READ ARTICLES (16)

Advertising
Copy
HYSBYSI AD. IN A AYR YN BAROD, YR AIL RIFYN o HANES Y Rhyfel Europeaidd. Pris 3c. Trwy'r post 32c., blaendal. Mae ychydig gopiau eto ar law o'r rhifyn cvntaf, ond gaa na argreffir ychwaneg dylid danfoa archebion ar unwaith cyn eu gwerthir allan. Gcllir cael y udau rifyn yn rhad trwy y post am 7c., blaendal. Bvdd y rhifvnau hyn, ynghyd a'r rhifyn- au dilynol, vii grynhodeb cvllawn ac eglur o'r Rhyfel fwyaf a wehvyd erioed. britbir. yr Hanes a darluniau araderchog. PEIDIWCII OEDI—MYNWCH GOPIAU AR UN WAITII. Ar werth gan holl Lyfrwerthwyr. Z;)

News
Copy
LLIT 11 TVVM 'BaKELS Wei ichi hwr o rod yn dishkw! S weid gaer am y 9 in marri rhifel lei arter. Wthgwrs dim oi:d gweid in mam odw I, ag n;d troial gvveitho rhiw greeg o stwff er mwyn srwerthi pappir. Beth iw'r ots da ii oboti wertihi papl)ir,veid in marTI yn streit iw miioint i. Ongore t°, wy am weid yn guita nad iw kwaftar y pethe ichi'n tldarllen yn y pappire ma yn wir. B?th -a chi ddim end cal yr hanes yn gowir lei mai e, clvii bi w, fise'r stori bwer yn wahanoi i iel mai hi. fiso dim whant arnoch chi i weid,- Tish stim ishe i fi joino wath ma digon mas yn barod. iioys bach, snio chi'n diall shwt armi greef sv gida Wii Soeeingers. Mai e wcdi bod yn rhoi popcth yn barod os glawer dy er mwyn rhoi whippad I rowin, a mi roise whipped a'r diain i ni hefid ombai fod Rweha wedi digwidd cwmpo mas ag e hefid. Fise n armi fach ni ddim llond pen iddo fe. Ie midde chi. thats ol veri gwci. ond beth am gwaliti'n armi ni. reit, ma. sLwff garanteed yn in armi ni, ond ma rnaid cal rhwboth heblaw stwff yn unig. Mi all dyn (ad a sovren yn i bocked a hono yn piwer gold,-y stwff gore mas. ond ichi'n gweld, eith y bachan <m yn mholl 03 ;la c-heith e ragor na wan yclow boy yn i booked, Lie gefinweh chi i Shoni Hoi pan bo fe'n mind am i holideis i lan y mor. Felny'n gwni-i,vs mai hi gida Kitchincr, mai o am roi long holideis i Wil Sossin- jers, ond rna, rhaid icido fe gat lot fowr o'r gwd kwaliti, ne bad lw; owt fidd hi. Aroswch chi dippin bach a mi field gida'r Girvr- mcnt ma lot 0. gwestiYm salw iawn i aped Sna i'n srweid ma'i bai nhw fidd vend bidd rhaid iddi nhw whilo mas shwt biod-d pethe. Chredweh chi bith 6hwt greeg o bethe sy wedi digwidd sy ag ishe whilo miwn iddi nhw. Wed a- i ddim o'r cwbw! nawr, wath ma lot o bethe na stim nvs mai'n debig -harad oboti nhw nawr. Dima un pcth. &hwt we nliw llior anfisnesol wrth brinni ceffsle? Ma r rhan iwya o chi'n gwbod gistal u finne fod let o ddinion wedi cal prishc ofnadw wrth werthi ceffiie i'r armi. Ie. hen skriws we lot o nhw, a rheini'n cal i gworthi ar ol 'nv unhell o dan y prishe dalwd am deni nhw. Bdh iw'r achos am hin? We! dima inarn i am y hisnes. Gillwng rhai i brinni ceffiie na wedd yn dinII dim am dani nhw. Beth arall Peth arall wedin, drichwch shwr ma nhw yn galw am rikroot^. a dim driilie ar i cifer nhw. thgwrs ma lot o waith gida showdiwr i ddi^ki drils a ffetho felna, ond ar bob cifri mi ddilse fed digon o ddrillie ar i cifer nhw. Wy'n cofio am