cyfarfod dydd Iau diweddaf o Fwrdd Cymmod, pa rai oedd wedi eu cofnodi mewn !!aw fer ac er ei fod ef yn bresennol y diwrnod hwa-p, nid oedd yn crniyr., gan hyny, y gelwid arno ef i roddi ei bleidlais detfynol; ond yn bollol- i'r gwrth wyneb, yr oedd efe yn gobeithio y deuai y wyneb{ yr oedd efe yn gobeithio deuai y pleuiiau GU hunain, yn ystod y dydd, i gyttna- deb, ae y eawsa! ef felly ei ryddhaa oddi wrth y eyfr foldeb hwnw. ACHOS Y MEISTBT, A'R ATTEBIAP, Agorwyd yr achos ar ran y perchenogion glofeydd gan Mr. Edv-a.rd Jones, yr hwn a gefnogwyd trwy araeth gaa Mr F. L. Davies, Dywedent hwy fol yr archwiliad a wnaed yn ddiweddar ar lyfrau perchenogion y glofeydd yn dangos, er y laf o Dackwedd diweddaf, pan y evB'Hierodd yr a-chwiliad diweddaf le, fod yr oil o'r prisiau gwettha wedi gostwng. Am y pedwar mis cyntaf o'r flwyddyn cymmerodd gostyn&iad o 6!f y cant ar sylfaen yr hen Jithr- raddfa, ac am fis Ebrill yn unig 71 y cant. 0 daa yr amgylchiadau yr oedd y gofyn presen- nol am ostyngi&d o 8 y cant ya nn cymaiedrol iawa. nol am ostyngiad o 8 y cant ya un cymaiedrol iawn, Ar raa y gwelthwyr, fcraddodvvyd areithiau yn erbyn y gofyn gan Mr. Abraham, A.S ac eraill Ymresyment hwy nad oe id yr archwil- iad y cyfeirfd ato ya arehwiliad naol, ei fod yn cael ei sylfaenu ar egwyddorion anghyfiawa. y raddfa, yr hon oedd yn can bawb, gydag un eifchriadi o ystyriaetfa, a bod yna elfeaau eraill e heb law prisiau gwerthu gld ysgrla mawr, yr oedd yn rbaid eu hystyried wrth bennodi eyflogau y mwnwyr. Nid oedd y famaeh yn dangos un lleihSd, ac yr oedd yn rbaid cym. meryd i ystyriaeth y prisiau a geid am 16 man. Mewn. perthyaas i SWill y fasaach, a galla y fasnacb mewn g!6 ager yn Neheadir Cymra i ddal eithir yn ma.rcbaa.doedd y byd, dyfynodd Mr. Abraham, a'i gydswyddogioa, o restr all forioa ya daogos, yn lie bod ysa leibad, fod yna, fel mater o ffaith, gynnydd o 136.620 o RIUNFTLH VTI vr allforion o Sianel Biistol vn ystod pedwar mis o'r flwyddyn hon, o'i gymaihaju&'r pedwar mis cynfcaf am 1902. Attebai y percheaogioa, os oedd glô milu i gael ei gyanwys, na fyddai hyny yn nn fastais i'r gweithwyr; a dywedodd Mr. Edward Jones, os cytfeanai"y ddwy ochr i'r bwrdd byth ar archwiliad aaol, na fyddai iddo ef betraso cyaghori ei gyd barcheuogiin glofeydd i gyfctuno ar fod prisiau glo man yn cael dylod i mewn. Mewn perthynas i swm y fasnash, ai ddangosai y ffigyraa a ddygwyd yn mlaea, yn ol fel y dywedai y perehensgion, ond allforion yu unig. ac aid oedd yn rboddi ar ddeall mown un lYwdd y g!6 a weithwyd at wasanaeth ya y w lad hon. RHESYMAU ARGLWYDD PEVSIJ. ■ I Wrth roddi ei ddyfarniad dadganai Argl- wydd Peel nad oedd y percbenogion wedi gwneyd eu baehos allan; as o ganlyaiad. fod yn rbaid i'w bleidlais deifynol ef gael ei rhoddi yn erbyn y gofyn am ostyngiad o 5 y cant) vn ycyflogau, Ynnxwyneb Hatur ammherderfyaol ac anghysson y dyst olaeth a gyflwynwJ d iddo, iiid'oedd ganddo un cwrs arall i'w ddiiyn Nid oedd telerau a oaodid gjr ei fron, neu mewn geirlau eraill yr ammodaa oedd i gael eu eym meryd i ystyriaeth, i'w arvvain ef, wrth day fod i derfyniad, ya ddigon clir; ac aialygodd ei obaith y byddai i'r ddwy blaid allu cyttuno ar rhyw gynllon o weithrediad unol mewn per- thynas i'r mater o gyflwyno tystolaeth.

