Baner ac Amserau Cymru

Y CYNNYGIAD WEDI EI SYLFAENU AR "HAWLIAU CYFIAWN Y BOBL." FONIDDIOION, Ir ..ad yn .1? UUa. 5'gU,,JA. WU'V'Uo v" ,va lld- y id glr?ll,dr:yddl7olI yn v Faneb am EbriU 7(ed- nid yn gymmaint &m cynUnn Mr. Gee ydyw, ond am ei fod, i'm xet? i, yn gyuuun sym4 ayf- Lw.. eang? rbyddfrydig. Y mae yu f[ynHun teg i bawb yn mhob man, a than bob math o M?yioht&d&u. Byddai chwanegu ato, yn gystal a tbymi oddi wrtho yn mweidioi i'r cynllun. Nid oes dim yn ein poeui mewn perthynas i'r eynllun end yn unig na bonsai y oynllun- ydd wedi ei anrhydeddll AS A. S, gau y bobl, i ddadleu hawliau y bobl, BC i gario y oynllun yn fesur trwy y Ty o aenedd. Baasai hyny yn enw i'r oynllmiydd, yn fen- dith i'r wlad, 11.0 yn gyfiawnder A'r trethdalwyr. Ond 01 nad eilid cael y oenedtydd neu'r cynllunydd i'r Tf, oni ellir anfon y eeuedledig-sef y mesur-yuo rhag ei flao. ? Y mae'n arw o beth fod yr ynadon yn rhoddi trwydd- edau i dafarnaa megys o'r ta ol i'r tretbdalwyr, a hyny ya beichio gwarau y trethdalwyr & mwy o drethoedd. Yr ynadon yn trwyddedu y tafarnau i demtio y bobl i feddwi, a'r ynadon yn oosbi y bobl aID feddwi. Aa yn talu ell buaain yr holl goatau am gosbi am feddwi, y mae'n debyg? 0! Da: Did felly chwaith; fe ofelir am fyned i bwrs y trethdalwyr am y pro. t'e glywais ddyweyd mai Hael yw Howellar bwrs y wlad," ond y mae'n ddigon anhawdd genyf gredu fod yr Howell hwnw, pwy bynag ydyw, a ph& le bynag y mae, yn fwy hael n?g yw yr ynadon ar bwr. y tiothd.iy, Ni dJylid oy?a a phetbau yn yr agwedd ;ia.. Pa beth ydd yn fwy priodol a rhesymol nag i dretbdalwyr pob plwyf drin achosion o'r Datax a nodwyd ar eu ifo\d :ihU:s: e:'l t\l Îu:oa1:rd rume: fawn v hvd- Y? eiddoh, DULIN.

fONSODlOlOK, n Yr ydym yn synu y tfordd yma at y gymaeD.- l r ydym yn bur anfoddlawn i feddwl talu degswllt a chwecheiniog am bob ceffyl, fel yr ydym ni yn daally ihaid gwueyd o byn allan: y mae'n sya genym mor chwithig ydyw meddwi fod y dreth ar bwdr gwallt iw thynu a'i rboddi ar yr amaethwyrdruain. Yo sier, nid ydy" y Rhyddfrydwyr yo y peth yna yn boddloni y rhoi sydd i dalu am bob ceffyl. Fe ?,.i y geUwoh chwi roddi aglurhid yn profi na byad ei. beichiau ya drymacb r..g y,lynt ya bresen- :t ;ny;;=:thx:1;:IYfr!th ;r:: 7r bon ydym yn edryoh arui yn ormes hol101-y mw y "gyllideb" yn OOryoh ao yn gwneyd pob peth o chwith. Oi paaia bon yna, y mae'n sior y bydd yr amaethwyr yn rhwym o edryoh ar j Khyddfrydwyr fel rhai i'w gwrth- wynehll yo yr etholiad neuf, a rhoddi eu holl ddylan- wad o blaid y Toryaid; ao felly, beidio rhoddi en hun- ain 111 nAd i'w meistradoedd tiroedd i saethu atynt. Os dm sydd i'w gael ganddynt, byddy wladyn rhwym o arbau am ymdreohu oymmaint o'u plaid. Amaethwb. [Nid oei yn mwriad y weioyddiaeth i godi troth newydd drvy eu oynnygialpreseiinol. Oostwng y trethi sydd YU S-r yn oaei en oasglu y maent i lOa. (So. ar bob Mffyl Y mas lp. I& yn caei ei dalu am rai, a 10s. 6Q, am ereill hyd yma ond y mae y rhai hyn I fod li¿, i gyd n ïi mN! raid 1 \t J: "'d y Dut?wyr fydd eich (yfeiilioa goren M bob I'?gYlohill Gmy Toryaid y gOBodwyd treth y c*n I —Gol ]

