Yr Amserau

I ')/1. T III tv 1" T 'I;: I' I r I I 1 AUG. JOHN UCSSKLL WS Vit ALijAN. i Er'sychydigddydJiauynol.p?nydocJdAtg ¡ J Russen yu traddodi anercliiad in'nvu cyfarfod cyhoediusyn Sm-Htia'.gwedtidiod.rido'tiei 'oc?gyiarchijdithtenoriaidycyt?rfnd.dywcdai?— "N)'?nHat'dd!sgw.mp\v))?wi.td rvdd fel hon, i '•aw!i gydoiygu a mi o haitii i'r hyn a fyddai oral' erUea y wladwriath, OndnisgaIIafbetdiaym falohio pan y cydnabyddir i mi ymdreehn fy Mgornforgwasauacthn y wlad v pmiiynwyf iddi Vrvvyf vn itwr yn cyfeirio at yr hyn y cefais y I fraint o'i gytlawni ar ran riividid crefytldol; nc yv ydwyf yn g'.vbl argyimeddedig fod poo ca^thiwei crefyddol, yn ychwanegu at gvyfuvvr y ldaid vr amcenir ei darü:twI¡g; olde;:pd Ie ddylUt p:l',d, I o'm cyd-ddeiliaid gael rhyddid cvfartal i fwyuiuui ea hiawnderau, a gwasanaethu on cenedl. 'heb i un1'hyw rwystl' gcl ei osoll 0 theo y nail! 'y!J fwy r.a'r Ilall ar gyfrif eu golygiaclau ciei'yddof Nis gwn am un arwiredd mwy priodol gyda golwg ar y pwuc hwn, na'r hyn a ddywedai ein cyndeyrn, Gwilym v trydydd, 'Y gydwyhod, talaUh Dnw vdvw. Yna galwodd y boneddwr sylw ei wrau- dawyr at y diwygiad y bu ef yu offerynol i'w ddwyn oddiamgylch, tuag ngaiu mivnedd yn oi. !_i y tlit go l ?v, ti, gyda golwg ar gynnryehioliad yr Alban; a gwedi iddo sylwi ar y cyinewidiad sydd vn y wlad hono yn awr rhagor yr bye. oedd hi y pryd hWIIW, dy- wedai:—" iealiai y caniatewch i mi gvfeirio at UWIJC ¡¡ralJ, s¿f y mesurau a ddygwyd i sylw Y I wladwriaeth gan y diweddar Syr Kobert Peel, y rhai oeddyut yn ibsnrau hynod o bwvsig, ac yti deliver o gynyrchu llawer o les Ïr eylÏrc;din, Vr ydwyt yn credu fod yr amser yn agosau pan y cyduaby ddir y lies a ddeillia Ou.liwvtliynt—]iau y cydunir fod rhrHlIonrwydd ymborth yn fraint a fWj"uheil' gan ddei¡iaid Prydain tra byddo'l' wia:! yn bodoli. Y pynci/lu yua oeddynt y prif bethau a ddenasctnt fy sylw yn ystod fy ngvrfa Scueddol. Pe!1 ydwyfoddiwrth ieddwl i mi tod inor llwydd- iannus a gtlhi boddio pawb yn I': uhrafodaeth a hwynt; ond y mae yn dda genyf diie-ill iod rhai o'm cyd ddeiiiaid yu cdryoh ar fy amatuiou lei rhai cywir a go nest Yn awr it t t it) aryr .t '? br-s?uDi. ? '? ?!.v pa?'h, ;f:i goi e i a..?afodd y wiad .vnaeth drwy far.voia-th y Uue o Weiiin?toti—uu o rHgorian y dc,j'wG tl O_,U :;pnJ barch mawr id io; eto nid wyf yn meddwl v dyle'n achel j iewyrcb ei ragoriaethau cin dad!\ fel na i.vddo i ni weled dim ynddynt—y dylem ui eu hefelychu. Y ma yn wir fod llawer o'i" weitti- redoedd, a llawer o'i gymwysderau, y fatii fel nad ellir eu hefelychu; eto y mae yn ddichouadvvy i ui allu darllen amryw werai buddioi yu ugoleuni planed mor ddysglaer. Feailai na byud gal wad byth mwy am i neb o ddeiiiaid y goron Frydeinig gytlawni y fath wasanaeili yabienyud ag a gyi lawnwyd ganddo ef, yr hwn a ddygodd y clediiyf er sicriiau annibyniaeth Ewrop. Pan aehubodd Prydain ei hnn drwy e; fl'yddlondeii, hi a aeliub- odd Ewrop drwy ei heughraiiit. Feailai ua Cillt neb arall y fraiut, wedi euill cyniler o l'uddu^ol iaethau digyd'odyi>, o amlygu eymaint o gymedrol- edd mewn iied iwch, ag a amlvgwyd ganddo o fawredd mown rhyfel, ac yna cysegrti gweddili ei oes i s'crhau hoddwcii y wlad a wa^anaetliwyd ganddo mor ifyddlon. Feuilai na ddyrehellr neb arall i gymaint o awduraod gan y 1) wasanaethwyd ganddo, fei agi fo.i yu un o aelo.iau parohusaf eu cynghor. e'aiiai jjJ. uydd i ueb byth mwy, wedi myned drwy y lath yrla gyl.ioedd- us, y l'i-;titit o feiidialiiiti -,i alit,,ootl,l, fel a, i'iv aliuogi i gymeryd arno uu o swyddi pwysieaf y goron hyd y dydd oiafo'i lywyd. Vr auigviehiad | an a'r cymwysderau yua ydynt ya gyiryvv fel y mae'n debyg ua vveiir eu cy/fclyb yn huues yr oes- an. Ond fe amiygwyd amryw gymwysderau yn ystod bywyd y Due o Weliingtou, y rhai y gaiie;n ui ymgeisio at eu hefelychu. Galleui ei eielvclui yn nidwyliedd a dyfalweii ei wasauaeth i'w wiad -yn ei benderfyniad gouest a diN so ,o. i weithredu er ties ei vvlad yn mhob amg\lchiad—yu ei deyru- garweh a'i ufudd-dod didwyll i'r goroll-yn v gofal a aniiygid ganddo yn ngbytlawunt 1 ei d'dvled- swyddau—yn ei barodrwydd i aider ei holl allu- oedd er cytiawni unrhyw wasanactli rhesymol y gelwid arno i'w gytkwni—ac yu y duwioldeb ùi- l wld arno i' \v g ) i i 3r ( i I(., b d; rodres a amlygid ganddo yn mliob amgyichiad. Y eymhwysdjrau yua, a u eytl'olyb,ydyntyu gyfry w y gailem ui eu cyrhaedd, ac oganlyniad nyni a tidy Jem ymgeisio at ei eft-jychu ynddynt. Ond tra yr ydyra yn talu poo anrhydedd a adorn i goifa- (hvriaeth y Due o Wellington, bydded i ui gadw mewn col fod geuym ninau ein dyledswyddau i'w cyflavvai. 1'1' ocJll of yn gylVyw fei uas gahai ei wlad beidio yinliro-tio yuddo. Gau fJd vn ddi- chouadwy i uiuuu ei efoiychu incwu lla>ver o'i ragoriaetaau, tin clylodswydd yw ymgeisio atiiyuy. Elyderwyf yr esgusouir fi iiin gymeryd i fyuy gy maint o ,uuser gyda'r pwnc h.vn, gan fy yu tyoied nad oes, ac uad oedd, neb heldaw y di- we idar Arg. jvielbourue a iniuau, a aifasa: dd-vya y fatli dystiolaeth, a sicrhau nad oedd ucb mwy ewyllysgar, illWY parod, a mwy awyddas i gvnortb- wyo ei gydswyddogion er cy. liaedd unrhyw auican a dueddai er lies eyllreduiol y wiadwriaetli, er v did1011 liC!. bydcial )'U ga!iu C)'LÍUIlO à hw)'ut Yll e'u golygiadau gwladwriaetlioJ." GWBdi i'r boneddwi- anrhyueddus wneyd yehydig sylwadau gyda goi- wg ar y parch a amlygid iddo gan y rhai oeddynt biesonoi, ele a eiste^ldodd, gan dderbyn vr ain- lygiudau gwresocaf o gytuerauwyaetli y gwyddlbd- olion Yu inhon ycliydig ddyddiau gwe 1'YI1, pan yd- oedd ei Argiwy-idiaeth yn auerch cyuulleidfa gy- lieiyb yn Perth, dywedai, pan yn cyieirio at ryduid g.viaiot a chrefyddol drwy'r byd:—' Y mae yn cidrwg geuyf, tra yr edryehwyf ar Gy faudir Ewrob — Ff ainc, yr Almacu, a'r Eidai,— nad oes geuym oud ycbydig o achos i ytniaweulmu yn nghynydd ruydd'.d gwf?doi a chreiyddo). Yr yd.vm yn gwel ed fod yr ymgaid a wnaed yn y llwyddyn IM?.8, i 01-1 t'U(l Vi. VIII"ItiS U ?VIILOLI -11 Y ill%.V'.iCtytl 11418, 1 pwyilig,— wedi tueddu dyuhn i luthro gydag ewyliysgarwcli, le, gyda brwdfiydedd a thaoOeid- rwydd, i Ireicbiau gortues?ctt), yn liytrach D.? setydtu a helaethu rhyddid. Pa fudd bynag, yr ydyin yn meddwl, tod geuym ni achos da i ym t'a; eh io, am eiii bod wedi uylyn cyieh mw, Jilg, ae wedi euiil lla-.ver o fauteiHioa mewn cvsvlltNuUi ■ rhyddid gwja.;oi a cniv-iy u-ioi, yn ein gwiud ein 1"UL,J )U ystod y <leug inly m.'dd ar hugmu di- weddaf; a ;1;)' "L'? '?'