Baner ac Amserau Cymru

GWEiNYDDU Y DDBDDP ADDYSG. YR ydym, wrth gwrs, yn gadael egwyddor- ion y ddeddf yn nwylaw medrus Clwb yr Efai].' Yr hyn y bwriadwn ei wneyd yn yr eithygl hon ydyw edrych arni yn cael ei rhoddi mewn gweithrediad, mor bell ag y mae hyny eisoes wedi myned. Yn Nghymru nid yw hi etto wedi ei rhoddi mewn grym yn un man. Ond, mewn am- ryw fomau yn Lloegr ceisir yn barod ei gweinyddu Yn union fel y disgwyliem y digwydda. Gweinyddir hi gan y blaid Eglwvsig gyda'i phenboethni a'i hysbryd erlidgar a threisiol arferol. Hyn a ddis- gwyliem, meddwn etto. Hyn, hefyd, a b obeithiem. Yr ydym yn ddiolchgar iddynt am en dull. Maent yn chwareu eu hunain l'd dwylaw yn y modd prysaraf a mwyaf effeithioL Gwnant fwy. Gwnant hi yn ammhossibl i neb rhyw Ymneilldiiwr o ysbryd a chyd wy bod i ymostwng heb orfod- ogaeth. lihoddant yni cryf yn symmudiad mawr !y Gwrthwynebiad Goddefol.' Mae yr adroddiadau am y cuIni, y tra ha, a'r ysbryd gormesol a ddangosir yn mron yn anhygoel. Yr ydym yn bwriadu cyflwyno ychydig enghreifftiau i'r darllenydd o'r modd y cerir y gwaith yn mlaen, yn unig er mwyn dangos mai yr un a'r anrhyw drin- iaeth yr ydym ninnau i'w ddisgwyl, hefyd, os caifF yr oifeiriaid y llaw uchaf arnom. Awn i Gaerodor i ymofyn am ein heng- Ij hraifft gyntaf, am y llainfor ;V'r Dywysog- I aeth a dinas ag y mae ynddi filoedd o'n cydwladwyr. Yno y mae y ddeddf eisoes mewn grym. Wrth gwrs, mewn dinassydd wedi ymwerthu i EglwTysydiiaeth a Thori- aeth, Eglwysig o'r bron ddigymmysg ydyw y Bwrdd Addysgol Lleol newydd. Cadeir- ydd hwn yw un Dr. COOK. Pa beth a feddylia y darllenydd o'r sylwadau a ganlyn ga.n y cHieirydd liwn: Dywedwyd fod y mwyafrif ar bob is-bwyllgor yn perthyn i'r cchr bono (plaid yr Eglwys) ond, nid cedd hyny yn hollol gywir. Pwyllgor y pyngciau arbenig, yr hwn sydd yn gofala am addysg y mud a'r byddar, a fedd fwyafrif o'r blaid arall (chwerthin mawr) Da oedd ganddo ef weled eu bod yn cydnabod y priodoldeb i'r mwyafrif fod ar yr ochr bono ar y pwyll- gor hwnw (chwerthin). Gyda golwg ar orfodi plant i fyned i'r ysgolion, yr oedd adran cy dwy bod yn bod ac ni chyfoda yr anbawsder crefyddol bellach os syrtbient yn ol ar yr ysbryd goddefgarwch a.g y zn ei gobeithiai efd a geid yn bodoli pan fyddent yn gweithio y ddeddf hon.' Nid ydym yn petruso dyweyd y bydd Ymneillduwyr Caerodor yn fud ac yn fyddar os nad allant hwy wneyd rhyw wrthdystiad o'r fath fwyaf etfeïthiol a digamsyniol yn erbyn liaerllugrwydd digywilydd y Dr. COOK hwn. I God(lef(,Yirwch,' yn wir. Mte gan Ang- hydfturfwyr y ddinas eu cymmeriad i'w gadw. A hwy a'i cadwaut, I does bossibl. Pan oedd y pwyllgor gor-Eglwysig hwn yn pennodi y rhai oedd i fod ya arolygwyr ar amrywiol ysgolion y cylch, bu y gofal mwyaf am iddynt fod, yn y mwyafrif llethol o honynt, yn Eglwyswyr ag y gellid rhoddi pob dibyniad ar eu ifyddlondcb