ICYFARFOD MISOL LLEYN AC 1 S EIFIONYDD. I rrnOION, I Tm Mhch ryw r" go Mr wedi _1 eu 10I0d i !awr ar dd?mM y FANM o dan y penawd bwn. nYn y Fanbe ddiweddaf, gweltm lythyr gan uu D. f'ShM, yr hwn aydd gyda phluen fel wedi bwriadu II ^y™ Minor Fe ddylai D. H. eoao mai nid .?" ?'?" ydyw pawb sydd y"'y yn Lley? *"» aWa«onydd; ae hefyd, mai nid r lY'?, unpeu ddau o'r  '?d yndUyn y OyhrMyddMi?I sydd ?n gyfryw w i'l J™ii: rhoddi ymddiried i'w geiriau. Dylai gofio J4 BII gall ef, er cyromaint all fod ei wybodaeth, r'd,lDedd'liau y rhai fydd yn bresennol yn y cyfM. !o??dd) 0 blegid dyw.d ef yn ei lythyr, Na ddarfn i "'b gyBnYg, a& meddwl oynuyg." 03 ? ddMfa i neb n1¡, P- '? y ?'" ef wybod na ??" i neb fedd- ?l ?,? ?y!! Y me y rhaid ei fod yn ddy6ithr ,awn i ymdd, Han'.oY n y rhai oedd yao pan y meiddiai ddy. twe? "?''< Myriad antariaethus. Os na bu efe ei iddn,.i f., fo yn Llanaelbaiarn, y m?eyn debyg '?dda"?? am yr hyn a fa yno o b.rthynM i Mr. W., «c T un yn Ueynt?yr yn e:th&fd? dcimI&dM heb ?r  '?"y y cyhrfod yn TydweUiog, b?.y ? htb?t ? y K^nai D. H. Ond yn ol y?yr y gair len, RIal ? aethrwydd y galon y llefara y T mwy?rif wedi barnu yn ddoetb oedi y '"m'?' ? ?''?' MMyw i'sgwrthwyBebwytj: pa .,w--d ,?dd di?u y y. ycyun?itd na'r d,i Vtydfl"th,, ?"? D. Hughes? Dy?tdweh ^e'jd n» neb yn gwneyd ua da na drwg o'r I 'udzdOd4?th ond Minor. Os ydych chwi Xn Meda fod Minor wedi bod yn ddiofal sryda'r gwirionedd, rhaid i minnau gredu eich bod wedi myned i'r tir hwnw y l mu Uawer eoh blaea ynddo; aef, 01 na bydd rbywbeth yn byebys iddynt hwy, oredant na hvdd y peth hwnw yn bod o gwb). Felly chwith?u: tm n? ddMth o bos- 8)1 neb i'oh sylw ohwi i wnd byn. are?vvch nad oes aeb yn gwneyd Fe all at y dylem grybwyll yr achos pa Iwm y mae rhywfanau yn gwneyd hyn ynfwynamanau ereill yn yr un dosbarth. Y mae hyn yn di^wydd rai prydiau mewn natur Y mae yr ystorm rai prydiau yn taraw ar ran o'r wlal), ao yn andwyo ei phrydferthwch, pryd y mae rhau arall heb dfirnlo braidd ddlui oddi wrtbi, Pan y mae awel o wynt yn dyfod o'r gogledd, y mae y rhai ar lanau Nefyn a Pbotthdinll ien yn teiralo yn dost gan ei gerwinder, pryd natl yw Abersoch a Llanbedrog yn telmlo ond rliyw ychydlg iawn o'i dylauwad. Felly gyda'r oynnygiad hwn yn y Cyfarfod Misol .—os yn y wedd y gosodwch obwi ef allan y mae, y mae Eifionydd yn dawel, gan d lisgwyl y bydd lIIr. W. yn gwasanaetbu ell cyloh hwy fel o'r hlaen, Hefyd am Leyn: y mae llawer yma yn dawel, am nad ydynt wedi sylwi ar yr ysgogiad, gan feddwl pe huasai y cyn- nygiad o gaell dan wedi pasio, na fuaaai rhywrai oedd yn Tydweiliog yn ei gynnyg i fod yn ysgrifenydd yn Lleyn, Y mae y rhai sydd wedi meddwi a sylwi ar y oynnygiad fel wedi oymmeryd lie; fel prophwyd, pan yn edryoh ar y brenin hwnw yn Israel, gan weled y dinystr a wnai efe i'r genedl. Y mae 1B well gan ambell un gael bod yn frenillhyd yn oed ar wybed na bod yn cydweithio & neb o'i gyd- frodyr. Buasai yn dda genyf pa buasai eich llythyr cbwi, neu rywbetl1 arall, yn fy nwyi i gredu mai nid cael Mr. Watkin o'i swyJd oelid wrth wraidd y eyn- nygiad gan lawer oedd ya Tydweiliog. Y mae eich llythyr yn wan iawn gyda golwg ar hyn, ac yn gryf mewn lie y gwoaethai llawn oystalpe buasai yn wanacb. & oedd gwaith Mr. W. yn oymmeryd yr oohr a gym. merodd yn yr etholiad yn ei anghymmhwyso yn ei swydd, sydd heb ei benderfynu; ond y mae yn bur wir i rai oedd yn Tydweiliog amlygu ell barn nad oedd i fod o gwbl yn Fethodht tra yn ymrestru gyda'r Toryaid, Pa un a dybiwoh ch?i ydyw yr un anghymmhwysaf i fod yu ysgrifenydd y