The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

LLANDUDNO JUNCTION COUNCIL SCHOOL. CHRISTMAS CONCERT. The second annual entertainment was given at the Council School, Llandudno Junc- tion, on Wednesday and Thursday evenings. The Central Hall had been elaborately deco- rated for the occasion with an abundance of falms and flowers by Mr R, Greenfield, .R.H.S. The proceeds of the entertainment rwere in aid of the school library, and the ball was crowded with an appreciative audi- ence eaab evening. On Thursday evening, Councillor Hugh Owen (chairman of the school managers), presided, and delivered an interesting addr as on tihe progress of education in the district. The programme was of a varied and attrac- tive character, but, unfortunately, far too lengthy. Nevertheless, it was a thoroughly enjoyable entertainment, and reflected great credit upon the painstaking teachers, who must have spared no little effort in prepar- ing for the event. The recitations and action eonge by the members of the infants' de- partment were exceedingly interesting as ircll as higthly amusing. The choruses and iWelsih airs, contributed by the school choir, conducted by the Headmaster (Mr Lloyd Morris) were very pleasingly rendered. Wiith the exception of a song by Miss Hilda Griffith, entitled, "The Songs my Mother sang," the iwhole of the programme wae performed by the children of the school. A trio, "The Tramps," which was capitally portrayed by Master GJynne Griffith, Ed. Price, and Eliot PI Tver, caused considerable amusement, as did the waxwork show, in which Masters Geoffrey Gerdenits and Sidney Edwards were the showmen. An action song, "Three jolly Barbers," was most effectively depicted by Masters Dick Clwyd Griffith, Percy Williams, and Gilbert Arrownmith. These juvenile bar- bers showed but little mercy upon their clients, much to the amusement of the audi- ence. In a quartette, "OUT night out," the Misses Arvonia Daviee^ Alice Jones, Harriet Parry, and Gladys Lloyd displayed some clever acting. What proved a very popular item was the skirt dance, "Merry Maidens we," which was executed in an admirable manner by the Misses Doris Greenfield, Gladys Wynne, Isabel Lacey, and Mary iVkskera. The quartette, "Mynheer and his Dutch lady," sung by the Misses Alice Ro- berts and Lucy Gray, and Masters Bryan Da- Ties and Arthur Davies, evoked great ap- plause. A quaint, though pretty item, en- titled "The Modern Quakeresses," was well sustained by the Masses Lena Hughes, Elsie Boase, Ethel Williams, and Lilian Griffith. 'A duett, entitled, "The Pigtail and the •was prettily sung by Miss Arvonia Davies tod Ifcasfcer Walter Wynne. Recitations were contributed by Masters Bryan Davies and Sidney Edwards. Upon the proposition of Mr Qwyd Griffith, seconded by Mr R. Greenfield, a hearty vote of thanks was accorded Councillor Hugh Owen for presiding. (10

I frR ADRAN CrMRAEC. AT EIN DARLLENWYfL Anfoner pob gobabi"th i'r GOLYGYDD CYMREIG, Swyddfa'r "Pioneer. It

