Gwalia

Achos o Athrod o Feirion. CYNGAVVS YN ERBYN CYFREITHIWR O'R BALA. Yn Mrawdlys Sir Amwylhig, a gjTihaliwyd yn yr Amwythig ddydd LIun, gerbron yr Arglwydd Brif Farnwr (Arglwydd Russell o Killowen), bu i Mr Wil- liam Owen. landlord y Plaacooh Hotel a'r White Lion Hotel, Bala, erlyn Mr D. J. Lewis, cyfreithiwr, Bala, am athrod. Y mddangosai Mr A. Young a Mr A. Graham (yn cael eu cyfarwyddo gan Mr M. P. Owen, cyfreithiwr, Aberystwyth) dros yr achwynydd, tra y cynrychiolid y diffynydd gan Mr Hardy a Mr E. O. Roberts, bar- gyfreithiwr. Wrth agor yr achos, eglurodd Mr Young mai yr achwynydd oeidd gwesttywr y gwesttai a enwj'd, a bod y diffynydd yn gyfreithiwr yn y B4a.. Ym- ddengys i'r diffynydd, yn Chwefror diweddaf, ysgrif- enu llythyr at yr Uch-gadben Best, prif-gwnstabi Sir Feirionydd, yr hwn a gynwysai fynegiad mewn perth- ynas i'r achwynydd. Yr oedd y llythyr yn un di- y enw, wedi ffugio y llawysgrifen, ac mewn Saesneg gwael; ac yr oedd yn amlwg ei fod wedi ei ysgrifenu felly er mwyn cyrhaedd arncan neillduol. Yr oedd y llythyr fed y canlyn — "Bala. "Syr,—Cafwyd dyn yn feddw yn y Plas Coch Hotel, Bala, ychydig wythnosau yn ol a'r sibrwd ydyw, nad ydych chwi. fel prif-gwnstabl, yn bwriadu cyn»- ervd gweithrediadau yn erbyn y gwesttywr. Os nad ydych, bydd i ni. fei Cymdeithas Ddirwestol, adrodd arnoch i'r Cynghor Sirol, ac hefyd i Mr Labouchere, i'w gyhoeddi yn y Truth dros yr holl fyd. Nis gallwn weded pa fodd y gellwch gymeryd gweitlired- iadau yn erbyn un, a dim yn erbyn y llall. Yr wyf yn digwydd gwybod am lawer o aelodau Radicalaidd' a ochrant gyda mi. Yr wyf yn myned i bregethu i lawer o leoedd ar y Sabbothau." Nid oedd un amheuaetli, ychwanegai Mr Young, o berthynas i amcan yr achwynydd yn ysgrifenu' y llyth- yr a phrofid mai llawysgrif y dilfynydd ydoedd, er iddi gael ei ffugio. Dymunai y diffynydd i Mr Owen gaei ei gospi am droseddu y cyfreitliiau trwyddedol. Ymddengys fod boneddiges ieuanc, o'r enw Miss Evans, yn arfer a bod yn barmaid yn y Plas Coch Hotel, a pherchenogai y diffynydd swyddfeydd uwcii- law y gwestty ac yr oedd yn arfer mynychu y gwest- ty yn gyson, gan ymddiddan a'r barmaid. Csrddai allan gyda hi; hefyd, ar adegau anamserol yn yr hwyr. Daeth yr achwynydd i wybod am hyn, a dymunodd ar i'r diffynydd ei gyfarfod ef yn ei swvddfa breifat, lie y galwodd sylw y diffynydd at amhriodoldefe yr hyn oedd yn myned yn mlaen. Dywedodd Mr Lewis y rhoddai i fyny dalu ymweliadau a'r foneddiges hon; ond ni ddarfu iddo gadw; at ei air, a di-swyddwyd Miss Evans. Ar ol i Miss Evans adael y gwestty, darfu i'r diffynydd daenu sibrwd i'r perwyfl fod Miss Davies, yr hon oedd yn cymeryd gofal y ty, a Miss Evans, ) n arfer meddwi yn y ty. Un noson yn Tachwedd di- weddaf, ar ol un-ar-ddeg o'r gloch, yr oedd Lewis yn sefyll yn yr heol, yn agos i westty y Plas Coch, ac yn stiarad gyda dyn arall, pan y clywodd heddgeidwad ef yn dweyd. Ni wnawn ni ddim hidio rhoddi careg trwy ffenestr y gwestty a ffenestr gorsaf yr heddgeid- waid." Ar hyn, gwnaeth yr heddgeidwad ei vm- ddangosiad a gwaeddodd y diffynydd. "Duw maVr Pwy a fuasai yn meddwi iddo fod yna?" Dywedodd yr Uch-gadben Best, prif-gwnstabl y sir, iddo dderbyn y llythyr a ddarllenwyd gan y dadl- euydd mewn amlen, ar yr 2il o Chwefror, y flwyddyn hon. Gwyddai ei fod yn cyfeirio at yr achwynydd. Croes-holwyd gan Mr Hardy Yr oedd yn darparu adroddiad bob chwarter i'r Pw^'llgor Heddgeidwadol Unol ac yr oedd yr holl erlyniadau yn cael eu cario yn mlaen dan ei arolygiaeth. Os oedd unrhyw gwyn o berthynas i'w ymddygiad i gael ei gwneud, dylai gael ei gwneud i Bwyllgor Heddgeidwadol y sir. Os gohebid ag ef mewn perthynas i'r Cyfreithiau Trwy- ddedol, cymerai rhyw gam yn y mater ond ni wnai hyny os byddai yr ohebiaeth yn un ddi-enw. Cosp- wyd dau ddyn o'r enwau Edward Lloyd a David Jones yn Ionawr diweddaf am feddwdod yn y Plas Coch Hotel. Ni wna.eth Lloyd ei ymddangosiad; a chan ei fod yn hen droseddwr, cospwyd ef. Rhydd- hawyd y dyn arall. Cwestiynai dau o'r ynadon pa un a oedd hi yn briodoj i heddgeidwad edrych ar ddyn meddw yn myned i mewn i westty, a pheidio rhybudd- io y person oedd yn cvmeryd gofal y ty yn nghylch rhoddi diod.iddo. Oherwydd hyny, nid oedd yn tybio yn briodol i gymeryd gwcithrediadau cyfreithiol yn erbyn y gwesttywr. am nad oedd yn ei ystyried yn achos cryf. Tystiai yr achwynydd fod yr Uch-gadben Best wedi dangos y llythyr dywededig iddo, a bod y diffynydd, ar y dechreu, yn gwadu iddo ei ysgrifenu. Yr oedd yn bur nerfus ar y pryd. Pan y daeth i wybod fod y diffynydd yn cerdded allan gyda Miss Evans, siarad- odd wrtho am hwny a gobaithiai y gwnai roddi hyny 1 fyny. Cafodd achlysur drachefn i siarad wrth y di- ffynydd am yr un peth a'r diwedd fn, i Miss Evans gael ei di-swyddo. Gan Mr Hardy Pan welodd y llythyr, dywedodd wrth y prif-gwnstabl ei fod yn meddwl ei fod yn ad- nabod yr ysgrifen. Gwrthodwyd rhoddi diod i'r dyn a ddirwywyd gan yr oil, yn mron, o'r tai trwyddedig, gan ei fod yn feddw ia^'ii. Ei Arglwyddiaeth Nid wyf yn sicr y gall tafarnwr 'wrthod rhoddi diod iddo, os ceir ef ar ddamwain yn sobr (chwerthin). Dywedodd yr Achwynydd fod yn anhawdd dweyd pa un a oedd Lloyd yn feddw ai sobr, gan fod ei ger- ddediad a'i ddull mor hynod. Nid oedd yn meddu un drwgdeimlad yn erbyn y diffynydd, ac yr oedd yn ddrwg ganddo ymadael a Miss Evans. Rhoddodd yr Heddgeidwad Barnard dystiolaeth o berthynas i'r ymddiddan ar y ffordd ar ol un-ar-ddeg o'r gloch, pan y dywedodd y diffynydd yr hoffai ef daflu careg trwy ffenestr y gwestty. Miss Davies, yr hon oedd yn cymeryd gofal y gwestty, a ddywedodd, pan glywodd hi fod y diffyn- ydd yn dweyd fod Miss Evans a hithau yn arfer medd- wi, ei bod wedi gofyu iddo am eglurhad ar y mater. Dywedodd mai ei forwyn oedd wedi dweyd wrtho ef; ond darfu i'r tyst dwyn y forwyn a'r diffynydd wyneb yn wyneb; I a chydnabyddodd y diffynydd wedi hyny iddo ef ( wneud y mynegiad. Dywedodd y tyst wrtho ef ei fod I yn ddyn celwyddog a pheryglus, ac na chawsai ddiod os ymwelai a'r gwestty drachefn. Yna aeth y diffynydd i'r boes. Dywedodd ei fod wedi bod yn y Bala ers dwy flynedd. Ni chymerai gynghaws Lloyd, oblegid nid oedd wedi colli ond dau gynghaws er pan yr oedd wedi ymgymeryd a'r gwaith o gyfreithiwr. Y Barnwr O peidiweh dweyd y fath ffwlbri wrth- ym. Gan fyned yn mlaen, dywedodd y diffynydd mai efe a ysgrifenodd y llythyr dywededig. Ni ddarfu iddo ei arwyddo ac nis gallai roddi un egjlurhad pa- ham y darfu iddo ei ysgrifenu yn ddi-enw. Mr Young A ydych yn aelod o'r gymdeithas ddir- westolV Y Tyst: Nac ydwyf. Mr Young: Yna, dywedasoch anwiredd pwyllog yn y llythyr? Y Tyst Mater o opiniwn ydyw hyny. Y Barnwr A oeddych yn feddw pan ysgrifenasoch y llythyr? Y Tyst: Y mae'n debyg fy mod. Y Barnwr: Y mae hynyna yn onest. A ydych yn arfer pregethu? Dim ateb. Mr Young Y mae'n debyg fod bynyna yn anwir- edd arall. Y Barnwr: Na; dyfais (chwerthin). Yn ei anerchiad terfynol i'r rheithwyr, gofynoddl Mr Y (lung am iddynt ddyfarnu cymaint o iawn ag a ddangosai eu hanghymeradwyaeth o ymddygiad y diffynydd. Dychwelodd y rheithwyr ddedfryd yn ffafr yr ach- wynydd am iawn o 50p.

