Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
Ail-Agoriatl Capel Rhigos.
Ail-Agoriatl Capel Rhigos. 1 Eglwys ag Iddi Hanes Dyddorol. Dynion leuainc yn 1 roi Yspryd y Diwygiad yn Yspryd Gwaith. GAN GRAIG-Y-LLYN. Ychyidig iawn o hanes. Rhi.gos sydd yn YTADDANGOS yn y GWYLIEDYDD, tmd y mae J¡.f ^giwys h-on Lawer o banes dyddorol. tydlwyd yr achos yma ,gan y diweddar parcil Hugh Hughes ;Ta:d y diweddar Hugh iHughes) ,yn y flwyddyn 1839. Fel JO y icoinodir yr banes gan. Mr Hughes ei -in yn ei ddydd-'lyifr "Dyma'r amser y ^CLIREUASOIM bregethu y Rhdgos, a ch.aws.ojn laiwer L'n gwrandaw, ac unodd amrai yno gyda. ni. Aethym at Ardalydd Bute i 'ofyn ani ^ir i ad-edladu Gap-el yno. Cynygiwyd i ill¡¡, dir ar y ttelerau, fed i ni adediladu, end os 'éLl >ef ar rywbryd yn dymuno ei droi yn S^pel pemthynol i Eglwys Loegr, a rhoi °^feiri,act yno, y byddJaliyn rhaid, iiddo ed gael tMY dalu i ni y costau. IOnd ni chymerai ell" cyfeillion y tir ar y telerau hyn, rhig y bua,sent yn cael ei tr'oi yuiaith ac heb le i "^■d iddo, a'r achos i gael ei ddis-trywio. y maent wedi cymeryd ty byw ,a chy- ychydig arnio, ac yno y maent hyd ^■Qudyw yn pxegertfou aic yn ciadw y gfyrndteith- lai." Y innae y ty ibyw a drowyd yn gapel wedi ei d.rod yn ol yn d'y byw er's blynyddau. ac er ,Jlad ydyw yr Eglwys yn cyfarfod yno yn rTr y irn,a,e un o ;Siwyddogi^n ffyddl'onaf yr J^glwys yn (by/w yno, iseif .M.r John Evans. ^di addoli m dros chiwuiter oanrif yn Cwm KfWrntj icodwyd iGapel y Brickyard. Hynod o IdJdYdJdorol fyddai penod o hanes yr 'achos o ^y^y 'hyd yn awr gan law gyfarwydd a'r ond rbaid iboddfoni am y tiro. Bu yno igewrd yn dal y Igoleu yn y Nos, ac er i'r goleu fyn"d yn agos lawer gwaith i ddiffodd, eto Ibytw ydyw yr Eigillwys. Bu cyfeillion Hir- I\VIaU'Il ynhynod ffyddlon ar hyd y blynydd- au yn niy,n'd i 'fyny ar n'os Suli-au i gynial cwrdd giweiddd. ^riinlder gwed/diwyr un no.s Swl argyhoedldoidd Mr Morgan Morgan, Hen- IClreFawr, o'i ddyledswydd, a.c y unae- erby-n JleddyTw yn fllaenor ffyiddlon iac yn esdannpl ffyddlondeb a'l d'ddwydrwydd i lawer. Yichydiig nynyddiau yn 0'1 daeth ton o adifyw- x-aid yn bJanes yr eglwys Ifechan, a tliriwy yn,- ^rech- tdldiiflino y -g'.wednidogion fu ar y tir, IChlWylthwyd y wreichionen fechan yai fiiam ]D ac. ychwianegiwyd at ndifer yir a;eilod!iu. aelth diwedd 19-04 a chyida'r don fawr—y '^yigiad—caftodd Egliwys iRhigos ei rhan o'r eRdith. iNid oes yr un gymydogaeth yn shyimru we-di iteimlo raiiwy o ddylan-wad y ^^ygiad na'r gymydogiaeith. .bon, na'r un lEg¡l:wys yn fwy ruag Eiglwys B'-tUsl, Rhigos. ^■edi ychiWranoergu eto rnewn n-df-er, rhaid <.e.dd kefaethu'r oapel 'a'i barddu. Aed o.ti yn da:- y'Didroi. Trodd y dyndon deuaimc vspryd y ^dwygdad yn.ysibryd gwaith, a thrwv hyny ni "•lasant y dylanwad fel v gwnaeth llawer, t, modd. iMiawr fu- eu .i.