Cyfarfod Mbol-un a fyddo yn Dory gwleidyddol, ynte un yn Dory gyda phothau crefyddol? Dywed Mr. D. Hughes fod yn llawn bryd rhoddi hen dermau di-ohwaeth yr etholiad hoibio bell aoh. Onid ydyw felly heryll gyda phethau orefyddol yn yr eglwysi, ao hefyd yn y Cyfarfod Misol, JiJr nad oes ond rhyw dair blynedd er pan yr ydych chwi yn Lleyn, y mae lie i ofni y gwyddoch am yr hen air hwnw o'r hyn lleiaf, y mile llawer o'i ystyr yn eich llythyr II CAn di bennill mwyn i'th nain, Fe g&n dy nain i tithau." Fe allai y cawn sylwi arno ryw amser ..tto, Ydwyf, Foneddigion, Ctmbo. [Derbyniasom ddaulytbyr arall-un gan Anti Humbug, a'r Hall gan Un o'r Trefnyddion. Ond y mae yn ddrwg genym fod y ddau yn ymostwng i gryn lawer o ddifmeth personol-un ya ysgrifeuu ar bob ocbr i'r pwngc, Pe buasent yn cynnwys rhesymau o blaid yr oohr y dadleuant drosti, oawsent en cyhoeddi; end gan nad ydynt yn cynnwys fawr ond difiyaeth, y mae yn ddrwg genym Has gallwn roddi lie iddyat, -GOL.)

I Y MESUR DTODL. I I Footddigios, I Ymddengjs nad yw Mr.'R. Herbert Williams a min. nau yn cyttuno yn bur dda ynghylch teithi y mesnr dl. odl. Y mae wedi oyhoeddi yn y Faner bedwar o lythyrau, yn oynnwys sylwadtu ar fy erthygl fer i ar y mesur hwnw. Vis gallaf feddwi am ddilyn R. H. W. yn ei boll droadau. Yr wyf, wrth ymaflyd yn 1) Y'g"f 11 i anfon gair ato yn ol? yn teimlo yn bur sicr n i by.d ?? mi fenu dim ar fy nghyfaill i beri iddo wda ei .?" a grnyu fyddai ei amddifadu o'r pleser o fedd wl nad oes neb ond efe ei hun we li oanu ar y mesur di odl, fel un yn ei ddeall, er Williams, Pant y ceiyn. A.wgrymais ynddiweddar yn y FaUEB y byddai i K. H. W. ?.io .? gyf..di, ?hyddi.ith; yn b..difd,l. y mae eisoes wedi gwneyd gellwch ei weled ar y traetli, high and dry. Y mae yn gweled tir rhyddiaith mor dobyg i f6r barddoniaeth, fel na Ayr ragor rhyugddyut, &C am hyny tybia ei fod etto M ddwfr, tra mewn gwir ionedd y mae, fel y dywedais, ar dir sycb, Nid gwoeyii haeriad diaail yr wyf. Dy ma eiriau R. H. \V.: "Ond gan iddo son symmaint am ryddiaith, yr wyf yu gofyn i(ldo" (sef i mi) "pa beth, neu bettaau, yw y gwir wahaniaeth rhwng rbyddiaith soniarus a barddon. ol, a phenoilliaeth mesur diodi Milton ?" Y mae yo amlwg nad yw fy nghyfaill yn gwneyd un gwahaniaetb rhwng rbyddiaith a mesur diodl, pan. v oeisiai basio y tlinellau a ganlyn, a'u oyffelyb, fel barddoniaeth fesur edig a ehynghane d dol- II Y rhai "Y rhai A gymmerant y tonau anwar wrth y brig, Gan gtyohn an penau anferth, a'u orogi A ayfrdanol drwsi yn y cymylau Ilithrig eS¡n ;oads{ :a :delfry, Traethiadur, t. d. 267. Pe buasai R. H. W. yn troi allan o'i weitbd) ddoirefn glin a gloew, ag 61 arefftwrarnyut, buaswi yfory nesaf yn rhoi fy bus i fyuy id lo fel pientis, he yn rhoddi iddo Iwm da o fara oeirch 0 f1 ml-en. Y mae oynnyrohlon yr athraw rhydd farldol yn rho eglu'b&d gweibbradol ar y rheolau afreolus a geisia e, sefydlu, ac yn myned yn mhellaoh na dim a allaf ti ysgrifenu i beri iddynt gael ell gwrthod. Pe boddlon- asaiMr. W. ar siarad ac ysgrifenu, hwyraoh y cllWStd rhai yn barod i gredu ei fod wedi darganfod riiywbeth, ODd y mae ei farddoaiaeth fendigedig yn oanmawl cyn lIeled lOr y rheolau wrth ba rai y gwnsed hi, fel na wel- afwn tebygclrwydd 1 sefydlir atbrawiaethiy Coifandy yn ddeddf yn Ngwyllt Walia. Uyn & H. W. sad oes gwahaniaetb hanfodol rhwng iambic a trwha, a his fi am o.od b.