i of xlu am yr ysgolion Eglwysig, Eglwyswyr bob nn, wrth gwrs. Ie ac i ofalu am yr ysgolion anenwadol, hefyd, bellach, Eglwys- wyr a digon o honynt i gario pob peth rhag eu blaen. Mor amlwg ydoedd ysbryd trahâ a gorfaeliaeth fel y dywedodd un :— Mewn effaith yr ydych yn dyweyd y rhaid i ni gael y rheolaeth yn gyflawn yn yr ysgol- ion anenwado!, ac yn yr ysgolion Eglwysig ni a ganiatiivvn i chwi gael UD, ond rhaid i ninnau gael pump.' Pan oedd y ddeddf yn pasio trwy y Ty, rhoddai y Prifweinidog arbenigrwydd neillduol ar y ffaith fod y mesur yn caniatau dau gynnrvchiolydd allan o chwech ond, mor bell ag yr ydym ni wedi sylwi, nid oes dau wedi eu pennodi yn un man etto. Hyny yw, ni cheir dau Ym- neilldiiwr ar bwyllgor unrhyw ysgol Eglwys- ig yn un man. Yr ydym yn gwybod am rai manau ag y cynnygiwyd lie i un yn- ddynt. Ond, yn y rhan fwyaf o leoedd, myn yr Eglwyswyr gael y chwech yn llawn. Ai tybed y telir y dreth yn cawel yn y ddinas fawr borth!addol ar lanau Sianel Bryste 1 Os gwneir, yn bendifaddeu bydd Anghydffurfiaeth yn cael ei bradychu mewn dinas a fagodd gewri mewn Ang- hydffurfiaeth. Cawu ein hengliraifft nesaf o sir Hert- ford. Tori.iid o'r fath fwyaf hen ffasiwn sydd yn llywodraethu y sir hon. 0 her- wydd hyny mabwysiadwyd y ddeddf ar unwaith-y 26ain o Fawrth gauddynt. Yn y fan pennodwyd pwyllgor addysg gan y cynghor; ac heb ymdroi dechreuodd hwnw dynu ei gynllun allan. Am y cynllun hwn hwyrach na byddai yn ormod dyweyd ei fod y culaf a'r mwyaf gwir gaethiwus—y llawnaf o wir ysbryd yr offeiriadaeth Eglwysig—ag sydd wedi ei luniaethu gan unrhyw gynghor mewn unrhyw sir na bwrddsdref erioed Nid ydym yn rhyfeddu dim fud Ymneillduwyr y sir wedi codi fel un gwr yn ei erbyn, ac wedi appelio, mewn iaith gref, at y Swyddfa Addysg am iddi wrthod ei gadarnhaa. 0 orines y cynllun ar y gydwybod Ymneill- duol nid oes eisieu gwell prawf na'r ffaitb, er mai plant Yrmneiilduwyr ydyw banner y rhai sydd yn arfer mynychu yr ysgolion fydd yn dyfod o dan y cynllan, etto, allan o'r un ar ddeg a deugain sydd yn gwneyd i fyvy aelodau y Pwyllgor Addysgol, nid oes ond deg yn unig o honynt yn rhyw fath ?ft ZD o Ymneillduwyr. Hyd yn oed yn ninas Eglwys Gadeiriol St. Albans ei hun, y mae nifer y plant Ymneillduol a fynychant yr ysgolion anenwadol yn 1,879, tra. nad yw nifer y plant Eglwysig a fynychant yr ysgolion Eglwysig ond 1,691. Mewn rhai dosbarfchiadau o fewn y sir plant yr Ym- neiUduwyr sydd yn ffurfio y mwyafrif mawr. Ac etto, un yn mhob-pump ydyw holl gyfran Ymneillduwyr y sir ar y Pwyll- gor Addysgol! Pan aeth dirprwyaeth oddi wrthynt i'r Swyddfa Addysg gyda'r appel y soniwyd am dani, rhoidwyd derbyniad iddynt gan Ardalydd LONDONDERRY, Syr WILLIAM ANSON, a Mr. MQRANT. Ond pa fath cider- byniad a giwsant'] Gwrandawvd ar eu cwyn, y mae yn wir. 0, do. Ni^gallasent beidio, heb dori ar reolau symlaf moesgar- wch. Ond, ni raid i ni ddyweyd fod rhagor rhwng gwraadaw a gwrandaw mewn astud- rwydd megys ag y mae rhagor rhwng seren a seren mewn gogoniant. Prin yr oedd ct ganddynt amser. Yr oedd ganddynt eisieu myned i rywle arall. 