Yr Amserau

AT D. THOMAS, MAESTEG. I Y rheol i gael allan y Prif sydd fel hyn: rliodder un at rif y flwyddyn, a rhifraner y cyfanswm a 19, a'r gweddil1 ydyw y Prif: ac os nafyddo gweddill, yna 19 fydd y Prif. Er enghraifft: 1849 1 19)1850(97 1843 7 y Prif eleni. Motherwell. GLYNDWR. I

MISADYR AMAETHYDDOL, 11 I fà JSeujyr ttrynodeu o waitli y Jbjermwyr yn mis Ionawr. Nid yw tywydd y mis hwn yn gyffredin o her- wydd rhew, eira, neu wlawogydd, yn addas i arw a thrin tir. Ond tra fydd tywydd agored a theg, nac esgeulusir yr aradr er dim, os bydd gwaith idd ei wneyd, yn enwedig ar dir sych. Ar dywydd rhew gellir cywain pridd, marl-bridd, llaid ffosydd a llynau, a'u cymysgu a thail y bu- arth; gwna hyn gymysg dail da i wrteithio tir haidd, cloron, neu faip. Gellir hefyd yn fanteisiol ar dywydd rhew, wrteithio tiroedd gwair a phorfa, heb i'r certi niweidio arwynebedd y tir; A chywain marl, sialc, tywod y mor, neu glai i dir. Y mae cymysgu amrai wahauol fath o ddaear fel yma yn welliant mwy paraus i dir nac a gyfi-ifir gan A mae thwyr yn gyffredin. Yr enwog Syr Ii. Davy yn ei Elements of Agricultural Chemistry, p. 204, a ddywed mai y tiroedd naturiol gorau yw y rbai y bo eu defnyddiau o wabanol hanaw o ddaiar, wedi eu chwalu gan ddwfr a dynoethiad i awyr, a'u cymysgu yn dda a'u gilydd; ac yn ngwellad celfyddol tiroedd nis dychon y gall yr Amaethwyr wneyd yn well nag efelychu uman. Ar dywydd gwlawog y mis hwn dylid cadw y'mlaen waith yr ysgubor a gofalu dyrnu ystor ddigonol o ydau, fel y byddo ddigonedd o wellt i'r anifeiliaid oil. Defaid ac wyn cynar sy'n gofyn sylw neillduol yn awr, gan eu porthi a maip, bresych, ychydigdels- enau had llin, a gwair; a'u cadw mewn ty y nos. Amser da yw y mis hwn, yn gyffredin i besgu pob math o anifeiliaid, am y gwerthant am uwch bris nag yn yr Hydref. Drwy gadw anifeiliaid yn sych a cbynnes, arbed ir liawer o ymborth iddynt; heblaw y cadwent yn iachach, ac mewn gwell gwedd, a hyny ar lai o fwyd; canys y mae dynoethiad i awyr oer bob amser yn gofyn rhagor o fwydydd er cadw i fynu wres y corff ac ad-gyflenwi ei dreiliad. Gwyr y rhan fwyaf ag sydd yn magu moch, oni chant le sych i orwedd, a chynnesrwydd, y'nghyd a digon- edd o ymborth, (yn enwedig ar dywydd oer) y nychant, a byddant bronyn ddiwerth. Gwvlier yn fanwl y Buchod fydd gerllaw eu hamser i fnvi-w Lloi, bwyder hwynt yn dda a digonedd o fwyd lachus; rhodder iddynt ychydig fresych, maip, mangle wurtzel, cloron, panas, neu foronunwaith nen ddwy bob dydd. Dywed yr licii ddiareb mai o enau y fnwch mae ei godro. Gellir arbed llawer o wellti, g-waii- drwy eu tori cyn y rhodder i'r anifeiliaid. Rhodder digonedd o halen o fewn cyrliaedd pob anifel, deuant yn fuan yn dra awchus am dano, yn enwedig y gwartheg ar defaid: a phar iddynt gadw yn ystymogus a iachus drwy r Gauaf; a bydd hefyd yn dda er attal malldod neur piod ar ddefaid. Gellir dyfrau tiroedd gwair y mis hwn; ond gofal- er na byddo llynau o ddwfr arosol ar un math