The Welsh Coast Pioneer and Review for North Cambria

tDADL_ CWYTHERIM. ihwedlau," 1111 ai da ai drvvg yw taenu ^g'lvvys nQ, testyn dadl Cymdeithas yr Dadlo„„- v!Wr:n' dan lywyddiaeth y Riheith- Evan Thomas, Tjr Newydd, mai drwg ydoedd, ao Ellis Thomas, Tyddyn Uchaf, mai da. Siaradodd amryw o'r aelodasi, a ctiaf- wyd hwyl neillduoJ. Hefyd cafwyd deuawd "Hywel a Blodwen," gan Ellis Thomas a Miss E. A. Edwards, Penygraig, a gorfu iddynt ail ganu. Treuliwyd noson hynod o adeiladol a difyr.

TANYGRISIAU. DARLITH.— Nofl Iau, dan lywyddiaeth Mr W. Mona Roberts, cynihaliwyd cyfarfod o'r Gynwleithas Lenyddol yn Bethel, pryd y tradd- odwyd daxlith oleu ar "Ysprydeg," gan y Parch R. Silyn Roberts, M.A. ANGLADDAU.— Dydd Gwener, bu ang'ladd Mr O. Parry. Cyanhaliwyd gwasanaeth cyhoedd- ue yn y capel. Decbxeuwyd gan y Parch John Owen, M.A., Bowydd, ac aeth y Parch Thomas Hughes, B.A., Rhiw, i weddi. Siaradwyd yn gynes am yr ymadawedig gan y Mri W. W. Morris ao R. Williams, Bo-oneiriau, a'r Parohn John Hughes, Jerusalem, a John E. Jones, Glynce'riog. Yr oedd yn biresenol hcfyd y Parch R. R. Morris ao amryw o Haenoriaid y gWahanol eglwysi. Diweddwyd trwy weddi gan y Parch J. Jenkins, Garregddu. Yna cychwyn- wyd am gladdfa Llan Ffestiniog, y gweinidogion yn blacnori, yna y blaenoriaid a'r Oe^ddion, y cerbydau a'r cyhocdd. Gwasanaethwyd wrth y bedd gan y Parchn J, R. Jones, B.A., Peniel, D. Hoskins, M.A., ao R. Silyn Roberts, M.A. Nos Sabboth traddodwyd pregeth angladdol yn Bethel gan Mr Itob.rts.-Dydd Sadwrn heb- ryngwyd gweddillion Mr G. Griffitihs, 'n- llwyn, i fynwent Llan Ffestiniog. CYNGHERDD Y DEML.- Nos Wencr, yn Carmel, llywydd y Parch R. Silyn Roberts, M.A., Arweinydd, Mr Cadwaladr Roberts. Cafwyd dadl gan Olwen Lloyd ao Annie Jones. Unawd gan Miss Janet Morgan, Blaenau. Ûn- awd gan Miss Gwen Lewis, Blaenau. Deuawd gan Llincs Dwyryd a'i brawd, enooriwyd. Ad- roddiad g'an Miss Jennie Roberts. Unawd Mr John E. Williams. Yna cafwyd drama, "Y Llys Dirwestol," gan amryw o aelodau y Deml. Deuawd gan Janet Morgan a LlinoH Dwyryd. Unawd gan Miss S. A. Morris, Blaenau. Ad- roddiad gan Mr J. H. Jones, Bcthania. Unawd gan Mr Richard Vaughaji. Eto gan Llmos Dwyryd. Diolchwyd yn g'ynes i'r oil oedd wedi gwasaaiaet-hu, a ohawsant fwynhau swper wedi ei arlwyo gan y ohwiorydd. cyieiliwyd gan Mrs Bryfdir Jones.

RHIWDDOLION. MARWOLAETH.— Dydd Gwener, pan ym min crhaedo ei 78 mlwydd oed, ar ol tair wyth- nos o gystudd blin, ymadawodd Mrs Elizabeth Hughes am yr orphwysfa nefol- Yr oedd yn aelod ffyddlawn o eg 1 wye y M.C. yn y lie. Gadawodd frawd, mab, a dwy feroh, yn nghyda nifer o wyrion ao wyresau yn y wlad hon a'r America, mewn galar a hiraeth am "yr hen nain" serohog'. Bu farw fel y bu fyw, mewn tangnefedd heddyohol.

PENRHYNDEUDRAETH POLICE COURT. SHARP PASSAGES BETWEEN MAGISTRATE AND ADVOCATE. The above court was held to-day week, Mr A. Osmond Williams presiding. Owen Jones and Robert Jones, Ty'n Boncyn, Penrhyn, were charged with being in pursuit of game on land in the occupation of Mr Richard Owen, Ty Newydd. Mr W. George defended. Police-Sergeant Davies said that each defen- dant had a gun, and carried nets with them. They maintained that they had permission to go on the land, but the tenant denied that. Cross- examined, Witness said he had received a letter from Mr George demanding the return of Ro- bert Jones' gun, but he did not return it. R. Jones had a hare, which had been shot, the de- fendant stating that he had found it on the ground. R. Jones had a gun licence. O. Jones told witness that he had borrowed the gun he had, which was true. Richard Owen, the tenant, said that he did not give the defendants permission to go on his land to shoot, but he did give permission to their father. Sergeant Davies was proceeding to put a ques- tion to the witness in regard to a statement made by him to the officer, when Mr George ob- jected. The Chairman over-ruled the objection, where- upon, Mr George asked that a note be taken of his objection? Mr G. H. Ellis (another magistrate) held that the constable could put the question, and said that he had had 30 years' experience as solicitor, and had always noticed that such a question was allowed. Mr George: I do not know anything about your experience, but the rule of evidence dis- tinctly forbids the admission of such a ques- tion. The Clerk was proceeding to speak, when the Chairman interposed, and refused to accept Mr George's objection. The Clerk: I must object to the way you have treated me on this and other occasions. I waa going to make a statement which would have prevented all this controversy and delay. I feel extremely hurt when I am not allowed to ad- vise the Bench. Mr George is quite right in his objection. Mr Ellis (to the Constable): Put to the wit- ness the written statement signed by him. The Constable did this, but the witness caid) that he had not his spectacles with him (laugh- ter). The Chairman (to the witness): Did you under- stand when you signed that statement that it contained what the oonstable said it did? The Witness repeated that he had given per- mission to defendants' father to go on the land, and that he meant that permission to be used also by the defendants. Mr George cross-examined R. Owen, and put in a signed statement by him, which exculpated the defendants from blame. The Bench asked how was it that Mr George put in this statement on his own behalf, but ob- jected to the prosecution putting another signed statement in? Mr George: I have the right in cross-exami- nation to put the statement in. The Clerk agreed with Mr George. The Chairman: The Clerk should wait until his opinion is asked. After Mr George had addressed the Bench, the case was dismissed.

