Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
15 articles on this Page
- - - -EGLWYSYDD NOETHLWM…
EGLWYSYDD NOETHLWM CYMRU. EGLWYS BRONGWYN, SIR ABERTEIFI. [ODDI WKTH EIN GOHEEYDD NEILLDUOL,] DBWG iawn geayf na buaswn wedi gwneyd sylw o'r ben wrig' fethedig uchod lawer cyn byn. fti A diffyg parch tuag ati ydyw y Theswm na buas- WI1 wedi ei rhestru yn mhlith Eglwysydd Noeth- lwm sir Aberteifi' er's wythnosau lawer. Na y mae genyf gymmaint o barch iddi ag sydd genyf i nnrhyw eglwys arall-eymmaint parch fel nas gall- af ymattal rhag ei gosod ger bron y byd fel gwrth- ddrych teilwllg o dosturi. Diffyg amser-ac nid diffyg parch, colier-ydyw y rheswm mawr na boaswn wedi gwneyd sylw neillduol o honi, a hyny ar faes y FAS BE, er dechreu mis Medi diweddaf. Gobeithio y bydd i'r anwyl gariadus frodyr faddeu i ",¡ am fod mor faith cyn dwyn yr hen grochan hufen' uchod i sylw holl genhedloedd cred. Y mae yn debyg fod rhai o ddoethion (?) merch Harri'r mwrddrwr—y gwtr mwyaf dylanwadol (?) -y bobl hyoy ag sydd wedi syrthio mewn cydym- deimlad, a chariad dwfn a'r degwm yn sir Aber- teiti, wedi penderfynu ysgrifenu yn fy erbyn. Gobeithio y caf gyflfiusdra yn fnan i'w hatteb. Gallaf eu sicrhau fy mod yn alluog i chwalu eu haeriadau i'r pedwar gwynt; ac nad wyf etto wedi dadguddio yr hyn oil a welais, ac a glywais,' pan arymweliad a'u heglwysydd noethlwm. Druain o honynt! nis gallaf lai na chydymdeimlo a hwynt o waelod fy nghalon yn eu cyfyngderau presennol. Y mae yn dda genyf allu dwyn tystiolaeth un- waith -etto, fy mod wedi gwneyd pertTaith chwareu teg i'r I anwyl gariadus frodyr' yn mhob man. Telais ymweliad a'r eglwysydd yn ystod misoedd yr haf, fel nas gallasai neb ddyweyd fy mod wedi gwneyd cam a. hwy yn y eyfeiriad hwn. Ond er pob ffafr, cefais y cynnulleidfaoedd yn warthus o fychain yn mhob man. A chan eu bod mor dru- enus o fychain yn yr haf, beth am danynt yn y gauaf ? Gadawaf i'r byd farnu hyd oni cheir ely wed etto. Y mae yn ddrwg iawn genyf, ar ryw olwg, orfod hysbysn miloedd darllenwyr fy llythyrau yn mhob Clh o'r byd, mai hwn fydd y llythyr olaf o'm heiddo-am beth amser beth by nag. Y mae fy ngwyliau wedi dirwyn i fyny er's mis yn ol, ac y mae pawb yn ymwybodol o'r ffaith nad oes gan ddyn ieuange, pan yn y coleg, hamddeu i ysgrifenu rhyw lawer i'r newyddiaduron, o herwydd fod pethau pwysig eraill yn hawlio ei holl feddwl. Er hyn, hawdd genyf gredu y bydd i'r anwyl gariadus frodyr fanteisio ar yr uchod, ac ysgrifenu (yn ol eu gallu wrth reswm) a phentyru haeriadau yn fy erbyn. Yr wyf, o ganlyniad, yn dymuno gwneyd yn hysbys na bydd i mi wneyd yr uri sylw o un- rhyw wrthwynebiad a ddichon gyfodi o'r gwersyll Eglwysig i'm herbyn. Na: y mae genyf waith annhraethol uwch, a phwysicach, na hollti blew' a r gwyr hyny, nad oes ganddynt amgenach gwaith i'w gyflawni na thynu mug ac adeilada cestyll yn yr awyr. Ond er dyweyd o honof hyn, yr wyf yn addaw gwneyd sylw neillduol o lythyr y gwr a'r wisg wen o Llandyssiliogogo, a hyny mor gynted ag y caf gyfleusdra. Pan yn dychwelyd o eglwys Llandyfriog (yr eglwys hono ag y gwnaethom sylw o honi yn ein llythyr diweddaf), cyfarfyddais yn ddamweiniol a cbyfaill i mi, yr hwn sydd yn llawn s81 a brwd- frydedd dros yr achos gwrthddegymol. Dywed- odd wrthyf y dylaswn, ar bob cyfrif, dalu ymwel- iad ag eglwys Brongwyn yr hon eglwys yn unig a gydnabyddir gan y Uywodraeth fel eglwys lesu Grist yn yr holl blwyf. Penderfynais ar unwaith gydsynio a'r cais, ar yr ammod ei fod ef yn addaw dyfod yno gyda mi-yr hyn a wnaeth, a hyny gydar parodrwydd mwyaf. Am chwarter wedi un o'r gloch cychwynasom allan o ffermdy Mynydd Llandyfriog, ac ymaith a ni i gyfeiriad y Bron- gwyn. Wedi cyrhaedd y groesffordd sydd ych- ydig uwch law Cwm.du, cyhrfyddwyd àdynes, yr hon sydd wedi yfed yn helaeth o'r ysbryd gwrth. ddegymol; a gallasem yn hawdd gasglu oddi wrth ei hymadroddion ei bod yn darllen y FANER bob wythnos gyda dyddordeb. Gofyuodd fy nghyfaill iddi, yn mhlith pethau eraill, pa mor liosog oedd- ynt yr anwyl gariadus frodyr' yn y gymmydog- aeth hono—ac yn enwedig feliy yn eglwys y Brongwyn. 0 meddai, gellwch yn hawdd eu cyfrif.' Gofynais iddi pa fodd yr oedd yn gwybod ein bod yn bwriadu eu cyfrif. I Yr wyf yn deall eich neges,meddai. 