Baner ac Amserau Cymru

CYMDEITHAS RYDDFRYDIG BWRDEISDREF1 FFLINT. YMDDlSWYDDIAD MR. JOHN ROBERTS, A.S. PFIYDSAWN dydd lau cyn y diweddaf, yn Neuadd Drefol Ffiint, cynnaliwyd cyfarfod o Gynghor Mewuol y gymdeithas uchod. Llywyddid gan yr Henadur J. L. inluspratt,leadeirydd ylgymdeithas; a chynnorthwvid ef gan yr Henadur J. Herbert Lewis, cadeirydd y Cynghor Sirol, ac eraill. Y uadcivydd a ddywedodd mai ei amcan ef yn galw r cyfarfod ynghyd ydoedd darllen llythyr a dder- bvniasai efe oddi wrth Mr. John Roberts, A.S., yn hysbysu nad oedd efe yn bwriadu sefyll fel ym- geisydd am gynnrychiolaeth y bwrdeisdrefi ar ol terfyn y senedd bresennol. Darllenwyd llyihyr oddi wrth Mr. Roberts, yn yr hwn yr oedd efe yn dyweyd nad oedd ystad bresennol ei iechyd yn gyfryw ag a'i galluogai ef i roddi i'r dyledswyddau y aylw a deilyngent yn gyfiawn. Ar yr un pryd, yr oedd efe yn dymuuo talu ei ddiolchgarwch penaf i'w gyfeillion a'i bleidwyr am eu ffyddlondeb iddo yn ystod yr amser y bu efe yn cynnrychioli'r bwrdeisdrefi; ac efe a obeithiai y byadai yr achos Rbyddfrydig bob amser yn faddugoliaetlms yn y bwrdeisdrefi. Yr oedd efe (y cadeirydd) yn teimlo yn bur sicr y byddai pawb o honynt, fel yntau, yn gofidio o herwydd gorfod ymadael a hen Rydd- frydwr mor brofedig a Mr. Roberts (clywch, clyweh), ond yr oedd Mr. Roberts yn credu fod ei ymddiswyddiad yn angeurhoidiol-tias gallai efe, mewn oytiawnder, sefyll yn yr etholiad dyfoaol. Yr oedd bwrdeisdrefi Fllint yn un o'r ychydig hyny a ennillasant yn en mwyafrif yn yr etholiad diweddaf, wrth gymmharu a'r un blaenorol; a thyna, yn ei farn ef, ennillodd fwrdeisdrefl Caer- narfon yn ol i'r blaid (cymmeradwyaeth). Efe a adawai y gorchwyl o gynnyg diolchgarwch i Mr. Roberts i ryw foneddAvr arall, ac efe a obeithiai yr adforid iechyd Mr. Roberts yn y dyfodol. Dr. Easterby a ddywedodd ei fod yn credu, fel un oedd yn bresennol yn yr ystafell hono pan ddewisasant Mr. Roberts fel eu hymgeisydd, yn 1878, nad oedd allan o le ynddo ef gynnyg pleid- lais o ddiolchgarwch gwresog i Mr. Roberts am ei wasanaeth iddynt. Yr oedd efe yn credu y cyt- tunent oil i ddyweyd na ddarfu i Mr. Roberts bleidleisio yn chwithig ddim un waith er y dydd y'i hetholwyd (clywch, clywch). Yr oedd efe hefyd wedi gwneyd llawer dros achos cymaiedrol- deb yn Nghymru drwy basio ei fesur i gau'r taf- arnau ar y Sabbath; ac yr oedd Cymru, yn hyny, yn gynllun i ranau eraill y deyrnas. Yr oedd efe yn credu y dygid mesur cyffelyb i Loegr cyn hir; a gofidiai na fuasai Mr. Roberts yn bresennol i roddi i'r achos yr help gwerthfawr a allai efe ei roddi. Yr oeddynt oil yn falch iawn o'r gwaitlj a Avnaed gan Mr. Roberts, ac yn gofidio yn fawr eu bod yn ei golli (clywch, clywch); ae yr oedd efe am ddyweyd ei opiniwn, er fod Mr. Roberts yn teimlo nas gallai efe sefyll yn yr etholiad nesaf, etto, fod y blaid yn ddigon cref i'w ddychwelyd drachefn fel eu cynnrychiolydd (clywch, clywch, a ahymmeradwyaeth). Yr oedd efe yn dymuno aw- grymu fod penderfyniad cryf yn cael ei dynu allan a'i anfon i Mr. Roberts yn dadgan eu gofid o her- wydd ei ymddiswyddiad. Mr. E. Wheldon, Wyddgrug, wrth eilio'r cyn- nygiad, a ddywedodd fod yn dda ganddo nad oedd Mr. John Roberts yn ymddiswyddo cyn gwneyd ei nôd. Cymru oedd y wlad gyntaf I fynu cau'r tafarnau ar y Sabbath, a Mr. Roberts far offeryn a ddygodd hyny oddi amgylch. Bytldai ei enw yn cael ei goffa fel un ymladdodd dros ei geDedl. ?Mr J Herbert Lewis a ddywedodd ei fod yn dymuno cefnogi'r eynnygiad, a selio pob gair a ddvwedwyd am wasanaeth Mr. Roberts. Yn Mr. Roberts yr oeddynt wedi cael gwron a gadwodd y bwrdeisdrefi i'r Rhyddfrydwvr gyda help y cynnrychiolwyr Rhyddfrydig oedd yn bresennol yno'r diwrnod hwnw. Yr oedd efe yn teimlo braidd y dylasent ofyn i Mr. Roberts ail ystyried ei benderfyniad. Y cadeirydd a ddywidodd ei fod ef yn casglu fod ymddiswyddiad Mr. Roberts yn derfynol; ac vna penderfynwyd fod y cadeirydd, Dr. Easterby, a'r ysgrifenydd, yn tynu'r penderfyniad allan, ac yn ei anfon i Mr. Roberts. Dewiswvd pwyllgor gweithiol am y nwyddyn ddyfodol, yr hwn a eisteddodd yn umongyrchol, i enwi ymgeisydd yn lie Mr. Roberts, a syrtbiwyd ar y boneddwyr a a lyn--Mr. J. Herbert Lewis, Mr. J. Herbert Roberts, mab Mr. Roberts, A.S., a Mr. E. K. Muspratt. Ni wyddis pa un o'r tri hyn a ddewisir fel ymgeisydd; ond y mae Mr. J. Herbert Lewis yn fwy adnabyddus, fe allai, na r ddau arall. Y mae Mr. J. Herbert Roberts yn awr yn yr America; a dywcdir y bydd iddo ef, yn ol pob tebyg, dynu ei enw yn ol. Sibrydir hefyd fod Mr. V. P. Pennant, yr hwn a wrthwynebodd Mr. Roberts droion, yn debyg o ddyfod allan etto; ond yn ol pob tebygolrwydd, pe mai ibir. J. Herbert Lewis fyddai'r ymgeisydd Rhyddfrydig, dychwel- id ef yn ddiwrthwynebiad.

