Y Gwladgarwr

Llith o Ddyfed. Y 12fed o Ionawr a gedwir yn ddydd Calan yn y sir hon. A dydd Nadolig heibio heb sylwi arno, oddieithr gan yr Eglwyswyr- cedwir gwasanaeth ganddynt hwy ond am ddydd Calan, meddylir cymaint am dano ag am Nadolig yn Morganwg. Mae yn rhaid i'r cig mochyn tragwyddol aros ar y hief y dydd hwn, er rhoddi lie i'r "vydd fras a'r plum pud- ding. Rhaid i'r bara barlish guddio ei wyneb Uedr am y dydd hwn, er rhoddi mantais i'r deisen foethus wenu yn siriol arnom ac yn wir, gallem feddwl fod ei gwenau yn fwy hawddgar ac yn fwy teg eleni nag erioed. Ar ddydd Calan, yn y parthau hyn, y porthir y newynog, ac y dilladir y noeth a'r carpiog, ac y mae yn rhaid dweyd nad ydyw pobl Sir Benfro yn ol i neb mewn caredigrwydd ac elusengarwch. Ceiniog neu ddwy yw calenig pobl Morganwg i'r plant, fel rheol ond yma, bara a chaws roddir, a gwelsom yn ystod y dydd ugeiniau o grwts a rhocesi yn cario beichiau anferthol o'r cyfryw gartref idd eu rhieni tlodion. Yr oedd rhywun dan y cyf- enw Zingari, o Hwlffordd, yn tuchan yn ad- fydus vn y Deivsland and Kemes Guardian, am yr wythnos ddiweddaf, oherwydd yr ar. feriad hon yn ein plith o estyn elusen i'r angenus yn nhymor y Nadolig. Nid oes genym ni unrhyw ddirnadaeth parthed pwy all y Zingari hwn fod, ond diau fod plant tlodion Hwlffordd yn ei adnabod yn eithaf. Wel, hynaws ddarllenydd, wele, yn ol yr hen ddull o gyfrif amser, un flwyddyn eto, wedi ei threiglo i for y gorphenol. Blwyddyn ar ol blwyddyn yn cyflymu heibio megys heb yn wybod i ni Gallem feddwl mai ddoe y chwareuem mewn perffaith hapusrwydd ar hen aelwyd glyd a chysegredig ein rhiaint anwyl; ond heddyw, atolwg, pa le yr ydym ? Ar ganol cefnfor tymhestlog amser, yn hwyiio ein llong fechan yn mlaen rhwng creigiau peryglus, mewn gobaith y cawn yn y diwedd, wedi penu'r fordaith helbulus hon, gyrhaedd yr hafan ddymunol yr ochr draw, lie nad oes cyfrif amser na rhifo blynyddoedd. Hyn a blwyddyn newydd dda fyddo rhan pawb.- Yr eiddoch, OENIN.

BTB EBIOK 0 L'E»PW £ Y PRIF-WEINIDOG. Gwr llygadog ydyw Disraeli, fel y profa yn ei ymddygiad tuag at ei ddeiliaid tirol. Ar ben y tymor diweddaf, dychwelodd i'r amaethwyr yn ol ugain punt y cant, fel gos- tyngiad yn yr ardreth, gan orchymyn i'w oruchwylwyr tirol i beidio gwasgu ar neb, ond gadael iddynt gael chwareu teg ac amser digonol i dalu. Yn annibynol ar ei syniadau gwleidyddol, mae hon yn weithred ganmol- adwy ynddo fel tirfeddianydd, ac odid na fydd y weithred hon yn ol o enill ffafr iddo yn mhlith y werin, ac yn sicr o fod yn mhlith y deiliaid tirol. Beth bynag sydd wrth y gwraidd, ênid yw Tiyny o gymaint pwys i'r amaethwr yn bersonol, gan fod y fendith yn disgyn iddo ef a'i deulu yn uniongyrchol, fel nas gellir ei feio mewn un modd am ganmol y cwch a'i cludodd dros y culfor. Hwyrach ei fod yn dyfod i weled fod yn rhaid gwneyd sylw o'r llafurwr, a'i gydnabod yn deilwng, trwy estyn iddo y rhagorfreintiau dinasyddol, a'i osod mewn ffordd i fyw mewn