'A fyddwch chwi cystal a bod yn fyr, y mae lie arall yn galw am danaf,' msddai Arglwydd LONDONDERRY. Ni cheisient gelu mai fel coll a: amser yr edrychent ar wrandaw eu dadwrdd. A dyna ydoedd, mewu mwy nag un ystyr. Ni cheisient gelu ea dirmvg, ch waith. Cyn pea ychydig funydau yf oedd pob peth drosodd, a'i argiwyddiaeth yn cael yr hyfrydwch digymmysg (iddo ef, a'r ddau arall, ynddiau), ohysbysu yr Ymneillduwyr egwyddorol hyn mai ei rarn ef a'i gyd- swyddogion ydoedd—fod gan Anghydffarf- wyr swydd Hertford fwy na'u cyfran briodol a haeddiannol o gynnrychiolwyr ar y pwyli- gor y cwynent yn ei erbyn Neu, mewn geiriaa erai.il, mai ofer ydyw i Ymneillduwyr Cymra a Lloegr ddisgwyl dim—dim o gwbl—oddi wrth y Swyddfa Addysg fel y cyfansoddir hi yn awr. Y mae yn dra thebyg mai yr hyn a fyddai wrth fodd calonau y bob! hyn yw rhwystro i gymmaint ag un Ymneilldiiwr gael ei ddewis ar unrhyw bwyllgor addysgol mewn unrhyw fan. Dyma wir ddymuniad yr oil o'r dynionach rhagfarnllyd sydd wedi mynu gwneuthur y traha ofnadwy hwn ag addysg yr oes sydd yn codi yn Nghymru a Lloegr, Ar yr un pryd, addefwn mai prin y meddyl iasom y buasent yn dangos eu hysbryd drwg mor ebrwydd ac mor ddigel. Ystyr. iodd llawer y buasai yr Eglwyswyr, yn y dechreu, o leiaf, yn mhob man y meddent fwyafrif, yn gweinydda y ddeddf mewn ysbryd rhyddfrydig, ac y cymmerent ofal i beidio rhoddi eu carnau haiarnaidd, mewn crealondeb diystyr, ar deimladau tyneraf, a mathru egwyddorion sancteiddiolaf eu cyra- mydogion Y mneillduol o dan eu traed. Un sail i'r dybiaeth hon ydoedd y buasent yn cymmeryd sylw o'r cyffro gwrthwynebol mawr i'r ddeddf oedd yn amlwg yn y wlad, ac yn barnu mai eu doethineb hwy a fyddai peidio gwneuthur dim i ennyn chwaneg arno, ond, trwy gymmedrolder a mwyneidd- dra, ceisio dare stwng y gwrthwynebiad, ac adfer teimladau da. Rhaid i ni addef na. ddisgwyliasom ddim o'r fath. Yr ydym yn adnabod yr ysbryd Eglwysig yn rhy dda; ac wedi cael gormod o'i arddangosiadau mewn blynyddoedd a aethant heibio. 0 herwydd hyn, nid ydym yn synu dim at weithredoedd aufad Eglwyswyr dinas Caer- odor a swydd Hertford ac yn bendifaddea, ymddygiadau culfarn a diystyrllyd Eglwys- wyr y Swyddfa Addysg. Gaa mai dyma y modd y mynant hwy weithredu, nid oes genym ond codi yr her-faneg oddi ar lawr. Yr ydym yn derbyn y wvs hon i'r gad. 0 le;af, gwnawn ni yn N ghymru hyny. Oddi wrth yr argoelion, casglwn y gwneir yr un peth gan ein brodyr—a'n chwiorydd—yn Lloegr, hefyd. Os mai brwydr a fyn yr offeiriadaeth, bydded felly. Ond, hwy a ddylent wybod y bydd yn un heb fwrw arfau ynddi. 0 gymmaint a hyny daw i'w therfyniad yn gynt.