UNDEB CHWARELWYR GOGLEDD CYMRU. CYFARFOD CYHOEDDUS YN BLAENAU FFESTINIOG. ARAETH GAN MR ELLIS DAVIES, A.S. Jo its i gwe'thwyr oedd—A ceddynt yn Undebwvr'' Yr SS ^r/v>dd °/-f?th yma yn fodd'o» i ddys- feu r gweHhnvr sut i fyw, cael telerau priodol i weith10 danynt, a thai priodol am eu JIafur. Yr oedd sefylifa y gweithiwr wedi newid yn fawr i'r hyn ydoedd 40 mlynedd yn ol. A oeddynt fel gweithwyr yn gwerthfawrogi y breintiau? pe byddent, fe ddeuent oil yn Undebwyr. Bu y dawy biaid wleidyddol a rhan yn estyn breintiau it gweithwyr mewn rhyddid a hawiiau, ond yn benaf y blaid Ryddfrydig. Yr oedd plaid arall—■ Plaid Annibynol Llafur—wedi codi erbyn hyn— plaid nas gellid mewn un modd ei hanwybyddu. N's gellid crechwen a gwawdio uwchben delfryd y blaid Llafur. Os nad ellid cydweJed ar yr oil a geisid a'r dull o'i geisio, nis gellid fforddio troi y blaid o'r neilldu. Ar hyn o bryd glynu wrth y blaid Ryddfrydig a ddylid, hyd nes y bo y blaid Lafur wedi rhoddi ffurf ymarferol i'w chynllun- iau. Dylid bod yn araf i beidio rhuthro l lyncu pethau a gynygir neb gymeryd amser i'w hystyr- led yn briodol. Yr oedd ei gydymdeimlad ef yn bersonol yn fawr gyda'r gweithwyr, gan ei fod wedi byw yn ein mysg yn Blaenau Ffestiniog am 30 mlynedd, a bob amser wedi cymeryd rhan gyda dyddordeb yn eu holl symudiadau. Am eu Hael- odau Seneddol, y rhai goreu iddynt hwy fel gwlad oedd y rhai godasant. o blith y werin. Yr oedd Sir Gaernarfon yn nodcdig o ffodus yn hyny o beth, gan fod y tri aelod wedi oodi o'r werin. Pobl felly oedd eu hangen ar y wlad yn awr, er mwyn cael eu cydymdeimlad a'u cynorthwy i gael diwygiadau a hawiiau y werin bobl (cymerad- wyaeth).. Mr R. T. Jones (ysgrifenydd newydd yr Un- deb) a ddywedodd fod yn dda ganddo gael bod yn bresenol y tro cyntaf hwn ar ol ei ddewisiad i'w swydd. Cydnabyddant oil nad oedd y cyf- nod hwn yn fanteisiol i siarad ar faterion llafur- awl, gan fod masnach mor wasgedig. Tuedd y chwarelwyr oedd ymuno ar adeg wan, a chefnu poo dorai gwawr ar bethau collia eu cydweithred- iad pan allent eefyll ar eu traed eu hunain neu mown bargen dda yn y chwarel, bob gymeryd y dyddordeb lleiaf yn y rhai weithiai yn eu hymyl am gyflog bychan. Ymffrostient lawer yn eu hawiiau, ond anghofient yn ami yr hyn a gostiodd y cyfryw i'r rhai ymladdodd am danynt. Yr oedd cyfrifoldeb gyda phob rhagorfraint, Dirywio yr oeddynt fel chwarelwyr am nad oedd cyd-ddeallt- wrioeth rhyngddynt. Dylent gllel eu talu yn wythnosol yn He yn'fisol, ac yna byddent yn llai o gaetnweiaion i'r masnachwyr. Yr oeddynt yn cymwyso eu galluoedd meddyliol at achoaion pobl eraill, yn lie at eu buddianau eu hunain. Vam," gymerent ddisgyblaeth, a fh vbient mai caethiwed ydoedd. Gwaeddid am ddeddfau i wella pethau, ond dodent eu gweini yn llaw P?bl er«H: Y nachwvr a'r dosbarth canol a weinvddent y deddf- au Yn lie rhoddi Deddf Bwydo Plant mewn grvm, rhoddid ymborth iddynt o di-ysorfa god- wyd trwy roddion yr ychydig peidio codi treth 1 borthi y plant er mwyn cael estyn cardod ifd- ynt! Beth a wna y chwarelwyr er cael y diwyg- iadau yr oedd eu gwir angen? Dim ond gwaeddi yn uchel a beirniadu ar ol eu cael. Beth oedd- ynt hwy am wneud? Nis gallent sefyl o r neill- du yn hir eto heb i ganlyniadau difnfol gymeryd lie. Eu nodwedd oedd dadblygu ar i fyny at y nefoedd, ond esgeuluso y rhan eafai ar y ddaear (cymeradwyjieth). ARAETH MR ELLIS DAVIES, A.S. Mr Ellis W. Davies, A.S., a ddywedodd mai amcan y cyfarfod ydoedd eu cael fel chwarel wyr i gydweiUliredu- Nid pebh i ddadlu dros trodi cyflog'au a threfnu i gaol streic, ond i fod yn ddigon cryfion i odhol streic. Y gwan oedd yn gwaeddi am streio a r'hyfel, a hyny yn ami er ei fudd personol; eu dyledswy-dd gyntaf yd- oedd gwneud eu hundeb yn allu cryf yn wleid- yddol a chymdcithasol. Y gweithwyr oeddynt naw o bob deg o etholwyr y wlad. Amoan cyn- taf L3 vwodraetfti yw amddiffyn bywyd rhag trais a goirmes. Dadlcuant dros i'r gweithiwr gael yr amddiffyniad hwnw. Dylent feddwl mwy am eu hamgylcihiadau a'u hangenion fel chwarelwyr, a galw sylw eu Haelodau Seneddol at y cyf- ryw. Yr oedd mwy o ddamwemiau yn eu plitih nag yn mhlith y glowyr, a chodai aiieohydon o'u g'alwedigaeth. Elai nifer fawr o'u plant i'r colegau trwy eniH ysgoloriaethau, ond torir eu Ihieohyd i lawn oiherwydd na ohaws.ant y gynhal- iaeth oedd yn briodol iddynt pan adref. Dylent roddi deddlau mewn grym ar ol eu cael. Dyna y ddeddf y cyfeiriwyd ati eisoes, Deddf Bwydo Plant yr Ysgolion. Gosodid hi mewn grym gan y Sais digrefydd, ond nid oedd un sir yn Ng'hymru wedi gwneud hyny- Yr oedd. y Llyw- odraeth yn b-axod i gymeryd i fyny bwnc y di- waith, a chyn pen y ddwy flynedd nesaf byddai y mater hwnw wedi ei setlo. Dylid cael byrdd- au gwaith i benderfynu materion llafur, megis, cyflog teg, eto. Nid oedd perehenog y chwarel \n cael peiriant newydd iddi yn rhataoh am fod y fasnadh yn isel, a pthaham prynu dyn a'i lafur yn is? Dylai Llywodraeth ofalu am waith i bawb er mwyn ei dyfodol hi ei hun. Dywed- odd Mr John Burns fod gwaith cynorthwyol (relief work) yn diraddio y gwcithiwr; ond yr oedd ef yn methu g'wekd sut y byddai felly mwy na rhyw waith arall. Dylai y Llywodraeth roddi gwaith i bob! trwy wneud reilffyrdd, eto. Gwariwyd pura' miliwn o bunau ar wneud roil- frordd ar draws amalwclh i Uganda, ond pa-iam nad gwario yr arian hyny yn y wlad hon ? Am nad oes yma gystal cyflo i Iuddewon haner Rws- iaidd ao ariangax i lenwi eu llogelli ar draul y trethdalwyr. Gwaeddid, "0 b'le ceir anaJi ?" Yr oedd Mr Ohamberlaini wedi ceisio oael arian at flwydd-dal i'r hen g'an y cyfoethogion, ac ar 01 methu, meddyliodd am wneud i'r tramcrwr <ldwyn y baiclh trwy osod toll ar ei nwyddau! (^niad Ayfedd oedd e-iddc# y Diffyndollwr. Ceid mwy o ariaal a mwy o waith, meddynt trwy Ddiffyndollaeth; gwneid pobpeth ar goet y tramorwr. Gosodid toll ar ei nwyddau, ac felly cael y doll at dreuliau cartrefol. Ond os coid rhagor o waith trwy gau nwyddau tramorol allan, sut" yr oeddid yn myned i dolli y nwyddau galuid allan? Yr oedd yn anmhos,bl cael y ddau beth, os ccid ual o honynt trwy Ddiffyn- dollaeth- Doder toll ar lechi tramor rhag dod i'r wlad hon er mwyn cael marcthnad i'n lledhi ni ein hunain. Beth fyddai y canlyniad? Nid oedd yr holl lechi tramor dd-euad i'r deyrnas hon mown blwyddyn ond cyfartal i un ran o dair o'r Ikchi wneid mewn un chwarel yn Arfon. Rhwng y Hechi a'r tiles yr oedd y frwydr, ao os gosodid toll ar y lleohi, pa le fyddai i'r llechi gystadlu wedi hyny ? Sut na byddai i Ddiffyn- doUaeth ateb yn Germani? Yr oedd yno bum' miliwll a'r hug'ain o ddiffyg, ao nid oeddynt mor ffol a dywedyd y gwnaent i'r tramorwr ei wncud i fyny. Y trethdalwyr oedd yn gorfod cyfarfod a'r diffyg. Gwaeddid fod oyfoeth y wlad hon yn myned ohoni yn brysur oherwydd na fabwj'siedid Diffyndollaeth, a bod y wlad yn dlawd. Oedd yr oedd Prvdain druan yn dlawd, gan fod y cyfrifon gyda'r dreth incwm yn dangoa fod yma fil o filiwnau o arian gan nifer fadh o bersonau yn unig! Dylent g'redu mwy mewn gofalu am eu pethau eu hunain a llai am faterion pobl eraill, a ch.redu mwy mewn u.ndeb a ffyddlondeb i'w Iharweinwyr (cymeradv^aeth hiirfaith) Siaradwyd yn mhellaoh gan Mr W. H. Wil- liams (oyn-ysg-rifenydd yr Undeb), R. J. Wil- liams, a R. Jones (Meirion).