'Chwi sydd yn ysgrifenu i'r FANER-llythyrau doniol d ros ben.' Ar hyn prysurasom yn mlaen, a'n gwynebau tua chyfeiriad y sefydliad estronol; ac yn mhen pum munyd, yr oeddym wedi cyrhaedd y porth cysaegredig. Mor gynted ag y cyrhaeddasom y porth, dywedodd fy nghyfaill wrthyf, I Wclwch chwi y llwybr yma (gan gyfeirio at y llwybr sydd yn arwain o'r ffordd i ddrws yr eglwys); y mae y borfa yn cael perffaith 'chwareu teg i dyfu- chydig iawn o ol traed y I defaid' Eglwysig welir yn tramwy i mewn ac allan oddi yma.' Ydyw, y mae y llwybr glaswelltog hwn yn brawf digonol i bawb mai methiant ydyw yr achos estronol yn y Brongwyn Wedi cyrhaedd y drws, deallasoin ar unwaith fod y gwasanaeth wedi dechreu; o herwydd glywed o honom y swyddog Eglwysig yn darllen y llithoedd gyda hwyl anarferol. Aethom i fewn yn ddistaw, ac eisteddasom yn y set olaf ond un, er mai yn y set olaf oll oeddym wedi feddwl-wedi arfaethu eistedd ynddi cyn myned i fewn; ond yn wir, yr oeddwn wedi cael digon o brawf ar eistedd mewn llwch, a chalch, yn eglwys Capel Cynnon, heb feddwl ymgymmeryd a'r gorchwyl o eistedd yn nghanol yr annybendod' oedd yn set olaf eglwys y Brongwyn Y peth cyntaf dynodd fy sylw wedi i mi eistedd ydoedd chwip gerbyd y clerigwr wedi ei gosod yn y set nesaf ataf. Bu'm am beth amser lhwng dau feddwl pa un a oedd y chwip i gael ei chyfrif yn un o'r gynnulleidfa. Rh&id cyfaddef fod hou yn un o'r mynychwyr mwyaf cysson ag sydd yn perthyn i'r cyssegredig le hwn o herwydd bob amser y bydd y swyddog Eglwysig yno, yno hefyd y bydd y chwip. Beth bynag, nid wyf yn bwriadu ei rhoddi hi i fewn yn y cyfrif y waith hon ond os digwydd i'r anwyl gariadus frodyr godi gwrthwynebiad ynghylch rhif y mynychwyr, bydd yn rhaid i mi, o ganlyniad, ganiatan iddynt gael y chwip i fewn i'w cyfrif! Croes fawr oedd yn tynu fy sylw yn eglwys Llan- dyfriog yn y boreu ond chwip hir oedd yn tynu fy sylw yn eglwys y Brongwyn yn y prydnawn. Rhyfedd mor amrywiol eu barn ydynt swyddogion merch Harri o barthed addurno eu heglwysi. Y mae rhai yn credu mewn canwyllau cwyr, ac eraill mewn croesau pres ond y mae yn naturiol iawn casglu fod y parchedig dad' o'r Brongwyn o'r farn nad oes yr un ornament ar wyneb y ddaear i'w chymmharu am funyd a'i chwip gerbyd ef! Wedi gorphen a'r llithoedd, wele olynwr himedig yr a.postolion yn esgyn i'r pulpud ac edrychai fel pc wedi colli pob meddiant arno ei hunan. Nis gwn pa. beth oedd yn gwasgu arno. Tebyg iawn fod presennoldeb y tidan ddyeithrddyn oeddynt o fewn muriau cyssegredig y sefydliad yn peri mwy o ond nag o lawenydd iddo. Gobeithiaf, yn wir, nad oeddym mewn nnrhyw ystyr yn faen tram- gwydd ar ei ffordd i gario y gwasanaeth yn mlaen yn hwylus. Beth bynag am hyny, darllenodd fel testyn y geiriau sydd i'w gweled yn Efengyl Matthew ix. 37, yna y dywedodd efe wrth ei ddy sgvblion, y cynhauaf yn ddiau sydd fawr, &c.' Cy J Iddo ddarllen ei destyn, sylwais arno yn tynu ei bregeth allan o'i logell mor ddirgel ag ydoedd yn bogsibl. Cadwai hi yn ei Haw, a'r Haw hono o'r tu ol. Dechreuodd, hebgolli amser, fyned i mewn i ddirgelion (?) ei destyn. Pesychai yn ami—yn hynod felly. Nis gwn a ydyw y rhinweddhwn yn naturiol ynddo, ai peidio. Yn mhen ychydig fun- ydau, deallais ei fod wedi myned oddi ar y llwybr, a deallodd ei barchedigaeth hyny hefyd. Dacw'r bregeth yn dyfod i'r golwg-ac yn cael ei gosod ar y Beibl. Bu am ennyd yn pesychu, ac yn chwilio am y paragraph iawn; ac yn fuan daeth o hyd iddo, a bu yn hynod ofalus o hyny hyd y di. wedd rhag dyrchafu o hono ei lygaid oddi ar y pspur (y bregeth), rhag iddo etto fyned ar gyfeil. iorn. Paham na buasai yn rhoddi ei bregeth ar y Beibl ar y dechreu, ac nid ceisio ei chuddio ? sydd gwestiwn nas gallaf ei atteb. Gresyn na buasai wedi cael gwybod tua chanol yr wythnos y buas. wn yn ei eglwys y Sabbath, er mwyn iddo ddysgu ei bregeth yn y fath fodd fel y gallasai fyned drwyddi heb ei darllen, gan ei fod mor awyddus am hyny. Bydded iddo gymmeryd cysur yn ngwyneb yr oil, a dyweyd fel yr hen wraig hono gynt, pan wedi colli ei phummed gwr, Fel yna y digwyddoddhhi y tro hwn etto.' Nifer y gynnulleidfa ydoedd dau o ddynion mewn oed, pedair o foneddigesau, ac un bachgenyn bychan—yr oil yn gwneyd i fyny gynnulleidfa lewyrchus (?), hapus, a chysurus o 'saith Ac o'r saith yr oedd tri o honynt yn blant i'r clerigwr ac un arall, os nad wyf yn camgymmeryd, yn per- thyn i enwad parchus y Bedyddwyr. Credaf fy mod drwy fy llythyrau wedi profi uwelt law pob ammheuaeth fod merch Harri yn fethiant truenus, a gwarthus, yn neheubarth sir Aberteifi. Nid ydyw eglwysi Brongwyn, Troed- yr aur, Capel Cynnon, Bettws Ifan, Llandyssil- iogogo, Penbryn, a Llandyfriog, ond enghreifftiau o luoedd eraill ag y gaUaswn eu henwi pe buasai amser yn caniatau i mi ymweled ft hwy. Yn awr yr wyf, wrth roddi ffarwel i'm caredigion, gan addaw ysgrifenu cyfres o lythyrau etto tua gwyliau y Nadolig ar yr hyn a welais ac a glywais yn Eglwysydd Noethlwm sir Aberteifi. O.Y,-Bu'm yn cyd-deithio ag amryw o swydd- ogion yr Estrones' a'r hyd ffordd haiarn Gogledd Cymru, pan oeddynt ar eu taith i Gynghres y Rhyl yr wythnos ddiweddaf i osod y prop olaf dan freichiau gwywedig yr hen wraig; ac yr wyf yn addaw gwneyd sylw neillduol o'u hymadroddion hwythau. Ychydig ddarfu iddynt freuddwydio fod Gohebydd y FANER yn gwrandaw arnynt.
