The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

4 TR ADRAN G rMR JE G* -M f r v- '8' 18 I EVERYTHING FOR THE- J j MOTOR i I CAN BE OBTAINED I FR«M •. IM A. DEACON & SON I LIMITED, LLANDUDNO. LIMITED, I I Every make and Description I of Car Supplied. I • LOWEST POSSIBLE PRICES. j, i i Speciality. j Speciality. j 8' r: A.. II 1110. ..&! T- JOHN L. HUNT, PHARMACEUTICAL CHEMIST AND OPTICIAN, ol < ✓ CONWAY ROAD, COLWYN BAY. DEPOT FOR PHOTOGRAPHIC REQUISITES. DARK ROOM FOR USE OF AMATEURS. SIGHT TESTING DAILY BY APPOINTMENT. AOENT FOR HENRY LAWRANCE'S CELEBRATED SPECTACLES 0 EYEGLASSES. Nickel Plated, Gold Filled, and Gold Frames. CARTRIDGES. CARTRIDGES. Kynoch's Smokeless Telax, 6/10 per 100 bell's Sporting Clyde 8/6 per 100 irnax Ejector Case 9/- per 100 "ciluitze 10/6 per 100 *M'noid 10/6 per 100 Curtis' & Harvey's Dia-) mond Smokeless j 1 A GOOD SECECTION OF RELIABLE GUNS from 301. to X20 in Stock. PISHING TACKLE, SPORTMENS' SUNDRIES of all kinds. A Large Stock of WIRE NETTING, CORRU- ^ATED SHEETS, KITCHEN RANGES' GRATES & MANTELPIECES, JOINERS, PLUMBERS' TOOLS, CUTLERY, ELEC- TftO-PLATE & HOUSEHOLD UTENSILS OF ALL KINDS AT LOWEST PRICES, AT MARFELL'S IRONMONGERY STORES, ABERGELE ROAD, COLWYN BAY. TEL. 2x. DRINK AND ENJOY Pryce Williams AND CO'S PURE AND DELICIOUS Indian & Ceylon Teas PER Our 1 /6 IT is the best value obtainable. PRYCE WILLIAMS & CO., COLWYN BAY, COLWYN, RHOS-ON-SEA. SPECIAL. NOTICE. MR. W. JACKSON, E woll-known Pawnbroker of Man- cheater having taken over the business as a going concern from Mr S. Lassrsonof Llandudno, decided, be-fore the necessary alteration3 are Sorted, to clear the whola Stock by Private Treaty, and everything will be re-marked special- ty for this Sale, and Goods will be sold for less than cost of any Wholesale House. The SALE will COMMENCE on 31st OCT. -nd will continue for a few days only. The Stock is up-to-date, and consists of Geaieral Papery, Clothing (Gents and Ladies), Boots, Hosiery, Jewellery, Plate, Watdhes, Umbrellas, Ribbons, Ties, Collars, Undercloth- es, Cameras, Kodaks, Opera and Field! Glasses, large variety. Large Stock of Second Hand ^oUiing1, forfeited, to be cleared at any pr;oo. CALL EARLY to ensure these Bargains. IrOTB ADDRRSS- W JACKSON, PAWNBROKER AND JEWELLER, las, Mostyn St., I.LANI2UDIfO Monty Lenton Plate, Watchos, Jewellery, Furniture, Pinnoa ng Madlinell, and Clothing of every description. 28838p Moore's Advice to the Married. 2nd Edition. A wonderful book, written by a medical expert. Valuable information for both sexes. Containing 200 pages, largely il- lustrated. From all booksellers, or post free. P.O. 1/3. MOORB WILLIAMS & Co,, BELFAST.

