Y Clorianydd

Nodion Amaethyddol, &c. Ysgrifena goh-ebydd i'r perwyl a ganlyn: —Os na chawn dywydd mwy ffafriol na'r un ydym wedi brofi yn ystod y mis diweddaf, bydd y cynhauaf yn ddiweddar iawn. Mae angen mawr am fwy o wtc3 a heulwen at yr holl gnydau, yn enwedig gwenith, yr hwn sydd brom wedi cyrhaedd adeg ,f5 c!1 ffrwythloni, pryd y mae eisiau tywydd cynes i ddwyr y enwd i'w gyflwr uchaf o ddadblygiad. Byddai ychydig dywydd oer yn ddinystriol iawn i'r gTawn, er fod y rhan oreu o'r gwellt wedi ei sicrhau. Bu i'r mis sydd newydd fyned heibio arrwybyddu yr holl draddodiadau cysylltiedig a'i enw, gan y bu y tymheredd, fel mater o ffaith, yn ystod Mehefin bron yn. hollol yr un fath ag ydoedd yn mis lonawr diweddaf. Yr oedd ein dadforiadau o "condensed milk" am yr haner cynitaf o'r flwyddyn bresenol-y cyf- nod o 25 o wythnosau a derfynodd ar Mehefin 25am—wedi ei-rlaedd y cyfanswm sylweddol o 393,087 empwys, yr hyn sydd 42,738 canpwys yn fwy na'r cyfanswm cyferbyiMol y llynedd, a dim llad na 116,509 canpwys uwchlawydadforiad hamsr- blyryddol cyntaf yn 1836. i cliyrhaeddodd ond 170 cciipw-ys o laeth ffres ein porthladdoedd yn ystod pedair wythnos Mehefin, ond y mae cyfanrif yr haner bhvyddyn o 6875 canpwys yn llawer mwy na diaa groniclwyd yn flaenorol. Yn Mon mae y tywydd wedi bod yn hynod ffafriol er ezel y gweiriau i mewn, ao ma,0 y prysurdeb mwyaf yn cael ea arddangos. Diau mai dyma yr achos fod y ifeiriau gynhaliwyd yr wyth- L nos ddiweddaf yn rhai cydmariaethol fychain. Y mae y cnwd mor aeddfed ac mor doreithiog fel y mae bron i bab amaethwr wrthi yn cael yr oil i mewn ar unwaith. Yr hyn sydd wedi dal llawer yn ol ydyw pririder llafurwyr, ord rhywfodd mae pethau yn myncd yn mlaen yn rhyfeddol. Dy- wed amizlthwyr profiadol nad ydynit yn cofio y fath gnwd o wair yn M'on a'r un presenol. Hyd- erir yn fawr y bydd y cnydau eraill lawn mor dor- eithiog, fel ag y bydd y flwyddyn hon yn foddion i lemvi y "bylchau wnaed yn y blyryddoedd gwael a gafwyd. Yn Shy y Cyffredin, ddydd Iau, gofynodd Mr Field i Lywydd Bwrdd Masnach a oedd y Bwrdd h--e<1.i ystyriod y dymunoldeb o drefnu Cyngres Gydgenediaethol gyda golwg ar atal "corners" mewn cynyrchion ymborthawl, a pha un a ellid atal y twyll-chwareu mewn yd, etc., yn mhrif fa^nach-leoedd y byd drwy gydweithrediad Llyw- odiaethol unol i amddiifvn y cynyrchydd a'r bwytawr. Dywc-,(Iodd Mr Ritchie ei fod wedi ateb llawer o gwestlynau cj-fTelyb o eiddo y boneddwr anrhydeddus, s.z a allai ofyn iddo dderbyn oddi- wrtho d red ocdd yn bwriadu cymeryd unrhyw fc.suran tuag at alw yn nghyd unrhyw gyngres o'r fath z, awgrymai ef, ac nad oedd yn credu, pe y gelwid y cvfryw gyngres, y buasai unrhyw whd- wriaetii n,, u nifer o wladwriaethau yn cael unrhyw ddylanwad ataliol yn y cyfeiriad a awgrymai, neu a gaffai unrhyw gan^ymad buddiol. -+- Mae gan y ddafad a adwaerrir fel y Cotswold hanes dyddorol. Dyma'r brid hynaf o ddefaid am ba un y cedr gwybodaeth foddhaol. Mae ei hanes yn myred mor bell yn ol o leiaf dair can- rif, a mwy na hyny, tra nad oes ganddi gofnodion ysgrifenedig eto fe wyddis fod y gwlan hir geir gan y ddafad hon mewn ffafr uchel yn aahell cyn i enw'r ddafad a'i cynyrchai ddod yn fater o nod. Y mae yn un o'r rhan gwydnaf o'r holl ddefaid, gan ei bod wedi ei magu am y cyfnod hirfaith hwn mewn ardal wael a roehlwm. Hi ydyw y ddafad nesaf i'r uchaf o ran maintioli yn Swydd Lincoln, Rhydd gig da, ac mae ganddi wlan da, gwerthfawr at wneud bretilyn,-tu trymion. Mae adroddiadau diweddar o Ffrainc yn fwy gobeithiol nag a fuont yn ddiweddar, mewn can- lyniiad i'r gweiliant yn y lywydd. Mae'r cyn- hauaf wedi dechreu yn rhanau deheuol y wlad, a dywedir fod y enwd gwerith yn y rhanbarthau hyny yn uwch nir cyfartaledd mewn swm, tra yr ymddengys y tywysenau wodi eu llenwi yn dda. Yn Germani maa gwlawogydd trymion wedi gwneud rhyw gymair.t o niwed i'r yd,ac mae storm- ydd o genllysg wedi achosi cryn ddifrod yn Hun- gary. Ar bwnc y iiafurwr ama-ethyddol dywed cyf- oesolyn "ei fod mewn cyflwr llawn mor dda neu well na'r ffermrtVT bychan. Mae enillion y diwedd-. M yn ansicr, ac y mae yn rhaid iddo un ai hurio llafur, yr hyn a gymer ymaith lawer o'r lw, neu rhaid iddo amaethu ei dir yn wael. Mae y llafur- wr yn sicr o gyflog rheolaidd, a gall, heblaw hyny, gymeiyd maaitais o gynllun y llaindiroedd i am- aethu darn bychan o dir, ac os nad ymgymera a mwy nag a all ei diin yn broffidiol fe brofa, hyn yn fantais fawr iddo. Did dad! fod cwrs o welliant o hyd yn boaibL, ond nis gall fod amheuaeth nad ydyw Iiafurwr y dyddiau hyn mewn cyflwr llawer mwy cysyrus nag oedd ei frodyr ychydig aniser yn ol. Tra y gall hyn fod yn wir i raddau helaeth, dengys rhanau gwledig yn Nghymru, o leiaf ceir digonedd o brofion nad ydyw cyflwr y llafurwr yr hyn ydoedd unwaith parthed lleiniau neu ddarnau bychain o dir. Gellir gweled caroedd o fythynod adJeriledig, a'r lleiniau bychain arferent fod yn gyaylltiol a hwy, wedi cael eu hychwanegu at y ffermydd cylchvnol. Y maent, oherwydd eu bychand-cr, yn anghyfleus i'r amacthwyr, tra y I gallent fod yn ffyrhonell o elw i'r llafurwr am- aethyddol. Y mae Gwyl Fawr y Genedl wrth y drws