B A L A. PRIODAS Y PARCH. J. C. ROWLANDS, CAERGYBI, A MISS ANNIE PARRY, BALA. BOREU ;1dydd Mawrth, yn nghapel Tegid, Bala, unwyd mewn glSn briodas y Parch. J. C. Row- lands, Caergybi, a Miss Annie Parry, unig ferch Mr. G. O. Parry, Mynorfa, Bala. Gwasan- aethwyd ar yr achJysur gan y Parch. J. Howell Hughes, Bala, yn cael ei gynporthwyo gan y Parch. J. Ellis Jones, Glynceiriog. Rhoddwyd y briodferch ymaith gan ei thad, a gwasanaeth- wyd arni fel morwyn briodasol gan ei chyfnither Miss Jennie Rowlands, Weirglodd ddu, Llanuwchllyn Y gwas ydoedd Mr. vY. Rowlands, Emporium, Caergybi (brawd priod- Ily fabL Cymmerwyd dyddordeb mwy na r cyifredm yn y briodas hon, o herwydd tod y briodferch yn un o rÏallod gLin y Bala, a'r priodfab wedi treulio peth amser yn fy dref tra yn y athrofa. Nid rhyfedd, feUy, i gynnulliad anarferol o liosoor ddyfod i'r capel. Yr oedd pawb yn coleddu y parch dyfnaf tuag at Mrs. Rowlands o herwydd ei rhinweddau da, ei charedigrwydd a'i chymmvvynasgarwch, a'r gweithgarwch a'r brwdfrydedd mawr a ddangosai tuag at bob achos da. Yr oedd yn hynod am ei gweithgar- wch crefyddol. Ennillodd Mr. Rowlands, hefyd, barch ac edmygedd mwyaf myfyrwyr Ú a thrigolion y Bala yn ystod ei arosiad yn y dref. Yr oedd yntau yr un mor barod i gyn- northwyo achos yr efengyl, ynweithgar a diwyd iawn gyda amryw o fudiadau eyhoeddus yn y I dref. Ar fynediad y briodferch i'r capel cliwareuodd Mr. Llewelyn Edwards, stationer, Lohengrin's Bridal March'' yn rhagorol ar yr organ; ae wedi cyflawni y seremoni chwareuodd drachefn Meiidelsohn's I Wedding March' yn hynod o'felus, tra y derbyniwyd y pir ieuangc oddi allan gan gawodydd llifeiriol ac annberfynol o reis a confetti. Cymmerodd y boreubryd priodasol le yn nghatref y briodferch. Aeth y par ieuangc i Bristol i dreulio y mis met, yn nghanol llon- gyfarchiadau a dymnuiadau da pawb.

OYMMANFA DDIRWBSTOli MO, DOSBABTH OERYGYDRCiDION, CYNNALIWYD yr uohod yn Ngherygydruidion, dydd Gweaer, Mai 22aia ao hyfryd iawn ydyw gailu mynega yn groyw fod ein eymmanfs gyataf fel dosbarth wedi troi allan yn Hwyddiaat mawr. Yr oedd yr adeg ar y nwyddya ya un brysar ar-yr amaethwyr; oatl er hyny, cafwyd oyonolliadaa rhagorol yn y ddau gyfarfed. Ya y gynnadledd o gynarycbicdwyr y caw eglwys am 2 o'r glccb, cawaom eglarbM gwerthfawr ar Ddeddf Newydd y Tfwydded.auDeehreuwyd y cyfarfod gaa Mr, J, 'Lloyd Jones, Defaidt-y. Agorwyd y mater drwy i'r Parch, J. M. Janes, CerygydrnidioD, ddarllen papar cryno, oynnwysfawr, a tneiatrolgar, ar I 1 Diarpariaduu y Ddeddf Newydd.' Ymdriaiai ,r ddwy adran gynfcaf, Meddwdod' a Thafarnaa,' a diweddai gydag awgrymiadau ymarforol ar y modd i wneyd y dofnydd pricdol o'i darpariadaa, tra heb esgenlaso y ddyiedswydd sydd yn aroa yn orphwysedig ar Eglwys Dduw i ddysgu yn ddyfal a diflino egwyddorioi1 dirwest i'r ieaengetyd. Ar 01 yr agoriad eawsom auerohiadaa penigamp ar y ddeddf gan y