LIVERPOOL. !
LIVERPOOL. COLLI 15YWYD. AR ol ychydig o dawelwch ddydd Iau, ail dde. chreuodd yr ystorm chwythn dros Liverpool ddydd Gwener, gyda gwylltineb mawr; ac heb law cryn lawer o anhylawder a cholled ar fedd- iannau ar for a thir, yn anffodus dilynwyd hi gan golled ar fywyd dynol hefyd. Yr oedd y gwynt wedi codi yn hynod o gryf, a'r gwlaw yn dylifo yn un cerrynt i lawr. Yna, gloywai yr holl wybren, a gwenai'r haul, a bwriai gawod ofnadwy drachefn. Gwylltiai dwfr y Ferswy yn fawr, ac yr oedd yu ammhossibl i'r llestri groesi, bron. Gorfodwyd rhai llestri i beidio croesi ar un adeg; ond daliodd y lleill i fyned yn mlaen gyda'u teithiau. Fel yr oedd y llestr Daisy, o Seacombe, yn dyfod i mewn yn y boreu, tarawodd gyda north ofnadwy yn erbyn y lanfa, a eyrthiodd y croesbawl oddi ar y bwa i fl'wrdd ar y lanfa, gan mor nerthol ydoedd y tarawiad ond yn ffo,dus, ni wnaed dim difrod gwaeth ami. Yr oedd pob llestr bron ar ol ei bamser yn dyfod i mewn, gan fod y tywydd mor erwin, ac o ganlyniad yn eu hattal. Etto, gall- esid disgwyl iddynt fod yn hwy ar ol eu hamser, a chymmeryd i ystyriaeth pa mor erwin ydoedd y tywydd. 0 ddeutu naw o'r gloch, yr oedd yr agerlong Trinidad yn tywys cwch yn yr hwn yr oedd ped- war o ddynion, o ddoc Waterloo i ddoc Huskis- son. Yn sydyn, tarawyd y eweh gan don anferth, a thaflwyd y dynion i'r dwfr. Daeth help ar un- waith oddi wrth y dwylaw ar fwrdd y Trinidad, a llwyddwyd i achub tri o'r dynion; sef, T. Fisher, o Bootle; Tom. Roberts, o Walton; a John Sikking, o Hogarth Road. Acliubwyd y diwedd- af yn wrolwych gan ddyn o'r enw Henry Hunt, yr hwn a neidiodd i'r dwfr ar ei ol, a Ilusgodd ef i gwch, yr hwn a laniodd y ddau. Ymddengys nas gallodd y pedwerydd dyn, Tom. Hodge, yr hwn a drigai yn Keble Street, gymmeryd mantais ar yr help a roddwyd yn mhrysurdeb y foment, a bodd- odd y truan. Yr oedd efe yn 56ain mlwydd oed, a gadawa deulu ar ei ol. Yr oedd effaith yr ystorm ar y Ian yn fawr iawn, drwy daflu coed a lleehi, a main ffenestri, a pethau eraill.
I MON A -CHAERNARFON.-I
MON A CHAERNARFON. I Yn Mon a Chaernarfon, yr oedd y tywydd yn parhau yn hynod o erwin drwy'r dydd, a disgynai y gwlaw yn barhaus. Yr oedd y Fenai yn gyn- ddeiriog-wyllt. Yn Nghaergybi yr oedd ysgwner wedi angori mewn sefyllfa beryglus iawn, ac o ddeutu un- ar.ddeg yn y boreu, rhoddodd arwydd am help. Aeth y bywydfad Thomas Fielden allan ar un- waith, o dan lywyddiaeth Mr. Edward Jones, a chafwyd mai'r Felinheli, o Gaernarfon, ydoedd yr ysgwner. Aeth y tynfad Conqueror allan, a dygodd yr ysgwner a'r bywydfad i fewn i harbwr Cwmni Llundain a'r Gogledd Orllewin. Attal- iwyd cryn lawer ar yr agerlongau o Gaergybi i'r Iwerddon.
- - - - - - - - - MARWOLAETH…
MARWOLAETH HYNOD HEDDGEIDWAD. DYDD Gwener diweddaf, cafwyd corph yr hedd- geidwad Cave, aelod o heddlu Birmingham, yn y gamlas, o dan amgylcliiadau hynod iawn. 0 ddeutu pedwar o'r gloch, yr oedd efe yn bresennol mewn lie yr oedd tan wedi tori allan; ac ar ol hyny, collwyd ef. Cafwyd ei ddilliad ar lan y gamlas ar ol hyny, a chafwyd y corph yny gamlas, gyda'i drae(f a'i ddwylaw wedi eu rhwymo yn nghyd.