bell- ach, ac amlwg yw fod poblognwydd yr Eisteddfod Geniedlaethol yn myned ar gynydd yn fwyfwy o 'hyd. Moo y rhagolygon am gyfarfodydd atdynol a llwyddiarjus yn Ffestiniog yn galonogol i'r eith- af, a hyderwn yn ddiffuant y bydd i'r Pwyllgor Iieol fedi y wobr ddyla am ei lafur maith a chaled. Nid yw nifer yr ymgedswyr am y gwa- hanol wobrwyon, hwyrach, i fyny a lefel cynull- iadau mwyaf poblogaidd blynyddoodd diweddar, ond nid oes prinder amxywiaeth yn y pynciau, a sicr yw y bydd i'r prif ornestau gyffroi cy&tadleuaeth galed iawn. Ma« yn glod o'r mwyaf i Eisteddfod- wyr Ffestiniog ymgymeryd a chyfrifoldeb mor fawr a chynal yr Wyl Genedlaethol yno, ac mae yn deyrnged i'w medrusrwydd fod y trefniadau rhagbarotoawl wedi eu cario allan cyn belled a hyn heb yr ymddangosiad lleiaf o ddrwgdeimlad na charnddealltwriaeth. Y mae pob sect a phlaid wedi cyduno i suddo gwahaniaethau sect- yddol ac i gydweithredu er Uwyddiant yr Eistedd- fod, yr hon, ni a obeithiwn, fydd yn terfynu yn foddhaol. Ond nid yw yn syndod fod yr Eistedd- fod yn creu brwdfrydedd mewn ardal mor ang- erddol Gymreig a Ffestiniog, ardal all ymffrostio mewn evitifer o feirdd a llenorion mor dalentog. Y ma-e Pwyllgor Ffestiniog i'w mawr ganmawl am roddi cymaint o le i'r Gymraeg yn newisiad y tes- tynau, mewn rhyddiaefch, barddoniaeth, a chan. Yr hyn sydd nodedig yw y dull rhwysgfawT y cariwyd allan y sere- moni o gyhoeddi yr Eisteddfod am 1899 yn Nghaerdydd ddydd Llun diweddaf. Mae Caer- dydd wedi cael ei desgrifio gan rai o'r "Oenedl- aetholwyr" culaf fel tref "Seisnig," lie trig pob cenedl o'r bron, a thref yn ymgyrhaedd at fawr- edd masnachol ac yn ymlid ar ol cyfoeth a golud. Y mae, heblaw hyny, yn dref Doriaidd ao yn ganolfan mawr gwaith Eglwysig. Dydd LIun, modd byiiag, cafodd Gorsedd Beirdd Yrys Pryd- ain ei hagor gyda mwy o rwysg a rhialtwch nag a fu erioed mewn cysylltiad a'r cynulliad Cenedl- aethol, a chafodd llawer o'n "Cenedlaet^olwyr" gyfle i astudio ystyr 'eangaf gwir wladgarwch. Oafodd yr Orsedd ei gwneuthur ar linellau mawr, celfyddgar, a "chywir;" yr oedd y beirdd wedi eu gosod yn eu hurddwisgoedd yn ol eu graddau yr oedd yr awdurdodau trefol yr o yn eu gwisgoedd swyddogol; yr oedd pob sefydliad cyhoeddus yn cael ei gynrychioli; plant yr ysgolion wrth y mil- oedd a ganasant yr anthemau cenedlaethol, ac ad- roddir i ddeng mil ar hugain o'r trigolion ddyfod yno i groesawu yr Orsedd gyda'r cri traddodiadol o "Heddwch." Mae rhaglen Eisteddfod Cher- dydd wedi ei chyhoeddi eisoes, ac y mae, yn ddi- gwestiwn, yn un o'r rhai goreu a drefrwyd eto.

Pregethwyr Methcdistaidd i'w Ecrieinio. Llwyddodd y pregethwyr canlynol i basio'r ar- holia.d am ordeinia.d. ac fe'u hurddir i gyflawn waith y weinidogaeth yn Nghymdeithasfa Bangor Awst 30 a 31, Medi 1 :— MOTh-T. Chas. Williams, B.A., Porthaethwy; Thos. Williams, Armenia, Caerjybi; R. R. Hughes, Brynsiencyn. Fflint-Robert Evans, Llandynan; R. R. Jones, Johnstown, Rhiwahon. D-wi-rain Meirionydd-Owen Ellis, Llanuwchllyn W. Curig Williams, Gro. Gorllewin Meirionydd—R. Morris, Dolgellau R. E. Jones, Abermaw. Trefaldwyn Uciiif-W. G. Jones, Neuadd; Ed- ward Williams. Machynlleth; J. 0. Jo'nps, Cemaes R. W. Jones, Dinas Mawddw-K; John Oliver, Sych- nant. Lerpwl-R. Aethwy Jones. B.A., Newsham Park D. C. Roberts. Skelmersdale. Henaduriaeth Trefaldwyn.-Thomas Hughes,, Bad- mare, Heath: E. P. Hughes, Groes; Emrys J. Da- vies, Coedway.

llarwolaeth. Ddisymwth Eargyfreithiwr. Dydd ila-A-rth diweddaf bu farw Mr Hugh Fenwick Boyd, yr ymgeisydd Rhyddfrydig af- Iwyddianus yn etholiad Durham, yr wythnos e'r blaen. Cynlialiwyd cvfarfod nos Fercher—y di- wrood cyn yr etholiad—gorlawr: a brwdfrydig, yn y N euadd -Drefol, er cefnogi ymgeisiaeth Mr Boyd. Yr oedd y neuadd yn llawer rhy fechan i ddal y rhai oedd yn awyddus am gael myned i mewn, a chynhaliwyd cyfarfod gerllaw yn y farch- nadfa. Traddododd Mr Boyd anerchiad brwd- frydig yn y neuadd, oedd mor ofnadwy o boeth ac aeth allar, oddiyno i'n awyr agored i draddodi anerchiad yn ben noeth. Teimlodd ei hun yn wa-elynosonhono. Y boreu dilynol, modd bynag, aeth alla-n mewn cerbyd agored ond aeth yn wael yn sydyr, a bu raid iddo ddychwelyd i'w westv. Galwodd Dr. Vann, Durham, yn ddioed, a gorch- ymynodd ynta-u Mr Boyd i fyned i'w wely. Myned yn waeth-waeth ddarfu i Mr Boyd, er pob cynorth- wy o oiddo y meddygon goreu, nes y bu farw, am un-ar-ddeg o'r gloch borieu ddydd Mawrth. Nid oedd ond 47ain irlwydd oed. Yr a.chos unior- gyrchol o'i farwolaeth, y mae'n ymddangos, yd- oedd diffyg gweithrediad y galon.

Contralto Gymreig Add aivol. -Oddiv,-Wn eiri colofnau hysby.-vido! fe we-lir fod ifiss Ajinie Arthur, contralto Gymreig hynod addawol (a dis- gybl i Mrs Ellis Jones-Griflith, gttTaig yr aelod Seneddol dros Sir Fon), yn agored i ymrwvmiad- au i ganu mewn cyrgJierddfiu ac i gymeryd rhan mewn oratorios, baledaoi, ac unawdau. Y mae gyrfft Miss Arthur, hyd yn hyn, wedi ei nod- weddu g-ii3 lwyddianit tithriadol, a'n dynuiiiiad gonest ydrw ar iddi gael pob rhwyddineb i ddrirgo i ben ysgol enwogrwydd. Wyres ydyw hi i'r diweddar Gweirydd ap Rhys, a merch i Mr a Mrs Thomas, Union House, Llanerchymedd.