i Llith Die Jones. CARDIA NADOLIG. "=' Wei dyma ni wedi cyrhaedd tymor y plwm pwdins a'r gwyddau unwaith eto ar ein taith trwy'r hen fyd yma. Yr adeg yma o'r flwyddyn y bivddwn. yn arfer a danfon cardia Nadoiig at ein gilydd i addiuirno y ehilffoedd pen-tan ar Ddydd Nadoiig, ac fel surfer mae rhai ohonoch yn disgwyl giair ar yr achlysur gan cicth hen gyfaill Die Jones. Wei wir, yimhobol i, mae'n ddrwig gen i ddweyd wrtba chi gan fod Mistar Lloyd George wedi gwiueud i mi dalu dimai yr owns 3dhwaneg, ajn fy maoo, nas gallaf fforddio i brynu cardia, Nadolig eWii, ond mae golygydd oaredijg y "Pioneer" wedi caniatau i mi ddef- nytidio y golofn hon yr wytlinoa yma i snfon fy nghemadwri o ewyllys da at iai o fy narlienWyr. Cyn decihreu ar y cardia Nadoiig 'well i mi gyhoeddi bearniadiaeith y UarawT Gario ar y creadur rhytfedd y bu gymaint o fion am da-no yn ein llith yr wythnos ciiweddai. Fe apeEw'yd at Mittbar Gario Roberts iel beirniad profiadol i benderfynu pa un ynte ai owningen ai ci oedd gan y brodyr hyn. Wel ie ddaoet4 y feirniadaeth i law a dyma fo Anwyl Syr,-Mi rydw i o'r diwedd wedi mvhl- hau fy nieirniadiaeith ar y pwnc dyrys "Pa un ai cwringien ai 01 gafodd y pedwar brawd 0 Llandudno yn Coed y Marl yr wythnos ddiwedd- wf." Wedi pwyoo a rroesur a rhoddi ystyriaeth fanrwl, md oet3 genyf yr ajmheaiaeth lleiaf wrth ddyfanau mai nid ci na gSvningen oedd y cread- ur ond cath faoh ddiniwed. flyn ar air a. obyd- ■\vy:bod—David Gario Roberts. Wei, dyma, ddiwedd ar yr helynt yna.. a gtobeithio y bydd y ddwy ochr yn foddlawn ar y feirniadaeth. OAHDIA NADOLIG. Awn yn mlaen yn awr at y oardia Nadoiig:— AT Y CYNGHORWR WILLIAM THOMAS, LLANDUDNO. Syr,-Nadolig liawen i chi yn eich Ty Gwyn, ond oofiwoh fe wruawd Llandrudno i'r fisitors ac nid y fisitoTS i Llandudno. Cyjiglioraf chi i ddarllen ar-aeth Mistar E. W. Johnson ar y pwnc yma a draddododd J n nghiiiiaw y siopwrs y dydd o'r bliaen- Mwyaf o ddiifyrwoh a chyng- iherddau, mwya yn y byd o victtors ddaw i'r dre. A mi ryda m yn Cohvyn Bay yma yn synu at bobol Llandudno yn cwtogi difivrwcdi y visitors. Nid dyna'r ffordd i g'ael blwyiddyn ne- wydd dda i'oh tre.-Yr eiddooh, gyda, meddwl agored,—Dio Jones. AT MISTAR TOMOS MORGAN, CONWY. Wel, Toimi bach, Nadoiig llawen i ti, machgen i, a gobeithio ma chei di ddim diffyg-treuliad ar ol bwyta yr wydd. Wyt ti yn canu 11a,wer rwan. Wix, mi gerddwn i filldiroedd i giyvved Tosmos Morgan yn canu "Sospan Bach" pan gurith hogia pel dnoed Cymru y Saeson yr wythnos nseai. Mi roedd yn wir ddrwg gen i glywed dy fod ti wedi ymddiswyddo oddiwrth y rniiwyr. Tybed mai ofn y Germans oedd gen ti? Mae'n anhawdd gen. i groou, ond dyna beth mae rhai pobol yn ddeyd am danat ti, Tomos bach.—Yr eiddot yn socbanuidd,-Dic Jones. AT MISTAR HUGH EVANS, MOUNTAIN VIEW, MOCHDRE- Syr,—Mi glywais bod chi wedi oolli Jesoo Foulkes o glwb yr hen lanciau. Ai gwir i'w hyn, Hugh -Evaile? Pam na fasa chi yn gada-el i mi wybod gtwl i mi ddwad i'r bricd'ae ? Yn 01 fel rydw i yn deall nid Jesse Foulkes ydi yr iiTiigr un sodd yn troi ei geifn ar y clwb. Mi rydw i wedu derbyn enwau amryw erailL Prun byn- ag oofiwich fi aibyn nhw i gyd, a boed i chi a. hwythau gael. Nad-olig llawen a chariadus iawn yw dymuniad—Die Jones- AT MISTAR W. T. NEWMAN, LLANDUDNO. Syr,-W-ydd-ocl chi, Miatar Newman, mai "dyn newydd" ydi newman yn Gymraeg'. Os nad ydiach ohi yn fy nghoolio, gofynwtsh i Mistar Suunnier- Wel, mi glywais l.ogia'r bel droed yn Ooomvy yn deyd imti arnooh ohi roedd y bai aim fod nhw wedi colli yn Llandudno dydd SOO. wm. Ma nhw yn deyd fod chi yn eistedd ar y "grand stand," ac yn deyd wrth chrwareuwre beith i wneiud pan ddioi y bel yn agoe atynt. Wei Nadolag haJptæ iatwn i cha, gyfaill- AT MISTAR MACINLAY DAVIES. LLAN- DUDNO JUNCTION. Syr,Chlywais i mo'ch haraes chi yn canu er's tadiwm rwan. Mi ddywedodd Simon Wlilias bod chi yn gailu gwneud i bobol chwerthin wrth ohiwareu billiardli llawn gymaint ac y t-t-dda dhi yn gwnoud pan yn canu eich oancuon digrif- Ar yr un pryd mi rydw i yn meddwl v basa. yn well gen i eich clywed yn canu "Morgian a Shan" nag yn taro rhyw bel bach o gwmpas y bwivld. Mae rhyw eon eich bod chi yn mynd i ddod allan fel ymgedsydd yn Ethol.ad Cyn5hor Gwledig Conwy yn mis Mawrth nesaf. Os yw hyn yn wiT, iIW OB ewch chi i mewn mi tydd hanes y cyfarfodydd yn y "Pioneer" yn werth eu darllen. Wel, cymerwoh otal o'ch ymbarel yn jistod y gwyhau, a boed i chi g'ael Nadoiig llawen iawn heio Mistar Ted Jones yu Glyn y Marl yna. AT MISTAR HARR1 DAVIES, GLAN OONWY. S^r,—Mae'n debyg cich bod yn brysur iawn gyda' Etholiad. GofaBwcih gael y dyn goreu i mewn pwy bynBiff ydi 0. oiid cymerwol ofal j r pregethwra Boed i ohi dreuiio Na-dolig llawen yn ivghanol yr boll helynt. Nid 000 gemytf JJe i ysgrifenu ychwaneg o gardia, ac os rydw i wedi gadael rhwun allan oedd yn diegtwyl am gerdyn, maddeuweh i mi achos wneiff y Golygydd ddim caniatau ychwan- eg 0 le i n. Boed i fy holl ddarlLenrwyr gael Nadohg llawen a dedwvdd vw tywir ddyinuniad eich hen gyfaul, y PIC JONES.

Mistletoe Mewn perth yn as i ddefnyddiad y mistletoe ar wyliau y Nadoiig1 y mae yr arferiad yn un hen- afol iawn, ao wedi ei chario hKd ein dyddiau ni o amsei-oedd paganaidd tra boreuol. Pa le byn- ag y bodolai Derwyddiaeth, byddai y mistletoe wedi ei blethu o amgyloh y tai, fel y byddai i'r ysbrydion ooedwigol ehed^g atynt hyd nes j byddai i. dymhor cynhesach eu had—alw hwy i'r coed. Ymddengya fod yr holl wkdydd Gog- leddol yn dal yr uchelwydd (mistletoe) yn y bri mwyaf. a darllenwn yn Virgil nad oedd yn an- adnabyddus yn sereinoniau crefyddol yr henaf- iaid, yn enwedig y Groegiaid. Yr oedd tori yr uchelwydd yn seremoni nvysgfawr anghyffred- in. Aethai y bob! mewn gorymdaith; cerddai y beirdd yn glntaf, yn canu eniynau, tra y blaemorid y Derwyddion gan gyhocddwr (herald). Yna deuaa eu tywysog, yn cad ei ddilyn gan y bobl. Gan fod yr uchelwydd yn cael ei ganfod ar dderwen, torai IYwy-vg y Derwyddon ef a chryman aur, a rhoddai ef i'r Derwyddon eraill, y rhai a'i derbynient gyda'r amlygiadau mwyaf o barch. Ar ddydd cynt,af v flwyddyn rhanent ef yn mj-sg- y bobl fel planhigyn cyeegredig. Y mae yr uchelwydd yn llefaru row) wrthym ni am Nadoiig llawen fel amser bendigedig a dedwydd nag am ddyddiau oethiri derwydd- iaeth, ao nid ydym yn ymdrafferthii myned at y dderwen er oael y gangen angbyffredin, fel y gwnelai yr hen Dderwyddon. ond yn ymfodd- loni ei dori oddiar y pren afalau, ei hoff le, neu y ddiuenen, yr a^etnnen, etc., ar ba rai y tyf ond lied anfynych. Yn mherllanau swyddi Wor- cester a Ilenffordd, y mae Hawer hen goeden yn w»yrddlas a phrydferth yn y gauaf, pan y mae ei dhanghenau yn llawn a dail eurliw yr uehel- wydd, grawn perlog yr hwn 6ydd jm aeddfed yn union' yn yr adeg pan y mae angen am danyijit er ycbrw at lawenydd y Nadolig.

