READ ARTICLES (4)
News
Y LLYSFAM DDRWG.* GAN T DIWEDDAR BAKCH. JOHN JONES, LLANGOLLEN. O'i f--w fel camp ei fywyd,—i'w lwysferch Y lysfam hou, rywbryd, Drwy afler gamgymeryd, D--l wna ben dwla'n y byd,—a cbalon Y clwt diofon c'leta hefyd. Gan bwy'n y byd mae llysfam, Gen i mae'r llysfam ddrwg Gwna'r cawl yn llawn diflasdod, Gwna'r ty Nn )lawn o fwg; Gwna'r dydd yn liawu eymylan, Gwna Ir nos yn Ila n o iiam Gwna dwyrnyn o gydymaith, Gwna fwci fyth o fam. Mae'n faltdod yn y bara, Mae'n gynrawn yn y caws, Maoln fagal am y coosau Ar hyd pob dyn yn draws; Mao'n flow'u y maidd a'r Imeuyup Diflasdod ar y flys; Mao'n chwanen dan y gynfas, Mae'n lleuen dan y crys. Mae'n flewyn yn y llygad, A pbryf yn poeni'r dant; Llygoden tu ol i'r plastr, A bwci ar lwybr plant; Maen llifo'n difa calon Pob plentyn ydyw hi; A tbop a chob y cwbl 0 ddrygaa'n daear ni. Mae'n gasach myn'd i'w gofyn Na'n overseer ni, Nag arian gan y track sliop, Nag asgwrn gan y oi; Na swllt hen gount gan ambell I adyn swrth a sur, Nag at y meistri haiarn Am gwnad yn yr hnr. Pe caffeeh ond ei benthyg, Gwnai'oh dydd cyn hir yn nos, Eich gwinllan her vn ania), A'ch gardd yn frwynog ros Hi wylltiai a'i tbymheran 0 braidd yr angel mwyn Gwoai'r peraidd win yn acid A dim ond surni 'i thrwyn. Hi wna fy mhen yn eigion, A'i dwrn ei hnn yn ordd A tbyna wyllt fydd eilwaitb, Pan ddiangwy' 'ddiar ei ffordd Hi dyn ei gwallt yn rhaffan, Gan guro'r llawr &'i throed, A lleisia lon'd yr ardal O'r 'sgrech grenlona' 'rioed. Ei uMrhyw debyg ydyw I ddanedd Uif dan hog, A chi dan ffiangell storom, A challh yn nhagfa or, g; Ac yna, fel dyllaan, Fel mnl, fel tarw tew, Fel porchell egr gwed'yn Yn ngwasgfa newyn glevr. Ond cyn yn deg lesmeirio, A'n dew a chrng ei sain, Fel dim ond Bas aflafar Bnddngol gor y brain. 0 ljsfarn ti yw'm hanffawd, A thi yw drain fy nyth, I Pe gwelwn ddim ond dwy-flwydd, Rhown ffarwel i ti byth. Mae bachgeu mawr i'm llysfam, A bachgen llai na mi, Gwna'r ddan bob drwg a fynant, A oburs hithan fi Rhy'r mwyaf ar fy nghopa Pob ergyd cas a all, A minan eilwaith dalaf Yr oil a'r Ilog i'r llall. Gwyn fyd pe doi rhyw ysbryd O'r fynwent ati Li, I daln iddi rywfaiot O'r ddyled sy' arnaf fi 'Rwyf fi ry wan fy hunan I dala iddi bytb, Oddieithr wrth ffarwelio A clmreg o'm lIaw chwith. Mi leiciwn wel'd ellylion, Pan drengo hi, yn d'od I chwilio'r gell yn fanwl Lie dyl'sai calon fod; Ni ffeindir dim o houi, Nad faint ca pwyll a'u pien Ond megys mall gnewnllyn, I Nen ddim ond aychtyfi groen.
