Y Tyst

N O D I O N. Dystotvi-ltvydd. ER pan ymladdwyd y frwydr waedlyd ar Ian yr afon Modder, nid oes dim neillduol wedi dygwydd yn maes y rhyfel. Yrnddengys fod y Cadfridog Methuen wecli defnyddio ymadroddion braidd eithafol wrth ddesgrifio y frwydr yn ei frysebau cyntaf; ond nid oes neb a wad nad yw lladd a chlwyfo 470 mewn un ymladdfa yn ech- rydus o waedlyd a chlywir yn awr fed y Boeriaid wedi colli dr-os gant mewn lladd- edigion, heb son am y thai a glwyfwyd o'u niysg. Edrychai pethau braidd yn dywyll io pan ddeallwyd fod y Boeriaid xveli ceis* drachefn amgau byddin Methuen, ac wedi llwyddo i raddau. Torwyd y gwifrau, a dinystriwyd y rheilffordd, fel yr argoelai pethau yn fygythiol. Dyma fel y mae y gelyn wedi ymddwyn yn Natal er dechreuad y rbyfel; enillem ni y brwydrau ar draul enfawr, ond gefalai efe am ein can i fewn yn effeithiol erbyn boreu dranoetb. Da genym ddeall fod Methuen wedi rhwvstro byn. Er fod y gelyn wedi ymgasglu oli ol, a thori ei ffordd i'r Cape am beth amser, mae adran fechan o'n byddin wedi eu gyru i ffoi, ac Wedi adgyweirio y rheilffordd a'r pallebyr. Dyma. un o brif beryglon y rbyfel--rhaid teneuo y fyddin ymosodol yn barhaus er cadw'r ffordd yn glir o'i hoi. Nid yw Gatacre yn ngogledd y Cape wedi symud eto; erys am adgyfnerthion. Er ei sod ar tiir Prydeinig, mae i bob pwrpas yn ngwlad y gelyn, gan fod y ffermwyr Is-Ellmynig o'i gwmpas wedi encilio wrth y canoedd at y gelyn. Dystawrwydd hollol a deyrnas t dros "Weithriadau Clery a Buller yn Natil, ond dystawrwydd awgrymiadol iawn ydyw. Nid Oes amheuaeth nad yw y Cadlywydd yn parotoi cynliwyn dwfn ac eang yn erbyn y gelyn, a dywed y Daily Mail, yr hwn sydd yu gwario miloedd lawer ar groniclo y rhyfel It ffereta eyfrinach pob adran o'n byddin, y bydd y frwydr hon yn un derfynol i bob pwrpas ymarferol, ac yr ymleddir hi y Sal Ueu'r LIuD, y lOfed neu yr lleg cyfisol. c :Felly wir-ceir gweled. Hyderwn ei fod yn dyweyd y gwir y tro bwn, ac y rhoddir l'n byddin oruchufiaeth effeithiol. Dy in a yn uuig a ddaw a'r helynt i bea. Mae un peth yn ffafriol i'r syniad mai dyma fwriad Buller, o leiaf, gan ei fod wedi casglu yn nghyd i Natal 23,000 o filwyr, heblaw y rhai sydd yn gloadig yu Ladysmitb. Dyfelir fod gan Joubert o bymtheg i ugain mil i'w gyfarfod, ond mae ganddo fantais aruthrol Ulewn safle ac arfau trymion. Henffych i'r dydd y daw y diwedd. Arwyddocaol. EHODDWYD llawenydd cyffiedinol gan y newydd fod y Prifweinidog wedi ei adfer yn ddigonol i gymeryd ei le eto yn y Swyddfa Dramor, ac yr oedd yn bresenol yn nghyfarfod y Weinyddiaeth a gynaliwyd ddydd Gwener diweddaf. Nis gellir llai na lialvenhau oblegid yr adferiad buan, a hy- derir y parha ei ieehyd yn ddigon cryf i'w alluogi i weled y busnes auffodus yn Affrica drwodd. Eithr awgrymir yn lied blaen mai 0 y Prif achos fod y Prifweinidog wedi prys- uro i ail afael