^oeitti gcel -ystgr bardd i'r Argliwy-did, ic y m.'e captl heddyw yn un o'r cap.v ia bach pryd- kithaf yn y iwlad. Edrychdd ) ii n.l:it*n n \r ''S'^uad, yr hyn a gymerodd le vi'3 Sadwrn, y <S.ul a'r LÍun, EbriH 21, 22 .t 23a:n Nhs ,C !Wrir, ipregethwyd <gan y Par;.1! E D Stomas, Hirwai-n (gweinddog y ■'•) yn hyiiui Eya-'vwys i'r lam-gyichdad. Dydd Sid pregeth. W"d gan y Par-an J Gadvan Da?'«59 ac E j) rph "■"QOrnas, ac lar y :Llun oawsoim ■wasamaeth y J>arch T i-Manuel .(Ysgrifenydd y Dialaeth) a ÙaidVian. iDeicbreuwyd y gwabanol oedfaon gan M'ri R Bell, a T J Bowells a'r Farch J Rowlands, Mo'U'niliain Ash. Cafwyd cyrddau rhaig-orol, y igweisi'on yn amliwrg yn Haw y Id,eis,tr. (Ni iwelwyd loymaint o fooibl yn Rhig- Os etdoed. iYr oedd •canoedd yn imethu oael *11 £ ai-o-s IS'U'l, ac yr oedd yn anghyfleus o lawn tron yn, y.r till o'r oedfaon, a chafwyd casgl- •diau edtbriadol idda iélJt y ddyled. Dyirui r rtro 'cy.ntiaf i Cadvan 'yimweled a'r lie, a dy- tt-o cyniaf d 1/awer ei adnabod fel pre- g^thrwr er yn e.i adn.atbod' o'r blae-n1 fel B-ardd •V oiae Gadvan 'wedi cyboeddd ei weithdau barddonol. A.i gwell y rbad hyny na'd bre- ?eth«a-u ? Tybed mad o-es modd i'w berswadit) -1 Syboeddd cyfrol o'i 'bregetbau ? icf- b:ipyn yn wiawdlyd' redd; y pregetlw* hwn-w a »afodd pan welodd ddyn yn dyifod i': bedfa ar ganol y bregisitih, ac a ddy:wed'odd, "Malt Yn dda genyif each gweled wed'i dyfjd i ^w.n, er "bicxi yn dddwie-ddar byddiaf yn fcioib amiser o AVieiled y rhiaii hyny yn dYdJod yn bwyir sydd yn antaHuog i d,dyiflo-d x gym." 'Olnid syniwyd y gynulleddifra at nan-feididlilanit y dyn pan. gyrarchodd y pre- rtJrwy ddyweyd, "fDioIch i chwi, syr; a fyddwich cygtall a darBen y tesityn i mi ?" js 16 y oa-ni'yn y dyiwedad -yir hen bererin, Rolant o'r ;Blala am- D'dirwe&t: — w n'ec^r«"U teetotal, daeth rhyw nad oedd 'd'M '^0<^ J" feddwon cyhfaeidduis, ond wadi °d yn, ddiinwesitwyr, i ofy-n a wnawn d c jif1110 teetotal d'ddyn- nlbw. Ate-blads1 ina-u, r0f iy &nW sA}tlt chwi> c:h,waith-' .itni f,Pan! welais f°'d teetotal,yn yr Hen, Lyifr, <OIQw a9Wn yn foddlo'n wed'-yn. i rod fy enw n llythyreniau pitch ar fy bet—(DAFYDD OLANT, teetotal for cuer V
! Trem o'r Twr.