GWEINIDOG NEWYDD Y GARREGDDU. CYFARFOD SEFYDLU Y PARCH JOSEPH JENKINS. Nos Fawrth cynhaliwyd cyfarfod sefydlu y Parch Joseph Jenkins yn nghapel y Garregddu, o dan lywyddiaeth Mr E. M. Owen, Bank-place. Daeth cynulleidfa gref yn nghyd, a chafwyd cyfarfod a. nawa hyfryd arno, ac yn fynegiad o briodas gydmarus iawn rhwng yr eglwys a'r gweinidog newydd. Wedi i'r gynull-eidfa adrodd Salm, ac i'r Parch R. Silyn Roberts offrynm gweddi, eglurwyd amcan y cyfarfod, mewn araeth ddoeth, gan y llywydd. Cyfeiriodd at unfryd- edd yr alwad, a'r hon y cydsyniodd Mr Jenkins, a dywedodd fod eu diweddar weinidog, y Parch D. Jones, wedi rhoddi pob help iddynt gyda'r gwaith, gan ddymuno i'r eglwys gael yr hyn oedd oreu ar eu lies. Rhoddodd groesaw i Mr a Mrs Jenkins, a dymunodd iddynt hwy a'r teulu bob llwyddiant a hapusrwydd yn eu plith. Darllenodd Mr. W. P. Evans lythyrau oddiwrth y rhai canlynol yn gofidio am eu habsenoldeb:—Mr J. Parry Jones, Y.H., Parchn. T. Griffiths, Rhiw; J. Hughes, Jerusalem; J. R. Jones, B.A., Peniel; J. E. Hughes, M.A., Engedi; a Mr R. C. Evans, cynrychiolydd y Cyfarfod Misol. Cyfeiriodd hefyd at absenoldeb Mr H. T. Owen, a dymunai adferiad lIawn iddo. Hysbysodd hefyd mai trwy amryfusedd y digwyddodd i'r cyfarfod wrtlidaraw a chyfarfod y gweithwyr, a gofidiai oherwydd hyny. Darllenwyd llythyrau cymeradwyaeth oddiwrth y Parch A. P. Morgan, Blaenanerch; Dr. Moelwyn Hughes, Aberteifi; Mr J. M. Powell, Aberteifi; a Dr. Cynddylan Jones. Yr oedd y llythyrau uchod, fel y sylwodd y Ilywydd, yn rhai gwerth ed gwrando, a'u canmoliaeth i gymeriad a gallu Mr Jenkins yn uchel iawn. Dywedodd y Parch Thomas Hughes, B.A., y Rhiw, ei fod ef a Mr T. J. Roberts wedi eu ncdi dros y Cyfarfod Misol i gynorthwyo y pwyll- gor yn eu dewisiad. Yr oedd unfrydedd a brwd- frydedd yn yr alwad. Daeth un hen chwaer ato gan ddweyd: "Mr Jenkins ydan ni'n dau," ac yr oedd yr un brwdaniaeth yn ngeiriau ac osgo pawb pan yn fotio. Er mai profiad byr oedd ganddo o Flaenau Ffestiniog, yr oedd yn sicr fod parch yr ardal yn uchel i weinidog. Yr oedd yn sicr o barchu pob gweinidog a barchai ei hun. Ysgrifenodd Mr Wheldon ato pan oedd pobl y Rhiw yn ei alw gan ei anog i fyned i Ffestiniog, y cawsai barch fel gweinidog. Wrth gwrb," meddai, "mae yn bwrw yno weithiau; ond mae yno hefyd ddigon o awyr iach a 'bracing.' Gobeithiai y byddai Mr Jenkins yn dringo'r mynyddoedd am iechyd ac ysprydoliaeth. Aeth ef unwaith yn nghwmni Mr Owen, Bowydd, i ben Moel Barlwyd, ac nid anghofiai byth mo yspryd- oliaeth unigrwydd a mawredd y mynydd. Ategodd Mr T. J. Roberts sylwadau Mr I Hugh- ar fyr eiriau dewisol a doeth, a dymun- odd Iwyddianfl a hapusrwydd Mr Jenkins a'i deulu. Parch Hugh Roberts a ddywedai iddo ddod i gydnabyddiaeth a Mr Jenkins yn fuan ar ol iddo ddod o'r Do. Yr oedd yn un i'w garu- un a defnydd cyfaill ynddo. Rhybuddiai y bob! ieuainc i beidio byw gormod o dan ddylanwad y lleuad. Yr oedd rhai felly, ac nid oedd dii-n" wrth eu bodd. Meddai Mr Jenkins ddawn i enyn cyfeillgarwch, a hyny heb wenieithio. Peth gwerthfawr oedd cael dyn rhywiog. Fel pro- gethwr yr oedd yn un yn medru ymwneud a phethau a thipyn o syhvedd ynddynt. Gallai reoli yn bur daclus. Yr oedd ganddo lais da, ac yr oedd yn un gwych am dynu allan brofiad yn y seiat. "Os bydd melancholi yn dod ar rai o honoch," meddai, "cofiwch ddod i'r seiat." Nid oedd dim tebyg i seiat ond cwrdd gweddi. Yr oedd yn falch pan glywodd fod Mr Jenkins yn dod i Sir Feirionydd, ond yr oedd cysta! ganddo ei fod yn dod i Ffestiniog. Rhoddai gwrandawyr Ffestiniog ysprydiaeth i'r pregeth- wr. Gwrandawr da oedd "Yr hen Sir." Rhoddai siars ar Mr Jenkins i beidio tori y cysylltiad yn fuan. "Cofia di," meddai, "oa bydd pobl y De yna yn codi eu bys arnat ti, cymer di ofal!" Dymunai 6 galon Iwyddiant iddo ef a Mrs Jenkins. Y Parch J. Puleston Jones, M.A.: Daeth yno fel disgybl, fel un dyledus iawn i Mr Jenkins. Nid oedd am godi cauad yr arch, nac agor y crochan aur, na dodi y manna cuddiedig ger eu bron, trwy ddweyd sut. Yr oedd rhyw wraig o'r De, wrth holi am y pregethwyr, wedi dweyd wrtho mai "Jenkins ydi'ch meistr chwi." Yr oedd yn dda ganddo ei fod wedi dod am nag Sj ii ySgrifenu llythyrau fel y rhai rhagorol ddarllenwyd. Elai yn gredwr mwy mewn gwein- idogaeth a bugeiliaeth eglwyeig bob blwyddyn. Ni bu bob amser mor oleu ar y pen, ond buasai yn rhyfedd ganddo yn awr fod yn wrandawr heb fugail. Yr oedd rhywbeth i'w gael trwy weinidog nad oedd i'w gael trwy neb arall. Yr oedd Pen yr Eglwys wedi cloi rhywbeth mewn dyn. Ysgrifenai Paul at y Rhufeiniaid, ond rhaid oedd iddo fyned yno i roddi peth nad ellid ei ysgrifenu. Gwasanaethodd y cyn-wein- idog ei genhedlaeth mewn modd nas gallai neb artill, pe buasai ddim ond eu gwneud yn Fetho- distiaid. Rhyw fwriad caredig gan yr Arglwydd Iesu Grist oedd anfon gweinidogion i'r eglwysi. Dylent ddiolch i Dolgellau—trwy'r Samaria hono yr oedd yn rhaid iddo ddod. Nis gallai Duw wneud ei oreu i ddynion ond trwy ddyn. Rhodd- odd lawer yn y Llyfr, ond nid oedd hyny yn JJ y dyn yn "conductor" i wirion- eddau r Llyfr. Dyna'r rheswm dros alw'r gweinidog. Pregethai Mr Jenkins yn well iddynt hwy nag i neb arall. Dyn oedd a weUhai yn ddirfawr wedi iddynt gael gafael ar eu gilydd. "Mae dynoliaeth yn gwreiddio mewn dynoliaeth," meddai. Pren a'i Wireiddyn ar y ddaear, a'i frigau yn y nefoedd wen" oedd y Duwddyn. Rhaid oedd i'r gweini- dog-fwrw gwraidd yn mhrofiadau ei frodyr a'i chwiorydd, a thrwy hyny, er ei fod yn fawr bob amser, elai yn fwy nag ef ei hun. Nid dod yma 1 g'ario dwfr yr oedd fel y dyn gyda tihrol y Corporation. Pe felly, gallech ddweyd ei bob amser. Ond cwmwl oedd yn dyhidlo gwlaw taranau weithiau, ac weitfbiau wlithwlaw ar irwellt, etc. Feallai nas gallent gyfrif faint o benau f-yddai ar ei bregeth, nao o gyrn ar y penau, ond os ar,hosent dan ygawod caent eu g-vdyehu yn ddiferol. Yn y seiat gwnai- i bobl golli eu "reserve." Deffroai brof- iad fel dwfr tardd yn yr anialwch. Un gweini- dog mewn cenhedlaeth cedd i fod yn y Garreg- ddu. Anogai hwynt i gymeryd eu gwirioni g'anddo gyntaf a beirniadu wedyn; ao i fwrw digon o bridd o gwmpas ei wraidd. Yr oedd yn wastad yn nghyraedd galw pethau canoiog yr Efengyl, ao mewn cyffyrddiad a'r Gwr sydd yn rhodio yn ngihanol y saitih canhwyllbren ac yiljj y Sait^ seren- Nid oedd un gornel nad oedd g'an y Brenin Mawr ddyn neillduol ar ei chyfer, a chredai fod yr eglwy,s wedi cael gaf- ael ar y gwr iawn at y gongl hono. Diolchodd Mr Jenkins drosto ei hun a'i briod am y croesaw estynwyd iddynt. Tybiai y gallai wneud rhywbeth mewn cydweithrediad a phawb sydd yn caru'r Arglwydd lesu. Gofynai am gamatad j fed fel yr oedd. Ni ohymerai ei ail- eni i ddeddfoldeb- Ni ddylent feddwl nad oedd yn d.(,.al-I beth cedd yn ei ddweyd os na byddai yn rlhifo un, dau, tri. Nid oedd yn hidio am esg'yrn. Ped anfonent eu hosgyrn yno ryw foreu, ond odid na byddai yntau yn absenol yr hwyr. Dyn oedd ef wedi syrthio mewn cariad a r Gwaredwr, ao yn cael nad cedd dim diwedd ar lesu Grist. Nid "relieving officer" ydoedd. Yr oedd wedi cychwyn achos crefyddol ag yr oedd yn rhaid iddo ei gadw ei hun. Ond croes- 9 awai Sosaalaeth neu rywbeth wnelai i'r Paroh John Owen ed helpu i gadw ei blant. Rhoddai ei Shun, yn mynwes ei frodyr yn y weinidogaeth, pa un bynag ai yn bresenol ai absenol, a dymun- ai eu cydymdeimlad hwythau. Saaradwyd hefyd gan y Parchn D. Hoskins M.A.; J. Rhydwen Parry, John Owen, M.A.; P. Jones Robert, R. R. Morris, E. Cefnijoneq, R. Silyn Roberts, M.A. Dygwyd tystiolaeth uchel 1 Mr Jenkins fel pregebhwr g'alluoe- a dylajiwadol. 6 Diweddwyd cyfarfod cofiadwy trwy weddi can y Parch George Davies, B.A.