Ysgrifena, golygydd y "Cymro," y newyddiadur a gyhl)eddir gan y Llyfrbryf," yn heol Paradwys. Liynlleifiadv fel y canlyn —" Mae gan Elidirfab gan yn un o bapyrau yr wythnos hon tan y pen, Nid wyf ynllon." "Wel. frawd anwyl, pa.'m na ddarllcn- wch chwi'r Cymro?" A Chat os Tea Ci ps" is the title of a charming little" Brochure." published at the popular price of Id, to be obtained at all Horniman'a Agents throughout Great Britain. Sold in this locality by:- Bangor Roberts, Chemist lowis, Grocer; "Comst Stores," at Llanrwst and at Colwyn Bay Roberts. Chi-mist; Carnar- von—Owen. Chemist; Dolgelley—Morris, Chemist,; Port- madoc—Marris, Chemist; Nsywell, conlfectioner PwlK heli—Owen, Chemist Nevia—Griffith, Grocer Mauai Bridge—Jonea, Chemist,; Conway—vViHiairis, Cb.iaiKt; Llanfair Thomas. Grocois, &c. Penmaenmo \i —C» operative Society; Robert Grocei": Llanb,i*is- ngharm, Grocer Llanfairfechan — Morgan, Gmcer, Sen.; Williams, Tea Dealer, See. Llandudno—Hooaon, Gl^dip.^tk-street: Roberts, Chemist; Llangefni—Jouog, Grocer, &c. Holy- kead -Tkomas, Grocer. &c, 1311 I