SUDDIAD LLONG FAWR 0 FFRAINC L Dros 500 o Fywydav wedi Colli. YMDDYGIAD BARBARAIDD ORIW Y LLONG FFRENGIG. YMOSOD AR WRAGEDD A PHLANT. Am bump o'r gloch boreu ddydd Llun, tra y ffynai niwl trwchus ar y piyd, daeth y "Cromar- tyshire," yr hon oedd ar yr adeg hono rhyw dri- gain milldir o Ynys Sable, i wrthdarawi-ad a'r agerlong "La Bourgogne," yr' hon a berthynai i (n gwmni o Ffraingc, ac oedd yn rhwym o New York i Havre, gyda dros wyth gant o deithwyr a dwylaw ar ei bwrdd. Suddodd y llong fawr o Ffraingc yn ddioed. Allan o'r rhai o3dd ar ei bwTdd, ni achubwyd ond 76 o deithwyr a 104 o'r criw. Un ferch a achubwyd. Cafodd yT oil o swyddogion y "Bourgogne" eu boddi oddieithr y pyrswr a thri o beirianwyr. Yr oeddy "Bourgogne," yr hon a adawodd New York ddydd Sadwrn, yn un olongau mwyaf y cwm- ni. Llywyddid hi gan y Cadben Deloncle. Oaf- odd ei hadeiladu yn 1885. Yr oedd y "Cromarty- shire," Hong hwyliau a adeiladwyd ya Glasgow, ar daith o Dunkirk i Philadelphia gyda llwyth o "chalk." OREULONDEB DIGYFFELYB. Gohebydd y "Daily Mail," yn pellebru o New York tan ddyddiad y 7fed cyfisol, a ddywed: Yr wyf wedi gwneud ymholiadau gofalns er sicrhaju gwirionedd y cyhuddiadau difrifol a ddy- gid yn erbyn criw y "Bourgogne," ac yr wyf yn I cael eu bod yn cael eu hategu gan ffeithiau. Yma ystyrir yn warthus o- beth na. chafodd dim ond un a thrigain o'r teithwyr eu hachub, tra bu i gynifer a 104 o'r criw ddianc. Dywedir na fu- asai hyn yn digwydd ar fwrdd llong Brydeinig neu Americanaidd. Ma>e yr hyn ddywed teithwyr y dosbarth cyn- taf a'r ail ddarfu ddianc o drychineb dychrynllyd y "Bourgogne," fel ag y pellebrir i newyddiadur- on y lie yma, yn cytuno yn eu condemniad o ym- ddygiad y llongwyr. Datgana mwyafrif y teithwyr cyffredin fod y llongwyr wedi arddangos creulondeb ellyllaidd a llwfrdra, a'u bod yn ymladd fel diafliaid neu wåll- t gofiaid aan ddyogelwch. Gwragedd oeddynt yn erfyn am gynorthwy a gurwyd i lawr, a chiciwyd y plant gan eu saihru tan draed. Met; fuan ag y sylweddolwyd fod y llong yn golledig bu i aelodau y criw yn nghyda'r teithwyr cyffredin Italaidd a thramoraidd eraill wneud rhuthr am y cychod a'r rafftiau. Tynodd yr I Italiaid eu cylliU allan gwnaeth y Ffrancod yr un modd, a chwifient hwy yn ddibctrus ar dde e sswy er clirio eu Hord(I tiwy y dorf. Torwyd i lawr lanver o wragedd a phlant ganddynt. Mae I amryw o'r gwaredigion yn dangos toriadau a bnw- iau ar eu cyrph er cadarnhau yr hyn a ddvwedant. TYSTIOLAETH RHAI O'R GWAREDIGION. Oswald Kirkner, tcithiwr yn yr ail ddoebarth, a ddywed na wnaed un ymgais i achub y merched a'r plant; a'r rhai ddarfu geisio achub eu hauain 0 honynt, cawsant un ai eu euro i lawr neu eu taflu allan o'r cychod. Llefai y morwyr: "Ni a waredwn ein hunain yn gyrtaf aed y teithwyr i uffern!" Charles Liebne, teithiwr arall o'r ai! ddosbarth, yr hwra a gollasai ddau fachgen, a ddywed — "Darfu i'r llongwyr fwrw rafftiau i'r mor. 0 am- gylch un o'r rhai hyn yr oedd rhaff, wrth ba un y cydiai pump o ferched am eu bywyd. Bu i un o'r llongwyr yn faleisus dotri y rhaff, a bodd- wyd y merched." Hefyd efe a welodd deithwyr oeddynt yn stryglio yn y dwr er cyrhaedd y cych- od a'r rafftiau, yn cael eu dyrnodio a'u lladd gan rai o'r criw." Otto Zaiger, teithiwr o'r ail ddosbaffth, a ddv- wed: "Gwnaeth y teithwyr ymgais i lansio y cychod. Darfu i mi dreio tori un yn rhydd Daeth llongwr ataf a gwthiodd fi ymaith, gan ddweyd wrthyf am fyned i uffern. Darfu i'r criw ddangos llwfrdra. ofnadwy, ac ymddangosai 1 y swyddogion wedi 'colli eu pei.au.' Nid oedd I uim uisgYDiaeth ar fwrdd y llong." Patrick McKeown, teithiwr o'r ail ddopb^rth, a ddywed "Ar ol ymdrechfa ddychryn'lyd mi gefais i gweh. Yna gwelais ffrynd yn noiio at y cwch ac yn gafaelyd ynddo. Darfu i longwr smasliio ei ben i mewn gyda rhwyf. Efe a sudd- odd i'r dyfnder, byth i godi mwy; cafodd y dyn a'i lladdodd ei achub." John Burge, o Philadelphia, a ddywed iddo ef gael ei daiflu oddiar rafft. Llwyddodd, modd byrag, i fachu nuewn un arall. Meddai yn mhellach "Yr oedd fy mam gyda phedair o wrag- edd eraill wedi cael gafael mewr- rhaff, yn dragio tu ol i rafft gyfagos. Darfu i longwr dori y rhaff, a bu fy mam a'r gwragedd eraill foddi. Yr wyf yn meddwl y gallaf adnabod y llofrudd. Os y gwnaf, Duw a'i helpo!" Un o'r tystion mwyaf pwysig fydd John Burge, yr hwn a gafodd i gweh gyda'i fam oedranus cyn i'r llong suddo. Darfu i'r llongwyr oedd yn y cwch ei ddal ef tra yn taflu ei fam i'r mor ac wedi hyny taflasant yntau ar ei hoi, ond llwyddodd ef i gadw ei hun ar y wyneb am rai oriau hyd nes y'i hachubwyd gan gweh o'r "Oromartyshire." Cafodd Mrs Henderson, gwraig cadben y "Oro- martyshire," ddigoriedd o gyfle i holi yr achubedig- ion, ac oddiwrth yr hyn a glywodd y mae hi yn argyhoeddedig na wnaed yr ymdrech leiaf i achub y merched. Yr oedd teithwyr y "Bourgogne" yn cynwys 85 o'r dosbarth cyntaf, 125 o'r ail ddosbarth, a 296 o r try dydd dosbarth (steerage). Rhifai y criw 220, yr oil ar y bwrdd yn gwneud 726. Dywedir fod llwyth (cargo) y "La Bourgogne" yn werth oddeutu 600,000p. Pe dyfernid y "Oro- martyshire" yn gyfrifol am y trychineb, bvddai ei pherchenogion yn agored i dalu 8p y dunell, neu tua 12,000p o iawn. Y mae "writ of attach- ment" wedi ei waeanacthu ar ran y Transatlantic Company Ffrengig.