-linall ar ol y sill aooenol yn yr Iambic, o'i blaeD yn y trochee. Yagrif enais ar warant awdurdodau oyn iddo ef wneyd ei beirianau newydd yn hysbys. Dyma fel y dywed yr Imperial Dictionary Iambic, iambut, II, In poetry, a foot consisting of two syllables, the first short, and the last long, as in de light. The following line consists wholly Sof iambio feet:— He scorn; the force I that dares I his fu I ry stay. Trochee, n,- In verse, a foot of two syllables, the first long, and the seoond short. Oyda byn yoa o grybwylliad, yr wyf am adael fy neffeiniad o goifanau yn yr ertbyg i sofyll neu syrthio, gydshysbysu mai camargraphiad oedd galw mewn yn y llinell ganlynol yn gortan Gwelais y dynion yn dyfod i mewn. Fel hyn yr oeddwa wedi ysgrifenu, Sylwer fod y IHn. ell olaf yn diweddu mown hanner corfan." Cydnebydd R H. W. yn el drydydd llythyr fy mod yn "eithaf oywir fy ngolygiadan ynghyloh celf-fesur ar? rol, ffu ofvz odledig, ag sydd gan y S"son, ac y canwyd arno gan Dryden, Pope,- ac ereill, ao fel y gall' e:\l, eifI %c:ll I I acoenol bob yn ail, yw y rbeol." Yr wyf finDau o'r ocbr arall, yn cyduabod ei fod yntau yn gywir ei olygiadau ar yr un mesur; ond pan genir y mesur hwnw yn ddio il, dyna ni ein dau gleild-yn-nghledd. Dywedais mai deg sill, neu bum corfan dyrchafedig, Vdyw hyd celfyddyd. 01 y mesur arwrol ond cydnabyddais fod Milton, wrth droseddu y drtedrtf hon, yn gwneyd iawn am yr osgoad, diwy ddwyn i mewn amrywiaeth o gorfanau ereill, ac yn cadw i fyny gynghitnedd ddidor drwy ei fedrus- J rwydd yn eu himpio i fewn. Cydnabyddais fod dygiad i fewa y corfanau hyn i ganol iambics yn oynnyrcha math o ryddiaitb berorns, ag sydd yn rhoddi grym ao amrywiaeth i'r mydr. Cydnabyddais hefyd fod He mawr i amrywiaeth o fewn terfynau y corfanau dyrofcaf- edig, ond nil. ddylid ar un cyfrif geisiodwyn mwy o am- rywiaeth i'r mesur us-, a ganiati yr iaich. Yr wyf yn edryeh ar amrywiadau oorfanau fel eithriadmit.ir ,rheoi, as sy'n gofyn medruarwydd mawr i'w dwyn i fewn. Y mae Mr. R. II, w. yn oamgymme yd yr eithriadau am y rheol. ao yn ffurfio ei linellau o eithriadau bob gair, ao yn Ile defayddio ei ryddid o fewn terfynau rheol, y mae yn sathru deddf y mesar dan draad, ao yn ei raffu gyda rhwrg mympwyol nes ei ddarostwng i ryddiaith noeth. Y ffaitti yw, os oanlynir R. H. IV., cewch eioh hunain mewn tryblith. Ysgrifena fy nghyfaill yn erbyn y rbeolau a grybwyllais ya yr erthygl, gan geisio eu tynu i lawr a'r eithriadau a gydnabyddwn fel yn gyd. wcddol bwynt. Os yw weii dyfod o hyd i eithriadau na nodais i eu cyffelyb, nid wyf am ell gwrthod, ond cofier mai fel eithriadau y mynwn eu cydnabod. Bellach, yr wyf wedi nodi aagwrn y gynnen, ao heb allu gweled y gobaith lleiaf y cyttunwn byth, yn eowedig ar ol darllen y frawddeg a ganlyn :—" Y gor- .ph wysiadau terfynol yw y gwir a'r unig wahaniaeth ag Bydd rhwng y mesur rhydd diodl, a rhyddiaithaoniarus a pherseiniol" Pa ham y rhaid i Mr. Williams ben- droni ynghylch oorfanau y mesur diodl, tra nad oes eisieu dim ond medru ysgrifenu rhyddiaith soniarus gyda gor?hwyaiadau terfynol ? Yn bytrach na dilyn fy nghyfaill drwy ei holl sylw- adau, ymdrechais grynhoi y gwahaniaeth sydd rhyngom i gyloh byeban, fel y gwelir oddi wrth rediad y llineilau uohod, G,tu i R. H. W. roi brawddeg