Trem o'r Twr. GAN ROBERTUS. Gwelwn. Ifoct Mr Kedr Hardie, arweinydki y (Blaid 'Lafur, iwedd treiniu cyifarfod d'dydd Giwener ddweddaf, yn Llundain, rhwng nifer o fxiodorion g-orllewiin Affrioa a-g amryw o'r AelO-dau .Sieniead'ol. Amician yr ymiwelwyr Affriioanaddd ydyw tysitdo yn enbyn. y drefn o lywodriaethu yn eu gwl/ad, yn rughyda tbaer erfyn ar i fr-odorixj-n rhan orlkwinol y wllad hono gael illads mwy effeithdol yn nlirafod- •aeth imate-rion Ueo-1. Y mae teimlad cryif dr-ois iddyrut giael yr hyn a gedsdant. -ù. Glawn y ted ligaatii,us, tria yin, triaisthu ei farn ,ar Didrwyigliaid- yr On-siead, &ic., a'r Eiateidld-iod gyda. Ipherthlau ereill, yn dywedyd, Mor o gan. yw Gymru i gyd" end, ei tarn, ef ydyw fod yr Listeddfoid brlon yn cael- ei boddi yn y mor hwn. Y anae ipeithau e-redll heblaw cerddord-aeth ag .sydd yn cynorthwyo i wneu- itbuii c,ent,di yn !Í\awr.' Addefir yn gyffr-edin fod lie i wella yr Edateddfod Geneniaethol, ond fydd y gwelhantau a gynygir eleni am- ser a d-dengys. -:0:- Gymbald-wyd Gynadiledd o gynrychiolwyr pwyilgorau Addysg qymru a Sir Fynwy yn Lllandrintdod ddydd :I;aiu, Elbrdlil 27ain. Ym- drafod fydd ar y mater o sefyidlM Cyngredrdau o iis-ibwyllgorau i gyimeryd lie pwyllgorau y Bryrddau Ysgol ag oe'ddynt yn bodoli hyd yn ddiweddiar yn INlghymru a Sir Fyniwy. Flas- iwyd penderfyniad unfry-dol ar i'r Cyngreiriau .uchod gael eu. sofydlu. YlmdrlaJiordwyd hefyd ia',r Bdl Addy,s,g', yn arlbenilg yn ei berlthy,nias ia'-r "Gyngbor Addysg Cym-reig." -:0:- iMawax cysy!Ma.d a chytfiarfod Undeb y Bed. ■yddiwyx, te d-darlu y Gtwir Anrhydteddu.s Lloyd George, A.S., ddadorchuddio darlun o Dr Clifford, yr hwn ddarlun a ddarp.arwyd ac y tialwyd1 am idano gan. edimygwyr y Dr Gldifford. Tna yn gwne-uihar hyn, dywedodid Mr .Lloyd George ma.i Dr Clifford ydoedd yr ymliaddiwr penaf a gynyrcbwyd gan yr Eg- Iwysi Rhyddion o ddyddd.au Oliver Crom.well hyd yn awr if-od ynddoæddlf i gyme.ryd bob •aimser yr o,chr iawn, er titad bob amser y-r ochr ibotbJbgiaiidd, ia bod ei wrolder, ei frw.dfryd'edd ■a'i byawdledd yn gyimhliethedi'g a, hanes ei wlad.. At hyny, ,fe ddywedodd Mr George, irnai CDr..Clifford ydyw y d'yn ag sydd yn se- fyll rhwng y plentyn a'r offedrdad, ac mai ,tlfe ydyw IProphiWyrd Rh-yddfrydiaetb. Gobaith y mdloedd ydyw y galluogir y gwron CHifford i giardo tallan ei waith mawr idro-s Ryddid a C,hydradidoldob, Crefyddlol. -:0:- Yimddengys y ibyidd \cyfarifo-d blynydd-ol y G-ymdedthas Ryddifxydol, yr hwn. a gynhe-ldr CMai 2ed, yn un o ddyddordteb'. Y Bdl Addy-sg 131 Diadigysiylilitiiad yr Elglwyis yn N'ghymru fydd y dda'u..fater pwysicaf yr ym-dxafodir yn fwy- af arbendg larnynit yn y cyif,arfod uchod.