Y Goleuad

0fn-J PENRHYNDEUDRAETH. i'r y yn fawr gan lawer yn yr ardal hon rhag j?yell.ad gwerthfawr hwn a'n gwlad fyn'd heibio j i deimlo nemawr oddiwrtho. Erbyn hyn gwel- ^farfT; ^ma ddiwygiad er's misoedd,. Yr oedd y 6r Can° i wythnosol yn llawer iawn mwy lliosog °], yr nag y gwelwyd er's blynyddau lawer. bob yfarfodydd gweddiau wedi eu cynal yma bron fa°edH°S 6r cano1 Khagfyr i'r rhai y tyrai cynulleid- ftynt tta.wrion, astud a golwg: pobl o ddifrif ar- S'an °d,d Vnae nis gellir dweyd i ddim grymus §eUida^ ar y Ion., 22: ond yn unig ..eyd fod yma amryw wedi eu rhoi ar dan °'u a Heoedd eraill. Treuliodd amryw 0ed(3 y reuainc y Sul uchod yn Criccieth, lie yr JosePk Jenkins yn gweinidogaethu er's V ^aeth dychwelasant yn llawn o'r tan a buan Jiosw^-Y/d deimlo fod y tan hwn yn 'catching.' <?ofi au. dilynol yn Nazareth, caed cyfarfod- a yn lur—rhyw ddwysder llethol, rhyw deim- ei ac awyeld angerddol am i'r Ceidwad amlygu P thoH .Me^n un cyfarfod gwelid haner dwsin o eth, Ml v leuamc digon gwamal yn wvlo yn hidl; ar draws eu gilydd—mae ceisio h^yfynn^n la.wn y nosweithiau yma yn anmhosibl, £ >■* ei ■» ° jai °'r gweddiau yn waith ag na feidd- fa eled a"eyd gan mor gysegredig oeddynt. Hawdd f 1 ar a un oddlwrth ei weddi ei fod yn daer ol Vnran rhyW un anwy1 iawn ganddo, ac eraill VH aer. -S01 eu g°rf°di i enwi mam neu frawd neu y -pv Wrth ddarllen adroddiadau am gyfarfod- n!1^ 'ofn^eud,lr' synem mor fynych y defnyddir y rrv^ J'W ddesgrifio—nis gallem ei ddeall, 1lr HQs W 1 raddau brofi pa mor briodol oedd y ipf^ Ion" 27' Pan deimlwyd rhyw ddjdan- Vn inc anesgrifiadwy. Gwelid nifer o bobl Vn <3aer amWn Unn rhan °,r Ysgoldy eang yn ymbil We d wyneb yr A-^lwydd heno eraill r ^ethol aCj molianu eraill yn gw^eddi- gan fv^haf y dylanwad, ac eraill yn bloeddio /?*yd y Zf-llais—Ar ei Ben bo'r goron." Ter- hir yafrif u0d rhyfeddaf welwyd yma yn nghof af ai^ gvfarf J ol berw a brwdfrydedd. Sonir yn a 't^.hydiff o°Hjdd y bobl ieuainc foreu Sul diwedd- (}v ,?eimii(3 v 6 f yn bresenol, ond oil yn yr ysbryd, <3i^edv °edd yn ymyL Ti gest Satan dan lg fo? nefo1^11" brawd nes lladd y canu," Ben- Ac^a ninau bnK6 -am ?ael Satan dan dy droed Pe ydym. Vn KUn 1 -^ae^ e^n fraed ar g;orn ei wddf." ^ew^ai tywvso^ff °ddiwrtb olwg y gwr ieuanc 1 Wn ystafell K y faSddu wedi ei gau yn rhywle SabKeyd hav'or asai yn foddlon iawn treulio mis hefV(j «rn?" Dymunol dros ben oedd y y diaf g0rPhw'vfn'r newydd i lawer o honom oedd y dv!01 yn JrWl y,ty m°r a^os fel yr oedd &edodd§un°lCymeryd hoIlday, pa ryfedd fel yddictu hyn na^ri 'iselder ysbryd 'arno 'i. J -Uiolcha pawb wrth weddio am gael gv/eled tywydd braf' ar grefydd rhyfedd iawn yw clywed llon'd capel o'r hen gynes hwyliog d Amen'—hynod yw cael niynychu cyfarfodydd gweddiau, a'r