NODIADAU. GEORGE ELIOT A CHYMRU. Yng "Nghenhinen" Hydref moo Syr E. Vincent Evans yn son am gyeylltiad George Eliot, yr awdures Seisms* a Chymru. Ebe e<fe: "'Nid oes amheuaaih o gwbl mai vmhlith Evans- iaid Rosbon y mae i ni odrych am fwy nag un or prif gymeriadau yn Adam Bede. Ar gymeriad- a.u George a Mary Evans, taad a nain "George Eliot/' y eeill'wyd y portread a Thias a Lisbeth Bode. Eu mab Robert, tad ein hawdures, yn duiamheuol ydoedd y cymeriad gwreiddiol a amjkbe'Uhvyd mor gryf yn Adlaan, tra y mae"r un mor eacr mai yn Samuel, y mab ieucnguf, y d-euwyd o hyd i ddefnydd daxlun Seth Bcde. Elizabeth Evans, modryb "George Eliot," oe-dd yr efeugy-cis a'r bregethwraiig Dintuh Morris, i"r lion y rhjoddix lie mcir bvvy.jiig yn .nadlblygiad y chv/edl. Pan yn de~igrifio arwycklkm y cy my ag- edd o waed Celtaidd yng ngwythienr.au Adam Becie, ffia.e'n hawdd gennym gredu fod "George Eliot," arypryd, ynoadw mewn oof ddkgyniad Cymreig ci thad Robert Evans—disgyniad, mi a liyderaf, yn yr hwn yr oedd hitharj hefyd yn ymfaJohio." DAMWAIN DRWSYCOF-D. Mac'r ddamwain a ddig-wyddodd gerllaw Drw&yocod yr wythnos ddiweddaf yn gaJw i gof dkiamwaiin ryfedd a ddigwyddodd yn yr un ilo tuag uigain mlynedd. yn ol. Y pryd hynny saiai C",pa Ymneiiiltuol yng ngihysgod y Garn, nid nepali o'r pentref. Un diwrnod cwympodd. darn Jnawr o graig, tua phum' turueJi o bwysau, gan ddisgyn ar gronglwyd y oa-p-al, a'i faiu yn chwdL friw. Yr oedd ocid'wad y capel yn byw yn yr ymyl, a mawr a fu ofn y teuru. Yn ffodus, ni c-hafodd neb ddamwain, ond gan gymadnt yr adfail o umgjlch y ty fe'u oaethiwvd am hir amier, BUJwyd yn ddceth i adfeiCadfu'r capel ruewydd yn dd.igon peI o'r perygl. CRISTIONOGAETH A BYWYD CYMDEITH- AiSOL. Mae'r Anubyivwyr yrtg Niglnymru yn oycihjwyn ar wiaifilh sy'n ennyn cydymdeimlad a ohyxhveatii- rodiad pob enswad, a geUir dueigwyl csmiyniadan pwYBÍg o'r gynhadlodid a gynhaiiwyd yr wythnos ddiweddai yn Nehcuidir Cyinru. Mao gwaitih cymdiaithosol cisoes yn Lawlio fwy-ivvy o ddydd- ordeb CniiStionogion, a thsyima fClJOO, o leiai, Be y gal poib c.it'w-ad a phob dcafcai-tih uno hob neib yn tyimu'n groes. Mae undetb yn aiihebgorol. Yn y gorffennai mae Oistionogion wodnt bod yn rhy diuoddla! i e-g«ulu.o'r materion pwysicaf yniglyn a by Cymdent'hiasol y wlad j a diohon ill-al r es- geuJiustra a'r oerfelgurwch h,yn tJy 11 cyfnf dros ymdidiKithriol o'r oc¡bIl gyffrodiB o grefydd gy- hoeddtus a throe eu cysyihiiiwl ages a. chymdoith- ajjana era-iLI. Amcan im-wr Cristionogaefth Y-lv dyi-olosu oeoiodioedd yn foosol a dhyradcithascJ, ao o csgeuikiso hynny nid yw Oristionogion yn ,e gy.Tt&n a'u crefydd. 0 uno yn y mater nuawir hwn gall y gwahanoi enwiadiau didisg^yl cyn- hcitraf toret'th'iog, cynlbiucf a fydd yn <fyk-n- wa'diu'n ddyichaiol ar fyvvyd y g.onodil yn gystai a gwieila cu aadle hwy fei eniwa-da'u crcfyddol, » ESPERANTO. liaith ey'n dod i fwy-fwy fEair a bri yw'r Pjgperujito. Yr wythnos tldiwoddaf anfonwyd I -n svvydidia lyfryn bychaai Cymraeg yn oynnorys gramadetg, geiriadiur a pihob hyffor&iad yniglyn ,alr itith newydd. Fe'i Uuniwyd yngrhynrtai gan y Modidyg Zamenihoff, Warsaw, Rwsiu, a'i dygwyd gerbron y gwledydd mown JJyfr a gyhoeddwyd yn 1877. Nid ed hamcan yw diwdii'r icat'hoedd centsdlaethol, eithr i eicrhmu iailth a ddeallir yn gyixrodin gan bawb o bob c-3neKE. Mae Mr GrifEtth GrifRtiis, 12, Benniwn Drive, Grassen- da,Io, LerpwJ, weitluan wedi tIled a'r iaith i Cyniry uniaich. Hob fa.wr o draffferth, obe"r a-wdwr, egyr yr Esperanitag ddrws poo gwlad, cajiyfi gaii pavrb yn moodru ar "Agoriad Esjpcnanto, wedd ei yisgjifennu yn eu hiaitih. cu himain, ddaxllen a deail J r unrbyw dhobiaesth. Ceir oopiiau o'r lllyfrau yn Gymraeg odditwrtfo yr a-wdwr: drwy'r post, un ani lc; 50 am la 9c; a 100 am 3s. it IF it It OQDI'R LLENN. Dichon Thad oes yr unrhyw wtad wedii dioddef oymiaint ar law haneswvr a gwSiad Glyn Dwr a Llewelyn. Gefynion, yn Ix-nnaf, sy wedi ym- g.ynieryd acihofnodi riian Cyrnru yn ha.r;ea y byd, ao o'r herwydd ni oliawn ond darkin anghywir iiawn, dai-iun ey'n ouddio nha.gwaOuh,au'r genedJ ao yn gorJivvio'r fTaelioddau. Mae etfrydauoth Juancs, serch hynny, wedi dod i uwoh syaw yn ein prif a-thrcfeydd yn ystod y b°!ynydkiau diiwoddlaf, an mae'x ca.m a wnaed a Chymru yn dod yn fwy i'r goLwg, Hwyradh mae un o gymwynaswyr gorfai Cymru mewn pcathyoas' i banesyddHaeth yw Mr W. Llewelyn Williams, A.S., ae er yr ,i adeg y'i dyrchafwyd yn acilcd Sencdldol mae wedd divyn gerbron yr awdiuixlodau y priodoldeb o wneud ymcJiiwiidiad o'r llu Uawysgrilau sy'n gorwedd tan y lhvch yn y Swyddfa, Swyddogol yn Lliundam. O'r diwedd nuae'r Prif Weimdcg wedi cydrmbcd hynny, ac,inae Dirprwyaeth AVedi eii diowij er flurlio cynHun i g-cdi'r ileiLn. YmlLith y Dirprwywyr oeir Syr E. Vincont Evans, Dr. Hernry Owen a Mr Llewelyn Wil- liams, ac ni oliid wrtlh well ita-i i ofaiu1 am hawl- iau Cymru. Ni a hy-derwn wcithian y denix a'r gohvg a'r hen gofroodion cjisyiitiedg a Ghymru niid yn unitg er mwyn efrydwyr haneo y dyfodol, ond hefyd er jnwyn dJon'r oaim-argrafEadJau vnglyn in oenedl. J • • • • GWAMALRWYDD Y CLYCHAU.. Os yw'r c.jyc'lwuu' n cbwaTc'r II on gairoiaiu gyrjl., M wy,nach gan fy ngh-auon Ydyw cwyn y gw:y.nit; DerfTry'r clyohau croulon, Afcgof gLoewsch non, Cyn ir oymyl duon Lanw uwoh fy mlicn. Oofiai oitiian'r gwynfyd, Oi-iaxi fflwyibroai'r dodol, A -gariad"r olychau Hawdd oedd 001111. n oiL Bradded oedd eu no<Iau Ddydd ei iiangiadd ha, Ond ni-d oedd ei lidraothi Fel fy hiraetih i; lleno, uwoh ed beddrod Modi-ianfc gaou'n ion, Tra'r mae'r ifttgof chwerw'n Aros yn fy mron. Ac mewn dwya unigexld Wylaf didsigrafu'-n 11i, Oi ang'hiolia'r clychaw, Nid anghofiiaf ii.

Cadw Hynafiaethau. APEL SYR VINCENT EVANS. Nos Wener, bu Syr Vinoent Evans yn an- nerch TJndeb y Brythoniaid, yn Ritrminghrun, a gWllweth a pel gref a.r i Tagor o sylw a goial gcwl eu rhoddi i lien olion a Ihynf- iaetJiau yng Nghymru. Gwelodd hen gylch derwyddol yn cael tei chwalu er mwyn gallu- ogi'r famwr ga-el troi ei aradr yn hwylus- ach; a defnyddid mcini ac ogam arnynt yn byst llidiardau. Yr oedd yx amddiifynfa fawr nenaf'ol ar y Penmiaen Mawr yn ca«i ei dryllio ddydd ar ol dydd. Yr oedd yn dda ganddo ddweyd fod amryw dixfeddianwyr yn sir Fon wedi ymuno a'u gilydd i ofalu am betiiau fel hyn. Apeliai Syr Vinoent am help y wlad. i gadw'r hen bethau rhag myned ar ddifancolL

Yng Nghymru oeir trigaitn Eglwys namyn chwcch wedi eu cysegru i Fair Sant. O'r rheinny mae sa-ith ar hugain yn Nyfed, ac mae'r rhan fwyal o'r lleili wedi eu hadc-aladn gerllaw hen i NornaamaxW neu yn agce i heDI fyn. achlogydd.

