Tarian Y Gweithiwr

Geiriau Doeth. Geiriau yn llawn doethineb ydyw y rhai a ganlyn o'r misolyn Y Llusern,' gan y Col ygydd Cwestiwn ag sydd yn mynu sylw fwy-fwy ydyw'r cwestiwn o bertbynas cyralaf a llafur. Y mae yr annghydwelediad mynych ag sydd yn digwydd rhwng gweithwyr a meistri yn peri pryder i'r rhai sydd mewn awdurdod, a cholled i'r wlad. Y mae y ddeddfwriaeth i geisio sicrhau cyflafareddiad He y mae y pleidiau yn galw am hyny wedi profi yn fethiant, a'r cam nesaf fydd ceisio gwneud y ddeddf yn or- fodol. Teimlir fod yr anhawsder i ddwyn hyn oddiamgylch yn enfawr, yn gymaint ag y byddai iddo o angenrheidrwyddd ymyryd a rhyddid cytundeb ar ran y pleidiau. Nid rhyfedd i un o arweinwyr Plaid Llafur ddat- gan ei anobaith i allu sicrhau yr amcan oddieithr i'r eg'wysi gymeryd y mater o j ddilrif mewn ]law. Pe ceid y ddeddf orfodol y gofynir am dani, a phe llwyddid i'w gwcinyddu yn y ] fath fodd fel ag i orfodi y pleidiau ymhoo achos i syrthio i fewn a'r hyn a fernid yn deg gan y cyflafareddwyr, cytundeb heb gymod a fyddai, cadoediad heb heddwch, cydsyniad heb ymddiriedaeth Edrychai y gweithiwr yn fynych ar ei feistr fel ei elyn, a'r meistr yr un modd ar ei weithiwr, ac nid oes yn eu cysylltu ac yn eu cadw mewn un- deb ond y rheidrwydd a gyfyd o angen- rheidiau bodolaeth. Ceir engraifft o hyn yn fynych pan y gwahoddir canolwr i fewn. Dywed y gweitbiwr yn ddigon gonest nad I yw yn gofyn ond am ei iawnderau, a datgana y meistr o'r ochr arall, ac mor onest a'i gweithwyr, nad oes arno eisieu ond ei hawl- iau yn unig, fel ag i'n harwain i dybied tod y mater wedi ei benderfynu eisoes, gan II mai yr unrhyw ydyw iawnder yn ei berthyn- as a'r naill a'r llall. Deuir, fodd bynag, i weled yn fuan fod iawnder y naill ) n ( croesi eiddo y llall, ac y mae diddymu y I pellder sydd rhyngddynt yn ymddangos yn I anobeithiol. Y mae y canolwr yn dyfod i fewn, ac yn « ngrym yr awdurdod y mae wedi ei dder- byn, y mae yn tynu llinell mor agos ag y gall yn y canol, y mae y naill blaid a'r llall yn boddloni i dderbyn y telerau, ond bodd- loni rhag a fyddo gwaeth y maent gyda theimladau mor chwerw ag erioed tuag at eu gilydd, a thuag at y canolwr, oddiar law yr hwn y tybia y naill blaid a'r llall ddarfod iddynt dderbyn cam. Gwelir y fam ar brydiau a'r gyllell yn ei llaw yn rhanu yr afal rhwng ei dau fachgen, ac er pob ymdrech i ranu yn gyfartal, y mae y naill ddarn yn ryw gymaint mwy na'r Hall, a gwelir y dclau yn estyn eu dwylaw am y darn a ymddangosa fwvaf, ac ar ol ryw gym- aint o ymrafael, y mae y cryfaf yn ei gipio trwy drais. Wrth edrych ar yr olygfa nid ydym heb bropbwydo ami annghydfod cyd- rhwng y ddau, a chwrs o fywyd blin a chwerylgar. i hwbm avow* «<«»•«• ».• Mewn amgylchiad araltgwelir y gwrth- wyneb hollol, y naill yn cymhell y darn mwyaf ar y llall, a'r hynaf a'r cryfaf yn cario y dydd mewn darbwyllo ei frawd ieuangach i'w dderbyn, am ei fod y gwanaf. Yr ydym yn yr achos hwn yn prophwydo cwrs o fywyd heddychlawn, tangnefeddus yn hanes I y ddau yn eu perthynas a'u gilydd. Nid oes obaith dwyn y gweithiwr a'r meistr i j vveithredu ar y grediniaeth mai yr un ydyw buddiant y gweithiwr a'r eiddo ei hun, a'r gwas ar y llaw arall i deimlo fod eu fudd- ianau yntau yr un a'r unrhyw ag eiddo ei feistr. Ac yn achos hwn o gymaint mai y meistr ydyw y cryfaf, credwn mai efe ddylai flaenori mewn mawrfrydedd. Ya y cyfeir- iad hwn y mae ymwared yn bosibl, oblegid yn y cyfeiriad hwn y mae y pleidiau yn debyg o ddyfod i feddu adnabyddiaeth o'u giiydd, ac adnabyddiaeth drwyadl ar ran y naill a'r llall ac o amgylchiadau eu gilydd yn uaig a sicrha dangnefedd a chydweith- rediad.