Ni wna CyfiyriaTi y Tro. TREIAL RHAD AR RYWBETH A WNA Y TRO. Ohwi a ryfeddech yr fa.wr pe dywedid wrihyeh gymaint o filoedd o burau a hvyr aefl'ir jmiait-h o flwyddyn i flwyddyn ar yr hyn a elwir meddygin- iaethau a wthir ar y cyhoedd ydynt 3m rhy baiod i gredu y mynegiadau twyllodriis a üsodir o'u blaenau. Y ma ihJrd yn nod sylltau a tuillwyd yn galed gan bobl pur dlodion yn cael eu lluchio i ffwrdd yn y ffordd yma mewn ffaith, at yr anwybodus>- ion, ydynt awyddus iglirio eu hunain o'r gwahar.- ol anhwylderau a'u hataliant yn ngyrfa bywyd, mae y cyfryw ddadleuon yneaelc-u cyf eirio yn rhy fynych. Yn awr goUid cael nerth a bywiogrwydd gewyn- ol, bochau gAvridgosh, llawnion, ac iechvd heb physigwriaeth. Yr unig ffordd i adgyflenwi y cyfansoddiad yn lie y wast dyddiol gymer Ie ar y tissues ydjnv trwy gymeryd ymborth cydryw a phriodol. Nis gellireri wn-oud a diyifyrian. Fe dlir, ■modd bynag, gyrhaedd hyny gyda Bwyd-ddiod perffaith, cnawd-ffurfiol, a bLisus. Bwyd-ddiod o'r fath hyny yw Yi-C-oooa Dr. Tib- Y. bies, gar, ei fod yn perch en galluoedd rhyf-eddol o faethlaivn1, cryrhaol, a sTmbylia-dol na fu y cyff- elyb gan unrhyw Fwyd-ddiod arall. Sid prhysig- I wrLaeth ydyw Vi-Cocoa Dr. Tibbies. Efe a wIn. yn syml yr hyn hawhr iddo wneud. a ohydivibydd- ir ei alluoedd adgyfuerthol i raddau na ciiydns- byddwyd unrhyw ba-rotcad arall all y mae gerym hanes am dano. 1!1 Y mae meddygon a'r cyhoedd J'TI cynyg tyvtiol- aeth derfynol ar werth Vi-Cocoi Dr. Tibbies; ac i ddangos eu hymddiri-ed yn y ddarpariaeth newydd gwT c, y percbogiOI y cynyg (ligyff elyb o "free test merit," ef anfon sa-mple t.in destlus yn rhad trwy y post i unrhyw gyfeiriad ond cry- bwyd enw y Cloiianydd." G^vneir y cynyglad yma oherwydci ei fod yn gwerthu Vi- Oocoa Dr. Tibbies, y ddarpariaeth newydd a gry- bwyllwvd: mewn ffaith, mae y gwerthiant. yn cynyddu i r fath raddau fel y bu raid adeiladu lie mwy at law-weithio y nwydd. Vi-Cocoa Dr. Tibbie^ 6c, 9c, a Is 6c. Gellir ei gael gan yr holl Ffeiyllwyr, y Chwegnwvddwyr, I a'r Stores; neu ynte 60, 61, a 62, Bunhill IWw, London, E. C.

Cymry New York a Ver- mont. t%iea, M'êb. SL -T "Parcii Hugh Davies o Scranton oedd yn pregethu yn Moriah y Sul, ac efe fydd yno eto y Sul nesaf. Cynhelir cymanfa New York a Vermont yn nghapel Oeiyg, Remsen, yr wythnos hon, pryd y bydd y Parch Hugh Davies, Scranton, a gweiiv- dogion y dosbarth yn bresenol. Cyfarfod wydd- ogol am ddeg dydd Iau; pregethu nos lau a dydd Gwener. Gwneir casgliad at draul y gymanfa yn y prydnawn. Yn ol eu harfer flynyddol, mae Gwilym Brycn- einiog a'i briod o Washington, D.C., wedi myned i dreulio eu misoedd seibiant yn Chepachet, Her- kimer Co., N.Y. Tra yn chware wrth goelcerth o'r tu cefn i dy Iyeon Moore ar Steuben-st., Utica, bore ddydd Mercher, Meh. 15, cymerodd dillad bachgeji Ed- ward a Jane Davies, 224, West-street, dan. Illied- odd y bychan i'wgartref, pellder o 30 rhwd. Gwel- odd ei fain ef yn agoshau at y ty, a rhuthrodd i'w gyfarfod, gan losgi ei dwylaw yn ddrwg wrth rwygo y dillad llosgedig oddiam dano; cymerodd ei dilLad hithau hefyd dan, ond diffoddwyd y fiamau yn union gan gymydogion. "Cyrhaedd- odd tri meddyg i'r lie mewn llai na haner awr a gwnaeth ant bob peth yn eu gallu i'r anffodus Owen Edward end bu Sarw yn mhen tair awr—ei frcich- iau a lleoedd eraill wedi llosgi yn ddrwg, ond vi wyneb bron yn daianaf. Efe oedd unig blentyn y rhieni galarus; ac yr oedd yn fachgen anarferol o obeithiol o'i oed—5 mlwydd, 7 mis a 4 diwrnod. Claddwyd ef ddydd Gwener, y Parch J. C. Ball yn gweinyddu. Brodorion o Gaergybi yw y rhi- eni ao yn y cylchoedd hyn ers naw neu dd:g mlynedd. Dymuna y rhieni galarus gyflwyno eu diolchgarwch gwresocaf i gyfeillion eu hanwyl fab am y iblodau prydferth a aanfonasant ddydd yr angladd. Treuliodd y Cad. Stewart L. Woodford, di- weddar weinidog y T.U. i Yspaen, a'i briod, ddwy noson yn y ddinas er eu dychweliad o Brifathrofa Cornell, a threfnodd T. R. Proctor ddau "recep- tion" iddynt. Nos Wener, ar eu ffordd adref o Summit Park, bu yr Hadyn Glee Club, dan ix- weiniad E. L. Griffith, yn siereniadio y Oadfridog o flaen ty Mr Proctor; a da,eth yntau allan i ys- gwyd llaw a phob an, a diolch iddynt am y parch ddangosasant iddo. Nos Sadwrn, canodd y bech- gyn Cymreig drachefn yn y Fort Schuyler Club a chawsant dderbyniad brwdfrydig. Ar eiu gwaith yn canu "The Star Spangled Banner," pan ddaeth- ant at y trydydd pendll: "Then conquer we must, for our cause it is just," cododd y Cadfridog a holl aelodau y clwb ar eu traed ac unasant yn y gan. Ar y diwedd arweiniwyd yr Haydns i'r ystafell giniawa, lie digonwyd hwy a danteithion o'r "sort." oreu. Dydd Meroher, Meh. 15, yn ei gartref yn Utbs., bu farw Pugh Richard Price, ar ol byr gystudd. Gasnvyd ef ya IAawtwchHyn, ger y Bala, M-idi 22, 1862. Ymfudodd gyda'i rieni pan yn blentyn dwy flwydd oed i Locust Grove, sir Lewis; yno ac yn Collinsville y dygwyd ef i fyny ac y derbyn- iwyd ef yn aelod crefyddol gan y Parch James Jarrett. Bu am ddwy flynedd yn glerc gyda Rich. Owens, masnachwr, Turin (yn awr yn Nebraska); yna daeth i wasanaethu yn y State Hospital, Utica, lie ers llawer o flynyddoedd y llanwai y swydd bwvsig o store-keeper. Yr oedd yn uchel ei barch gan swyddogion y efydliad ac yn un a fawr lioifid gan ei holl gyd-wasanaethwyr. Yn 1894, priod- odd un Miss Kate E. Lawson o Augusta, yr hon sydd wedi ei gadael i gyd-alaru a'i rieni-Mr a. Mrs Robert M. Price, Port Leyden; ei chwiorydd, Mrs Frank Squires o Lyons Falls, a Mr Thomas Quigley o Utica; a'i frawd, John E. Price, Utica. Yr oedd yr ymadawedig yn aelod o'r Memorial Presbyterian Church, ac yn y capel hwnw, ? Sadwrn, cynhaliwyd gwasanaeth angladdol iddo, cyn cymeryd ei zorpli i Vernon Center. Gwein- yddwyd gan y Parchn. Dana W. Bigelow (ei wein- idog), Lewis Williams, diweddar o Port Leyden, a Walter Mitchell. Rome, Meh. 17.