I Uith Die Jones. DJWEDD AR ACHOS CRIPPEN. TAITH CERDDORION LLANDUDNO. Y BRENIN A PHOSTMAN LLANELWY. Wel, y mhobol anwyl i, a yda chi wedi caei digon o "Ci-ippcn" bellach? A oes gennych amscr i ddarllcn tipyn ar hthoedd eich hen gyfaill Die Jones erbyn jiyn tybed? 0 ran fy hunan mi rydw i wedi blino clywed y gair "Crippen" ac yn teimlo yn ddit lchgar fod yr helynt drosodd. Wn i ar wyncb y ddaear yma paham mae pobol yn cymcryd cymaint o cTdycfdordeb yn yr achos. Ond fey yna ma hi wcdi bod yr wyth- nosau diwoddaf. "Crippen" oedd yng ngheg pawb. ac nid oedd amser i ddarllcn na scwrsio am ddim byd ardJ. J.jhn, cofia ddwad a phapur hefo hancs Crippen ynddo," oedd cenadwri y wraig i'r gwr bran bob dydd. "Beth ydi'ch barn chi am Crippen?" oedd y cwcstiwn i agor scwra yn y tren, y clwb, neu y dafarn. Ni fodra y pre- gethwr a'r blienor gyd-gerdded adref o'r sciat bob scwrsio am "Crippen," a fel yna ma. hi wcdi bod nefl 'rydym bron a chad diffyg trculiad pan fyddwn yn clywed yr enw. PENNYD LOFRUDUIAETH. Rai blynyddau yn ol mi xoedd pob llofrudd yn cacl ei grogi yn gyhoeddus, a thyrfaoedd lawer yn ynigasgitj i weld yr oljgfa- Yr adcg honno mi fydda y sawl oedd yn berchen tai yn ymyl y carchar yn gosod eu ffunestri am brisiau uchol i foneddigion a boneddigesau i wcled y d'gwyddiad. Mi fydda yno bob amser fwy o lawcr o ferched nag o ddynion. Wrth gv/rs nid yw'r crc-gi cyhoedd- us mewn bri hcddyw; ac y mae popeth yn cad ci gadw yn hollol ddirgel tu mewn i furiau'r carchar. Mae Mistar William Blunt, efc'n lienor hysbys, yn apelio am i'r crogi cyhoeddus gael ci fabwys- iadu eto vn ein gwlad. Rwy'n sicr gwneith merched y gownau sidan roddi pob cefnogaeth i'r awgrymiad, a phe bai Mistar Blunt yn 11 wyddo yn ei gais mi gawn wcled y ladis yn y seti blacnaf costied a gostio. POBLOGRWYDD Y CROGWR. Iljd yn oed ar ol i'r crogi ddod yn brcifat, mi fydda miloedd o bobol yn ymgasglu y tu allan i waliau y car-,liar i weled y flag ddu yn cad ei chodi i fyny. Ond ma hynny wedi caei ei stopio yn awr, a toes yna ddim at !yniad mewn crogi j" dyddiau hyn, er mawr siomcdigaeth i amryw o ladis y gownau sidan a'r hetiati mawr. Bu amser hefyd pan oedd cnw y crogwr yn boblogaidd droa ben. Ni anghofir fyth mo enw Jack Ketch, er fod o wedi marw yn y flwyddyn 1689. Ma nhw'rj dweud fod Jack yn idluog dros ben yn ei amser, ac yn wir ma rhaid fod o wedi cael lot go lew ) fusnes no fasa fo fyth yn gwneud bywoliaeth mor gyfforddus allax- o'i dal, r-ef tair ceiniog ar ddeg a dimai am bob un oedd o yn crogi a cheiniog a dimai am y rhaff. Tua chanrif yn ol 'roedd bron pob hogyn yn yr ysgol yn gwybod am Calcraft, ac wedyn am Marwood. 'Roeddynt hwy yn dcr- byn tai ychydig yn well na Jack Ketch, sef 148 6c am bob achos. Ond crbyn hcddyw mac yni amryw o bobol na wyddant hyd yn oed mo enw y crogwr swyddogol. Yr achos o hynny ydi fod o a'i woithvediad;. u yn cael eu cadw allan o'r go'wg. <:> O' FF1GYRAU DYDDOROL. Business pwysig oedd business y crogi yma yn ystod yr amscr acth neibio. ond fel amryw fusnes arall mae o wedi mynd i lawr yn arw iawn. Yn Yn ystod y deng mlynedd o lb20 i 1830 crogwyd gymaint a 72,COO o bor-onau mewn 38 mlynedd. Yn ystod y deng mlynedd o 1820 i 1830 crogwyr yn Lloegr gymaint a 797. Yn ystod y tair blyn- cdd yn tcrfynu yn 1320 fe grogwyd yn Lloegr a Chymru 312 o droseddwyr, tra am y tair blynedd yn terfynu 1830 y nifer oedd 178. Yn ystod y tair blynedd yn terfynu 1840 'roedd y niter wedi lleihau i 62, ac ymhen deg ndynedd wedyn nid oedd y cyfrif am y tair blynedd ond- 35. Ma y tair blynedd yn terfynu yn 1901, serch hynny, yn dangos cynnydd, ac 'roedd y nifer a grogwyd y tymor hwnnw yn oyrraedd 55. Bobol anwyl, ble ryda ni yn mynd, deydweh? Ond yn wir i chi ma'n rhaid i ni adael y tcstyn yma neu fedra. i ddim eysgu heno. CWSG CERDDOROL. A glywsoch chi hanes dau aelod o band IJan- dudno yn dychwelyd adref o Birmingham? Fel y gwyddoch, mae yna alwad mawr am aelodau band Llandudno ym mhrif gvngSerddau Lloegr. Wei i chi, yr wythnos ddiweddaf fe fu dau aelod o fand Llandudno yn gwasanaethu mewn cyng- erdd mawr yn Birmingham. Trannoeth ar 01 y cyugerdd acthant i'r tren i ddychwelyd adref, a syrthiasant mewn cwsg trwm, ac nis deffroisant nes clywed llais rhyw bortax yn gweiddi "All change." Rhoddodd Mistar ci ben allan trwy y ffcnestr a gwelodd globen o long fawr ar yr ochr arall i'r platform. "Fach- gen, ma nllw wcdi mynd a ni i ben y Pier, ebra fo wrth ei gyfail. 'Dyna hen dro Methodist achos yn y Pavilion, nid ar ben y Pier, ryda ni chwareu y bore yma, oodd yr atcbiad. "CJiwareu ttg i gwmni y rclwe toedda nhw ddim yn gwybcd nad oedd y cyngerdd boreuol yn cael ei gynnal ar ben y l'ier fel arffr I" medda y Hall. Ond pan gymerodd ail olwg ar y Hong fawr, agorodd ei lygaid gyda syndod gan ddy wedyd: "Bobol bach, lie ryda ni Mae y llongau ym: j yn edrych gymaint teivgwaith a llongau Mistar Parton." "Mi 'rydw innau yn meddwl fod y Hong yma dipyn yn fwy na'r Rhos Trevor,' ebra ei gyf- aili. Ar hyn dyna y ddau gcrddor yn myncd i chwilio am bortar, a phan ofynasant i swyddog y relwc lie 'roedda nhw cawsant yr atebiad cu bod yng Nghaergybi, a bed y long yn barod i gychwvn am yr Iwerddon. Wei, wel mi 'roedd gwynebau y ddau frawd yn bictiwr pan glywsant hyn ac ar hyd y ffordd gartref 'roedd y naill yn beio y Call am fynd i gysgu. Prun bynnag, cyraedd- asant adref yn ddiogel mewn pryd i'r cyngerdd ac yn ddim gwaeth ar ol ei taith i Gaergybf i i weled y Ion, Gwyddelig, ac heb sylwi fod Mistar Die Jones wedi eu gweled nhw ar y ffordd ac wedi clywed eu scwrs yn y tren. Ond mi fydd- ant yn gwybod pan ddarllenant y llith yma.

ANRHYDEDD I BOSTMAN LLANELWY. Ni aHaf derfynu y llith yrna hejs longyfarch fy hen gyfaill Mistar Sam Parry o Laneiwy ar yr anrBydedd mae o wedi dderbyn gan y Brenin. Fel rydw i wedi crybwyll o'r blaen, ma Mistar Parry wedi gwasanaethu y cyhccdd am nifer mawr o flynyddoedd fel postman, ond ychydig o amser yn ol fe ddaru retirio ar bension. A rwan mae'r Brenin am wobrwyo Mistar Sam Parry am ei wasanaofch ffyddlawn twy ei anrhegu o hefo yr "Imperial -Service Medal" (mae'n swnio yn well yn Saesneg). Well done, gyfaill; mi rwyt ti yn un lwcus. Mae'n debyg y byddi di yn dangos y modal yn siop Mistar Tomkinson pan fyddi di yn mynd i shafio nos Sadwrn. ?R,wyt yn hacddu dy wobr. Ariii y cerddaist hyd ffordd Ddinbych. Pe tasa ti yn ysgrifennu hanes dy fywyd fel postman a cherddor yn hen ddinas Llanelwy mi fasa yn ddyddorol iawn i'w ddarllcn, yn enwedig pc yn cyrenvvys hanes yr adeg pan oeddat yn canu tenor am y goreu ln.To Tom Price, ac hefyd am y rhan flaenllaw y cymeraist yn nadleuon y ddinas adeg rhyfel South Africa. Hir oas i Sam Parry i fwynhau ei scibiant ac i wisgo ei fedal yw dymuniad DIC JONES.