Parch. W. Wync Davies, Liver- pool, a'r Parch. H. Barrow Williams, Llandadno, arwyr eill gwyl. Olrliexniodd Mr. Vj.68 ei fchyfiant o ddeddfaa blaenorol, ac yn neiHdnol o awgrymiadaa y Cootniisiwn .Brenhinol, a dasgos- odd I ni eilwaitb, mewn modd byw iawn, brif bwynbiaa y ddeddf. Pwysleisiai Mr. Borrow Williams yn atbenig ar y galla mawr hwaw sydd yn agoa at bawb, ya nemdlul y pMaai, set Gairs Cartref '—galla annhraethol o bwysig i'w ddwyn i'r msea o blaid dirwest, a "ptiob rhinwedd arall; a'n dyledswydd a'r possiblrwydd I roddl grym yn y ddeddt drwy ein cefnogiad calonog i'r awdar- dodau gweinyddol, yr ynadoa a'r heddgeidwaid. Yn eydweitbreda yn galonog & ai yr oedd nn o ynadon presenool a chyn-ynad dosbarth Uwehaled. Da genym gweled yr oU, hefyd. o'r gweinidegien, a nu o flaenoriaid yn y gynnadledd. Cyn terfyna pasiwyd y penderfy'niadaa can lynol yn hollol untrydol :— 1. Ein bod ya llawenhan fod y Llywodraeth wedi cefnogi dirwest Ïr graddau a weaeth trwy basio y ddeddf wertbf&wr hon, am y daioni y mae eisoes wedi gyflawai, a'n bod ninnaa yma heddyw yn ymrwymo i wneyd pob peth yn ein galla i'w gsfneyd yn effeitbioi.* 2. Si a bad yn dadgan ein h anghymeradwyaeth eryfaf o waith y Prifweinidog yn ymyraeth & hawliau'r ynsdon i leifcau uifer y tafam:»u 3. f Ein bod yn gwrthdystio yn erbyn p)b ymgais i roddi iawn i dafarnwyr pan gymmerir eu trwyddedau oddi arnyofc.' 4. Eia bod yn ddiolobgar gydnabod llafsr parhaas ac egciol yr aelodaa anrhydeddtss sydd yn cynnryohioli rhanaa o gyleh ein dosbaith yn y geaesd (J. Herbert Roberts, Yaw., ae Osmond Williams, Yew.) a blaid. dirwest; ond ein bod yn y modd mwyaf digamsyniol yn condemnfo gwaith y pedwar o aelodau seneddol Cymreig hyny sydd I mor fynyoh ya ymddangos yn y llysoedd o blaid y Fasnaeh Feddwoi. Pasiwyd, yn mhellaoh, fod y penderfyniadan hyn i'w hanfon i'r ssneddwyr caniynol :—y Prif- weinidog, Syr II. Campbell Bannerman, J. H. Roberts, Yew., ao Osmond Williams, Ysw. Deehreuwyd y cyfarfod cyhoeddus am 6 30, gan y Pa?eh. H. A. Jones, Gro, Yr areitbwyr oedd- y PMch. H. A. Jones, Gro, Yr areitbwyr oedd. I yüt y Parch. W. Wynn Davies ao H. Barrow Williams. Baom ya hynod o ffodua i sicrhaa y fafch dalentan disglasr ac o'r braidd y mae aagen dyweyd ein bod wedi eael gwledd ddirwestoi o'r I radd ochaf, a chyfarfod, ni- a gredwn, fydd a'i ddyianwad yn hir a pheli dreiddiol. Cafodd pawb a ddaeth yno ad daliad ilawn; ac mor sicr a hj ny cafodd y rhai na, ddaetbaat golled ddirfawr. Rhwng-y ddaa anerehiad rhoddodd Miss Kate Jones, Ty'nygraig, gàn dloa, ya ei dull mwyaf swynol. Dyma na o blanb y doabarth ag y mae ei Pw- thalenfe gerddsroi wedi ei chodi i eswogrwydd drwy Ogledd Cymru, a mynych y gelwir am ei gwasanaeth ya Liverpool, a lleoedd cyfagos. Diolch iddi am ein hiorhego a'f gan hon. Terfyn- wyd trwy weddi gan y Parch. T. 0 Janes, Y shytty. Gwasanaethwyd ya fedras wrth yr offeryn'gan Miss Jones, Brycteg, Oerygydraidion, a Mrs. Jones, Ysgol y Bwrdd, Glasfryn. Ar 01 y cyfarfod prydnawn cafodd y cynnrychiolwyr dS rhagorol, darpared'g gan foneddigeaan siriol a charedig Carygydruidion.