o dir, lleia hyny yn fawr y cynnyrch, heblaw y bydd lawer garwach. lua, diwedd y mis, ar dywydd agored a theg dylid darparu tir i hau ffacbys, ffa, a. phys; y rhai a ddont i don yn gynar, fel y gellir cael ar eu hoi gnwd o fresych, maip cyrinar, eale, neu swede; gellir drwy dclylyn yn rheolaidd y d .fii hon, gael bron ar bob Blerm gyda thriniaeth. dda, ddau gnwd o'r tir yr un flwyddyn. Gofalir na byddo i wlawogydd y Gauaf gario ymaith nodd y tomenau. Y mae gan ■ rfermwyr da yn gyffredin, luestneu orchudd dros -eu tomeni, y'nghyd a chisterni i ddal y nodd a redo oddi wrthynt. Pa frasaf fydd yr anifeiliaid, urwythlonaf fydd eu trwnc a'u tail. Bernir fod trwnc anifeiliaid yn fwy rbinweddol er brasau tir na'u tom;" y mae yn rhagorol dda, yn enwedig at gnydau gleision; a lie y'u liesgeulisir, metha y Ffermwyr godi cnydau gleision; fel y gwelir yn ami yn aidal Aberteifi, y'nghyd a lleoedd eraill y'nghymru. Bod Aiuaetliwyr yn rhy ddiofal am diwyth eu hanifeiliaid sydd wir, ac yn golled ddirfawr i'w tir- oedd, a'u llogellau, ac hefyd o ganlyniadau pwysig l gymdeitbas yn gyffredinol. Proffeswr Johnston a gyfrif fod pob (lyn mewn maint yn trothu tua 1000 pwysi yn flvnyddol, yn cynwys 08 pwys o syl- wedd halenaidd caled (solid matter) o werth pe yn sych taa 6s. yn ol pris adar-dail (Guano) yn 10s. y can pwys. Hefyd cyfrifa fod o 1,200 i 1,500 galwyn o drwnc oddiwrth bob anifel mewn maint, ac yn cynwys tua 1,000 o bwysau sylwodd halenaidd oaled (solid matter,) gwerth o 4 i 5 punt y flwyddyn. Gellir arbed llawer o drwnc y beudy, drwy roddi flwr caleh, flwr plastr Paris, (gypsum) blawd llif, mawn neu glai wedi ei sychu, neu fwswm man yn y sad- refn iw sugno fyny fel y gellir ei gario i'r tir. A I ganlyn sydd un o yrTibroiioii ]\ £ r. WPLecm o Braid- wood ar ragoroldeb trwnc anifeiliaid ar eu torn i gy nnyrchu cloron:- Tunnell 1 Can'ps. Erw 0 dir wedi wrteithio a I Tunnell I Can'ps. 40 can' ps. (cwt.) o dom ani- 1 1 feiliaid a gynnyrohai 5 13 Eto Erw wedi ei gwrteÜhio I 5 I 13 yn unig a 2,500 galwyni o I I drwnc anifeiliaid a gynyrchai II 6 I Hi ri ro oonea pawo dalll eu boll ddvledion, dyledus arnynter yrhen flwyddyn, cyn diwedd,y mis hwn. Ionawr 24, 1849. RHYS.

ENGLYNION AR BRIODAS MR. J. DAVIES (Billion Ddu.) loan, FAnion Ddu, gu ei gan,—briodwyd, A'r buredig 8usan: Dyna uniadfdwy anian, Dau oedd glau, diddig a glân, Dir oes hir ddifir-iawn (ida,-i Einiou, A'i unol Susanna; A boed hon yn hinon hâ; I'r ddeuddyn 'r awr ddiwedda. -0. J. H.

ENGLYNION AH FAEWOLAETH -Y Iti)-c h T V i,7 l it7,iii X Parch. William Charles, Givalclmiai, Mon. E dorwyd William larls dirion—i'w fedd 0 fyd y trallodion! Y seraph claer o'r ddae'r hon, Alwyd i blith angylion. Angylion gwynion y gwawl-ac yntau Trwy Ir cyntedd sancteiddiawl, ;c Blethant emynant eu mawl Gweddus i'r ION tragwyddawl. 3fi fawl yn dragwyddawl a fydd—bellach, Heb balliant na chystudd Deil yn fad, yn ngwlad y dydd, Ei lonaid o lawenydd. ITufa, Mon. ROWLAND WILLIAMS.