heddwch, heb gynhyrfu fel y cynhyrfa preswylwyr y Chwaer Ynys. f-all y Rhyddfrydwr, fel y Ceidwadwr. wneyd llawer mewn ffordd o ddiwygio trefniadau presenol y bendefigaeth, a gosod yr amaethwr a phob gweithiwr cyff- redin arall mewn sefyllfa ddedwyddolach a mwy boddlawn. Heb fyned yn fympwyol o dan ddylanwad ysbryd plaid, mae yn rhaid i'r darllenydd gydnabod yn onest a chydwy- bodol mai ychydig wahaniaeth a welir yn y naill blaid mwy na'r Hall yn eu cysylltiadau perthynasol a'r werin weithgar. Y mae llawer yn proffesu un peth, ond yn gweithredu fel arall, gan geisio dallu y byd drwy osod mwgwd ar lygaid y bobl. Beth bynag fyddo dyn yn ei gysylltiadau cymdeithasol, os y gweinydda efe drugaredd i'r tlawd, mae y cyfryw weithred yn haeddu canmoliaeth, a dylai y gweinyddwr dderbyn diolchiadau y bobl am a wnaeth. Gwir fod y gyfraith foesol yn hawlio oddiwrth lywiawdwyr ein gwlad fod iddynt weithredu wrth reol barn ac uniondeb, ac nad oes dim yn gorfodi y cyf- ryw i gyfranu o'u cyfoeth i'r tlodion os nad allant gael hyd i fodrwy fechan mewn dynol- iaeth a fydd yn eu gorfodi fel aelodau o'r gymdeithas ddynol. Cydganmolwn weith- redoedd dyngarol a daionus pawb dynion, ac hwtiwn gyda dirmyg gynllwynion dichellgar y sawl a fynant ehill ffafr y werin mewn ffordd annheilwng. Ceisied pob dyn wneyd y goreu i barchu ac anrhydeddu teilyngdod yn y sawl sydd yn haeddianol o hyn trwy weithredoedd cyhoeddus a dilychwyn, gan wrthod y wen deg a'r geiriau toddedig a mel- fedaidd. MARWOLAETH MR. JOHN TORR, A.S. Yn marwolaeth y dyn hwn fe gollodd cym- deithas foneddwr gwir haelfrydig. Yr oedd yn Geidwadwr o ran ei olygiadau gwleid- yddol, ac yn Eglwyswr selog, ond yr oedd hefyd yn wladgarwr o'r argraffiad puraf. Dechreuodd ei yrfa yn y dref hon mewn cylch digon cyffredin ond trwy ffyddlondeb a dyfalbarhad, fe weithiodd ei hun i safle o anrhydedd, a daeth yn ddyn a berchid gan bawb, o bob gradd a dosbarth. Cafwyd ef wastad yn gefnogydd ffyddlawn i bob symud- iad daionus yn y dref a'r wlad. Adeiladodd ar ei draul ei hun gartref i blant amddifad morwyr yn Mhorthladd Hull. Cyflwynodd ddeng mil o bunau tuag at sefydlu esgobaeth yn y dref, ac felly fe gludir ei enw gyda pharch i'r oesau a ddel yn y cylch Eglwys- yddol. Gweithiodd yn ddiflin i sefydlu Car- tref Newydd y Morwyr yn nghwr gogleddol y porthladd hwn, a gwnaeth lawer iawn dros wahanol sefydliadau cynorthwyol, y clafdai, a'r ysbytdai. Mewn gair, yr oedd enw Mr. Torr ar lechres gofnodol pob peth a fyddai er daioni. Treuliodd oes o lafur llwydd- ianus, ac ni anghofiodd gyfranu o'r cyfoeth a gasglodd. Fel y bu byw y bu farw-yn ddyn, gwladgarwr, a Christion. MASNACH Y PORTHLADD. Tipyn yn farwaidd ydyw ein masnach forawl, er fod ychydig adfywiad mewn allfor- iad gwahanol fathau o nwyddau. Nid oes pall ar y derbyniadau mewn gwenith, grawn Indiaidd, a chig moch, o'r Amerig. Offer- ynau a pheirianau amaethyddol o bob math yn dyfod mewn cyflawnder yn wythnosol, a dywed y sawl ddylai fod