rhai hvny bron yn gytangwbl yn cael eu cynal gan rai oedd hyd hyn yn fudion mae gwecidiau yn bethau newydd, fresh mae rhyw fyn'd ar y canu a phawb am ganu rhyw benill fo am roi coron ar ben yr lesu bron na theimlem fod awelon balmaidd gwlad well wedi pereidclio lleisiau ami un eisoes yn ein heglwys clywir pobl ieuainc yn siarad a'u gilydd gan adrodd eu helyntion yr oedd Satan wedi dweyd peth rhy ffol i'w adrodd wrth un un arall wedi rhoi i fyny gadw dyledswydd un noson gan fel y gwnai y diafol sport o hono. Mae gwedd wyneb yr ardal yn prysur newid, mewn cyfarfodydd gweddi y ceir y meddwon yn awr ac y mae cryn nifer o honynt wedi ymuno a'r naill enwad neu y Hall yn yr ardal ac ni bydd heddwch i'r gwecld- ill nes y rhoddant eu hunain i fyny. Nos Sadwrn diweddaf yr oedd chwech yn cyflwyno eu hunain yn Nazareth yn unig, a llawen genym ddweyd i'r wythnos hon fod yn un doreithiog yn hyn yn mysg pob enwad yma. Hyfryd iawn oedd gweled ein bechgyn ieuainc yn ymuno yn un orymdaith fawr o amgylch yr ardal nos Sadwrn dan ganu yn orfol- ecldus benillion cymwys i'r Ymweliad. Ac yr ydym yn cwbl gredu nad ydym eto ond wedi cael blaen y llanw ac mai i ddyfod' y mae y grymusderau mawr. Ni gawsom rai defnynau i lawr, beth am yr awr cawn fyn'd i'r inor p" 'Trig' yn Seion: aros yno—yw ein gweddi.

NODION 0 LERPWL. Dydd Mercher cynhaliwyd y Cyfarfod Misol yn Princes Road pryd v cafwyd ymddiddan a'r blaen- oriaid yn nghylch eu profiadau. Pump oedd yn bresenol, a phump yn absenol oherwydd afiechyd. Cafwyd llygedyn yn y diwedd tra yr oedd Mr. John Hughes yn adrodd ei brofiad. Nid oedd yn cofio Diwygiad '59, ac nid oedd wedi teimlo dim neillduol y dyddiau hyn ac nis gwyddai yn iawn pa un ai dymuno, neu yntT ofni y Diwygiad yr oedd. Clywai y bobl yn gweddio dros y gwrandawyr, y bob 1 ieu- ainc, a'r gweinidogion, ond ni chlywodd neb yn gweddio dros y blaenoriaid; ac ofnai ei fod wedi syrthio i gwmni drwg. Yna adroddodd fel, ei brofiad linellau Ehedydd lal, a cheid fod eneiniad hyfryd ar ei ysbryd wrth eu hadrocld, a phawb yn teimlo eu bod yn 'neillduol o ffres :—■ "Yn nghymorth g:ras mi goda 'mlicn, Mewn gobaith caf i galon wen, Bu calon lan ar Galfari, Yn gwaedu dros fy nghalon i." Pan ddeallwyd fy mod wedi sicrhau y geiriau, yr oedd llu o frodyr o fy amgylch yn gofyn am danynt; a thawelais hwynt trwy addaw y caent eu gweled yn y GOLETTAD. Cafwyd hanes yr achos yn y lie yn gryno gan Mr. J. J. Thomas. Rhif yr aelodau yn 950, a'r plant yn 250. Derbyniwyd 10 o'r byd y flwyddyn ddiweddaf, ac 16 o had yr eglwys yn gyf- lawn aelodau. Cwynid nad oedd yr Ysgol Sabboth- ol mor liosog ag y dymunid, a'i bod yn lleihau yn raddol. Nifer aelodau yr Ysgol Sabbothol yn 622, sef llai o gant nad ydoedd wyth mlynedd yn ol. Yr