?'??' uuriiyvv awdurdod, na sigio mewn un modd ein cylansoddiad gwlad- yddoi. Fone-idigion, niesvu cy.syiltiad a r pwngc iiwn, caniutiier i mi grybvvyil am y dychryn yr ymgeisiwyci at oi godi } u ddiweddar, gyda golwg ar wei inly wodraetn. Gwyddom tod y rhai y mae truibdiaeth ein materiou cyhoeddus yu cu dwvlaw yn breseuol, pan yn nlethu a myued yn ndaen mesurau eu hunaiu, wedi ymdrecliu denu rueddyliau y werin oddiwrth achos rhyddid, dr.vy e'l bygwth eu bod Ulewu perygl oddiwrth rvw weriuiaeth aflywodraethus a giewyd gan eu dytrh- ymygion luvy eu hunain. Ond 10 aiiai na bydd i'm hawdurdod I gael ei ystyried oud o ychydig hwysary pwngc, oblegid yr oodd yn gysylltiedig a'r ymgais yna, awgrvmiad lied helaeth, ty mod illall wedi eyfnawid fy ngolygiadau. Nid oes neb wedi dweyd yu eglur pa fath oiygiadau sy genyf, ond awgrymir Oil hod yu rhai hynod o arswydus a gweriniaetiiol— fy mod yn bwriadu dWYll vmlaeri a f) d(laIlL N'it do b Z, fesurau a fyddant yn debyg o siglo y cyfansoddiad Prydeinig i'w seiliau, mewn amser dvfodoi. Af- reidiol ) w i mi ddweyt! nad ydyw rhyw awgrymau t'el yna amgen ehwedlau hollol ddisail a dialw am dauynt. Oud caniataer i ni ystyried pa beth a aiiai aehosi rhyw ystranciau lei ynll, ar yr ad eg nreseuol, a pha beth y maent yn ei ui wvd io. A vdyut yn arwyddo fod trigolion y wlad hon—y rijai mewn geiriau ereill, ydyut werin wyr y %N la i- yn ymgeisio at YChWlIlICgU ell gallli eu hunain ar draul y goron, ueu itr draul Tv'r Arghvyddi ? A oes rhyw uu a feiddia ddweyd mewn gwirionedd, fod trigolion y wiad lion yu ymgeisio at lei ha u uoheltraiut y Goron? Nid wvf vn meud.vl v meiddia neb sefyll i tyny, a dwevd ei fod yn goi- ygu hyn yna. Wei, ynte, a'i tybed yr arwvddTmt t.)d y?-pedio Ty'r Ar I,d y trigolion yn ymgeisio at yspeilio I'.v'i, Ar i?vydd: oÏ ragorfivintiau cyfr;'it!ilon, uï amddi- fadu o'r rh?u a g'miateu- iddo yu y cyfansoJdiad Urytanaidd? YIl awr, yr wyf yn meddwl y galiaf :1pdio al fy nghyfa¡lI anrhydeddas, Arg. Paumure, >r hwn It dderbyniwj d yn ddiweddar i Dv'r Ar- glwyddi, fie ymofyn a wclodd neu a glywodd ef am ymgeisiad or fath. V mae yn anniehon iddo >wyddo fo() gwcrini:?th y wlad hon—a sylwer, fod g in y wcr.n,aeth ?vstat haw! i'w hiawnd erau ac ri y eildefigaeth eto nid vdyw wedi mvned s" gult, ybell(lerig;,(-'tll eto ni(i v,,Iy%v wekti ),.I y lle( i 'r I*ilth N. stad o ?(?i y I)yki(lai ?,i? i vm-rpkir 1 lawr y cvfansod'diad presenol, a?' .? a n? ?d ?th"r'?''? ?'?'?? '? < ?tSga't.YU, H'n f\hvd.   y??'y'??rhv.  -.hd.'n? ut-) ?] '"?"' '"?" y'-? 0"?? al-ai'l liwil;v,,Li i 3'"V 'd«wenniaet!i y \'h¡ hon^ h;v ') l 1 J.J, 1. ?.?hon y udad hon. drwy ychv.auegLtd g. 1 ¡ J .111 I, I anvv JC .waneg, gwj-1,00,, th,y ..??d cy .'?.t! ?d, ychw.n,?,.?),?? nid yn umg vn y w:ad bon, oud hef>d, y? holl w!ed- ydd v byd; we h ychwanegu at y dyiauwad hwnw sydd yn dedwng o bobl gwr Ll!ul'us-oU 11 enill-I ant eu cyfreidiau drwy lafnr, yn anianyddol a! d?.dt!iMthL'l —y rhdi y '?ac c? mdd iy!inu yn piysi.i v.t«.j!y n am wybodaoth, ac vn e\ inervd eu riuM ynfn: tlul a meii.briniad y hono, wrth yr hon, i raddau he!ar-th, y mae v wlad hon yn cael ei llywodniethu. Gan hyny, ni ddviui cvnvdd anrhydeddns o'r fath vn.-i—cynydd n-ewn z,wybodaptn, cy .iy dd vsmvn cyfoeth, cynydd mewn tlmfiid tyhiau m'yy rhesymol a goleuoLiig, er dwyn \n niiacii Iy wooruethiad y hyd, gnei ei hat a I ai un cyfiit, ond vn hvtrach dylid atfer pob moddion i'w meithrin a'n cefno-'i I i d¡lyIVccLf rwv, Dywedaf hyn; nad ydvs" i ymddwvn tuag at v cynydd hwn yn n?'h'ocdd y \ve)'m??th,ynol yr li(?!i??ii ol,fo;llol mwy, cyfundrefn ooddwn i yn rhy hyddysg hi vn vs- tod y bly nyddoedd cyntaf ar ol i mi IVnod i'r R-n edd yu LS17 ac 1819, cyfundrefn ag oedd, heldaw ac'.iosi yr holl ddrygau sydd yn ngiyn ag enyn di- ??i'.unt y boM, acId yn achosi yr ancsrnwythdor hwnw yr oedd yn ceisio ei atal," ap, vi) eff?; ile(I det)v? -it pli(, I)obl vii er, argau cich ))afon ai'.Jderch? chwi yma, er HJwrn c?isio atal gorlifiant; ncu, a defnyddio cydmhaviaeth sydd fe- allai yn fwy evmhwys i'r amser prcsetiol," fel po byddai i ryw un gar. hod ddorau neu lidiardau y ei- ocisio yn ti gwibdaith (eymcradwyaeth). V,Tel ynto, nid dyina'r dull yn IDhn y hwn yn ngallu y weriniaeth i gael ei drin, ond y modd y dylid ym ddwyn yn ngwyneb cynydd gallu y wer- iniaeth ydyw, gwrando ar hob cWyn, ystvried. pob achwyniad, a rhoi liais teg a chyfreithlon i'r jjallu a'r dyiauwad hwnw, VI" hwn, pe amgen, a allai fod vn niweidiol, afreolaidd, a drvgiontis. Dvna fv llwybr i o ymddwyn tuag at yr hyn y ewvnir o'i blegid, sef cynydd galln gweriuol yn y wlad hou." Ac yn awr, foneddwyr, gadewch i mi ddyweyd fy mod yn credu fod yr boll ymgftlS yma i greu ofn— yr ymgais yma i fy nodi allan yn mysg ereill. fd un ag oedd yn ceisio gwneyd cyfnewidiadau p'H" yglus yn ein cvfansoddiad, yn (Idini aingen F) t I ymgais,mewn gwirionedd,ar ran y rhai hvny sydd g.uuldvnt dasg anhawdd iawn i'w' ciiyilawni,i dynu s-.lw oddiwrt.ii eu gueit.hredoedd hwy (uchel gv- q ell Gwyddom fod y Sjnedd i gael ei TTli- we(ii ,!Jl- I'.vynio i be'ide: I'viin av gvvrs peno.'io! v pryd hwinv. O m ii;an i. byddai vu euhat l>o,Mlon i Vros ddisgwyl yn brvderus am y datguddiad o'i fwriad- all. Ni chymeraf f" Ilitliio eddiar y llwybr gan olui y cri hwn Fv mam i ydyw, ein bod yn ys- tod y deug mivnedd diweddaf, wedi bod ar yr iawn hvyhr, (uehel gymeradwyaeth.) 