i mi,i*w thrysori yu fy nghjf, yr wyf finnau yn dychwelyd y benthyg drwy gyftwyno iùdoyntau yr un ganlynol, eildo ei g,faill Mr. John Morgan, Cddnant—" Y gwahaniaeth rhwng bardd- oniaeth a rhyddiaith yw, foi y bardd yn y blaenaf yn gaod ei fOOdwl allan mewn Ilinellau msuredig a man- toledig, 80 os gall, odle-lig a ehynghaneddol, er mwyn boddhau y glust a thwymno y galon." Myn R. H. W. osod cerdd ddiodl Pant y oelyn fel bron yr unig esampl o fard loniaeth ddiodl!Gymreig. Y path sydd yn fy synu i fwyaf o ddim yw fod Ilinellau diodl Williams, Pant ycelyn, a'r eiddo Williams, Cor- fandy, mor dra annhebyg i'w gilydd. Yr wyf yn deall Pant y celyn jyn dirnad ei gorfanaetb, yn adnabod ei iambics, yn gweled ei symmudiadaii a'i fantoliadau, ac yn gwerthfawrogi amrywiaeth ei orphwysfiiiu. Ond pa ham y canodd y Corfanydd mor annhebyg iddo, ac yntau yn ei ddeall oreu o bawb? Hwyrach iddo ei fsistroli er mwya ei osgoi. Y mae R. H, W. fel mynegbastyn dangos Williams, Pant y celyn, Myaydd- og, Tan y marian, Trebor Mai, W. Hughes, Arfon, Tal- haiarn, Alun, a Golyddan, gan gyfeirio atynt fel esamplau i'w dilyn, ond yn troi ei hun ar ei sawdl, 80 yn rhedeg ffordd arallllr hyd ei hynod lwybr ei hunan. Er nad wyfvn disgwyl cael cyfarfod Mr. Williams yn ngwerddonau hyfryd cynghanedd a melodi, etto hwyr- aeb y gwahoddir fi ganddo i gyfarfad ei gyfaill John Morgan i'r Corfandy; ac os yw wedi bwyta yr oen a a fwriadai i Talhaiurn, fe wnaiff tamaid llai costus ag tro yn enwedig os dug John Morgan gydag ef y svitiaT a fwriedir i Oliver Jenkins ac Adda Jones, fel y caffom dipyn o feirniadaeth arnynt gyda'r bibell. Yr eiddoch. Foneddision, Glan afon Gonwy. I. D. Ffriid.

11 SYLW BYR AR Y GtFRAITH WLADOL YN EI OHYS8YLLTUOt. A'R FASNACH MEWN DXODYDD MEDDWOL. DONSDDIGION, I- I. Addehr.erbyn hyn yn gyffredinol fod meddwdod yn beohod; ao nid yn unig yn beohod, end ei fod yn achoi o alar, gruddtan, a gwac, tlodi, a phob annbrefn, ei fod yn foddion i lenwi ein tlottai, a'n gwallgofdai, a'r car. obarau, fel 1mae yn codi trethi at gadw yr anffod- ueion yn y gwahanol leoedd a enwyd, nes y mae yn sia- Ilawdd i ddyn o egwyddorion gonest gario yr egwydd- orion hyny allan, os na bydd ei gefyllfa uwoh lawgweith- iwr oyffrediu. A ddylai pethau gael en goddef i barbau fel hyn ? A ydyw yn iawnao yn deg i'r dyn sydd yn gweithio yn ddiwyd a scbr, er mwyn cadw ei wraig a'i blant Yk O'aarNs, orfod rhoddi rhan o'i ennillion i g?dw ei gYm- mydog yn y dafaru, yi bwn tyddyn dewM bod yno, y» » hytraoh na gwaiwe er enciti Mi)m i gynnal ok'i deulu? 'WiK Tybiaf y eydattebt pob gweithiwr ti fed yn orthrww o"r mwyaf arno. Wel, ain hymofyniad nesaf a fydd, p. ■; fodd y oawn ymwareii o'r goithiwia hwD ? i Y m.e -ilawar o attobi-z --di,eu cYn-Yg i'v ROfYuigd own, ac y mae un tra galluog i'w gael yn • y. Fane* am j Bbrill 7fed, sef rhoddi. yr acboa yn nwvlaw y tr t tk- iftlwyrj &ci .j:. i" «i-'l J