Cyngaws o Isgariaeth. Cymreig- APEL AM GADW ALLAN "GYD- ATEBYDD." PWY YW Y BONEDDWR NA ENWIR? Yn Uchel Lys Ysgariaeth, dydd Llun, o flaen y Llywydd (Syr Francis Jeune), crybwyllwyd achos "Edwards yn erbyn Edwards a Wilson," yr hwn y dywedid sydd achos Cymreig o gryn ddyddor- deb. Y mddangosodd Mr Bargrave Deane, Q.C., a Mr Ellis Jones Griffith, A.S., dros yr apelydd, sef Mr David Edwards. Dywedodd Mr Deane fod ganddo ef i apelio am ganiatad i fyned yn mlaen heb wneuthur cyd-atebydd (co-respondent), yr hwn oedd foneddwr nad oedd ef yn dewis crybwyll ei enw. Yr honiad oedd godineb gyda boneddwr o'r enw Wilson, yr hwn a wneid yn gvd-atebydd. Haerai paragraph olaf y petisiwn i blentyn gael ei eni yn Awst, 1896, yr hwn nad oedd yr apelvdd yn dad iddo. Gyda golwg ar y cyhuddiad neill- duol yna yr oedd y wraig wedi gwneuthur cyfadd- efiad, yn mha un y cydnabyddai odineb gyda bon- eddwr ag yr oedd efe (y cwnsler) yn gwrthod ei t'n- wi, ac yn dweyd mai efe ydoedd tad y plentyn. 0 berthynas i hyny yr oedd dau lythyr wedi uu derbyn oddiwrth y boneddwr hwnw, y rhai a es- tynai efe (Mr Deane) i'w arglwyddiaeth ac, yn ychwanegol at hyny, yr oedd tyst-lw (affidavit) y y cyfreithiwr a'r gwr yn traethu nad oedd dim tyst- lolaeth o gwbl yn erbyn y boneddwr hwnw oddi- eithr cyfaddefiad y wraig. Yr oedd efe yn peidio enwi y boneddwr o bwrp3S ar v cyfrif hwnw. Y Llvwydd Yr ydych yn gweled fod hwn yn fynegiad ysgnfenedig gan y wraig, a'i bod yn enwi y person neillduol hwn. Dywedodd Mr Deane fod hyny yn hollol groes i w hateb hi, vn mha un y dywedodd mai ei gwr ydoedd y tad. Y Llywvdd a sylwodd fod hyny braidd vn vell- wanegu at yr anhawsder. Yr oedd yn gwestiwn 8J ni ddymimai y person crybwylledig ddvfod vn mlaen yn yr achos er mwyn cael cyfle i glirio' ei Mr Deane: Ond nid oes genym dystiolaeth vn ei eroyn odcueithr mynegiad y wraiw. Dywedodd v Llywydd nad oedd*yn sicr ai nid oedd gan y boneddwr hawl i fod yn bresenol vno. ib gaiiai efe, wrth edrych ar v llythvrau, gasglu cl tod ynddo unrhyw wrthwynebiad. Yn y <*wrth- wyneb, ymddangosai vn awyddus i gaei y peth alian ac yn ddigofus oherwydd y cyhuddiad. Mr Deane a ddvwedodd fod y wraig, mewn croes-betisiwn, yn gofyn am ymwahaniad cyfreith- iol. gan gyhuddo ei gwr, David Edwards, o greu- londeb. Aeth Mr Deane rhagddo i ddwevd nad oedd gan yr apelydd un dymuniad i gynwys y boneddwr cn-bwylledig fel cyd-atebydd, am na teudai ddim tystiolaeth yn ei erbyn. Dywedodd y Llywydd y buasai efe vn hoffi gwybod symad y boneddwr ei hun. Yr oedd Mr Deane yn foddlon i ofyn iddo, a meddyhai fod v boneddwr yn barod i gymeryd ei gwrs ei hun i glirio ei gymeriad. N is gallai v Llvwydd weled pa fodd y gwnai e fe hyny heb gyfle i vniddangos yn y llys. Mr Deane Efe a all ddwyn cyngaws. Y Llvwydd Yn erbyn pwy ? Mr Deane in erbyn y wraig hon. Buaswn i yn meddwi ei fod yn athrod i ddynes ddweyd fod dyn wedi cyflawni godineb a hi, a i fod yn dad i'w phlentyn. Y Llywydd Ond a all un godi cyngaws yn erbyn dynes o dan y fath amgylchiadau ? Mr Deane Nid wyf yn gwybod. Yr wyf n medrlwl mai difrifol o beth vdyw gwneud cyhudd- iadau o'r fath yn erbyn dyn yn y safle a ddeil efe.. V Dywedodd y Llvwydd fod y mater yn ym- ddangos eisoes wedi myned tuhwnt i wvbodaeth y gwr. Mr Deane: Xid yw amgen na gwag-siarad y gymydogaeth. Y Llywydd Gan hyny yr wyf yn teimlo ei fod yn fater (ielicate, ac mi a allwn wneud anghyf- iawnder a r boneddwr hwn trwy beidio rhoddi cyfleusdra iddo ddyfqd yma. Mr Deane a ddywedodd eilwaith nad oedd yna ciliw o dystiolaeth yn ei erbyn. Y Llywydd a sylwodd i Mr David Edwards ddweyd, yn ei dyst-lw, "Yr wyf yn llwyr gredu fod y cyhuddiad dywededig gan yr atebydd yn ffals." Buasai efe yn leicio i'r tyst-lw fyned yn mhellach, a dweyd nad oedd dim sail o gwbl iddo. Fe allai nad oedd gan y gwr awydd ond i gymeryd cyfraith yn erbyn un person ac nid yn erbyn y llall, yn enwedig gan fod y diweddaf vn ddyn dy- lanwadol. Dywedodd Mr iDeane nas gallai efe ddweyd beth oedd yr achos yn erbyn Mr Wilson. Y Llywydd a ddywedodd y buasai yn hoffi cael cvfle i edrych dros y papyrau a osodwyd o'i flaen ef a byddai iddo, gan hyny, ohirio ei benderfyn- iad am ddiwrnod neu ddau.

Eeddfau L'pol Pwllheli Yn Mhwilheli, ddydd Iau, gerbron Mr Robert Carreg a Dr. S. W. Griffith, gwysid Mrs H. J. Evans, Liverpool House, gan Mr Edward Hail, arolvgydd iech^dol y Cynghor Trefol, am gadw moeh o fewn lianer can' troedfedd i dai anedd. Dywedai Mr Evan R. Davies, yr hwn a erlynai, fod yr arolygvdd wedi rhoddi pob cyfleusdra i'r diffynydd i symud y moch,ond iddi wrthod gwneil (-I hyny. Yr oedd y moch yn cael eu cadw mewn lie o fewn chwe' troedfedd i dy anedd, ac yn erbyn clawdd a derfynai ar fynedfa gyhoeddus. Yr oedd 1 pobty hefyd o fewn deg i bymtheg troedfedd o'r lie. Rhoddodd Mr Hall dystiolaeth i brofi y fEeithiau hyn. Croesholwyd ef gan Mr William George ar ran y diffynydd er ceisio profi nad oedd dim nuisance yn bodoli yn y He, ac wrth anerch y Fainc ar ran y diffynydd dywedai Mr George nad oedd dim grym yn y ddeddf leol, o dan ba un y symudid os na phrofid fod y moch yn nuisance. Dywedodd Mr Davies mewn atebiad fod y ddeddf leol wedi gosod i lawr safon—nid oedd yn angen- rheidiol profi bodolaeth nuisance am mai y dyb- iaeth oedd fod pob moch a gedwid o fewn 50 troed- fedd yn nuisance. Ar ol gwrandaw tystiolaeth Mr R. A. Jones ar ran y diffynydd, ymneillduodd yr ynadon, ac ar eu dychweliad i'r Ilys dywedodd Mr Carreg fod yn rhaid cario allan y gyfraith, ac yr oeddynt yn dirwyo y diffynydd i swllt a'r cost- au, ac yn ei gorchymyn i symud y moch o fewn saith niwrnod neu i dalu dirwy ychwanegol o ddeg swllt am bob diwrnod y byddant heb eu symud.