Fare Iluii, ac ere 111 82 oed, bu farw Mr Davici Richards, & fu'n harbwr Porthmadog ain 23 mlynedd. Cyn hyny yr oedd yn gadbeai. AnwrbynwT aelog ydoedd. ao un o fiylfaenwyr y peIl Oudo yn j dnIa

Hen Chwedlau Diddan. Tyhvyth Teg yn dawnsio yn riono 0 gwmpas magien Penybono. Saif Penybonc tua chwarter nnlldir i'r de- ddwyrain o Bentref Cororion (g'er Bangor). Byddai Tylwyth Teg yn cadw dawnsfeydd yno mewn cylchoedd, a byddai llancia.u y fro yn cyrchu yno i edrych arnynt yn dawnsio a gwrando arnynt yn canu. Mae etifedd Coror- ion yn chwenyoh defnydd gwraig o hiliogaethy Tylvvyth Teg. Mae y gwr ieuanc wedi hoffi Ina yn dawnsio yn y cylch, ond yn mothu cael cyfle i'w c'hipio allan; ond un no--On daeth y lady ieuanc yn ddigon agos ato i gyffwrdd ymddo, ond metliodd ef a ohael digon o wroldeb i afael ynddi i'w chipio o'r cylch y tro hwn. Bu heb ei gweled yno am amseroedd ar ol hyn, ac mi aeth yn ddrwg ei hwtyl o'r herwydd, ac mae yn owyno wrth ei fam am y peth, ao mae hithau yn ei gynghori i ddial i fyned i'r lie yn fynych, ao os oedd y lady ieuanc yn meddwl rhywbeth ohono ef y deuai hi i'r golwg etc oyn hir. Yn mlien y tair noson dyma y lady i'r golwg, y mae yn nesu ato, ao yn cyffwrdd ag ef. Y mae yntau yn ei chipio hi allan droyleh y tro hwn. Mae y chwareu yn darfod ar hyny y noscn hono. Gwedi iddo ei dhipio y mae yn dyweyd wrthi mai ei reswm dros ei ohipio ymp aith oedd fod arno eisiau iddi wybod ei fod yn ei charu, ao hefyd fod arno eisiau iddi ddyfod yn wraig iddo. O'r diwedd addawodd hithau ddyfod yn wraig iddo ar dri amod. laf. Nad oedd i gael gwybod beth oedd ei hcnw hi, ond y caifai efe roddi yr enw a fynai efe arni er mwyn ei gwahaniaethu. 2il- Na fyddai iddo byth ei phoani drwy geisio ganddi fyned i un math o le addoli. 3ydd. Nad oedd efe byth i gyffwrdd un math o haiam ynddi, onide torai y briodas am byth. Ar y tair amod yna bu iddynt briodi a byw am ddeugain mlynedd yn ddedwydd gyda'u gil- ydd. Bu ganddynt ddau o feibion, yr oeddynt yn byw yn Mhalasdy Cororion; stoo y ffann oedd ddeg buwch moel, tarw penwyn, dau o geffyl- au, par o ebolion, a nifer o ychain banog, llawn- der o aur ao arian na. wyddai neb o ba Ie y deuai. Ar ddiwrnod ffair yn Mangor yr oedd ar y gwr eisiau g-werthu un o'r ebolion. Mi 'roedd y gwr erbyn hyn mewn gwtn o oedran- Mi aetli i'r cae i ddal yr ebol, ond gan ei foddipyn yn llesg mi fu yn hir o amser yn oeisio ei ddaJ ac yn methu. O'r diwedd mae y wraig yn myned l edrych beth allai fod y mater, ac mi welai fod y g"wr yn methu dal yr ebol, ao mae hi yn myned i'w helpu. Mae hi yn aionc ao yn heini o hyd fel ag yr oedd pan yn ferch ieuanc. Y mae hi yn cael gafael yn mwng y oeffyl ac yn ei ddal. Yr oedd rheffyn main a ffrwyn yn Ua.w y gwr at ei roddi yn mhen y oeffyl, ao mewn cajrtgymeriad y mae yn estyn y ffrwyn iddi yn lIe y rheffyn, ac mae yr haiarn ynddo yn cyff- wrdd a'i braich, ao oherwydd hyny y briodas yn tori i fynu am l-t-th. Ar 01 dyweyd "tra.rwel" y mae hi yn galw ar yr holl stoc ati-y deg buwch moel, y tarw pen- wSnclau geffyl, a'r ebolion a'r ychain. Gwedi eu cael oil ati y mae hi yn myned ar ei phen i lyn Cororion, a'r anifeiliaid yn mlyned gyda hi. Ar hyn mae y gwr yn myned adref ao i'w wely a thori ei galon a marw. Ond bu y ddau fab fyw yn hir wedi hyn yn hen lanciau o hyd, a phawb yn oeru fod eu mam yn estyn digon o arian iddynt o hyd tan fuont feirw- Ar ol iddynt hwy farw mae y Tylwyth Teg wedi myned o'r golwg am byth yn yr ardal- Yroedd y traddodiad yima yn cael ei c'hredu gan bres- wylwyr yr ardal yn yr oce o'r blaen