CYMDEITHASFA BEAUMARIS. FOKEDWOIOS, Uyai gi<ida o adyddordeb y darllenais innau hanes Oymdeithasfa y Methodistiaid yn y dref uohod 1 i <otid i mi y sylwadau a wmied yno ar y naill beth a'r llall. Aethuni innau yno gan rym yr awyddfryd am lod yn bresennol y waith gyphfwedi colli V gweinidog- I tOn parchus a gyfiifid magys, colofnau yn ein mysg, i "lywed ychydig o'u banes, ac i ymgymmysgu teiuilad o alar am danynt. Cymmerais hamdden wrth fyneil i edryeh ychydig o'm hamgyloh. Cerais gipolwg ar y fan —sef Bryohyfryd—y diweddodd Mr. Hughes ei yrfa ddaearol, gan gofio ei wedd, ei ardduil, a'i Idis grymus, yo enwadig pan fyddai ei yipryd yn gwresogi, a'i deim- lad yn oytfrii gau fawredd a phwysigrwydd amcan .elU1Jol\etb yr efengyl. Y'ohydig yn mlaen calais olwg ar Benarth, lie y bu farw Mr. Rees. Gmwyd ef ill Ohwibrin isaf, Lianotnoan, a bu farw mown palas gwycli; ao oddi yno, ehedodd ei ysbryd, yn hytraoh, iy^wyd ef ,gan angylion, i fwynhau etifeddiaeth yu y ,olt)Ulji IA(IgGhWU augladdau p irobus y ddau, gan ufidio yn be.at na chawa weled ea gwynebau mwy, Gan i mi fethu a myned hyd Lhndyssilio gydag uigladd Afr. Reos, a gwrandaw a darllen cymmaint ynghylch y fan, a hyn a'r llall, penderfynais, a chydawn .is, fynu golwg ar y fan y dodwyd ei lwch i orphwys. Lie digon diaddurn, etto y mae yn llaneroh dlymnnol, a rbywboth romanhc O'i deutu. Claddwyd ef mewn oraig ar uchder tir yn y fynwent; ao erbyn y oodir yno wlofn, bydd ei feddrod i'w weled o Treborth Hall, He ovn hir y sefydlir y teulu. Er ei fod br add o'r neilldu, ,nawn oladdfa ddidramwy, yr oeddwn i yn oymmoli. &'r fan. Yr ooddwn braidd yn ddig wrth y rhai oedd yn rsgrifeuu beirniadaetb ar y gladdfa n'r ponton. Gwell t'uasai geayf 6 ddistawrwydd. Y mae yn wir nad oedd t im ddiwrnod i ganu ar 18n ei fedd; ac ni wn i ddim a ydyw y bedd yn lie i syetcMo rhyw lawer ar ei fin ai peidio Buaswn innau yn oaru fod auerchiidau, lie Mwa capet, fel y ba ya U?nrwatM g?ddeji?h Mr. tfughes. Y mae y bedd ei hua yn pregethuyo ddiBt?w, 'u d yn gryf, i'r meddylgar; ac ond odid na bydd yr hyn a ddigwyddodd yn L!*<idysM)io ya oymbyh&d i gael claddt.ydd mewn cyssylltiad &'r capelau, a'r rhai hyny yn eang; oanys tfolineb mawr, dybygaf h, ydyw deohreu oiaddu mewn rhyw leoedd oyfyng wrth gapeh, megys y gwa mewn amryw fanau. Ao o ran hyny, 08 llwyddir yn y seuedd i gaely oladdfeydd yn rhyddiou i Ymnaillduwyr weinyddu ynddvnt, bydd hyny yn lleihau y pwysigrwydd o gael oladdfeydd wrth gapelau. O'r diwedd cyrhaeddais dref Beaumaris, all yn lied fuan i'r eapel, a chofiwnnifer fawr o w ne u a wel-wa mewn iSassiwn yn MÔn nail ydynt mwy John Blias, Richard Llwyd, C. Williams, John Prydderch, John Charles Williaolltoberts, D. a, Griiffth Davies, John Evans, 11.0 amryw ereill. Ao yroedd yn ddrwg genyf glywed am afieobyd y brawd o Lanerohymedd yn eiluddias o fod yno. Bftm heibio i dt Llwyd ond ef nid yw yno. Aethum i Lanfaes i weled ei feddrod ef ao Elia?, M yr oedd ya syn genyf ddeall fod 33 o ny? yddoedd er pan fa f? Mr. L'oyd, ao agos 1 28 er pan frf.? EtiM. Hyn.d. mor fy? yr ?g.&wn :P: oymdeithas yn en tai, ao mewn cyfarfodydd, ac am eu gweinidogaeth sr y maes mown Iliaws o gymmanfaoedd, Y mae y saesiwn i un yn eu cofio er S o 45 i SO mlYlJodd yn newydd iawn, canys ychydig iawn sydd yndcli bell. ach ago ydoedd bum mlynedd a deugain ynol; ond er colli a cholii, ïe, lai defnyddiol, yn mlaen y mae yr Mhoa yn myned. M yn atkä hefyd, .M3MymM ei Berohen Anfeidrol yn got-r? am dano. Caf?d caredigrwydd mawr iawn, dybygid, yn y dref-petbau ya cad en dwyn yn mlaen gall y cyfeilhon yno yn ddehenig aO mewn ffyddlondeb mawr: a mwy^nar cyfan, cafwyd arwyddion fod yr Argt-wycld heb em gadael, a'i Ysbryd heb ei gymmeryd oddi wrthym- "Y man bo ef, boed fryn nell