oedd y ddyled ar y capel yn £2,640, eithr teimlid awydd cryf yn eu mysg am ei llwyr ddileu yn fuan. Dywedai fod cyfarfodydd yr wythnos wedi gwella yn ddirfawr yn ddiweddar mewn rhif, ac fod eneiniad rhyfedd ar rai n honynt, a deffroad amlwg ymysg y bobl ieuainc. Yn ystod y cyfarfod hysbyswyd fod y Parch. John Hughes, B.A., B.D. (cyci-weinidog a'r Parch. John Williams), wedi ei ddewis yn rheolaidd i gael ei ordeinio. Daeth cynulliad rhagorol i'r cyfarfod cyhoeddus.. Dechreuwyd trwy dclarllen a gweddio gan y Parch. J. H. Hughes, Widnes. Llywydd y cyfarfod oedd y Parch. William, Henry. Cafwyd anerchiad gwerth- fawr gan y Parch. William Owen ar 'Yr Adfywiad Crefyddol.' Dywedai fod disgwyliad mawr am dano. Byddid yn son llawer am y Diwygiad '59, a theimlid angen dwfn am ymweliad cyffelyb eto. Yr oedd crefydd ysbrydol wedi myned yn ddifrifol o isel yn ein mysg; a'r holl wasanaeth cyhoeddus yn ffurf- iol. Ofnid fod llawer wedi eu magu yn yr eglwys, ac eto heb deimlo erioed 'bethau nad adnabu'r byd.' Yr ysbrydol a'r dwyfol yn prysur fyned ymaith o'u meddyliau a'u teimladau. Hefyd yr oedd ystad foesol y wlad yn isel, meddwdod, aflendid, llwon a llygru dydd yr Arglwydd yn cynyddu yn gyflym. Teimlid hyn oil i'r byw gan y saint a'r pregethwyr, ac yr oedd hiraeth dwys a gwirioneddol am Ddiwyg- iad. Mae'r gweddiau wedi eu hateb, a'r Diwygiad wedi dod Diolch am dano! Pa bryd a thrwy bwy y daeth, nid oedd yn gwybod. Mae'n sicr yn ffaith amlwg yn ein mysg; a'r nerth ysbrydol yn gwedd- newid ein cenedl o Gaergybi hyd Gaerdydd. Yr oedd wedi codi yr allor deuluaidd, a pheri i'r bobl ddarllen y Beibl. Gwelid cenedl ar ei gliniau bob nos; wedi ymostwng i'r llwch. "Y llwch," meddai un gweddiwr, ydyw y lie mwyaf diogel sydd yn bod, mae'n fwy diogel na'r nefoedd canys y mae rhai wedi syrthio o'r nefoedd, ond ni syrthiodd neb o'r llwch." Yr oedd yn ddiweddar ar noson oer a thywyll mewn ardal anhygyrch yn Eifionydd, ac ar ei ffordd i'r capel gwelai oleuadau bychain ymhob cyfeiriad, a gofynodd i'w gyfaill beth oeddynt. Pobl yn myned i'r capel wrth oleuni eu lanternau." Prin yr oedd capel trwy Gymru nad oedd ynddo gyfarfod gweddi bob nos trwy yr wythnos. Hoffai ddywed- iad y Parch. Elfed Lewis mai calon y Diwygiad yd- oedd y Groes yn cael ei dadorchuddio, a'r saint wedi ail ddarganfod gwerth gweddi erfynol. Cyn hyn nid oedd marwolaeth Iawnol Crist yn ddigon amlwg er's blynyddoedd, eithr yn awr yr oedd Ysbryd Duw wedi tynu ymaith y gorchudd oddiar y Groes! Cafwyd adroddiad nodedig ddyddorol gan Mr. William Ven- more o'i ymweliad a'r Deheudir, av pethau rhyfedd a glywodd, ac a welodd yno ac anerchiad byr gan y Parch. John Hughes, M.A. Terfynwyd cyfarfod rhagorol trwy weddi gan y Parch. J. D. Evans,