Ptjofcl p fsgtom. YMWELIAD A LLANARTH CEREDIGION DIWRNOD AFLWYDDIANNUS. WEDI v proliau chwerw a gatoctu air. Artnnr J. Hughes, cyfreithiwr, o Aberystwyth, a'r ceisbwl David Owen, ar yr 17eg o Fedi, wrth ddyfod i'r phvyf uchod, gan anwybyddu y prif gwstabl- proliad, yn dra sier, nad angholiant mo hono tra hyddont ar y ddaear-penderfynasant y tro hwn osod en hnnain o dan ei amddiffyniad. Boreu. y 15eg cytisol, cychwynodd y cyfreithiwr, y ceia- bwl, gohebydd y Cambrian New, a'r Rhingyll PhiJiips, o Aberaeron, a'u hwynebau tnagOakford, an; saith o'r gloeh yu y boren. Cyrhaeddasant gartref y Cynghorwr Morgan Evans yehydig cyn wyth. Yr oedd yno dyvfa liosog mewn cerbydan, ar gefTyiau, ac ar draed yn en disgwyl; gan fod disgwyliad y byddai tus wair Mr. Evans i gael ei rhoddi i fyny i'w gAverthu, pa un yr attafael. wvd ami ar y 9fell o Felli. Wedi i'r ymwelwyr dyeitbr gael derbyniad teilAvng o'r amgylchiad, ac avos am fnnyd wrth ddrws cartref Mr. Morgan Evaus, gwehvyd y prif gwnstabl a Mr. Evans ei hun yn yinuno â'r parti, ond mewn cerbydau gwahanol, ac yn ay in mud yn y blaen heb gym- inaint ag edrych yn nghyfeiriad y das wair attafaeledig. Wei, beth ydyw hyn? Ymddeng- ys mai dyma. yr eaboniad.-Aufanodd Mr. Evans, rai dyddiau cyn hyny, rybudd i'r Parchedig Berigior, ei fod ef yn dal ei barchedigaeth yn gyfrifol am weithrediadau y ceisbwl, yr hwn, yn ol barn Mr. Evans, oedd wedi gwneyd ei waith yn afreolaidd. Gwnaeth y vhybudd ei waith atncan- edig, ac ni feiddiodd hyd yn oed Dafydd Owen gyli wrdd ag eiddo Mr. Morgan Evans. Erbyn hyn, wele yr orymdaith yn cychwyn am Esger- wen fawr, pellder o ryw bedair milldir. Yr oedd yno amryw gerbydau llawnion o bobl, llawer In gettytau, a thyrfa ar draed, yn cychwyn o Oakford ond lleiheid yn niferoedd y gwyr traed, a angeDrheidnvydd, gan y byddid yn teithio yn gyllym, ond cadwodd rhai i fyny .t'r ceffylau hyd y diwedd. Dangosid brwdfrydedd anarferol gan bob rbyw ac oedtau. Golygfa ddyddorol iawn oedd gweled hen wraig dros bedwar again oed yn sefyll yn grymedig a chrynedig ar ochr y ffordd pan oedd yr orymdaith lawen yn pasio, ac yn dyweyd mewn llais clit-I Y mae fy nghalon i mor wresog gyda'r achos a neb o hon. och chwithau, ond fod yr hen goesau yma yn palla Chwaren teg i'r hen chwaer a'i pbriod, y maent trwy eu hoes wedi bod yn ffyddlawn iawn i'w hochr. O'r diwedd, eyrhaeddwyd Es- gerwen fawr, cartref y gwrthddegymwr pender- fynol, Mr. James Evans. Yr oedd yma dyrfa fawr yn diagwyl am genhadon yr 'Estron 'es,' a da iddynt, yn ddiau, fod y prif gwnstabl a Mr. Morgan Evans yn eu dilyn er cadw'r heddwch, nen, yn ddïau, mai derbyniad twymn a gawsent, Cynnhyrfus ddigon oedd yr olwg arnynt. Yr oedd y llidiart oedd yn arwain at y ty wedi ei sicrhan a cheryg trymion; ond agorwyd ef ar nnwaitb, ar gais Mr. Evans. Wedi myned i mewn i'r buarth, yr oedd y awa a gedwid yn fyddarol; ond pan ofynwyd am distawrwydd gan Mr. Morgan Evans, cafwyd ef. Bawyd am beth amser yn cael difyrwch am ben cWieithiad y cyfreithiwr o Ammodan yr Arwerthiaa.' Dy. wedai y cytieithydd mai y cynnygiwr mwyaf fyddai y prynwr.' Nage, nage,' meddai amryw; acyrunpryd; Y cynnygiwr uwchaf,' &c. Wedi i'r cyfreithiwr fyned trwy y llith hon, Avele y ddwy dAs wait attafaeledig yn cael eu rhoddi ar werth; ond yr nnig gynnyg a gafwyd oedd gan y perchenog; sef, 7p. 12s. 6c., swmy degwm, heb yr nn geiniog at y draul. Ac yma y terfyn- odd gweittirediadau y dydd. Os bu i fynydd, erioed esgor ar lygoden, gwnaeth hyny y tro hwn. Dywedir fod etto rhyw ddeg ar hngain yn y plwyf hwn heb dala, ac amryw o honynt 8/u meddiannau wedi attafaelu arnynt, ond terfynwyd gweith- rediadau dydd limu, y 15fed cyfisol, ar yr un lie hwn yn nnig, hebddiiaaty drairi. Cystyn ddrud i rywun.—Gnhebydd.