FFRAETHINEB PLENTYN.-Dywedai plentyn a fuasai yn ymofyn dwfr i'w fam, Dyma fi wedi dyfod a ha.ner cashed o ddwfr, ma.m. oedd yn haner casked o ddwfr, marn." Rhywun oedd yn sefvll gerllaw a ofvnai, Wei, pa faint sydd rhyngddo a hod yn Ilawn?" Atebai yntau, Cymaint ag sydd rhyngddo a bod yn wag." Y DDANNODD.—- Yr oedd honeddwr yn dyoddef ar- teithian llymdost y ddannodd, oddiwrth ddant tyllog braenedig, ac efe a gymerodd ychydig o guttci perclm, a cliiii ei gynhesu nes ei feddalhau yn ddigonol, rhoddodd ef yn y twll, a chafodd y qutta percha, gan j ymsefydlu yn galed yn y twll, ac y mae hyd yn hyn wedi cael ymwtred o'r boen.

LLAWER MEWN YCHYDIG. Acw, ar orsedd wedi ei gwneuthur o serchiadau. y planwyr, yn ngwyneb eenedl anfoddlon a Daw digllon, yr eistedi.1 caethwasiaeth, cy-erchylled ag ellyll o uffern; ei gwyneb sydd o bres, ei chalon sydd o garreg, ei llaw sydd o haiarn, a. pha un y dirwasa. oddiwrth ddyoddeliadau a llafur Iliosogedig- y duon truain y cyfoeth a'r hwn y mae wedi ei dilladu mewn porphor a lliain main, ac yr ymbortha yn helaeth- wych beunydd, gan wylio, gydag eiddigedd di-Imn, bob pelydr a allai oleuo tywyllwch ei theyrnas, ac yn ffromi yn aruthrol ar bob bys a aflonydda sefydlog- rwydd ei theyrnas. Cyfrifir fod yn Lloegr a Chymru oddeutu pum miliwn o ychain, deuddeg-ar-ugain miliwno ddefaid, a thuag un filiwn, wyth cant a phump ar ugain o fil- oedd o geifylau, o ba rai y mae un o bob pump yn cael eu cadw i ymbleseru. Daeth allan yn nghyfarfod yr ynadon yn Kendal,, o fewn pythefnos yn ol, fod traul' y sir yn yr erlyniad o achos lledrata gwialen bysgota, yn ddeuddeg punt ar ugain. Dywedir i Frenines yr Ysbaen gael ei chymeyyd fynu yn ddiweddar gan yr heddgeidwaid, mewn cam- gymeriad, pan yn gadael ei phalas yn ddirgelaidd i. fyned i swpera yn nhy gwr mewn ffafr ganddi. Uni go ddigrif yw y foneddiges hon. Anfonodd yn ddi- weddar fil o cigars yn anrheg i bob un o'r pendeng- ion mewn ffafr neillduol ganddi. Y mae y gwir Anrby. Anthony Blake, wedi marw, a thrwy hyny y mae dogn-dal o dair mil y flwyddyn yn cael ei arbed i drysorfa y wlad. Cyhoeddir yn un o newyddiaduron Llundain, y bydd palas newydd Esgob newydd Manchester, yn. costio ugain mil o bunnau. Mynegir yn newyddion y bydd Pwyllgor seneddoli: gael ei Ourfio yn union i'r perwyl o wneuthur ymchwil. i weithrediad deddf y Tlodion yn yr Iweddon. Y mae nifer fawr o flug-sylltau, hanner-coronau, a* hanner-pennaduriaid mewn cylch-rediad yn bresenoL yn Llundain. Y mae eu sain yn debyg iawn i rai da ond teimlant lawer ysgafnach os gosodir hwy ar ben bys. Dengys arwyddion yn bresenol tra siriol i'r gweith- wyr yn Manchester a manau ereill, am gael cyflog da ac ymborth rhad am gryn amser i ddyfod. Torrodd ffured (feret) allan o'i gawell mewn ty llafurwr yn Northampton, ac a aeth i'r cryd at faban oedd yn