CYFARFODYDD MISOL. MYNWY.- Gi'fach, Ton awr 19, 1003. Llywydd'on Mr. J. Francis Jones, Kbbw Va'e, a'r Parch.Da\id Thomas,Biyn- mawr- 3 'arilenw* d ilyihyau oddiwrth amryw denliioodd y eydnahod cydynideiml, d a liwynt y en profcdicaeihau. Cafwyd adroddiad calo og >1 iawn am ystad lwyadianus ye >xc- os yu y Gilfach. gan y bugail. y Parch. John Williams- yugbyd a'r blaer.oriaid. Drwg iawn ydc ed i gan y C.M. nad ydoedd Mr. 1L W. Jones, B.A., ynmed u bod 3 n breeenol oheiwydd afltohyd a galar ar (d ei anwyl briod. Pasiwyd ple'dlais o gydymd imlad dyfnsif y C. M. ag ef 3 n ei alar a'i golied ar ol ei w:aig trwy i'r hi 11 frawdol aeth gyfodi nr eu tracd. I.lefa: wyd g iiiau ca-criig gan swyddogiou eglwys y Gilfach ac er ill am rinweddau ainHg Mrs Jonts, a'r go led eiifawr a deimlir ar ei hoi niev 11 llawer cylch. Pen- odwyd Dr. Aaron Davios a Mr. J Franc's Jones i ymwclod a Mr. R W. Jones i gyflwyno eydyrndeimlad y C.M. iodw Hefyd. p tsiwyd i anfon llyihyr yn cynwys ein cjdymdeim- lad dyfnaf a Mr. Evan Jane", Black wood, un o gyn-ysgrif- otlyddion "jn C.M., yn ei a'ar ar ol ehwaer mor anwyl. Gosodwyd ar yr ysarifenydd hefyd i gyflwj no ein eydyrn- deimlad a Mr. ilees Davies a M01 gan Morgan. dau o flaen- oriaid cgiwys Bethel, New Tredegar, yn en eShtudd gan linde,ii y caffont adferiad buan. Cyfiwynwyd y gadair i fyny gan y cyn gad-irydd, Mr. J. Francis Jones, i'w olynydd y Paret'. D. Thomas. Biynmawr, a chafwyd ganddo anerch- iad amse ol a hyawdl. Talwyd diolcligarwch gwrp&og i Mr. Jones am y iiiedi-tis wydd a'r bmeddigeiddrwydd a arfer- yd giuiddo wrr.h lywyddu y C.M 111 y chwi- mis diweddaf. I'enodw. d ymddiriedolwyr aryr eiddo yfundebol yn y Slock Garni-v > d (Ka'swood). Rhodd- "ycl rhybudd y byddis n esiwi ymddinedolwyr ar amryw gap lan eraii yn y t:, M. 1 esaf. Pa iwyd fod y gwahanol glv,, si i dalu cogiau cyfreithiol ndnewyddiad eu pryoles- ^c.dd. P„fcivvjd ein bod yn gofyn caniafad y Gy>» deithasfa nef-af i wrrthu nen gapel Hehob, tli, flontypool. Penodwyd y Pa eh. H. A. Jeremy, Mri. l'avi 1 James, Llanover, a a Joseph Robe; ts, Pontncwynydd, i arwyddo nodau ariarol am arian ar y neurdd rewydd yn hontypool. Rhoddwyd (aniat d i dynu allan pians Neaadd Onnolo?, CasnewyJd. Penodwyd c\ nrychiolydd o'r gwahanol ddosbanhiadau i enwi biodyr i'r Cyfarfod Misol blei l.-isio arnynfc./el cyn- lychio wyr am y ttwyddyi i'r (iymanfa Gyffiedinol a'r Cym- deitlih, fa, c dam yflvvyddy hon (\v m< radwy wyd pender- fyniud C. i, Ca nev, yd d I ad, iladu capil ncwyod yn Cioss Hands. Cyme; adwy wyd penrierf iiip.dau y p yllgor par bed gwerthiai-t Cape Cross Keys a'r tai pei t-hynol i Nazareth. Darllenw yd rh, sti casglia, ,(i 11 y tvahano) e.'lwysi at y Gcn- hadaeth iJrainor, a s dwyd ii.r e>;lwy i sydd heb anfon y ea\gliad i mewa