yn gwybod, nas gall llaw-weithfeydd y wlad yma gystadlu a'r cefndryd Americanaidd. Melldith ar fas- nach y wlad hon ydyw all-gludiadau tramor ond nis gellir dweyd dim yn erbyn hyn, am fod poblogaeth y wlad hon, gan mwyaf, yn credu mewn Masnach Rydd. Yr hyn sydd yn rhyfeddol ydyw fod offerynau, wedi eu trawsgludo o'r Amerig dros y Werydd, yn rhatach yn marchnadoedd Prydain nac offer- ynau cartrefol. Pigffyrch o bob math, cry- manau, a phladuriau, o'rgwneuthuriad goreu, a pheirianau cywrain at wasanaeth amaeth- wyr, i arbed llafur dynol-y cwbl oil yn ddi- doll, a thrwy hyny yn llenwi ein marchnad- oedd, fel nad oes gan berchenogion ein llaw-weithfeydd cartrefol y cysgod lleiaf o fantais yn y farchnad gyda meibion F'ewythr Sam. Pe gwnelsem ni, neu rywun arall, awgrymu y byddai diffyn-doll yn llesiant, odid na ddisgynai arnom fil a mwy o fell- dithion oddiwrth y mympwyol a'r diwybod- aeth. PEDLERIAID CYMREIG. Fe gofia y darllenydd pan nad oedd ond ychydig o'r dosbarth yn Nghymru, gydag eithrio nifer o Ysgotiaid safn-rhythog o Ucheldiroedd yr Alban. Mae y byd Cymreig wedi cyfnewid llawer er y pryd hwnw, fel y gwelir llawer yn awr o'r dosbarth pedleraidd yn Gymry genedigol. Ceir gwahanol fathau ohonynt, o wahanol sefyllfaoedd a graddau, ac, fel rheol, maent yn ddosbarth y dylid eu gochel, am nad oes neb wedi enill dim wrth ymwneyd a hwynt. Arwynebol a diwerth ydyw y nwyddau, fel y sawl sydd yn masnachu ynddynt, a gallem dybio fod y cyhoedd Cym- reig wedi dysgu digon erbyn heddyw i ochel rhagddynt, am nad oes dim ond rheg a mell- dith yn dilyn eu trafnidiaeth. Nid oes achos ond myned rhyw foreu Llun i Lys y Man- ddyledion, yn un o'r trefydd gweithfaol, a cheir gweled yno yr achos a'r effaith wyneb yn wyneb, a phrofion diymwad gyda llaw fod y fath fasnach yn felldith i'r wlad. Hellid ysgrifenu cyfrolau ar y pwnc hwn ag hysbys- iadau pedleraidd ac anwireddus ond waeth heb siarad nac ysgrifenu ar bynciau o'r fath pan bydd cyhoeddwyr y newyddiaduron yn gwneyd elw da oddiwrthynt, tra yn ymwy- bodol o'r ffaith nad ydyw yn gwbl wirionedd. AMRYWION. Y Creation.—Dysgwylir cyngherdd mawr- eddog yn y dref yn fuan, pryd y datgenir y Creation, o waith Haydn, gan Gor y Cam- brian, dan arweiniad Mr. W. Parry. Cantor- ion lleol i wasanaethu, gyda'r eithriad o Mr. Lucas Williams. Mae Lucas yn dyfod yn ffafryn gyda'r L'erpwliaid-yn llawn cymaint felly ag Eos Morlais. Braidd nad yw yn syn fod yr olaf yn absenol; ond gall ei fod yn rhywle arall. Atebiad.-Y City of Rome fydd yr ager- long newydd nesaf i hwylio dan faner Llinell yr Inman. Dysgwylir hi ;yma heb fod yn faith a phan y delo, cewch y manylion am ei gallu agerawl, a'i mesur yn mhob modd. Gwelliant Gwall. Y r agerlong Eorrusia a gollwyd o Linell y Dominion, ac nid y Bompia, fel y gosodwyd yr enw i lawr. Yr Arizona.-Bydd yma o fewn cylch yr wythnos, wedi cael ei hadgyweirio ar yr afon Clyde, ac mewn gwell cyflwr na phan gychwynodd y tro cyntaf.—Yr eiddoch, CYMRO GWYLLT.