lID mi'.ing politix lawr sha ardal Castollnowi. ag ir ol i'r sharadwirs gwpk, dima un bachan ar i brmpf, ag vn gweid na "edd e ddim wedi ehved nhw'n gweid dim oboti preed wedd y Lliwodreth yn mind i ridiwso kost vr armi a'r novi. Ie wir w, ridiwso pan wedd Wil >ossinjors yn kinniddi ffwl pelt. Ond b'e hïn bert arno ni ta'r Lliwodreth wedi .grondo rhagor ar y Pees-mongcrs. ma. Mai'n ddigon drwg nawr, £1:n a ivrr, watJi ma nhw wedi stinjo i'r hiw rn barod. a dima'r ri-ssult,—rhen wlad ma boti gal i hwthi i kingdum kum. Peth arall fidd raid i'r hen wind ma i neid (U rhoi gwell shawns i Torami godi o'r rank* i fod TO officer. T ni wedi gweld yn y rhifel ma fod cistled os nid gwell stwff yn Tommi a sv'n yr officers. S-na i am weid dim yn erbin vr offisers wath ma lot o nhw wedi dangos g?m a'r filen tro ma. ag wedi gweitho I an both cithrol yn well nag yn Sowth Affrika. ond ma lie i welia to. a ffan daw gwbode'h iawn am y bistios i giJ faile bidd gen i lot o bethe yn lhagor i weid. n[1 i am weid nawr wath fi;w hinni run poth a kicko <ivn ar askwrn i gefen. NVel wedin dima boint arall, shwt ma nhw yn rhoi gwell lie i'r German pmners na ma nhw'n roi i'r Tommi.?? Shwt ma rhai Toromis yn eal gwell wharre tcr.r na'r lleill Ma lot o betho fe. hin ag ishe idrich miwn iddi nhw. 0 ip rhog ofun bidciwch chi'n cam-tako beth wy'n feddwl, Did towli wy 'fod rhai boys yn cal gwell wharre teg na'r gili crida'r offirs, 0 nag c, ond towli, nc gweiii yn biaen yn hitrach fod rhai cwmpnie yn cil biletto miwn tai neis a chal digon o fwyd nei?, a gw<- 'e iiinnes. Mowr dda iddi nhw, ma nhw yn heiddi hin, and drichwch wedin fel ma rhai yn gorffod ei-k; miwn tents rhiwilog. Pam na fise nhw yn gneid run peth a ffob un? Ma hin yn wath nag etholcdiareth v Methots. a lc bena ma <>tholed:geth yn iawn, smo fe'n iawn fan hin no. Ffer p'.ei ol rownd. onte;e boys. Stim r'liw bwer i weid am shwt ma'r rhifel yn mind mlan. wath ma pensil glas y boys na *▼ n idrich ar ol y niws sha Llinden yn rhi fishi. Tw bad, wath i ni'n mofin gwbod ehwt ma, hi ar y boys bach gy ma yn. sdill y t-ewi. a mwy na hinni yn sefill tan y kowards o Jermani. Ma Kitchincr yn jofin o bid am "airor o showdwirs, odi. a mi finnith e'i cal nhw hcl. Dima un point arall iehi 'to. Shwt na fise'n Bords o Gardians ni'n hala at, y Lliwodreth ni i ofin iddi nhw i gimrid fi-ini y d loffTS ma. sv'n trafeili ar hid y wlad. Merkliliwc^i am bin.-rni weles un hen bn-bwd mowr yn i amsor gore yn knocko wrth ddrws ty meniw fach ag yn go cheeki rn gofin am avian hefid. Wedd dim ishe bwyd ar y skowndcel, ond dibs i gal throt oil. Ie. a wo gwr y feniw fach mas yn y ffrunt yn wmla dros i wlad, ie. a dros rhiw westers v diain felna. Tw bad middeeh chi. Tw bad w. nid dina'r term am dano. Wedi i ddim o'r term iawn, wath ichi'n cadw twn ofnadw achos bo fi'n rhegi gomrod. a shwt. alia i weid i'n mam yn blaen ag yn reit heb graelo emill un. ys el dina fe re, gesqvch chi'r rhest. ond kerweh -,ki at iell Gardians a gofinweh chi iddi nhw pam na fi nhw'n irneid fel wy wedi gweid. Os