i wncuthur byny mor fuan ag y byddo poi-iftl, ae i anfon rhcs'ry tu jiyvtril wyr i'r yegt iff n wyr s-ii ol. Unsodwyd ar .ys>r if. nydd y pwyl'gor yniweliadol i alw y pwyllgor > tigti d yn d iioyd i gyfnewid ewestiynnu y- ym- wcliadau hanfo al'ana! unwai'hi'rymwclwyra'reglwysi. Darllen wyd adrrdnad nr anol Mynydrfol 'I'ryQoi-fit ,r C. M., ganyTryso!y"d,yPach H. A. Jernuy. i'endelfynw)d fod y Par h. IT. A. Jir. my, i ddyfod a pglifenyddion y gwaham 1 D losb irtlradau i e fy.' arnyut i'w gynol th wyo i gafl yr ol-ddyii dion at. y Drysoifa lion i mewn yn ddioed. Gal wyd sylw at Ad odiiul iu y Cynhad edd Ssisnig (English » Conference), a gosod wyd ar y gwahanol ridosbar hiadan 1 benodirhyw fiawd yn,hob rh" ba.: tll i ymgynieryd agwerlh- iat yr adrodd adau dyddorol 11) II. Cadarnhawyd adrcdd. iad y pwyllgor a benodasid i gyi.or; hwyo eg-lwys y .Goetro gyda, golwg ar helael,hind y fynwent s\ dd yngl.n a'r capel yi o. Enwyd Cadeirydd no N sgrifenydd y C. M. i arwyddo Nodau arianol ar gapel Ab".rba:goed. Cadarnhawyd yr, hyn a wn cd parthed cael ana.11 ar y Neuadd yn egJwls Ma shes IT all, Newport. Eiholwyd y brodyr canlynol yn g.\ in ychiolwyr am y flwyddyn trwy ballot: Y Gynialifo, GyfFredinol, Parchn. I). Meurig Join s, D. L. Jenkins, C. L, Perry, Mri. D 13. Jones. D. Duniel, John Davies. Cym, deithas'a Mawrth,— Parchri. D. M. Bees, B. T. Evans, t'cdericV Morgan Mii. D. Ev«ns, Bees Morgan, William Harris. Oymdeitliasfa Mai,-Parchn. John Wilijarus, J. M. Griffiths, li. A. Jeremy; Mri. A. Monis. F.lt.H.i?.. T. L, Davies, David James. Cym'eithasfa wst, — Pai clin. D, M Ilees, Evan Dav.es, William Jones; Mii. S. N. Jones, U.H., Kees Kdwards, Morgan James. Cymdeithasfa Hydrrf,-Parchn. Mathew Thomas, T. Griffiths. B.A., J, Thomas; Mri. John Walkins, U.H., David Lewis, M. H, Hughes. Y Gynhadlcdd Seisnig.—Parch. T. Gray Jones. Yn y c.\fatfod prydnawn gweinyddwyd y Cymun Pendigaid o dan arweiniad yr Hybarch A. Davies, D.D. Teimlid fod yr Eneiniad oddiwrth y "Sanctaidd hwnw" ar yr hot! gyfarfod;. dd. Ac amryw weithiau yn ystod y dydd'pan yn t afod gwaith cyffredin y C. M., y toiai y frawdoliaeih allan yn drlisym\\ th i ganu emynau poblog11,:d.j yr" Adfywi: d a deimlir mor nerthol yn y part hau hyn o'r wlad. Pregeth, wyd ynglyn a'r C. M., gan y Parchn. D. M. Rees, a J. Glyn Davies. LIVERPOOL.—Cyfaifod Pedwar Misol, — Princes Road, Chwefror 8fed, 1905. Llywydd, y Parch. William Henry. Am 3-30 y p-ydnawn cyfarfu y pregethwyr, o dan lywydd. iaeth y Parch. Richard Humphreys A ater "Profiad yn y \Vein'dogae:h," TdmJid yn dm siomedig nad oedd Yl' un o'r +ri brawd.a benodw;, d i gymeiyd rhan yn bresenol, tin wedi ei luddias gan afiechyd. Cafwyd svlwadaa amrywiol a gwerthfawr gan y Parchn. T. Gray, O. J. Owen, M.A., Lodv'ig