FFESTINIOG. I Iwbili y Tonic Sol-ga.-Y dull a gymmerwyd yma i ddathla iwbili y Tonic Solffa ydoedd, trwy roddi dat. ganiad o Oantawd. yr Ysgol' (J. T, Rees), yn y Farchnadfa, nos lau diweddaf. Gwnaeth yr ysgel- feistr, W. J. Dtyd y bachgen drwg, Ellis M. Roberts; y fam, Lanra J. Owens, Bowydd Road, &c., ynghyd i'r cdr nndebol o blant, o dan arweiniad Mr. Owen Hughes, Belle View, ea gwaith yn rhagorol, a chafwyd datganiad da drwyddo. Llywyddwyd yn ddehenig gan y Parch. D. Hoskins; a chafwyd sylwadau rhag- orol ganddo ef. Alaw Manod, a Mr. Edward Williams, o'r ysgol uwohraddol. Yn y gystadlenaeth dilyn ar y modulator, y goreu ydoedd Ellis M. Roberts, Saron House. Cimdeithas Lonyddol Peniet.-Ya nghyfarfod rheol- aidd y gymdeithas ncbod, nos Wener diweddaf, dar- llenwyd papur addysgiadol gan Mr. David Davies, London House, ar 'Joseph Addison.' Agorwyd yr ymddiddan gan y Mri. Ellis Hughes ac R. O. Ellis, a dilynwyd gan y Mri. Owen Evans, E. J. Williams, Penrhyn, a'r Paroh. D. D. Williams, y gweinidog, Cafwyd cyfarfod da. Oriau gyda. Tadau.—Traddodwyd darlith ddy- ddorol i gynnulliad lliosog, nos lau diweddaf, gan y. Parch. Dr. John Thomas, Liverpool, yn nghapel Ebenezer (W.); sef, 'Y Tadan Pnritanaidd Anghyd- ffurfiol a Methodistaidd. Cafwyd anerohiad gan y lly wydd (y Parch. T. J. Wheldon); Mr. Lloyd George, A. s.; a'r Parchn. R. Rowlands (W.), a W. Parri Hows. Yr elw i frawd wcdi colli aelod, plio un, yn ddiammheu, a fydd yn sylweddol, Mr. Lloyd George, A. S.-Yr wythnos ddiweddaf, daeth y gwron Rhyddfrydig uchod in hardal, a threuliodd rai dyddiau o seibiant gyda Dr. Rvans. Y mae yn edrych yn siriol a llawen wedi yr holl yrti sydd wedi bod arno yr 'wythnoeau diweddaf, a disgwylir y c& nerth i filwrio o blaid ei wlad a'i genedl. Llvi'/ddiant Meddygol.-Da iawn genym weled fod cymmaint o'n dynion ieuaingc wedi bod yn llwydd- iannus mewn arholiadau. Maddened y cyfryw am nas gallwn wneyd nodiad arnynt bob yn un, dim ond dymuno iddynt oil bob Uwyddiant, a Duw yn rhwydd.' Ymmdiad yr Esgob.-Nos Lun nesaf, y mae Ar- glwydd Esgob Bangor yma yn cyfarch, ar ran Cenhad- aeth Esgobaeth Bangor. Bydd adroddiad Hawn yn y nesaf.-Treborfab.