11 chan wyhod hyny, ni fydd llais unrhyw foneddwyr yn peri i mi droi yn ol, neu wyro ar y dde nen'r sswy, yn cael ond dyiauwad liycban arnaf ft, oblegid vr wyf yn oil (I (I I N- 1 W). t* yi) lil',y\'J,oe.JdeJirr fod r llwvbl' F yel}' VII teitiiio 111' hvd-ddo, yr hwn sydd eisiies wedi achosi cyniler o fauteisiou, t'r hwo sydd we H, ac yn cynyrehu eymaint o ddiddigrwvdd moesol a gvvladwriaethol, yn llwybr na ddylem fyned oddiarno, oud.yn hvtr ach, barhau i deithio yn mlaeu ar hyd-ddo (udiel gymeradwyaeth). Ac aryr un pryd, yrydvm yn ihwym mewr. cyfiiwnder, ac iietyd, yr \yvf vn meddwl, yn cael ein cyfarwyddo gan ddoetiiineli', i ddisgwyl hyd nes y cawn weled y mesurau iivnv sydd i roi i'r amanthwvr, i'n trefedigaethau, ac i'n ilongau, yr holl ad- lali.id hwnw o'r h'.vn v maent wedi eael e i hir ac aniieg ainddifaclu, (chwertiiin- ia.) a'r rliai sydd ar yr un pryd i wneyd lies i hob dosbarth o'r cymundeh, fc!iwerthiniad,) y mesur all i-I)a-oj-.)l hyny sydd i roi terfyu nr yiadrcchla faith, sydd i foddloni pobi sydd y mynydau hyn yu y cyilwr mwyaf hoddlon, ae i wneyd riiai yn ddi ddig na fuont erioed yn ami iddii, (chwerthiniad,) a'r rhai sy id ar yr un [iiyd i gymodi gyda hwynt y dospeirth hyny sydd yu auniddig ae angllymoJ- iawu."

E ft I ERLE!?AKT?C,i'?'Y?Dt)LY\ I  TU.SOAXi. Y mae achos y gwr a'r wruig, o'r enw Madini v rhai sydd wedi cael eu condemuio yn Tuscani i lafnr cited yn y carehardai am beilair blvnedd, am ddim tJosccld ond gadacl addoiiad a chytoundob "vr F./lwys Babaidd, a bod yn feddianof ar gopi 0'1' Ysgryth- vrau Sautaidd, wedi cael oi gvmeryd i fynu gall Brotestaniaid dilrilol mewn arnrv.v b: ii-tllau o Kwrop Y mae Cynghrair Efengvlaidd Geneva wedi psnodi y G'omte de ^t. George i osoLl vr achos o v hon, uo v mae Uytliyr niaitii ar yr achos v/edi cael ei ddanfou at I ur! I Shaftesbury yn enw y corfi' hwnw. Y mae'r M a- diaid druain wedi caei eiilioet: gwailt gan geidwad y earchar, wedi eu gwisgo )'11 y redwyr, ac Clcif eaei eu danfon i Aiaremme, lie v iiiaent yn dyoddet eu cosp ar wahan oddiwrth eu gilydd. 17 mae Protostauiuid GClkYIL yn eclrvo ar y ddedijryd l.ou fol awvydd o gVfnowidiad oftj I adwy dychweliad yn ysbvydy ty vysogion bydo1 t fit eïldl¿i:H:ti:rlll yr uniser u aeth hoibio, ymosod- iud aduewy ddol y gyfraitli eghvysig lieu ganoriald'd ar lywodraeth ou taleithiau, ac arwyd.1 cyntaf o ddarostvngiad eu cydwybodau i gydwybod yr olieiria'id, pa mor waedlyd byuag y Ijyddo yn "ei gofymadau. Yii díliall ni a; wydriem o'r Ldaen fod eu cy freithuiu cauonaidd mewn peithyuas i erledigaeth yn cael edryeh aruynt ganddynt yn aoghyfnewidiol, am eu bod, yn" ol eu tyb lnyy, yn ddwyfol; gwyddom nad oedd yr un o tythyrau ofuadwy y Pab er cospi hereticiaid wedi colli dim o'u hawdurdod yn ngolwg yr offeiriaid; iod peu- derlyniadau Uyrnanfaoedd Trent, ISeziers, a liliyd- ychain, yn gystal a Cbymanfaoedd Laterari a Glionstance, yn gofyn fod pob Cristion, fel tenlu Madiai, i gael eu ilosgi yu fyw; ond y inue'r evf- reithiau hyn atn y gaurif ddiweddaf wedi cael eu gwneyd yu ddirym drwy iuis digofus y teimladnu dyrjol. i inddangosai let pe buasai eu gweithred lad I fod ffiwyacb yn ddim amgen na phwuc o hanesiaeth. Ond yn awr, y mae prawf y Madiaid yn no ii allan ddyclnveliad i amser, pryd na faidd eyewy odau harnwyr a thywysogion fynu gwran d.n-adinewu gwrthwyuebiad i eiddo yr ofleiriaid, ac ydn eu dwyluw eilwaitii i gael en ttochi yn g'.VM? gw?ston D?v." Y mae'r Cynghnnr Pro testauatddwedipe?de.fynndanfondirpnvy..etbi i,litij a v b eci 3-t Ucli-,I? L'd?,iot.ynameido?turi. U Mr Cowan, A.S ycbydig o ddvdd- ii\U-h"-0' ^3o''Heny(;id Tramor, i olvn am h,\shysl'\vydd tIle\Y)) t?'-?y.?i achos Mr. Mm-rav. .? ''? sy,d y??vry? ?harobar Rhuiau.. a .'n?.vy! odd gyda Haw n.cgis. arny ddcdfryd ar y :\1 a!iu!cl 1Jcl'lJyrÙodcl y bÛ:lcddwr parclJus F, :1tcGiad canlynul ;swyddfa Drarnor, M ;di 11, JS>2. ?y.i.?mc\.??yd.jir?nLuit?a'.n??ury=' ?nabodderbynia.teictUiythyrdyddicd?yCedo'r mishwnYuyr.?nYrydychyn?Iw.hve.A?- t??h?.thatach?Mr.?hura?acachosFran?.s? a?sa?adiaL Yr?yf,i,)?hys,,?,?.tcbiad, t"<i $ylw ?eimd.?c.M?.vrhydivn Florerce am amsprnta.th?..d.ca?e,?f.yn<[d?faIat?)H.s 31r.M?r:?,.)ndnaiydy?H?v<,dracthe,Mawr)j'?ti ctuwet) gwy!>od y pendeifyniad diweddaf vn ei adIOs d, Mewnpt-rthynasiachosyMadtmd.yr wyfi'ch))ysbysu fod Llywo Iraeth ei Mawrhydi we li cymeryd sylw dyf.d ar achos y persoriau hyii, er bod en uallu i'w cynorthwyo wedi ei gyfyniru o an^en gaii ii,?(i v yii ddeitiaid Frydtdiug. Y?'.vyt, Syr, &" H. M. ABDINGTON. G'. Cowan, Ysw., A.S Valley field, ger Edinburgh. Y mae r Journal t/es Debates yn rhoi svlwedd yr llyn a b.isiodd mewn yrnddyddati, a gyrnorodd ieynRhuhniirhwtigSyr M. Bulwer a'r Cardinal, Ysgrifenydd y Lly wodraeth. Dywedir fod y blaenat vvedi awgrymu y byddai yn ddymunol dauton i Hutaiu oruohwyliwr lieu geuad gy(iii tlicitl uweb na chonsul neu isfacr. I hyn yr ateb- wyd,y byddai yn ddigon luian i ystyried mater felly pan y goddefid eonad dros lywodraeth y Pab yu Llys Lloegr; ac am Mr. Freebron, v consul Saesonig yn lii-ufain, yr oedd Lly wodraeth v Pab yn ddiotal pa on a adewid y gwr hwinv yn ei le ai pe i io. Mewn porthynas i ddymuuiad Svr Herny Bulwer, i gael gweled v papiir.tu yn dwvn cs sy lit e ? iad a charchariad Mr. Murray, dywedir" mai ttteb- ,]its illal en rhoi. Adroddir iddo ddyweyd, y newydd ei rhoi yn Lloegr ag sydd wedi elli syuu a'n blino (achos Dr. Achilli yn ddiau). Ofider cyuiaint ein syudod a'u blinder, nid ydym ni vn dymuiio cwestiyno pondeifyniadau llysoedd cyf reithioinywodraethreoiaidd. Yr ydym ni yn lly wodraeth reolaidd. y gwahanol i'r eiddo ci^ iwi, ond cyireithiau er hyny sydd wedi eu cymeradwyo gan yr uwdurdod sydd vvedi bod am amser maith mewn grym yn v wlad. ac yn cael eu rheoleiddio yn ol rhjolau yr ydym yn gwadu bawl unrhyw lywodraeth arall i'w gahv i gyfrif. Dedfrydwyd Murray yi, ol v cyfreithiau hyny, ac yn ol y (Fiiidiau priodol. Byddai gofyn am yr ysgrifau yn dwyn jiertliynas a'i prawf, gystal a datgan amheuaeth o gamdriniaeth, amheiiaeth a fvddiii yu sarhad ar gyliawndor y llysoedd L!y wodraeth sy dd v n ymddiried iddynt anrhydedd eiddo a bywyd ei do:i,aid. Yr j ydym yn gwrthdystio yn or hyn y f«tii Hiniiad iieb ymchwiliad, ac ni osou-vu esiampl boryglus drwy roi i chwi yr ysgrifau yr ydycb yn eu gofyn. Vr oedd y ddedi'rvdyn un gvfi'awn, ac \n y lan yna y I inae yn rhaid i'r inster ^ofyli."