Lewis, John Williams, Princes Road; J. Peron J nes, William Owen. a'r Llywydd. Torfynwyd drwy weddi gan y Parch. John ilu.hei. M.A. Aru 5.30, Cyfarfotl y llywydd, Mr. D. Daniel. Gwnaeth Mr. G. C. Owens sylwadau rhagord ar "Y rhan olaf o wedrli yr Arglwydd," a chymerwyd rhan yn y cyfarfod gan Mri. John JlnR, Albert, Park: James Venmore, William Jone Tyri 1, a John Th< mas, David Street. Rhwng y ddau gyfar. fody cedi y cyfeillion yn Princes Ri ad yn garedig wedi darpaiu 16 i aelodau y C. M., am yr hyn y diolch wyd yn wresog, yn arbenig i'r chwiorydd ieuainc oedr ynt yn gwelnl i'r frawdoliaeih, ■■ r gynygiad ac eiliad y I'aichn. Richard Humphreys, William Henry, a William 0", on. Am 6-30, Cyfa'fod Une'ig o'r Pregethwyr a'r Blaen ii id. Datgan- wyd cydymdeimlad a Mri. William Jonts, osshall i^t'eet, a Thomas Hughe-, Runcorn yn en pwaeledd; ac a Mr. Wiliani Joncd. Tyrol, yn ei br( fedigaetL o golli ei anwyl ehwaer. Gwrandawyd p: f flsdau nifer o flaenoriaid CdWYoi Prir.ces Rood gan y Parch. W Iliam Jones, a chafwyd amser da gyda byn. Er na hon id pet an mawrion gan yr un, amlwg yd odd fod yr achos yn a 03 at eu calonau, a'n bod yn gwir ofalu am dano. sc yn awyddu am ei lwyddiant. lihoddo-d Mr. John J. Thomas adroddiad dyddorol a chyflawn o h'U.8S yr achos er pan y cyfarfu y C. M. yn Princes Road o'r blaen. Pasiwyd penderfyniad yn datgan llawenydd a diol hgarwch with dd all am y wedd lewyrch- us a c'nysurus sydd ar y gwaith da Caed ycbydig eiriau gan y Parch. John Williams, gweinidog hynaf yr eglwys, ac yr oedd yn ofidus gan y frawdolia th ei glywed yn dweyd mai gwaeledd ac atiechyd ) d edr) y rheswrn am absenoldeb pedwar o'r blaenoriaid. An fnn wyd cofion ctnea y C. M. at yr hybarch d,d, Mr. John Wiiliams, Moss rank, a dvmunwyd ar y Parch. Jfhn Hugh-s, M.A., eu cyflwyno. Enwyd y Parch. E. J. Wibiams a Mr. William Jones (hynaf). Cross- hall St eef, i gyfrif pie dhis'au yr ordeinio, a hysbyswyd uanddyntf d Mr. John Hughes, B.A., B.D., wcdi ei ddew is yn iheo'aidrl i'w ordeinio. Cymcrndwywyd c.ais o eg'wy^ Bethlehem am ganiatad i wtrllui y rhan o'r tir yn Douglas Road, nad oedd ei angen yn I gl: n a'r capel IT wydd, a phasiwyd i gyflwyno y cais i'r Gymdeithasfa. Penodwjd Mr. J. Wilson Robeits yn Drysorydd Pleol yr Achosion Seisnig. Cadarnhawyd dnwis-iad Mr. Rrib^it; Jones, Alfred Road, yn flaenor y eglwys Par".field Birkenhead. Am 7-30, Cyfarfod Cyhoeddus. Dech'euwyd gan y Parch. J. H. Hughes, Widnes. Hysbysodd y Llyw ydd mai y mater i fod dan sylw ydiedd "Yr A< fywiad Crefyddol," a galwodd ar y Parch. William Owen i'w ngor. Dilynwyd gan Mr. William Venmore a'r Parch. John Hughes, M.A. Terfynwyd cyfar- fod ag yr ydoedd yn drIa bod ynddo drwy weddi gan y Parch. J. Daniel Evans, Garston,