gorwedd yno. Buasai wedi ei ladd trwy ei gripio a'i gnoi, pe na buasai llerau y plentyn wedi peri i gymorth buan ddyfod ato. Y mae Esgob Exeter wedi rhoddi ei farn yn groes; i amryw o'i offeiriaid, sef mai anghyfreithlan yn. wyneb cyfraith Duw (medd efe) ydyw i wr briodli chwaer ei wraig gyntaf. Y mae traul y deyrnas hon y flwyddyn dtliwed-daf wedi bod yn rhagor na'i derbyniad o ddau card-ar oymtheg a phedwCtr ugain a phedair o filoidd Y mae yn llawn bryd cynhilo, a g-yrn y segm-swyddau i en* mil eu bara yn onest. Taenir si dystaw fod Arglwydd John Russell we di blino ar ei swydd ac yn cliwennyeh ei rhoddi i fVynn„u. Goreu po gyntaf. Pennodwyd Arglwydd Mon yn Rhaglaw- swydd Stafford, yn lie Iarll Talbot. Y mae o gylch mil 0 derfysgwyr Par? ? yn mA is Me henn diweddaf wedi cael eu go"liwzlg yn rbydd. v mae dwy-nl a chwe' chant Jn ro? S, 1™ 1gf^: Tvb.rjr aUt.di. dau oant-^bj^ 00 A-ifrica. wodra^famolaeth y Perioiei* i- n Ily- ?ag. Y mae ho?yMn u?;S? ? Iwerddon ya wag. y mae hon yn fvwolk i il' lwerdd"n yn "1 Y newyn-yn rhyw beth dros 'ddwy fil f a bhLanncr yn y flwyddyn. Gwyn-f} vd yr aatJ ? dfwyn a etifedda y plwyf hwn! Jn^a ac ya g'fffredin fod y Whig:iaidyn teimlo en bunam ynsud ac feI ar foddi am gydio  Dywedir eu bod yn cynny- dhe}aw cyladeitbas i'r Toriaid er mwvn dlirfio plaid digoll  di-ig- iad- Y deillion. Gwna lyi^Se? Si!'n T" pendroni gyda'r tnvst a f cyfla7nder yr aur yn California.   ?' gwriondeb hwn, a dywl ffoloc» tIT Cahforma mor fras fel pe g-oso'did ysgnfellau dur yn y ddaear dros nus, y byddent wedi troi yn am coeth erbyn y boreu! Bydd Ely?antiaid byw am ddau cant, tri chan?t ae hyd yn n(d bedwar cant °, ynyddau. ? YmaeE? S' £ ei lawn dwf vn dif? deg ^-a,h^S ran vn feuiiyddiol. ?wnacwpl o foch chwane?u mewn chwe' biyned? i plgos e b we' u,?ain 1 fwe ™^n mil, gan gymeryd y chvvane dad yn ol pedwar-mochyn-ar-ddeg bob uJ y flwyddyn Ni thri^'1 ddef?id hjny ? amSer ond pedair a thling-ain. Gelwir ystlumod ynyr India yn ?IIwynoMd hed egog" a dywedir y mesurant cbwe' troedLfo ben i ben. Bu farw Ffr?cwr yn ddiweddar yn gant adeo-oed Bu yn bnod ddeg gwaith. Yr oedd yn gant oed namyn un pan yr ymbriododd ddiweddaf, a chafodd fab bychan pan yn gant ac nn oed. Y mae trigolion dinas Albany yn California vn cymeryd manta? ar hurtrwydd y lluaws sydd W ? cyrchu yno mewn awyddfryd am aur, tr?y ??euth?: fdSn?y7^a;iran o "?- ? ^Wodfa'i wShl iddynt yn Ile aur. Twm" ebe medd wyn wrth ei o'yfain"vnmh'!? mae'rTotty, dy?ed?