bo'sib os we; rfeaid i hen dinker i ddiski i gwaith i rhain. Dim ond y niwaajig Tw'r begers ar hid y wlad. a mi ddilg<? r Lliwodreth neid rijment o nhw. Speshal rijmeait wy'n feddwl. Pwv wvr falle gnithe nhw waith da, wath diw i hannor nhw ddim wedi atield dim gwairh ariod. a mi ueithe chci) ld.,iioni iddi hw. Fnlle lni1. nhw waith rl,l;m ond iddi nhw ddachre cal bias arno. a mi rodo Wil Sossinj^rs ddicron o hono fe iddi nhw. Ffeit or 7*0 undererownd fie hi. a mi allwrii ohi fcntro ma Teit hi, wath. ma. nhw vn meddwl y bid 0'1 kirff. NOW tb^rl. Gardians atend to yiwr diwtis. and let ♦ho ol tinker see that y;w IT med ov the reit tVfff. Y Lliwodreth vn gweiddi ar fov- streit. Fy'n irweitho'n galed i ddron tools a joino. ond ddiro yn trweid craer am loffers ma. Shem S-h^m Pwy gas y jobbin n3. o glerk yr Ediketihon ne rhiw cromiti felna yn Alwrteili. Mai n debiy ma iwsnoth ma wedd yr poiiitmint yn cal i neid. Dic.won tooig ma ihowin a chreeg o ddilanwad cu hi. If ginta, wath felna ma nethe yn cal i cario aiian y blinniddc hin. Stim pwer oddiar y shindi Jewis ui -o r blan, a ma lot. o sharad hefid werE bod obotîr jobbin tro hin clo. Wei, v farn iw ma bachan wedd yn glerk irida Ivor Ivans ddilse'i chal hi. ond dina sy weitha • p. id do nhw, stim pwer o ddiianwad gida gf'. Fel ichrn gwbod dilanwad, ne weier-pwling pia hi. -(I-izore to. mi era weld pwv ceith hi ochodin falle bidd rbagor gen i i weid am y bisncs prny. Be sy wedi bod lawr sha ardal Gilrhedin oboti <rwaer? 'Nawr ma Twm gimint a neb am .itA, oiid ma rhaid idr;ch !e ma'r jok yn cal i gneid. Nid bob amfer ma iok yn lok. Os na fidd v bachan vr. ualler diff-ndo'i" hinan ma'r peth yn mind tihwnt i 1 ian r-ia'r iok. N-'wr ma Twm ishe gwbod pwy halodrl > bovs i (lori'r gwaer. A'r ben Ivan drian ofinodi: iddi nhw do.'i e? Os nag e, nid jok wedd y ;oerh. Pwv iok iw whirre'r ffool a hen wr dros bed war ii ord. Shwt lcikon nhw ta rivowin yn n,.id na ;)hw nan bo nhw roidran n:1? Nawr lwk beer yiw reedors ov the noner, pfidwch wharre ffool a hen bobG. Gnewch" ich gore a rhain. Rhowch bob loclp iddi nhw. a fcreiwrh neid i bowid nhw mor hipn;s ag alhvcb chi. Tbnts the Krisfian wei mei ffrends. Sna i'n gweid fod y torwirs gwaor yn meddwl un drwg, ond nid plci the gem iw hina. I Ci til %N r rheswm fod mor lleied o foys wedi li.-ito o Landissil'r .Malwm yn Sp,ccto'r achos pam. I Wy'n kredi ma ar y ledis ma r bai. Mi glwes I foe: v "minwod yn ffwlio'r boys achos bod nhw'n mind. Fi'or shem yiw pottikoted kowards. Grondwch arna ï r talde. Ond wy v.edi gweid wrthoch chi lot o weithe shwt biodd hi sha Bcljum. Leikseoh chi weld vr un peth yn digwidd yn Nghimri. NVel mi fillwch chi fentro ma nid 'run peth fise hi ma, ond bwcr gwath, achos ma lawor mwy o elinieth gida'r Jer- mans ato'n ni nag at y Boljans. We dim llawer 0 elinierh gida Jermani at v Beljans ond achos iddi nhw'i stoppo nhw i find trw'r wlad i Ffrainc; ond am v wlad ma, ma'r Jormans yn jelos ofnadw o hon, a mi leiksen ddod yn be-rehen ami. Ie midd- eeh chi, ond ddwa nhw bith. IVel