Y FFORDD S W Y D DO L I LEDABNU Y pIA. YMDDENGYS i ni nad oes derfyn ar ynfyd- rwydd y Swyddfa Rhy fel, a'i gallu i fon- glera. Er fod bellach ddeuddeng mis er pan gyboeddwyd yr heddwch yn Ne yr Affrig, y mae rhyw waradwydd newydd neu gilydd vnglya a'r rhyfel yn dyfod i'r golwg yn barhaus. Yr enghraifft ddiweddaf o fusgrellni (heb roddi enw gwaeth arno) y swyddfa y cymmer Mr. BRODRICK arno lyw- yddu arni ydyw y gwerthiant cyffredinol sydd yn awr trwy yr holl wlad ar y blangc- edau, a'r dilladau eraill a fuont yn cael eu defnyddio i orwedd arnynt gan y rhai a ddioddsfent dan glefyd y typhoid. Trwy rhyw fusgrellni (i ni etto ddefnyddio y gair mwyaf cynnyrchiol) o du y rhai uchel mewn awdurdod, cafodd y gwlaneni a'r brethynau hyn, a hwy yn Hawn o hadau yr haint,' yn lie cael eu dinystrio yn ddi- attreg wedi gwella neu farw y dioddefydd, eu hanfen adref i Brydain fel hen ystor- feydd,' a'u gwerthu, heb ymchwil na di- doliad o gwbl arnynt, yn biithdraphlith fel nwyddaa marchnadol perffaith ddiogel i'r rhai a arferant ddelio mewn pethau. o'r fath. Gan y masnachwyr hyn, mewn hen ddilladau fe'u gyrwyd, gyda'u 'hadau' marwol, i bob rhau o'r Deyrnas Gyfunol, i'w gwertha — i bobl dlodion, wrth gwrs, canys yn eu plith hwy, fel rheol, y ceir y cwsmeriaid i nwyddau o'r fath; ac i'w hanfon, fel rhoddion yr bael i sefydliadau II elusenol a dyngaroi. Gellid yn rhwydd enwi cant a hanner o drefydd i ba rai yr anfonwyd sypynau yn cynnwys miliynau o 'hadau angeu wedi eu lapio yn yr hen flangcedi milwraidd. Heb law Caerdydd yn y Deheudir, gailem nodi Belfast yn yr Iwerddon, os nad Dublin, hefyd; ac yn Lloegr, Leeds, Oaergrawnt, Wakefield, Lei- cester, Warrington, Caerefrog, a manaa cyffelyb. Yr awdurdodau ieehydol yn yr holl leoedd byn ydynt yn awr yn fawr ea pryder a'u dyfalwch yn ceisio dyfod o hyd i enwaa y rhai, yn en hanwybodaeth, a brynasant vr hen ddillad, er mWYll ceisio rhoddi attalfa ar ledaeaiad pellach yr hainb ofnadwy yn mysg gweria ein manau poblog. Y modd y darganfyddwyd fod angea ya ymlechu yajr hen ddillad rhyfel hyn oedd mewn canlyniad i doriad y typhoid allan ar fwrdd y llong ddysgyblaethol Cornwall, yr hoa a orweddai yn yr Aton Dafwys. Darfu i awdwrdodaa v litstr hone, pan yn pwr- casu ystorfeydd newyddion. at ei gwasan- aeth, brynu nifer o hen Hancedi perthynol i'r fyddin ag oeddynt wedi eu troi heibio. Pwrcaswyd. y rhai hyn yn maeJfi), rhyw ddeliwr mewn peihaa o'r fath yn White- chapel, yn Llundain. Nifer o'r petheuach ail-ilaw hya a roddwyd i fcchgyn y Hong i orwedd arnynt yn eu hammogau {hammocks). Yn ddilynol i hyny, drachefn, wele