OHWEDL TYDDYN BARCUT YN AGOS I CORORION, BANGOR. Tyddyn i odro tair buwch oedd Tyddyn Barout. Ar dymor haf 'roedd gan y wraig etfeilliaid, ac aeth i odro pan oeddynt tua thri mis oed o dan ofal eu chwaer, yr hon oedd yn wyth mlwydd oed. Yr oedd y chwaer tra fu y fam yn godro wedi gadael y plant yn y ty a myned at ferch bach Tyddyn Sarn i chwareu, a phan oedd y fam yn dyclhwel^d o odro ac yn nesau at y ty fe glywai y plant yn crio yn anghyffred- in, ac mi fu y fam yn m&g-u y plant am flwydd- yn ar ol hyny, ond nid oeddynt yn prifio dim o hyd, ao mi gredodd y fam o'r diwedd fod y TyliN-yth Teg wedi ffeirio y plant, ac mi 'roedd wedi amheu hyny er yn union ar ol adeg y crio ma-wr, ao yn mhen tua blwyddyn wedi hyny mi holodd y gwra-gedd o'i chwmpas beth fuasai oreu i wneud iddynt, ac mae y gwragedd hyny yn ei chymghori i fyned at uBdlWgan i ofyn ei gynghor ef. Ar ol myned at Cadwgan y mae efe yn ei holi both oedd yn sail iddi feddwl mai nid ei phiant hi cedd^nt. Mae hithau yn dyweyd ei bod hi yn methu gweled y plant yn dangos dim eerch tuag ati fel fydd plant yn arfer ddangos at eu rhieni. Mae yr hen Gad- wgan yn holi y wraig a allai hi gofio aim ryw adeg neu amgylchiad y gallasai y Tjlwy'th Teg fod wedi cael hamdden i newid ei phlant hi am raj eradil-pe buasai hyny yn rhyw lantais iddynt hwy. y gwna.i y Tylwyth Teg hyny yn union os y ca-ent gyfle i wneud. Mae hithau yn adigofTa i Cadwgan yr amgylchiad flwyddyn neu èdwv yn 01 pan oedd hi wedi gadael eu chwaer bach ryw foreu i fyned i odro, ond fod y chwaer wedi gadael y plant a myned i dy oyfagoe, a byth or hyny ei bod hi wedi amheu yn eu cylch hwy. Cynghor Cadwg'an oedd i'r wraag i wneud prawf arnynt, ao mi 'roedd Cadwigan yn pwyee ami i wneud rhywbeth na. fyddai hi byth ) n arfer ei wncud, ond heb gymoryd arni yn eu glk-ydd hwy ei bod hi yn gwneud dim felly. Vi gjTiglior cf iddi oedd iddi eiaraa liawer a'r '\n yn nghylch darllaw mewn plieigyn wy iar. ac y byddai ganddi erbyn ncs dranoeth pan ddeuai adref gwrw newyckl iddo ao felly yn y olaen. Dranoeth mae hi yn myned yn mlaeti gyda ei swyddi, ond heb son dim wrth y plant, ond gadael iddynt wybod beth sydd yn myned yn mlaen. Yna y niaent yn eisial yn ddistaw a'u gilydd, ac yn gwneud difyrwch wrth weled eu mam dybiedig yn gwneud felly, ao yn dweyd y naill wrth y Hall: "Mi welsom ni fesen cyn dirwin; mi welsam ni wy cyn iar; ond ni wel- eom erioed o'r blaen ddarllaw mewn cibyn wv iar," ac y maent yn ohwerthin a'u gilydd, ac wedi i'r prawf droi yn ffafriol i'r dybiaeth riai nid ei phiant hi oeddynt y mae hi yn myned at Cadwgan am gytfarwyddyd pellach. Ac mae yntau yn ei chyfarwyddo i gOQi cyn oodi yr haul a ohipio y plant, un dan bob oesail a myned a'u taflu hwy i Iyn Oororion, ao y byddai ei phiant hithau wedi dyfod i'r ty cyn y oyrhaeddai hi yno, ao wedi prifio yn noble. Ac felly fu. Drwy y pethau hyn y mae yn rhaid ini gofio bod yr hen ohwedloniacthau yn yr hen dfhser yn cael eu credu yn mhob gwlad lie mae oangau o'r genedJ Geltaidd wedi oesi, ond erbyn hyn nid oe.3 neb yn gwelcd Tylwyth Teg, Jack y lantarn, oanwyll, gorph, na dim o'r fath, ac yn wir yr W,Y1 fi wedi oerdded y rhan f-w-yal o sir Gaemarfon bob awr o'r dydd a'r nos, o Chwe- Gaernarfon bob awr, o'r dydd a'r noe, o chweoh o'r glocli bore dydd Llun hyd ohwoch o'r gloch y bore dydd Llun oanlynol am bum' mlynedd a'r hugain, ac na welais i ddim byd o'r fath ag a grybwyJlir uchod-H.R., Pentraeth.

Deddf Newydd y Plant. CYHUDDO RHIENI YN NGHAERNARFON. Yn Ynadlys Caernarfon, dydd Llun, gerbron y Maer (Hesiadur J,. T. Roberts), Mrd Richard Thomas, John Fletcher, a Robert Griffith, cy- huddwyd y rhai oanlynol gan Dr. E. Ll. Parry Edwards, ewyddog meddygol, 0 eegeuluso eu plant: Margaret Roberts, 9, Skinner-street; John a Laura. Pritohard, 6, Jearkins-oourt; Wm. al Maria Davies, 24, Weil-street; Jacob ac Ellen Harrington, 52, Mountain-street, a Graoo Ammi Daniel, 2, Batik-street- Erlynai Mr E. R. Davies, yagrifenydd addyag sir Gaerraarfon, a dywedodd nad oedd arno eisieu i'r Fainc roddi oasb drom ar y bobl hyn, end ei amoan wrth ddwyn yr achosdon yn mlaen oedd caei y rhieni i sylweddodi eu cyfrifoldeb vn y mater. Dygwyd yr achosion yn mlaen dan Ddeddf y Plant. Yr oedd y plamt oil mewn cyflwr budr iawn, ychydig o ddillad am danynt, a'r rhai hyny mewn cyflwr bu<Jr. Yr oodd eu oartrefi hefyd yn y rhan fwyaf o'r achosdoai yn fudr. Yr oedd y meddyg wedi archwilio y plant dair gwaith cyn dyfod a'r aohosion yn mlaen, ao yr oedd gwellliant wedi cymeryd lie ym yr achosion oJil yn ystod yr ychydig ddyddiau di- weddaf. Ymddangosai IJawer o'r diffynyddion fel po nad oeddynt yn isy,weddoli difrifwch y cyhudd- iad, ac er mwyn rhoddi iddynt gyfle i weila cyflwr eu paant gohiriwyd yr oil o'r achosion am fis.