Hunanladdiad truenus yn Nghaerffili. Prydnawn dydd Sadwrn diweddaf, taflwyd ein tref fechan i'r cyffroad gwylltaf gan y newydd echrydus fod ein cyd-drefwr parchus, Mr. Edward Phillips, chwegnwyddwr a dilled- ydd, wedi ei gael yn grogedig gerfydd ei wddf yn yr ystafell uchaf (attic) uwch ei siop. Nid oes neb yn medru dyfalu beth a berodd iddo gyflawni y fath weithred ofnadwy ar ei hun, gan ei fod mewn sefyllfa gysurus o ran ei amgylchiadau. Ymddengys, fodd bynag, ei fod wedi ymroddi yn ddiweddar i yfed gwirod- ydd poethion yn drwm, pa rai ydoedd yn gwerthu o dan Gilbey & Co., yr hyn, yn nghyd a gofalon masnachol, yn dd amheu a ddyrysant ei synwyrau. Brodor o St. Clears, swydd Caerfyrddin, oedd Mr. Phillips a daeth i Gaerffili tua 15eg mlynedd yn ol, yn llanc gwridgoch ugain oed. Ymsefydlodd yn rhan-berchenog ar y Cardiff Shop yn y He hwn. Nid hir y bu, drwy ei fedrusrwydd masnachol, cyn enill enw da iddo ei hun fel y cyfryw. Yn mhen ychydig flynyddau, cy- merodd faelfa ar ei gyfrif ei hun yn nghanol y dref, a buan iawn y daeth yn un o brif fasnachwyr y lie. Teimlir chwithdod mawr oherwydd ei golli, yn neillduol mewn dull mor alaethus. Yr oedd yn ddyn ieuanc o synwyrau cryfion, ac yn barod bob amser, gyda Haw a chalon, i gymeryd rhan mewn mudiad at ddyrchafu safon cymdeithas. Gweithiodd yn egniol bob amser gyda'n Heis- teddfodau lleol, er eu gwneyd yn llwyddianus. Bu hefyd yn wasanaethgar fel un o gyfar- wyddwyr goleuni hwyr" ar ein heolydd. Caiff y Bwidd Ysgol golled ar ei ol fel eu hysgrifenydd lleol. Cyfranodd lawer at roddi gwledd flynyddol i blant yr Ysgol uchod ac yr oedd yn dosturiol wrth y tlawd yn adeg y Nadolig. Felly, fe welir ein bod wedi colli dyn gwit ddefnyddiol o'n plith, a hyny mewn modd calon-rwygol i'r eithaf. Duw a fen- dithio ei weddw drallodrus, a thri o rai bychan, ac a'n gwaredo rhag y fath ddiwedd true nus. -Oastellydd. -n -_P-

Adfywiad Masnach. AT Y GWEITHWYR 0 BOB DOSBARTH. ANWYL GYFEILLION,—Ar ol blynyddoedd o gyfyngder mawr, y mae y rhod yn dechreu troi. Hir fu y gauaf, a gerwin i'r eithaf hefyd ond gellir dweyd erbyn hyn, Wele'r gauaf a aeth heibio, y gwlaw a basiodd, ac a aeth ymaith." Y mae yr huriau wedi bod yn isel am flynyddoedd, a'r hyn oedd yn gwneyd sefyllfa pethau yn waeth fyth oedd, nas gellid cael gwaith i'w wneyd am yr huriau hyny. Ond bellach y mae pethau yn dechreu gwella -y mae cyflawnder o waith i bawb a mwy na hyny, addewidion am well tal am ei wneyd. Ai gormod, gan hyny, ydyw ychwanegu, Gwelwyd blodau ar y ddaear, daeth amser i'r adar ganu, clywyd llais y durtur yn ein gwlad 1" Y mae cael addewid am godiad pris fel hyn, heb ymladd am dano, yn mron yn newydd-beth yn ein hanes. Yn nghorff y blynyddoedd o'r blaen, gallem ddywedyd agos am bob codiad a gawsom mai A'n cleddyf ac &'n bwa y darfu i ni ei enill. Gan fod Rhag- luniaeth wedi cyfryngu yn y fath fodd, bydded i ni gydnabod yr Hwn ag yr ydym yn ddyled- us iddo am bob rhoddiad daionus. Gynt, yr arferiad oedd cynal mass meetings ar hyd ochrau y bryniau i ymladd am yr hyn a ystyr- iem oedd yn gyfiawn i ni. Beth pe byddai i ni eto gynal cyfarfodydd cyffelyb i'r amcan, y tro hwn, o gyflwyno ein diolchgarwch cyffred- inol am yr adfywiad bendithiol ag sydd yn ail gyffro