toredd yr haint a nodwyd allan yn eu mysg; ac ar y cyntaf, mor ddirgelaidd fel nad oedd neb ya galla dyfalu pa beth a allai fod wedi ei aehosi. Ar y cyntaf buwyd yn drwgdybio y dwfr y cyfienwid y llestr ag ef; end, profwyd uwch law pob ammheuaeth mai aid efe oedd ffynnonell yr anhwyldeb, Bu am- ryw bethaa eraill yn cael eu drwgdybio, a'r dyfaliadau yn rbedeg mewn mwy nag na cyfeiriad. Yn ddiweddaf oil tynwyd sylw y swyddog medavgol at y blancedau oedd- ynt newydd gael eu pwrcasu. Pan aeth- pwyd i wneuthur archwiliad arnynt, cafwyd eu bod yn ffiaidd tu hwnt pob disgrifiad. Dangoswyd eu bod yn heigio o fiiionos (bacilloe) y typhoid; a bod deuaaw a phedwar ugain o bob cant o hoaynb wedi eu trwytho a hadau y clefyd. Pa fodd y bu i'r awdurdodau milwraidd ganiatau gwerthiant blancedi y buasai cleifion clef- ydog y rhyfel yn gorwedd arnynt i'r cy- hoedd yn Mhrydain, nid ydys arhyno bryd yn gwybod. Nid ces digoa o wybodaeth etto wedi ei thoddi i'n gallaogi i Surfio barn. ar y mater. Yr unig beth sydd yn eglur yw, fod musgrellni — anturiwn yn awr ddefnyddio gair cryfach, a dyweyd — esgeulusdra pechadurus wedi ei arddangos gan rywun neu rywrai. Os nad oes dim yn rheolaa y Swyddfa Rhyfel yn trtfna ar gyfer llosgi pob hen ddilladach perthynol i'r fyddin a allant fod yn cynnwys hadau heintiaa, a thrwy hyny ei gwneyd yn ammhossibl i'r fath ffynnon- ellau angeu gael eu gwerthu i a'\1 gwas- garu yn mysg y cyhoedd—os nad ydyw y swyddfa yn ddigon teimladwy o'i dyled- swydd a'i rhwymedigaeth i wneyd I coel- certh o'r pethaa adwythig — yn bendi- faddeu nid gormod ynom a fyddai disgwyl iddi, yn y man lleiaf, eu 'dadheintio' yn drwyadl cyn eu rhoddi i fyny ar ocsiwn,' ac mewn canlyniad i hyny cael eu hanfon i bedwar ban y deyrnas. Yn aaffodus iawn, y mae hyd yn oed hyn yn ormod i'w ddisgwyl oddi wrth y Swyddfa Rhyfel, fel y cyfansoddir hi yn bresennoh A pha, ham y rhyfeddwa 1 Onid ydyw ysgandal y meirch yn fyw yn nghof yr hull wlad ? A gwaradwydd mwy y meddygdai a'r gwersyll- garcharaa 1 Na ni raid rhyfeddu dim at hanes y gwlaneni heintus 1 Y peth olaf y geliir ei ddisgwyl oddi wrth y swyddfa hon ydyw-synwyr cyffredin! Pe gwelem hi yn gwneuthur rhagddarpariaeth ddoeth gogyfer a'r dvfodol, byddem chm demtas- iwn i feddwl fod milflwyddiant politics Prydain Fawr wedi gwawrio! Anwybod- aeth, bonglereiddiwch, a difaterweh cywil- yddus, ydynt yr unig bethaa y gallwa ei ddisgwyl oddi wrthi. Ac ar rai cyfrifon, y mae yr enghra S't ddiweddaf yn waeth na'e un o'r cannoedd sydd wedi bod o'i b'aen. Ni pbetruswa ddyweyd y dylai yr aafadrwydd cfaadwy hwn gael ei ddwya