 Y "J 1.J 1.; J (['<If/lld 0'( Hi,i/lliI  (r<?'A'?o Hhi:ftn ?.'f?.?./ ———— 0 orfreiiUiuii yr aelodau Mewn cysylltiad a'r as for- iad o ragorfraint y mae pwngc pwysig yn codi mewn perthynas i allu y llysoedd cyirailh. y mao yn un o ddyddordeb mawr, ac eto yn un pur j amheus yr ameer presenol, ac y mae wedi bod yn achlysur i lawer o ddadleu ac o ddyryswch ar lav/er o adegau, Addefir fo'rkpob un o'r duau Dy yn rneddu yr hawl i t'arnu am ei regorfreintiau ei bun. Y mac Syr Edward Coke yn haeru, pa fa tor bynag a gyfyd mewn perthynas i un o'r ddau 1)v, dylid ei chwilio, ei ddadleu, a'i benderfynu yn y ly iivvnw i ba un y perthyna, ac nid mewn un i man arall." Ond wedi hyny, yn y ddadl yn achos gwyr Ay lesbury, at yr lion yr ydys wedi cyfeirio eisoes, hysbysodd yr Arglwyddi i'r Cyffrodin mewn cymanfa, benderfyniad nad oes gan yr un o'r ddau Dy allu drwy unrhyw bleidleisiad, nell ben- derfsniad, i greu iddynt en hunain ragorfrcintiau nCIY)'ddion nad oes warant iddynt yn nghyfreith- j iau ac arferion adnabyddus y Senedd," i'r hyn y i cytunwyd gnu y Cyllredin. Byddai yn anhawdd peuderfynu pa faint o aiiu sydd gan y llysoedd i gwladol, ar dull pvioool o ymddwyn nr yr boil anghysouderan a amiygwyd mewu ymarferiad a'r amrywiol fa man y mae dynion dysgedig wcdi eu datgan ar v pwngc. Bydd cry b wviliad byr am rai or yn ddigon i dduugos y dy" ry" swch sydd o amgy'cl) y cwestiwn. Yn gyntaf, mown perthynas ihawlian y llysoedd I gwladol i chwilio i mewu i hanfodiad a natur y rhagorfreintiau a honir gan unrhyw un o ddau Dy y Senedd. Y ii)a(, Coke wi th osod v mater i lawr, yn dyweyd na ddyiai b:unwyr ddedfryclll ar ach- osion Seueddol, oblegid nis gel 1 ir eu peuderfynu yn ol y gvfraith gyil'redin, ond yn ol cyfraith a chyfansoddiad y Senedd ac fdly y mae'r barnwyr mewn amrvwiol Seneddau wedi penderfynu." Pan ddygwyd Paty, uu o wyr Aylesbury, o Jlaen Lly8 I y Freaines tnvy gorflddygiadeb, {kabe<tx ennuis ) sof ysgrifen yn gorchyniyn dwyn corifneu berson I un o ficell mi o'r nchellvsoodd, dywedai y Barnvvr Powell, "Gail y !lys hwn farnu mewn materion o ragorfraint, ond nid yn groes i fiirn Ty y Cyffro;]- in," ae hefyd nid vdyw'r llys Iiwn yn ponder j f"nn nehosion o ragorfraint, ond yn aGhhsni'oi J ?i(?,liosion o o,,i(i yii rhaid iddo dda?itn ei farn y nail! fibrdd ncu'r lhlJ" GeHid crybwUl symadau Lurnwyr ereill j wedi en rboi ar amserau gwahanol. Y m?'r ?ei!- iau sydd yn gynwysedig yn y Bid of Eights, sef "naddylid atal na clnvestiyua dadleuou via gweithrediadau y Senedd mewn unrhyw lyg, neu le y tu adan ir Senedd, yu cael eu dwyn yn mlaen yn gyffredin ery goiygiad hwn. Pe cymerid yr olwg yma ar v pwnc yn gylfredinol, j nis gallai ond ycbydig o anghydfod'go'li rhwug y Senedd ar bysoedd cyfraith. JJydda:'r Hwvbr yu eglur. Pa gynghaws bynag a god id, feï r;PiH!¡T. fyuid mewn dull cymeradwy g;tn y Ty, rliagor- frointiau vr 1mn a el wir i gyfrif; a phe livddai i'r Arglwyddi mewn achos o npeUad gadw at yr un rheol. ni cliodai uii anghytuiideb. Ond gan nad "ydvw'r un cydwelediad bob ainser wedi hanfodi, y mae gwrthwvnebiad bob amser yn cvmeryd He nas gall dim, mac n deLyg, oud deddf Scueddo" l ci atal o hyn allan. Yr nnig achos y mae angenrbeidrwydd i'w crry- bwyll yn y He hwn, ydyw un Stock dale vn erbvn Hansard. Yr oedd Mri. Hansard, argiaflwyr T- y Cytfredin, wedi argraH'ti ar orchyinyn y Ty hwnw, adroddiadau golygwyr carehardai. yn y yr oedd llyfr a gyhoe hlwyd gan Stockdale yu cael son, am dano mewn dull ag yr ydoedd efe yn j oi ystyried yn enllibaidd. Rhocs Stockdale gyf- rait'i ar y Mri. Hansard pan nad ydoedd y Sen e.id yn eistedd, ond d .'gwyd r.'ieithfaru Yti ei erbyu ar v tir fed y dosgriGad o'i ly fr yn un cywir. A I 'f yr achlysur hwnw, gwnaeth Mr. Baruwr Den man syhv yn erbvn rhagorfreintiau y Ty, yr hyn yr oedd Mri. Hansard wedi ei ddwyn yn mlaen er eu harnddiffyuiad. Yn ei hvflbrddiad i'r rhoithwyr. dywedodd ci Arghvyddiaeth nad oe Id y ffaitb fod Ty y CyHredin wedi gorcbymyn i Mri. Hansard g'yhoeddi ei holl adroddiadau Seueddol, yn un es- trus drostynt, ueu dros unrhyw lyfi werthydd a gy hoeddai adroddiad Soueddol vn cynwys enllih ar 1 unrhyw ddyn. Mewn canlyniad i'r gwyn evf- raith yma, penodwyd pwyllgor, ar gvi'arwyddid y Senedd, yn 13.17, i chwiiio i mown i eshimplau J blaenorol, a chael allan gyfraith ac arferiad v Sen- edd mewn perthynas i gyhoeldiad papuiau ar or chymyn y Ty. Canlyniad yr ymchwiliadau hyn, ydoedd pasio y penderfyniadau hyn gan y Tv :— Fod yr bawl i gyhoeddi y eyfryw rai n'i had- roddiadau, ei phleidleisiau, a'i gweithrediadau, Ilg a domti yn at?e'nHeid)o), nen yn tne.?du at Ie" y ovffredin, "vy n rlm-i banfodol o weithrcdiadau cyfan- 'y VIA 1',v-,? lio;,Ill(luol y Ty hwn, fel rhan gvnhrycliioliaethol o hono. jjo.l, yu ol cyfr;¡,ith [t rhagorfrHint y Senwld, y ty hwn yn j meddii yr unig anvreiddiol hawl i benderfynu hanfodiad ac cangder ei ragorfreintiau, a bod dwyn linrhyw gwyTi neu achos cyfreithiol i'r dy- ben o'n gwneyd yn destvnau dadl, neu benderfyu iad unrhyw