LLANRWST A'R CYLCHOEDD. ^GWLAWOQ ydyw yr hin. Nid ydym yn Nant Conw; wedi cael ond rhyw un diwrnod, o ben i ben, heb w;aw yn ystod y pythefnos diweddaf. Y inae y gwlaw yn dyfod i lawr yn gefnliif. Ni fu erioed hin ag yr, oadd yn fwy anhawdd casglu yr td i ddiddosrwydd ynddo nag ydyw wedi bod eleni; ac y mae llawer allan hyd yn hyn, hyd yn oed yn Nyffryn Llanrwst. Nid oes ond ychydig er pan yr oedd dau o honom yn cerdded trwy Goed Careg y Walch o'r dref, ac y canfyddem ar ein taith un dddl cang yn perthyn i Garn Llaneroh, yn llawn o yd, gydagfarwyddion amlwg fod ygefnlhf wedi bod dros wyneb yr holl ddol, a'r ysgubau wedi bod yn nofio i wahanol gyfeiriadau-rhai wedi ewympo dros y wal, wrth nofio i faes arall. Nid allem, ganfod cyn- nifer ag un 'bwch tair gafr' ar ei draed—yr oil yn Uarpiau ar lawr.' Hysbysid fi i amry w orlifiadau gym- meryd Ile dros y dd61, cyn, yn gystal ag *rolnYJd gpel, ei fedi. Y mae y ddol yn un mor eang, ae mor bell oddi wrth yr ysgnbor, fely buasai yn eymnieryd wyth. nos, neu chwaneg, fel yr hysbysid ni, i gluflo ymaith y cnwd, a'i ysgafnu yn bribdol o fewnmuriau y-f adeilad. I Y mae Uu o Un glytiau mewn gwahanol fanau yn rhanau isaf ac uehaf Nant Conwy heb eu eludo i'r ysguboriau, nac i'w daau; ac ar hyn o bryd, y mae yr arwyddion y eeir hin i'w cynhauafu yn lied anobeith, iol; ond nid oes ond gobeithio y goreu. Ni fydd neb lawer o golledwr ar byny. Bu adeg (ond cyn fy nghdf i)pan yr oedd yn *yliau,Nadolig, cyn cael yr td-y bychod tair geifr' yn yr eira, fel na.doedd ond ychyd- ig o'r brig alL%U-Y:defaid, y petrls, ieir y mynydd, ar adar, yn difa y;brig, fei na chafwyd ond y.nesaf peth i ddim oddi wrtho y flwyddyn hono. Ami flwyddyn y gwelwyd yr yd yn y mynydd,dir yn colli y tymmor addfedu, am nB fu digon o wres.haul iddo- addfedu, ac yn 14s felbrwynen y bu raid ei dori. Nid wyf, wrth- ddyweyd hyn. yn dyweyd dim ond yr hyn y mae llaw- er yn ei wybod yn dda, a hen bobl yn llawer gwell. Y mae y cloron yn pydru yn y ddaear, o herwydd gwlyb- aniaeth; a diau y bydd newyn cloron oni fydd i'r hin .gyfnewid yn fuan. Ysgol <M?d:o! T?tti'?oHon. Bu plant yr yagol uchod, dan arweiniad Gutyn Arfon, yn Neuadd Gyn- null Do)ydde]en, nos Sadwrn, ya chwareu rhyfel, coroni y frenhines, ac yn myned trwy lu o ystrangc- iau' yn dra medrus. Llywyddid yn fedrus gan Owen Jones, Ysw., Erw Fair, un o swyddogion Oakelay. Cafwyd araeth faith ganddo, yn mha un y. cyfeiriai at y gwahanol ysgogiadau a fu ar droed, o bryd i bryd, at chwanegu moddion addysg yn Nghymiu; a gwasgai ar feddwi pob un. yn mbagyleh,bynag yr oedd yn treio, ei fod dan rwymau i wneyd ei ddyledswydd. Yr oedd y neuadd yn orlawn, a chafwyd elw rhagorol i gynnal i fyny addysg yn Mhcnrhiwddnlion. mifeddiaeih Gwydir.-Nid yw y rhanau uchaf o'r etifeddiaath hon i fyned dan y morthwyl am ryw ysbaid etto. Nid oes un tir lwydd yn Nghymru wedi ymddwyn ya well tuag at ei denantiaid, a gwahanol rai yn ardal Dolyddelen, na pberchenog yr yst-ld hon. Y mac wedi parhau i ddychwelyd yn ol yr ardrethi. Nid ydyw hyn yn cael ei wneyd yu mhlith tirfeddian- wyr erail!, ac ni fu yn cael ei wneyd yr adeg wanaf a fu ar fasnach, ond yn unig am y tei:nlid awydd i wneyd rhywgydnabyddiaeth mewn enw, i wneyd ym- gais ddi-bwynt i ddilyn esampl teulu anrhydeddus y Willoughby. Nid yn yr ardrethi yn unig y mae Arglwydd Willoughby wedi gostwng, ond yn y sail- drethi hefyd. Y roae wedi gwneyd gostyngiad parhiiol o'r banner, mewn rhai amgylehiadau, a gestyngiad yn mhob un yn ddiwahaniaeth. Ac er fod y brydles ar y capel yn bawlio y sail-rent o bum punt, y maent wedi ei gostwng i bunt. Pa faint o bobl dduwiol a da yn ein hardal a fuasai yn gwneyd byny ? Pa faint y mae y bobl oreu yn ein plith, y rhai sydd yn tyrfu ac yn clochdardd, yn ei wneyd tuag at ysgafnhaubeichiau eu cyd-ddynion. Attebed ymddygladau parhaus y cyfryw mewn gwahanol gylchoedd. -Ellis o'r Nant.