fro, Sydd gyflawu o ddiddanweh." Ond odid jrgoddefir i mi ddadgan fy marn yn rhydd, ac mewn lymmer dda, na oharwn weled trefn Beaumar- is gyda'r emynau yn dyfod yn ar/enad guffredtn. Yi oedd y canu yn dda, a da iawn, yn iirwyddo medr, ym, arferiad, a Uafur mawr. Ar yr un pryd, y mae trefnu I digou o em) nau i bedair neu bump o odfauon ) i. thwym o fod 4 rhyw dditfyg ynddo. Gurmod fyddai disgwyl ir pennillion fod yn oyd-daraw a mater j bregetb, nu o'i Maen nae ar ei ho!. Rwymob mai y tonau addasaf i'w canu yn y gynnulleidfa a ddewisid gynt«f, ao wedi byny emynau neu bennillion at y tonan, a gall.i na bydd.i y naill .? 11.11 at y brege*b. G?ll yr emyn hefyd fod yn rby faith i'r gyfran a. amser iodrrwh;¡n c;!œeli; ft:na °dd:i id, a chael y pennillion ar y tonau hyny yn unol &g am- can y pregethau, fr wy i'r dadganwr, ar ol clywed y tes- tyn, a deall scope y bregeth chwilio am dmynt; a hyoid- al enwi y tudalen yn gyfarwyddyd i bawb gael o hyd iddynt. Ond o'm rhan fy hun, gwell genyf adael t pregethwr at ei ryddid am y pennill oystal aT testyn, a gadael iddo ef ei roddi allan. Yr wyf yn dadgan fy syniad ynrhydd, ac mewn tymmer dda, a gobeithio nad wyf yn rhoddi un achos tiamgwydd i neb wrtb wneyd hyny. Pa fodd bynag, yr wyf yn rhoddi canmoliaeth uchel i'r cantorion yn Beaumaris, fod y tonau a'r canil yn dda iawn-ya ganmoladwy felly. Oollwyd yr oedfa chwech y boreu hefyd; yr ail dro I mi fod mewn sasiwa hebddi oedd hon. Gallasai fod rheswm da dros hyny yn y lie hwn; a phobl y ne wrth g*rs, WJT oreu pa fodd i drefnu. Gall rhyw rai fod yn dyweyd fod y dydd yn ddigon 0 hvd, ac y buas- ai ya dda pn lawer ei chael; and gadawn hyny i bobl i 11:' d,rl1::e¡,. ehliwfld genyf fi :í t bh a,rfer dda. Yr wyf yn ofie oedfa chwech yn y baron meWB sasiwa yn A-, a brawd na chyfr fid mo hono yn rhestry pregcthwyr mawr oedd yn pregethn a hyny ar adnou yn dcstyn y tybiai pob bacbgenya y gallai bregethu arni. Ni waeth, er byny, yr oedd 11° nerth, golen, a mwynhid a ehwanegwyd deunaw at eglwys y dref hono yn uoig drwy yr oedfa bono. Gall fod perygl i lli ollwng i lawr yr oedfa chweoh y horen. Ond nid dooth y eyfrifais innau un amser roddi dau I bregethu yn yr oedfa hono, camys y mae un yn ddigon; fel y gellid cael amser at foreu- ? ryd, a dyfod yn ol i'r seiat am wyth o'r gloch yn brydig?wn. Meddyliais lawer gwaith fod angen !lith ar y dull y darllenir enwau y broiyr a fyddo i gymmeryd rhan yn y a;=::taJhdá,a :!d:C° y ::Jiryhrdl; moddion. Y mAe y naill gyhoeddwr yn gwahaniaetbu yn fawr oddi wrth y Hall, Yr enw yn .yml a geir gan rai-ceir gan ereill, Mr. hwn a hwn-rbaid i ereill gael dyweyd y Parch. hwn a hwn. Ni wn i ddim pa ham y rhaid wrth y Parch yma? ac mi wn fod llawer nad ydynt yn deill meddwi y cyhoeddwr hwn yu ei arfer' :d;'Y:elit pe :tr}:digh wnA1 ee:=l ambell un ddefnyddio gair i dybygu i'r Saeson, oni wnelai y gair Parchcdigwn y tro am y cyCan yngh.d, Ond ymgadw oddi wrth bob dull rhodresgar fyddai ddoethaf. Y mae yn gofus genyf fod y diweddar J. Jones, Tremadog, yn d&ruen y rhestr yn Merlab, Caer- narfon, ryw dro, ao yn arfer Mr. hwn a hwn, am y brodyr. Wedi iddo ddarfod, cododd rhyw wr a sir- Fflint ar ei draed, a dywedodd, Y mae brawd Tra- madog yma wedi darllen enwau y brodyr ydd i fod ya y t1: d:r1tea;edd:13:fr11j: gofio oynghor yr Apostol Iago, Na fydd wch