Mae Canon Faarohild, prif athro CoIeg Hyfforddiadol Gogledd Cymru, wcdi axklo ym- gymeryd a chaegiu'r gronfa angenrheidiol tmag at godi oofgolofn i Esgob Marg oyfieifchydd y Beibl i'r Gymraeg. Dodir y gofeb yn adealadau aewydd Oolcg y Brifysgol ym Majigor.

Nedion o Qlip y Gop (Gan "Wil y Gweithiwr"). Pothau eyfftedin ydyw cyfarfodydd diolch-I garweh am y cynhaeaf, ac yma, fel ym mhob- man arall, fe'u cynhaliwyd mewn Llan a. chapel, yr wytlmos o'r hlM-n. Dylai'r ardol fod yn well ar eu holau, a phob ardaJ arall yr un modd. < DYSGU CYMRAEG I'R SAESON. Anfonodd y foneddiges wladgarol Miss MW,TT Williams, o Aberclvdach, iodd y flwyddyn lion eto o bunt i drysorfa Cymrod- orion Prestatyn, gan ddymuno Llwyddiant i'r gymd-eith.a.s, ac i anogi'r ymdr-ech i ddysgu Cymracg- i'T SR-CSON ieuainc. Mae hyn yn g-yngor gworthfawx, ond tybiaf fy hunan y bus&.ai yn waeanaeth da hefyd i ddygu am- bell i Ddic-Shon-Dafydd i ard-del iaitih. ei fam. it it it CYNGOR PLWYFOL. Yn en cyfarfod diweddaf, darfu i'r Cyngor Plwyf yn Dyserth roddi gwahoddiad i Mr Edward Williams eu cynrychiodydd ar Gyng- or Gwledig Llanelwy, i'r dyben o gael ym- gynghoriad o barth-ed i'r gwelliantau icchydol a. fwxkdir eu cario ymla/j-n yno. DaetKpwyd i'r pondorfyniad. fod y cynghorwyr liyn i fyncd fcl dirprwyaeth i oeod yr aciios gerbron yr awtlurdodau uwch, sef. Meistri J. Ellis, W. Lewis, a John Evans. Fe ganfyddir felly nad yw pobl mwyaf Uygadog y lie liwn am fodd- loni byw o dan yr hen oruolrwyliaxBth. Bydd pob gwelliantau angenrbeidiol yn rhwym o djalu mewn amser a ddaw. OWN GWAEDLYD. Cwynir yn yx ardalocdd hYll fod y gwaed- gwn unwaith .eto ar waith ymysg y diefaid, ac nas geUir hyd yn hyn e>u dwyn i'r d<lalfa. Ai tybed llo<ld oes gormod o gwn scgux yn cael icu cadw hyd a Lied y wlad y dyddiau hyn ? Cofus gennyf un tro ddyfod. cur draws un o'r cm hyn wrthi yn brysur yn lladd. dafad; end pan gafodd ei aflonyddu rkedodd. yrnaith, a methwyd a ebael allan ci pwy yd- oedd. Llawer o flynyddoedd yn ol, yn y cyfSniau hyn, oeisiodd amryw amaethwyr ddial un o';Ilofruddion. Gyda chteffyl cyflym dilynwyd .am beilter o bymiJieg milldir, 011,d fel llawer llwynog arall, oafodd hyd i'w ymguddfan, a bu raid i'w ymlidiw ddyclx- walyd yn ol heb gael gwybod pwy oedd ci berch-cnnog. Dengys hyn mai nid. gwaith hawdd ydyw daJ y giwaid liyn, ouod yn sicr dylid arfer mwy o ofal i beadio gadael CWll grwydro o'u cynelin, nac ychwaith fod yn rhyddion y nos. CYFARFODYDD AWYR-AGORED. Byddai'n rhaid fod dynion wedi eu dailu yn eitiha-fol mewn rliagfarn os na ddeuant i gydnabod amcan daionms y gymdeifchas svdd yn anfon ei c-henadwyr hyd rann-au o'n gwlad. gan gymell pav. i ohonom i werthfawxogi yn fwy yr hen wiiioneddau a geix yn y BedbJ. Bu y rhai hyn wrthi yn efengylu yn yr ardal- oedd hyn y dyddiau aeth hcibio, gan rannu taflenni buddiol yn rhad i bawb. Er eu han- rhyde-dd cawsant ddrvrs agored gan yr Ani- bynwyr yn Dysarth i fynegi eu cenadwri oddimewn i'w liaddoldy. Pe byddai mwy o ryddfjvdigrwydd yn ein my Kg at bawb sydd yn cario yn ameanion da, dygai hynny ein gwlad yn nc« at «igwyddorion Sylfaenwr Cristionogaeth. Yu y Brifddinas y mw pen- cadlys y gymdeithas hon, a'i Uywydd ydyw Arglw-y,dd Hi-niiaiird, a,r ysgrifennydd ydyw y Milwriad G. MacKinlay. Ymddengys dipyn yn chwithig fod yn rhaid arfon oenhad- wyr o Lundadn i ddysgu t-rigolion Cymru— gwlad y Beiblau a'r bxeintiau mawr. Ai tybed mtd y wciie ydyw fod gorrnoo. o rwyeg yn nygiad ymZaen bethau crefyddol yn ein mysg, ac widi colli symlrwydd yr efengyl, fod, tuedd yn hynny i gadw llaweroadd o'r werin-bobl yn ddijater o borthynas i'w cyf- hvr? Pa fodd bynnag, y mae y bobl doo hyn yn eu gwaith yn cyxnd-cithasu a'r do,pn.rt-li ■ctsgeulus, yn brawf ■c.g'ur y -all cyfarfodydd awyr-agoT'Cd fod yn fwy bfiidithial i gael pobl i deimlo mwy o ddyddordeb yn yr hen hanes pan y methai adeiladau gwych a cliostus a'r drefn rw-vs-fa-o,,r gyrraedd yr amcan hwnnw. AT MI gliniau yr fJ'th yr hen seintiau i'r Nef- oedd, ac nid oss ffordd arall i neb gyrraedd yno. # # UNDEB Y GWEITHWYR. Yr wythnos hon cefais ymgom ag amryw lowyr o berthynas i'w Hund-eb, ac meddai un ohonynt: "Ni byddai achos Undeb pc byddai gweithwyr yn bux i'w gilydd." "Am ned ydynt," "yenwan-egai, "rhaid taiu cyflogau ucliiel i swyddogion am ein dysgu i ymddwyn yn briodol.'J Wel, dyna i chwi farn coliex ax y pen hwnnw. Ysywaeth, gv^llix ychwanegu a.t ei ddywediad trwy fynegi pe buasai pobl yn ymddwyn yn briodol yn y byd na buasai allien am banner mlcx y swyddwyr, ° < NEFOEDD AC UFFERN. Yr wyf yn oofi.o dau fwthyn ar draeth Pres- tatyn. Enw un oedd 11 "Nefoedd," ac enw y llall ydoedd "Uffern." Clywais amrywiol farnau pa. sut y cawsant yr enwau hynny. Yn ba-nes bywyd yr hen deiliwr, gan Gwilym Hiraethog, fo ganfyddir fed yntau yn son am ddwy fferm o gyffelyb enwau. Yn fferm y "Nefocdd," meddai, yr oedd yno bopotli mown trefn, a hoddweh yn y ty a'r buaith, ond yn y ffermdy arall yr oedd bud-ricddi ym mlhobman, ac anghydfo-d yn bodoli ymysg y tieoilu a'r anifeiliaid, .ac nad oedd yno ddau fiw iar allai fyw mewn heddweh a'u gilydd. 'I'ybiai 'ef mai dylanwadau da ti. drwg eydd yn peri cymysgcdd o uffern a Nefoedd-, yn ein mysg iar y ddaear, a phwy feiddia wadú hyjiny. Mwy o'r Nefocdd a. llai o uffern fyddai oxcu i bawb ohonom.