adref at rywun. neu rywrai. Pwy sydd yn gyfrifol, nid yn unig am beidio llosgi, ond hefyd am ollwng o:u dwylaw, heb ddad- heintio dim arnynt, yr hen wlaneni haint. heidiog hyn y bu trueiniaid yn gorwodd ynddynt am fisoedd yn nghlefyd-ysbyttai y fyddin yn Ne yr Affrig? Gwir mai am arian y gwerthid hwy. Trwy hyny arbed- id rhyw gymmaint ar dreuliau y trethdal- wyr trwmlwythog. Arbed yr ariaa hyn ydoedd yr unig amcan mewn golwg, msddir, Ond ai dyma y ffordd effei thiol i arbed ein harian? Ai trwy wasgaru anhwylderau i dde a gogledd, dwyraia a gorilewin, y mae gwneyd hyny? I'r gwrthwyueb, oüfd gwneyd 'aberth Hocg' o'r cyfan a fu-sai yr arbediad mwyaf ? Heb law hyny, ai y boblach fu yn gwastraffu miliynau ar filiya- au o bannau ar feirch na fedreat redeg, ar flawd na fwytasai I eppil y Gadareniaid mo hono, ac ar gigfwyd sg y dychrynas- ai ci aewyaog rhag edrych arno, ydyw y rhai y dylem ni wrandaw arnynt yn ym- fllrostio mai er mwya arbed ein llogellaa y gwerthasant hwy flangoedi trylawn o fil- ionos typhoid,, yn lie eu llosgi ? Hwyrach y dywedant nas gwyddenfc fod angeu ya y crochan.' Nid ar yr esgus hwn y diang- ant. Anwybodaeth, yn wir Dylasent fod yn gwybod. Gwyr plentyn pum mlwydd nad yw y dilledya y gorweddai y g Vr clef- ydog arnynt yn aberth addas i ddim ond i dan

Addawodd Syr Wilfrid Lawson, A. s. anerch cyfarfod yn Northampton ar yr 28ain o'r mis hwn, er gwrthdystio yn erbyn y niesur o Ad-daliad i Dafarnwyr sydd o flaen y scnedd,

herfeiddio y Llywodraeth a'r awdurdodau hyd yn oed yn llawn cymmaint gan y Pabyddion cymmedrol eu hunain a ohan elynion proffesedig yr offeiriadaeth. Tybiodd y preladiaid anysty- waiit hyn fod eu dylaowad hwy fel arweinwyr yabrydoi y bobl yn ddigon i gario pob peth o'u blaen. Y maent yn awr wedi cael dadgudd- iad newydd ar eu safle, a'r lie sydd iddynt yn nheimlau y wiad. Doeth, er m wyn y Babaeth, y gwua i LEO XIII. yn rhoddi attalfa amynt. Ar oi yr byn a gyhoeddwyd genyia yr wyth- nos ddiweddaf y mae banes am Brophwyd Gwaligof Somalilahd yn cael ei orchfygu wedi ein cyrhaodd. Ond nid gan y Prydeiniaid. Nid ydyw y fyddai Brydeinig yn gallu blino dim arijO. Mor bell ag y gellir barnu, trefnu i ddyfod oddi yno y mae hi. Gan fyddin fechan o Abyssiuiaid y cafodd efe y gystwyaeth yr ydym yn cyfeirio ati. Mewu lie o'r euw Bur- hilli, ar lauau yr afon Webbe Shobeyii, yr yrn- laddwyd y frwydr bou. Rhifdi derfidaid y MULLAH un cant ar ddeg. Bu yno ymladd iaw-yn-llaw o'r fath fwyaf ffyrnig am dri cb warter awr, pryd y ciJgwth- iwyd y gelyn gyda eholled o dri chant mewn lladd a chiwyfo. Ar ol y frwydr ymwthiodd yr Abyasiuiaid yn miaeu, gau feddiannu lie o'r eaw Olassao, gwersyllfaa pwysig i'r prophwyd. Nid yw yn ymddangos ei fod ef ei hun gyda'j wýr ar y pryd. 