feistriaid hwer fy mrodyr." Y mae cryn fasgrellni yn y ey- hoeddi hefyd. Cyhoeddir brawd a radd isel gan ddy- weyd, "Y mae Joan Willians i fod yma y pryd a'r pryd, Cyhoeddir un arall a radd n weh yn nieistr, so un arall y Parchcdig hwn a hWD, Hwyraeh y gellid: cael dull mwy unffurf, cydweddol A aymlrwydd diiodres crefydd. Gwnaeth John Joneg, Edeyrn, sylw ar ddaH rhai yn cyhoeJdi, a'r gwahaniaeth rhwng y maill a'r 11alL Y mae rhai," meddai, fel dya fyddai yn myned & basgedaid 0 benwaig drwy y dref, gan wae I'dni 11 Penwaig, penwaig," a hyny mewn dull oeraidd, fel pe: naõnasai yn gofala pa un a brynai y bobl ai peidio, ao aeth ei round, a daeth &'r penwaig I gyd bron yn a]. A: e:=, tJ,a. b':JI oe::If drwy y dref, B: waeddi, Penwaig fresh, penwaig fresh, hyn a hyn am swllV a'i ddull, a'! his yn tynu sylw y bobl fel nad oedd benog wedi ei adael cyn iddo fyned drwy hanner Y, dref. Felly yr ydyoh ohwithau," meddai, "gyda y cyhoedddi yma. Y mae John, Pen y biyo, Edeyrn, neu Robert Daf ydd, Brynengan, i fod yma y pryd alr pryd, a hyny mown dnllyn taraw y bobl nad ydych yn gofalu p" un a ddeuant i wraudaw ai peidio. Y llall, A rhyw beth serchog yo ei ddull, fel pe byddai am i bawb ddy. fod i'w gwrandaw. Da bobl," meddai, arferwch ddull teilwng o'r efengyl wrth ein cyhoeddi." Ac yn wir, y mae addysg yo hyn, ond ei chymmeryd. Clywir weithiau ormod a udganu wrth gyhoe,idi, a fiyny yntroi yn anfantais fawr i'r dyn. Megys, y mai hwn a ten, ham, mabhmi a hvm, neu frawd hIcIn a hwn, i fod yma," &o." Bryd arall, H y mas yn bregethwr bynod lawn," &0." Gwell i'r dyn ei hun in fyddai cael sefyll ar ei deilyngdod ei hun. Path arall y tybiwn na byddai orybwylliad am dano yu beth pell o'i Ie ydoedd, y dylid gofalu am wneyd y defnydd gureu a amser mgwn oymmanfa, &c. Terfyn- wyù y eyfarfod am ddau ddydd Marcher yn gynnir a n hedwar, ac nad oelld yr oedfa gyhoea.iufi :i fod .hy<1 hanner awr wedi chwech o'r glocb, ac felly bu dwy awr a hanner a golled. Pe yr arosid yn y eapel hyd bump, o'r gloch, gallcsid myned drwy y pethau a adawyd hyd dranoeth, a hyny yn hwylus, ao felly ennill y seiat wyth o'r gloch ar y mater oedd i fod dan sylw. Os oollir hyn a'r sasiwn bydd yn golled a effeithia yn fawr iawnar ei dylauwad. Ond rbaidad4«f fod marw- olaath y brodyr a gollwyd felly o'n rayag wedi peri gra Id a ayfrd indo l ar yr holl frodyr. Mynai rhai fod gormod a amser y easiva wedi ei gym- meryd gyda choffau am y brodyr a gollaiom. Ni wn i ddim. Cjm nerwyd rhaa fawr a un pwyllgoi, a'r seiat ddeg, a rhau fawr or seiat am ddau. Hwyrach y bu. asai devotio llai a amser, a'i ddefnyddio i'r pwrpas, ya fwy effeithiol. Y mae yn wir y geilir myned i extreme gyda hyn fel pethau ereill id wyf yn dyweyd hyn oddiar feddwi bach amy gweinidogiou,nap am y soiled am daoynt, canys gan na all fo4 gan neb fW1 a batch iddynt, ac i'w ooffadwriaeth na mi, ao na theimlodd neb astronisid yn fwy nag y teimials innau glywed eu marw; ao nid wyf yn barnu y gall neb ddyfalu y golled i'r 6fundiab &wy en mam yn wen na aunaaA— y golled fwyaf a gafodd y Methodistiaid crioed ya Ngogiedd Cymru, a oholled a deimlir etto Ydw hefyd. &r yr un pryd, y mae pob eithafioa i lw gog Kal 4y? y geWd. Maddenwoh feithder y Hyth?r hwa. Ao o« bydd nwjb;t:.rolaytjllh=h :Jç digia tebyz v teimlaf awvdd anfon un etto. Llawr y Cum. HEN DDTSGIJIL.