holl gylchoedd masnachol ein gwlad ? Dymunwn awgrymu y priodoldeb o neillduo, dyweder y dydd Llun cyntaf yn mis Chwef- ror, neu ynte ran ohono, tuag at hyny. A fyddai yn ormod dysgwyl y gwna rhywrai yn mhob cymydogaeth gymeryd yr awgrym hwn i fyny a'i weithio allan ? Gellid yn ystod y dydd gynal cyfarfodydd gweddian yn yr awyr agored, os bydd yr hin yn ffafriol i hyny, ac yn yr hwyr gynal cyfarfodydd o'r un natur yn y capelau mwyaf cyfleus. ilellid defnyddio y cyfarfodydd hyn hefyd i anog ein gilydd i wneyd defnydd priodol o'r amser da sydd yn gwawrio arnom-gwell defnydd nag a wnaeth llawer ohonom o'r amser da a fwynhawyd J genym o chwech i wyth mlynedd yn ol. Y mae amryw o'n meistri, megys Mr. Davis. Blaengwawr Mr. Davis, Blaenllechau Mr. Davies, Llandinam, ac ereill, yn uuo a ni yn ein holl symudiadau crefyddol, a phriodol iawn fyddai gofyn iddynt ymuno hefyd yn y symudiad hwn. Hyderwn y cawn glywed fod gweithwyr pob ardal yn addfed i roddi yr awgrym hwn mewn gweithrediad. RHONDDA. ¡

Marwolaeth Serjeant Parry a'i wraig Amgylchiad adfydtis yn nglyn a marwol- aeth y bar-gyfreithiwr uchod ydyw ddarfod i'w wraig farw o fewn diwrnod iddo, o dor- calon. Dywed un newyddiadur iddi farw ddiwrnod ar ei ol, ac un arall, ddiwrnod o'i flaen pa un sydd iawn nis gwyddom Claddwyd hwy eill dau dydd Iau, yn Woking Cemetery. Yr oedd efe yn 63, a hithau yu 45 mlwydd oed-

Damwain Angeuol. yn Nhredegar. Cymerodd cwymp le dydd Sadwrn yn Whitworth Drift, trwy yr hyn yr aberthwyd tri o fywydau, sef Richard Davies, priod John Davies. priod a David John Evans, bachgenyn. Yr oedd digon o goed yn ymyl, a bai y dynion oedd nad oedd digon o ategion dan y nenfwd. Ceir y manylion yn yr ym- chwlliad o flaen y Crwner.

Difrod gan Wylltfilod. Yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, dinystr wyd yn Nhalaeth Wologodsk, Rwsia, gan wylltfilod, 3,000 o geffylau, 4,000 o dda corniog, a 13,000 o ddefaid a moch.

Priodas Miss Martha Harries Ar y 14eg cyfisol, priododd y gantores enwog Miss Martha Harries a Mr. William Phillips, High-street, Kingsland, Llundain. Aed trwy y seremoni yn Nghapel Regents Park, gan y Parch. Dr. Landels. Y mae Miss Harries yn enedigol o Dafen, ger Llan- elli, a Mr. Phillips yn frodor o Horeb, ger Llanelli, ac yn frawd i'r Parch. J. G. Phillips (B.), Horeb.

Pont Tay. Y mae cyfarwyddwyr Rheilffordd y North British yn golygu apelio i'r Senedd am aw- durdod i adgyweirio y bont uchod, a chodi un arall yn gyfochrog a hi, er ei gwneyd yn gadarnhach.

MORWYR RWSIA.—Dywedir fod morwyr Rwsia lawer o honynt yn perthyn yn ddir- gelaidd i'r Nihilistiaid. Yn Drogheda, lladdwyd morwyn gan for- wyn arall, yn herwydd i'r cyntaf gymeryd lie yr olaf. Cafwyd gweddillion y drengedig mewn ffynon, ac y mae y lofruddes mewn dalfa. Pan oedd y cigydd wedi rhoddi y gyllell yn ngwddf mochyn Gwern y Fach, diangodd oddiarno, a bu ei gyllell yn ei wddf, cyn i'r cigydd anffodus allu ei ddal am hir amser, ar ol gweled hyn canodd Owain Gruffydd, un o hen brydyddion yr Eryri,- Wfft i fochyn Gwern y Fâch Am iddo ymeiriach marw Ba haner awr, neu beth yn well, A'r gyllell yn ei wddw. Yr oedd yn rhedeg tu a'i gwt, Dan wneuthur pwt o weddi: Neu regu'r cigydd ar bob cam, Yn uchel am ei nychu."