fAsk your own Grocer for !) ANGLO I MARGARINE. < per lb., with half pound given free. to

Nedion o Glip y Gop. (Gan "Wil y Gweithiwr."). Yn nghyfarfod diweddaf Cymdeithas Ddiwyll- iadol Gwaenysigor, darllenwyd papyr rhagorol g'an Mr J. O. Roberts ar syniadau y Saeson ar gadwiiaeth y Sabboitli. Cyimerwyd riian hefyd gan y Medstri Edward Parry, Bed Og-wen, ac Edw^ard Thomas Jones. DYSERTH. Ymddengys fod rhaa cyfeijlion o'r lie hrwn rhyw dro wedi taJu ymwediad a'r "The Five Alls," Marlboroiujgh, oanys yno canfyddid wrth ben drwB ty tafarn ddarlun o frenin ao o dano yn ailgraphedig, "Yr wyf yn Uywodraethu pawb," yn nesai ato eggtab yn hawlio ei fod yn g-weddio dros bawib, a bargyfreiibliiwr yn ei ochor yn hys- bysu e fod yn dadleu ar ran pawb; milwr yn nesaf at hwnw yn bawlio ei fod yntau yn ym- ladd dros pawb, ac yn ddiwedda.f yr hen ffarmwr yn ymftnostio ynddo ei hun mai efe oedd yn taJu dros pawb. Pan aeth yn ddadl yn mysg aelodau Cym- deithas Llenigarwyr y lie hwn yr wythnos ddi- weddaf pa. un oedd fwyaf o werth i gymdeithas a'i masnach-Ar, llongwr ai amaethwyr pender- fynodd y mivtafrff mw ohonynit mai y pen- acth ydoedd yr hen ffarmwr- Wedi hyn, yn ddaamheu y bodd hil Hu Gadarn yn oanu yr hen benill hwn yn fwy gwTesog nag erioed:- "Ffarmwr oedd fy nhad a ffarmwr oedd fy nhaid, A ffarmwr ydwyf finau, y goreu yn y blaid. TRELCGAJST. Fel mae rhajgor Tihwng eeren a seren, felly ceir rhagcriaeith yn mysg- ysgolfeistnaid em gwlad. Un o'r dycldtiau oer a gwlyb aeth heiibio i ar amser gollyrtgdod plant yogol ddyddiol y Ile hwn yr awr ginio, yr oedd yn gwlawio "hen wragedd a ftyn." Beth oedd i wneuthur i ar- bed y plant druain rhag cael eu g'wlyohu hyd at eu crwyn? Penderfynodd y prifathraw, "Mr Fidler, daraw yr hoel ar ei phen. Anfonodd rai o'r beohgyn cryfai ar neiges—un i'r faelfa agosaf i giyrchu blawd ceirch a siwgr, arall i fferm i gyrchu llefrith, ao wedi eu cael aeth ati i'w rhoddi ar tan, a chafodd pob un o'r plant dldiigon o'r dianiteithfwyd hwn. Ni, chanvsanit erioed eu boddhau yn well yn ou cmio. Diolc.h i Mr Fidler aim ddaaigos y fath esiarnpl dda o gareddigrwydd Yn sicr buasai cinio Nadoiig- o r math hwn yni lliawer iaohaah i blant nag a. geir yn gyffredin. GALLTMELYD. Dealhm fod y pwyilgcr a ddfywiawyd er ceisio allan y cynlhin goreu o gartihfToeydd i'r He wedi cyfarfod y Cyn,J,hor Plivyfol. Felly le gear gwy- bod yn fuan i pa beindlerfyniad y daethant. Cafodd Cymdeithas Ijenyddol y Wesleyaid y fraint o wrandaw da;rl'emad papyr gun Mr Lewis Hughes ar "Dadolaeth Duw." Yn ea cySaclod dilweddaf y llywydd ydoedd Mr T. A. Williams. TREFLAWNYD. Dymunrwn longytfarch Miss Violet Elsie Jones, meTcih Mr a. Mrs Jones, Wynne Schools, yn ei gnviaith yn enijj tyntysgrif mew; uchel mewn cerddoriaeths DyEjgybLes i Mr BJan Warhurst, Rhyl, ydyw Mesas Jones. DYDD NADOLIG. Unwaith eto dymna yr hen Dad Na.doli.g wedi dyfod i dahi yimweliad a ni. Y mae liawer o gyfnewidiadau wedi cymeryd lie er pan y g'wel- som ef o'r lxlakn-ltawer aehvtyd wag-, hen deulu- oedd wedi eoich-walu, a phobl newydd wedi cym- eryd eu lie. Cyimysigtedig o lawenydd. a galar fydd y Nadoiig hrwn fel ed ragflaenorion, ond rhywsuit, y rrae pawb yn cael eu srrioli pan y daw yr hen "Father" i edrych am danom yn ei glylch bdynyddol. Hen Dad y Nadolig .¡1I. Er orymu dly gefji A'th wailt feJ yr eirai Yc 0 amgy-Lch dy ben; Ti ddygaist fendi.thion I fyrddiwn eraoed, Mor anmyl yn wastad -3 Yw swn dy droed. j ?. Hen Dad y Nadoiig- Ar ddeuiin y fam, Yn ddsgwyl am danat, Mae'r bychan dinarn, A'r hen wtr byr gam rail ;f A'i bwys ar ei ffon Pan gionfydd dy wyneb Edryoha yn Hon. Ni fu unrhyw hen dad erioed yn em byd yn cael ei garu yn fwy gan bob gradd na Father Christmas- Dygodd fendithaon aneirif i gyr- haedd y rhai cedd bron ar ddarfod sum danymt. Liawer o flynyddoedd yn ill yr oedd rliew ao eira wedi cloi bwthyn bychran anghyebell mewn rhan o G^imru. Yr cedd yno dad a maim a thyaid o blant, ond y ruoson cyn y Nadolig nid oedd yno damaid o fwyd yn y ty; ond boreu dranoeth wele ddyn yn arwain march wedi ei Iwytho a pliob math o drug'a.reddau iddynt, a phan ofyruwyd pwy a'u hanfonodd, yr atebiad ydoedd mai Father Christmas. Felly yn ddi- amheu eleini eto, bydd gan filoedd achos diolch i'r hen dad am gofio am danynt. Dymunaf Nadoiig bendithiol i bawb.