SARHAU BONEDDIGES DEITLOG.…
SARHAU BONEDDIGES DEITLOG. YN heddlys Bow Street, Litindaiii, dydd Gwener, cyhuddid Edward Rowden o tarhau a blino Ar. glwyddes Dudley, drwy ei chyfarch yn yr heol, ac ysgrifenu llythyrau ati. Yr oedd mam a dwy chwaer y carcharor yn bresennol yn y llys, a phen- derfynwyd ei fod ef i adael Lloegr nos Wener, am Cairo, yn yr Aipht, gan addaw aros ar y Cyf- andir hwnw am chwe mis, a pheidio blino Ar- glwyddes Dudley ddim yn rhagor.
ANFADWAITH AR Y FFORDDI HAIARN…
ANFADWAITH AR Y FFORDD HAIARN ETTO. DYWEDIR fod anfadwaith ofnadwy wedi ei gyf- lawni etto ar gangen o ffordd haiarn y Great Northern yn Finchley. Prydnawn Mercher di- weddaf, gwelwyd dynes ieuangc yn neidio neu yn syrthio o'r tren, ychydig ar o gadael gorsaf East Finchley; a disgynodd teithiwr yn yr orsaf nesaf, gan ddyweyd mai un dyn yn unig oedd yn y cer- byd o'r hwn y syrthiodd yr eneth. Yn y cyfamaer, gadawodd y dyn yr orsaf, a diangodd. Yr oedd y foneddiges ieuangc, enw'r hon yw Miss Moody, o Whetstone, wedi ei niweidio yn fawr drwy y codwm. Dywedai hi fod y dyn yn ymddwyn mewn ffordd a barodd ddychryn mawr iddi:; a phan welodd hi ef yn tynu'r hyn a dybiai hi oedd yn llawddryll allan o'i logell, neidiodd allan o'r trfin er mwyn diangc.
CYHUDDIAD DIFRIFOL YN ERBYN…
CYHUDDIAD DIFRIFOL YN ERBYN CYFARWYDDWR ARIANDY. YN y Mansion House, Llandain, dydd Gwener di- weddaf, cyhuddwyd Arthur Edward Smithers o fod wedi cymmeryd at ei wasanaeth ei hun y swm o 7,184p.-Ils. 9c., eiddo Ariandy yr Afon Plate. Oddi wrth dystiolaeth Mr. Warley, prif glerc y derbyniwr swyddogol o dan Ddeddf Dirwyn i fyny'r Cwmnïau, 1890. Ymddengys fod y carchar- or yn gyfarwyddwr llywodraethol ar yr ariandy. Ar y cyntaf o Awst, rhoddwyd rhybudd i ddirwyn i fyny yn erbyn y bange. Nid oedd gan y car- charor haw I o gwbl i wneyd defnydd o arian y bange at ei wasanaeth preifat ei hun heb ganiatad bwrdd y cyfarwyddwyr. Yr oedd y tyst wedi ehwilio i fewn i gyfrif y carcharor a'r bangc a chafodd fod, ar ddyddiad yr ymwahaniad, y cyfan- swm dyledus oddi wrth y carcharor i'r bangc yn 66,877p. O'r swm hwn, yr oedd 41,843p. yn arian a roddwyd mewn benthyg, &c., iddo ar wahanol adegau drwy wybod i fwrdd y cyfarwyddwyr; 17,8S8p. oedd y swm dyledus oddi wrth y carchar- or ar ryw gyfrif neillduol, a 7,146p. oedd y swm a gymmerwyd o arian y swyddfa gan y carcharor. Honid ei tod wedi bod yn defnyddio arian y bangc am flynyddoedd at ei wasanaeth ei hun ae yna, yn ceisio eu dodi yn ol erbyn yr ugeinfed o Fedi bob blwyddyn, gan mai dyna'r pryd y byddai'r cyfrifon yn cael eu harchwilio. Ar yr 31ain o Ragfyr diweddaf,"fodd bynag, yr oedd diffyg yn yr arian o 4,709p.; yn Mawrth, o 5,099p.; ae yn Mehefin, o 7,184p. lis. 9c. Nid oedd y swm di. weddaf byth wedi ei roddi yn ol. Efe a gafodd, yn mhlith symiau eraill a gymmerwyd gan y car- charor, fod y swm o 2,500p. wedi eu cymmeryd yn Nhachwedd diweddaf. Y Cuddswyddog Hunt a ddywedodd fod y carcharor wedi ei gym- meryd i fyny yn Bognor, dydd lau. Ar ol darllen y warant, efe a ddywedodd yn unig—' O'r goreu.' Gohiriwyd yr achos ar hyn, a rhyddhawyd y car: charor ar ddwy feichiafaeth o 3,OOOp., ac efe ei hun am 6,000p.
CYNNADLEDD EFENGYLAIDD._I
CYNNADLEDD EFENGYLAIDD. I Agorwyd y Gynnadledd Efengylasdd yn Bath, ddydd Llun diweddaf. Yr oedd gwasanaeth cya. segredig yn y boreu, a chyfarfod clebran yn y prydnawn, yr hwn a ddilynwyd gan gyfarfod cyhoeddus. Yn ol yr adroddiad, ymddengys fod pum cant o aelodau newyddion wedi dyfod i berthyn i'r gynnadledd yn ystod y flwyddyn; a rhoddwyd adroddiad am gynnydd y gwaith yn y Talaethau Unedig, ac yn Awstralia. Yr oedd y gynnadledd a gynnaliesid yn Florence, yn mis Ebrill, wedi bod yn llwyddiant yn mhob yityr, ac wedi tynu cydymdeimlad y Brenin Humbert.