Cynghor Dinesig Ffestiniog. GOHIRIO PWNC YR ORSAF DAN. Cyfarfu y Cynghor nos Wener, pryd yr oedd yn bresenot :-Mri Evan Jones (is-gadeirydd) yn y gadair, David Williams, Cadwaladr Roberts J. Lloyd Jones, W. J. Rowlands, J. Lloyd Jones (ieu.), Hugh Jones, Richard Roberts, T. J. Ro- berts, Hugh Jones (Llan), Ben T. Jones, David Davies, R. C. Jones, E. T. Pritchard, E. Lloyd Powell, a T. R. Daviee, yn nghyda Mr R. O. Davies (clerc), Mr E. Lewis Evans (rhcolwr gwaith), W. Williams Jones (cyfrifydd), a George Davies (arolygydd a pheirianydd iechydol). & GORSAF DAN. Yn y Cynghor arbenig bu i'r Rheolwr Gwaith gyflwyno ei gynllun o'r trefniant angenrheidiol at gadw y peiriant tan mewn rhan o'r Farchnad- fa, a phasiwyd i ofyn am gynygion am wneud y gwaith hwnw. Pan oedd y Clerc yn myned i agor y cynygion, hysbyswyd fod llythyr wedi d od i law oddiwrth Mr John Jones, cadben y Fire Brigade, yn galw sylw difrifol y Cynghor at y mater. Nododd Mr Jones luaws o bethau oeddynt yn erbyn y cynllun, a gcfynai am i'r Cynghor edryeh i mewn iddynt cyn myncd i'r gost, a fyddai yn sicr o brofi yn ddi-fudd. Mr E. Lloyd Powell a gynygiodd i'r llythyr gael ei gyflwyno i'r pwyllgor, ac nad oeddid yn myned yn mlaen a'r gwaith hyd nee y byddid wedi ei ystyried. Mr Cadwaladr Roberts a ddywedodd fod y llythyr yn un hynod iawn, gan fod y cadben yn bresenol pan gymeradwywyd y cynllun, ac na. ddywedodd ddim yn ei erbyn ar y pryd. Yr oedd y Cynghor wedi cymeradwyo y cynllun, a chyn- ygion am wneud y gwaith wedi d'od i law. Mr Ben T. Jones a ddaliai mai myned yn mlaen gyda'r gwaith a ddylid. Ni olygid i'r gwaith fod yn un arhosol. Mr D. Davies a gefnogodd Mr Powell. Nid oedd niwed mawr mewn arog mis, gan iddynt aros yr boll amser. Anoethineb fyddai gwario arian y trethdalwyr am beth y gwyddent nad atebai y dyben. Mewn atebiad i un o'r cynghorwyr, dywedodd Mr Evans nad oedd y Ile yn foddhaol at y pwr- pas, gan y byddai raid gwneud cyfnewidiadau eraill i gyfarfod y galwadau cysylltiol a'r offer- ynau. Mr D. Williams a ddadleuai mai gohirio am fis a ddylent, er mwyn myned i mewn i'r mater yn fwy trwyadl. Pasiwyd, ar ol siarad pellach, i roddi y rheolau sefydlog o'r neilldu, a gohiriwyd y mater am fis, Penodwyd Mri David Williams, Cadwaladr Roberts, Hugh Jones, J. Lloyd Jones, ac R. C. Jones yn is-bwyllgor i ystyried y mater gyda'r Rheolwr Gwaith a Chadben y Fire Brigade, a bod eu hadroddiad i'w gyflwyno i'r pwyllgor nesaf. HELYNT LLWYBR YN TANYGRISIAU. Yr oedd y Rheolwr Gwaith wedi ymgymeryd a chodi gwal oedd wedi syrthio ar ochr llwybr yn Tanygrisiau, ac yn y Cynghor arbenig arch- wyd iddo beidio myned yn mlaen yn mhellach, ond ei fod i adrodd yn llawn arno i'r Pwyllgor Iechydol. Gwnaeth Mr Evans hyny. Yn y pwyllgor pasiwyd, ar gynygiad Mr C. Roberts, a chefnogiad Mr Richard Jones, i Is-bwyllgor gael ei benodi i fyned i olwg y lie, ac adrodd i'r Cynghor. Dewiswyd aelodau Tanygrisiau, y Cadeirydd, yr ls-Gadeirydd, a Mr J. Lloyd Jones yn is-bwyllgor. Cyfarfu yr is-bwyllgor, a daethant i'r penderfyniad fod y gwaith wnaed gan y Cynghor ar y llwybr wedi ei wneud mewn camgymeriad gan y Rheohvr Gwaith, yr hwn oedd o dan yr anfantais o fod yn newydd yn y dosbarth. Pasiwyd yn mhellach i anfon at Gwm- ni Rheilffordd Ffestiniog ar y mater, gan ym- wrthod^a phob cyfrifoldeb o du y Cynghor yn nglyn a'r He, a gofyn i'r cwmni ei adgyweirio yn ddioed. Pasiwyd yr adroddiadau. ADRODDIAD Y PWYLLGOR IECHYDOL. Yr Arolygydd Iechydol a adroddodd i 49 achos o glefydau heintus g-ael eu nodi yn ystod y mis ddiweddai lonawr 21ain. Profodd tri achos o'r dwymyn goch yn angeuol yn y Rhiw. Ar gynygiad Mr D. Williams, a chefnogiad Mr R. C. Jones, pasiwyd i wneud cais eto at Gymdeithas y Gweinyddesau am gael gweinyddes 1 roddi ei holl gyhv i'r clefydon sydd yn awr yn yr ardal. Svlwyd fod arian wrth gefn gan y gymdeithas, a i bod yn cael ei chynal gan roddion gwuioddol yr ardal. Yr oedd yn bwysig iawn i'r gym- deithas gyfarfod a'r cais arbenig hwn gan y gall- ai y gwrthcdiad beri niwed gyda'r tanysgriiiad- au. Rhoddodd Dr. Richard Jones ar ddeall yn y Cynghor diweddaf y gallai un o'r ddwy wein- yddes gael ei hebgor at y gwaith. JCwynwyd y tro diweddaf, pan anfonwyd at y Fam Gymdeith- as i'r Cynghor fyned tu ol i gefn y Gymdeithas Leol, ond wedi anfon at y Gymdeithas Leo), ni buont lwyddianus. Y PELLSEINYDD. Gofynid 15p 11s 10c gan y Postfeistr Cyffred- inol yn nglyn a'r pellseinydd yn yr ardal. Penodwyd Mr T. J. Roberts, B. T. Jones, Hugh Jones, D. Davies, a J. Lloyd Jones yn bwyllgor i edrych beth ellid ei wneud gydahael derbyniad mwy cyffredinol i'r pellseinydd, a chael gwelliantau eraill gyda'r trens a'r march- nadoedd. ARIANOL. Pasiwyd i dalu gofynion yn gwneud cyfanswm o 752p Is 5c, ac hysbyswyd fod dyled y Cynghor yn yr ariandy yn 1186p. AMRYWIOL. Darllenwyd llythyr oddiwrth y Cadeirydd (Mr J. Cadwaladr) ,yn gofidio oherwydd ei anallu i fod yn bresenol, gan nad oedd yn dda ei iechyd. Dodwyd sel y Cynghor ar y cytundeb i ofalu am y prif-ffyrdd am dair blynedd o dan y Cyng- hor SiroL Mri E. M. Owen a Lewis Richards a anfon- asRJlt i gydnabod cydymdeimlad y Cynghor a hwy yn eu gwaeledd. Y Clerc a hysbysodd fod swyddog o Fwrdd Llywodraeth Leol yn cynal ymchwiliad, ddydd Mawrth, i'r cais am fenthyg 1120p at gwblhau carthfTosydd Adran 3; hefyd, am fenthyg 120p at orphen y gwaith yn Cwmbowydd. Pasiwyd i Mri J. Cadwaladr, Hugh Jones, ac R. C. Jones fod gyda'r swyddogion yn yr ymchwiliad. Pasiwyd i ganiatau benthyg y Neuadd i gynal cyfarfod y Gymdeithas er Atal Creulondeb at BIant, yn ddi-dal. Gwrthodwyd newid y penderfyniad basiwyd gyda golwg ar roddi benthyg Neuadd y Llan at wasanaeth y Fyddin Diriogaethol. Gofynai y Cynghor am y tal arferol. Gadawyd y penderfyniad o Gynghor Dosbarth Glaslyn, yn nglyn a throchi defaid, ar y bwrdd, gyda phleidlais o naw yn erbyn pedwar. Ymddiriedwyd i'r Clerc i drefnu gyda golwg ar Drysorfa Arwrol Mr Carnegie. Galwyd sylw at y diffygion parhaus oedd gyda'r goleu cyhoeddus yn y Llan, a manau eraill. Dy- wedwyd mai methu cael lampau yr oeddid. Pasiwyd i Mr Evans fyned yn mlaen gyda'r plan a'r amcan-gyfrif yn nglyn a helaethu Cladd- fa y Llan. Pasiwyd i anfon at Mr Lewis Thomas i ofyn pa bryd y gallai gyfarfod is-bwyllgor yn nglyn a lledu y ffordd yn Rhiwffyn'm. Penodwyd Mri C. Roberts, B. T. Jones, a J. LI. Jones i fod gyda Mr Evans, i weled Mr Thomas ar y lie. Y DI-WAITH. Cafwyd trafodaeth faith ar lythyr Ysgrifenydd Cynghor Sirol Meirion, gyda'r cais oedd ganddo am gael rhestr o'r rhai dj-waith yn y dosbarth. Pasiwyd i'r aelodau wneud rhestr o bawb y gwyddant am danynt yn eu rhanbarth. CICIO PEL YN NEWBORO' PARK. Y Parch John Owen, M.A., a anfonodd lythyr yn cwyno oherwydd gwaith rhai yn niweidio eiddo yr Eglwys trwy i'r bel gael ei chicio dros- odd at y ty, etc., a gwaith rhai yn dringo y waliau i weled y chwareu. Hefyd, yr oedd y bel yn ami yn cael ei chicio i'r brif-ffordd, ac yn beryglus i'r rhai oeddynt yn cerdded ar hyd- ddi. Gofynai i'r Cynghor gymeryd y mater mewn llaw, a rhoddi iddo eu hystyriaeth. Mr E. LI. Powell a ddywedodd fod sail i'r owynion, gan iddo weled rhai ei hunan yn dringo y waliau. Y Clerc a roddodd eglurhad ar y mater o safle gyfreithiol, ac yr oedd yn ddiau sail i'r cwynion parhaus yn nghylch y lie, ond yr oedd wedi gosod y mater yn llaw yr heddlu, a diau y ceid diwygiad. Ar gynygiad Mr David Williams, a chefnogiad Mr Pritchard, pasiwyd i ofyn i'r Arolygydd Ro- berts gymeryd y mater mewn llaw.