-Cy- rnerir y giaraid yn y City Temple y no-son gian. y Giwir Anr-hydedldus D' Lloyd George, A.S. Y siaradwyr e.reill fyddant Dr Aked, y -P,arch, R J G'iaimpibell, Dr Clifford, Mr R W Perks, A.S., a .sy,r Alfred Thomas, Cadeirydd y Blaid Seneddol Gymreig. -0:- Llawen genym weled fod Trysorfa Gyn- orthwyol San Francisüo, yn yr Unol Dal- aethau, yn baro-d -wedli. cyrhaedd y swm an- rhydeddus o dair miliwn. o arian ba-thol, a bod ipoib. peth po.sibl wedi ei wneutbur i gyf- arfud ag amgylchiadau y rhai sydd yn y cyf- yngderau mwyaf. Teilyngia yr awdurdodiu mdlwrol a threifedigaetbol, glod' mawr am eu hiymdroechion difldno yn y mater, yn nghydag yimegndon teyrngarol y dinasyddion. Y fiarn ydyw y iciwyd yn fuan San- Francisco newydd o ilwch y ddinias dda.d:fadedlig hono. Fe wyr piaiwb bron nad ydyw yr Amerc-and'aid un lamiser yn hwy;rdnw.m ac aiigjf at waith. ox fath. Cysured yr Arglwydd y tmdloedd ar filoedd galarwyr yn ardlaloedd San Francisco. Y imae esigobdon, clerigwyr, a lleygwyr Eg- lwys Loegr wedi .gostwng eu ton, ac wedi oymedroli eu H'anathema, Mara.na.thia' par- thed y Bil Addysg. Yn hytracb na'-u bod yn fflamycbu yn ei eribyn, y maent am oddef y meddylddrych o gael Addysg Feitblaidd yn yr ysigolion dyddiol. Deua-mt Ifcellach i ym- resymu ar y mater, yn hytrach na chicdo llwch a thaflu tanbelen.au, gan feddwl dych- ryn pawfe. Hiwyrach mai eu cyfrwysdra yd- yw hyn oil. Gweled y maent fod mwy o nerth Yimnedllduol yn, y wlad nag y darfu iddynt ddychimygu fod. Ie, siwr, gweled y igoteu coicb, Diangier abead," y maent! -0:- Gawsom egwyl y dydd arall i dremio ar gapel neiwydd y Caerau a'i amgylcbo'edd. Yn z,Y beoddifaddeu, y imae efe yn gapel o wneuth- lurlilad; oaldlarina hiaTdld..Nid yn aiml y gwelir icaipiel mor gyimle'stir a d'es'tlus. Y m'ae y ffenesttr ifawr ganolog o wydr amryliw, yn ogbyda'r ffenesitri llai cylchynol id!di, yn eitbriadol o addurnol. Saif yn gysylltdol ag elf tfestri bilaf, shop (fiawr a dau dy hardd, a'r oil yn eiddo Oyfundetbol. Oaws-om y pleser X) igterdded trwy yr holl .adeiladau hyn y d'ydd airall yn tngbwmni yr adeiladydd enwog ac mi o fliaenordaid ffyddlon yr Eigllwys hono, self Mir Jiobn Jenkins, 18JC eriaill o'r frawdol- iaefth. Tair ydyw Eglwys y Caerau, ac y imae hi at fod yn meddu yr eiddo Cyfun. delbol da. a enwyd' yn rbiifo prump i ddeg a phedwar ugain o aelodau cyflawn. Ceir yn- ddi grynhodelb o. dalentau disgl.aer mewn .ll.enyddi.a.&th a duiwinyddiaetb. Go:fod a ball- )a1 i ni .roddi .ritcatr o enwau y brodyr mwy- af iamliwg ger ibron y darllenydd ar hyn o (bryd. iLilwyddiant mawr a d,dilyno ymdrech- do,n yr Eglwys weithgar hon. cl: Cynbaliwyd "Social Tea" yn N'hreorci yr wythnos o'r iblaen, ac 1e gafwyd elw teilwng .o'r ymdrech unol a cbaled. Nid oes modd '1aerl cbwiiorydd mwy ymroddol yn y miater bwn na chwiorydd Treorcd. Hehlaw hyny, ail-agOrwyd oapel T-reorcd y Sul, 22ain, ar ol adgyweiriad da a roddwyd dddo. Pregethu am y .Saibboth yn lun-dg fu. Gwasanaeth.pwyd ar yr achlys,ur gan y Parchn J Humphreys, Thomas (A) ac E T Davies, Caerau. Yr oedd y cynulleddfaoedd yn fawrion, y casgl- iadau yn dda, y pregethu yn erymus, a'r dy- lamwadau Dwytfol yn corona yr oil o'r gwa..ith.
"Yn Llefaru Fto."