ACHOS Y TRWYDDEDAU.I
ACHOS Y TRWYDDEDAU. I APPEL ARALL YN ERBYN YNADON I WESTMORELAND. DYWEDIR fod yr ynadon a wrthwynebasant adnewyddu trwydded y gwestty yn yr achos adnabyddus Sharpen Wakefield yn debyg o gael appel yn eu herbyn etto am yr un peth yn gym- mhwys. Dygir yr appêl yn mlaen yn 41rawalys Cbwarterol Westmoreland, yr hon a gynneliv yn Kendal, ar y 23ain o'r mis hwn. Y ty i 'ba un y maent wedi gwrthod adnewyddu trwydded yn awr ydyw y Coach and Horses, ger Appleby; a'r tir ar ba un y gwrthodir hi, fel o'r blaen, ydyw, nad yw y ty yn anggnrheidiol i gyfarfod &g angen y gymmydogaeth. Y mae Mr. Henry Shee wedi ei sicrhau i ymddangos dros yr ynad- on. Y mae yr appal hwn yn agor y cwestiwn a ddarfa i'r ynadon, wrth wrthod yr adnewyddiad, weithredn yn ol en barn wirioneddol a chyfiawn, ac nid yn ol mympwy. Y mae yn ddiddadl fod yr ynadon yn lied ago? i'w lie; a cheir gweled beth fvdd y canlyniadau etto ar y cwestiwn pwysighwn.
HUNAN-LADDIAD DYFEISYDDJ
HUNAN-LADDIAD DYFEISYDDJ GWEFREB o Chicago a ddyry hanes hunan. laddiad dyfeisydd o Efrog Newydd, o'r enwC. F, Heinrich, hrodor o Berlin. Darfu iddo gyflawni hunan-laddiad drwy gymmeryd chloroform, yu Conroy's Hotel, Chicago, nos Fercher diweddaf. Bu Heinrich yn byw yn Llnndain am beth amser, tra yr oedd efe yn eeisio gwerthu rhyw beth a ddyfeisiasai. Yn ddiweddar, efe a goUodd swm par fawr o arian yngltn a'i fnsnes; a than i hyny effeithio arno, ac mai dyna a'i.dygodd i gyflawni hunan-laddiad. Gadawodd y trangcedig lythyr, wedi ei gyfeirio i Gottfried C. Sampel, 49, Lei- cester Square, Llundain. Dywedir fod gan y trangcedig denln cyfoethog yn yr Almaen.
TORI TY YN YNYSYBWL.
TORI TY YN YNYSYBWL. CYMMERYD DYN 0 GAERDYDD I'R DDALFA. YN heddlys Pontypridd, dydd Mercher diweddaf, cyhuddwyd dyn o Gaerdydd, o'r enw Robert Pugh, o dori i fewn i'r Windsor Hotel, eiddo Mr. Berth, Ynysybwl, a lladrata oddi yno y swm 0 120p. ar y 19eg o'r mis diweddaf. Erlynid gan Mr. W. C. Matthews, Pontypridd. Mr. William Russell Beith, peiriannwr celfyddydol a mwnawl, a ddywedodd ei fod yn byw yn y t £ ond nad oedd efe yn llywodraetha'r busnes. Ar ol cau'r dafarn, noa Sadwrn, y noson dan fjylw, aeth efe a'i wraig i'r pentref cyfagos, a dychwelasant o ddeutu un o'r gloch foren Sul. Yr oedd ganddo ef flwch yn y llofft, yn cynnwys 50p. mewn sofren- au, 20p. mewn hanner sofrenau, a bowlen a chod yn cynnwys rhyw 50p. mewn arian. Cyn myned allan, yr oedd efe wedi edrych yn ofalus fod pob drws wedi ei gau a'i gloi yn ofalns, ond nid oedd efe wedi edrych a oedd y ffenestri wedi eu cau. Tua chwech o'r gloch foreu Sul, efe a glywodd gyfarth- iad ci dyeithr yn y tt. Ele a gododd, ac aeth i lawr, a gwelodd gi dyeithr wedi ei gloi i fyny yn y bltr. Yna, efe a aeth i'r gegin, lie, er ei eyndod, y gwelodd y cashbox ar y bwrdd, yn hanner agored. Yr oedd yr holl aur yn ngholl. Yr oedd y fowlen yno yn wig, a'r god wedi ei lladrata. Yr oedd rhyw ddeg swllt o arian wedi eu hysbeilio o'r dror yn y bilr. Ar ol byny, efe a welodd 61 traed ar ffenestr un o'r' ystafelloedd, a deallodd ei bod wedi ei hagor. Yr oedd cloc addumiadol mewn eâs gwydr yn yr ystafell hono wedi syrthio hefyd, ac wedi tori'r gwydr. Gyferbyn a ffenestr yr ya- tafell Ile yr oedd efe wedi cadw'r arian yr oedd codiad tir, a gellid gweled beth oedd yn myned yn mlaen yn yr ystafell. Nid oedd y lleni wedi eu tynu ar y ffenestri y noson hono. William Northern, glowr, yr hwn a drigai yn y gymmydogaeth, a ddywedodd ei fod wedi gweled y carcharor o gwmpas y gwestty y noson dan sylw. Gofynodd y dyn iddo ef a oedd Mr. Beith adref, pryd yr attebodd yntau nad oedd. Dywedwyd fod naw punt mewn hanner sofrenau yn meddiant y carcharor pan gymmerwyd ef i'r ddalfa. Gohir- iwyd y prawf am wythnos yn mhellach.
[No title]
Yn Calstock, Cernyw, boddwyd bachgen wrth geisio achub dyn arall a syrthiodd i lyn o ddwfr. Y mae dan Sais wedi dychwel i Lundain, ar ol cerdded o gwmpas Ewrop-taith a gymmerodd iddynt bedwar mis ar ddeg i'w cbyflawni.