News
Cyhoeddwn hon ar gais amryw. Os gwir yw fod eneidian Yn myti'd o'r naill i'r Ilall, Ba enaid hon, 'rwy'n sicr, Yn felldith mewn rbyw faU Yn Pharao flinodd Israel, Nen'r Cain fn dan y i 6d, Neu'r Jndas werthodd Ie3a, Nen'r Satan boenodd Job. Glyn daear wrth fy ngwadaau Wrth rodio yma a thraw, Pan ganaf, IlaiB y storom A ddywe,l wrthyf, Taw Y noa a wad dawelwch Ei hawyr las i mi, Mae'r haul dan ball, oherwydd Eclipse ei bnn yw hi. Fy siol, wrth si desgrifio, I dd'ryswch ddengwaith aetb Mae'n arthes andras ellyll, Yr byllaf, gwaethaf gwaeth; 'Does dim yn debyg iddi, 0 ryw, na Iliw, na Hun; Rhaid d'weyd mai llysfam ydyw Fel dim ond hi ei buo. Fy nghnro gaf am gelwydd, Fy nghnro am dd'weyd y gwir Fy nghnro am ffoi oddiwrtbi, A'm cnro am ddal fy nbir; Ond gwn beth wnaf ryw ddiwrnod, Gwnaf lysfab mawr o wellt, Caiff gnro esgyrn hwnw Nes elo'i dyrnan'n ddellt. Pe'r andras iddi'n blentyn, Hi gwuai o'n andras mwy; Pe calon fai gan gythraul, Hi dorai hono'n ddwy Pe megid cyw yn nffern A'i osod yn ei chol, Fe waeddai-boetbed yno- Ar frys am yno'n ol. 'Rwy'n synu i beth y llnniwyd Fath anian snr a swn, Oddieithr i Jewygn Ac, weitbiau, whipio cwn Nea fod rbyw ball am famaeth I fagn cywion draig, Nen pe bai nbad yn marw Fod cytbranl eisian gwraig. Ac, oddicartref aethnm A 'nol y daethnm i, Gan dynn heibio'r fonwent, A hoii ei banes hi; Fy nhad a roisid ganddi A'i galon ddewr yn ddwy, Ac yna'i ben dan briddell Yn monwent fawr y plwy'. A chlywn yn tori allan Oernadau, yn y fan A'r rheiny'n eras ddyspedain Ar furian llwyd y Han Ac ell mor wir wylofns, Mwy dwys na dadsain ceg, Ac fel rbyw fit caloaaa Ar ymyl tori'n deg. Ar hyn clywn gydymdeimlad Drwy holl ddjfnynan'm gwaed, Nes teimlai, mi wn, f'esgidian A'r palmant dan fy nhraei; 0 le, caled dalcen Y clochdy llwyd ger Haw, A chwysai ar yr adeg Gan dostnr nen gan fraw. Ryw fodd y'mlaen neseiis Yn we!w, gwn, ym gwedd, A rbyw greadur welwn A'i draed ar newydd fedd A phwy oedd ef ond Satan Yn ymyl gwallgof braidd, Bron cuai ei draed gan ofid, Bron llusgoi glnst o'r gwraidd. A'i, gelain llysfam yno Ei fforchog droed a wagg, A dagraa'i thacl oedd arni Yn disgyn fel ar dasg Yn wir, with wel'd ei wyneb Gan ofid ar bob llun, Ba deigryn bron a threiglo Dros f' amrant i fy him Ond trown i'r fan a fynwn 0 ymyl ilys y llan, 'R')f)dd caDU giau a chwe thio, A inwynder vu mhob man. I Hi aeth '—' Hi aoth o'r diwedd,' Oadd pob eyfarebirad im', Ni cheisiai neb o'm Hedol, Ond diafol, wylo dim. Ond er i'r llysfam farw, Mae rbywbeth iddi'n fyw, Fel melldith conglau'r fonwent, A'i hellyll dian yw; Mae bwnw 'i hnn fel hithan Yn fwci plant y fro, A'i gais am dagu pobpeth Yu Yau non ifaue fo. Ei c'-iyw mewn ceudwll roisai Dyllnan llwyd a hen, Oud gwtbi-xld ef ei grafanc Yn ddystaw daa ei eo Bu'n dranc llygoden oalwys, A thylwytti 'deryn to, A thegfa'n ngbnb y cioohdy I gy gvion Jack y DaLo. Rbyw gythraul psrt ddanfoii'sid I d ivrio'i ffordd i lawr, A chyrchu ai cbydwybod Kr's mwy na denddeng awr 'Rioedd Satan wedi llnnio A son wrth ambeil un, Fod eisieu durio'i 'winedd A hono arno'i hun. Yn sydyn rhywbeth welwn Yn siglo ger ei fron, Fel epa 'slim crafangog A llais m wy lIasg no. lion; Drwy fedd a hades chwiliaia Y goren ellais i, 'Does llonaid pawen piwiad Drwy'i chorff a'i henaid hi. j' Os ewrddwn yn yr eilfyd, Mi fynai 'i hwtij'n iuwn, Nes pob rhyw fath o heol A drws i'w gwrthod gawu; Dos ymaith dd'we-l pob congl, A I Dos! dd'wed eelt,), 'Do,- I Ac echo gwrdd âg echo, Gan flooddio, I Dos Dos! Dos!'