Male un o newyddaaduiron Llydaw yn canmol ymdrech Cymru i ymLadd y Ddarfodedigaeth, a chredajit yn sicr na bykid ,y genedl Gymreig yn aflwyddiannua yn y mudiad mawr, ga.n ei fod mewn undeb a dedfrydau'r bobl.

LLANFAIRTALHAIARN. 1 HANES BEDYDDWYR Y "LLAN AR FIN Y LLI." (ArbennJlg i'r "Pioneer.") Ht!b\iw eaddo'r Eiglhvys SesfydZedijg y mae ym tJws Llanfair T.H. bedwar o adrio-kiei, --un gap y Me>tfhodis)uiai:d Cui'miaidd, un gan y Wo-loyaid,_ a da.u gan y Bedydidwyr. Yr un a enwyd oiai yw'r enwad oiylaf yn y lie, a tihtfna fyr-ojw^ ar ai hynt. Y mae wodi; ed gymoryd o &ac&mwd buddutgol, a chyhocddar yr jaanes ixwn, yn awr am y waifch gyntaf. 0 di- ij?ajn a 1 bedwaj- ugadn o flynyddau fu ol rc.d c«td end un addoLdy gan y BediydcL Wyr yn y Dc, a hwnnw'n pertirvn i'r lfcai hynuy el-war yn Fedyddwyr Aibanaadid ("Sccfch Bap. tfirte"), new yn "Oaniynrwya: J. R. Jones, o Ramoth," ond erbyn hyn v mae y cyiundeb hwmw wodi tLclanuu, rioa, yn hytracta, wtscb yrrag'oiii yn yr "Hen Fedyddwyr." Er fod yr adiUot-'dy fel adcalad e:o yn aros, nd 003 yr un gwasanaeih yn oael ed glario v m kien yiickk>— nad' ydyw yn cacti ei defefnyddio fel He i gynnal Yt Sul gan yr "Hen Fedyddwyr." Fel y cry bwyihvyd, rud oodd ond y Bcd'yddHvyr AL bxunaiad ym gyfundeb o Fedyddwyr yn y lie yr a&q a rpodwyd; ac yr oeddyrrt yn gryiiosi a lied Jricisoig, ao aenryw o wyr cefnog yn pc.rfihyn idd- ynt. Thm.'r adeg y cytfc.Thvyd ato eisoes, darfu i'r Wesioyadd ajdeadadsi y capel 3ydd gianddynt ar "At.1t y Pows," a mynod iddo i addoli o'r ile yr oeddynt yn flaenoToi,ef hen gapei bach frfordd DdoJhaÍia.rn,a daxiu i ryw gymadnt o r "IlKan Fedyddwyr" codd yn y lie gymeryd y oaped bach ar ol y Wcsieyaici, a chyohwyn yr acthos ynddo. A djma JJ>6 y buont am gy ruifetr o flynyddoedd yn addoli, g'an amihau a dhyn- hydd-u mewn north hyd 1350 neu 1861, pryd: y da.r:fu iddynt adeiLadu yr addc^dy cyfleus sydd gan.ddyj;ifc yn awr. W rtih edrych ar y pgtii fel rno hanes y ddwy adran o Fedydd'W;fr yn y lie, y mae geirisu loan am Gri.3t ym y-mwtluo i'r oaf: Rhaad iddo Ef gynbyddu, ao i minnau loihau." Cyniyddodd y naill a Be^naodd y ilJeiJ, fel erbyn hyn, fel y crybwyli&som yn barod, rrale y Bedyddv.yr AJfcanakd wadi diilaiuni. Byddfii yn ckligou o destyn tra<sih.awd yndidb ci ball pe yr acsn i ysgrifennu hia»c-s yi yni-Avr.h o "gyii- hyddu a yiiglyn a'r ddwy adran. Ond gyn 911-L--Iel y mates, galkcn grybwydl mewn cyAylifcad. a'r Redyddwyr Aifccnaidd, y gwasan- aetdnd llw Y yai yr addcJiad gan aeiociiau o'r ro, yn y ffuirf o ija-egC'tiii.-wyr a shyinghorwyr: dynion lifed dryrruon ar gyfi-if ou g"v>" v bocLaeth o r .tk..i:bt niQgis Jcihji Jones o r Oynano (tad y &<l,e.r Mr Miaa Jones, "Irwodd," Bryntffanag!); Rich- ard GitiiJiviiiSj William Wiuujainjfi-, ir si!.vrjj Gwyn, ac eraiU elnd ou benwi—dynion crynon, o nerth a g w.'ksarttorii air y pryd i'r a-cho.i\n y ie, and hcib fedou ar ddylainwad a eiliihgaiwoh ar gyder y dyfodol. Yr oeddyiA yn rhy oi^csoi a tiheid. wadol o ma au svniad'au; yn wir, gebar dnveyd eu bod felly o Dyna a gredent. Yr cvddynt, meddwn, yn or/nod dan ddylanwad hynny j yrna £ .aet nuawn distri a'u golwg air y dyf- cdol. Cibent cdddwrilh. y fiyniiad o "ddiiyn yr oc.i" mown dam, ao fel oaaiynuad i iiynny, we'da iddynt hwy giJLo, d.ulaniiocki yr aciios yn raodol Und oi';>yn hyn, gan hmj. yr adran ara.j, sef yr "Hen i'edjxldwyr, sydd yn dwyn yr enw o Fedyddwyr yn y Lc, nbcad.vn ychyèülg- ou hanes. tei y nodnyd, aotiaant ynjphynwrf i'r capsd bacli ym Ffordd 1.}w,).m"u.a.rn ax oj y Wce'evojd gun iyn'd rn.agddyirt yn xaddol, lei y erbwyi-tw-N-id. Gedir nccti y pcr&Oho.a caii.ynol 10 rtiai n cy- unoryd r.han aamtwg yn eu cy-uh-wymad )U y copoi baeji: Daiydd lojios (un o r rh.i oedd hedo r actios ytn. Moeiuniben flynry'^dcedd yn flaaBnorol, v rhai a ahvent eu human yn "Primitive (Jiwijtl itaiits"); Jonn Jones, Ty'nycyll; I)aydd- Jones, y crydci; W m. LavJe^, ao eruiHi, yngirwitug aed- cdau eu tauiuoodd. Yr ceddynt yn t'ywio^ a s,aicg, ac yn Y'mc.I.Jft-ù i waiiiih yr acl103 gyda brw*/o'diedd nvawr. Wrtji fGd gëùIl yr Hoell Fedyddwyr" eglwysi eraiil yn y cwin^ascedd, yugnyxl'a pJrrc^tthwyr (yr hyn rud. oedd gan yr adxan aiad, oddigerilh Liiinne.fyxid.), yr occidiyiiit yn g~a.ilu tyiuiu cyixn-ihwy o r tu ail an iddynit ou nuiii..iin, n>ewn iiurf o ppe^e'ih-'wyr, etc. Cy..y:ltwyd hwy fel eglwys aa Liangeiuy w am ysba.d, o dan weindt^fi-a: cui Wibjam Jones, Y Crown, yr hwn a ymf-uitodd i'r AiiKsrica, ac a fu yn gwcdnddogac&.iu yno yn fawr ea baxdi hyd rierfyn ei ctfi. i xatu<kdd yn0 yn 1348. Air ei oi cf fcu "John Jones un ilygadv am d'itnor byrr yn eu gwaoanaemu. Mie-ttiaecm a cJ hsanea. ei led wOOci. ea ordoimo n-a'i sei ya- u. L'wy gynjial cyfariod oyL'codd'U.i i'r pwi'j.su> hwnnw yn y L'e. Efallaj ,ícd un wedr bed, cold ni weuiom gofnodiad oiiioiio. Y ccffiiodiiad cyru taf am gyfarfod o'r lia;:h a gawn yn y "'l.YlSt Apoatefeadd" aim Hydrei, 1861, yr hwn ,;Ydd- y canlyn :— Llaudairfca-broitaxn: Oynbakwyd cvfarfod yn y Lo uiened j r •ca'tx^n o ncu-iituo y brawd -Hob-ex't lÜis, Blaen y Weirglcdd, i gydawn waadb v wt«nidogae:h ar y Saboth, y o',h,u\ 0 Awafc, 1851." illtd Mr Isaao C. Ellis (Cacrennydid1), Llan ivcfyckl, c<J..d etc. Mae y coiin'odiad yn ym Qnxi i pwy cedd yn ovineryd rliaii yn. y oyifarJod, e/c. Y nixo flawer o fanvlion y geiiid ynUielaetliu arnynt yn y biynyddoodd y bu iiobo. £ Ellis yn m.yrjed atynt hwy yn Lianfair a r yn Liai cjanmin; oud elai a gormod o'n gofod pe gwineid hynny. Digon yw d'ywed- yd Jjddo barliau i fyned bob bythttfaes am tlymxidau, er yji byw yn Lian Ncfydd, gan ddii'yn ei onoiuwy^on bydol yr un pryd. N'xi cedd yr hiyn a ddienbyniaj fed. oydna'ayddiaeit. am y Sul y by-ddtiii yu y ddau 10 fawr fwy raa digon iddo gaei pryd o fwyd iddo ci hun, hd soil am ed die-iim. Ar derfyn 1859 blwyddiyn fyth- goba.d;w y y Diwygiad—n<ju dtkxshreu I860, tt Jones (lolo Mon), yr hwn cedd yn llanc a 'mai c talon tog a galiuoig iawn, ac a wmoth gynnwri mawr yn y lie trwy ei dalent a'i alu lei pK'n'etiwr a darJithiwr, etc. Oyrchai pcÓL oedd iawar ".yno i wrando arno, ond fcuon y lYlluodti y pabiogrwydd, gun i gWllIwl trwohus ddjyifod i awyr ei gy..«ylltiad a'r ,wy-R, a duflan. ijcxid yntau o'r golwg yn nuwch y cwiniwl. Wedi hynny bu E. W. James (o Bantyceltyn, yn ddi. weddanuia) yno am flwyddyn nou ddwy. Yrsa deuir at adog adedladu yr addoidy y mtae r aa-cdau ynddo n awr. Yn fuan, crtkiinawyd un o'r en:vv Wiiiiam Evans (Ogwenydd) yn weinrid- og; ond nid hir y bu ynCiaw yn y lie. Gawn hwy yn nesaf yn ordeindo un o'r enw John Homfpihreys, ale a hwy e4'Dyn hyn. yn cu haidniody newydd er's Uro, a'x aohics yn gwdego agwedd lied lewyrdhus, yr codd yn ajgceli mc cu cu, i wcinidog iieuanc lafuriQ a ohael ffrwyth i'r eglwys a'r eawl a ord^iniwyd; ond rai syi/ivcddol'wyd mo hynny. Teriyncdd ea weinsL dagacrJi yn y Ho, acth yiibau ymai.ith, ac ni wdwiyd of mwy. Bu Evan Jones, gynt o Ruthyn, yn weinidog yno am dymor byrr. Ar Cli ol of bu Rabcnt Jones (Trebor Akd) yn gweinidoigaciliu iddynt am chwedh neu sadth -rc,dd,; QlJO y miao ef er's. rmlJ. biynyjldau '1,y a;L bcliatih wedi .-yifiud i _I>aJybcnt, Ceredigion. Bodtvdtlicdd Mr Jones llifcr led la-wr yn ystod ei ai^ho&iiad yn y lie.