Yimae"yn hleser genym ddealloddiwrth adroddiad y Cynghor Dosbarthol fod y District Rate wedi ei gostwng o Is. 8c. i Is. 5c. y bunt. Diolch yn fawr am ych- ydig. Y mae Cymdeithas Gydweithredol Aber- dar yn eangu ei chortynau. Y mae gan- ddynt yn awr faelfa yn Merthyr. Dydd Llun, Hyd. 16, mwynhaodd 500 de a bara brith mewn cysylltiad a'r sefydliad yn Merthyr. v

PENRHIWCEIBR. Y Gymdeithas Lenyddol' | Nos Wener cyn y diweddaf, yn Carmel ■ (A.), cynaliwyd eyfarfod gan y gymdeithas uchod, ond nid oedd y cynulliad gystal ag y dysgwyliem-Ilawer o'r hen aelodllu yn absenol, rhai y gwyddom fod rhwystrau ar eu ffordd i fod yno, ac ereill hwyrach heb ddim i'w rhwystro, ond heb ewyllysio dod. Wn i ddim beth i'w ddweyd. Yr wyf yn ofni fod svyn swyddegaeth yn dylanwadu raddau mawr mewn cymdeithasau o'r nstur yma ag sydd fel cancr, yn andwyol i',v llwyddiant. Doder dynion mewn swyddi, ac y maent yn ffyddlon dros ben; newidiweh hwynt, ac y nsaent yn peidio a bod i bob- pdh. o«LXSailriO liiad wea iicb Ox Cyiryw yn mhlith aelodau y gymdeithas kon, ac y bydd i bawb dderbyn hyn yn garedig, ac hefyd i benderfyism yn ffyddlon mor bell ag y bydd amgylchiadau yn caniatau. Pa beth byaag yr ymaflo dy law ynddo, gwna a'th holl egni.' Llywydd y cyfarfod oedd Mr H C Roberts. Cafwyd dadl ar y testyn dyddorol —' Pa un ai priodol neu anmhriodol yw cadw gwyliaosau?' (o flaen angiaddau), j Cymerwyd yr ochr gadarnhaol gan Mr Robert B&vies, Church street, a'r ochr nac- aol gaa Mr Wm Richards, Church street. Bu dadleu brwd bob ochr. Ar ol i'r brodyr ddarllclII fiU papyrau, cafwyd sylwadau gan amryw o'r aelodau. Yna awd i bleidleisio, a phasiwyd gydag unfrydedd mai anmhriod- ol yw ey?».al gwylnosau, a chyda llaw yn dymuno i'r fath arferiad ddarfod, a hyny mor fuan ag y bydd modd, am ei fod yn cynal braich Pabyddiaeth yw y cyflawniad o hono. Gobeithio mai felly y bydd, a llawer o bethau Pabyddol ereill sydd yn cael lie analwg mewn ffurf grefyddol hyd yn nod yn Nghyaaru. Yna rhoddwyd cyfleusdra i rai ymuno o'r newydd, os yn dymuno, ac fe ddarfu i am- ryw. Y aiae rhaglen o'r testynau wedi ei thynu alias, a'r gwahanol bersonau sydd i wneud sylwadau arnynt-yr oil wedi eu trefnu yn ddestlus, ac y mae y rhaglen i'w chael, Gad dod i'w 'mofyn, am geiniog yr UT). ELENYDD.