News
EI BEDDARGRAFF. Wyth-englyn, o noeth anglod-yw y rlai'n I'w rhoi ar ei beddrod A thydi geisi'n gosod, Cwyd dy drwyn, cadw dy droed. Pan hyd i eilfyd, yn ei helfen-aeth Y gethern ai 'n Ilawen; Ein chwaer sydd yn rhydd!' ebe'r hen: Siwd y bn ? Moes dy bawen.' Prin fod dreng na gwreng na, gwrach-a finia I'r fonwent hon mwyach Ie, pob rhyw dd--l byw bach A ball ei chrcesi, bellach Angeu gwyllt mewn ing a gawn—o'i aflwydd Dieflig yn gyfiawn; Yn ewyno'n syn ac nniawn, A llw fod y gladdfa'n llawn. Marvrolaeth sy'n ymwroli—hyd adref, A'i ddendroed mawr arni, Rhag rhyw ddydd, i'w hawydd hi Gwed'yn, fod am adgyfodi. A gwedd hell i ddigwaeddi allan—dygwyd Llygredigaeth, drnan, Fod angeu|ilwyr, fod ing y llan, I'w wachel yn ei chrochao. Fel lloweth eneth ddinam—y gwyllai, Calon galod yn bengam; A'i chri fol taerni teir-nam O be wnaf fi? 'rwy' heb un fam Dened dan hwyl—dsnad ya haid—ar hyn, Yr holl blant amddifaid I boeni hedd ei bedd bob baid, Tra'n 'r anwn bo trin 'r onaid Ddyn I cais wainan clan; 0 clyw-O dianc Dysdawo! rhag cyfryw Ag ydoedd hi fyii'n fyw Ymadj can's llysfam ydyw
Family Notices
GENI, PRIODI, A MARW. DALIER SYLW.—Em telerau am gyhoeddi Barddoniaeth yn gysylltiedig a hanes Genedigaeth, rrioclas, neu Farwol- aeth, yw tail' ceiniog y llinell. Y tal i'w anfon gyda'r Eardd- oniaeth. PRIODASAU. DAVIEs-ADAMS. Mawrtb, Rhagfyr 5ed, yn nghapel y TabornAel, Abergwano, Mr Treharne Davies, Maesteg, S, Miss Mary Letifcia Adams, niroh Mr J. Adams, Clynsjwyn. Gweinyddwyd gau y Parch W. Morlsia Davies, yn mbreseaoldeb y Cofrestrydd, Mr D. W. Lewis, Eiddunwn iddynt oes faith a ded- wydd, yn nghyda gwenau goren y ddaear a'r Nef- oedd.-Gohebydd. MARWOLAETHAU. REEs.-M.edi 21ain, yn Ambohimandroso, Mf: dagasear, Gwendoline Winifred, merch fechan y P.a-ch D. M. Rees, yn naw mia oed. THOMAS.—Tachwedd 29aiv, Mary Margaret, merch fechan Mr William Thomas, fruit merchant, Wel- lington-street, Meithyr Tydfil, yn bump mis oed. Cysuron yr Efengyl a fyddo yn eiddo y rhieni trallod- edig yn eu galar a'n hiraeth.