LL A N-Y-BYDD E R. Y Tywydd.yao yn enbyd yn herwydd y tyw- ydd y clywn bob dosbarth, ac yn neillduol felly yr amaeth wyr, llawer o ba rai sydd heb gael eu bydau i'r ydlanoedd gan y gwlaw parhaus aydd yn disgyn er's rhai wythnosau bellach. Ac eithrio y flwyddyn 1886, pryd y dinystriwyd nifer liosog o'r pontydd ag sydd yn el chroesi, nid ydym yn eofio gweled Afon Teifi yn gymmaint o faintioli ag ydoedd rai o'r dyddiau diweddaf. Yr oedd yr olwg arni yn fawreddog i'r eithaf. Yr oedd wedi ymchwyddo dros ei glenydd i r fath raddau fel yr oedd y dolydd yn orchuddiedSg gan ddwfr ar bob lIaw. Hyderwn y ceir^cyfnewidiad buan yn yr bin, ao y bydd i'r Hwn sydd yn marchog ar y llifeiriant, ac yn rhwymo godreu y cymmylau, i attal, disgyniad y gwlaw, er gallu o ddyn orphen gwaith y cynhauaf. Ffair Penea)-eg.-Unwaith yn y flwyddyn-af, ar y 12fed o Hydref-y mae ffair yn cael ei cliynnal yn y lie bychan hwn. Saif tua milldir allan o'r pentref, yn nghyfeiriad tref Llanbedr. Nid oes ond ychydig o drafnidiaeth yn cael ei chario yn mlaen ynddo drwy ystod yr holl flwyddyn, oddigerth ar y dydd ei cynnel- ir. Ychydig gynnydd hefyd sydd wedi cymmeryd lie yn nifer trigolion y pentref. I Llan-y-bydder y mae y preswylwyr yn cyfeirio yn eu masnach, ae yma, gan mwyaf, y cant yr hyn sydd yn angenrheidiol arnynt. Cysgodir y pentref ar y tu deheuol gyda bryngcyn uchel, ar ben pa un y mae yr eglwya blwyfol wedi ei hadeiladu; ac y mae ei muriau cedym, a'i ehlochdy uchel, yn weladwy am fllldiroedd lawer. Teneu ydyw ei chynnulliadau, ac ychydig, mown cyinmhariaeth, ydyw nifer y blaid Eglwysig yn y rhanbarth. Nid oes rhyw lawer chwaneg i'w ddyweyd mown perthyuas iddi, oddigerth mai yn mynwes ei daear hi y gorphwys gweddillion y bardd enwog Daniel Ddu o Geredigion, Dygwyd niferoedd lliosog o anifeiliaid i'r ffair eleni, a gwerthwyd ugeiniau o honynt; ond ymddengya, yn ol tystiolaeth llawer o'n hamaethwyr, nad oedd cymmaint o fywiogrwydd yn bodoli ag a welwycl mown ffeiriau blaenorol. Ctvyno'yr oeddys fad y prisiau yn neillduol o isel; a bu llawer o dan orfod i ddychwelyd adref 'u hanifeiliaid, heb gael yr un cynnyg araynt. Y Såb. bath diweddaf, yr oedd Cymmanfa Ircgethu yn cael el cliynnal yn nghapel yr Annibynwyr yn Rhyd-y-bont gan l'yfyrwyr Ysgol liammadegol Llansawel. Trodd y diwrnod allan yn dra anffafriol yn ystod y boreu a'r prydnawn gan y gwlaw di.dor a ddisgynai; ond gwellhiiodd gryn lawer erbyn oedfa yr hwyr, pryd yr oedd y oynwilliad 111 cka. Utcwcg. Mw?tttiivwvd ?regethau lied ada, ar y cyfan. I M yr. naiHmiol felly yr un a &A,Wdwyd yn yr oedfa ddau o'r rloch, ar Nerth a Dylanwan Gwe.idi, yr hon a ddanc;osai gryn lawer o ffrvv h BsrtLtdiaeth, a threfn- nsrwydd dywediadau. Nos FaVrth, y loeg or mix hwn, bu Mr. Chamberlain, A. S., yn aneroh cynnulleidfa yn un o ystafelloedd palasdy y boneddwr o Highmead. Yr oedd-yn hynod o brysur yn swyddfay llythyrdy y nosou hono yngljn gwaith o bellebru ei sylwadau i'r gwahanol ncwyddiadurcn. Y Ddarllcnfa.— Deallwn fod yu mryd rhai poM i gychwyn darllenfa yn ddioad yn" un o ystafelloedd mwyaf cyfleus y pentref. Bu yma un yn flsenorol; ond rywsut ueugilydd, cawsom einhamddifadu o houi yn bur fuan wedi ei chychwyniad. Gobeithiwn, modd bynag, y try hon alfau yn fwy llwyddiannus, canys nid oes dadl na bydd yn gaffaeliad gwerthfawr i'r pen- tref. Y Parch. Davies, curad, ynghyd & Mr. T. Davies, fferyllydd, a dan ncu dri eraili, bia y clod o ddechreu ar y symmudiad presennol. Adeg lied brysur ydyw hi y dyddiau hyn gyda Y eyflogi.-Y mae y gwasanasthyddion wedi myned yn hyuod o brin yn y wlad, gan fod pob llengcyn yn mron wedi myned i feddwl tipyn o hono ei hun, ac yn barnu mai gwell iddo droi at rywalwedigaeth arall, yn hytrach nadilyn dau gorn yr aradr; a thrwy hyny, y mae y cyfiogau wadi myned yn hynod o uchel y blyn- yddoedd diweddaf hyn. Y mao plant yr ysgolion gweithiol yn cael anfon am danynt: ac y mae 0 nifer lied dda o honynt yn ygymmydogl1.eth yn bresennol; ac nid ydym yn ammheu, os deil pethau fel y maent, nad hwy, ynmhen ychydig flynyddoedd, fyddant yn dal y tyddynod, yn He llawer o blant rhieni amaeth- yddol, pa rai a ystyriant eu hunain yn rhy respectable i ddilyn galwedigaeth y tadau.itaM byar,