Y MYNYDDWR: NEU, Y PENAETH…
Y MYNYDDWR: NEU, Y PENAETH GWYLLT. PENNOD XXVI.—Y Qwarchauwyr. I YR oedd Maria Leusden a'i mam yn muarth natnriol yr ogof, He yr aethant i arogli yr awyr iach, tra yr oedd Mirma yn parotoi swper. Beth sydd wedi eadw Eudocia. mor hir heb ddyfod-y mae yn rhyfedd genyf? meddai yr eneth, tra y syllai yn hanner trist i wynebpryd ei mam. 'Yr wyf yn siwr nas gallat ddyweyd, fy mhlentyn,' attebai Olivia. Fe allai fod rhyw beth wedi digwydd i'w hattal i ddyfod. 'Nis gallai dim heb law aiieebyd neu ddam- wain ei hattal, yr wyf yn siwr o hyny canys yr ydych yn gwybod fod ei thad wedi dyweyd y cawsai yn ddios ddyfod boreu heddyw. Och iddiw.'yf yn ofni fod rhywteth wedi digwydd yr Peidiwch caniatau i chwi eich hun fynweau meddyliau a'ch gwea yn annedwydd,' cymmhell- ai y farwnei, pan yn gweled fod ei merch yn edrych yn brudd a thrist. Yr oedd Olivia, hefyd, yn teimlo yn drist yn ei chalon, ond gwnai ymdrech i guddio hyny oddi wrth ei merch. 'Gallai fod Eudocia wedi ei llnddias, neu fe allai nad oedd yn medda digon o ymddiried ynddi ei hun i gychwyn ar hyd y llwybr ansicr ei hunan.' Nis gall hyny fod, fy mam, canys dywedodd yr hen Eppendorf y gwnai efe ddarlunio y ffordd iddi yn y fath fodd ag y byddai yn ammhossibl ei fethu. Yr wyf yn ofni fod rhywbeth gwaeth na damwain wedi ei chyfarfod.' Yr wyf yn gobeithio nad oes, Maria.' 'Ali fy mam, buaswn yn ewyllysio gobeithio yr nn fath a chwi, ond nis gallaf. A ydych chwi yn gwybod fy mod yn fwy annedwydd heno nag erioed ? Yr wyf yn teimlo rhyw ysbryd o unig- rwydd dros fy enaid nas gallaf ei orchfygn. Fe allai nad ydyw ond rhyw ddychymygion aflon- ydd a disail, ond er hyny nis gallaf beidio ym- suddo o dano.' Tynodd y farwnes yr eneth ieuangc tuag ati, a chotleidiodd hi yn ei breichiau. Ni buaswn i yn teimlo felly, fy mhlentyn. Gadewch i sicrwydd Waldeck roddi gobaith i chwi.' 116, felly y buaswn yn gwneyd, fy mam, pe gallwn ond yn unig yrn yr ofn dychymygol hwn oddi wrthyf. Ond paham nad ydyw Waldeck yma ? Paham y mae wedi ein gadael gydag estroniaid ?' Nid ydynt yn estroniaid i gyd,' attebai y farwnes. I Y mae yr hen Roland yma ae heb law hyny, y mae Mirma, hefyd, yn garedig. iawn.' Yr wyf yn gwybod hyny, ac yn gwybod fod gofal mawr yn cael ei gymmeryd o honom; ond'- Ond beth, fy mhlentyn ?' 'Yn wir, fy anwyl fam, o'r braidd yr wyf yu gwybod pa beth fy hunan, attebai yr eneth ieuangc, mewn llais o ddistawrwydd mor ddwfn fel nas gallai y farwnes ei hunan ymattal rhag bod yn drist a digalon. Gogwyddodd Maria ei phen ar fynwes ei mam, a rhoddodd y ffrwyn i ffrwd o ddagrau pan y cyffrowyd hi gan yr hyn a ymddangosai fel llais dynol. Clywch sisialai, gan godi ei phen, a chan estyn ei chlust i wrandaw. Yr wyf yn siwr fy mod wedi clywed Jlais dynol.' Felly yr oeddwn innan yn meddwl,' sylwai olivii. I Gallai mai Waldeck ydyw ac fe allai fod Eudocia wedi dyfod gydag ef.' Ust! Dyna fo etto. 0 fel mai byw fy enaid, llais Gothelf Kaunitz ydyw!' 'Ac y mae swn cerddediad i'w glywed ar y creigiau chwanegai y fam. Bydded i ni ffoi ymaith!' Gyda chamrau dychrynedig, rhedodd y benyw. od tua drws yr ogof, a thaflwyd ef yn agored. Gyda phresennoldeb meddwl cyflym, neidiodd yr hen Roland yn mlaen, a sicrhaodd y drws, gan wthio y bolltau cryfiou i'w tyllau; ae yn mhen moment wedi hyny, clywai awn traed yn y' buarth. Nid oedd ond yn nnig bedwar o ddynion yn yr ogof heb law Roland, ac nid oeddynt hwythau wedi dyfod i mewn ond yn unig banner awr cyn hyny. Pan y clywsant fod ymosodiad yn cael ei wneyd arnynt, darfu iddynt ar unwaith ymaflyd yn eu harfau, a pharotoi i amddiffyn euShnnain. Dynion oedd y rhai hyn wedi ymarfer i phob math 0 ysgarmesoedd ac ni chyoomerodd iddynt ond ychydig funydau i wneyd eu hunain yn barod i gyfarfod Ag unrhyw ymosodiad a wneid arnynt. Yn agos i ben uehaf yr ogof, yr oedd yno ddyllau-rhai yn amryw fodfeddi o dryfesur -wedi eu gwneyd fel math o dyllau i saethu drwyddynt, er cael mantais i amddiftyn eu hunain, a gweled pa beth oedd yn myned yn mlaen oddi allan. Yr oedd ysgol yn eyrhaedd at bob un o'r tyllau hyn, ac aeth Roland i fyny ar hyd un o honynt. Fel mai byw ii, y mae Gothelf Kaunitz yma, meddai, wedi iddo syllu yn fanwl drwy un o'r tyllau yn y mar I ae y mae