—Cynhaliodd cyfeillion eglwys y T.C. "lawn festival" ddymunol iawn o flaen y capel nos Feicher diweddaf. Gweithiodd v merched yn ardderchog i'w gwneud yn llwyddiaat. Y mae diolchgarwch cvnes vn ddvledus iddynt. Dywedodd Mrs John Hughes, Delta, wrthyf y dydd o'r blaen ei bod hi yn cynyg i'r Oymry yma o'r ddau gapel Cymreig ac allan o honynt, i dd'od t, 9 i'w "grove" hi neu rywle cyfagos yn nyffryn ryd- ferth Delta, i gynal "picnic" Cymreig yr haf hwn, a siarad, canu, visitio a bwyta yn Gymraeg. Pyn- ygiad da. A gawn ni gael un, gyfeillion? Dym- unwn i'r blaenoriaid Abram Jones a W. H. George benodi pwyllgor a phenderfynu ar amser i fyned, etc. Anrhegwyd Morien Mon a 25 o ddoleri yn nghyda pher.derfyniadau o barch, yn ychwanogol at ei gyflog, gan Fwrdd Y mddiri-edolwyr y Y.M.C. A., am ei waith yn gweithredu fel ysgrif- enydd nes y daethant o hyd i ysgrifenydd, ef Mr Jackson o Rochester, i roddi ei holl aimser i'r gwaith pwysig. Llwy aur ardderchog a roddodd Miss Mary Roberts, Floyd, i'w hewythr a'i mod- ryb, Mr a Mrs W. V. Evans, Delta, ar eu gwalth yn cyrhaedd haner cant o flynyddoedd eu bywyd priodasol. Bydd y Parch M. Mon Hughes, Ph. D., yn pregethu yn ei hen eglwys yn Remsen y Sul nesaf (26ain). Digon gwael yw Mrs Hughes wedi bod ar hyd y gaiiaf. Y mae yn gwella yn raddol. —Emrys Ifans. Richville, N.Y., Meh. 13.-Dywenydd genym weled yr h-en fam yn Israel, Esth-er Griffiths, yn dechreu gwella. cto ar ol bod yn nychu yn hir. Hyderwr. y ceir ei gweled yn fuan mor siriol ag I erioed. Mae Mary Davies hefyd ers ainser be-F- aoh wedi ei rhwymo yn ei chornel gan y rheu- matism, fel nas gall fynychu y moddion. Etdd- unwn iddi hithau wellhad buan. Parhau i waolu m y brawd David Thomas. No Sabboth aeth- om a ehyfarfod pregethu iddo, a chafwyd oedfi fendithiol. Dioddefa. y ibnawd hwn dan glecyd blin, caracr ar ei iiyneb, eto nid yw yn grwgnach nac yn cwyno. Cydnebydd mai Haw Duw sydd yn ei gystuddio, ac fod y cyfan er ei ddaioni. Mai 24, bu farw plentyn. bychan William ac Ann Jorosi, Gouvcrnier, a chladdwyd ei weddillion ar y 27ain yn mynwent Richville. Yn absenoldeb yr ysgnrenyad, gwemyddwyd gan y Parch Ben. James. Yfm^ysured y rhieni galarus yn y sicr- wydd fod y bychan wedi ei dderbyn i fredchiau'r Gwaredwr.—L. E. Lewis. ARDALOEDD Y CHWARELI. Granville, N.Y., Meh. 20.—Boreu Sadwrn ffar- weliodd y chwaer ieuai.o Miss Mary Jane Davies a'i Uuaws gyfeillion, ac ymadawodd am Utica, lie y cartrefa yn y dyfodol yn ngwasanaeth teulu Dr. Schuyler ar heol Hopper. Tra nad ydym yn fodd- ion gollwng gafael o'ri trigolion ac yn neillduol rai o gyineriad y ferch ieuanc hynaws hon, i-id oes genym ond dymuno pob rhwyddineb iddi yn ei chartr-ef ne.vydd; a gwyddom y gwna Cymry y ddinas eu rlwTI hwy tuagat ei gwneud yn hapus yno.—Prydnawn ddoe pregethodd y Parch W. R. Edwards i gymdeithas y Coedwigwyr yn West Pawlet yn nghapel yr Annibynwyr. Deallwn y rhifa y gymdeithas uchod saith deg a'r oU yn Gymiy, gydag eithriad o ddau.-Eluth John Ro- lerts, brawd y diweddar Dafydd Roberts (Cwm- dyli), yma o Chicago i dalu ymweliad a pherthyn- ssau ac yn, ganlynol cyrhaeddodd chwaer iddo yma o'r gorllewin. Yn nghwmni eu gilydd ymad- awodd y ddau r.1n1 hen wlad eu tadau, lie y bwr- iacl,i,nt dreulio amryw wythnosau. Gyda hwy aeth eu chwaer-yn-nghyfraith, Mrs David W. Roberts, yr lionoedd yn myned i diieulio pythefnos yda'i Juab Recs a'i deulu yn Newark, N.J. -vliddle Granville, Meh. 20.—-LlawxMiydd u'r mwyaf i bawb ydyw deall fod yr hen frawd anwyl Willi'ini E. Jor.es I :-Ilach yi:< alluog i godi allan ychydig ail ol gwaeledd trwm am aii;ryw fisoedd. GobeitJuo y parha i hau, fei y cawn do ei weled yn mwynhau yr hyn. yr hiraetha ei en3.id am dano—sef cynteddau Ty yr Arglwydd.—Bu Dr. Davies, ean meddyg Cymieig, yr hwn sydd yn hynod boblogaida yma,, ar ymweliad yr wythnos ddiweddaf a'i rieni yn. ei hen gartref yn Holland Patent. Galwodd hefyd mewn manau eraill yn ystod ei arhosiad.—Diwedd yr wythnos dychwel- odd Misses Gwendoline Williams a Lizzie Griffiths yn ol o Albany, lIe y bu y ddwy yn yspytty y ddinas yn derbyn tririaeth feddygol. Hyderwn y profa y cyfryw yn llesol iddynt, a dymunwn iddynt lwyr wellhad buan.-Mae yr eglwys Gym- rteig wedi sicrhau gwasanaeth y pregethwr ieuaine y Parch David T. Davies o Utica (yr hwn yn bres- enol sydd yn llanw pwlpud y T.O. yn Granville) am y Sabboth cyntaf yn Ngorphend.-Achlys- uroL Fair Haven, Vt., Meh. 18.—Cafodd Mrs Elea- nor Owens, gweddw yr hen ddiacon Owen Owens, angladd anrhydeddus ddydd Sadwrn, yr lleg, yn Cedar Grove Cemetery-y Parchn. D. M. Jones ac EHis IValtev Jone-s yn gweinyddu. Hefyd can- wyd yn doddedig gan yr wythawd sef Mrs O. M. Owens, Mrs E. G. Roberts, Miss Ella Evans, Miss Grace Roberts, J. R. Robertis, Solomon Thomas, John O. Jones, a Dr. E. G. Roberts. Yn mhlith y rhai presenol o leoedd eraill yr oedd Mrs Rich. R. Roberts o Utica. Ganwyd yr ymadawedig yn y Penrhyn, Mawrth 4, 1819, a phriododd Owen Owens, Chwef. 9, 1849. Daeth y ddau i America yn 1850, a buont yn cartrefu am flwyddyn yn 1-tiea; yna buont am ychydig yn Castleton cyn ymsefydlu am y gweddill o'u hoes yn Fair Haven. Yr oedd Mrs Owens, fel ei phriod, yn aelod gyda'r T. C., ac yn fawr ei pharch gan ei holl gydnabod.