I BYLOffAU, GicR DINBYCH. MarnWaeth tydyn.—Dydd Mercher diweddaf, digwyddodd amgylchiad galarua yn y lie uchod. Ymddengya fod Miss Margaret Hughes, teulu- yddes y Parch. E. Jones, parson y Bylchau, wedi galw ar y gwas yn y boreu; ac yna, aeth i ym- olchi ac i ymwisgo, ac yn mhen awr ar ol hyny, cafwyd hi ar lawr ei bystafell wedi marw. Do- allwn mai o Ben-y cefn, Caerwys, yr oedd y drangcedig yn dyfod; sc ni chynnelir trengholiad ar y. corph,Jam fod y drangcedig o dan ofal medd. ygol yn flaenorol i'w marwolaetb er's peth-amser.

I YMGAIS I DAFLU TRENAU ODDI AR Y LLINELLAU. DYWED gohebydd o Wallingford fod, yu-ysted yr wythnos hon, ymgais wedi ei gwneyd i daflu trenau oddi ar yllinellaa arffyrdd haiarD cwmni y Great Western. Gwnaed y cais ar y brit iinell ychydig i'r gor-llewin o Basildon Bridge, rhwng Goring a Pangbourne, ar y llinell a rtd ar i lawr. Nid oedd dim lisi na thri o ddaruau-o reiltau wedi eu rhaddil;iac.ar-y llinell redji fyny, yr oedd dan nen dri o'r eoed wedi eu rhoddi ar y llinell. Y mae dau drên cyflym, y chill o Lundain a'r llall o Ptymonth, yn ddyledus i basio y lie ar nnwaith. Y mae y ddau yn drenan llydain; ac o herwydd en cyflymder marr, a'iTpwysau anferth, torwyd y rheilian, a matur- iwyd y coed yn yfflon ganddynt. Yu flodus, gallodd y ddaa drfen gadw ar y rheiliau, ae ni wnaed ond ychydig o ddifrod. Y mae cudd- swyddogion yn chwilio i mewn i'r achoa on&tiid oes dim o hanes y drwgweithredwyr wedi ei gael hydyn hyn.

GWRTHWYNEBIAD I FUCHFRECHU. CYMMEEODD rbai golyefeydd o natur ddifrifol le yn Guildford, ddydd Mawrtb diweddaf, ynglýn aehosion a ddygid yn mlaen o barth buch- ftechiad. Yr oedd gwarantau Aveui eu cael i werthu eiddo y rhai a wrthodent dalu y dirwyon, a chafodd yr heddgeidwaid wasanr. -'h arwerth- ydd o Lundain i gario yr arwerthiadau yn mlaen, a gwnaed hyny yn iakl yr beddiu, yn nghanol golygfeydd o gynnhwrf gwyllt. Hwtiwyd a mobiwyd yr arwerthwr, a bu raid i'r heddweision helpu dau o brif wrthwynebwyr buchfrecliiad allan o'r iard. Prynwyd y rhan .fwyaf o'r eiddo .i fewn gan y perchenogion. Gwrthododd yr holl arwerthyddion lleol werthu yr eiddo o gwbl.

DAU DDYN WEDI MYGU. YR oedd dau ddyn, o'r enwau William Pinfold a George Pratt, seiri meini, yn gweithio mewn ffynnon, yr hon oedd heb ei hagor er's again mlynedd, yn Ashby, St. Leger, ger Rugby, pryd y syrthiodd het Pinfold oddi am ei ben. Dis. gynodd i lawr i gyrchu ei het, ond tarawyd ef gan gryfder y uwy llwgr. Aeth Pratt i lawr ar unwaith i roddi help i'w gyfaill Pinfold ond nid cynt yr oedd efe i lawr gyda'i gyfaill, druan nag yr efleithiodd yr awyr afiach yn angeuol arno yntau. Daeth saer coed arall o'r enw Montgomery yno a chyda dewrder mawr, aeth i lawr wrth raff i geisio rhoddi ymwared i'r ddau druan, ond gorfyddwyd ei dynu yntau i fyny, yr hyn a wnaed. a chafwyd ei fod yntau yn anym- Avybodol. Dydd Mercher diweddaf, cynnaliwyd trengholiad ar gyrph y trangcedigion Pinfold a Pratt, a. dychwelwyd rheithfarn o 'farwol&eth ddamweiniol.' Gwnaed syhv arbenig,li diolcbwyd yn* fawr x Montgomery am ei wrolaeb a'i ym. ddygiad dewr yn myned i-lawr i geisio achab y ddau.

Ehedodd colomen o Hythe, yn Nghaint, adref i Gaeredin, pellder o 400 o fillditoedd, mewn peel- air awr ar hugaio, t.

Y mae cares sylfaen Neuadd Drefol newydd yn nhref Sheffield, sydd i gostio 90,000p., wedi ei goaod i lawt.