lys ileti frawdle, amgen nag yn y Sen- edd, yn drosodd o'r rhagorfreintiau. hvnv, ac yn gosod pawb fyddo'n dwyn cvsylltiad a'r eyfryw, vn agored i'w wg cylinwn, ac i'r gosb sydd yn dilyn Bod gwaith unrhyw lys neu fraWdle, yn pen- dcrfynu ur, faterioa o ragorfraint an anghydweddol a phendei tyniad unrhvw un o ddau Dy y Senedd, yn groes i gyfraith y Senedd, ac yn drosedd ac yn sarhad ar ragortreintiau y Senedd." Ond er gwaethaf y penderfyniadau byn, de- chreuodd Stockdale gynghaws arall. Penderfyn- odd Llys y ireuhinss yn erbvn rhagorfreintiau y Tv. Declireuwyd tr •ivdd cynghaws gan Stock dale, a chan na auiddiftynodd y°Mri. Hansard eu pheuderfynwyd y cospbrid yn Llys y Sirydd. Hyd via hyn, nid ydym wedi son ond am alio y llysoedd i chwilio i mown i ragorfreintiau y Sen e ld, ac i ddatgan eu yn groes i'w plwnclerfymad hi, Y ewostiwn nesaf svdd mewn perthynas ir dull o drin achosion cyfraith pan ddygir hwynt i mewn i'r llysoedd. Y mae'r ar- feriad wedi hnrl rn dra amrywiol ac angbysou. Rhod iwyd cyfraith ar Topliam y rhingvll, sefy swyddog sydd yn gweithredu fel gwareheidwad y 1\ am gario allan orchymyn Ty y Cyffredin, drwy gymeryd rhai personau i'r ddalfa. Gwrth wyncbodd Topham yn erhyn galiti y llys, oud pen derfyuwyd yn ei erbyu er gwaethaf penderfyniad y Ty, Tystiodd y Ty fod y penderfyniad yn drosedd o'i ragorfreintiau, a thraddodasant Syr F. Peill- berton, a. Syr T. Jones, y bfimwyr, i ofal y |i bertoll, L S?-r _r. Joilei, Pan yn son ani y weithred hon, dywedai Ar- trlwydd Hllenborough ei fod yn synu tod harnwr wedi cael ei alw i gyfrif am roi barn nas gallai un barnwr arall aeisteddaiyn ei le,byth wahauiaethu odd i wrth i. Pan ddygodd Syr Francis Burdett gvnghaws yn crbyn y Llefarydd 11'1' Uhingvll, yn FlO, am ei gy- meryd etïr Twr, mown ufudd-dod i oi-cliyi-nyii v Cytfredin, gorchvmymvyd hwynt i bledio. ac i'r Cyfreithiwr Cylfredinol eu hamd.Jilfyn. Ar yr un prvd, cynvgiodd pwyllgor y Ty, benderfyniad i'r Ty, i'r pcrwyi fod •• dwyn yr uciroaiou eyfreitbioi hyn, am weithredoedd a gvtlawiiwyd mewu ufudd dod i orchymyn y Tv, yn drosedd o'r rhagorfreii.it- i iau, ond ni fabwysiadwyd y penderfyniad hwn. Aeth y gyfraitli yn mlaen, u piletlllodyuold Lip y Breuin o blaid awdurdod y Ty. Dywedwyd eisocs fod cwvn cyfiaitli cyntaf Stock dale wedi ei ddwyn pan nad oedd v Senedd vn eis- tedd. Gan nad oedd y Mri. Hansard wedi deibvn un cyfarwyddyd neiliduol oddiwrth y Tv, amddiflyn- as.mt cu hunain. Prolasant fod y Ty wedi rlioi gor- j ehyniyn iddynt i arrafru, ond dywedwyd nad oedd | hyny yn kill ziln,l(li '?iA y(I er hyny I o'u plaid, ar dir a fuasai yn givasanaetliu iddynt yr un fath pc huasent wedi argrafl'u ar en eyfrifolde!) eu hunain. Lr ei benderfyniadau, pan hysiiyswyd i'r I > a? vcy!?!,a'As, yn He gweithredu yn eu h'd, pan roddw yd a;) ?yh.ufh ar y ?ri. Hansard, ^orchymyn i asant iddynt ainddiilyu eui.unain, ae i'r Cyfreithiwr c\nndin ?v?cry.! cu haehos i fynu. ?n yr?n- ?ytdnadfiwn, tn t!d)!,yn?Y.i ?r ddno ond i-o??r (reiutiau y fy fel amidtiinij?d i Mri. Hansard, a  h?.tt).? Uys y Frcnines rc)th!am yn cu hcrbyn; cto. yr oeld Iy y Cyth'edm yn unewyttys?ri weithredu yn ? o bcndprfynmdau, ac yn Uc cosbi yrachwyn- ydd a'i sy re.th?yr, ?'.rchnnynodt) i'r cospbrid a'r costaii gael eu HUn. On i n, ahvyd yn o! y pender Jyniadau, a phenderfynwyd y pryd livny, os rlioid eydraith wed I hyny ar Mri. Hansard, foil iddynt beid- io IlmddiOrn eu l.unain oil,, a b"d i'r pleidiuii sjael eu cospi am eu sarhad ar benderfyniadau ac awdurdod y I y. iJygwyd cA yu cyfreithiol arall gan yr un per- son am yr un eyuoeddiad. Ni ainddiifynodd v 'll ri. Hansard cu hun»uaA|frydwyd yn eu herbyn iutn,, eanlYllia,d, a d,yt. d Ÿ c')sph'rid g-a:t re¡'t)l\V\r yn idys y birydd, I'ljppno £ tiOO. Cymcrodd Siryddion Middlesex ciddo y diftvnwyr i'r swai hwnw, oiid gan ea liod yn y eyiam-:er wedi derhyu copiau o bender- lyniadau y Ty, yr oeddent vn "awyddus i beidio a thalu yr arian i lale hyd lies yr oedrl vn unni- chonadwy iddynt eu eadw yn hwy. |>,in agorwyd y Senedd vn 18 !<), yr oedd yr anan yn iHOS yn ell dwy- jaw. -Actli Tv y (.'vfl'redin ar uiiwaith i mewn i'r mater hwn, a l'hoisant yr acluvymvr Stockdale yn nwvlaw y rhingyll. Gorchvmynwyd i'r biryddion dalu yr arian yn ol i'r 51 ri. Hansard, ac ar eu gwaith yn uacau, traddodwvd hwythau hefyd i ofal y riling- ■» UU tlili Wl P Id HHP i "■ yII. Caui:«tawvd i Mr. Howard, cyfreithiwr M 'j Sioekdale, ddiiijl.gc heb dibi?: m: i ct-ryd d, V- -iwisd.! y ?!r?.)i!)t) yr arian !IN, lieslit ;I:)'1'(i'i !)r( i ::¡;,t!i ,i,i¡j' ¡: ::t:I¡;i ¡ | dros!) ii i St^ckdal' Dechrcmi.fd t oe k oil :r-» y;> v (-arcii-sr, fcedwervdd cyiig;rs-s t:wy yr an cyf.