Eisteddfod Genedlaethol Ffestiniog, 1898. .l. Y mae adeg cynhaliad yr Eisteddfod uchod yn ymyl, ef yr wythnos nesaf. Y diwrnod cyntaf fydd dydd Mawrth, Gorphenaf 19eg, a pharheir hi ar yr 20fed, yr 21ain, yr 22ain, a'r 23ain. Y mao rhaglen swyddogol yr Eisteddfod wedi dyfod i law, oddiwrth yr hon y mae pob rheswm i ddis- gwyl cyfarfodydd llwyddianus iawn a chynulliadau anferth. Llywyddion y gwahanol ddyddiau fyddant:- Dydd Mawrth, Mr William E. Oakeley a'r Prif- athraw T. F. Roberts, M.A. llywydd cyngherdd yr hwyr, Proffes^vr O. M. Edwards, M.A. Dydd Mercher, Syr H. J. Ellis-Nanney, Bar., a Mr T. E. Ellis. A.S. cyngherdd yr hwyr, y Gwir Arrh. Arglwydd Kenyon. Dydd Iau, Mr W. R. M. Wynne a'r Gwir Anrh. Arglwydd Carrington; y cyngherdd, Mr Thomas Gee. Dydd Gwener, y Prifathraw John Rhys, M.A., a Mr D. Lloyd George, A.S. y cyngherdd, Mr Williams, Y.H. Dydd Sadwrn, Mr R. O. Jones. Cynhelir cyfarfodydd yr Eisteddfod yn y Pafil- iwn, BIaenau Ffestiniog. Y BEIRNIAID. Beirniaid y farddoniaeth ydynt: Berw, Iolo OaerniM-for., Dyfed, ac Elfed. Y Cyfieithiadau: Elfed, Proffeawr J. Slorris Jones, M.A., a Mr T. Darlington, 141. A- Rfiyddiaeth: Y Prifathraw J. Rhys, Mr D. Brvnmor Jones, A.S., y Deon Howell, y Prif- athraw Roberts, M.A, Proffeswr O. M. Edwards, M.A., Proffeswr J. E. Lloyd, M.A., Proffemrr Anwyl, M.A., Parch Jon.es1, M.A., Oanon Da- vies, B.A (Dyfrig),Mr L. J. Roberts, M.A., Mr R. Williams, F.R.H.S., Parch D. Rowlands, M.A., Mr Charles Aslhton, Mr G. J. Williams, F.G.S., Mr John Hilditch, Parch D. Adams, B.A. (Hawen), Parch W. O. Jones, B.A., Proffeswr R. W. Phillips, M.A., D.Sc. Adroddiad: Y Parch T. C. Edwards, D.D. (Cynonfardd). Cerddoriaeth Meistri Joseph Bennett, Joseph Parry, Mus. Doc., Roland Rogers, Mus. Doc., David Jenkins, Mus. Bac., D. Emlyn Evans, William Davies, J. O. Shepherd, Miss Llywela Davies, R. A. M., Mr Edward German, Mr Fred. Griffith, Eos Dar, a Mr W. O. James. Celfa Gwyddor: Mr H. CSarertoe Whaite, P.R.C.A., Syr Edmund Burne-Jones, Bar. (erbyn hyn wedi marw), Mr T. H. Thomas, A.C.A., yr Anrh. Mrs Oakelev, Mr W. Goscombe John, y Gwir Anrh. Arglwydd Kenyon, Mr Thomas Jones, F.S.I., Mr T. T. Marks, C.E., Mrs R. M. Greaves, Mrs Percival, Dr. Le Neve Foster, Dr. Khon, Mr T. E. Ellis, A.S., Meistri Harrison, RC.A., E. Hurren Hardirg, Mus. Bac., J. C. Edwards, R. Robrets, Y.H., J. J. Evans, F.G.S., Meyrick Jones, M. T. Morris, J. E. Griffith, F.L.S., J. Lloyd Williams, C. H. H. Walker, F.O.S., W. Owen, a T. P .Edwards (Cberw ion). yL Y CYMDEITHASAU. Bydd i Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrod- orion, llywydd yr hon yw ArdaJydd Bute, K.T., gynal ei ehyfarfod blynyddol yn yr Assembly Rooms, Blaenau Ffestiniog, ar nos Lun, y 18fed cyfisol, am wyth o'r gloch yn yr hwyr, pryd y traddodir yr anerehiad agoriadol ar y pwnc "Add- ysg Grcfftwrol yn Nghymru," yn cael ei ddilyn gan drafoda^th yn mha un y disgwylir i wyr a:m- I lwg gydag addysg gymeryd rhan. Cymdeithas yr Orsedd a'r Eisteddfod Genedl- aethol.—Oyfarfod blynyddol y gymdeithas hon a gynheiir yn Ysgol Uwcliraddol y Bechgyn, Blaen- au Ffestiniog, dydd Iau, Gorphenaf 21ain, dan lywyddiaeth yr Archdderwydd Hwfa Mon, pryd y derbynir yr adroddiad a'r mynegiad o'r cyfrifon rhestr testymu Eisteddfod Genedlaethol Caer- dydd yr ystynr ceisiadau am Eisteddfod Genedl- aethol 1900, ac yr ymdrinir a busnes yn gyffred- inol. Cymdeithas yr laith Gymraeg.—Cynhelir cyfar- fod blynyddol y gymdeithas uohod yn Ysgol Maen- offeren, Blaenau Ffestiniog, dydd Mercher, Gor- phenaf 20fed, am bump o'r gloch y prydnawn. Y Gymdeithas er Hyrwyddo Addysg Merched yn Nghy-mru. -Is-lywyddes, yr Arglwyddes Verney ysgrifenyddes, Mrs Dilys Glynne Jones, Bangor. Oynhelir y deuddlegfed cyfarfod blynyddol°yn y sgol Uwchraddol y Bechgyn, Blaenau Ffestin- iog, dydd Mercher, Gorphenaf 20fed. Arerc.hii' y cyfarfod gan Mits E. P. Hughes, Caergrawnt; Miss Dobell, Pontypwl; Mrs Dilys Glynne Jones, Bangor, ac eraill. YR ORSEDD. Cynhelir Gorsedd Beirdd Ynys Piydain ar Fryn yr Orsedd, Plwyf Ffestiniog, Cwmwd Ardudwy, Ouairef Durodig, yn Nhalaeth Gwynedd, foreuau Mawrth, Iau, a Gwener, Gorphenaf 19eg, 