I BETHESDA. I Cymdtithas Lenyddol re ys. 0!1 lau diweddaf, cynnaliwyd cyfarfod ynglfn a'r gymdeithas uchod, yn nghapel Treflys, o dan lywyddiaeth Mr. John E. Hughes, Gerlan. Testyn y ddadl y tro hwn yd- oedd. 'Mesur wyth awr.' 0 blaid y mesur yr oedd Mr. Jeremiah Thomas, Pant, a Mr. Richard Griffith, High street, Gerlan; ac yu erbyn, Mr. William Roberts, Tanyfoel, a Mr. Edward Williams, Well St. EC ? ? e?--yd rhan yn y dda'U yn chwanegol gan y Mri. E. Williams, Braichmelyn; W. Hughes, Ty'cttvr; W. R. Williams, Well St.; J. R. Jonea, Eont-uchaf; a D. E. Davies, Glan'rafon—o blaid. Yn erbyn, y Mri. B. Williams, Gor street; R. Owen, Tantreflys; W. .Morris, Braichmelyn; H. thughes, Long St., a John Price, Braichmelyn. Cafwyd cyfarfod difyrus ac ad- eiladol. Coleg Normalaidd Bangor.—Da, gcnym allu hysbysu am lwyddiant y cyfaill ieuangy, Mr. Hugh H. Williams, Tanyfoel, yr hwn a fu yn llwyddiannus, yn un o 30, i gael myned i'r coleg uchod am ddwy flynedd, allan o 400. Diau fod byn, ynddo ei hun, yn siarad yn uchel am allu bfr. Willir-ins. Llwyddiant iddo ydyw ein dy- muniad. Yr ystorni.-Non Sabbath diweddaf, ymwelwyd a'r ardal hon gan ystorm fawr o wynt a gwlaw. Dywedir na welwyd y fath ystoimydd erioed yn y rhan yma o'r wlad ag a welwyd yn ystod yr wythnos ddiweddaf. I Drylliwyd rhaWigeiniau o goed, gan eu dftdwraUrao, Nos Sabbath, digwyddodd digwyddiad neillduol iawn, trwy i'r gwynt nerthol daflu corn simnai tfr cape! Carmel, Danlleohid. gan ei daflu yn ei faintioli i lawf ar bon y tt, gan ei ddinystrio-yn ddychr Aih y simiiai trwy y ty, ac i lawr i'r gegin, a thrwy ystafell He yr oedd Mr. William Roberts a'i briod yn cysgu, a thaflwyd hwy i lawr i ystafell isaf y ty yn nghaiiol y nialurion; a thrugaredd & hwy oedd hyny. Pe buascnt heb fyned i'w gorweddfan, diau y buasai* damwain ddvchrynllyd wedi dyfod i'w rhan. Yr oedd uchdor y simnaiVn ddwy latb, ae yn ddwy lath o led, ae yn hanner Hath o drwch. Yr oedd yr olwg ar y t, a'r dodrefn dinystriolt yu ddifrifol i'r eithaf. Cafwyd y teulu allan yn ddiogel o'r adfeilion, a hyny heb dder.' byn fawr o niwed. Yn y boreu, daeth rhai ugeimau o'r cymmydogion er rhoddi help llaw i glirio yr adfeil- ion a'r dodrefn, fel yr oeddynt, o'r tý. Cydymdeimhr yn fawr a'r teulu yn eu profedigaeth, a r ddiangift gyf- yng a ddaeth i'w rhan. Oylchwjl Lenyddol Jerusahm.~Oynne\iT y gylchwyl achod yr veythnos hon, ar nosweithiau lau, Gwener, a Sadwrn. Dyma ydyw prif viyl lenyddol y Methodist- iaid yn yr ardal. Bydd amryw o wr enwog yn cym- meryd rhan yn ngweithrediadau y cyfarfodydd. Dis- gwylir am wledd lenydllol a cherddorol o'r fath oreu. Ceir adroddiad cyflawn o'r gweithrediadau yr wythnos nesaf.—Trebor Htcliid.

MAENCLOCHOG. Y J?tM Haiam.-Yr wythnos ddiweddaf, daeth y newydd cysurlawn i'r !!e hwn, a'r holl wlad oddi am- gylch, fod y ffordd haiarn wedi ei phrynu gan fonedd- wr cyfoethog o Liverpool, Y mac y ffordd haiarn lion yn segur er's amryw flynyddoedd; a theimlai amaeth- wyr y lie golied fawr o herwydd hyny. Hefyd, nid oedd ffeiriau y He mor fywiog a lliasog, cr pan y mae wedi peidio rhedeg. Gosodwydjlynioa i'w glanhau dydd Gwener diweddaf; a bwriedir ei gweithio mor fuan ag sydd bossibl. Deallwn hefyd fod y boneddwr yn bwriadu ei gweithio yn mlaen i Abergwaen, gyda'r amcan o gael rhan o fasnach yr Iwerddon. Ein hyder ydyw, y bydd trigolion Abergwaen yn bleidiol i'r mud- iad, ac y bydd iddynt drefnu eu porthladd fel y gall agerlongau o wabanol borthladdoedd o'r Iwerddon redeg i mewn yn ddiogel.Cilanwr.