ganddo chwaneg na hanner cant o ddynion. Ah I dacw yr hen fforestydd, Klamit, yn ea harwain yn mlaen. Y mae y gwalch wedi cael sicrwydd mai yn y fan yma yr ydvm.' 10! Roland, ffyddlawn i ni, a allant hwy ddyfod i mewn atom?' gofynai Maria yn gryn- edig. ni a roddwn iddynt waith ealed i wneyd hyny, beth bynag,' attebai yr hen ddyn, gan ddy- fod i lawr oddi wrth nn o'r tyllau yr edrycbai drwyddynt. Y mae y drws hwn yn gryf, a rhaid iddynt roddi prawf ar en nerth am gryn amser cyn y byddant yn alluog i wthio yn agored.' Erbyn by yr oedd s?n eerddediad trwm i'w glywed yn agos i'r drws ac yn mhen yehydig wedi hyny, elywid llais yn gofyn am gael dyfodiad i mewn, yn cael ei ddilyn gan guro ffyrnig. Gadewch i ni ddyfod i mewn, onid 6 ni a ddeuwn drwy orfodaeth,' llefai llais, yr hwn a adnabyddwyd ar unwaith fel eiddo Gothelf Kannitz. 'Gellweh roddi eieh bygythiad mewn grym mor foan ag y dewieoch,' attebai un o'r ysbeilwyr; ond gadewch i mi ddyweyd wrthych y bydd yn wen i chwi adael y lie hwn, neu chwi eich hunan fydd y colledwr o hyny.' Rhoddodd Gothelf Kaunitz y ffrwyn i chwerth. iniad gwawdus mewn attebiad, a thrachefn clywid eicio ffyrnig ar y drws. Yr oedd y farwnes yn welw, ae yn crynu gan ofn a phryder; ac ymlynai wrth ei merch mewn agwedd o anobaith gorphwyllog. Yehydig sylw a gymmerai Maria o'i mam, canys yr oedd- Ilais y dyn wedi suddo cymmaint o ddychryn i'w henaid; ac nis gallai ond lyn unig sylln ar yr ysbeilwyr, gan obeithio y gallent ei hachub. Deallodd Mirma yn fuan yr aehos o'r holl helynt; a daeth yno, ac arweiniodd Olivia a'i phlenfcyn ymaith i ystafell- trall yn yr ogof, He yr ymdrechodd daweln en hofnaa, a Uiniarn eu pryder ynghyleh y dyfodol. Yr oedd y pedwar dyn oeddynt yn awr gyda Roland yn ddynion cryfion a gwrol, ac wedi bod am flynyddoedd yn ngwasanaeth penaeth yr ysbeilwyr. Eu henwan oeddynt Wert, Oesan, Blandenberg, a Kramer. Y cyntaf a enwyd oedd yr hynaf o'r pedwar, a tnag ato ef yr edrychaiy IIeillsm gyfarwyddladau. Yr oedd yn eglur fod yr holl gwmni oedd yn ymosod wedi ymgaeglu 0 flaen y drwe ae yr oedd eu llefau am ddyfodiad i mewn yn myned yn fwy uchel a thrysriog yn barhaus. Ond er eu holl ymdrechion, methent yn glir a thori y drwti yn agored ac o'r diwedd, bu distawrwydd am ychydig amser. Beth, ho! y gweilch sydd oddi mewn yna ?' bloeddiai Kaunitz. 'Rhoddwch i fyny i mi y ddwy foneddiges o Drosecdorf, ae mi a iif ymaith heb wneyd un ni wed i chwi.' 'Os oes arnoeh eu heisieu rhaid i chwi eu eymmeryd goreu y gatlwch,' attebai yr ysbeilydd Wert. 'Felly, cymmerwch y canlyniadau,' oedd atteb Kaunitz, mewn llais cyffrous a llidiog; canys, fel mai byw fi, mi a ddeuaf i mewn hyd yn oed pe byddai raid i mi ddryllio i lawr yr holl greigiau o'eh ewmpas.' Yn awr,' meddai Wert, gan droi at ei gwmni bychan ei hun, gadewch i ni roddi iddynt ein croesaw. Gwnei di, Oesau, a minnan, fyned i fyny yr ysgotion a saethn arnynt, tra y gwna y lleill roddi ergydion yn y drylliau, .'11 codi i fyny i ni. Os gweithiwn yn ofalns, byddwa yn siwr o'u gyra ymaith.' Tra y siaradai Wert, efe a ymaflodd mewn dryll llwythog, ac aeth i fyny un o'r ytgolion, tra yr aeth Oesau i fyny y llall. Gwthiaaant ffroen yr arfau allan drwy y tyllau, a aaethasant; a'r eiliad nesaf, elywid gwaedd uchel yn mysg yr ymosodwyr. Dyna. ddau o honynt wedi myned i'r byd arall,' llefai Oesau, mor fuan ag yr oedd y mwg wedi cilio fel y gallai weled effaith y ddwy ergyd. Piga Gothelf Kaunitz allan, 08 gelli,* meddai Roland, tra yr estynai ddryll arall i'w gydym- aith. (Nis gallaf,' attebai Oesau, y mae yn union yn ymyl y drws.' Saethod-d y ddau ddyn drachefn, a'r tro hwn ni syrthiodd ond ya nnig nn o'r ewmni oddi allan; ond yr oedd hyd yn oed hyny yn ddigon i beri cryn gyffro yn eu mysg. Aetbant yn dwr mor agos ag y gallent at y drws, ond nis gallai pob un o honynt fyned allan o ffordd y dryll- iau. Yr oedd mwy na'u hanner yn agored i anneliad y ddau yebeilydd, ac er hyny nis gallent saethu yn ol. Darfu i rai o honynt danio en drylliau drwy y tyllau yn y mnr, ond yn holiol aneffeith- iol. Yr oedd mor dywyll yn yr ogof fel nas gallai yr ymosodwyr ganfod gwynebau yr ysbeil- wyr; a ehyn hir, dechreuasant betruso. Unwaith drachefn ymosodwyd yn ffyrnig ar y drws, ond nid