NORTH WALES COAST FOOTBALL LEAGUE. EAST v. WEST MATCH. A meeting of the North Wales Coast Football League was held at the Avondale Restaurant, Llan- dudno, yesterday (Wednesday) evening. Mr J. H. Vinoentj Llandudno, presided, there being also pre- sent Messrs R. D. Richards, Bangor; Tom Edwards, Conway; L. Jones, Karnarvon; P. Weeltes, Holy- head; L. Anderson, Bangor; N, G. Jones, Blaenau Festiniog; A. Morley Jones, Llanrwst; R. E. Brier- cliffe, Beaumaris; J. O. Davies, Colwyn Bay; D. H. Hughes, Denbigh; and the Hon. Secretary (Mr E. Lloyd-Williams, Bangor). Llanrwst were fined one shilling for late arrival at Bangor. Referee C. J. Thomas, Bangor, was fined one shilling for late arrival at Llandudno. With regard to a disputo as to the playing of the re- turn League fixture between Beaumaris and Colwyn Bay at Beaumaris, it was decided to give the two clubs seven days in which to arrange the fixture failing which it should be arranged by the chairman' treasurer, and secretary acting as a sub-committee. Llandudno and Llanrwst clubs were also given a limit of seven days to arrange a reverse of fixtures, The referees were appointed for February and the time for fcick-oflf was fixed at 3.15 p.m. It was decided to play the East v. West match at Bangor, on the 24th March, and also to select the team on the same lines as Jut year. e It was decided, on the motion of Mr BriercliffP seconded by Mr Weekes, to elicit co-operation order to obt.ain a re.present4ttivc of the League on the Welsh on e ^■ £ »