TONMAWK PRIZE DRAW- ING. LIST OF WINNING NUMBERS. 1-1044 2—3270 3—837 4—3841 5— 4010 6—985 7-4011 8—4421 9—4066 10—2459 11-41 12—727 13-4013 14 -3899 15—800 16—8G3 17—651 18 827 19-2644 20—92 21-1201 22-4013 23—2409 24—3646 25—4702 26—3994 27—734 28-2221. Successful tickets must be sent to the Secretary, and all Prizes must be claimed within two weeks from date of publishing, or they will be forfeited. TOM JOHX, Secretary.

CWMBACH. Pwlly Tyncl. Diau, Mr Gol., na.d yw pawb o ddarllen, wyr y DARIAN wedi clywed fod pwll y Tyael wedi ei Iwyr atal. Da genym hysbysu, er hyny, ein bod—trwy ymdrechion swyddog- ion gweithfaol y cylch—bron yr oil c honom wedi cael gwaith mewn lleoedd ereill; ond yr oedd yn golled mawr ar ol pwll oedd mor gyfleus i Gwmbach. Diolch ei bod fel y mae.

Crefyddol. Nos Sul diweddaf, bu eich gohebydd yn llygad-dyst o weinyddiad yr ordinhad e fedydd, pryd y cafodd chwech o ddeiliaid yr Ysgol Sul eu bedyddio gan y Parch j James, y gweinidog. Dyma ddechreu da. i'r bugail newydd. GOMERWR.

CERDDORIAETH. GAN LLWYDMOR. Yr oedd yn s n genyf glywed am farwol- aeth Liew Bu;1. Adnnbuwa ef ers y. agos i ddeng miynedd a'r hnyrtin, ond yn anfynych yn cyfarfod ag t'r. Weithiau mewn eisteddfod, dro araii ar daith, ond pa bryd bynag y byddai hyny yn digwydd byddai yn adgoffhad am yr amser a fu. Cefais unwaith y pleser o feirniadu y cor y bu mor llwyddianus ag ef. Yr oedd hyny yn Llandiindod ar ddechreu ei yrfci. j Dyma un arall o'r hen do wedi myn'd at y mwyafrif inawr Boed naewu heddwch! -0- Mae'n wybyddus i fy narllenwyr tod eisteddfod ar radd eang i'w chvnal yn y drefhon (Caerdydd) ar Ragfyr 26ain Hesaf. Cyfeiriais ati o'r blaen yn y golofa hon, ond yo awr yr wyf mewn sefyllfa i roddi mwy o wybodaeth am dani. Yr wyf yn deall ar awdurdod dda fod pedwar a'r hugain o gorau wrth y prif destyn, ac hyd yn oed pe bai ond eu h2ner yn troi i fyny" byddai yn gystadieuaeth odidog. -0- Er mwyn dangos i ddarllenwyr y DARIAN pa mor eang mae sain y gystadieuaeth wedi cyrhaedd, rhoddaf yma restr gyflawn ( o'r eorau sydd wrth y gwaith:-Middles- burgh, Stoke-npon-Trent, Southport, Manchester Orpheus, Stockton-on-Tees, Maidenhead, Oxford, London Welsh, Blunm Festiniog, Barry, Abercarn, Aber- tnlery Ebbw Vale, Dowlais, Mountain Ash, Aberaman, Aberdare, Pentre, Pont- j ypridd, Garw, Cardiff, Beaufort, Cwmllyn- j iell, Birmingham. -0- D, na restr fen(Jioedig, a gobeithiwn yr emll y goreu. Ni raid wrth air o sylw ar y beirniad— M. Laurent de Riiie-fe) cerddor. Mae ei aliu yn y cyfeiriad hwn wedi ei sylfaenu, ond nid ydym yn gwybod am dano fel beirniad. iGellir pa fodd bynag, ffurtio barn led dda am dano fel dyn oddiwrtb ei gyfansoddiadau. Pwy o honoch wnaiff gynyg rhoddi amlinelliad o hono. ei natur yn ei chryfder neu ei gwen- did? Pwy sydd yn adwaen ei" Village Wedding' ? Pa fodd y mae gwahanol agweddau ei feddwl yn cydmaru yn y darn digrifol hwn, a rhanau mwyaf dwys yn y Martyrs." Mae y ddau ddarn yn eithafol bron yn eu dychmygiaeth. Yr wyf yn haeru fod yn bosibl dadansoddi'r meddwl Nrth ei gyferbynu yn ei wahanol arweddau. Yr engraifft fwyaf nerthol wn i am dani yn y cyfeiriad hwn ydyw Bach, ond amser a ballai i'w olrhain ymbeliach na cbrybwyll y ffaith. —o— Mae'r wobr yn un dda, ac yn deilwng o ymdrech oreu y corau, tra y bydd yn fodd- lonrwydd ychwanegol i'r cor buddugol fod yr aelodau yn caei eu hanrhegu 2 medallion hardd. Nid yw hyn unrhyw bwys i'r gelfyddyd nac o lawer gwerth i'r cystadleu- wyr, ond gellir dyweyd fod y pwyllgor yn I' egniol iawn yn gwneyd pobpeth er mwyn sicrhau llwyddiant. -0-- Bydd yn gyfleusdra neillduol i gorau Cvmreig gyiarfod a'r corau Seisnig, a chael ei beirniadu gan ddyn hollol ddieithr. Gwelir oddiwrth y rhestr y bydd cewri ar bob ccfcr — rhyfe! rhwng cewri fydd hi, a ¡ bydd hyn yn ei gwneyd yn fwy cyfartal. Afles fuasai dyweyd dim am y darn, wrth I gwrs mae genym farn am y cyfansoddiad, a hono yn un bendant, tra y bo mewn gwaith gan y corau, Hwyrach y ceir cyfleusdra eto, ar, neu ar ol y gystadieu- aeth. Gweithied y corau yn ffyddlon ac yn egniol fel y byddo llawer o'r corau Cymreig yn sefyll yn uchel yn y rhestr, a dymunwn eu llwyddiant.