PENMACHNO A'R CWM. DIOLCHGARWCII.-Cynhaliwyd dydd gwyl am y eynhauaf yn yr holl addoldai ddydd Llnn diwcddaf. Yn Eglwys y Plwyf pregethwyd bore a nawn gan y Parch E. Luniley, Llandudno; ac yn yr bwyr gan y Parch J. W. Roberts, Tref- draeth. Yr ocdd yn brosennol hefyd y Parch R. M. Jones, Bcttwsycocd. Fel arfer, cafwyd gwas- anaethau a phregethau rhagorol. CYMDEITHAS SHILOH.—Nos Fawrth cyn- haliwyd yr uchod am y tro cyntaf eleni, pryd y cafwyd anerchiad agoriadol gan y Parch Meirion Davies ar "llunan-lywodraeth." Ar gyfrif rhag- oroldeb yr anerchiad pasiwvd i Mr Davies ei thra- ddc-di eto mewn cyfarfod cyhoeddus. SUL Y PLANT A'R BOBL IFUAINC.-Yr ocdd y Sul diweddaf wcdi ei neillduo trwy gvf- undeb y WTesleyaid i fed yn Sul y plant a'r bobl ieuainc, ac felly cariwyd ef ymlaen yn Shiloh. Dechreuwyd y bore trwy weddi gan Mr R. J. Roberts, adrodd p.3a,rn gan y plant, a chafwyd gair gan y Mri R. E. Jones ac Edward Roberts. Can gan y plant, "Blodau'r Iesu." Terfynwyd gan Mr Richard Lewis. Yn y pryrdiawn dechreu- wyd gan Mr Ellis Lewis, siaradwyd gan y Mri Edward Lewis, R. J. Roberts, a'r Parch Meirion Davies adroddwvd psalm gan y plant a chanwyd. Terfynwyd y cyfarfod hwn gan Mr Thomas Row- lands. Yn yr hwyr pregethwyd gan y Parch Meiricn Davies.

Dydd Ma wrth (Dygwyl Luc) rhoddodd Y swain y G Las coed (Mr Trevor Hughes) fel ei aberth diolch am y eynhauaf y swm o gan' gind tuagat y gwaith o adnewyddu Eglwys y Santes Fair, Caernarfon.

iBLANCHARD'S I APIOL r:r" STEEL PILLS I 16>p(ure Booklet and Testimonials Ba Said b>t aU Chemists 1/14 per fetw, or post fret from