Diwedd Alaethus Melinydd. Dydd Gwcner, bu Dr. Prytherch, Dirprwy- Grwner y sir, yn cynal trengholaad air gorph Hugh Jones, Pyllau, Mynydd Bodafon, yr hwn a laddwyd yn Melin Esgoo, Llandyfrydog, foreu Mercher. Ymddengys i ddiiiad y tranoedig fyned i a,fae1 un o'r ochelydd. Yr oedd wedi marw pa.n y deuwyd o hyd iddo. Bwriwyd rheithfarn o "Farwolaeth ddamweiniol," a phas iwyd pietidlais o gydymdehnlad a'r teulu yn ci pro fed ig aeth, ac hefyd a Mr Wm. Hughes. Achosodd y digwyddiad alaethus ddychryn maw: yn yr ardoj, Fe golir i ddamwain anigeunl gyffclyb gymeryd lle yn Melin y Frogwy. Bod- ffordd, rai misoedd yn oJ. Dydd Sadwrn drachefn cludwyd gweddillion y truan i fynwent Llanfihangel T.B. Yr oedd y trancedig yn aelod gweithgar yn Eglwys Caer- salem, a mawr yw y Bwlch ar ei ol. Gwasanaeth- wyd wrth y ty gan y Parch John Owen ac ar lan y bedd gan y Parch A. Davies, rheithor. Nawdd y Nef fyddo dros y teulu yn eu profedig- aeth chwerw.

"CYFARCIIIAD Y NADOLIG." Chwenych rwyf heb achwynion-rin diliau'r Na-dol-ig i'th galon; A thiwroi o fri i'th fron, Ao yfed i hen gofion. ( Bloeddia'r gTvyliau fod blA-yddy-n-wedi Er fod mwy i gen lyn (myn'd Ond oofia, edwina dyn, Daw ei yrfa i derf vn, WILLIAM WILLIAMS. Glasfryn, Gwalchmiai. Y NADOLIG. Tonodd borau gwyn Nadoiig Eto ar ein rhawd; Cyfrwng- ydyw i'r haelfrydig Gofio y tylawd; Dyma'r dydd daeth Iachawdwriaeth Rad i ddynolryw, Ffrwyth m.\fyrdod dwyfol Arfaeth Crist Eneiniog Duw. Tra gwrandawai Uuoedd anian, Canai myrdd o ser: Cwisgat 'r wawr sandaiau ariall Er croeaawu'r Nor; Coed y maes a girrai'u dwylo Gan addoli ngbyd, Tra mae'u Crewr Mawr yn hune Yn Ei breseb gryd. ) Llithrai'r awel dros y brynia,u Yn nghymdeithas Duw Llawnion cedd ei thannau hithau I 0 garolau byw; Teyrn y dydd fry, fry esgynai Gycla'i siriol drem, Mewn gwyleodd-dra yr edrychai Ar y Dwyfol Em. Lluoedd engyl gwynfydedig Ddaeth i gUn.u:n gor; Gydn/u lleisiau cysagredig Dan arwedniad lor; Hrwj'thau'r dootliion a'r bugeiliajd Ddaethant yn gytun, I addol' 'r Duw Bendigaid, Wisgai natur dyn. Llebty'r milyn—sanotaidd drigfan Wyt yn ngtolwg llu, Yn dy ddinod breseb bychan Bu fy Mhrynwr cu Mair a godwai %vyliadwriaeth Drooto rhag pob braw, Yntau eiplai'r Groadigaeth Gyda.'i Ddwyfol Law. IYefciJyd Dirw By'n marchog eto t Ar adenydd Nef, Newydd da i nid ganddo-- Clyweh Ei e^jjur letf: "Ganw yd i chwi heddyw Geidwad, Mab fy Mynwes Wen; Rhoddweh Iddo fyw gfoesawiad, Mynfwch Ef yn Ben- ni. GLAN CEFNI.

Marwolaeth Cerddor Cymreig. Nos Sul, bu farw Mr David Lewis (Tawelog), Tawelfan, Dolgellau, ac e-fe yji 68 mlwydd oed. Yr oedd yn gerddor gwych; yn arwcinydd yn nghapel Annabynol y Tabernacl, a bu'n cyflawni swydd gyffelyb mewn amryw gymanfacedd. Cyd- nabyddodd a'r awen hefyd. ao enillodd luaws o wobrau am farddoniaeth.

Ymgeisiaeth Arglwydd Hugh Cecil. Mae Mr Arthur Evans, y Diwygiwr Tc'^wl, ar gais Arglwydd Lansdowne, wedi lynu yn ol ei ymgeisiaeth am y swydd o gyn-yoluol- ydd Prifysgol Rhydychain yn erbyn Arglwydd Hugh Cecil.

Prinder Gweinyddesau Cymreig Yn Mwrdd Undcb Treffynon, ddydd Gwemer, bu mater dan sylw sy'n haeddu sylw merohed Cymru. Ystyriai y Bwrdd geisiadau am y swydd o weinydd-es yn ysbytty'r tlotty, ao yr ocdd deg wedi ymgeisio, ac yr oeddynt wedi pasio i ymohebu ag ymgeiswyr detholedig. Y Parch Dr. Oliver a ofynai pa nifer o'r rhai ym- gerisiient oedd yn abl i ddeal1 Cymraeg (yr hyn oedd yn amod yn yr hysbysiad), ac atebwyd ef nad oedd dim un yn Gymraes nac yn deail yr iaith.

Marwolaeth y Parch. Morris Lloyd. Bu farw y Parch Morris Lloyd, cyn-fioer LLan- elltyd, ac wedi hyny ficer Llaneilian, Sir Fon, a deon gwiadol TwrceJvn, yn Nghohvyn Bay. yn 72 mlwydd oed. Yr oedd wedi rhoddi fioeriaeth Llaneilian i fyny er's peth amser, ac yn trigianu yn Colwyn Bay. Yr oedd y gwr parchedlg yn adna.byddus fel boneddwr llariaidd a charedig, yn bared bob amser i gynorthwyo pob achos da.