- Llywyddwyd yn ddeheatg a phert gan y Parch. Lewis Owen, Llanfihasgel, a J. Healya Owen, Diamael, Cyf Iwynwyd y diolchiadaa arferol cyn ymaaael. Cvdaabyddwn, hefyd, yn ddiolabgar, garedig. rwydd Mr. Williams. Cernioge Mawr; Mr. Roberts, Pentrefoela?; Mr. J. Lloyd Joacs, Defaidhy j h Mr D P. Thornaa, Gaarfech&n, am gladiad a gofal am y dyeithriaid D. 11. Ho vVKLL ysgrifenydd. t

CYMDEITHAS RYD-DFRYDIG ARFON. DYDD Meroher cynnaliwyd cyfarfod o bwyllgor gweithiol Cymdeithas Ryddfrydig Arfon, yn Nghlwb Rhyddfrydig Conwy. Oymmerwyd y gad air gaa Mr. Hogh Owen, Llandunao Junction. Ail bennodwyd Mr. J. Peatir Williams, cyf- reithiwr, Bangor, yn ysjrifenyrid cyffredinol ao yn swyddog eofrestrn y gymdeithaa. Etholwyd Mr. W. 0 Jor-e', Aber, yn ysgrifen- ydd cyllidol—dyledswydd yr hwa tydd tretna easglsad trysorfeydd y blaid. Hyebyswyd fod Mr Aogustina Birrell, llywydd y Gymdeithss Ryddfrydig Genediaethoj, wedi addaw tala ymwehad a Llandndno Mehefia 19eg, a fchraddodi araeth y aoson hono. Tretnwyd i synnal cyfa fod blynyddol y gymde.thas yn L'sn dadno, prydnawn y diwrnod hwnw, pan y bydd eyanrychiolwyr o bob than o'r etholacth yn bre- aennol. Pasiwyd plasdla's o gydymdeimsaa a ivir.^tu. ij Robetts, Lianfairfechan, yr hwn oedd wedi bod yn Hywydd y gymdeithas, lie a Mr. Elias Jones, Llandndno. y trysorydd, yn eu hafiecbyd. Cafodd y penderfyniad canlynol ei gynnyg gan Mr. R. K Joses, Llanberis, a'i gefnogi gan yr I Hepadar Joseph JoEe?, Hen Golwyn, a'i basio Fod y cyfarfod hwn o'r farn fod y Llywodr- aeth bresennol wedi arddangoB ysbryd o anfodd- lonrwydd i gario allan ddarpariaethaa Gyfraith Uymmod.189B.trwy wrt.hod gwaeyd ymchwilfad i'r aohoaioa o anghydwelediad diwydiannoi yn yn smyroeddynt o'r farn fod aoghyf- Y-r iawnder wedi cael ei wneyd trwy hyny â'r dynicn, a bod yea. golled arianol wedi cael ei achosi i'r sir. Pasiwyd penderfyniad arall. yn yr hws y cym- meradwy ai y cyfarfod Fesar Tir yr Iwerddoa a meradwy ai y cyfarfod Fesar Tir yr IwerddoR a dadganeat en barn y dylai me&Kr cyffelyb gael ei basio i Gyms u, Cvmaiecadwyent. yn galonog gyn- nygi&d Mr. D. A, Thomas, i osod bawlian Cymru ger bron Tv y Oyffredin, yn y udadl ar y mesur. Penaodwyd y boneddigion a ganlyn gynnrych toll y gymdeithas- ya y Gynnadledd Genedlaeth 01 Gymreig ar y Gyfraith Addysg oedd i gae,. ei chynnal yn Nghaerdydd :—Mr J AI Sanson I leton, PenotaeamaWr Mr.* W. 0, Williams, Llano anno; Mr. James Marka, Lbcdudr-o Mr. D. P. Wil- liams, Llanberis; Mr. W J. Parry, Befchesoa; Dr. Lloyd Williams, Llanberis 5 Mr. Robert. Roberts, Llandudno Mr. H. Davies, Taiybont; Mr. W. 0, Jases, Aber Mr. Joseph Jones, Uys- faen; Mr. Hugh Owen, Llandudno Junction; a Mr. T. Smith, Poroia, Colwyn.