ER COF Am Mrs Peregrine, 12, Mansel-street, 1 Burry Port, yr hon fu yn aelod ffydd. lawn gyda'r Methodistiaid Caifinaidd yn Bethany am flynyddoedd lawer. Cladd- wyd hi yn Mynwent Bethany, Awst 15fed, 1903. Beth yw'r newydd ddaeth i'm clustiau? I Mrs Peregrine yn ei bedd O mor chwith ar ot ei cholli, Ar yr aelwyd gwag yw'r sedd Angeu ddaeth fel sarph angeuol, Cipiodd y ffyddlon i ffwrdd, Ond mae gobaith genym ninau Yn y nef ni gawn ei chwrdd. Cystudd trwm am flsoedd lawer Gafodd ar y ddaear hon, Dioddefodd ef yn dawel, Er mai garw oedd y don Taflodd faich yn gyfangwbl Ar yr Hwn a wrendy gri, Talodd hyn yn ogoneddus Pan yn creesi'r dyffryn du, Glynodd wrtbo heb ddiffygi-o, Gweddiodd hefyd yn ddiball; Cariodd oleu yn ei llusern, I Fel y gwna pob morwyn gall; Enaid cu y chwaer ffyddlonaf I Etifeddodd wlad yr hedd, Ac nis tnedrwn ninau mwyach I Ond tywalit deigryn ar ei bedd. Y priod hoii, a'r merched hefyd, O na wylwch am eich mam Nodded lor a'ch gwnelo chwithau 'Ddiiyn yn ei hoi bob cam Chwareu mae yr aur delynau Heddyw'n lloa mewn nefol wlad, Ac yn gwledda ar rawnsypiau 6 Sydd o fewn y Ganaan rad 0 na allent gael cipolwg Ar y chwaer tudraw i'r lien, Mewn gwisg wen yn mhlith angylion, Gyda'r goron ar ei phen, 'N chwifio baner Iachawdwriaeth, A molianu Crist, yr oen, Wedi glanio yn y porthladd, Lie nad oes na chur na phoen. CYFAILL.