-eitl,. iwr, a thraddodwyd y ddau i Newgate am hyny, a gorchvmynwyd i Mri. Hansard v lnfyd ij b (I -Tite-,i 11 j herhvn draehefn, a rhoddwvd gorchymvn eilwaitb i gymer*yd eiddo Mri. Hansard am y cospbrid dyiaru- j edig. Gan fod copi o benderfyniadau v Ty wedi en dan- fon y wait!) hou F hwn oedd i roi dcdlryd y llys cyfreithiol mtwu grym, dcisebodd y Ty yn eifyn am eu fcaniddifi'yi.'iad, sran ei fod vn Inrnd i dalu ufudd-dod i orchymyn v Ty. Yna ilerbyniodd ganiatad i ddangos o flaen Llys y Frenines j>am nad oedd yn rhoi ei beiider- fyidad mewn grym. Vn y cvfainscr, nid oedd car charial yr achwynvdd a'i gylreithiwr yn atal ewyn- ion cyfraith vehwanegol, a rhoddwyd mab 31r. How- ard a'i ysgrifydd, y rhai oeddynt wedi bad yn offer- ynol i ddwvn y cynghaws hwn yn liilaen yn y car- char, a gorchymynwyd Mri. Hansard y tro hwn hefyd i beidio ag amddiffyn euiiunain. O'r diwedd gan nad oedd dim tehygolrwydd y geliid t< rfvnu yr am- rafaelion hyn rhwng y llysoedd cyfraith a'r Senedd, i- I 1 1) r; I' i m e w ii i 1) dygwyd rheithsgrif i mewn i |)y y Cyflredin, a pbas- iwyd hi, mewn canlyniad i'r hon, v mae ewynion cyiraith yn erhyn personau. am gyhoeddi papurau ar orchymyn an o ddau lly y enedd. i g-ael en terfynll ar unwaith yn y gwahiiii'd lysoedd cyi'iaith, or, eun fouir tysteb i'r perwyl fod y eyfry w gvhoeddiad wedi ci wneyd ar gais y Senedd. MEnDYmVR. ——————————————

Mil.. Innn:, A S., All FFURFL\D "PLAID Y DODL" YN Y SENEDD. I Y mae'r Hull Advertiser, yn ddiweddar, wedi bod yn cyhoeddi rhai erthyglau rh a go roi ar y mater hwn, y rhai svdd wedi tynu sylw y diwyg iwr dewr hwnw, Mr. Hume, yr hwn sydd wedi YS grifenu llytliyr maith ar yr achos at olygydd v pnpvr liwnw. Y mae Mr. Hume yn addef fod ffurfind y eyfryw blaid yn y Senedd yn wir angen- rlieidiol; ac ar ol crybwyil am ci ymdrecbion ei Ilun VI1 y tfordd bono, ae anwadalwch ac anllydd- londeb rhai aeiodui Seueddol svdd yu gwneud ystwr mawr am eu dynir.uiad i iesoli* y bobl vn gytfrediuol, y ni ic Mr. llume yn defnyddio y geir- iau canl > uol'— Rhaid i'r cynghrair, ncu'r idaid, nen'r undeb, urn ba enw bynag a roddwcii chwi arno gvd- tiuo ar un jnvue, dywcdwci-i y tnjtid, ac ar ol prawf ar un pwuc, myned yn in!«eu o gam i gam at y pethau ereill—gwir bwy sig—hyd nes y geiiir tynu sy lw y wiad at weithiediadau y blaid." Byddai yn barod i gydweitliredu mewn unrhvw fesurau a allant duoddn er II wyd .ianteiri gwlad.ae ar ol i mi ymgyrighoii ar aelodau Gwyduelig, bvddaf yn fwy cymhwys i farnu beth a ellir ei wneyd. Hyd yn breseuol, nid oes dim, hyd y gwn i, wedi caei ei wneyd tuagat uno'r itll y rhai a allaut fod yn ddrwgdyhus o weithi-ediadan gweinyddiaetli Derby aphan edrychwyfar honiad- au gweigion y rhai hyny a ragfiienasant Arglvyydd Derby, ac y sylwaf ar eu gwaith yu taflu eu cai'd- iau o'u dwylaw, yn lie chwareu aiiari achos y bobl drwy alw ar y Diwygwyr i ymuno a hwynt, nis gallaf ymddiried nemawr mewp ::im a wnelont i heri utideb pleidiau, tra y i-nae i, e I I lawni pob math o gamlywodraeth er hyiwyddo eu hachos eu hunain ac i lesoli en cefnogwyr, ni fydd tnodd ond ar ol llnwer o amser o gamlywodraeth fel hyn i allu ffurlio plaid y boh! a tin a y rhaid dechreu y syinudiad gvdag ycbydig o Ddiwygwyr trwyadl yn Nhy y Cyffredin, nis -all lwyJdo hyd nes v gwei yr etholwyr a'r bobl y tii allan i'rTy, yr angenrbeidrwydd iddynt hwy gytJawui eu rhan, a rhoi eu cefnogaoth o blaid y bobl yn y Senedd." Y mae y papur a enwyd yn gwneyd v sylwadau cynwysfawr a ganlyn ar lythyr Mr Hume. "Y nine ^Ir Hume yn edryeh yu mlaen at wrtbwvnebiad dibaid i id iid y bobl yn y S aiodd. Yn awr nid vdym ni ya disgwyl am ddim o'r fath Yti it%r nid y ("iii iii v,.i ?i-n ?t,o'r blaid gael ei tf.nlio v br.siai v pril Whig°ia^d a'r Peelinid i ymuno a hi, ac y eantyddid yn ym-fnow- (.,i if;.I,ii,) v I)r?ls;l?ii v P,a'r Wj-gwyr y)) y ?'y!r!u?yng')or. I'.vv a l.i I i ddy- weyd uad ydyw cymiiwvsder Mr. Hume i'r swydd v nag eiddo Mr. Disraeli Pwy a faidd wadu nad vdyw Syr Wiiiiam y Trefedigaethau na Syr John Fakingiou ? Ai ui wnai Mr, Cobden well Liywydd y iJ»vr.ld Masnacli na Mr. Henley, yr hwn nad ydywyn gwybod dim iLui ininaflL? li-"y ■ »•«' y L1YIlgesydd, Napier, yn h\trach n'irDuo Nortlnnub«rlaud. fel prif Argiwydd y Morivs? P<a lo y ceiJ dvn cvm- iiwysach i fod yn Argiwvdd Uhaglaw sr I-ú'¡ddorJ uu? I aril Carlisle ? Pa!? y ceid cynihwysach V's- grifenydd i'r twerddon mg Arg!\vyddG?dp!ici) ? Y mae cymhwysder Mr K(ogh:i fod yn Gyfreith iwr CyltVediuol yn ddiau yn fwy nag eiddo Mr. Napier. Cvn i Arglwydd Derby tod yu Brif Weill idog yr oetldid yn artorol ogyfyngu swyd.lan uchel yn y Cytringynghor i wyro urtdas, y rhai oeddent wedi llenwi yr holl is-swyddan yn tlaenorol. Oud y maey Prif Weinidog preseno'i wedi gosod esiampl y gallai plaid v bobl yn liawdd iawn ei dilyn." Y mae cytleus-lra i ddwyn yr undeb hwn oddi- amgylch wrth law. Mewn cy faifod dyknwadol o'r Cynghrair er diddymu deddl'au yr yd> a gynhaliwyd yn Manchester ddvdd Ma wrth, peudenynwyd cvniil ciniaw mawr yn y Free Trade Huli, ar y 9ed oTachwedd nesaf, i'r hwny gw-ihoddir Mr. Cobden, .Mr. Btight, a holl brif Rliydifasnaclnvyr Ty y Cytfredin. Yr ydys yn bwriada gwahodd aelodau (iwyddelig, Ysgotaidd a Saesnig, a'r amcao ydyw eaei allan benilerfyniad y blaid sydd am f..d yu llwyr yinroddgar i actios rhyddfasnacii a oiiynvdd masuachol y wlad.