ta pobin fel chi mi mlwn at wais. Peidweh chi a rhifeddi bend na fidd Jermans miwn ma. heb fod yn hir. ond I sna i'n gweid caria nhw wthgwrs. Ta chi ddim ond clwed shwt ma pethe yn bod, stoppech chi neb i listo. Ma ishe pob dyn allir gal. Bredich mowr, snro chi'n silweddoli ma wmla am i'n pwlad ag am i'n catrefi i ni. Mi allsen feddwl bo cht'n kredi ma ffwtbol match iw'r rhTfel ma. Beth 8Y wedi bod sha LLAMBED lyiti'r feniw ny wedd i gwr hi wedi joino'r arm:, a hithc heb ddim ar gifer i hinan a doi o blant bach. Pwy bachan na o Velindre wedd am beido gneid gwahanioth rhing hon a rhiw feniw arall wedd yn mofin help. Bachan, bachan, mi roest y bwtsan ar y droed rong. Dima'r point,—pwy gens gneid gwahanieth rhing hon a minwod crill wedd a'i gwrwod wedi list-o? Thats the point, met. Think it over ol sport. Pwy wedd y boy iiodd mor ddwl a dy eilio di? We hwnw yn diall lot hefid. Ond we'r Lliwodreth yn well na chi'eh doi, er cindrwg iw'r Lliwodreth. Mi roison nhw'r dibs iddi at wans, a mi ceisoch chithe nhw nol at wans. 0 dina ieehid wedd iddi g<d i bwrw nhw nol ich danne chi onwfc. wath hen arian gorffod we nhw. Shwt ma hi wcdi sha Distrik Kownsil LAMBIDDER. Dina gawlkon ontefe oboti appointad y serveier. Fe nes ti'r cherman gawl or bisnes, a ma gen i gwpwl o eire i weid wrthot ti. Beth iw'r rheswm 1 ti golli dy waiit. Ond stim ots da fi am hini. :id lilla'r" point. Mi wedet; ti ondofe, with :oi kasting vot bod ti'n i rhoi hi i hw na hwn achos na wedd mo'r llall wedi bod yn gofin am dy vot ti, ne dina beth we ti'n feddwl ontefe. N'awr idricii ma," shwt we ti'n galler gwcid felna, achos we dim reit gida ti i neid felna. Widdet ti ddim nad iw hi ddim yn reit i garJlidet ofin am vots. Giv the job to the best man, and not to the best chap to pwl the wciers. nag i bartner na fferthinas. Mind nol yr applikeshons iw'r peth reit i neid, ond dina fe, smo'ch hen gownsil chi'n wath na rhai erill, a dina pam wy'n ditsgisted ar y biwming lot o chi. Dina foys da sy sha Penkader am diddi kennin, cnd nid y rhai sy a mwya o frags oboti i kennin sy a rhai gore. Dina dro fflat ath hi ar un bachan. We shindi ofnadw gidag e oboti i gennin, ag yn folon fefill y beed, ond se chi'n y man na, dima fachan bach arall yn dwad mlan, a chenmnen gidag e we'n knocko'r llall i'r shed yn ffliweh. 0 we dim patch rhingti nhw clo. Riio di bip tro nesa i erddi rhai erill cin mind i herio'r Bee.I a'r Bettws a dy stock. Tithe'r bachan halodd y kownt miwn, min di wbod yn iawn pwy gath y preis, wath nid y boy a'r swn cas e, I chi shwr o fod yn koSo i fii weid am y bachan gwmpws i'r afon pwy ddwirrol. Wei, hanner y stori wedes i clo. Pan ddoith y boy gatre, dina llo we halibalw gida'r missis at wans gal drei togs i'r i hen gob. ag i sichi'r siwt faptistedd, ond i gapso'r owbwl, mi nawd bad moov. Nawr mi ddoith taer ledi fach neis i helni gida'r bisnes, It mi eithon a pa.rt o'r dreperi gida nhw gal i sichi nhw. wath we dim ede ono fe'n sich. Whap iawn dima r daer yn dwad nol a skrwmped fowr o elderberri wein iddo fe