Nodicm Gwasgaredtg. 4* (Gan Alltud Eifion.) YNYS MON. Y mae hen eglwysi a mynwentydd Ynys Fon yn llawn o neillduolion hanesiaeth hynafiaethoL Un o'r hen eglwysi o'r nodweddiad hwn yw Llan- fihangel-yn-Neubwll (neu y Ddeubwll). Y mae yn y fynwent hon gofnodion o deulu sydd wedi dilyn mewn enwogrwydd i'r adeg hon, sef y Parch T. Briscoe Owen, D.D., Caergybi, a fu farw yn ddiweddar. Y mae y cofnodion yn dechreu fel y canlvn —Francis Owen, of Treflesg Gent (farm- er), who was married to Ellen Hughes, youngest daughter of John Hughes, of Plas Rhoscolyn. He was the youngest son of Thomas Owen, M. A., rector of Aberffraw and Rhoscolyn. He died April 3th, 1762, aged 27. Underneath lies the remains of the Rev. Thos. Owen. rector of Celynin (Merionethshire), who departed this life January 16th, 1827, aged 70. Dywedai brodor o'r lie ei fod yn cofio claddn y Parch Thomas Owen vn 1827 (yr hwn oedd daid i'r Doctor Briscoe Owen, Caergybi), a bod y si wedi myned allan iddo (sef y Parch Thomas Owen)) gael ei gladdti yn groes i'r arferiad, fod y pen He dylasai y traed fod mewn camgymeriad felly, yn mhen naw diwrnod ar ot ei gladdu,. iddynt agor y bedd i brofi hyny, ac y troes y chwedl allan yn ddigail. Gwelir careg fedd ar ei phen wrth ochr bedd y Parch Thomas Owen uehod, sef cofnod am ei fab, yr hwn oedd feddvg, a fu farw yn 1839 yn 00 mlwydd oed. Nid oedd y rheith&r uchod yn byw yn Celynin, ond cadw curad yr oedd. Teulu Madryn, Lleyn. oedd noddwyr y fywoliaeth fechan hoix Yn Llwyngwril y mae yr eglwys bresenol.

YhePubFc should be on their guard ogainft f wh cl) thee t rq.,t-nv ii tile 1 marker. Cai/BObT's Cocoa, bein; sbsoutfly pn 0, stands all t sts th j Meiiial pr fess'on and Pre,.g prool»in:<ing ics s.«peiiority is a de ioous d i)Ut!itioU9 food. It sliouiJ aiwny • bi< b >rn 111 init, that Cor-& w-tist be pave and ut,idu,t,rited-li Oa■■ BUTiif'a—to impart the utm st beue't,. lYe Medical Annual say" I "A pa fectly pure Coco ot thf bjgbefct qoal-.ty, The mnI\O' Cadbcet on. :Ly packet is« guarantee Qf jurity."