Afiechyd Mr Balfour. Cyhoeddwyd y mynegiad swyddogol ca-nlyn- 01, nos Lun — Mae Mr Balfour yn dyoddef oddiwrth "pul- monary catarrh," ac wedi ei waihardd gan ei feddyg i fyned i'r wledd yn Nghlwb Ceid- wadol Edinburgh, dydd Llun. Mae pob lie gyrph wedi eu llosgi, ac ofnir fod rhagor yn gyhoeddiadau ddchreu y flwyddyn newydd, ond mae gorphwys yn hanfodol o hyn hyd hyny.

Apel ar Ran Gwyneth Vaughan Y mae y lenores adnabyddus, Gwyneth Vaughan, wedi cyfarfod ag ami a blin anffod- ion trwy hir nychdod ei phlant, ac erbyn hyn y mae hithau ei hun ar wely cystudd a'i deheulaw yn ddirym. Apelir yn daer am gyfraniadau i'w diddanu yn ei phrofedigaeth- au dwys, a cheir y Parchn. Rhys J. Haws, Bethesda, ac O. J. Owen (Alafon), Ysgoldy, wedi cymeryd y mater mewn llaw. Bydd yn dda ganddynt dderbyn cyfraniadau at achos mor deilwng.

Tan Mawr yn Llundain. Torodd tan mawr allan yn Llundain, dydd Llun, yn masnachdy mawr Mri Arding a Hobbs, dilladwyr a dodrefnwyr, Clapham Junction. Yr oedd oddeutu 300 o wasanaeth- yddioai yno ar y pryd. Caed hyd i bump o gyrph wedi eu llosgi, ac ofnir fed rhagor yn yr adfeilion. Llwyr losgwyd yr adeilad, a dywedir fod y golled yn l,000,000p. Ceisiodd Mr John Burns gyda chorphlu o wirfoddol- wyr estyn cymhorth i achub bywydau. Pan glybu fod rhai o'r gwasanaethyddion i mewn yn yr adeilad, rhuthrodd i cliwilio am danynt, a bu agos iddo gael ei ladd trwy i ranau o'r muriau ddisgyn yn ei ymyl.

Hen Gerdd Ddoniol I'w onanu yn y Llcerig Gymdeithas, yr hon fydd wedi ei aofydlu i'w chadw yn irrws Nant Tafarn, yn fisawl, ar ddydd Iau nesaf o flaen y llawn lloar, B.A., 1765. Ar y don a elwir 'Susanac" Deuwn, frodyr, difyr dyfiad, LJawn oferedd, oil un fwriad, I foliannu Ion haelionus, Goruchel gwylddoch, gonohwyl gweddue; Am ei ddoniau yma i ddynion. Afradlon hyllion haid; Sydd yn dilyn airwadalwch, A difrifweh coeliwch caid. Fal pysg traflyngcwn, Fal bleiddiaid bloeddiwn, Ag yfwn yn ddi gwra i At iechyd Hymen. A Syr Sion Heidden, Tra dalio lien y pen a'r pwrs." Marchogwn oil yr Hobi Cwta, Gwiw yw tuedd i Gatea; I Fioews rlioddin-n foliant cyhcedd Am gu lwyddiant yn ein gwieddoedd, Nyni, leuadog, ddoniog ddynion, Llocrigion wyiltion wedd, Sydd wedi 'niroddi unfodd i feddwi, Ag i'w glojnvi ym mhob gwledd. "Fal pysg traflynewn," etc. Nid trwy falaas y trafoiiwn, Ond trwy fwyniant taer erfyniwn Furm a breoci, gwaddod hefyd, Hap-us ffyniant hops un ffunud; Ni yfwn fennyd yr hen a'r newydd; Pair gynydd pur i'r g'vvaed, Tra gallom serfyll ddynion selyll, Aeron trythyll ar ein traed. "Fai pysg traflynewn," etc. Llyncu'r gwlaw mae'r dtlaear liwdeg, Ag yn chwenych cael yohwaneg; Mae'r mor yn llyncu yn ddi-rodnes Mil aJonydd mawl i'w fynwes; Yr ha.ul olwynog sy'n lle;ibio'n wresog, Y tonnog* furmog for; j Lloer, ser, fu'n yled yr haul gogoned Heb yetyriod am ystor. "Fal pysg traflynewn," etc. I Nid oes mewn natur sobrwydd addas Trag wyddollechyd sy'n myn'd o gwrnpa8 Meddw yw pobpeth sy'n ymsymud Felly'r byd sydd feddw hefyd; Y fai) fawr llenwch, heb ruso brysiweh, Hyfrydwch heddweh hir A'r gloywon wydrau o'i gogykh diau Dyna'r moddau gOreu gwir. "Fal pysg traflynewn," etc. Huw a gadwo ffrwyth y ddaear Haidd a hops yn llon'd pob talar: Y badell dderllaw fawr egoned, A'r dew iawn gerwyn din agored; Y mitt cwrnpasog- allog ilio, Pob peth yn gryno ei g-racn; A'r barilau, wiwber alwad 0 fawr drefiuad efo'r draen. "Fal pysg traflj-nown," etc. Rhoed Ion ffyniant, gw-arant gwiwras- Geniau dethol i'r gymdeithas; i g3, Einioes hir ag iechyd beunydd J I'n paun llawen a'n pen llywydd t Ag i'r aelodau, gwTol ydyiit, Eu tnemynt ar bob tro," j I fyw'n ungialon efo ein gilydd, 1 Trwy lawenydd beunydd bo. £ "Fal pysg traflynewn," etc. [ Pan dderbynir brawd i'r gymdeithas, fe renir y penill hwn:— Od wyd y mwynwr yn dymuno I'r ffydd hon gael dy fedyddio: Yn enwedig rvtfy'n dy nodi, Gcwrdd a braoc, ag Arglnydd Brecci: Rhaid iti'n wrol, draenio'n nerthol, t Mewn anniffygiol ffydd Dan fwynaidd fader Bacows dyna 0 nawt3 dewrder nos a dydd. "Fal pysg traflynewn," etc. R. J. A'i Cant.