Private Tom Bidgood, of the Royal Marine, has brought to his home at Tiverton a canarV which he found m a wrecked house at Messina as Skssc °'the hous° kS JSs ssj Lis,he TOlllOT'wase8 of The London County Council advertised recentlv for some outdoor inspectors, and received ove? 3000 applications, of which over 100 were from university men. jrom A,^rN°-rth.COLe' the late Governor-General of wif lm'- 1S, s7orn of the Privy Ccuncil is described aa "a fairly rich vein of gold has been discovered in Argyllshire. For Chronic Chest Complaints, Woods Great Peppermint Cure, Ill!, 2/9. p

J. DICKEN k SONS, STATION ROAD, COLWYN BAY. TELEPHONIC 0171. TelegrarAs-" Disken," Undertaker, Colwyn May. I I Funerals furnished and personally eondacted J. E. MILLS, Penrhyn Road, COLWYN BAY Four doors from the Q.P.O. Tel. No. 16j5

HUNTING. HUNTING APPOINTMENTS. SIR W. W. WYNN'S HOUNDS. Friday, February 5th Trotting Mare. At 11.0. Saturday, February 6th Malpaa. At 11.45. FLINT AND DENBIGH HOUNDS will meet Saturday, February 6th Rhuddlan. 11.0. THE PLAS MACHYNLLETH HOUNDS will meet Friday, February 5th Brynllwyd Rocks. 9.0. THE ANGLESEY HARRIERS will meet on Saturday, Februaiy 6th Trefor Plas. Wednesday, February 10th Gwyndy. Saturday, February 13th Gaerwen Monday, February 15th Llangwyllog Station Wednesday, February 17th City Dulas Saturday, February 20th Pentraeth Each day at 11.45 am. -N

GOLF. TREFRIW GOLF CLUB. A ladief medal competition was held on Friday, and attracted a fair entry, the following being the best returns for the nine holes played:- Gross. H'cap Net Miss B. Hala 1. 54 8 46 Mrs Dodd 71 14 57 Miss Hale 70 12 58 1 On Saturday a gentlemen's medal competition took place. A large number turned out for the event, and with the links in excellent condition and the weather perfect some very good cards were returned. The medal and sweepstake were won by H. Hawksley Smith, the vice captain of the Club, with 67 net. The following were the best cards returned: Gross. H'oon Npt -.&' II. Hawksley Smith 81 14 67 Walter Smith 11)5 30 75 E. Clutterbuck 85 9 76 W. N. Smith gfl 10 78 C. Cooper Morris 96 17 79 Herbert Hughes 113 30 83 G. L. Price 90 6 85

NORTH WALES STOCK AND SHARE LIST Reported by Messrs Warmsley, Jones and Co., 29, Ease- gate Row (North), Chester. Consols 83t Bauk Rate 3 per cent. Wrexham and Present East Denbigh. Price. shire Water Co. Consolidated Stock 165-170 » » 41 per cent. Cons. Pref. Stock 113-115 „ „ Ordinary Stock 120-123 Nat Prov. Bank of England, Lti £75 Shares, £10 108 paid..381-38 7-8 £60 Shares, jE13 paid 451—45s North and South Wales Bank, Ltd. ?60 Shares, X12 10s paid. 48 7-8—49 Parr's Bank, Ltd 9100 Shares, L20 paid S9J—89i Lloyd a Bank, Ltd. je50 Shares, £ 8 paid 32 -32! Bank of Liver- 4 pool, Ltd. klOO Shares, X12 10s paid.37 3-8-371 Manchester and Liverpool Dis- trict Bank. JB60 Shares, dEia paid 47 -471 Walker, Parker, and Co., Ltd. 910 Ordinary Shares 3 -3t » >. i per cent. Debentures 83 -88 Victoria Pier and Pavilion Co., Colwyn Bay, Ltd. Ordinary Shares 10/ 12/0 Halkyn Drain- age Co. iClO Shares, fuVy paid .17/-18/- Holywell Bal. kyn Mining and Tunnel Co., Ltd fl Shares, fully paid .9/-12/. Halkyn Min- ing Co., Ltd. £ 1 Shares, fully paid 10/-15/- East Halkyn Mining Co., Ltd. » fully paid. 4 -41- fl Shares, 10s paid a 4 South Halkyn Mining Co., I ;ci II fully paid 12/6-17/6 *1 a 12/- 5/. 6 New North 1 Halkyn Mines Ltd. JE1 Ord. Shares, funy paid 211-261 North Hendre Mining Co., Ltd- £ 2 "<0s Shares, fully paid 2i 23 » £ 1 5s Shares, £ 1 paid 2i^2 Pantymwyn Mining Co., Ltd. 21 Shares, fully paid .20/- 25/- Bryn Gwiog Mines, Ltd. 41 Ordinary Shares, fully paid 10is paid Talacre Mining Co., Ltd £ 1 Ord. Shares, fully paid „ „ £ 1 Pref. Shares, fully paid J* United Minera Co., Ltd. £1 Ord. Shares, fully paid 1 -"irmon Min. ing Co., Ltd. £ 1 Ord., fully paid £ 1 Pref., fully paid

With unlimited nerve (eays the "World") any one of a million improbable things inay be ac- compliehed with success.

CATTLS. LIVERPOOL, Monday.The supply of Iwth cattl* and sheep was larger than last week. Demand slow for cattle, and iu inoit cases prices vvwa lower, especially for rough descriptions. Only a very few choice beasts reached the top quotation. Sheep trude very bad. Sellers, although prepared to accw slight reduction in value, could not effect a clearance. Top prices (exceptional)Beef 6fd. to 4id muu/ui (Scotch), 8d to 5d ditto (Irish) 7if) to Sol per lb. At market: 1,252 cattle and 4,517 sheep. SALFORD, Tuesday. Tlie trade for cattle was Dot as good as last week, pricee (avouriug buyera. Cbtdce sheep in good demand- Quotations: Beasts 5d to 61it if sheep 5d to Sd calves^6d to Sid. On cffez Beatru 2,027, sheep 7,716, calves 118, and pigs 5. BIRMINGHAM, Tuesday.Few beasts on offer ClIl trade quiet. Prices :-Bet liereforcip, "d Fliortliorwi 61d to 6Jd bulls and cows, 4d to 5id; wet her sheep, "id to Sd ewes and ranis, 4Jd to 5Jd per 11). l'il:ï in moderate supply and business fairly brisk; hacoa pigs 9s, pcrkets s 9d to 10s, sows 7s 2d to 7s 3d pr score. BUTTER. CORE, Weclrcsday. --Slow demand prices variablej] supply avefge. Firsts 98s, seconds 91s, thirds 8480 fourths <6s. Mild cured: Choice 90s. Fresh but Let 104s. WOOL. BRADFORD, Monday. The market is not active, but the tone is firm after the recovery of crossbreds in London. Topwakers here are inclined to stand firm. Merino 60's are quoted Is llld to 2s, Cross- bred 40's Is (ijd to Is OJd.Tops going into consumptioa as fast as they are made, and some topmakers are be- hind in delivery. English wools are firmly held. Skein wools moving. CORN. LIVERPOOL, Tuesday.—Wheat market closing Good enquiry has been experienced, and prices generally are advanced one penny per cental oft Friday's rates. Regular good trade. Prices 6d' per sack dearer. Maize in fair demand; old mixed American, 5a 7d; Galveston, 5s 5q.' Northern, 5s 5jd; Plate, 5s 8d to 5s 9d pel cental; beans, firm, upward tendency; peas, oats, barley, firm, but inactive. HAY AND STRAW. MANCHESTER, Monday.—Hay, 4 £ d to" 4bd i clover, 4d to 5id; straw, oat, 2d to 2id pet 4 4 stone.