PFEITHTAU LP. FA RANT GYEROLAU. Cvdnabydda pawb fod ircus enwog Lord JOHN SANGER, y rhai sydd yn teithio Cymrn a Lloegr, yn meddu y MANTEISION GORED er gwybol am y MODDION GOREU ar gyfer ANHWYLDERAU eu RANI. EILLUD. Prawf rhtld roddwyd iddyn'fc gan ssos2.i2.xs :erwrJX.3>s"S» yr oil, yn Ffestiniog. Beth brofa yr hyn a ganlyn :— AT AOHOSION MSWNOI. AC ALLATSTOL. 27, Braemar Road, South Tottenham. London, Awst 2Sain, 1901 Anvvyj Syrs,Byclc1 well gystal feg anfoti Dwsln o Botelaa Olew fel a gawsom yn Ffestiniog, i'n cyfa «, Settingboarne at y"S-idwrri nesaf. Byddai yn well genym, os gallwch eu hanfon i Ginterbury erbyn d Gwener, os bydd yn bossibl i chwi wneyd hyny. uOr' D JOHA aANCiKR &, bO N&.L At Morris Evans a'i Gwrani, Ffestiniog, North "Vv ales. FDBT OFFICE, TELEG-BAPHS. gROfT<iegn^^a i- j |f Ui? acmrac, en Ir.Ur.d no. fiooblod, tit-tdc-atan ril bs rcp?i«cd oa pojm«r,t of lillt the r.ir.omii j Eroi >i> l"to- fricr.on of J<- h» ibaa «etoB»4 S t' and if U be (atu< tten «aa.- «at "J imeamf, £ V ,r n ID ufli be tsJundeJ. Special eOTuaois-p a _o .-sj^iiuoa of foKBC Telepaas. £ J} jjJgt I « *• 41 { £ -ffTU, %>. o.^H sV Vs"' a E.E.-Ti!i rom ss« tarnm «ar auw Elite ORS5tB!gtt!» T¡;z.sg:o¡m., isiM FFERMYQO 0 160 0 ASERi YN HHAO. HI" lach. Cnydau Ga. Ysg-olioti t had. Trethl ysgtfa. Digonedd 0 rldwfv. Trefedigraetii fwyaf cynycicioi a Ifwydciianus. Pamphledau a pkob hyspysrwydd i'w, cael yn rhad. Am fanvlicn vmofvnei' a Swvddfa Prif Jjjiyp:vy. „_<, ik 'v. T. PRESTON, Emigration Department, 17, Victor'a j St London. S.W., neu a the Canadian uovernment Agrent. Western Mail Buildings, Cardiff. j

;BION o NANT CONWY. i idlwch at, arsefydlogrwydd ydyw gogwyddiad yr oes sydd yn codi. Nis gellir dyweyd s>m nemawr neb yn y dyddian hyn y gellir gwybod pa le i'w gael. Ryw sefyll ar y gwrysg ydyw v safle a gymmer agos I bob un. Ambftll dro tueddir nn i gredn—aia heb ryw fath o reswm ar y pryd—y gellir cael allan pa ochr i'r clawdd gwrysg i gael umbell ntij od can BICRCCI a bod. byd yn bod, mewn naw o bob deg 0 enghreifffciau fe ga I un ei 8101111- Soair fod yr oes yn cyflym fyned ar gynnydd, ac yn 'I vmestya at berffeithnvydd-yn fwydysgedig, golca. edig, ao egwyddorol; ond rhaid i bob uu^s>dd veui cael ychydig brawf ac ymgydnabydda -i helynt dynol- ryw ddadgan y bydd i bob un a greda y fatii athraw- iaeth gael ei ddwyn i drallod; ac os na ddaw ymwar- ed, fe ddaw yn fuan i ddinystr. Ni fu oes erioecl yn galw am fwy 0 wyliadwriaeth ar ei eiriau, a ehadw ei hun dan a; fau. Nid wyf yn sicr a wyf yn hollol gywir pan ddywed. wyf ein b d yn 5-myla ar amssroedd enuya. Ni fyn na bach na mawr arwain na dilyn. Yr wyf yn creau na fvddom yn bell o'n He pe y cyffelybem yr oil i dri ma.th—Ttn a& wna na. thywyso na thagn, un yn n gio,' a'r Ilall yn yatrangclo yn y wedd. Yr ydym, mewn