Arddangosfa Ceffylan, Own, a DOfednod; Amlwoli- Cynhaliwyd y bedwaredd arddangosfa flynyddol ddydd Mawrth ar feusydd MaesHwyn a Frondeg, Amlwch, dau faes wedi eu hamgylchu yn y fath fodd fel ag i atal ysbiwyr dros gloddiau weled am ddim — hyn y talai pobl eraiU am ei weled. oedd y boreu yn dra niwliog a bygythiol, ac ofnid y buasai hyny yn nghyd a'r cynhauaf gwair yn milwrio yn erbyn llwyddiant arianol yr arddang- osfa. Y mae yn ddiameu, er fod y presenoldeb yn dda, v buasai yn Ilawer mwy onibai am y rhesym- au uchod. Yn gynar yn y prydnawn daeth ych- ydig wlaw i lawr, ond yr oedd tyrfa luosog ar y maes erbyn adeg y neidio. Yn ystod y pryd- nawn chwareuwyd amryw weithiau gan Gerddorfa Amlwch, dan arweiniad Mr Harry Brindle. Llywydd yr arddangosfa eleni ydoedd Mr T. F. Evans, Y.H., Mona Lodge is-lywydd, Mr Eichd. Thomas, Llechog trysorydd, Mr S. H. Smith, Old Bank, Amlwch; arianwyr, Lloyds Bank, Limited (diweddar Hen Fane Williams a'u Cyf.), a'r ysgrifenydd llafurus a moesgar, Mr David Jones, Bull Inn. Gweithredai y boneddigion caidynol fel y Pwyllgor Rheoleiddiol: —Mr S. Hughes, Y.H., Bodednyfed, cadeirydd Mr T. Elias, Abereirch, Llaneilian; Mr G. P. Griffiths, Nantyfran, Cemaes Cadben J. W. Thomas, Tre- gynrig Fawr, Amlwch; Mri O. E. Jones, Ty'n- rlieol. Amlwch J. Williams, timber merchant, Amlwch; L. Hughes, Aber Eilian; O. Lloyd Jones, Gwredog, Jthosgochj; J. Hughes,Frondeg, Amlwch; W. Jones, auctioneer, Pensarn; Dr. H. Parry Jones, Cae Mawr, Llanerchymedd Mri W. Thomas, Ty Du, Amlwch W. Hughes, Trys- glwyn, Rhosybol; W. R. Hughes, Afr Aur, Am- lwch T. P. Williamson, Parys Farm, Amlwoh O. Jones, Bodhunod, Amlwch R. L. Edwards, Bodafon, Dulas, Amlwch T: R. Davies, Hen- bias ,Llaneilian W. Owen, Fferam Gyd, Llim- babo: H. D. Roberts, Ynys, Rhosgoch; 0. Tre- vor Williams, vet. surgeon, Llangefni; T. P: il- liams, Bull Bay Hotel, Amlwch T. Pierce, Glan- alaw, Llanddeusant; H. Thomas, Ucheldrefgoed, Llarrfflewyn W. Owen, Pen'rorsedd, Rhosyhol; D. Roberts, Derri, Pensarn G. R. Hughes, Cefn Du, Gaerwen W. Owen, Penmynydd, Yallbv W. D. Williams, Post Office, Ty'nygongl; ac H. S. Jones, yct. surgeon, Llangefni. Pwyllgor Gwcinyddiadol: —Mr T. P. William- son, Parys Farm, Amlwch, cadeirydd Mri. T. Eiias, Abereirch, Llaneilian R. Thomas, Llech- og, Amlwch O. E. Jones, Ty'nrheol, Amlwcli; W. Jones, auctioneer, Pensarn; W. Owen, Pen- 'rorsedd, Rhosybol; J. Hughes, Frondeg, Am- lwch H. D. Roberts, Ynys, Rhosgoch W. R. Hughes, Afr Aur, Amlwch Cadben Thomas, Ti e- gynrig Fawr, Amlwch; Mri O. Jones, Bodhunod,. Amlwch T. R. Davies, Henblas, Llaneilian W. D. Williams. P.O., Ty'nygongl; T. P. Wil- liams. Bull Bay Hotel; ac H. S. Jones, vet. sur- geon. Llangefni. Y beimiaid oeddynt: —Ceffylau trol: Mr T: J. Dutton, The Beeches, Saltney, Caer. Ceffylau ysgeifu: Mr W. Parker, Great Stannev HaiK Sutton. Cystadleuaeth y neidio Y llywydd. Mri J. Rice Roberts, Rliiwlha,. Pentraeth; C:. F.. ¡ Priestley, Hirdrefaig, Llangefni; a W. M. Pres- ton, Llainiog Castle, Beaumaris. Cwn: Mri H. Shelton Jones, M.K.C.V.S., Llangefni; D. J. Jones, Crown Hotel, Llanfechell; a C. Trevor, Llanerchymedd. Dofednod: Mri W. Fanning, Waen Fair. Amlwch; a W. Hughes, Yr Env, Llangristiolus. Ymenyn Miss Thomas, Ty Amlwch; Miss Roberts, Derri, Amlwch; a M,ss Thomas, Croesau, Amlwch. Veterinary referee, Mr H. Shelton Jones, M.R.C.V.S., Llangefni. Yr oedd yr entries yn nosbarthiadau y ceffylau lawn mor niferus ag y buont erioed, ond dangosai. dosbeirth y cwn a'r dofednod leihad. Mawr gan- molid yr anifeiliaid a'r dofednod. Haedda yr ysgrifenydd diwyd a'r oil o'r swyddogion y mwyaf am drefnusrwydd y darpariadau, a piias- T iodd pobpeth heibio yn hynod foddhaol, serch fod rhai, fel ag a welir mewn pob cystadleuaeth, wedi cael cam. Nid ydyw beirniaid, mwy na'r Pab, yn anffaeledig, er efaUai y disgwylir idynt fod i blesio pawb. A ganlyn ydoedd rhestr y gwobr- wyon:— CARTHORSES. Team for agricultural purposes (entire horses excluded)—1 H. Williams, Cromlech, Cemaes 2 G. R. Hughes, Cefn Du, Gaerwen; h c J. Cham- bers, Nant Newydd, Llangefni; c W. Roberts, Gwredog Isaf, Llanerchymedd; Brood mare with the best foal, at her foot, her own foal and having reared it herself, boih calculated for husbandry—1 W., Owen, Penymyn- ydd, Valley; 2 H. Williams, Cromlech, Cemaes; h c John Jones, Pencefn Mawr, Llanerchymedd Three-year-old gelding or filly, calculated for husbandry—1 W. Williams, Hafod, Llangwyllog; 2.T. Chambers, Nant Newvdd, Llangefni h c W. Roberts, Gwred-Isaf; Llanerchymedd; c U. Roberta, Ceidio, Llanerchymedd Two-year-old gddmg calculated for husbandry —1 Mrs Ellen Roberts,. Maengwyn, Llanerchy- medd 2 R. Thomas, Llechog, Amlwch h c W. Roberts-, Gwredog Isaf, Llanerchymedd c Wm. Jones, Bodwina, Gwalchmai Two-year-old filly calculated for husbandry—1 I William Jones, Bodwina, Gwalchmai; 2 T. P. Williamson, Parys Farm, Amlwch Yearling filly calculated for husbandry^—1 G. Rice Hughes, Cefn Du, Gaerwen 2 John Jones,. Pencefn Mawr, Llanerchymedd h c W. Owen, Penymynydd, Valley c J. Edwards, Trescawen Home Farm, Llangwyllog Yearling colt calculated for husbandryl 0. Jones, Ysgoldy, Llanerchymedd Turn-out, gelding or mare, not exceeding six years Old shown in cart, suitable for heasy ¡ open to bona-fide tenant farmers and carriers— 1 H. Williams, Cromlech. Llanfechell J E. R. Owen, Bodowyr, alley Geldir- mare, of filly for agricultural] purposes, exhibited at the show—1 William Peny- mynydd. Valley; h c William WilliamS) Hafod, Llangwyllog LIGHT HORSES. Tradesman's turn-out—1 Thomas and Edwards, Mona Mineral Water Works, Llangefni 2 M. Rowlands and Soot, butchers, Amlwch Brood mare with the best foal at her foot, being her own foal and having reared it; herself, both suitable for saddle or harness—1 O. Trevor Wil- liams, vet. surgeon, Llangefni; 2 Jl. Rice Roberts, Pentraeth; h c Thomas Elias, AbereEreh, Llan- eilian c T. P. Williamson, Parys Farm, Amlwch Hackney, geMiiig, or mare noil: undoc 15 hands high, and not above six years old, shown under the saddle—1 O. Jones, Bodhunod, Amlweh 2 Parry Bros., Ty'nllan, Llangwyllog; h c Dr. G. G. Jones, Ainlwch c Dr. Jones, Gwalchmai, Valley Three-year-old gelding or ritlly. calculated for riding or driving, shown under the- saddle—1 T > P. Williamson, Parys Farm, Amlwch; 2 Hughes-Jones, Fron, Liangerfii it e Richard W. Owen, Bont Faen, Bodorgan c William Roberbs, Gwredog Isaf, Llanerchymedd' Cob, gelding, or mare, not under 14 or over 15 hands high, and not above .six years old shown un- der the saddle—1 W. Jone^>, Bodlew, Gaerwen; 2 William Jones, Here Gap,. Bryngwran; )1 c W. Hughes-Jones, Frvn, Llangefni; c J. Jones, Anglesey House. Pengraigwen Cob, gelding, or mare, net exceeding M. hands high, and not above, six years old, shown under the saddle—1 Arthur W.. Jones, Plas llen Gaer- wen 2 Evan Pritchard, Llaneuddogr Amlwch h c W. Hughes, Mfelin Esgob, Llanrehymedd; c Lewis Hughes AbereSEan, Amlwch Two-year-old filly, suitablfe tf>r saddle or harness—1 W. Hughes-Jones, Fron, Llangefni; 2 J. Rice Robelfs, Rhiwlas, Pentraeth Yearling colt, or filly suitable for saddle or har- ness—1 Hugh Lews?,, Glangors, Llasgwyllog 2 Edmund Roberts, Gwredog Uttftaf, Llanerchy- mood; h c tanri E. Jones, Yoel Ferry; c J. Hughes, Frortdegr. Amlwch Mountain pony,, not exceeding 12 hands high —1H. T. Owen auctioneer,I;3an^efhi; 2 Maurice E. Jones, Voel Ferry h c Henry Parry, Gsoes- Ion Inn, Brynsiencyn; c J. Edwards, Junr., butcher^ Llanerchymedd Posting turn-out, single harness—1 Bm Wil- liams, Market Vaults, Llangefni; 2 and e, O. Hugh oa, ear proprietor, Amlwch h c T\ P. Wil- liams, Bull Bay Hotel, Amlwch Tarn-out, mare or gelding in single harness, be- ing the bona-fide property of the exhibitor (open to all comers)—1 T. P. Williamson, Parys Farm, Amlwch 2 Richard W. Owen, Bont Faen, Bod- organ h c W. Hughes-Jones, Fron, Llangefni c W. Jones. Bodlew, Gaerwen Trotter show#under the saddle, under six years old (style and speed to be taken into consideration by the judges;), open to all comers—1 Arthur W. Jones, Plas Hen, Gaerwen; h c Mrs Berry. Bryn- I fuches, Amlwch; c W. Hughes-Jones, Fron, Llangefni DOGS. Sheep dog or bitch (rough-coated)—1 Henry Parry. Groeslon Inn, Brynsiencyn 2 O. Hughes, Gwaenydog, Llanfflewyn; h c Thomas Owen, Ty Mawr, Llanrhvddlad, Valley; c William Jones, Erw, Pensarn Dog or bitch (smooth-coated)—1 David Owen, Gareg Wen, Llangefni; 2 M. Rowlands and Sen, butchers, Amlwch h c Hugh WTilliains, Carreg Cath, Amlwch c R. Parry, Dinorben Farm Yard" Amlwch Welsh terrier do" or bitch—1 J. R. Williams, ironmonger, Llangefni; 2 H. Lewis Jones, 12, Market-street, Amlwch h c John Roberts, Pei- bron, Amlwch; c Edward Rowlands, Ty'nlon, Llaneilian POULTRY. Pen of leghorns, one cock and two hens-l T. Jones, Rhos Bach, Llanfihangtlynhowyn; 2 O. Evans, 119, Bethesda-street, Amlwch; h c John Hughes, Cae Bach, Amlwch c W. J. Gruer, Pen- gwydd, Rhosybol Pen of Plymouth Rocks, one cock and two hens -1 R. Owen, Tyddyn Goeden, Coedana, Llan- erchymedd 2 W. J. Gruer, Pengwydd, Rhosy- bol; h Parry Bros., Ty'nllan, Llangwyllog; c Joseph Husrhes, Bryn Moel, Amlwch Pen of one drake and two ducks, Aylesbury- 1 Richard Rowlands, Llwydiartli, Twr Celyn Llanerchymedd Pen of one drake and two ducks, Pekin—1 O. Jones, Bodhunod, Amlwch Pen of one gander and two geese of any breed- 1 W. Thomas, Plas Candryll, Amlwch; 2 and 3 O. Jones, Bodhunod, Amlwch BUTTER. Butter, not less than four pounds in weight— 1 R. Hughes, Llysdulas Home Farm, Amlwch; i 2 Miss Maggie Hughes, Bodgaclfa, Amlwch: h c E. R. Owen, Garreg Fawr, Llanfechell; c John Williams, Penrhyn, Parys Mines, Rhosybol JUMPING COMPETITION. 1 Dr. Owen, Penygroes 2 Arthur W. Jones, Plashen, Gaerwen 3 G. Rico Hughes, Cefn Du, Gaerwen Ar ddiwedd yr arddangosiad eisteddodd amryw o'r swyddogion ae eraill wrth giniaw blasus a baro- towyd gan Mrs Lemin, yn yr Eleth Inn.