Beulah, Pontnewydd, Mynwy. CYNELIR EISTEDDFOD yn y He uchod LLUN Y PASC, Mawrth 29th, 1880, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianus mewn rhyddiaeth, barddoniaeth, a chaniadaeth, &c. PRIF DDARN CORAWL. Save us, Lord," o'r Congregational Anthems, No. 18, i'w cael y Tonic Solfa Agency, 8, Warwick Lane, London, E.C.; gwobr, 4p. 4s., a lp. Is. i'r arweinydd. TRAETHAWD. Am y traethawd goreu ar "Anrhydedd;" gwobr, 15s. BARDDONIAETH. Am y chwech penill goreu ar Danchwa Aber- carn, Medi, 1878 (wyth llinell yn mhob penill); gwobr, 10s. Ceir yr holl fanylion pellach yn y programme, pris, trwy'r Post, l^c., i'w gael gan yrYsgrifen- ydd MB. M. HUGHES, Cloth Hall, Newbridge, 2223 Near Newport, Mon. HYSBYSIAD HYNOD! MUSICAL BOXKS ARDDERCHOG I GAEL lfJU RHODDI I DDARLLEN- WYR Y PAPYR lIWN. MEWN trefn i gefnogi chwaeth y cyhoedd at y gelfyddyd ^rddorol, y mae'r SWISS MU- SICAL ART UNION, LINDEN HOUSE, SP A.RKBROOK, BIRMINGHAM, wedi gwneyd trefniadau modd y gellir cyflwyno i bob darllei ydd o'r papyr hwn BOHEMIAN MU- SICAL BOX godidog, yr hwn a cliwareua wyth neu yohwaneg o alawon. Y mae'r alawon yn am- ry wiol,$c o ddetholiad da. ac y mae'r box ei hun o vneuthuriad cryf a. gorpheniad de-tlus. Gan fod yr uchod yA anrhegiad didwyll, ni phery y cyfleuadra hwn ond am dair wythnos yn unig, ac ni elixir y fantais ar oi hyny. Mewn trefrr.i'gael u' o'r boxes uchod, rhaid tori y r\\wymeh"(bond) i.snd o'r papyr, a'i anfon yn y llythyr. Ermwyn Mcrhau package diogel, cludiad rhydd (free), ac i dij wyn tr-Miliau'r hyabysiadau, &c., bydd?yn;ofyn- o iiif ni 2s. )1c gy.ia'r bond mewn Post Office Order, neu 29 ).stamps. Anfonir dan o'r boxes ond am 4s. ujewti Post Office Or ier, yn daledig i F TOZER. .1 ( F GWLADGAB W It. j BOND. The Swiss Musical Art Union WILL SEND ONE BOHEMIAN MUSICAL BOX T<> the undermentioned address, Free :— I Name. Vddress in full. Y mae pob llythyr i gael ei gyfeirio yn ofaltta i F. TOZEjP,, LINDEN HOUSE, SP.VRKBROOK, BIR- MINGHAM. Rhag dygwydd eamgyiueriad, dealler i. ad \w y box uclioi yn Irunan-y^ogydd (auto- rnatic). 2225 AT Y BiiilRsJD. •' wobnm nolirttu! J GWKL "Y GLORIAN GYMREIG" yn y Neath Times ac yn y Bridgend Chronicle, neu dan- ond' stamp at y Golvgydo, BEP.IAH GWYNFE EVANS, 2220. Gwynfe, Llangadock. _A. CAN-" TEIMLAD SERCH;" N Y DDAU NODIANT. Y geiriau Cym- i raeg pan Wbtcyn Wyn a'r ge riau Seising gan W. L. Gardner. Y gerddoriaeth gan T. jt). Williams (Eos Dyffryn), R.A.M. Pris, 6c. Yr elw arferol i lyfiwertliwyr. I'w chael gan yr awdwr:—1APulross-royd. Brixton, London, S.W. Bydd Eos DYFFRYN yn agored i dderbyn en- gagements i ganu mewn cyngherddau, ac i feirniaau mewn Eisteddfodau. 2188 GWAED PUR CROEN IACH! NERVES CADARN Y rhai a sifrheir trwy ^v^ eryd y Feddyginiaeth fwyaf lwyddia;ius yr oes at BURO A CBRYFHAU Y GWAED, sef- NT- 4 (*EO-XSTEH,I!D.