csnlyniad i hyny, heb un 'wedd' yn wieidyadoi, cymdelthasol, a chrefyddol. /Ve& yn dcilwng 0 ie- ydyw y si a r siaratt pan gonir am hwu neu y llall felun a wna arwemyua mewn tref, Han, p.»ntref, neu gymmydogaeth. Nid ydyw y bobl wedi cael dygiad piiodol i fyny, na-'n dy,s""u i barehu, nac i gydnabod y gellir cael neb gweii na chyBtal &g ef ei hun. Oes y diystyrn, y airmygu, y gwawdio, yr ymlid, a'r erlid ydyw hon. Oes yn Lai ei bod yn un Ryddfrydig, ond nn y celr allan nad ydyw yu dangos nnrbyw Jni, ymsdferth, nae arwyaa- ion o fywyd, ond difrawder a chysgalr-rydl. Oes fasw oea ddifraw, ddi-ben; ac 0 ganlyniad, ddi-fedd%i. Un as. chreda mewn gwaith, ond yn Ilwyr argyhcedd- edig y ceir diwygiadaa gwlelciyddol, cymdeithaeol.. a chrefyddol heb iddynt hwy wneyd dim ond ymneill- duo i rai o'r lleeliweddau rhywicg 'Iawme-au i ni y gweiihwar' sydd ddywediad ystrydebol. Dyma ydyw shibboleth y gyfran hon 0 feibion llafar. Ar hwn yr ymdaigomr, gan safchm tracd p,-b adran arall o v ri e i t liti Mae''rhyw bandro yn y wlad a hamt yn yr awyr am gynnrychiolaeth llafar, ond lied ammheuIr a ydyw y gweithwyr yn ddigon argynoeddeuig, ao wedi oyr^aeod V safle sydd yn galw am y gvanrycniolaeth a r uraul. Dl^on tebjg eu bod, daa ddyianwad y gyfaredd a r hadciiaeth dwyllodrcs, yn credu nad oea un gylran arall yn y seaedd yn galw am lef na liais. Alae cyn- arychiobeth yn golygu aberth; ond lied aaeduir un i 1; gredn mai crnnrycbiolaeth. d.awo, aai sylw a »oLoi ddi -ddyianwad, a fyddai un llaiur o Ogleaa Cyra»a, o ~NId v^vf yn credu mew a siarad heD brawfios. Tsi fum yn traetha erioed heb fwy■ o brawfion or fath fwyaf csdyrn nag yn awr. Ni fu tyi^ry^o mwy cefnogol 1 feibion liafar n» r cyfaill Mr. -\V^illam Jones A. s. Ba yn lied wael ei I chyd yn ystod mis- odd olaf y flwyddyn. Yr oeeld hyny yn wybyduuB dda ddigon i'w etholwyr-y than hosoca, o honom yn weithwyr 0 foreu glâ" byd nes y gaddiweddtr lli gan dywyUwch nos, ond a ddangoswyd rhyw fath o gyd- ymdeimlad, trwy roddion neu dyateh? Dim 0 r hth beth Ymddy^wyd tuag ato yn hobol yr un weda ag yr ymddygodd yr offeiriad a'r Lsfiad tuag at yrun a svrthiodd yn mhlith y lladroü, Celr euw 0 OJ rn. deithas Ryddfrydig yn Arfon; ac er fod iddi nner lied dda. o aelodaa, nid wyf yn medd wI i gynnrfer ag un o bob deg gyfranu dimai gocb tuag at y »reuixadaa yn ystod y tair blynedd di weddac. Gwyr y rhai hyn yn dda ddigon aas gellir dwyn an symmudiad yn ralaen heb gyfraniadaa; &c eUa, dyma y rhai sydd yn llefain ac ?n trydar lawaderau i ni y gwsitliwyr. Mae Mr. W. Jones, A S., wedi ermill iddo ei bun alod y weinvddiaeth gyda'i gynn .-giad I helaetha ter. fynau Deddf lawn i Weithwyr i gymmeryd 1 mewn lonewsr. Cafodd gymmeradwyaeth Mr. Walter Long, "ac eraill 0 aelodaa y Oyfrin «,-?yngbor. Can- molid. ton ei araeth fel un lednais, ac un yn enaih plaid: a dywedid fod ei holl areithiau yn cael eu nod wedd i a cp.yii.