-.Yn?ir, gyfaill''ebe'r^lall "da! i ddilyn dy dT4b pre.ennof am enyd ach? eLi1 tx eeiW tl! yn Hawn di?on buan mi wranta." Dywed y Y? nad oes yr un lywodraeth Europ- dcl nac Amencanaidd a? y ?eilir dywedyd bod Brydam ar ammodau da efo hi. Mwyaf c?ilvdd ynte i  (os gwir hpi) ei bod mor anSliaria'dus gan bwb Dygir gwartbeg Ffrainc drosodd yn fynych i Jersey ac wedi hyn v anfomr hwynt drosodd i Loegr, o dart yr enw g-wartheg- Jersey, Un rhan o saith ydyw y Gwyddelod yn Manci hester i nifer yr holl drigolion. Ond er hyny y man ^yn un o bob Dedwir o'r hoIl drosedd?yr?I? ger bron yr viia<Sonyno Ymgyfarfu masnachwyr Woodstock yn ddiweddar i fwytta ac yfed er W; rssS1 K° tl'uyth Dug- Marlborough. Yr oedd .y nifer anierth o u'.l/t!¡; yn bresenol ar yr achlysur bwysig. Yn HhMf Caerbaddon yn ddiweddar, yr oedd yr heoIydd mor llithrog gan rew, feI yr oedd rh?whS wreigan yn methu yn 1ån a chael ?an e??n Ilwythog (yned y?ei flaen heb fad mewn pieTa gl' dirl'awr. Ond o'r diwedd daeth dy&s i-? ohen ,rynodd ei hosanau worsted oddiam ei thraed gosododd un ar droed blaen a'r Ilall ar droed ol yr asyn, M hvnaeth y *«*daryn ei  va ddyog'cl.

iddynt adael y trais a'r gorthrwm a'r anhaws- r^ a}J mawiion o dan pa rai y maent yn llafurio, fl1 fod yn yr America ddigonedd ar ddigonedd o 1' iddynt fyw yncldo heb ofn gwg na gorthrwm b; a meddyliwyf mai prif ogoniant y wlad odid- oo hon ydyw, mawredd digyffelyb ei therfynau. yma y fath lawnder diail o dir yn hollol ddi- Ie1'h o eisiau pobl i'w lafurio, fel nad rhaid i neb d,yllion gweithgar a diwyd ofn nad allant fyw yma YIl gysurus, beb fod yn bwysau ar gefnau neb. Y ae yn ddiau, mai i'r dospartli o bobl weithgar y ae yr America yn rhagori fwyaf, o berwydd fod Îl e:t wyr yma YJi anaml, a'r cyflogau yn uchel, a j^ei. thwyr yma yn anaml, a'r cyflogau yn uchel, a "I'lliaetii yn llawer is yma nac ydyw yn yr ben a> a sicr ydyw ei bod yn llawer iawn gwell, i'r clo sparth gweithgar, pa rai a lafurient yn galed yn 3'r lie I"wlad 0 fore hyd ???' ? ?y?y ?'? ?y?og ise^  i'r wI ad bon, gan y gallant fyw yma yn U'f ? ??? cysurus, a byny yn annibynol ar bawb Cl ? nid :haid iddynt oddef eu treisio a'u gor- tfi f?? gan nac Ystiwardiaid na mawrion. Ond Co ? ??d Ile i segurwyr na diotwyr ydyw yr Ame- ?' Ni cbyfriiirddhn parchi'r bobl hyn, ond y e gysur i'r dyn Hafurus ac o gymoriad da y ? ydd iddo gael ei barchu fel y cyfryw. „ er galar i bob dyn ac sydd yn CHru ei gyd- 6• mae sefyllfa y Cymry yn bresenol yn y ""Oithiau vn dwyn (-.r?,yddion ainlwy o'r Jay/b?- ? t7 J 0 J' (Consumption) fel ac y gellir sicrhau mai (}a? ? a wna ein cenedl yn y wlad hon, oni bydd '?11. ? ??? S?sl ei wneyd yn fwy nac sydd eisioes AvAT 1 ei ??snd; os edrychwn ni i'r sefydliadau Cjv ?reig henaf yn y Taleitbian. Cawn yno ganfod  ?M iaith Gymraeg ar roddi ei hanadl olaf, fe aij ? ? bydd i'r gweinidog ar y Sabbath ddweud -pn) ??? am bump neu wyth munud yn Gymraeg, 0 ?Wyn rbai hen bobl na ddeallant ddim ar y g sona,eg, a'r oil arall o'r moddion a gynbelir yn ?ith. Saesonaeg, pan fe allai fod y rhan atnlaf ? a.Wer o'r gynnuHeidfa yn deall y Gymraeg yn U !'61* gwell, Ceir gweled plant yr hen Gymry a yhmo ^asent gyntaf ar byd y wlad estronaidd 1101, n ymwadu ac iaith eu mam, ac yn dwyn ath 0 ? benboeth dros y Saesonaeg, (eitbr nid al ol gwybodaeth) gan ystyried y Gymraeg fel w aflan beth, ac nad oes dim ond siarad Saes-  a gwybod Saesonaeg, ac anghofio y Gymraeg ? deilwng o honynt, fel pe bai hyny yn eu gwneud ? yQUynboblddysgedig.a deallus, gwaraidd a moes- ? pblant y rhai hyn a gyfodant, heb wybod dim Y "aeb-, er fod gwaed Cymroaidd ynddynt, nid (jy ?