21ain, a r 22am, am naw o'r gloch y boreu. Dymunir ar i'r beirdd, yn gystal a Phwyllgor yr Eisteddfod, ymgyn.ull yn brydlawn am lianer awr wedi wyth yn y Neuadd, er mwyn i'r orymdaith gyrhaedd ine^-r; pryd i'r Orsedd. Bydd yr orymdaith yn cael ei blaenori gan seindorf pres. Bydd ystafell y gwisgoedd yn y Neuadd, Market-place, yr hon á agorir am haner awr wedi saith foreuau yr Or- sedd. Bydd yr ystafeU yn cael ei chau cyn haner awr wedi wyth. Y CYSTADLEUAETHAU. A ganlynj sydd restr o'r prif gystadleuaethau bob dydd — I Y diwrnod cyntaf: Coedgerfiad, cwpbwrdd tri- da-i-n a chist-bren gerfiedig i awrlais gwobr 6p. Cclf-waith teuluol, cynllun gwreiddiol o ddodrefn ty, etc. gwobr 8p. Oywydd, "Diniweidrwydd," Sip; Myfyrdraith, "Caradog yn Rhufain," 5p. Traethawd (Cymraeg neu Saesneg), "Y deffroad addysgawl yn Nghymru," etc. gwobr 20p. Y brif gystadleuaeth gorawl; gwobr, 150p. Yr ail ddiwrnod: Traethawd, "Lie y Gymraeg yn addysg tldyfodol Cymru;" gwobr lOp lOs. Darlun mewn olew—Testyrj Hanesyddol Cymreig gwobr 30p. Tirolygfa mewn olew, gwobr 15p. Pryddest, "Charles o'r Balagwobr 20p a choron gwerbh 7p. Cystadleuaetliaiu coaau plant; gwobr gyntaf 8p 8s, ail 4p 4s. Traetliawd (Oymraeg neu Saesneg), "Llvfryddiaeth Cerddoriaeth Gym- reig;" 0 gwobr gyntaf 25p, ail 5p. Y casgliad goreu o redyn o Ogledd CVmru, gwobr 5p. Cyshdleuaeth corau merched, gwobr l5}) 15s. Traethawd (Cymraeg neu Saesneg), "Hanes, teithi, a dylanwad athror.liaiebh feddyliol a moesol yn Nghymru," gwobr lOp 10s. Y trydydd diwrrod.-TraeUiawd (Oymraeg neu Saesneg), "Bywgraphiad Edmwnd Prys, Arch- ddiacon Mei.LioTydd," etc. gwobr 25p a bathodvu g-wertli 5p. Cynllun o Gofgolofn Genedlaethol i I "Llewelyn ap Gruffydd," gwobr 25p. Cyfieitliiad mydryddol i'rSaesneg, "Llyn y :Morwynion" gwohr 5p. Traethawd (Cymraeg neu Saesneg), "Dylan- wad brwydr Caer ar Hines Cymru a'r Genedl Gymreig," gwobr lOp Hk, Traethawd (Cymra(?g neu Saesneg), "Cbwarelatil mwngloddiau, a llnw- weithfeydd sir Fcirionydd," etc., gwobr 10p. Llawlyfr (Cymraeg neu Saesneg), "Llysieuaeth un- rhyw sir yn Nghymru," gwobr 6p 6s. Awdl y gadair, "Awen;" gwobr 20p a chadair dderw gwerth 7p. Ail gystadleuaeth gorawi, gwobr 50p. Cyfairisoddi anthem, etc., gwobr lOp 10s. Cjtan- soddi canig, etc., gwobr 5p 5s. Y pedwerydd diwrnod: Cynlluniau o dai gweitli- gwobr 5p 5s. Cystadleuaeth mintai gerdd > faol, gwobr 25p. Casgliad o Len Gwexin 31'eirion, givahr lOp 10s. Tra-ethawd (Saesneg), "Brvthon- iaid YArad dud," etc., gwobr 50p. Pedwarawd llinynol (cyfansoddiad), gwobr lOp 109. Cysrad- leuaeth corau meibion, o 40 i 50 o leisiau envois 31p 10s. b Y pumed diwrnod (Sadwrn).— Cystadleuaetli y Seindyrf (agored i'r byd), dim ond 24 o olferyn- wyr, "Verdi;" gwobr 30p. (Y mae wyth o sein- dvrf wedi anfon eu henwau i mewn.). Oystadleu- aeth y Seindyrf Cymreig, dim ond 24 o offerynwyr, "St Paul;" gwobr gyntaf 15p, ail 5p. Hollti Llechi: Cymer y gystadleuaeth hon le dydd Gwener, yr 22,111", yn ymyl Pabell yr Eis- teddfod, am bedwar o'r gloch y prydnawn. Y CYSTADLEL ON RHAGFLAENOL. DyddMawrth Cymcr y rhai hyn le-i'r soprano solos, yn Ysgol Uwcliraddol y Bechgyn, am oaner awr wedi wyth y boreu. Junior piano, ar yr un awr, yn Ysgol Ala,naff Lreii. Quartett, ar yr un awr, yn Ysgol L:wchraddol v Bechgyn. Dydd Mercher: Contralto solos, ya Ysgol Uwcliraddol y Bechgyn, ar yr ui awr. Baritone solos, Ysgol Maenofferen, ar yr un awr. Junior violin, Ysgol Uwcliraddol y Bechgyn, ar yr un awr. Adroddiad, yn yr Assembly Rooms, ar yr un awr. Dydd lau: Ter.or solos, yn Ysgol Uwchraddol y Bechgyn, am haner awr wedi wyth yn y boren. Senior piano, Ysgol Maenofferen, ar yr un awr. Organ 80:0, yn y Pavilion, ar yr un awr. Y tri- awd, Ysgol Uwchraddol y Bechgyn, ar yr un awr. Dydd Gweij.er: Deuawd tenor a bass, yn Ysgol Maenofferen, am haner awr wedi wyth y boreu., Bass solo, Ysgol Uwchraddol y Bechgyn, ar yr un awr. Violin solo, Ysgol Uwchraddol y Bechgyn, air yr un awr. Oboe solo, yn yr un lie, am ddeg o'r gloch. Y delyn trithroed, Ysgol Maenofferen, am haner awr wedi deg v boreu. Dydd Sadwrni: Cystadleuaeth y cornet, etc., yn y Pavilion, am haner awr wedi naw y boreu.