"Yn Llefaru Fto." PAJRiCIII. D'. 0. JIOINES. [Geilar tcfael C'yfrol Goffla y Pardh. D. O. Jones, o.. dan olygiad y Parch. W. O. Emns, yn y, Liljyfrfa Wleslteyaddd, Bangor, am 3:s. 6c.] Uh o'r golygtfeydd mwyaf gre-synus ydyw gweled gwedniddog wedi colli ed ne-rith,. fel Siamston. wedi colli ei gryfder. ;Ni-d-- meudrwy ydyw gweinidog y ganrif ne- wydd i fod. INla, rbraid i'w gydymdeiimlad redeg allan gydia dynion. GlaliKecb feddwl am amibell i dduwinydd ei fod yn gwyibod mwy am bob, oes, nag am ei oes ei hun. ijViaem ffiaith- egl-ur mai yr adranau hyny o'r eglwys sydd wedi rhödrdi lie maiwr i'r iawn sydid wedi Uwyiddo fwya-f i enill y byd. Fedrwn ni ddim. deall bunanymwadiad yn iawn ond d'r .gT.addla« y byddwn wedi bunan- ymwadJu ein hunain. Mae proh giweiithred newydd o. eiddo yr mewnunrhYlw gyifieirdad yn, gwneyd ei gweithrediiadau yn yr -un. cyfedriad yn fwy tebygol. Mae llawex o> ddirgelwcb yn nglyn ag ym- yrdiadau D'uw a lillieddyliau dynd;on.; bnd nid oes dim siicrach :na'i fodyn ymyryd o hyd. Fyddwch ohlWi yn ei gl'y.w'ed ? P-erygl yr egl'wys ydyw ymgolli. yn rhy Iwyr yn nhra- ffert'hiion a .diwndwr y bYld fel ag i beidio iclywed lliais Duw. Dyw-edwch wrth y byd wedit'hiau—usit.! di'sftawa a rboddwch eich oliust wrth y telephone sy'n cysylltu eich ysitiafcll a'r byd anweiledig, a. g'wrandewch bteth sydd gan Ddww i'w ddyweyd- Un- o- 'beryglon' yr Eglwys ydyw edrych ar dxujeni y byd' o belli. Mae yna ganoeodd o bobl dJdia yn y wla-d nad ydyn-t erdoed wedi gwneyd fawr o ymdrech. a. wella y byd, am n,ad y-dynit exidoed wedld d-,o,d, yn! dddgon. ag.os at ei druend. 'Pleryg-l pobrl ddia ydyw arcs yn llonydd i fwyinbaoi eu rbaigorifredntdiau cirefyddol heb gyimeryd amlbald idiairth i'r dyffryn i we-led beitb mae pedliOid yn wneyd' o'n h,amgylch. N6d fawr teimliad yn m'hob agwedd arno pan y :IDae'n gryf ydyw, oael yr hyn fyddo yn ei foddbiau, betth Ibynag fyddont yr a-nfian- te,ision yn nglyn a hyny. Ond miae gwir gariiad yji cynwy's dwy elifen. ia'i codant i dir uw'ch na sercb noeith, se-f, fod yr ewyllys yn -dewis dedwyddwcb asall fel amcan, ac at hyny, ei bod o d'an didyl.,anw,ad medd'wl go- Leuedig yn dewis moddion i s'icrhau y ded- wyddwcb hlwnw. Dyma oedd yn nodwedd-u oariad Duw at y byd.. iNid meddiwl am diand ei hun y mae caxdad, ond am ddyrfchafiad a dedwylddwch mwyaf siylweddbl ei gwnthddrych. Ac fel y cyfryw, y ar aral'l yn perthyn i'w .ma.tur. Pe peidiai a .bod yn awyddus am ■wlasaniaetbu, peiidiai a bod yn gariad. .Mae oanoed'd yn ein byd ni heddyw yn syndo nlad yw yn. pecnthyn iddyn.t hwy i wne-yd dim ond dexbyn .gwasanaeth. Ucbaf yn y byd y icodant o ran eu safle, 12eiia.f yn y byd ydyw etu hawydd i wasaniaethu eu cyd-ddyn- ion. Mate dyrchaflad ac anxhydedd- daearol yn proifi yn ifarw-ol i'w dofnyd/dioldeb, ac yn fmiaJcbdiex eu hysbryd edrycbant ar y wasan- aetha gyftawnant gynt fel rhywlbelth annbeil- wmg '&'u bu-rdldiasi. Pan yr oedd y dyn mewn is, -anfenai. gy;meryd rhan yn. y cyfarfod gwediddo fel rhyw bechadur arall, ond wadi i'r byd1 lwyiddo gydiag ■ ef, ac iddo gasglu (tijpyn o ddaear yma o'i gwmpas, welir mohtomo' mwyach yn mynycbu y cy- ^axfod gweddia, .beib son am gymeryd rhan ynlddo. —§o§ — Yc oedd Naomi, m'ercb Eboch, yn bum' danit a phediair ngain oed. LFionedldigesauj (cymferwjch gysur.,
Gair 0 Dreffynnon.