-lsb don. Llwyddodd 1 gael ei w-; Liant i mewn heb un ymraniad. Gyda hyn oil, ond iiii wyf yu meddwl y tycia dim i gyrhaedd llogellaa byduariaid Arfon, S feir'au Pen tymvior ;.glwys Bach, Pent refuel as, a man-a eraill, ydynt wedi pasio. t ieiuaa cyflogi y gelwir v rhai hyn, a bu Uawer o gyflogi. Oeid rhyw grymffastiaa yn eel tua 15^ a gwetsion o »Ju a m3dv rvw bump wvtb. bunt Pi^ir Be'ttws y coed d'doe (MailSfed). Ychydig o anifeil- iaid oedd yn y fEair. Prynwyd y mwyafrif gan Mr. Thomas Roberts, masnachyad am.ehiaiu tra hy&oys, ac an sydd yn liwyddo i weithio yn mlaen er yr holl groes-wyntcedd. Oynnydd anniwaU, di-ben draw, llenyddiaeth o bob math sydd yn gorlenwi y farchnad. Mae yr ysfa awdarol yn fain ac yn f wrn ar y wiad. Ljawet o son a fyddai. amser maith yn ol, fod yr Lpistoi at y Rbafeiniaid n- anhawddaf o un 1 w egluro a i esbonio. Eibvn ein dyddiaa ni y mae y cacoethes gmfcenrft-vr afiechyd Lladinaidd—wedi gwneyd ei ffordd 1 n gw-ad, fel y mae yr esbonwyr ar y RJiufnmaia yn rh«thro 1 r raaes—pob un yn bae.ru mai ete, o^ baw 3 y esboaiwr goreu. Yn y eyloh hwn, lei Jc ni feddir er el alw nn awaaroodedig- ^jn eraill ym wthio yn mlaen a haeru. Oanmola pob un foa ei an ef yn rhagori, a chynnygia ostyngiad sylweddol 1 r Ysgolion Sabbothol. Ac er ei gyhoeddi yn annholl- edig, gwneir yr hyn na wna cvhoeddwyr Saesnig- caniatau toll. Tueddir fi, o'm rhan fy bun, i adael y fasnacb Ijfraa dnwiolfrydig i'r parchedigion i'w cludo gyda hwy mewn gwalad ar y Sul o fan i fan, ac o bnlpud i bulijud, a chymmeryd eu gwerthu fei rhan o'r genadwri nefol. Nis gallaf ganfod dim o'i le yn hyny. Geill y rhai sydd wedi cyhoeddi esboniadau a llyfrau o'r fath gychwyn ar dalth o'r naill ben i'r ball o Gymru. Cyfrwyo mul a'i farchogaeth, fel eu blaen- orydd Palaam, o fendigedig gofifadwriaath. Nrd wyf ya gailu canfod na. fyd-'ai i'r ymdaith droi allan yn antnriaeth arianol o'r f&th fwyaf toreithiog. Pe Uwyddid, i iesar, i wneyd hyny, dï¡¡.u y byddai y n6d, a r unig nod, mewn golwg wedi ei gyrhaedd. Gellir galw y rhai hyn yn llyfrwerthwvr parchedigaidd, a rnnnau yn llyfrwerthwyr ethnigaidd. ELIS O'R NAtT.

DREFACH, FELINDRE, A'R CYLCH. DREFACH. CYNXALmDD yr eglwys uohod ei cbyfarfodydd bIyn. yd";ol dyddiaa Mawrth a Mercher, y 12fed a'r 13eg cyfisol. Y brodyr a fu yn gwasanaethu vn yr wyl eleni oeddyut y Parchedigion Oharles Daviss, Caer- dydd; —Jones, Caerfyrddin; a Hughes, Mountain Ash. Cafwyd cyfarfodydd rfcagoro?: y genadwrl am y Groes yn cael ei thraddodi gyda llawer o flas, a gobeithio y bydJ y gyrcmydogaeth yn dwyn ffrwyth oddi wrth yr holl gyfarhdydd-y rhai hyn, a'r rhai a gynnelir etto yn y dyfodcl gan eglwysi eraill. Yr wythnoa hoa gaa Soar (A.), a'r wythcos nesaf gan Saron(A.).