'Onid y peth gorea a allai y Llywodraeth Brydeinig a iyddai taiu arian ym- gyrek o'r eiddom ui i ymkerawdwr Abyssinia am gadw y gwr cyfrwys hwri dan wasstrodaefck ? En y gair ar led ychydig amser yu oi fod yn luryd Llywodraeth yr Almaen i anion ei chyrn- meriadau gwaethaf, a'r rhai a ddedfrydid yu ei llysoedd i dymmhorau meithiou o benydwasan- aetb, i Canada, ar ei thraul ei hun, ac felly cael gwared o bob anhunedd a allai ddigwydd iddi oddi wrtbyiit. Y mae yn mron yn anhygoel genyra ddarfod i'r fath syniad annkeilwng gael ei goleddu am foment gan neb o'r awdurdodau Almaeuaidd. Modd by nag, dyua oedd y sibrwd a lodaenwyd yu dra chytfredinol. Cyiiiaeddodd cyn belled a Ghanada ei him. YLiO, yn naturiol, eynnyrchodd gyffro ac an- hunedd mawr. Y nog o'r blaen yr oedd cwe&t- iwn yn cael ei ofyn yn senedd y Drefedigaetk i'r Prifweiuidog. Mewn attebiad, dywedodd Syr WILFRID LAURIEK, 08 cedd peth o'r fath yn cael ei fwriadu o gwbl gan Lywodraeth yr Almaen na oddefid iddi ei roddi mewn gwaith- rediad (j^gwbl mor beil ag yr oqdd Canada yn rnyned. A chwanegai:—'Os na bydd y cyfreith- iau sydd geuym yn awr yn ddigon efIeithiol i'w attal, ni a b&siwu ddeddf arbeoig ar y peth.' Dywedir fod y gwaitb o wneyd Twnel y Sim- plon, o dan yr Alpau, yn myned yn mlaen yn rbagorol. Golyga gwneuthuriad y ceudwll tren- awl hwo megys bywyd o feirw' i Genoa yn yr Eidal Buwyd unwaitb yn meddwl fod anhaws- derau y gwaitb yn gyfryw fel y byddai yn rbaid newid cwrs y liiuell, a thyllu twuel newydd mewn cyfeiriad arall, Ond, y mae yr boll rwyatrau hycy, erbyn hyn, wedi eugorehfygu. Bernir fod gwaith am tua dwy fiynedd arno etto. Ami waith yn ystod y misoedil diweddaf yr ydym wedi toa am flynyddoedd y sychder mawr a fa yn mron dros yr oil o gyfandir Awstralia. Y drygfyd hwnw, o'r diwedd, a aeth heibio, Erbyn hyn cyfrifon am faint ei alanas a geir. Yr yf-tadegau swyddol a roddant ar ddeall fod 14,700,000 o ddefaid, 312,197 o wartheg, 73,088 o foch, 61,000 o fuchod liaeth, a 37.866 o geflyj- au, wedi tren ;u yn Nhrefedigaeth Deheudir Cymru Newydd yn unig. At hyn chwaneger lleihad o 12,000,000 o fwsieli yn ngkynnyrch y gwenith, Mewn canlyniad i'r ymgais a wnaed i ddin- ystrio yr Umbria (yr hOll a gyrhaeddodd i Liverpool y dydd o'r blaen) â dynameit, dywedir fod beddgeidwaid New York yn chwilio pob liong a fydd yn cyehwyn o't p )rthladd hwnw gyda coanylder canmoladwy, Nid ydynt etto wedi dyfod o byd i'r diafl-fab a ddygodd £ y psir- iant uffernol' i'r Umbria; ond, y maent ar ol rbyw Ffrangcwr a ammheuir ganddynt, debygid. O'r hyn llciaf, y mae yu bysbys mai o letty hwnw yr anfonwyd y hoes a gyuuwyaai y peir- iant i'r ile&tr, Tra yn chwilio am ledaenwyr syniadau chwyldröadoJ, cymmerodd beddgeidwaid. HwssJa yr wythnos ddiweddaf, yn mysg eraill, frawd a. cbwaer i swyddog milwraldd ieuangc ya ngbat- rawdMor y Caspia i'r ddalfa. Yn eu meddiant cafwyd llythyrau a phapyrau a ddangosant fod y brawd wedi suddo yn Iled ddwfn mewn brad- wriaeth. Wedi deall am byn galwodd llywydd y gatrawd arno ato, a chynghorodd ef i gyflawni hunauladdiad. Yn y fan saethodd y swyddog ei bun. Y mae amryw swyddogion eraill yn y ddalfa am yr un peth. Gwefreb o Washington a ddywed fod mas- nachwyr pwysig yn Unoi Dalaetbau yr America wedi deisebu eu Llywodraeth i geisio ffurfio cyngkrair a Phrydain a Japan, gyda'r amcan o orfndi Rwssia i gadw Manchuria yn bollol agored i fasuach y byd, a phob cenedl yn cael eario eu trafnidiaeth yu mlaen ar yr un am- rnodau. Ehwng y Weriuiaeth a Manchuria ymddengys fod masnach heheth iawn yn cael ei gwneyd; ond ar hyn o bryd nid yw yr Arlyw. ydd ROOSEVELT a'i Weiuyddiaeth yn barod j gymmeryd y cam hwn. Yo Ninas Efrog Newydd yr oedd Cyfoewidfa y Cotwm yn ferw gwyllt drwyddi. Byddai yn mron yn annichon disgrifio y golygfeydd oedd ami. Gyda'r gwresfesurydd 90 o raddau yn y cysgod, ymladdai ugeiniau o 1 froceriaid' fel gwalIgofiaid er mwyn cael gafael ar yr ychydig oedd yuo a cbancidynt gotwrn i'w werthu. De- cbreu yr wythnos trodd uu bi ocer gynnifer a phump ar hugain o glercod allarj o'i wasanaeth ac erbyn boreu dranoeth yr oedd ei holl cerfau ef ei bun yn ddrylliau. Eraill, y rbai y credir eu bod wedi eu ban- dwyo yn eu hatngylohiadau, trwy gario arcbeb- ion mawrion yo mlaen am elw bychan, oeddynt YI1 cael ymddwyu tuag atynt lei po wedi eu taraw a'r plâ gan eu brodyr mwy ff'ortunus. Y brenin cotwm newydd o New Orleans-Mr. WILLIAM BROWN—yr hws, fe dybir, eydd yn ymarferol wedi 'cornelu' holl gotwm mis Gor- phenaf, a ddywedodd wrth ohebwyry|wasg 'Y mae cotwm i fod yn saitk a dimai, Duw helpo y lbai sydd yn fyr arnynt.' Mae Awstralia yn gryf yn erbyn cynlluniau newyddion, gwylltion, Ysgrifenydd y Trefedig- aethau ar ei ddiffyndolliaeth o fewn yr ym- heroclraeth Ac heb Awstralia ni waeth iddo ef chwibanu. Y gwefrebau diweddaraf oddi yno ydynt yn arddangos yn eglur na syrthia yr Awstraliaid i mewn a'i gynllun ef o gwbl. Yn ofer y dadleua efe chwaneg droato, hyd J n oed pe gallai gael Canada o'i blaid. Ond, y mae yn amrabeus a ddaw kithau yn bob peth a garai ef.