Gair 0 Dreffynnon. GAN QUILSYN. iCyfarfod y P^.sg.—iWele un arall o wyliau pregethu y Pasg wedd myned i blith y ptthau a. iu Bydd adgofiion melius am dani. Ych- ydig sydd yn aros hyd y dydd hwn yn y gynulleidfa sydd yn cofio icewri y pwlpud dros baner oan.' mlynedd yn ol, megis y Parcbn Thomas Aubrey, Rowland Hughes, vVlilliiam .Powell, William, a Samuel D-avies, Darv'dd Williams, .&c., a,'r cy-nulleidfaoe-dd oedd yn ymdyru i'w gwr.ando. Ond os ydyw y gwaision hyny wedi myn'd, mae'r Meisitr yn aros yr .un, ac wedi .gofalu am' olynwyr teilwng i seifyll ar furiau S-èion ar hyd y biynyddoedd. Prawf o hyny ga.wsom yn y cyfarfod eleni. Giwasanaethwyd g,an y Parch Edward iHumphreys, Birkenhead. Llawen oedd gan ei hen gyfedlldon lluo,sog ei welsd a'i .glywed' yn axeiihfa Pendxef, a hyny gyda'r lath nerth ac ardde'liiad. Gydag erf yr oedd-y Ptar,ch Thomas Hughes, Lerpwl (bu agos i mi roddd "Ti Aitsh wrth ei enw). Dyma'r tro cyntaf i Mr Hughes fod yn Mbendref ar y Plasg. Gwniaeth ed weinidogaetb gyf-oeth- og axgraff fenddt'hiol ar y gynulleidfa, fel yr edry,chdr yn ,mlae,n gydag awydd'fryd am ei ymweldadau dyfodal. Y Parch J H Michael, B.A., Headlingley, ydoedd y trydydd, pre- getbau ,coe,th, dysigedig, ac e-ffeithiol yr hwn nid angbofir yn Ifuan. Diolch am gyfarfod y P'aag, 1906. C'yfarfod Dyddorol.—.Nod.asoun yn ddi- wBdidar fo.d swyddogion..Pen-dref wedi pen- dlerfynu ar gael Bazaar ddiwedd y ilwyddyn er talu ymaith ddyl-ed arosol y Trustees." Miae'rsw)"dàiogí'on a'r pwyll'gorau wedi eu penodi. Yn awr, nid oes ond gweithdo, gweithio, gweithdo yn aros, i'w wneyd. Fllr cynyrchu dyddordeh a b-rwdfrydedd gyda'r symudiad gwahoddodd y Parch a, Mrs A Lloyd .Hughes, Wesley House, garedigion yr achos yn iMihe-ndref i'w cyfarfod yn. yr ysgol- dy pxydnawn dydd. Mercher diweddiaf, ac i gyidgyfranogi o wledd a ibarotoisant ar eu eyfer. Daeth cynulliad lluosog iawn yn nghyd. Yr oedd golwg siniol ar wynebau y cyfedlldon, ac ymadangosodd pawb eu bod yn a-wyddluis am wneyd y Nodachfa yn llwydd'iant. Wltdi cyflwyndad pleidlais t) ddiiolch cynes y cyifeilMon ami h-aeldond a. cbaredigrwydd Mr a 'Mrs Lloyd Hughes, yr hyn a wmaed gan Mri (D .Pierce, Wim Will- dams, ac E-dwiin. Da vies, ac .i Mr Lloyd .Hughes gydnabod y cyfryw, itrefnwyd. am- ryiwiol fiatexion ar gyfer dyfodol y Bazaar." Miae'r ddyled yn. agos i 400p, fel y gofyna hyn gry.n ymdrech o du y cyfedlldon i'w sylwedd- 'oli.
)o( Cyfarfod Tslaeth Beheudir…
)o( Cyfarfod Tslaeth Beheudir Cymru a gya helir yn y Portb. At Olygwyr Y GWYLIEDYDD. iFoneddigion,—Eel y mlae yn hysbys i'ch HUiosog ddiarllienwyr, cynbelir y .oyfar.fodydd 'Ulchod iSul, Miad 6—10. Y mae yr boll dref- niadau ar eu cyfer o'r bron :wedi eu cwbl-hau. DIa ge.n,yif idldiweyd fod yr Eghvys yrna wedi myned o dan ifaich a cbyifrifoldfeib y cyfirfod. ydd yn ewylilysgar dawn. Hefyd pool Fg- lwysi enwadau ereill yn baro-d i letya y cyn- rycbiolwyr gyd.