Y Golofa Farddol. Hen Walia Wyllt. -Gwladgarol, mewn corfau- iad rheolaidd. Camfa'r Coed.—Gwych, yn ol deddf greddf a graen. Edward Puw.—Dterbyniol, gymmrawd. CY'NAN.

HEN WALIA WYLLT. Hen Walia wyllt, mae swn yn d'enw di, Mewn estron dir cwyd hrraeth arnaf fi 1 Rhyw hiraeth prudd am gael dod eto'n ol Irr bwth diaddurn draw ar gwr y ddol. Hen Walia wyllt, cartreffe hedd a chan, Gwlad He mae rhyddiid, inoes a menyg glan Dy wyllt lynyddau, cai-tre'r defaid mwyn, y Lie tyf y grug, yr eithin man a'r brwyn. Hen Walla wyllt, hoff wlad y Brython rhydd, Dy enw byth vn anwyl imi fydd Dy gestylliyd(f fol cedyrn dystion Iu, Mynegant ddewrder arviyr Cymru Fu. Hen Walia wyllt, bydd cof dy feibion di Yn nghadw byth mewn peraroglaidd fri; Syrthiasant a'u cleddyfau yn eu liaw, Gan ddewr wynebu'r gelyn heb un braw. Hen Walia wyllt, fy anwyl, anwyl wlad, Nid lloches vryt i ormes trais a brad Nis gall gormesiaeth rhwng dy fryniau fyw, Bydd marw yno bob gwenwynig ryw. Hen Walia wyllt, dy hoff geninen di, Gyd'-dyf a'r rhosyn mewn anfarwol fri; O! bydded gorsedd enwog Prydain wen, Uwch holl oraeddau'r ddaear byth yn ben. Caergyhi., GUTYN MON.,

CAMF A'R COED. Mae'r haul wedi maehlud dros ael y gorllewin, A mantell y gwyinos ar daen dros y byd Y Ileuad wen oieu sy'n t'wynu mor siriol, A minau'h vmrodio yn liawen fy mryd Heb feddwl am neb ond yr eneth a garaf, Mor vsgafn fy nghalon ac ysgafn fy nhroed: Angharad addawodd y daw i'm cyfarfod, I gysgod y dderwen at gamfa y coed. Ei thad sydd yn farchog o uchel waedoliaeth, Efe yw perchenog rhan helaeth o'r wlad Ei barch a'i anrhydedd sydd fawr drwy y gwh?'dye|;I: A hi yw holf blentyn ac eres ei thad Mae palas ardderchog yn nghanol y goedwig, Fan hono yw cartref anwylyd fy mron Ae iddi mae gweis-ion a threfnus forwynion J I fyn'd at ei galwad yn ufudd a lion. Fy nghlalon sy'n Ilamu wrth wel'd yr hen gamia,. Lie cwrddais Angharad tro cyntaf eriocd; Meddyliwn pryd hwnw mae angel o wynfa Oedd yno, yn rhodio trwy lwybrau y coed Dymuniad fy nghalon yw caffael ei chwmni' I deithto. trwy fywyd mewn hawddfyd a hedd' A phan fyddwn marw, O! rhowch ein gw eddillioixi I huno cwsg angau o fown i'r un bedd.' Caergybi. GUTYN MON..

EDWARD PUW. "Edward Gray."—Alfred Tennyson.. Hardd Emma Morris, Maes y Dref, Wnai'm cwrddyd ddoe yn mhant yr yw,. A'i coll eich calon ?" ebe hi, A briod'soch eto, Edward Puw Hardd Emma Morris, 'sgwrsiai a mi, A gwlybion oedd fy ngruddiau^wyw:: Hardd Emma Morris, serch byth mwy Ni chyffwrdd galon Edward Puw. Elen o'r Fron, a'm carai'n fawr, Yn groes i ewySys tad a mam Bu'm heddyw'n eistedd wrth n ibedd Am oriau dan yr ywen gam Yr oedd hi'n sw t a thybiwn hi n ,oer,. A balch, mi ffoais dros y Ychydig wydeb su y pryd hyn Ei bod yn marw o'm herwydd i! O! creulawn (dd fy ngeirlau tost- Am danynt mae fy nghof yn fyw.—• Yr wyt rhy ffals ac oriog ferch, I drwblo tdtiim Edward l1'1w. Y"mdreiglai&jr ei gwely aer Gan lefam,. Cur fy nghalon,. Edifar wy,), bobpeth w:jes^— OI dyw-aj air wrth Edward Mw- A phin yigrifiais ar y maen— Fy Ioes+ai: wyddai neb .ond liuw :$- Fan h,i-i y gorwedd Klen wen,, Ac galon Edward PuttI. Gall carntd fyn'd, a caariad 4di-)(t Fel imj- ii bach o iivyn i Iwya Byth Kiwyach i'm hb-aethus froii,, Ni ledda cariad hllpl swyn., Do'n (ihwerw wylaiisuwch y b^dd— (Qi'.Udagrau gloowon gf.&l b yw), Yn hwi-i ymguddia, FJen. wsiiv .J:. chalon friw ci, Hed ward Puw! ELIDTAFAB. Goqjhenaf 13egA 1897..