Pen Tenor Cymru. Wele biio dyddoxol o "Gcnhinen" Hydref, gan y Pai-ch Rhys J. Huwe, Bethesda: Ar lawer ystyr ,y diweddar Eos Morlais oedd y datganwr penriaf a gododd Cymru erioed. Yr oedd ganddo feddv.d, oaion a greddf canivr; ac yn ei atiu i fyitegi "y tufewn" i gan Gymraeg, ni bu ei debyg. Gwnaeth waaanaeth dirfawr i gyfan. soddiamt hefyd, drwy ei gwneud yn werth i'r prif gyfansoddwyr gyniiyrchu canouon uwchradd- ol. Yn wir, yn adeg yr Eos y cychwynwyd y cyfnod mawr yn hanes y gan yng Nghymru, yn beimai gaii Mr D. Ernlyn Evans a Dr. p; ac yn yr olyiiiaetb d'ajeth y campwyr R. S. Hughes, D. Plight- EVARS, William Davies. a JoJm Henry. Yr (edti Morlais vn aithrylith mewn dardcti oer<^lcr!aeth, ac yn gyftym ryfeddol i weied "idea" riicwn darn o g-auu; a gciiid dibjuisa ariio ,iielyi) iinrhyw gyfanwaith; ond yr vekw n ¡lIwcr I:cd y'i v gan nag yn yr oratorio; a thitimlena, bob amaer, y canai unawd o gyfan- v.aixii yn wen ii«.vvr. cyngerdd amrywkd nag fel rh i'i o'r a:t:ih;au. Pwy fu'n oarru "Sound an Alfjrm, "Bedd Llywelyn," "Ban-er ein gwiad," a "Gwliid y Delyn," fel efe? Ond ni wnaeth bob ariiSar y dofnydd goreu o'i athrylith. GWTI- acrh onnod o ganoaon fel Llwybr y Wyddfa," a "Bwthyn bach melyn fy nhad," a rhy fap-h o gan ysblenydd fel "Arafa, don," ac ereiil o'r un dosbarth; a dug 4 Gymro yr arfor beryglizs o gy. meryd rhyddid a nodiant y gan. Ciywaom ef, un tro, yn canu melodi un a ystyriai efe fel un or prif, os. riad y pennaf, o'n ccrddorion, gyda chyfoiliant holk>l wahanol i'r hyn oodd ar ein copi ni. Ond, yn dd efo c-edd enadd yn oarviu Ni fyrrnwn ysgri-fenuti gair yn erbyn y syIw a dclir i gyniiyrchiant llais gaii athrawon oorddoro-1 yr oes lion ond iechyd i gak-n liawer un ohonynt fai darlien cyfrol Mr Ft'raagcon Davies, "Tho Sitiging of t;i,3 Future, Ho y dadfeuir gan I gred a J.irna.ria.etb, argyhoeddiad ac ynnfeimlad o neges, gymaint i'w wneud a dar.ganiexl gwir fawr. Pa werth yw gal-iu cynhyroiiu sain gywir a tbon bur, brb fcddwl i ganfod fyniadau a r:0gfH y gan? Y mae can dda yn wa: ill coify'd, yn "thing of beauty," chwedi Keats; a meddwl Slawn oeinder a chrafftar yn unig fedr fynegi ei thiysni, a gadael ei swyn yn liyn o fwyrr:ad yn un 0 gilfach.au'r emid

Y Corau Seism's; yn Trechu. Dal i'n trcchu y mae'r corau Seisnig; a dyna han-e-s cyetadieuaeth y corau meibion yng ngwyi gcrdd Llandudno, a gyniif.Hwyd ym MhaJBLidwn y Pier brynhawn dydd Scdwm diweddaf. Dr. McNaught a Mr Harry Evans: oc-dd y beirniyaid: y daruau prawf oedd "The Long Day Coses" (Sullivan) a. "Battle of th.e Baltic" (T. Osbome Roberte); ac fei hyn y dyfa.mwyd — Eryrd (Llanbexis, Orwig Williams, organydd Capel Moriah, Caer- narfon. yn arwain) 116 HabeTgham (Burnley) 141 P,C'm.nmawr (H. Cihristmias Jones) 111 Donglas (Ynys Manaw) 135 Manchester Orpheus 143 D-anton < < 134 Manchester Orpheus felly'n gv-ntaf, gwyr tal- gryf a dyfnlait, Habergham yn ail, a r ddau gor Cymxaeg yn enbyd ar ol. Enidlwvd y gwobrwyon ereiil fel y cuidyn :-Ax y bex- doceg (i rai tan IGcg), T. Mulligan, Baa- gor. U-nawd baritone, H. Hopper, Timper- lev. Ar y "'cello, T. A. Williams., Lian- dudno. Urawd soprano, Eisde Williams, Dolgeliau, yn oreu o wyth a Mies A. Norton, Caernarfon, yn aia--dim ond un marc I"w i'r Elsie. Unawd contralto, Miss Mica Wil- liams, Birvmbo. Adrodd. James D'Arcy. Mostyn. Yng nghyngerdd yr hwyr, oanodd y rhai buddugol ar yr unawdau'r prynhawn.

Bwrdd Addysg Esgobaeth Bangor. Mown cyfarfod o'r pwyDgor penderfynwyd trefnu arhoLiad blynyddol yr Ysgol Sul i gyd- fynod a'r Mq,-c, Ltlafitr Undebol, ac felly ni ohymer yr arholiad le yn Ebrill nesaf, ond rywbryd ar ddechreu yr Adfent, 1911. I'T rhai dros 1G oed—dosbar thiaaau A, B, a C— y MM Llafux Undebol fj'dd y gwaith; i'r rhai dan 16 oed, Maes Llafur yr Esgobaeth am 1910-11, h.y., y macs llafur proeeiinol. Ond olu&rwydd y cyfnewidiad a wneir ar dd-ehr«-u Adie-nt ym Macs Llafur rbai dros 1G otd—doslxurthiadau A, B, a C-f-e drefnir fod iddynt gael eu hariioli ar ddechreu yr Adfent nesaf yn y gwaith y maent wedi eu wnend o EbrilJ i Adfent, 1910, os anfonant ar umwalth at yr ysgrifennydd—y Parch J. C. Jones, Llangelynin Rectory, C<t,way—eu bud yn dymuno hynny.

Cor y Pigion. Y mae bryd a meddwl Ca.rnarfon ar dd fod Uxddo'r Tywysog sydd i fod yn ed CihasteJ hen, lis Gorfiennaf nesaf;. ac y ir, ae eisoes gais ac ymbil wodi ci lianfon i Mr John Williams. organydd Eglwys Crist, ar iddo ffurfio cor pumeant a leisiau gogyfer a.'r schlysur rhwysgtawr. Ei gor ef, fel y gwyddis, a drecliodd yn Eisteddfod LIundain y liyn odd. ac efe a arweiniai gor yr Eisteddfod yiig Ngholwyn Bay eleni; ac fe'i hystyrrir yn un o'r arweinyddion diogcla'i fatwm yng Nghymru. Diau y pigir y Ueisiau o waban- 01 ardaloedd v six; canys am ci thenoxs a'j sopranos y mae tre' Caemaifon enwocaf; y bass a'r baritones, f'u c-eir hwy yn nes i'r mynyddoedd a'r nentydd. 01

Pwyllgor Eisteddfod Llangollen. CYNOBTHWYO'R MUDIAD CENEDL- AETHOL. Mewn cyfarfod ym Mhwyllgor Cj'ffredino] o'r Eisteddfod Gewedlaetihol Llangollen, 1908, mynegwyd ma-i 150p 10s oedd yn w-cddfull o'r elw, ac allan o hynny yr oeddis yn bared wc<L talu 70p i Gymdcdthasfa'r Eisteddfod Genedl- aethol. Yr oedd felly 87p 10s yn ol eto. Pasiwyd i roddi 35p ax gyfer y gofeb g--nedl- acthol, 25p tuag at gTonfa Llyfrgell Gy- hoeddus Llangollen, 25p i gynortlwyo Sein- doi-f Wofcrwyedig Troef Llangollen, a'r gweddill i'w gvflwyno'n dysteb i Mr E. D. Jones, yr ysgrifennydd.

Y Fa xh Keinion Thomas. Y m.a.e'r Parch Kednion Thome.?, bugail deaddl Anibyitol y FeHnhixi:, wedi rhybuddio'i braidd ei fod am roddi i fyny fugeilio'r gorlan. Y mae Keinion vn bux hysbys i'w enwad fel pregethwx da a lienor toreitii Mg. Wtdi gorfEen ei dymor dysg yn y Bala., aeth i Lanfairfcchen. He y bugcil- iodd yr eglwys am un mlynedd ar hugain, ac oddiyno, ohwe' blynedd yn ol, yr aeth i Pelin- heli. Golygodd y "Celt," a argrefiid pryd hy.nny yng Nghonwy, ond yn awr yn y De; hefyd y "Crondcl," hen gyIchgrawn Roberts- iaid LLanbrynmair.