Y mae Mr. John Taylor, gynt o'r Cam- brian Hotel, iVfelincrythan, ond yn awr a drigiana yn Nghastellnedd, wedi cynyg 2,0G0p i gorphoriaeth y dref tuagat adeiladu ysbytty yno.

I :7 Lost Health Restored HEADACHES. BACH PAINS, AND LIVER j JL- DISORDERS CURED. Pot "T HAVE LONG BEEN A SUFFERER FROM DREADFUL HEADACHES ■™ AND PAINS IN THE BACK." The above statement was made by Miss; Australia's 40 ft Bifi B Annie Richard?, of 65, Meneage Street, Helston, to a representative of the Penrhyn DM 0 Advertizer." Continuing, Miss Richards said These troubles arose from disordered mediL^^d «rtkin°cu?rfo"Headach liver snd defective bile supply. My tongue was badly coated, giving me always a nasty pation. Colds. Liver Chills, Influenza, Piles, Liver Y. tl' taste in the mouth, and a disagreeable breath. Sleep and appetite were also interfered Trouble, Bad Breath, Indigeftion, Flatnlenee, with, and I finally became so languid, weak, and unfit for work, that I had to leave e?ss °fAPPetlt5- Dizziness, Buzzing in the Head, my situation. At this time I became alarmed through people expressing their fears! AifmentT^Of aH MScine^ndors, is* ifTand that I was suffering from some fatal disease, and as I got no better as time went on 2s. 9d. per box. (Large box contains three tim«s I gave up kope, and began to think I should never regain my health. Of course, I went the quantity of small size). to see a dostor, but, though I faithfully took his medicine and followed his treatment, —— I did not get any bettei. I was under medical care from August to Christmas last year FIKEE TESTS FOR. ALL. without benefit. I was actually in despair, when one day I read an account in Pear- The above case of Miss Rich rds is no isolated son's Weekly of a case like my own that had been cured by Bile Beans for Bilious- i instance, but one of the manp thousands of com- ness. I determined to give them a trial, and must say they nearly worked a miracle.; ?,ete <rures accomplished by Bile Beans, and the In a few weeks, in consequence of their use, I was able to go back to the situation onT'iV^rTmed^'thTt The^ wii'^forwari a^^le that I had been obliged to leave through weakness. All my old symptoms are now Box Free, and a Book on Liver t————————— gone, and frcm a helpless and miserable git 1 I have been transformed into a healthy Dis^srive Ailments, if yott cut pr<s,e s>iranl#» and happy being. I shall be glad if you will let the whole world know it, for the sake out^companying Coupon, and Couooxi of other poor sufferers who should benefit by my experienca before it i3 too iate." dress! and^ penny^tamp ^to cover return postage,) to the BILE BEA.V Co., J reek Street, Leeds. 24/10/03.

Yr englyn diweddaf gyfansoddwyd gan y diwedot&t? Mr John Davies (Ap Myfyr) oedd yr un a. ganlyn :— Y penaf olaf elya-yv. marw Y tymorol derfyn Enid yw i newid dyn Y byd ad moe'nbod wedy'n. Mae amryw o deuiuoead wedi ymadael o ragbarth Xstrad, Rhondda, i fan tu ereill yn ddiweddar. Arwydda hyn fod y rhag- olygon ya fwy gobeithiol mewn cymydog- aethau cyfagos.