CYN^HGR PL YYFOL. PLWYF PENBOYR. Cynnaliodd y cynghor hwn gyfarfod arbenig nos Wener, Mai 15fed, pryd yr oedd yn bresennol y Mri. J. Tones Ccadeirydd(; Davi f Davies, Nanteos; David Davies, Twll y graig; Evan Evans, Owmbr m; John Evans, Pen pit John Evans, Esgair Villa; T..tones, Gwalia House; Rees Jones, Pentre c»gal; J. GriSitbs, Rose Villa; a D. Hugh Lewis, Aber br'n. Darllen- wycl a chadarnhawyd cofnodion y eyfarfod blaenorol. Llwybr y eki.—Derbyniwyd adroddiad pwyllgor y llwybr uchod gan y Mri. J. Evans a J. TonGs, a chym- mera wywyd ef. Cynnystiai y pwyllgor adgyweirio y cyfryw lwybr. a gosod troell-fynedfa haiarn ar y ffordd allan i Bwilmar! o hono, a'r oil o'r draul i beid!o bod uwch law tair punt. FFynncn Bccca —Rhoddwyd rhvbu~cl gan Mr. J. Griffiths y bydd iddo, yn y cyfarfod nesaf, gynnyg fod Ffynnon Beca yn cael ei hadgyweirio, a bod troed- bont newydd yn cael ei gosod dros yr afon ar y llwybr •fcaig ati. Llwybr Blaen mninog.—Rhoddwyd caniatld i'r Mri. J. Evans, D. Davies, a John Evans i osod post clwyd ar lwybr B'aen meinog.

DARLITHIAU AR 'LIWIO.' Y mae Mr. E. J. Wilkinson, o Goleg Abe'vstwytb, weoi dechreu ar gyfres o ddarlithiau ar Liwio' yn Ysgoldy Felindre er nos hu, y 14eg cyfisol. Bydd yn arcs yma am bythefnos i raddodi darlithian, ac i ym weled a gwahanoi liw wyr, er en dysgu yn ymarferol pi fodd i liwlo. Un anfentais fawr a deimlir yn y rhan yma o'r ulad ydyw, mai yn Saesneg y mae yr holl ddarlithiau yn cael eu traddodi, am mai Sais ydyw Mr, Wilkinson. Y mae yn ammhossibl iddi fod felaralJ, tra nad yw efe yn medru dim Cymraeg. Y mas y Cynghor Sirol yn rhoddi ysgoioriaeth o 6:0. 15?. yn N gholeg Aberystwyth am gwrs a ch ween wythnos i r cyfry a ddcwlsir gan y cynghor a fyddo wedi mynycV-u darltthitll M.. Wilkinson v eu dosbarth. Cafodd tri o'r lie hwn yr anrhyde d y flwyddyn ddi. weddat: sef. y Mehhi John Davies, Pensarn; D. L. Lewis Brondeg; a John Jones, Rhydvyrn. 'Jobei'hio y II wydda 1 by rai y flwyddyn hon stto, Sicr yw ei bod yn fantais i'r ihai sydd yn y gelfyadyd, ac yn gwneyd defnydd 0 honi.

GAR DDWRI AETH. Da genym gaci ar ddeall fod cais y Cynghor Plwyf- ol, o'r dlwedd, am ddariithian ar y testyn aohod wedi cael gwrandawiad, ac y bydd Mr. Pickard yma yn fuan yn traddodi darlithian ar y testyn dyddorol ac angenrheldiol hwn. Ba i'r pwyllgor crefftwrol gan. iabu hyny dydd Iau, y Meg cyfisol. Hir ddiBgwyl. iwyd am hyn. GOHSBTDD.

Yn liys yr ynadon yn Rhiwabon, dydd Llun, eyhaddwyd Robert Hnghes. Lon Llys, Croes- oswallt, o iadrata eyfrw-y, harnaie. a chwip,, eiddo Thomas Evans, ceitiwr, ;Newbridgpt- Rhiwabon. Dedtrydwyd Hughes i fis o gar- chariad. Dydd Badwm cyisnaliwyd arddangoefa- geifylau yn Eglwys Bach. Dyma yr arddang Gsia gyntaf a gynnaliwyd y y lie. Bwriedir Iddi gael ei chyoruil VTJ Eglwys Bach a Taly- eafn bob yn ail T'pyn yn anffafriol oedd y tywydd; ond cif »- yd aiddangosfa dda.