WEHOS Lightning COUGH CURE The Ttu-est and suiest Temccfy oktainabl* for ACUTE COLDS I INFLUENZA CHRONIC COUGHS WHOOPING COUGH BRONCHITIS NASAL CATARRH CHRONIC ASTHMA WEAK LUNGa iuar Shttb. Km.. M.S.E.Sc.. TH* eel«br*t«d siMlyat, g*y»:—Liobtmiko Codsb CobB is Xwnpowd of pure Inrredienti. and is m most «xeellent reaedr for bronchitis, asthBta, and *» affections." Price Old, 1/1 i and 2/9, of all Chemista. ss B -m TO FARMERS & ESTATE AGENTS. GROUND LIME f IN BAGS j FOR AGRICULTURAL PURPOSES. For Prices, apply to the Manufacturers, RAYNES & CO., LLYSFAEN QUARRIES and LIME I. WORKS, near COLWYN BAY, OR TO THEIR VARIOUS AGENTS, ø, ———"= J. [ Old Mother Owl say OMO is the I i c was'h'er for all & White thittga No more leaning over the wash=tub whilst the im- purities^of thewashrise into your face* With OMO you just boil I the thingSe in the copper. No ruhhi no-sctrubb]Lngle -V I Just half-an-hour's Boiling in OMO and water; and half-an- n hour's further soaking com* > I pletes the wash* J f Vi U ''j\ OMO ty made by FI Ml I Hudson's —a name JL famous in eVeryhome. l It represents I the 1 skill and expefience | of years of soap- | making, and is sold | p :? 1 z: :z, j .J.. _A Furnishing Goods for Xroas Presepts. LARGE AND BEAUTIFUL STOCK AT THE LOWEST POSSIBLE PRICES. PIONEER3 BOLD ST., LIVERPOOL. I CASH OR ON EASY HIRE TERMS. I CDCC All Purchases over 4f/-delivered FREE I A mas & G$nera/ Ucttdloyuo Flitt. to any Hallway Station in Great Britain I

Ewyllys Syr A. L. Jones. Ag edithrio cymunroddion i'w deulu, i'w I wasanaethydjeiion, ac i eraill yn ngwasanaeth yr Elder, Dempster a'u Cwmni, Cyf., ad- roddir fod cyfanswm gwertJi ystad y diweddar Syr Alfred Jones i'w roddi at amcanion eluseng-ar, y rhai hyny i'w penu gan ei gymun-weinyddwr. Mae yr ewyllys wedi dyddio 1904, ac ynddi darperir fod yr ym- ddiriedolwyr i gario yn mlaen, am gyfnod heb fod yn hwy na deng mlynedd, unrhyw a phob busnes ag y gallai Syr Alfred fod yn ei gario yn mlaen adeg ei farwolaeth. Anhawdd, wrth gwi-s, yw rhoddi amcan- gyfrif ar hyn o bryd, ond disgwylir y teiir maes o law ystad-doll ar oddeutu tri ciVM r miliwu o bunan.

Yr Ystorm yn Lleyn. Cododd j'storom gref lies Fawrtli, a c.han i'r gwynt ohwytihu i fewn i a,nig<,ffa St. Tud'waJ, per- yghvyd dioig-ehveh y Hong-au oedd wedi angori yno. RiwxijS wyth a rutw o r gioch y nos bu i'r "Prosperity" a'r "Unity" lusgo eu hangorioii. D-j-ethant 1 wrthdarawiad, gan achoei ninveidlilau difrifol i'w gilydd. Datodd ajigorioin yr "Unity," ond gyrwyd y "Proeperity" i'r lan gan yr yatorom. Achubwyd criw (7) y ddwy long gari fywydfad Aborzooli. Perthynai y ddwy long i Borthmadog. Y nos Wener flaenoirol aeth y "Laura Griffith" fPorfchtmedog) i'r lan yn MiorEh Oreiriad, a thor- wyd hi yn ddarnau ar y creigiau. Atfhubwyd y criw.

Nos Sul. dewiswvd y Parch John Pritchard, M.A., B.D., Oesatwa, bron yn uufrydol i fod yn weinidog Gorphwysfa, Lianberia, yn olynoi i'r Paych G. Tecwyn Parry, yr fu yn weiiuidog yor eghrys (Mil ddeugain mlynedd, ac a yniddis wyddodd yn ddiweddar. 'Penodwyd y Cwnatabl David Humphreys, ae^foJ HeddJu Meirion, yn ath-raw gwyadoniiaoth ys- ^•1 Kvm«lagol yn Thornton Heath. Gwisga radd üoleg Aberystwyth. Penodwyd y Pfcrch J. E. Morgan, fioer TIan clwy, yn fioer Bistre. feA o)ynydd i'r Parch L. D. t H. Pryoe, warden Rbuthyn. Ordeiniwyd MT t Mrrgsai yn 1900; a bu yn giwmdyn Brymbo a J UeeyyiBML ,:It u- _<

,Lie,ooo i Qefoogi Masnach Rydd. Anfonodd Mr J. K. Caird, Dundee, 10,000p i Mr Churchill., er cynorthwyo i gario'a mIa-en y gefnogaeth i Fasnaeh Rydd.

Damwain ar y Rheilffordd ger Owrecsam. No Sadwrn, aeth dau dren i wrthdarawiad tuallan i orsaf ifancl Gwreceam. Taflwyd y pearianau oddiar J; rheiliau, a maluriwyd rhai cerbydau, ond Uiangodd teithwyr \n ddiariai.

Dvdd Gwener, cyseg-rodcl Esgob Llanehrj organ newydd Eglwys Marcfnviel. Costiodd y1 or^an 500p. ao y sr.ac arni "2 manuals and 16 stop*?. Rhoed hi gan Mrs Pie rev. Neuadd M-axchwiel. Rhoduodd Dr. J. C. Bridge, or. ganydd Eglwys Gadeiriol Caer, chwarcuadoamp., ua ami.

« of Zam*Buk, the ideal first-aid dressing B precedes fron rare herbal extracts, uk is entirely fre« from nasty animal fats K and mineral irritants. Zam-Buk not only B w soothes pain, hut it prevents festering B fi and blood-poison, and heals perfectly by S « ^rowinf new 3kin. Zam-Buk is, thert-^B MISHA"C