Y PLEIDIAU GWYDDELIG. MEWN eyfarfod o'r Cynghrair Cenedlaetbol 'GwydSelig, a gynnaliwyd yn Nulyn, ddydd Mercher, o dan lyAvyddiaeth Mr. Alfred Webb, A.S., hysbysodd Mr. David Sheehy A.s., fod y cvfarniadau a dderbyniwyd er y oyftufod di wedd 1 af yn 178p., tra yr oedd 27 o ganghenau uewydd- ion wedi 'eu ffurfio. Y cariciiydd, yr hwn a aDnogalgymmedroldeb, a ddywedodd ei fod yn credu y gwnai etholiadau Cork a Kilkenny gyliawnhau gweithrediad y mwyafrif. Mr. J. Kenny, A.s., a däywedadd y gallai efe wneyd ychydig o gydsvniad a'r dynion a waedd- ent' mwrdwr,' gan eu bod, yn marwolaetb Mr. Parnell, yn myned o fodolaeth fel plaid. Yr oedd- ynt yn ceisio gwneyd cymmaint o ddrwg ag oedd bossibl cyn diltanu oddi ar lwyfan cyhoedd- us yr Iwerddon. Yr oedd yn amlwg nas gallent gael yr un ymgeisydd o'r tu allan iddynt en hunaiu i gario bauor Mr. Parnell yn Cork ac yr oedd ymgeisiaeth un o honynt hwy yn ei adgofio ef am y ci oedd yn portlii ei hun ar ddarn o'i gyntfon ei hun. Byddai i'r Parnelliaid, ya ol pob tebyg, barhau y peifformiad dyddorol hwnw hyd oni fyddai yr holl blairl wedi darfod. Nis gallai Mr. John Redmond beidio cynnorthwyo Mr. Parnell yn dda iawn, o herwydd caredig- rwydd Mr. Parnell tnag ato. Yr oedd pleidwyr Mr. Parnell wedi dyweyd y byddai iddynt ym. neillduo o fywyd eyhoeddns os oedd y wlad yn penderfynu yn en herbyn. Paham, ynte, na fyddai iddynt ymddiswyddo. yn awr, a gwneyd y praAvf ? Yr oeddynt yn gwybod eu bod yn frad. wyr, bob un o honynt. Mr. Sheehy a ddywededd fod Mr. J. Redmond yn gwybod na fynai .Wexford mo hono etto, ac yr oedd yn myned i Cork i ymladd achos orchfygedig. Ar benau John Redmond a Dr. Kenny yr oedd y cyfrifoldeb yn gorwedd am y canlyniadau a ddilynasant eu gwaith yn annog Mr. Parnell i ddal yr arweiniaeth, ac i weithio fel yr oedd efe wedi gwneyd am y deng mis olat cyn ei faiwolaeth.

? ?.h.o' d.i Y" <:d??n<eiHioi yco. ?n o bMQ y I Tr'^v.R»'la»110,1 Uli 0 ??ion eraiil, tadu ei I ;?..??f" "= MynyttenKhohad, <b'- ???wyd.)ie.!?.naso?d. v.. .Uuercvbi, dydd Linn diweddaf, cyhurJd I i) \Vit'??' wiiiliams, Foundry Street, CaergyLi 0 fod vn ouog o ladrata swin o gwrw, o gasgen I lirrthvnol i Gwmni i'iordd Haiarn Liundam ai Go"le<W o.'liowia. Ymddeugys fod y cavcbaror week ei ddal yn ngorsaf nwyddau y cwniui, y. tvnu cwrw o KMKen nedd n.cwD gwa"en YDO. Hhoddwyd tystiolaethan ya proii r cyhiuWiad, a lite?.,iY Ii?lli.?ror i'r fr,,twdlya lfaol. Caai '??y'? i'r CMHha.Tor s?'t meichiau. VAU-EY.—Dydd Hun, o Haea yr ynadon YD v Vailcy, eyhu??.i MMr? Jones, Ty'n.y'Ho'-dd, tit, gall Nlr. J? It. Pariry,y $%?,(I(Iog e-yauortl'.wvol, 0 c.?eu?so csdw ei dextu Gym- ?.,d v diffynydd i ty?- yn Mireherbert, lJ,j¡'!udi,' Cym: 11, He Yo' (wIld efe yn gweithio: a i ?.??<?.???.nni.maM<.l'wd<.utu.yr oeddvntY!Mf"dY??yn am gyrmorthwy Dhvvio' ??w?yd?fibM?n?M? O ?vd.iiM yu nsha'chM. Dirwywyd John Jones heiyd, yr hwn a wasanMtbai yn Medelwa, ALer?rtW. i bunt, am feddwi. JJoii'i'H, PoiiTiiMAHoa.— Nos Wouer diweddaf, ci'n'ia*ii»-v.l cyfarlod dirwestol ya nghapel v Mutliotli-iiiaid' yn y He uchod. Dangosodd y tri"o!ion, ychvdig ddyddiau yn ol, uad oodd urn- vnt e.i#iea yr uuig dafaru yn y He drwy Ylll- Hdangus ii'.ewn dirprwyaeth o fiaen yr ynadon i ddeisvf anivnt beidio adnew.yddu y drwydded ac eibvu hyn y maent wedi llwyddo, ac nid oes mw?eh .?L?Ln vn y lie o gwbl. ?uderfynwyd ,i.H',? Y !ud<?'?-th drwy ynual y ''yfMfod ?r?tot uchod. Llywyddwyd gan Mr. U. (;.wc,cv!'eit'"?'Cric('ieLb,g<.uyr ?Yny cj?d ?'iwn.!au ftrdderchnt;. C?hvvd MMtbiM <-ry?H befvd gan y C?dbeu Hughes, Porth. m?o. v ?'i' W. Hughes, Forthmadog, a Sauiuel Owen, Tatiygrisiau, Ffestiuiog.