URDDAS A GWERTH LLAFUR. Gan D. F. LEWIS, Cleveland, O. Y mae Dydd Llafur wedi dyfod yn enwog a phwysig bellach yn ein gwlad, ac yn amlygu cynydd nodedig yn ngallu a dylan- wad y llafurwr yn nghylchoedd masnach, cymdeithas a llywodraeth o flwyddyn i flwyddyn. Edrychir yn mlaen gyda dyddor- deb a llawenydd gan bob 'lafurwr am y dydd gwyl hwn, a gwneir parotoadau mawr- ion a chostus ar ei gyier. Ac yn gymaint a'i fod yn ddeddf wladol i'w gynal, gorchymynir ei ddathlu yn unol a'i amcan, a chynelir y dydd gyda rhwysg i roddi mynegiant o werth 2. i gvc v7" ^7 llafurwr yn ei arddangosiad yn gynrychiol- ydd o lafui, ac y mae IJafut yn ei fil a mwy o gar.genau a welir ar bob llaw yn tystio yn ddiymwad werth ac urddas y llafurwr. Onid yw Dydd Uafur hefyd yn rhoddi cyfleusdra arbenig i adgoffa gyda mawredd a pharch am yr urddas a roddwyd ar lafur gan Fab y saer o Nazareth, ac yn saer ei hunan o ran hyny.-yr Hwn a ddaeth o uwchafion gogoniant i ganol Uafurwyr y ddaear, nid i chwilio amdeithas y cyfoethog a'r galiusg mewn awdurdod ac esmwyth- gadeiriau, eithr yn hytrach i ymgymeryd yn 11 ostyngedig a safle y llafurwr yn y gelf saer- yddol, a hyny pan ydoedd llafur gonest yn cael ei ddirmygu gydag ysgorn eithafol gan y mawrion mewn awdurdod, a phan y cyfrifjd llafur yn gyfystyr a chaethiwed gwaradwyddus. Ond dewisodd y Nazaread fywyd a chwmni y gweithiwr cyffredin i ddechreu ei fyd ac onid gyda sarhad eiddigeddss y dangoswyd iddo gan uchel- dremwyr luddewig, gan ddywedyd, Onid hwn yw y saer, mab Mair, brawd Iago a Joses, Judah a Simon ? Ac onid yw ei chwiorydd ef gyda ni ? Gan ffromi yn ei erbyn a thaflu pob anfri arno. Diau fod l'awer iawn o'r fath ysbryd yn bodoli eto, ond y mae yn lleihau yn raddol, er hyny. Pwy bynag, gan hyny, a ddiystyra y llaiurwr oblegid y safle y mae ynddo, y mae ar yr un pryd yn sarhau a gwawdio y gwron lesu o Nazareth, un o grefftwyr diwyd y dreflan hono, ond a ddaeth yn fachawdwr a Gwaredwr dynolryw. 0 ddirgelwch an amgyrfredadwy. Bu gan lesu ei ddillad gwaith dyddiol fel miliynau ereill, a diau iddo weithio o foreu hyd hwyr mewn ufudd- dod i'w rieni, ac o ddyledswydd i'w alwed- igaeth a'i gynaliaeth, ac aeth yn flinedig i'w wely ugeiniau o weithiau i orphwr,s wedi goiphen ei ddydd gwaith Tebyg iawn iddo weithio wrth ei grefft saerydciol am tua deunaw o flynyddau cyn iddo ddechreu ar ei waith a'i weinidogaeth g)fryngol fel Gwaredwr. Pwy all wadu y posiblrwydd fod ambell i ddodrefnya o'i waiih saerj-ddol yn arcs 1 hyd heddyw yn meddiant rhai o ddisgyn- yddion Iuddewaidd o'i berthynasau, yn Judea neu Gal ilea, neu efallai yn rhai o museums y dwyrain. Y mae miloedd o wrthddrychau ar gadwraeth o eiddo poblo wahanol genedloedd er's oesau cyn geni ein Ceidwad lesu, fel na byddai yn un syndod fod rhywbeth ar gael yn rhywfan o'i eiddo yntau, fyddai'n dyst urddasol o hono fel llafurwr a chrefifcwr yn mhlith v teulu dynol. Pa beth bynag am hyny, y mae y ffaith a groniclir yn Ngair y Gwirionedd fod lesu yr unig berson dibechod perfaith a sanctaidd a fu yn y byd erioed, wedi bod am res o flynyddau yn greft-weithiwr enled ei hunan, wedi gosod sel annileadwy ar urddas llafur ieiiwng o'r enw, ac wrth hyny yn gosod holl Benrhvnod a Baerod y ddaear yn ysgymunol a gwarthus gan deulu llafur a dynoliaeth yr oesau. Gresyn yn wir na fyddai teuluoedd Ilafur y byd y" gosod lesu yn brif wrth- ddrych eu c-riad a'u serch fel eu cyfaill goren, a Iachawdwr eu heneidiau erbvn byd na fydd Ilafur o fewn ei gvflimau Clodforer ei enw yn ben yn y byd.