-7.1 .¡¡¡¡:- Shipping. PORTMADOC. Arrivals.— Ihert BalKzer, Evars, SorLthzmpton Catherine, Williams, Live. poe, I-RoBa,, Collings, Rumeorn- (Naxquis. of.A nglesey., .Jones,, Ardrossan- Cordelia, Davies, Liverpool Laura" ,Robert.. Cardiff — Massengor, Parry, Alsct'soc&i —1 Regina, Rees, Milfo';i~Hasinah and Jane, Roberts, Dublin —Mary anst; Elea.or, Jones, yorohaaa—My Lady, Johns, Pwilbeii-Robeeca s.?., VwoVtert- Liverpool^ James, James, Abersooh Elizabeth, Williams, Portsmo,Ath -Village Maid, liiimpibjejs, Belfast. failings.—Evelyn, Roberts^Stettin— i rne, GUoe-n, Kiel aud Copenhagen—Consul Knaeatner, Wil- liams, Papeaburjj—Winifred, Evans, Har^arg— Lucy, V\ itb»vwell, Chatiam^Catterine Menrv, Jonps, Card iN-FastwarO.ilo,, Pm-tsmouth Jialianne, Christianson, Esbjerg—ITndauated, Jones, Aber- deen Herbert, Thomas, I)aoic-Dovey lU-Ue. Jamts, London-industry, Williams, Newcastle-Rebecca s.s., Roberts, Liverpool. '3 THWil ■ _I.

'IE PERAIDD MAZLWATTEE TE PEBAIOD MAZkWATTES TB PERAIDD MAZAWATTEfil TE TERAlD*) MAZAWATTBB TH PERAIDD MASAWA.TT12K Goliwch oi adnabod wrtb. ti bwarogl dymuaol,