° honynt; ac nis gallant fod chwaith, o ÛerwYdd fod anwahanadwy gyssylltiad rhwng ° ??' ? Chymraeg, oblegid pan y mae yr iaith yn  e1 cholli, y mae hefyd holl yspryd, ac arferion, a 4ob P??? teilwng 0 Gymry, yn cael ou colli .,??d ar yl, un pi-.yd; fel mai nid colli yr iaith yn ll1:J J. "an a fyddai bod y Gymraeg heb ei harferyd ^6' pe ?? chollem ond yr iaith yn unig, ni dd ?Ueuem gymaint dros v Gymraeg. dae mor amlwg ar haul, mai colli yr jn.;? ?? a ivddai colli hefyd holl yspryd, alferion oesau, a chrefydd Cymru, a meithrin y Sa080n ;)  a Fyddai meithrin, a Ilynou i tynu holl yspryd, ?rio?? ?oegau, a chrefydd y Saeson. •• ?c onid oes gan y Cymry arferion a defodau, a chrefydd, pa rai sydd yn annibynol ar bob eledl arall? Ac onid ydyw yn werth eu cadw a'u ltrin ? Diau eu bod; hyd nes y ceir prawf fod ,lferlon, moesau, a chrefydd y genedl Seisonig yn \VeU, yr hyrn nis gellir ei gael. Ac a ydyw ddim yn ei'th i ni gadw a meithrin ein hiaith, er mwyn yr j e- bethau pwysig ein hymddifadir o honynt trwy e1 °holli ? A ydyw yn well i ni ymwadu a phob eth Cymreig? a chael ein pregethwyr, i bregethu Jh y dull a'r ffurf rodresgar sychlyd Seisnig, a P eldlO a'r hen bregethu tanllyd selog, a dirodres, ae sydd wedi hynodi ein cenedl? Na! Na! yr fym yn credu fod rhywbeth i Gymro mewn pre- get4 Gymraeg yn fwy na phe clywai ddau ddwsin bi,egetll,,I,u Seisni, ae v Oyir?rae g ° ?'egethau Seisnig; ac v mae.pregethu Gymraeg ?? llawer rhy werthfawr i feddwl ei roi i fynu. -^ydded, gan hyny, i bob Cymro deimlo ei fod Jtt Gymro, a Chymru fel cenedl deimlo eu bod yn ge1:J.edl annibynol ar holl genhedloedd y byd; ac l1a.d rhaid i neb o honynt byth ostwng eu penau oblegid hyny, o herwydd gallant ymffrostio eu bod ¡11. mhellach yn mlaen gyda golwg ar eu crefydd, e allai nag un genedl arall; a gogoniant cenhedl- edd ydyw eu crefydd, a'u cywilydd ydyw eu pechod. i pd nac ymffrostiwn, eithr cofiwn fod eto le lawer I fod yn fwy crefyddol. Ond eglur ydyw fod rhywbeth yn angenrheidiol 1 gael ei wneud tuag at gadw ein cyd-genedl rhag ca 1 0 J 0 eu llyncu i fynu gan y Saeson Americanaidd edi eu dyfodiad i'r wlad fawr hon, a diau, nad yw el1, sefyllfa bresenol yn y Taleithiau o'r fath ag a'u celdw rhag difodiad fel cenedl, fel ag y mae y man fYdliadau ag sydd ar hyd y wlad yma, yn rhy a gweinion, fel nas gellir disgwyl mewn un ddim llewyrch arnynt, ac o herwydd eu velldid,nis gellir disgwyl