YSGRIFENYDD TRAMOR Y T )R[,\ID. Pan rcloedd v loriaid yn (lyfod i awdurdod, I Prydain bob cysnron a daioni. Er tod yn wir, y gal'm hyny achosi yehydig au- ughylieustra yn ein ltywod-drefn deuluaidd. Gallai y doith rad tod mewn perygl—addvsg rydd gael ei gohirio am oes ueu ddwy—diwygiad ettioiiadoi gael ei wrthsefyil; ond byddai hou enwau a lieu arteriou llygredig yr oesati yn sicr o gael eu eadw holi lywodraethau y Cyfaudir, Nero, Nicholas, a Napoleon, yn sicr o fod mown lieddweh a ilywodr- aeth Pi yd nin—yr oil a ofytiid oddivvrthym, fyddai llareidd-dra allonyddweh—can ein llygaid ar boil vsgelerderau ditfeithwyr yinhorodrol—rhoddi ben- thyg yehydig arian iddynt os byddai eu hyddni- acrId yn gwanhau-poidiu gwrando fir v fath fa'- (101*d,,I,??'Y I oss(itti a A gWtjd y?.oud l ni gadw aTy pethau ynn, gailem fwynban ein hunain mewu llonyddwch didawl "O dan reol- Mth ;\rg Palmer?t'on, byddai ambell i Frvdeiuiwr yn awr ac eilwaith, yn derbyn camuriniaeth pan j o-Jdicartref; ac wrth gwrs, byddvs yn gofyn am iawn, ac yn ei gael ond er hyny, gweli peidio bod .vn hOllgi;\tl ar r!IYW hidawg IVstriaidd-y diw(.dJ fydd diswyddo "y traiogwvddedig gan hyny gweli i'r ymdrechii can eu iiygaid, dui eu I tafodau, a chredu fod yn unnichonadwy i'r fath j anhapion ddigwydd eto. Ond, och y Catl¡ orer edd i Yn ystod yr liauer hlwyddyn diweddaf, o i dan leolaeth tra argi wydd,aidd yr vsgrifenvdd pre- senol, bn mwy o ymosodia lau ar Frydeinwyr allan o'u gwlad, nag a fu yn ystod y deng mlynedd y bu Arg Palmerston yn ymaifer ei awdurdod, mewn modd mor alluog a gwyliadwrus. A'r cyfan wedi eu goddef heb gymaint a gofyn am unrhyw gyd- nabyddiaetb nac iawn' Y dU-eddaf a syrtbiodd yn ysglyfaeth i'r cytryw ymosodiadau ydoedd Mr Paget, boneddwr, awdwr, lie vsgolhaig teilwng, a breswyliai yn Dresden, prif ddinas Sacsoni, gwlad a brotfesa ei bod yn hoilol wareiddiedig a Pino testauaidd, preswylia amryw o Frydeinwyr yn ei plirif ddinas—dinas IlC ynddi lawer o ddefuyddiao difyrweh, a manteision cymdeithasol, ac yn cael ei hamgydchu gan y golygfeydd mwyaf deniadol; ae yno y preswyiiai Mr. Paget. Ar yr 2ed o Fedi, ymosododd niter o heddgeidwaid arno, a ii wy a'i hyspeiliasant o'i holl lythyrau, ei ysgrifau, &c., fel y crybwyliasom yn ein rhifya diweddaf; ac ni roddasant bwy, na neb arall, unrhyw reswm i Mr. Paget dros vi- ytiiosodilad. Beth, a vdyw Prydain yn teimio dim yu yr achos? KIll oes neb yn gwy bod. Ond tybiem, pe buasai yr awdurdod a ymddiriedir yn awr i Maimesbtiry, yn n wy law Arg. Palmerston, y buasid wedi gwyhoJ rhywoeLh cvn hyn. Po sylwid yn fanwl ar yr livn a wnaeth Mr. Paget, feailai y ceid byd i achos yr ymosodiad. Treuliodd Mr. Paget ran o'i amser yu Ilungari, ae efe a ysgril'eno Id draithawd_ rhagorol ar y svuel; a tbrwv hwnw vn benafy cyleiriwyd llygaid y Pry, deinwyr at y mawredd oedd yu prysur ymddangos yn mysg vr Hungariaid ae yr oedd by ny y n uchel drosedd yu ngoiwg Nero- Ni chatAyd cy Ueusdra iy.nddial orypryd; ond yn awr nan oedd yr ftwiiwr ujowi] i;joli» tccili<n iOtl fl];in- gell Awstriaidd wedi gallu ei gyriiaeddyd. Os yw hyna yn gywir, tybiem fod NI, Paget, druau, tnewa sefy Ufa pur annewisol:—tra y mae ganddo Nero yn elyu i(ldo ;-a neb amgeu Malmesuury yn Warchcidwad!

MAN ION A HYNODION. Lbufu i fbi:eddwr cedranus o'r enw Thomas Simmons, SwaiiowHeid, swydd Berks, snetiiu ei I;tin vr wy ihiK.j o'r nlaen, olieiwydd ei alar am iarwclaeth hen was. Yn Bristol, yr oedd cyfarwysog (pensioner) yn carin oddia)rg\Ich\rt.co:ydduuoh\sLys?)u Cy mdeithiis lieddweh, i'r dyleu o lwystro duiion ieuaino vhag rliestru yn y cartreifu. Yr oedd y dynhwny!ider?yneyfa)'wy6o?STny dvdd a'r canlyniad a fu, i ddirprwywyr Chel?eaei dOli uddi. ar y rbestr gyfarwysol. Y mae lly wydd y cyncran wedi gc¡-chymm ar fod i i nys W yth (Isle of rright) gnol ei rhoi mewn cytlwr ad das o dditfyuiad ac y mae nifer mawr o fagnrlau maw.-ion wedi eu gyru vno i'r perwyl. Bydd y draul o byn dro5 driligniu" Iliil o baunoedd ar y wind.—Kentish Meiciny. Darfu i James Jones, yr hwn a ymgymerasai a'r goreluvyd, yn Manchester, o gerdded pymthe cant o fiiitiroeod mewn mil o oriau olynoi, orphen oi orchest bore.1 ddydd Sadwrn wytbuos i'r di- weddaf. Ar ddiwruod oer yn y gRtiaf, aeth y ceiliog rhed- yn at gell y tnoigrugyn, a churodd wrth y drwa. "Pwy sydd yna?" meddai y morgrugyn. "Y ceiliog rhedyn." Beth sydd arnat ti eisiou ?'' '•Gad i mi ddyfodi mewn: wyf ymron starfio a newynu." Beth ftiost ti yn ei wDeud yn v i- Canu y buom i ar hyd yr Wei, dawusia rlithau v gatiaf yntc." Yn ngbyfarfod bwrdd gwarebeidwaid y tlodion vn Undeb Nottingham, dywedai yr ysgrifenydd fod nifer v tlodion yn y ty (89o), yn llai nag y bu- asai er pan selydhvyd yr Undeb. Priodolid bvu i ryddfasnaeh. Dy wed gohebydd y DaihjNeirs.—Y mae yr arian bathedig yn bur hrinion, a'r aur diratLcùig yn helaeth iawn. Oni fyddai yn gynllun da i roi allan ddarnau pum-swlit o aur bathol ? a chac y byddai eisicii enw, goddefer i mi awgrymu vr enw 'Wellington,' fel coifadwriaeth briodol a pharbaus o'r gwr mawr sydd wedi ein gadael. Derbyniodd bonpddi?eaoedt'anus barchnsvn ddiweddar genadwri oddiwrth ei gwr gydu'r pe'll- ebyr gwcn'o). Darlleuodd ef yn ofalns, ac yna dycb?'dodd nf Ïr genad, gan svlwi nas gnUttt M oddiwrth ei pbriod, am nad oedd yn ei lawysgrifeu ef ei hun Ni e'iliu ei hargyhosddi o'i chamgy- mnriad trwy unrhyw ymgais at eglarhau y petti iddi. Dywcd y Banffshire Journal, fod dvn o'r cnw Webster, ychydig ridyddiau yu ol, yn pysgota vn yr afon Deveron, pryd y baehodd ddyfrgi (otter), Cvgvnted ag y daeth y dvfrgi i dir, ymosododd arei ddoliwr. yr hwn ai dyrnodiodd yn dda, a thrwy hynv efe III (hogelodd iieb gaol niwed. Ycbydig o ddyddiau yn 01, yr oedd Gwyddel o'r enw Wm. M'Shane, prynwr a gwerthwr eefivlau o gymydogaeth Duudalk, yn flair Lees, ger Wake- fidel; ac ar 01 iddo werthu y cyfan, dychwelodd i Manchester, He y syrtbiodd i gvvmpeini o ddyhir- wyr, y rhai a'i cymhellont i ehwareu cardiau H thwylhtsant