oedd hyd yn oed yn crycu. Clywid llais Kaunitz yn bloeddio y melldithion mwyaf arawydus, tra yr oedd y naill ar ol y llall o'r dynion yn syrthio yn farw o'i gwmpas. Yr oedd Roland, Blandenberg, a Kramer yn rhoddi ergydion yn y drylliau mor gyflym ag y gallai Wert ac Oesau eu saethu; a saethid hwy gyda chywirdeb dychrynllyd. Wedi i'r ysbeilwyr saethu o ddeutu ngain o weithiau, gan ladd yn agos gymmaint a hyny 0 ddynion, bu distawrwydd yn myeg y gelynion a chiywid llais yr arweinydd fel pe yn ymgynghori pa beth i'w wneyd yn mhellach. Rhoddodd Blandenberg ei glust ar y drws i wrandaw. Y maent yn myned,' meddai. Ydynt,' iiieddai Oesau oddi uchod, 'y maent wedi troi ymaith. Rhoddwch ddryll arall i mi, brysiwcb, a. rhoddaf ei gynnwys i Kaunitz yn ei galon fileinig.' Efe a gafodd y dryll; ond cyn y gallodd ei annelu, yr oedd Gothelf Kaunitz wedi ymwthio i ganol ei ddynion, ac cis gellid ei gyrhaedd. Taniwyd yr erfyn, modd bynag, a gadawyd un arall o'r ewmni yn farw ar lawr. Erbyn hyn yr oedd y mitwyr wedi dechreu dirwyn i lawr 'drwy y bwlch cul; a phan yr oeddynt oil wedi diflanu, daeth Wert ac Oesau i lawr o'r tyilau. Daeth Maria a'i mam allan o'u bystafell mor fuan ag y clywsant y newyddion ac oddi wrth yr arwyddion ar eu prydweddau, gellid gweled eu bod wedi dechreu gobeithio. 'Os ydynt wedi myned, yna yr ydym yn ddiogel,' meddai y forwynig. Y maent wedi myned am y presennol,' atteb- ai Wert; ond nid ydym yn gwybod pa gyhyd yr arosant ymaith.' 0 gadewch i ni ffoi oddi yma tra y byddant ymaith,' IIefai Maria.. Gadeweh i ni chwilio am nodded yn,y goedwig.' 'Ab foneddiges, ni bydd i hyny atteb o gwbl. Byddai yn rhaid i ni fyned i lawr am beth pellder ar hyd yr un Iwybr ag a gymmer- asant hwythau, ac hwyrach eu bod yn ymguddio yno. Ond dywedaf i chwi pa beth a allwn wneyd,' awgrymai Roland. I Gall un o honom fyned i archwilio. Cydsyniodd y gweddill &'r awgrymiad hwn ac am ei fod yr ieuengaf, a mwyaf bywiog, dewiswyd Kramer i gyflawni y gwaith. Nid oedd ganddo un gwrthwynebiad i'w gyflawni ehwaith; ae wedi dadfolltio y drws, efe a gam- odd allan. Nis gallai wrthsefyll y demtasiwn i sefyll a chyfrif y rhai oedd wedi syrthio. Yr oedd yno ddau ar bymtheg o honynt wedi huno yn yr angau. Syllodd Kramer am ychydig eilidaau ar y gwaith y oedd efe wedi eynnorthwyo i'w gyflawni; ac yna, gyda chamrau gwyliad- wrus, efe a symmudodd yn mlaen tua genau y bwlch. (I barhou.)
NEWYDDIADUR WYTHNOSOL NEWYDD…
NEWYDDIADUR WYTHNOSOL NEWYDD I LLANELLI. ER'S peth amser, y mae ymgaia wedi ei wneyd gan nifer o foneddwyr yn Llanelli i gychwyn cwmni, gyda'r amcan 9 gyhoeddi newyddiadnr i'r dref a'r gymmydogaeth. Yr ydym yu deall fod y cwmni erbyn hyn wedi ei gyehwyn yn ffurfiol, a'r cyfalaf angenrheidiol wedi ei gyfranu; a dywedir yn swyddogol y bydd i'r rhifyn cyntaf ymddangos o hyn i ben tair wythnos neu fis. Y mae dau new- yddiadur yn barod yn y dref-y Llanelli Guardian (Undebwr), a'r South Wales Press (Annibynol); ond y mae y cyhoeddiad newydd hwn i fod yn drylwyr Radicalaidd yn ei wleidyddiaeth; a bydd o dan olygiaeth gwr galluog sydd wedi cael lIawlr o brofiad yn yr amgylchoedd hyn, ac yn ddiwedd. af oil yn Llundain, Y mae amryw foneddwyr adnabyddus yn Llanelli yn aelodau o'r cwmni cyf- yngedig hwn. Yr argraphydd i'r cyhoeddydd fydd Mr. William Davies, argraphydd a Uyfr- werthydd, Market Street; a'r ysgrifenydd fydd Mr. John George (yr hwn yn ddiweddar a roddodd ei le fel llywodraethwr Tlotty Llanelli i fyny); a deallwn ei fod yn canfaaio'r dref am hysbysiadau, &c., yn barod. Argrephir y newyddiadur yn hen swyddfa'r Guardian yn Park Street, yr hon sydd wedi ei phrynu at y pwrpas.
GAERWEN, MON.
GAERWEN, MON. DYDD Stdwrn, Hydref 17eg, ymgymrallodd o ddeutu 250 o aetodhu Yagol Sabbathdl y MethodUtitM ctmu. aiifd yn y Goorwon, II phlant yagol y bwrdd, Pr Neit. add Oyhocddai, i gael GILgwbla an gweMiH o db a bafa brith de. BrOi'r tywydd drei ychydig yn asffartol, mwynhaodd pawb ell. tanain yn rol-Jf hen a'i ienainge. Gwaianaethwyd wrth y byrddau pn am- ryw foneddigeiau. Y mae yn Uaweaydd geiiym weled andeb rhwng yr Yllol Sabbaibol uchod ag ysgol y bwrdd. Y mae llwyddiant y t& parti i'w brlodoli i ymdreebiadau diflino yr yndtmydd .8f. Hr. W. Thomas, Conway House.T, op T.,