Cyhoeddi Eisteddfod Gen- edlaethol 18S9. Dydd Llun, y 4ydd cyfisol, cyhoeddwyd yn ffurfiol yr Eisteddfod Genedlaethol am 1899, yr hon a gynhelir yn -.haerdydd, yn AihareCathays a hawdd y gellir gw eled y dyddordeb a deimlid yn yr wyl genedlaethol pan ystyrir fod tua deng mil ar hugain o bobl wedi ymgasglu i'r pare ar yr achlysur dyddorol hwn. Fel yr oedd yr orymdalith yn myned i mewn i'r pare, canai plant yr ysgolion yr anthem genedlaethol, "Hen Wlad fy Nhadau." Yr oedd yr orsedd oedd wedi cael ei chodi yn y I lie wedi cost it) 150p. Aed trwy y seremoni c gy- hoeddi yr Eisteddfod Genedlaethol am 1899 yn N ghaerdydd gar, yr Archdderwydd, Hwfa Mon. Yn mhlith y beirdd presenol ar yr achlysur yr oedd Hwfa Mon, a chydag ef Mr E. E. Tournier (fel cynrychiolydd oddiwrth y"Feis Ceoil" Gwydd- elig), y Prifathraw Edwards, Arlunydd Penygam, Gurnos, Eifionydd (Cofiadur yr Orsedd), Dyfed (Bardd yr Orsedd), Cadfan (dirprwy-fardd yr Or- Isedd), Gwynedd (y tryaorydd), Caulanydd (yagrif- » enydd mygedol), Morien, Cynwyd, Vincent, Beth- an, Ieuan Dyfed, Gwyddonfryn, Gwilym Elian, J. T. Job, Brynfab, Eos Dar, M. Barbier, Tawen- og, Carnelian, Ap Rhydderch, Symlog, Ap Caied- fiyi:, Gochfarf, Da.fydd Morganwg, Idriswyn, Na- than Wyn, Mr Jacob Davies, Miss Caledfryn Wil- liams, Miss Charlotte Griffiths (Casnewydd)—oil mewn urddwisg farddonol, tra yr oedd liu o feirdd eraill yn y dorf. Yn mhlith cynrychiolwyr Pwyllgor Eisteddfod, Casnewydd a ddaethant i gyflwyno llongyfarch- iadau brawdol i OTsedd Caerdydd yr oedd Br. Garrod Thomas, Y.H., Mr C. D. Phillips, Y.H., y Cynghoiyddion Liscombe. ac E. A. Taylor, a'r Meistri D. Bowen, Abercarn T. Llewelyn, A. J. Phillips, D. Morgan, R. L. Davies, R. T. Jam, Fred Jones, ac A. Morris. Yr oedd hefyd yn bresenol: —Dr. Williams, s-wyddog meddygol sir Forganwg, a chadeirydd Pwyllgor Gorsedd Caerdydd y Parch Camork Thompson, y Parch Canon Roberts, Dr. Joseph Parry, y Prifathraw Viriamu Jones, Mr' Evan Owen, Y.H., Mr D. W. Evans, Mr J. Austin Jen- kins (cofre-strydd y coleg), y Prifathraw Edwards (o Goleg y Bedyddwyr), Mr D. A. Thomas, A.S., a'r Meistri E. Seward, Ivor Bowen, Pritchard, J. E. Edwards, T. Edwards (arolygydd ffactrioedd), y Parch T. Tawelfryn Thomas, Groeswen y Parch Tad Hayde, y Parch W. E. Winks, Dr. Jones, a'r Meistri E. Jones, J. Jones, C. E. Riches, J. Ballinger, Price Jones, T. R Thomp- son, T. J. Lean, W. Carter, W. Lewis, Dr. Jones, Cathedral-road; Dr. Cook, Dr. Vachell, y Parch J. Morgan Jones, Mr Charles Morgan, B.A., y Parch W. Evans, M.A., Pembroke Dock; Dr. Rhys Griffiths, Mr W. Davies ("Western Mail"), Mr John Duncan, Y.H., v Parch Edward Lewis, Dr. Treharne, Mr Richards (cyfreithiwr), y Cyng- horyddion George David a R. Hughes, Meistri Walter Cook, T. Barlow, T. H. Stephens, J. R Jackson, a J. Sarnkey, Proffeswr Davies, Dr. Downing, y Parch Tyssul Evans, Mr W. T. Samuel, Mus. Bac. Prothero, Mus. Bac., America Mr Morgan Thomas (ysgrifenydd Cyng- rair Rhyddfrydol Deheudir Cymru), Mr Tom Davies (ysgrifenydd Cymdeithas Oymmrodorion y Rhondda, Pentre), Mr John Evans a Mr Roberts (ysgrifenyddion i Gvmmrodorion Caerdydd), Mr Jacob Hughes, Peniarth Mr Lloyd Jones (Llwydmor), Llantrisant; Mr W. A. Morgan, Caerdydd Madame Clara Novello Davies, Mrs Dr. Parry, Mr T. L. Powell, Cathays; Mr Lewis Williams, Y.H., Mr D. T. Alexander, Mr T. Lovell, Mr Henry Ratcliffe, Penarth Mr T. Ro- berts, Oynghoryddion Jabez Jones, Grossman, Jotliam, Buist, S. Robinson, Evans, Fox, Good Courtis, Mr J. Shepherd, Mr J. Williams y Parch H. Evans, Glyntilf; y Parch J. Hughes, Caerdydd Mr 'Jones, Tonypandy Mr .Jamœ Munn, Caerdydd a llawer eraill. Ar derfyn y gweithrediadau adroddwyd englyn- ion gan nifer o feirdd adnabyddus, ac allan o honynt yr ydym yn dyfynu a ,arilyn: Ca 11 hawen mewn rhwysg newydd—roi ei hri r, Ar brawf drwy ein broydd A hyw hoen pob awenydd Grea dan drwy holl Gaerdydd. BEN BOWEN. Ar yr orsedd hedd o hyd—a erys Dan eirian wen loywbryd Huan ddeieh ar awen ddyd O'i nwyfre'i chusan hyfryd. 0'1' oesoedd hen arhosodd hi-vn ben Deddfle'n baLrdd, a thnryddi Hardd orsedd! myrdd o wersi Hvd vn awr cadwvd ii ni ,¡ DEWI VYCHAN. Drwy aidd a dawn Derwvddon,—adeilwyd Hael orsedd y be-irddior: Ac enwog "feini gwynion" Roed yn gylch o amgylch hon. Ei nawdd a i swyn heddyw sydd-yn !}go!' I enwo,I'n broydd ° I A'n hawen fyt-hol newydd Geir i'w dal yn hen Caerdydd. GWILYM ELIAK. Dan awyr las teyrnas dydd,—a gwenau Gwyneb haul ysplenydd, Yn ngorsedd wen awenydd Hwyl yn swn y delyn sydd. J- T. JOB. I- Orsedd hen goroesodd hi—ergydwyr A'u gwawdus gamwri A llais hedd yn ei Hys hi Eilw gan o'r clogwyni. Hon i'n tadau gynt ydoedd-nce-lfun, Uwch chwalfa teyrnasoedd, A'i hyddirif ganrifoedd Ei sedd uwch pob Gorsedd oedd. BRYNF AB. Yn yr hwyr croesawyd tua 600-yn cynwys beirdd, aelodau y jr,vyl!gor, ac ymwelwyr—mewn cyfarfod oedd wed; cael ei drefnu gan y Maer vn y Neuadd Drefol.

!71-- Y mae y Tilxtiaid yn meddu wythnos 0 bum' niwrnod wedi ei lienwi ai1 ol haiarr., coed, dwfr, plyf, a'r ddaear. Fe ddywedir fod reis wedi ci falu yn un o'r pethau goren tuaga,t atal gwaed pan wedi derhyn toriada.u neu archollion. Y rhai canlynol ydynit dri gofynitid merch ieu- anc -1. Pwy a gymeraf ? 2. Pwy a gaf ? 3. Pwy gpner drugaredd arnaf ? Y mae ar d'lodi angen am rai pethau, ac y mae ar orinodedd angen am lawer o bethau ond y mae ax drachwant angen am liob peth. Y mae ffyliaid a'u harian yn yniadael a'u gilydd yn fuan ond y mae 11 raver o'r arian yn cael eu ffordd i ddwylaw ffyliaid eraill. Y mae yr hwn sydd yn proffesu credu yn Nghrist, ac eto yn byw bywyd yn annuwiol, yn cael ei gario ymaith mewn tvvyll.—T. Adam. Y mae New York wedi gwneud sir newydd, yr hyn a wna y I'vfan vn 61. Gelwir hi yn Nassau, a chvnwysa 362 0 filldiroedd ysgwar.