ef o'r oil A feddai, sef deunaw p.)ata. a d<>g swllt. Dywedir fod barcer, yr hwn a fu fai-w yn ddi- weddar yn Manchester, wedi gadael cynnvsgaeth o ^50,000, y rhai a eniilodd yn ei ftisnach. (?) Y mae cysodwyr argraffyddol LhlJdaio wedi ffurfio cymdeitlias, i'r dyben o aliuogi yr aelodau i ymhido i Awstralia. Y mae gan argratfwyr y di-ef hon gymdeitbas i'r im perwyl er ys amser maith. Dywedir fod wedi ell tanysgrilfo eisoes yn Ynys Mauaw, er sefydlu agerlong rhwng Liver- pool a U'inisay yr haf dyfodol. Y mae svmudiad evlfelvb o blaid yr arncan yn cael ei wneud yira hefyl. y mae corf ddelw Syr Robert Peel Yn Manches- ter i gael cydymailh gweddus, trwy fod amryw vil y (ii-ef hono wcdi dech- t en nr d.insg; j j-dyiien o wneud cerflun gy- lleiy o o Due elliugton ac y mae y cyfratiiadau e:s >es yn cyriiae Id toa thair mil o buunoedd. Mewn cyhirlod o Gyngrair Dirwestol Hhvdd Li_ves pool, a gynnaliwyd nos Fawrtii vr wvthnos ddiweddaf, dywedai Mr Bennett, vr vsgrifenydd, fod y cvngrair er pan y'i sefydlwyd naw mis yu 01, wedi bod yn oil'eryno! i gncl gan 1500 arwvddo vr ardystiad. Dywedid mewn cyfarfod Vil fod yu awr, drwy yr boll fyd, tuag un miliwn ur 0001 o ddirwestwyr. Prydnawn ddydd Sadwru, darfu l fachgcn tair ar ddcg oed, yr hwn a ddyiamwyd i tlwyildvn o gareharial am bidrata, yn ngharchar bwrdeisiol Manchester, roddi tovfyn ar ei i'ywyd trwy vmgrogi. y pedwaredd litinanladdiad a gymerodd le yn y carehar hwn, er pan yï hagorwyd ddwy f!y)?ddvno!. Dy,.Ye,.lir f*o?-I ?li- c,,r YO'I'ircnrddc L(t),û:, û.J.¡.t;a .¡. t:t.&-w.y.r-n-rbIlTh.-ù S"CJ}- yddiaeth I aril Dei by, wedi gwrthod y swydd o 1s- Gangheilwr a gyunygiwyd iddo, er ei bod am vr oes, ac yu werth pum mil o bunoedd yu y tlwyda- vii Boneddwr ieuanc yn Hampshire, o'r enw Mr. Kernch, a ladratiiodd note i(iOU oddiar ei fam, a diangodd i tfordd gyda'r forwvn. Ond daliwyd y carwyr yn Newport gan yr heddgeidwaid, a rhodd- wyd hwy yugharehar eithr gan nad oedd y tad. na r fam yn dvfod ymlaen yn erbvn y carwr liadr- onllyd, gollyngwyd ef yn rhydd, of wedi gofalu am waghan ei logellau yn gyntaf. Ar y 0 Medi, cadwodd hen wr o'r enw Overthrow, ei 102 ddydd 2j)e\1;g!leth, yn Wotton, ger Cae-rioyw, wedi ei amgylchu gan ei blant. Yn (fair Hoibeaeh yn ddiweddar, gwelid pcdwar o fon odd wyr oedranus, a thra aduabvddlíS yn v gymydogaeth bono, yn ymgomio ynghylch helynt vr amseroodd —sef, John Phipp, 83 oed; John TurnbaU, P1; W. Ewen, Of) a Mr. Stranger, 07 — vi gwneud vnghyd 354 o flynyddoedd. Y inae Testament NewyddChineaida, ai-gi,affedia ii liy tiiyreuau metel o fatii rhagorol, wedi ei gvf- Iwvno i g> fa rwy Idwvr Cymdeitlias Geuadol Llliu, dain a gweithir y Testamentau byu am bedair ceiniog yr un. Y mae Barwn Rothschild yn bwriadn cymeryd ei le yn v Se.ueild, a phleidlcisio ar etholiad y Llefarydd, i'r dybeu o beri i'r ty fabwysiadu rhyw fesur er rhoddi tertyu ar y cwcstiwu o analluog- nvvdd yr luddwon Y cytryw ydyw y gvnduaredd ymfudol yn yr Uchcldiroedd, fel y bu i glerigwr ger Port William lawnodi dros fil o dystebion, mewn deng niwrnod, i rai yn awyddus am tvned oddivno i Awstralia. Y mae Father Matthew, ynghyd a phump o offeiriaiil Pabaidd ereill, wedi cychwyn i'r India yn v liong Devonsliire, i'r dyben o sefydiu esgobaeth Babaidd, tneddir, yn Hyderabad. Fe! yr oedd dan filwr pertiiynol i'r 31ain gat- rawd, yr hon svdd yn sefydlog yn Fermoy, yn dvfod ai- hyd tfordd oddiallan i'r dref, ymosodwyd aruynt gan nifer o wladyddwyr a cherig a piias- lyuau. Diangodd un or milwyr a'i ty wyd braidd "ililildo' OtlcJ (radawvd y llal! yn g, !fun archolledig ar ochr v tfordd. Co Iwyd tunsgrifiad o £100 gan y parchus yn y gymydogaeth, er mwya cael gafael ar y llofruddion. Y mae un ar ddeg o bersonau yn y ddinfa eisors DLFYRWCH I'R DOSL'AUTH GWEITHTOL.—Al' ach- Ivsiir (1, fod iad Syr J. Ramsden, Banvnig. Ïw oed, ai waitli yn dod i fediiiant o'r etifeddiaeth yn. nghymydogaeth HaddewsSeld, yn mhlith y difyr- weh yr oedd y dosparth gwüitll101 1 w gllcl ar yr aciiivs'ir, yr oedd niler o gampau yu Neuadd Longby,—ac yn en plith, rhedegfeydd asynod, dringo poiyn wcdi ei iro, rhedegfa gyda berfa ohvyn ti gorchudd am y llygaid, rhedeg mewn sac Ii ail, dal moehyn, cyntlon yr hwn oedd wedi ei biro, &c &c. Mewn canlyniad i livn cynnaliwyd cy farfod vn y Philosophical Hall, pryd yr ymgvf- ai F-i Iltia%vs m iwr o'r dosparth gwoitlilol, a piids- iwyd penderfyniadau yn condemuio y sarhad yma ar eu chwaeth, drwy geisio eu difyru a r caiiipali vnfyd a uodwyd; a dan fon wyd copi o'r pender- fyniad at Syr J W. Ramsdeu, laill Fitzyvilliam, ac ereill. Atehodd lurll Fit/william trwy lythyr, yn yr hwn y mae yn bur goeglyd yn sylvvi, fod yn rhaid iddo 1'0 addef nad yclywei chwaeth ef yo ddigon cocth i'w aliuogi i gantod gwrthuni y camplll a euwyd. Y mae yr atebiad a ddanfouodd Mr. Hamoou, cadcirydd y cyltufod cyhoeddus, vo rhagorol. Buasai yn dda genym allu ei gyfleu ger hi on ein dai llenwyr. Yr oedd yn dda genym ddarllen am waitli gweithwyr Huddersfield yn yniyvrthod a r fath ddilyrwch iseiwael yr oedd eu hnwehradd yn el barotol ar eu cyder. Gofidiwyd ni lawer tro pan yn darllen am rai o foneddwyr y Dvwysogaetii yn parotoi difyrweh cJtielyb i'r dos- peirtli gweithiol pan yn d'od i'w hoed. Iao y cytryw gamjiau yn waitli i'r neb sydd yn cvmeryd rhan ynddynt, ac yn ddiraddiad ar synwyr cy- tfredin, lie dangos^chwaeth isel dros ben yn y i'oai sydd yn eu parotoi. HyJerwtl y byètd ïn p a 1) gi flout gyfleusdra, ddijyn esiampl g.veithwyr Huddersfield. Yu lie gwario arian i roi diod i'r werin ac i iygrn eu chwaeth, ar achlys- 111\)1} dyfodiad eiu pendy iigion i oed, onid llawer gwell fyddai sefydiu darlieiuiy, ueu ryw ssfydbad buddioi araii, er coifadwriaeth am yr achlysur dedwydd, ac 101 y cafi'o'r ucliei a'r isel gyfleusdra i gymysgu a'u gilydd, i ddangos eu dibynittd y naill ar y liuil, ac i ddangos eu penderfyniad i lesoli eu gilydd, drwy symud yniaith hub rhagfarn yn codi oddiar eu dyeitbrwcb i w gilydd ? „