rhog ofan ceise fe annwd. Da merched i no, (Jina Samaritans tanimarw i. Peidweh chi sinni na welwch chi'r tinker a'i bwmps fini yn y dwr riw ddwarnod, os na fidd y botel wedi cwpla. See the point. Pwy fiodd yn gwirso mochin sha Tannerdi ar bwys Corfurddin. Main'n debig fod lie go leivli wth y bisnes. Dwy Efa yn helni doi Adda. a rhaff fowr trw'r drws. Sna i'n gwbod pun a am gos ne glist ne wt. v mochin wedd v rhaff vn pownd. Ond we'r boy yn gweiddi "Dalwch" clo. If. a boti seis g-weiningen nc skwarnog wedd y criadir clo. Stim bid yn well na bod yn saff. Rwsnoth nesa fidd da fi lot i weid oboti ardal Pontyberem. Lwk owt te. low

News
Copy
BARBAREIDD-DRA Y GERMANIAID Dywedodd Iarll Middleton, mewn araith yn Peter- borough pa ddydd:- Yr oedd boneddiges, yr hon ocirl wedi bod yn fammaeth mewn ysbytty yn Belgium, newydd ddyfod "n ol i Loegr. Gosodwvd amryw o glwyfedigion Germani dan ei gofal. Gofnl0<!r1 un o'r clwyfedigion iddi yn fvnych A ydveh yn meddw! v byddaf farw h(,Tio O'r diwedcl gofynodd y fammaeth iddo, "Paham yr ydveh yn ofni marw?" Atebodd, "Pe byddai i chwi i vviievd y pAthau yr wyf wedi ei wnevd yn ystod y mis li- weddaf, byddai chwithan yn ofni marw. Lladdais benyw mewn gwaed ocr gyda phlentyn yn ei breich- ilU. ac wedyn lladdais y plentyi>" Gofynodd-y fammaeth iddo, "Paham y gwnaethocli hynv?" Atel-odd, "Yr oedd fv swyddog uwch fy mhen. ac yn brgwth fy saethu pr. vn gomniedd arwneuthur hynv. ond ni ang-hofiaf byth y golwg oedrl ar wynpb I v plentyn. ac hoffom roddi terfyn ar fy einioes fy hun ryn i mi wneuthur hyny!"

Advertising
Copy
BORWICK'S # AS GOOD AS EVER' NO ADVANCE IN PRICE. P,F-POWDER The Beat BAKING POWDER in the World.

News
Copy
CL YWEDlGlON 0 MAESYBONT A'R CYLGH Clywed fod pobl ardal Maesybont yn dioddcf gan "indigestion," o herwydd byw ar yr un bwyd o hyd. ^'el. er mwyn "change" gida'ch caniatad, Mr. Gol., bwriadaf eldanfon ychydig glywedigion yn achlysurol er mwyn j'sgafnhau y "frest" yn lie rhyfel, rhyfel, o hyd. Clywed fed concert llwyddianus yn Carmel nos Sadwrn diweddaf. Da iawn; yr oedd yr achos yn deilwng, sef y "Prince of NVales Fund." Clywed fod amryw o "local talents" y lie hwn yn cynieryd rhan yno. Clywed fod un wcdi ei atal i orphen ei stori. D'od halt-n ar ei chwt hi ,was. Mae n "stale." Clywed fod rhai o fcrched Maesybont yn "swanky" iawn yno,—"rubber heels'' a "hobble skirts." 1 yw "hobble skirts" yn fanteisiol iawn i junapo. Clywed fod rhai o fcchgyn bach y lie hwn yn coisio bod vn fawr iawn, yn gwisgo "black felt hats. Cymer u ch" b wyll lanciau; mae hcnaint yn d'od yn, rby fuan fel rheol, ond efallai eu bod am nenvid eu hoedran er mwyn cael "listo." AVel, "good IUCA. Clywecl fod ugain o fechgyn y lie wedi ymuno a Kitchener's Army. Nid drwg mewn He gwledig. Clvwed, serch hyny, fod rhai "eligible stragglers yma" eto. Hear the bu.gle-call, boys f •Clywed fod un o'r milwyr dewr yn myn'd i "Iisto" mewn byddin arall tua'r ,Nadolig,-yn myn d i briodi. Lwc dda 1 ti a dy wedjen, dd wcdaf fit Clvwed fod eisteddfod i'w chynal yn Maesybont nos Sadwrn nesai, ac fod yr elw yn myn'd i anrhegu v milwvr dewr or lie. Mae'r achos yn deilwng. felly llwyddiant iddi. Cewch y manyhon ^y^ro nesaf gan --<>