-a photb sirdoldeb a p-harc-u- rwydd. tHyderwn y giwna p'ob un ymdrech inedllduol id fod yn b-resenol. Gall poij -un Idldylfod yn hyd-srus y caiff gartref iiysaras a ,chrio-e-siaw cynes. Fred y sylwyd yn. Y GWYLIEDYDD yr wythnos o'r blaen1, hwn fydd y Cyfarfod Talaethcl cyntaf 'i'w gynal yn y Port-h, obleg-id hyny, a rhesymau eredll, yr ydym yn. ne-ilidubl aw- ydidu-s am i'r Cyfar.fodydd fr.d yn boblog- aidd a dyllamwiado-l1 dawn. frd yn bo'blogiaiiidd., Y mae y Portb yn lie neillduol o ganolog. Y Itrens yn rhed-eg yn g-yfleus o /bob. cytfeirdad a chanodd b Wes- leyaid yn y cylchoedd cy>fagos Mawr ob- eithiwn y daw ein lpoibd yn lluoedd i'r wyl, ac y cedx cynulliadau mawrdon yn enwedig y "diwrnod mawr," ond "nid trwy Lw," y ceir dylianwad gwerthifawrtocaf y cyfarfod:I'dd. Yn unig ttrrwy 'w&ddi ac ymlbil' y ceir hwnw. ■.Enfyniwn, gan hyny, ar i'n gwedddau yn y idirgel; wrth allor deuluaidd ac yn nghyfar- fodydd cyboeddu.9 0 anadl, t tyred a Iboled Cylfiaxfod TIalaetbol cynt,af y Pbrtn, trwy y dyllanwiad ysprydol, ) n un r,'n- digedig ia bythgofiadwyr. Da igie-nym. hystby.su fod organ, n-cwvdd ein heg-lwys yn ei lile, ac yn barod i waith. Y mae yn un hiardd iawn, a gyda'r gwelliantiilu wnaed yn y piwlfpud, wedi ychwanegu l,awer lilaw-n,at brydlferthwch- ein cap,el. Disgwyldwn y byaid yn gynonthwy mawr i'r canu ar hyd y cyfarfadydd. Glair arall, ni raid i'r rhlai fyddant yn dy- fQd i'r cyfarfody-dd draffertbu dyfod a Lly- IfTlau iEimynau gyda hwy. iBydd darpar-iaetb far eu cytfer yn y cyfeiriad hwn. Yr ydym wedi arg-naffu llytfryn- bycban, yn cynwys 'iPllan' y rhesitr o'r cynrychiolwyr, gydta chiasigliad o emynau cyfadd'as. Priis y Oyfryn ydyw- diwy geindog. Hyderaf y gwnia potb un Ibwrcasu copi o rhtmo. Bydd, yn imhen ib:Tyniyld.doedd 'i ddod, yn gofeb ddydd- orol a gwenthifiawr o'r Gyfarfod Tialaethol cyntlaf a gynaliwyd yn y lie. Worth derfynu, eilwaitb am wedd- iau ein, polbl trwy'r Dialaeth ar ran y cyf.ar- ifbdydd. ID am i'r icyfiarfodydd oil fod o dan laweniau ac arddeliad yr Axglwydd o'r decli- Te,u, d'r diwedd !—Yr eiddoch yn gywir, H. 0. HUGHES.
Y Wasg.
Y Wasg. THE WELSH REVIEW. Printed and Piub- lisbed for the pTopirietors by the Rees' Elieiotnic Press, Gardiff. IMae yr yr un am Ebrill—o'r cyhoeddiad tadr-cedniiog .ucbod' yn cynwys am.ryw 0 -erthyglau preiiffion ac amserOl. Un o'r cyfryw ydyw y gyntaf ar "The Welsh Genius," gan Mr E Griffith-Jones, B.A. Tra na fyn yr awdwr vfod ceneidl .y Cymry yn un o wiaed Celtaddid pur, dadieua mai gwaed ac aniianawd GeLtaidd sydd orucbaf ynom. Ar ol sylwi yn ddy-ddorol ar ocbr anranyddol oein modweddi'on fel cenedl, ymhelaetha yr lawdwr gydia gallu tubwnit i'r cy-ffredin ar ein nerilJdrualion oddiiar safbwynt eneddeg. Dengys ein bod ar ben ein hun,ain ar gyfrif angberiddolrwydd ein teiimlad. Os ydyw y I1 ifriancwr yn -byw gan mwya.f yn ei ymeny-dd, y iSiais fel rheol yn ei d'dwylaw a'i dr-aed, maenttumdo fod y C'ymro yn byw yn ei galon. Cedr awgrymdadau gwerthfawr a chynghor- ion buddiiol yn ysgrif Dr Mjacnamara, A.S., ar "A Welsh, Educational Policy." Yn ed ail erthygl ar "The Mission of Wales," dengys y Plarch John Thomas, M.A., Lerpwl, wreaoced. yw ei wladgarwch a dyfned yw ei awydid i weled ffyniamt ei gened-1. Ond yr erthygll a dyn fwyaf o sylw, yn dddau, ydyw eiddo ,MT Harry Jones, un o olygwyr y "Daily Chronicle," ar The, Welsh Party." Ftel Mr Hugh Edward's, Lerpiwl, mae Mr Hiarry Jianes yn anfodfdlon iawn ar y Blaid Seneddtol Gymreig fel piaid. M.ewn trefn i geisiio dargiamfod a oes ynddi olion o fywyd anniibynol tgrymus, neu wir bri.Od'oleddau cened'laetliol, gofyna (1) A ydyw y blaid yn ddry.ch sydd yn adlewyrcbiad ffyddlon o (ywyd Cytmreig; (2) a ydyw yn drylawn. o deitm.Lad C'ymreiig; (3) a ydyw yn arwain syndiadau Cymreig (4) a bes ganddd bolisi unp-lyig a gwahan.dae.tbol, gyd-a nod neu am- can. arbenig i gynchxi yn benderfynol ato ? 