yn ei ddyledswyddau, yn wyneb llesgedd a thrallod mawr, ydyw y perygl a ddeillia o gyfeiriad Birmingham yn absenoldeb y Prifweinidog. Nid gwr yw Chamberlain i'w adael heb enfa yn ei ben, fel y prawf ei braneiau a'i areithiau ffol diw- eddar. Tybid ei fod yn gwneyd cynyg beidd- gar at lanw cadair Arglwydd Salisbury yn ogystal a'i gadair ei hun, gyda chanlyn- iadau echrydus i wladlywiaeth dra.mor y wlad hon. A'r uaig ffordd effeithiol i'w gadw yn dawel oedd i Salisbury lanw ei sedd ei hun mor gynted ag y gellid, a I I chymeryd yr awenau yu hollol i'w ddwy- law. Nid oedd modd, mewn unrhyw ffordd arall, gadw dwylaw Chamberlain draw. Er fod Balfour yn ffurfiol we li derbyn yr ymddiriedaeth yn ystod salwch a phrof- edigaetb ei ewythr, eto ymyrai Ysgrifenydd y Trefedigaetbau gyuiaint a'r driver, fel yr oedd perygl am y cerbyd. Rhoddodd Rosebery ergyd go gas ar draws migyrnau yr ymyrwr, ond nid oedd hyny yn ddigou. Yr oedd yn rhaid i'r hen yrwr gymeryd ei le cyn pryd ar y box, gan mai hyn yn unig a gadwai Chamberlain draw. Mae yn ollyngdod i feddwl pawb ei fod wedi ei alluogi i wneyd hyny, a hyderwn beilach y ceidw Chamberlain i'w gornel ei han, lie mae eisoes wedi gwneyd llanast ech- rydus. Dytnuniad pawb cymedrol a gwlad- garol yw ar i'r Arglwydd fendithio y Prifweinidog a digon o iechyd i'w alluogi i atal Chamberlain rhag ein chwyrnellu i ddinystr auainserol. Cydnabyddir mai Salisbury yw yr unig wr yn y Weinydd- iaeth bresenol a fedd y medr a'r wybodaeth a'r amynedd i ddelio ag Ewrop wedi i'r rhyfel presenol fyued beibio. Annibyniaeth Unedig. GWR amryfal iawn ei ddon- iall ydyw Dr Parker, o'r City Temple, ac er nad yw wedi profi ei hunan bob amser yn arwemydd dyogeJ, eto cyd- nabyddir fod ganddo bob amser neges gwerth ei gwrando, a'i fod yn gallu ei gosod allan i'r fanttis oreu. Mae yn ddadl- eaydd dibafal dros yr hyn a gymer i fyny. Nid yw ychwaith mor eithafol a gwyllt ag y bu mae oedran a pbrofiad wedi lliniaru cryn lawer ar y rhuthr a'r eithafrwydd a'i nodweddai rai blynyddau yn ol. Ei nod ucbaf yn awr yn y byd enwadol ydyw cael Annibyniaeth Unedig, wedi gwregysu ei lwynau a'i deffroi ar gyfer angenion arbenig y ganrif newydd. Ysgrifenodd yn gryf ar y mater dro yn ol yn y British Weekly, a'r wythnos ddiweddaf daw eilwaith i'r ymgyrch gyda llythyr byw, gonest, brwdfrydig, yn ngholofnau yr un newydd- iadur. Ceisia ymdrin a'r anhawsderau ymarferol sydd ar ffordd Annibyniaeth, gan nodi yr un pryd pa mor hawdd y gallem eu goresgyn pe wedi ein hunoli fel Enwad. Yr ydym yn awr yn amddifad o'r gyfluniaeth (organization) angenrheidiol or cyfarfod it rbwystrau arbenig yr oes, a gofyna yn bur heri01, pa flisnes sydd genym fel Euwad i gadw ein hunain allan o gwrs cyffrediool dadblygiad ? Rhaid i ni gyf- adchsu ein hunain ar gyfer yr amseroedd, os ydym am fyw a llwyddo. A tbybia, y gellid gwneyd byny