> G-W. bU UI. Wt. Yw'r achos o'r Scurvy, CJdyd y Brenin neu'r Manwyniau, Blast, Pdes, (hvynegon, Penddynod, Cornwydon, Hen GJwyfau, a phob Tarddiantar y Cnawd, Chwydd y Glands, Inflammation y Llygaid, Stitches yr Oihia t, Foen Pen, Diffjg Traul, Danodd, Spleen n.u Rheums, Gout, Fits, Clefyd Melyn, Nerves Egw u, a llawer .'r Clefydau Benywaidd. Hen Ddystemper, & c. Y mae y Pills Bffeitiii'ol hyn yn DADWREIDDIO P B AFIEUHYD O'R GWAED! Y mae yn deilwng o sylw fod y Pills Hynoi hyn yn cryfhausicniayngwanhauyiT-wa.ed, oblegyd eu bod yn cynwya yr essence, neu'r rhan weithredol o'r Llysiau mwyaf effcithiol a welodd byd tuag at BURO A CHRYFAU Y GWAED, a thrwy hyny yn dwyn yr Afu, y Cylla, y Galon, yr Arenau, y Croen, y Nerves, a'r Ymerjydd i'w naturiol a pherffaith weithrediad. Y maent yn safe ac yn hawdd eu cymeryd, ac nid oes eisieu cadw mewn yn yr amser. Pan bydd y Clefyd o hir barMd, dilyner arnynt am beth amser. T YSTIOL A GTH BWY'SIG. SYR,-Gyda diolch yr wyf yn eich hysbyau e'r gwellhad gwyrihiol a wnaeth eich Pills, sef Hughes Patent Blood Pills i mi. Yr oeddwm wedi bod mewn blinder mawr gan Darddiant drew yr holl gnawd, ac wedi cymeryd llawer o foddi»a Doctor am flwyddyn a chwaneg, eto dim lies, hyd i mi gael eich Pills chwi. y rhai yn bur fuan aTta gwellhasant. Yn awr, yr wyf yn holl iach. Mi allaf hefyd dystio eu bod yn anffaeledig rhagy Lumbago. Hefyd, yr wyf yn brofiadol eu bod yn. dda neillduol rhag y Gwynegon. Yr wyf yn anfon hyn er budd y cyhoedd. WM. JAMES. 4, Pontypridd Road, Ferndale. Llawer ereill y gellir eu dodi yma wedi eu Ilwyr wellhau oddiwrth Fits, Inflammation y Llygaid.. Rheumatism, Blast, P.les, Hen Glwyfau, Diffyw Traul, &c., &c. RHYBUDD.-Mae llwyddi«xt y Peleni hyn wedi achosi llawer i'w dyn wared, felly gofaler cael y Trade Mark" uchod (sef llun Calon) ar boh blwch, a'r geiriau Blood Pills oddifewn a'r enw Jacob Hughes ar stamp y Llywodraeth; heb hyn twyll ydyw. TRADE MARK '« BLOOD PILLS. Cosbir pob ffugiad. Ar werth drwy yr holl deyrnas am Is.$ £ 2s. 9c., 4s. 6c. Gyda'r post Is. Sc., 2s. lM. a 4s. 9c,, oddiwrth y Perchenoy- Jacob Hughes, Ajaothecarie's Hall, Llanelly,

i ni gael gair o eglurhad ar y dirgelwch, sef hir-oediad y cylchgrawn cyn ymddangos, oble- gyd mae ynom awydd am ei weled, fel y dysg- om rywbeth yn amgenach na llenyddiaeth bol y clawdd. GAN y tybiwn fod Gwilym ab loan dipyn yn groendew, gofynwn iddo fod mor hynaws a danfon y feirniadaeth i ryw wythnosolyn-ni waeth i ba un-am y byddai hyny yn foddlon- rwydd i rai, ac feallai yn llesiant i'r cyhoedd llenyddol. Mae rhai yn sicrhau fod esgeulus- dod a difaterwch yn bod, a'r unig ffordd i glirio yr amheuaeth ydyw cyhoeddi y feirn- iadaeth, i'r dyben o wyntyllu y drwgdybiaeth, a gadael i'r byd wybod cynwysiad pob dirgel- ion. DYWEDIR fod cysylltiadau golygyddol rhai golygyddion yn ymylu ar fod yn torfynyglu rhyddid y Wasg. Os gwir hyn, maeangenam ddiwygiad, oblegyd os ydyw dyn yn olygydd, nid yw yn rhesymol iddo gael bod yn Bab. RHWNG cromfachau :-Mae ami i eryr i'w gael mewn plu benthyg, ond, chwilier ef, nid ydyw yn ogyfuwch a llwyd y berth. Diffyg chwaeth a phlentyneiddiwch mawr mewn dyn ydyw cyhoeddi llythyrau cyfrinachol, bydded y ffrae o'r natur y byddo. Cofier mai cynt y cyferfydd dau ddyn na dau fynydd, ac nad yw daearolinn, ar y goreu, ond creaduriaid am- gylchiadau. MAE y cyfaill Brythonfryn wedi camsynied yn ddirfawr fod y nodion yn gyfeiriedig ato ef neu Gurnos. Pell iawn, gyfaill, mor belled ag yw y dehau oddiwrth y gorllewin. Cymysg- wyd y brawddegau yn rhywfodd ond, ti elli fod yn sicr nad yw awdwr y Nodion yn amheu dilysrwydd y feirniadaeth yn Eryri, ond mae lie i amheu, fel y gwyddost, ddilysrwydd y feirniadaeth ar rai o'r testynau yn Eisteddfod y Goron. Dylasai fod yn gwybod gwell am y Nodion a'r awdwr, na fuasai byth yn dweyd gair cul am Gurnos nac yntau a phe buaswn yn gwybod, pell fuaswn o ddanod un ffaeledd mewn dyn, bardd, na lienor. Gyda golwg ar arddull bol y clawdd, mae rhai o brif ddynion y genedl yn ymollwng i ysmaldod a chofia mai pell wyf fi o dybio fy mod yn neb yn y byd llenyddol, ond gall fy mod ar adegau wedi ysgrifenu ambell lith tra chymeradwy gan y werin Gymreig. Gwyddom yn dda nad oes un dyn byw bedyddiol heb fod yn agored i ffaeledd a chamsyniadau. Darllened y neb a fyno y 5ed frawddeg, a gwel ar unwaith mai at annilysrwydd beirniadaeth y cerddi digrifol ar Glic y Bont" y gwneir y cyfeiriad, ac nid mewn un mesur at Brythonfryn nac athraw Coleg y Corwynt. Tebyg na fnaswn i a llawer ereill yn gwybod ei fod yn cystadlu, oni buasai cyhoeddiad y gan yn ngholofn y Coleg. Dys- gwyliaf air pan yn gyfleus, os bydd yr eglur- had uchod yn ddigonol i ddiosg ymaith y dyb- iaeth fod y cyfeiriadau ato ef. Gwn fod Gur- nos yn ormod o ddyn i ymgyfathrachu a thyrchod daear, chwaethach gwneyd sylw, mwy na'r Cardi pan y poenid ef gan chwain. DYNODiRy genedl Iuddewig gan genedloedd ereill yn bobt dwyliodrus mewn masnach, ac y byddant yn ymfalchio os medrant umeyd rhywun, neu ei dwyllo mewn rhyw ffordd neu gilydd. Os ydym i gymeryd yr uchod fel safon, mae yn ymddangos fod yr Iuddewon Cymreig yn amlhau, a bod y twyll yn llawn m.,r gyfrwys ag ydyw twyll yr luddew gwir- ioneddol. barned y darllenydd am ddyn yn pwrcasu dodrefn ty oddiar weithiwr tlawd am tua saith punt, pan oedd y gwir werth yn fwy na deg punt ar ugain. Gwir fod gan y pryn- wr drwydded i brynu a gwerthu, ond y pwnc yw hyn, beth yw y gwahaniaeth rhwng y Cymro Cristionogol a'r Iuddew Iuddewaidd yn y fan yma fel marchnadwyr ] Dim, ond fod y blaenaf yn meddu gwell mantais na'r olaf, am ei fod yn gwisgo y cymeriad 6 Grist- ion. Edrych o amgylch, ddarllenydd, a gweli yn eglur fod y pethau hyn yn cael eu sylwedd- oli yn dy ymyl, nid gan yr annghredadyn yn unig, ond gan y credadyn sydd yn gwisgo mantell Cristionogaeth i guddio yn llechwr- aidd y drygioni a gondemnia yn ei gymydog yr Iuddew.—Mae yn gymylog iawn. 0 Nos DAWCH.