CORRESPONDENCE. LLANDDOGET FOOTPATHS. (To the Editor of the "Pioneer.") Referring to the account given by your re- porter in your la&t issue of the meeting of the Llanrwst Rural District Council on the above question, there was no admission sent by my client, Colonel Higson, or any one on bis behalf that there is a public footpath along the route in question, and I have to ask you to insert this letter in your next issue, so as not to pre- judice the rights of Colonel Mgson in case liti- gati-on shou'd ensue upon this matter. The stile placed at the top of Fron Cover is for the use of the tenant of that farm and his servants. If there was any reasonable jus- tification on the part of a few people in Llan-i ddoget who are moving in this question, Col- onel Higson would unhesitatingly open at once the footpath to the public, but he cannot do so, as he understands, after careful investigation, that there has never been a public footpath in that direction, End therefore, in case the con- tention by those people moving in the matter, is persisted in, Colonel Higson must contest the point. He is, however, most anxious not to do anything that1 would in anywise be to the disadvantage of his neighbours in the surround- ing district. The alleged footpath leads to no- where, and oould not posibly be of use to any- body The public highway (part of which was con* structed by the owner of Plas Mado" Estate and dedicated to the public instead of a very; steep difficult and dangerous old road), is, tak- ing all the circumstanoes into consideration, no lorger in distance than the alleged footpath, and being now a good road is very much more con- venient and easier to traverse than the alleged footpath.—I am, etc., W. TWIGGE ELLIS, Solicitor* Elwy House, Llanrwst. Jaaim -3Dth, 1909. "I"V8--=

LONDON AXV NORTH WESTERN RAIL- WAY COMPANY TRAFFIC RETURN. Week ending January 24th, 1909. Passengers, parcels, etc., and mails £ 95,000 Goods, etc., total £ 162,00# -Week's total £ 257,000 Corresponding week in 1908 C266,000 Aggregate £ 769,009 London, N.W. Secretary* I Euston Station, JAMES BISHOP,

TIMBER of every description for Collieries, Estates, Shipbuilders, Wheelwrights, &c., &c. BUYERS OF NATIVE TIMBER '7 RlUHARD WILLIAMS & SONS COAL PROPRIETORS, KATIVE & FOREIGN TIMBER MERCHANTS, Railway Wagon Builders & Repairers, ======= saw MILLS, Connah's Quay, Flintshire. GOAL. I All qualities of Coal for Works and Private Residences Supplied on best terms. I Price Lists I on Application 0 OFFICES: 7, Rumford St, Liverpool. 7

Mat??tENRHYNDEUDRAETH- ^fch ^j J^LA- Rliaid oofnodi marwol- P r Roh!jTv-n gweddw y diweddar L 'eli ilhams, gynt o Talcymmerau Isaf, p Jrmam i Mr Richard Williams, Pwll- Fawr, j>e^ a gymerodd le dydd Iau, yn Shop ran teg 0S^hyndcudraeth, wedi cyraedd yr oed- ^igaeth le jLmlwvdd oed. CH^merodd y gladd- pw!!l,e!i, He y<Jd LIun yn mynwent Demo, gter ^ohydig' ddvr]d;ndaetfh tyrfa luosog yn 5hlywed vn 's/i^ji0^ ei mharwolaeth gellid ex ^r "Oyfamod orynedig ddarnau

.t-o-- CYFARFOD MISOL GORLLEWIN MEIRIONYDD. EISTEDDIADAU YN Y RHIW, FFESTINIOG. Cynhaliwyd yr uchod Ionawr 25ain a'r 26ain. Lly wyddion: Parch T. R. Jones, Towyn, a Dr. R. T. Jones, Y.H., Harlech. Cyfarfu y Pwyllgor Arianol nos Lun, yn festri Capel y Rhiw. Yr oedd hwn yn Gyfarfod Misol pen blwyddyn, a'r cyntaf erioed gynhaliwyd yn Mlaenau Ffestiniog. Am 10.30 boreu Mawrt-h, dechreuwyd gan Mr E. Rowlands, Pennal. Wedi cadarnhau y oofnod- ion caed profiad y swyddogion o doji arweiniad y Parch Robert Thomas, Talsarnau. Yna gwran- dawyd hanes yr achos gan Mr Robert Williams, ysgolfeistr Tanygrisiau. Cafwyd hanes dyddorol a manwl gan Mr T. J. Roberts, Aelybryn un o blant y Rhiw"—gan roddi trern i orphenol yr eglwys o'i sefydliad yn 1856 yn Hen Gapel RIllW, fel canghen o eglwys Tanygrisiau. Ei rhif ar ei sefydlad ydoedd 100. Yn mhen pedair blyncdd yr oeddys dan orfod i heloethu y capel (Hen Gapel y Rhiw), ac yn 1868, deuddeng mlynedd o'i sefydliad, agorwyd capel presenol y Rhiw, gyda rhif yr eglwys yn 303; yr ysgol yn 407, a'r gynuileidfa yn 735. Yna caed ffeithiau dyddorol yn nglyn a gwaith yr eglwys yn talu y ddyled o 4000p; wedi casglu 1106p erbyn dydd ei agoriad.ac yn ystod y blynyddoedd 1870—1878, cyfnod o#naw mlynedd, casglwyd ar gyfartaledd y swm o 200p yn flynyddol gan yr Ysgolion Sabbothol, neu 1800p; a chyfartaledd blynyddol o 124p oddiwrth yr eisteddleoedd. Yna cyfeiriodd at y cyfarfcd gynhaliwyd yn gynar yn 1879 i ddathlu y capel yn ddiddyled,—y diweddar Barchedigion Joseph Thomas, Carno, a G. Williams, Talsarnau, yn bre- senol ar yr achlysur. Yn y flwyddyn 1878 y mae y Garregddu yn cael ei sefydlu, ac yn y flwydd- yn 1882 sefydlwyd eglwys y Bowydd fel cangen o Rhiw. Caed y ffeithiau canlynol o hanes yr eglwys am y tair blynedd diweddal :-Casgliadau yr Ysgolion Sabbothol at y ddyled a'r treuliau yn 363p 15s 5c, neu y cyfartaledd o 121p 5s yn flynyddol; at x weinidogaeth, 583p 5s 8c, neu gyf- artaledd o 194p 8s 6c bob blwyddyn; i'r tlodion am y tair blynedd, 29p 14s; eisteddleoedd, 125p 8s 3c; y casgliadau cyfundebol, 149p 6s; cyfan- swm derbyniadau v tair blynedd, 1580p 2s 6c, neu gyfartaledd blynyddol o 526p 14s 2c; rhif yr eg- lwys diwedd 1908, 326; y plant, 138; y gynulloid- fa 491; yr Ysgolion Sabbothol. 412. 'Cynhelir cyfarfod gwcddi yn y tri Ho ar wahan nos Lun, a chyfarfod gwcddi cenhadol (y tri lie gyda'u gilydd) bob nos Lun cyntaf o'r mis. Y cyfarfod darllen nos Fawrth yn hynod lewyrchus, ac yn cael ei wneud i fyny o dri dosbarth. Cyfar- taledd presenoldeb: Brodyr, 26 i 30; chwiorydd, 10 i 12; y bobl ieuainc, 25, neu oddeutu 60 fel cyfartaledd y presenoldeb. Talwyd tcyrnged uchel o barch i'n diweddar hen weinidog, y Parch D. Roberts. Gobeithid y byddai i'w gweinidog presenol, Mr Hughes, sydd bellach yn eu mysg er's dwy flynedd, aros yn ddylanwad ac yn nerth fel ei buga.il am amser maith fel ei chyn-weinidog. Cyfeiriwyd at y colledion trymon gafodd yr eg- lwys y flwyddyn ddiweddaf drwy farwolaeth rhai o gedyrn yr achos, ac yn eu plith un o'r blaenor- iaid. y diweddar Mr D. G. Jones, Glasgow House, wedi bod yn flaenor yn yr eglwis am 21 o flynyddoedd. Caed hanes yr Ysgol Sabbothol gan Mr G. G. Davies. Yr achos yn Talywaenydd gan Mr Samuel Evans, ao yn Glandwr gan Mr Owen Jones. Gohiriwyd hyd y Cyfarfod Misol nesaf wneud ooffad am y diweddar Barch Evan Ro- berts, Dolgellau.-Wedi trafodaeth cyflwvnwyd cynygiad y Parch Silyn Roberts, M.A., o berth- ynas i gynrychiolwyr y Gymdeitha-sfa i sylw'r pwyllgor. Cyfarfod y prydnawn am un o'r gloch. Dechreuwyd gan y Parch W. R. Jones, America. Wedi darllen llythyr cyflwyniad Mr Jones rhodd- wyd derbyniad cynes iddo. Cafwyd anerchiad gan y Llywydd, y Parch T. R. Jones, wrth adael y gadair, a'i chyflwyno i'r Llywydd newydd, Dr. Jones, Harlech.-Amlyg-ood trysorydd y Cyfarfod Misol, Mr Edward Griffith, Y.H., Dolgellau, wrth gyflwyno ei adroddiad, ei fwriad i ymddi- swyddo yn ystod y flwyddyn, Ymwelwyd a'r Cyfarfod Misol gan Mr Jonathan Davies, Y.H., Porthmadog, ar ran PwyUgor Dyledion y Capelau perthynol i'r Gym- deithasfa, a chafwyd anerchiad rhagorol ganddo; a dilynwyd yn yr un cyfeiriad gan Mr O. Jones, Dolawel, bu yntau ar yr un neges ar ymweliad a Chyfarfod Misol Lerpwl, a diau y daw ffrwyth o ymweliadau gydag amcanion mor ragorol. Gan mai newydd dderbyn y Rheolau Sefydlog yr oedd y Cyfarfod Miso! gohiriwyd gwneud eylw arnynt. Daeth cenadwri o Ddosbarth y Ddwyafon yn awgrymu y priodoldeb o ffurfio nifer o eglwysi Seisnig fel taith-brawf i'r ymgeiswyr na allant bregethu ond yn yr iaith Seisnig i ymweled a hwynt. Wedi trafodaeth frwd ar y mater pen- derfynwyd gadael pethau fel y maent. Darllenwyd llythyr oddiwrth ysgrifenydd y Genhadaeth Dramor dros y Cyfeisteddfod yn anog yr eglwysi i fwrw golwg gan fod angen cenhadwr i fyned i India fel canlyniad i'r bwlch wnaed gan farwolaeth Dr. Roberts. Darllenodd y Parch Rd. Morris, M.A., B.D., grynhodeb o'r ystadegau, a phasiwyd fod y Parch M. E. Morris, Minffordd, a'r Parch R. R. Wil- liams, M.A., Towyn, i wneud sylw arnynt mewn Cyfarfod Misol dilynol. YR YSTADEGAU. Cymunwyr 8759, llai o 102 na 1907; gwran- dawyr 13,442, llai o 351 na 1907; plant 3750, Ilai o 212 na 1907; yr Ysgol Sul 10,852, llai o 206 na 1907; derbynnvyd o had yr eglwys 287, llai o 9; o r byd 95, cynydd 29. Cyfaswm y ddyled £ 12,489 15s 9^c. Derbyn- iadau y weinidogaeth eglwysig £ 5431 10s 7 £ c; cynulleidfaol je258 8s 2c; cyfanswm L5689 18s 92c; casgliad at y ddyled. £ 2547 16s Be. Galwyd sylw at Gasgl y Gronfa Fentbyciol gan y/arch V- Humphreys, Abermaw, a chaed adroddiad manwl am y casgliad cenhadol gan y Parch R. R. Williams, M.A., Towyn. Pregethwyd nos Lun gan y Parch R. H. Wat- ^vS' Mater y seiat ar ol yr oedfa, r vys,,a r B°bl Ieuainc—rhwymedigaeth y naill l r Hall. Caed anerchiad rhagorol iawn ar y mater gan y Parch Joseph Jenkins, Garreg- ddu. Prcgethwyd nos Fawrth gan y Parchn. T. R. Jones, Towyn, a R. Morris, M.A., B.D., Dolgellau. Nos Fercher yn Glandwr, y Parch i y? Talywaenydd, y Parch Theo- philus Lewis, Llanbedr. Y mae eglwys y Rhiw i'w llongyfarch am v derbyniad sinol a charedig roddwyd i'r Cyfarfod Misol, ac y mae chwiorydd caredig yr i r^h mhi* °"«- >■