beb beryglu gwir fuddianau ac aunibyniaeth hanfodol yr eglwysi. Dylem uno fel eglwysi yn y fath fodd fel y byddai i ddyfarniad a pbender- y I fyniad unol yr eglwysi i gael eu cydnabod yn ddeddf yn ein mysg. Mae rhyw bethau nas gall eglwysi unigol mo'u gwneyd heb beryglu yr Enwad i gyd ac yn sicr, dylai llais yr boll Enwad gael ei gydnabod mewn materion felly. Noda un neu ddau ohonynt. Un ydyw derbyniad rhai i'r wein- idogaeth. Ar hyn o bryd, gall eglwys yn unigol agor y drws i rai a ddrygant yr Enwad i gyd. Nid oes unrhyw reoleiddiad ar y fynedfa i'r pwlpud mae pob eglwys yn benrydd hollol yn y mater, tra y gall eglwysi yr holl Enwad ddyoddef mewn canlyniad. Dadleua'r Doctor nad oes modd gwella pethau heb ein hunoli i raddau llawer pell- ach nag yr ydym ar hyn o bryd. Mater arall a fyddai ar ei fantais o fwy o unoli ydyw achosion gweiniaid yr Enwad. Gellid Jarparu drwy byn foddion effeithiol er eu cynorthwyo, fel y gwna'r Wesleyaid, ac ni byddai y weinidogaeth ynddynt yn cael ei newynu, fel y ca yn awr mevyn gormodohon- ynt. Gellid hefyd darparu rhywbeth ar gyfer methiant a henaint gweinidogion me-vn lleoedd o'r fatb, yn lie eu gadael, fel y gwneir yn awr, i drugaredd cyfeillion—neu waeth. Mae yn dra eglur fod y Doctor wedigosod ei fys ar yr hyn sydd yn brif wendid ein Heawad, a diau y teimlir ef yn llawer dwys- ach yn Lloegr nag y gwneir yn Nghymru, er ei bod yn ddigon bier yn ami gyda ninau. Nid yw yr anhawsderau yn rbai hollol mor ymarferol yn ein plith ni. Ond yr ydym ni yn ami yn cwyno oblegid y gydnabyddiaeth ddifrifol a ga Ilawer dyn da a llwyddianus mewn lleoedd bychain, ac yn dybeu am rhywfath o JSustentation Fund. Eithr a ydym yr un mor glir yn ein meddyliau yn nghylch y canlyniad au ? A fyddai modd o gwbl ei gweinyddu heb fod gan yr Enwad, fel y cyfryw, lais ar gymhwysderau y rhai dderbynid i'r weinidogaeth ? ac a fyddai yn bosibl rhoi llais felly heb yn mlaen llawgael sicrwydd y cydnabyddid ef ac yr ufuddheid iddo ? Mae y mater yn un cangenog iawn, er, efallai, heb fod yn llawn mor bwysig, fel y dywedasom, yn ngolwg y rban fwyaf o'r Cymry ag ydyw i'r Saeson. Ond nid ein hamcan ni heddyw ydoedd gwyntyllu y cwestiwn ein hunig fwriad oedd cyfleu cenadwri Dr Parker ger bron ein darllen- wyr, a nodi pa mor bell-gyrhaeddol ydyw. Cydnabyddwn ei fod yn chwyldroadol i Annibyniaeth ddiweddar, ond nid yw yn gymaint felly i Annibyniaeth y Tadau, fel y A gwyr ein cyd-enwadwyr yn America, lie dilynir hi yn llawer mwy ffyddlawn. Credwn hefyd, nad yw yn peryglu o gwbl wir anni- byniaeth yr eglwysi. Y Dysgetlydd.' ANFONIR yr hen gyhoedd- iad i ni yn gyson fel awdwr y Nodion hyn, ond an- mhosibl yw i ni wneyd sylwadau misol arno. Eithr diwedda rhifyn Rhagfyr y ddeunaw- fed flwydd a thriugain yn ei hanes, a chy- merwn fantais ar y cyfle i'w longyfarch efa'i olygydd bynaws. Er yn hen gyhoeddiad,