1'r holl gwestiynau hyn, dyry Mr Jones ateb- iad nacaol pendant. Yn wabano-1 i Mr Edwards, ni ddadleua Mr Jones am i'r aelod- au Cymredg fabwysdiadu cynllun y Gwyddelod yn ngihyifansO'dddad eu plaid. Yn. wir, cred yr oiaf mad mlantfai-s anrbaetho-l i Gymru ydyw y ffiaith fod aeiodau Cymreig yn aelod- au o'r Llywodraeith. Eiithr y mae'r Cyimro o Lerptwl a'r Cymro o Liundain., yn gysital a Chymry gwladgaxo-l, yn mhob man, yn llwyr gr-edu fod yr .aimser wedli gwa-wrio ag y dylid bawliiia ar i'r aelodau Seneddol Cymreig ym- ffurfit) yn Blaid unol, fyw, a chref, cyn byth y igellir disgwyl i'r Dywysogaeth gael ei hiawnderau. Gobeithio fod Cymru yn de-ch- reu sylweddoli hyn, ac y gwesgir y gwirdon- redd hwn at gal,orl a chydwybod yr aeiodau Cyirn-reig. Mae erithyglau y GoJlygydd gallu- og, "Wales in Council," "Wel'sb Dis-estab- lisbmenit," yn nghydag eiddio. Elfet ar The Great Poets bf Wales," Mir W Lewis., B.A., yn ei "Welsh Educational," a Mr L J Ro- berts, B.A., yn eli "Welsh Literary Notes," &c., yn goso-d y cyllobgrawn. hwn, o ran ysigrdfenwyr, mater, ac axgraffwaith, yn un y gellir yn .galcnog ei argymheil i sylw ein darllienwyr. Deribynia'som o'r un Hynhoncl1 lyfryn hy- law a phrydferth dros ben, yn cynwys dar- l-und'au a byr gafnOdion o hanes Aeiodau Seneddol Cymru a Sir Fynwy. Pris tair ceiniog.
-)0(-Godreu Berwyn.
-)0(- Godreu Berwyn. GAN X. lOhwitb iawn oedd genyf glywed ddydd Sladwrn, .Bbriill 2J:L:ain, am fianwolaeth fy hen gyfailll Mr Ervian Wlatikins, Llantfyilin—cymex- iad adnajbydfdus iawn yn Sir Drefaldwyn, ac yn hanu' iO heln deulu se.log a ffyddltawn gyda'r Wesleyaid. Ysgrifenodd lawer i'r "Eiurignawn" a'r "WinlQian." lawer blwyddyn. yn ol o dan yr enw Gaswallon." Yr 'oedd yn foneddwr caredig a thyner iawn,, yn Wes- I.eyad selog dawn, 'a chreld(af nad oedd yn y Sir n'elb yn deall aic yn gwybod mwy am, Dneifnydddaetih Wesleyaidd. M'agodd d'eulu l'luos'og dawn, sydd yn. addurn i grefydd a'r eglwys yn Llanifylildn. C'afadd angladd ty- .wytsoigiaald'd. Dlanigoswyd llawe-r o gydyim- ■dedm'liad .a^r teul'u yn, eu it-raltod. Bydded i'r Ariglwydd barhau- yn nodded ac yn amddi- ffymfa iddynt. Mae ben, gapel cysegredig Llanrhaiadr we- di ei dynu i lawr, fel nad oes heddyw ond yr hen syltfeini yn aros. Ciafwyd seiat ffar- lWeI oddeuitu tair wythnos yn al, ac mae yn hur deibyg nad1 angh-ofir mo honi yn fuan. iM'ae y ceupel newydd i fod wedi ei gw'blhau erbyn diwedd mi-s Mawrtb nesaf. Diisgwyl- ir y bydd yn deilwmg o Wesleyaeth y gymy- dogaetb. Alaa i gosibi'o, a chyfritf yr organ, yn agos i dair mil o bunau. C'lywads i Mr LUloyld Jones, Eirianfa, ddte.IIbyn "cheque" am dideig p-unit, ychydd'g yn ol, gan yr aelod tanrhydedduis dros Sir Dreialdwyni tuag at y mudiad. Mae iWlesleyaid Llanrhaiadr yn deilwng; iawn o bob cefnogaeth. Gadawaf ar hyn y tro, hwn, 8o§ ;— OHOlid Giwyrdidôl yn ddiweddar fel1 tyst yn achos rbyw glwyf or y moicb, a dyiwediai, fod y clwyif mo-r ddrwg fiel yr oedd y oi- g'yidldion. yn fynych yn goirfod lladd y miOch er xniwyn achub eu bywYdau!"