Cyngaws Llanrwst. CrybwyUwyd achos Mr 0. Isgood Jones yn erbyn Cyngor Dinesig Llanrwst yn yr Cchol- Lys o TIN-an y Barnwr Parker ddydd pryd y dywedodd ci Arglwyddiaoth ua ddcch- re-uid amo cyn Tach-wsdd laf. ac y gallti y Bax-gyfredthiwr ed gry wyll yn nes ymlaen er hwyliLsdod i gael y tybtion i fyny o GymTu.

Swdiio'r lanci. — 'Rwyf yn sefyll ar dir rhydddd, ebe Ianci torrog ar u(',h.a'i lais un tio, wrth annerch tyrfa. "Nag wyt," gwich-watddai rhyw grydd o'r gongl draw, "Sefyll yr wyt ar bar o wadn-au sgjdiau na. thelaLst eriood am danynt," noes llaesu gwefl a gwrido grudd yr Ie-ncyn hir goes. Y Ffolog. 'Boedd Gwen Foel Hdyg yn eneth dlos ei phryd, ond yn ffolog falch a phen-ehwiban; ac ar ol pxiodi Evan Davies, Ty Gwyn, aeth &t y forwyn -,i'r beudy un diwrnod, ac ebe hi, "Mari! p'run o'r 1..i'n ydi'r fuwch sy'n rhoi llaefch enwyn?" Ymysg yr wyth Ó bregthwyr enwog fydd yn oario ymlaen wasanaeth y Brifysgal yn eglwys gadeiriol St. Giles, Edinburgli, y gaeai hwn, y mae Esgob Llanelwy.

FRED. ROBERTS & CO. House Furnishers and Removers GET OUR ESTIMATE FOR Your Removal, Renovating Suites, Ulinds, Ac, Upholstering Ueods, AND Seeding made up by us. TERMS :-CASH OR EASY PAYMENT* PEN-Y^BR YN OLD COLWYN. UNEQUALLED FOR QUALITY and PRICE. lowland & Go., WYNNSTAY CHAMBERS, COLWYN BAY., rLXPXOXJC SIR 6(071 -I SAMUEL BOfiD & SONS, J iiDel, Builders and Contractors, SHOP & OFFICE FITTERS, AND General Repairers ot Property, GREENHOUSE MAKES3, MIDDLETON VILLA, Belgrave Road, Colwyn Bay. ESTIMATES FREE ————— t MSmwv, D.B.O.A. (by Exam.), Founder and Head of the Firm of CHARNLEY & SONS, having Branches at Birmingham, Leicester, Peterborough, Bedford, Lincoln, & Grimsby, i; new in attendance daily, and may be consulted personally at 17, PENRHYN ROAD, COLWYN BAY. ADVICE FREE. HouRs-Ie to 12-30 2-30 to 5-30. IVednesdays. 25290P 10 to 12-30. Darlington's Handbooks Nothing better could b« wished for."—B*ITISH WFEKLV. "Far supsrioc 10 ordinary guides."—BXITY CHUOHICLE. Visitori to Lessston (and Residents ttteuitf use DAR Ll NGTON'S "Very raiFtatlcaiiy tops them alI.DAILY GIULPHIC. i ciiyiifiRi W S U W W 9 V PartkuUrJy £ ood," —ACAD £ J*y, AND *^4 5th Edition Rniul <iKU B. T. COOK, M.A, 8/. FMWBAM8 3° and Pbas. T 80 lltetralioas. The best Handbook to Lcodoft <vcr issued." —LIVEBPOOL DAILY POST. 60 lllus. Maps & Plans, 5/ too Illas. Maps & Plans, 5 NORTH WALES ) DEVON and CSBMWALL iv JHastvatioiki. 6 Maps, 6 NORTH DEVON & NORTH CORNWALL 50 Ill-uuiow, It Mept. M SOUTH DEVON & SOUTH CORNWALL If-. THE HOTELS OF THE WORLD. A Hadt.-k to Ute l.aaáln( Ho\4b Uux-sghoul the World. isitort to HtfcnburtU, OUsgow, iiri^btoii, Ealbc,urr¡(, Hast- iugi, St. Leonardo, Worthing, Bourncnioutb. Exeter, Torquay Paigritcn, Exmouth, S»drr»ouih, T«ignc»oulb. DawHsb, Plymo^nti, Dartmouth, Danmoor, Ezmoor, FaJraouth, T*bc Lizard, Penz?acet Land's End, Scilly IsJes, St. Ives, Kewquat, Tiotagel. Clovclly^ Illracorrbe, L>ntonf Mine!i<»adp Bidriord, Wye Valley, Severn Valley, Baib, Wcstoa-supcr-Mitfp, Maivern, Hereford, U'orcester, Gloucester, Cheltenham, Uandnndod, Bala, Brecon, Ro&$, Tlntcrn, LlangoUen, Abtrystwith, Towvn, Baraatith, Doi^ellcy, Hariech, CriccietU, Pwtlhtii, Llatidudnc, Rhyl, Conway, Ray, Penmaeamawr, Llanfairfechan, Daagur, Carnarvoo. Beadge- Icrt, Snowdon, Fefetiniog, Trefriw, Bettws-y-coed, Norwich Yar- mouth, Lowestoft, NOrlQlk Broads. Isle of hicbt. and Chaimei lsiaiids, should use Darlingrton's Handbooks 1/- ucla; Post free from Darlington & Co., Llangollen. tjmgouen Dartingion & C*. Lorsfcn Snr.^cin's. Pari* a New York Brentane's. f Tbc Railway EooksUlIs and all Booksellers. v -<I BOOK FOR LADIES. By DR. ALUNSON. THIS ia the beai Book ever written for iadies. Over 20U,L'0G copies have b«ea sold. Hundreds have wntteu htm, saying it ua the book they wanttd. but couid not tind befora. It tells a woman alt about herself, and In plain and proper terms. Sent post free in envelope for Is 2d, by Dr. Allinson, 172 Room 4, Spanish- Manchesuer-ifiuare, London, W. gDJ^^g'^VJESUS Lot a RATS & MICE ■ H&rmlefit to Humaa Dow £ other lo.¡\zr;¡.J8, -to. 9 | 31s&te Tuba, 2J*; Thrae Tubes, ft/ FovS fres IZ: | DAKYSZ VIRUS, Ltd., Dei. las I 8 E2. Leadcchall Street. Ixjnion, E.C., cad at H PERFECT NEDICINE7 W Jo* ^"digestion, Ajisemia. Liver Complaint, f f 'jiousness, JOHNSON'S CHINESE PILLS. 1 1 I;*jj per box, are (he best. For Blood Poison, U I Inflammation, Varicose Yeir.s, Erysipelas. Bad J A Legs, JOHNSON'S XX OILS. I/Ii. 2 3, is a A EFFICIENT BI LLPOSTI NG. PARTIES desirous of having Bills poeted on ALL the MOST IMPORTANT Advertisement BOARDLNGvS in the District of Rhyl, Prestatyn, Melidcn, Dypeil b, Rhudd- lan, and St. Asaph, should send thtir Orders to BEECH BROS., The RHYL and DISTRICT BILLPOSTERS. Advertising and Billposting Contractors. Proprietress: MRS F. BEECH, to "whom all Communications should be j Addressed. Manager: W. KELLY. Bead Offioe: 3, KINMEL-ST., RJJYI*,