Hagwra efch Moch. Cymerwyd yr hyn a ganlyn allan o adroddiad yr. Ddirprwyaeth Dirol, gan. y credwn fod yn y sylw- adau rhagorcl a wnaed wersi buddiol ag a allantli fod o fudd i holl amaethwyr ein gwlad pe cerid; i hwvnt allan: Mae y dull y corir yn- mlaen fagwraeth moch yn dra ansefydlog. Pan fyddo moch yn gwerthu am brisiau isel, mae y rhan. fwvaf o'r ffermwyr yyt rhoddi i fyny, eu magu, ond pan fyddont yn gwerthu yn dda ymgymerant ag ef drachefn yn awhus. Dengys y cyfrifon amaethyddol lawer- mwy o amrywiaeth yn nglyn a nifer y moch natr mewn unrhyw stoc arall ar y fferm, a cheir fod v gwahamaeth blynyddol rai gweithiau yn ddeg V cant, neu ychwarieg. Y prif achos o hyn yn ddLur yw y rhwyddineb a pha un v gellir cynyrchu moch, gan eu bod yn magu yn ieuanc, ac yn dwyn tor' lhvyth lluosog bob tro.. Os ydys am i fagwraeth moch fod yn fasnach a ddyga elw i mewn, ang- henraid yw ei chario yn mlaen yn drefnus a phri- huat 5 talU SjlW i delerau cy^redin llwydd- Oddiwrth y cyfrifon amaethyddol canfvddwn • hefyd nad yw nifer o foch am bob erw yn gwahan- laethu ond ychydig yn Lloegr, Cymru, a'r Iwer- ddon, ondnid oes amheuaeth nad yw Lloegr ya v ar y blaen 7" ei darpariaeth o'dylcau moch. Yn mhlith y, prif. angenrheidiau ar gyfer magir moch yn llwyddianus, ceir fod yr hyn a ganlyn ya a.ngenrheldiol: --Twlc cynes, wedi ei awyru yn dda, a'i I)almantu a phriddfeini neu goed, vn meddu trem ddeheuol, gyda charthffos dda, glan- weithdra, bwydo yn ami, a thalu sylw personol mynych. I r neb sydd wedi sylwi, mae yn amlwg ^dt^vir aRvnfhejdlaU derbyn ond ych- ydig sylw yn Nghymru. Yn ami mae y tylcau o'r math waelaf yn gwynebu y gogledd, y dwyrain, neu unrhyw fan nas gellir teimlo gwres yr haul, ae wedi en gosod mewn con-lau isel, llaith, am nad ydynt yn gyfaddas i ddim arall, ac yn gyfleus i ymgasgliad o fudreddi. Gyda golwg ar fwyd, rhaid i n moch, druain, am rhan fwyaf o'r flwydd- yu yw goreu gallant, ac nid oes raid ychwanegu tod anifeiliaid a fegir dan y cyfryw amgylchiadau vn cael bywydau ansicr, a rhaid eu bod yn galed a llawn yni cyn y gaUant fodoli o gwbl dan y cyf- ryw amgylchiadau. J Gellir dweyd am foch Cymru yn gyffredinol m-« rhywogaeth gymysgxyvv ydynt. Mffyr tn ryw ogaeth 'Cymreig, disgynyddion, feallai, o faedd gwyllt cyntefig y wlad, o liw tywod a du, moch hi" ion, main, gydag asenau dwfn a chlustiau hirion yn gorchuddio y Uygaid, yn fwytawyr araf,cpcl pan yn cael eiz bwydo yn dda, ac ar ol cyrhaedd oedran cyfaddas, a bwysant o 600 i 800 pwys wedi diflanu i raddau, ac ychydig o honynt sydd ar gael yn awr. Maent wedi eu croesi gyda Ilu- aws o rywogaethan eraill, ac wedi gwella vn fawr gyda golwg ar eu nodweddion bwytaol. Mae in bob sir, ac yn wit bob rhanbarth, rywogaeth neill- duol o fochyn, sydd wedi enill enw lleol am nod- weddion da neu wael, ond canlyniad ydynt oil » groesi diderfyn ac annoeth. Yn Sir Aberteifi, ceir engreifftiau o'r moch mwyaf diwerth-rhai mawr, culfain, hir-glust, ac anhawdd eu bwydo. Mae moch Lleyn (rhan o Sir Gaernarfon) drachefn yn rhai garw, yn meddu asgwrn mawr, croen tew, ac yn rhai, nas gellir disgwyl iddynt gynyrchu bacwn da. Ar y liaw arall, cynyrcha Sir Drefald- wyn foehyn sydd yn cael gwerthiant parod a. rhwydd yn y marchnadoedd Seisnig. Nid yw vn anhebyg i'r hen rywogaeth Gvmreig, gan ei fod yn goeli o. ran Iliw, ac yn meddu llawer o'i rin- weddati-o, ansawdd cadarn, o faint cymedrol, a thuedd ynddo at besgi. Yn rhanau mynyddig Sir Drefaldwyn, mae yn arferiad; gwerthu mochi bach pan yn wyth i ddeu- ddeng wythnos oed, pan y gelwir. hwy yn car- ters" am y rheswm eu bod yn cael eu cymeryd i.r farchnad mewn certi. Cedwir dau neu dri, vn ol maiht y teulu. Yn nyffrynoedd yrt un sir' ar dueddau; Lloegr, cedwir y moch hyd nes byddont yn bedraar neu bum' mis oed, pryd y gwerthir hwy un. ai fel porcwyr i gigyddion neu fel moch stor ar n-fer rhanbarthau llaethog ..Sir Gaerlleon, neu i k;ael eu bwydo a soeg y darllawyr yn Bur- ton. Tixfaddianwyr, yn meddu ffermydd cysyllt- iedig a'u palasdai, neu fagwyr neiliduol yn unig sydd vn vmwneud a rhywogaethau pur, megis y- rhai. bychain, canolog, a rhai gwynion, mawr- Berkshire neu Tamworth. Mae y moch a adna- byddir wrth yr enw "Berkshire" yn ddu o inn Jliw, gyda marc gwyn bychan i lawr y gwyneb, traed gwynion i fyny i asgwni y ffer, a blaen yv gyndœ yn wyn, yn rhai rhagore^ ar gyfer y cig- ydd, ac yn dyfod i fwy o sylw yn barhaus fel moùh. gwerth eu magu a'u meithrin. Mewn rhai ard^4~ oedd, edrychir gyda mwy o ffafr ar foch gwyn; mawrion swydd Gaerefrog, a phan groesir hwy a'r foch Cymreig, gwnant anifeiliaid da, gan gyr- haedd pwysau mawrion. Ceir fod moch gwynion canolig swydd Gaerefrog yn gadarnach a mwy cryno, gydag asgwrn da a choesau byrion, a ohyr- haeddant eu Hawn faint yn gynt. Nid yw rloyw,- ogaeth fychan yr un sir yn cael eu hoffi mor gyff- redinol, gan eu bod yn cynwys mwy o gig bras rut brith. Mae moch Tamworth yn goch o ran Iliw, gydag ysmotiau tywyll. Maent vn gyffredin yn hir, gydag asenau dwfn a gwastad, a thrwyiau anghyffredin o hir—yn debyg iawn i foch gwyilt- ion. Gan y mocbyn hwn y ceir y cyfartaledd mwyaf o gig brith o unrhyw rywogaeth, ac ar y cyfrif hwn maent yn dyfod yn dra phobloitaidd vn Nghymru. Gan, mewn eanlvniad i ami;, chiad- au, fod llafurwyr yn cvfarfod gydag anhawsderau yn nglyn a chadw moch, nid yw eu plant inewrt canlyniad yn arfer bwyta cig moch, a phan ant i wasanaeth ac yn cael eu bwydo yn y Serin dai, mae y cig moch, yr hwrt yw v cig a welir amlaf yn ffermdai Cymru, yn cael ei adael ganddynt heb ei gyffwrdd, gan na fwytant unrhyw gig bras. Ceir tod moch Tamworth wwli croesi a'r hen.Sach k.lym- reig neu rai Sir Gaerefrog, yn anifeiliaid hynod ddefnyddiol, tra y mae croesi f'vda'r "Berkshire" yn dda iawn. Os yw ffermwyr Cymreig yn awyddus i dderhyn y budd mwyaf oddiwrth fagwraeth moch, y mae yn amlwg y rhaid iddynt dalu mwv o sylw i fagwraeth a rheolaeth ew, hanifeiliaid. Rhaid bod o ddifrif ,vda'r ganghen hon o amaethyddiaeth, fel gyda phob canghen arall, os dymunir i'r anturiaeth. dalu. CYQ- olygwn fod vr anhawsderau a gyfarfydda am- aethwr ar ei oreu yn fawr, yn enwedig pan geisia. gario yn mlaen waith y Serm gyda'r llafur a'r- draul leiaf, ond rhaid gwneud ymdreeh egniol os f am lwvddo. Gwyddis fod y gystadleuaeth mewn, baewn o'r America yn hynod fywiog, a bod arch-. waeth y cyhoedd wedi cyfiiewHi yn fawr y bK'n- yddoedd diweodar. Maent m>»ir"hoff o bore ag. erioed, ond ,-mwy dewisol ^paddynt foch yn pwyso tua 140 pwys na rhai a bwysant o 250 i 300- o bwysi, a chasant gig bras. Nid oes amheuaethi nad yw moeh o 400 i 500 pwys, a'r rhai a gymer- asant ddeiaiaw mis i w ddim mewn filfr o. gwbl yn y marchnadoedd, ae yn ami, os bydd, lie, dewiair y Heiaf o ddau dd--we, drwy eu halltu gar-, tref. Nid ydym ar un cyirii yn cynghori ainaecb- wyr i-roddi heibio fagu nu^ch,. gan eu bod ywhynodi ddefnyddiol i ddifa llawer. o bethau sydd vife myned yn ofer mewn iUoiiu, gan y bwyts mochym bron tiol>peth ond yr hyn a ddymunem ddweydl yw y dvlid gofalu am ryw^c^aeth dda, nit a yn mlaen yn fuan, gyda thuedd i besgi, ond un 1}& ddadblJga ormod o gig bras. Un d'r rhywog- aethau goreu ar gyfer vr adeg breseaol yn rldiau. yw moeh gwynion canolig Swydd Gaerefrag-^ neu; fel yf adnabyddir hwy, yr "Yorkshire." Dylid bod yn hael pan :n bwydo moch, al nid eu gadael i ymdaro goreu gallans, gan bitro ramaid yma ac aew. Mae eu gadael mewn cae sofl wedi myned alian o arferiad i. radilau mawr erbyn hyn, er na ellir dweyd dim yn erbyn troi hychod magu i mewn, y rhai a., gedwir gan y rhan fwyaf o amaeth- wyr Cymru, £ gaeau o'r fath. Mae moch yn lki- hau yn hytrach "0" ychwanegu at eu gwerth pan yn gorfod chwilio am eu bwyd, heblaw fod yr ar- feriad hon yn 10m tueddu i ddadwreiddio coed" etc. TeimlM- angen mawr am ffactrioedd bacwn yn Nghymru, gan yr arbedid Ilawer mewn arian ft i gwnmiau y i-hoilffyrdd pe sefydlid rhai. Pc rei- ydlicl ttactrlodd ymenyn a chaws yn Nghymru, nid oes amhsuaeth na chyfodid rhai yn nglyn a baewn, Feallai y ;bydd i addysg amaethyddol hefyd arwain ffermwyr i roddi gwaith gauaf i'w llafurwyr drwy eu dysgu pa fodd i halltu gartref yn hytraoh na gwerthu eu holl foch.

-=- Y ma* TE PERAIDD M ^ZiVWATTEE TE PEP..VTDD MAZ'VWATTEE TM PEB.AHVD MAZ »■ WAT K" TE PJ3BA1BD MA>5AWATTKS TM PERAIDD MAZ iWATTEa, Ya ein badgofio e Da Pt rai^ 3Uain noiyueFAe yu 0J.