While a party of Trinity service men were en- gaged in blowing up a sunken vessel off Caister, on Monday, there was a terrible explosion, and their boat was blown to pieces. Of the seven men in the boat six were killed. the other being res- cued in a serious condition.

Births, Marriages, and Deaths. BIRTHS. LINNELL.—February 1st, at Tower Buildings, Prestatyn, the wife of James P. Linnell (nee Lalla Coward), of a daughter. MARRIAGES. MORGAN—COWTAN.—On the 28th January, at St. George's, Campden-hill, by the Rev. Ed. Maddock, cousin of the bridegroom, assisted by the Rev. John Robbins,vicar of the parsih, Conwy LI. Morgan, M.D. Lond., of The Firs, Droitwich, younger eon of Conwy Ll. Morgan, F.R.S., LL..D, Principal of Bris- tol University College, to Marv, younger daughter of Frank Cowtan,of 4, Aubrey-rd., Campden-hill, Kensington. DEATHS. EVANS.—January 30th, at Whitford House, Rhyl, Anne, the beloved wife of Daniel Evans. OWEN.—January 30th, at Ty Gwyn, Bull Bay, Amlwch, Anne, the beloved wife of John Owen, and loving mother of F. E. Hughes, Gwynfryn, Liscard-road, Seacombe. SCOTT.—On Ja.nua.ry 26r.h, 1909, at Plas Uchaf, Abergele, Emma wife of the late William Scott, of The Moorlands, Kensal Edge, Manchester, in her 85th year. I I Funerals Completely Furnished by

BANGOR MARKET. Meat, Butter and Eggs.—Fresh butter Is 5i per lb.; fresh eggs, 8 for Is; Irish, Danish, anq Canadian butters, Is 2d to Is 3d per lb.; beef, 6d to lOd per lb.; mutton, 7d to lOd per lb. veal, 8d to lOd per lb.; pork, 7d to lOd per lb. I ham, 7d to IOd per lb.; baoon, 7d to 9d per lb. J fat pigs, 3|d per lb. Fish, Poultry, and Game.—Chickens, 5s bel per couple; fowls, 4s 6d to 5s each; hares, 38 each; rabbits, 6d to 9d each; pigeons, Is 6d pee brace; pheasants, 4s 6d to 5s per brace; wikl ducks, 4s 6d per brace; turkeys Is 2d per lbs smoked salmon, Is 6d per lb; soies, Is 4d per lb; turbot, Is 2d per lb; brill, Is per lb; halibut, 9e1 per lb; lemon soles, 9d per lb; plaice, 4d to 6d per lb; whiting, 4d to 6d per lb; dabs, 4d per lb; gurnets, 3d per lb; hake, "4d per lb; mackerel, 3d to 4d each; skate, 4d per lb; cod, 4d per lb; haddocks, 4d per lb; lobsters, Is 6d each; prawns, 6d per lb; shrimps, 5d per pint. FRUIT AND VEGETABLES.—Potatoes (new), 121bs. for 6d; carrots, 81bs. for 6d; turnips, Id per lb.; parsnips, Id per lb.; cabbages, Id tq 3d each; cauliflowers, 6d to 6d each; rhuhirb, 2d per stick; celery, 2d to 3d per stick; icelt. Id per bunch; grapes (English), 2e to 2s bd per lb.; grapes (foreign), 6d to 8d per lb.; to- matoes, 6d per lb. apples, 2d to 4d per lb. LLANGEFNI, Thursday.—Butter, Is 4d Paz lb.; eggs, 10 for Is. beef, 6d to 8d per lb; mut- ton, 7d to 9d per lb; lamb, 10d per lb.; veal 74 to 8d per lb; pork, 6d to 8d per lb.; fat piga, 3d per lb.; little pigs, 1213 to 17s each; fow Is. Is 6d to 2s each ducks, 2s 6d to 3s each potatoe% 6s per sack. oat8. 14s to 16a per quarter. TALYCAI'IN MART. Messrs Robert and Rogers Jones conducted theif periodical sale at Talycafn Mart on Monday, when there was a good attendance and a ready sale. 1030 wether and ewes" ere sold, the wethers ranging isi price up to 29s 6d and ewes up to 22s. 59 fat bul- locks, heifers, cows and bulls made up to jC22 17s 6,1. Calving cows and heifers up to 416 17s 6d; fat pig. up to E2 5s, and calves 23 4s. An early lot 01 (couples (ewes and lamjbs) were also sold, the first peod fetching 33s 6d, and the second 293 6d.

It PAYS to Sovp —: TH13 essr GARDEN FARM SEEDS a SEEDS QCUR CATALOGUE FREE BY POST FROM BERNARD PARRY, QUEEN STREET, RHYL. J