dynion o ddysg a medr, èI. Phregetbwyr o ddawn a gallu -i ymsefydlu yn l plith, i'w blaenori ac i'w harwain, pan nad oes Oil o faes iddynt lafurio, odclieltbr iddynt hefyd I tOl at y Saeson i bregethu iddyiit; ac a oes rhyw re we i. bod ar y pregethwr a arfera bre- ethu" yn y ddwy iaith bob yn ail ? ac a ellir dis- '5 Wyll w lafm fod mor llwyddiannus ? Na, barn- hf mai dyma un peth sydd yn nychu Cymry a tyttiraeg yn y wlad hon. 1:'a beth gan hyny a ellir ei wneud ? dia.u mai yr achos o'r holl anhawsderau hyn ydyw, o eisiau bod ^ymvv yu gwladychu gyda eu gilydd. Byddai hyn yn llawer mwy manteisiol iddynt gyda golwgar eu cysur tymorol yn gystal a'u lies ysprydol. Y mae l'hl teuluoedd Cymraeg wedi ymsefydlu mewn nialdir anghysbell, o gyrhaedd Cymry eraill, a thrwy hyn ymddifadu eu hunain o gysuron lawer aVaseut eu mwynhau, pe yr ymsefydlasent yn eu cyd-genedl; ac ymddifadu eu hunain o fotchon crefyddol, a thrwy hyny fyned yn. hollol d(liyspryd, a ^iai'graff grefyddol. Diau mai nid ii later o fychan ei bwys i'r Cymro ydyw edrych pa. Ie y bYlld iddo ymsefydlu, yn eang dir America, parnwyf inai Wiscoiisiii ydyw y lie mwyaf go- beitili.1 1 gael sefydliad Cymraeg yn y Taleithiau v reseno, gan fod cyfansoddiad y Dalaith bono ? edi caei ei gyfieithu i'r C y mraegyvn ol gorcbymyn Wedi cael e, gyfieithu i'r 01 goyeb.ymyn y %wodraetb, a diau y bydd yno faes da i bre- 9 ge thwyr, o ddysg a dawn a gallu i wneuthur 11 awe iawn o les. Ond credwyf hefyd, fod yn fwy na thebyg na all ein cyd-genedl hanfodi yn Wisconsin chwaith, yn hir iawn, ac mai darfod a wnant mewn amser yma hefyd, fel y bu iddynt gael eu llyncu i fynu gan y Saeson Americanaidd yn Pensylvania, lie y bu miloedd o honynt yn llwyddianus gynt, Y mae fy nghyfaill y Parch. Michael D. Jones, wedi bod yn ys- grifenu amryw lythyrau i'r Cenhadon Americanaidd, o blaid cael Oregon Frydeinaidd yn wladychfa Gym- reig; a chael gan lywodraeth Prydain roddi y cyf- reithiau yn Gymraeg, i'r Cymry. Meddyliwyf fod fy nghyfaill yn ymgynyg yn rhagorol dda, diau y bydd i Oregon fod yn lie pwysig iawn gyda golwg ar fasnacli mewn amser; ac y mae y climate yn dra thebyg i glvmate yr hen wlad, yn fwy felly nac un man yn y Taleithiau. Bydded i ohebwyr yr Amseral ystyried y pwnc, ac os gwelant briodoldeb ynddo, i ysgrifenu arno. Barnwyf nad oes un modd mwy gobeithiol i gadw y genedl yn llewyrch- us mewn tir estronol, na ein bod yn cael Oregon yn Gymru. Byw byth a fo Cymry. Credaf y bydd i ryw Caswallawn a Charadawc gyfodi, er amddiffyn ein cyd-genedl yn y wlad hon hefyd, fel na eu llyncer i fynu gan y genedl falch ac ymffrost- gar Americanaidd chwaith, mwy nac y bu iddynt gael eu llyncu i fynu a'u difodi gan y barbariaid Rhufeinig. Gan ewyllysio lies fy nghyd-genedl, Ydwyf, Yr eiddoch yn ddiffunt, UADWALLADElt JONES. I Cincinnati, Ionawr 18, 1849.