News
Copy
Y GOLOFN FARDOOL (Gan Talfynydd.") SERGT. JOE MORRIS, 1ST S.W.B., ST. PETER'S BOY, Sef mab Mr. and Mrs. John Morns, Heol Dw'r Fach, Caerfyrddin. Clwyfwyd ar faes y frnvydr yn Ffrainc, ar ol yinladdfa galed a ehyson a r German- iaid am dri mis a hanner yn y gwarehtfosydd. Bu farw yn Nhaclnvedd, 1914, yn Ysbytty Boulogne, yn 32 mlwydd oed. Pa'm wylwn mewn hiraeth am Joseph ein milwr? Y cowri sy'n cwympo addurnant ein byd Ei farw sy'n fywyd i'r Belgian a'r Ffrancwr, Yn Mhrvdain fe geidw'n haelwydvud yn glyd; Na wvlwn"heb obaith, mae bcddrod ein rhingyll Yn fangre. i'r Cymro i loywi ei gledd: A'i waed fu'n coroni gwyrdd laswellt y gwersyll, Bydd warthnod i'r C'aiser a chryniad i'w sedd. Rhaid claddu rhai cev^i cyn cael buddugoliaeth, A'r gwaed sydd yn rhewi sy'n berwi y gad Fe gwvmpodd ein Joseph or attal Gormaiuaoth Ofnadwy rhag dyfod i dreisio ein gwlad; Gwell marw na llwfrdra ar weryd estronol Fel dewrion dros ryddid na gadael sarhad Yn nghrog wrth wregysau ein meibion dyfodol, A'u dal mewn caethiwed o afael mwvnhaa. Dy feddrod saif rhyn.gom fel mynydd a'r gelyn, by onw anwylir fel arwr ein tref; Fo genir dy glodydd He hed yr aderyn, A blod'yn cyfiawnder dy goffa bydd ef: Dy riaint alarant o'th golli mor gynar, A'u gruddiau rhosynog addurna dy fe-dd; Ond llwvbrau y werin drwy't-h ddewrder sy'n llachar, A brvniau hen Walia a erys mewn hedd. Abergwili. DTFFBTXOG. LLONGYFARCHIAD PRIODASOL I Miss Dinah Davies, Ffvnonwen, Penboyr, a Mr. Benjamin Evans, Lletty'r Gaib, Cilrhedyn. 'Ðoedd dim wnai'r tro medd Ben, ond gwraig, Er mcddu calon iach, Ac i Ffynonwen ar ei hynt, Fe aeth yn ddistaw bach; I geir-io Dinah, geneth hardd, Siriolaf yn y wlad; Mor ddengar, ac mor daer bu ef, Gwrthodai bob nacad. Bu IWll mae'n wir am amser h:r Yn holi iddo'i hun— A yw'r ddiareb yn ddifai, Sef gwell yw dau nag un: Mac pob amheuon heddyw'n mhcll Medd Ben a'i anwyl fun, A thystiant bod hi'n llawer gwell 'Rol gvvnevd y ddau yn un. tnid mis o fel, o na end oes, Ddymunaf i chwi'oh dau, Am flwydui maith hcb yr un croea Y gwnewch gyd-ddwyn yr iau: Boed eich serchiadau megys cynt Mewn cydgoed ar bob tant, A- i ch diddanu ar y daith Boed chwoch neu saith o blant. Port.hyrhyd, Cilrhedyn. W. P. REES. Y BACHGEN GARIA'R GRAITH. (Darn i'w adrodd). 1ae swn y batteloedd yn tyru ynghyd, O'r udgyrn yn scinio ar banau y byd, .Iaf"r EUmvn barbaraidd yn wancus am waed, Ymladda, ymdrecha gael byd" dan ei draed. megnyl yn poeri pelenau o dan Ac arBwyd deyrnasa lie unwaith bu can; Cartrefi yn ulw. dinasoedd yn sarn, A cnledd y gelynion yn waed hyd y earn. Mae Prydain yn galw fi rhengoedd ynghyd "I'r gad ddewr Frythoiiiald," yw'r fanllef o hyd; Tra gwaed fel afonydd, ar holl fyd yn syii, Pwy droa yn lhvfr-ddyn ar adeg fel hyn? Khaid taro mewn undeb a tharo yn drwm Rhaid maeddu'r gelynion heb arbed y plwm, Yn enw gwarcidd.ad rhaid "taro o dde" A tharo nes taro "cyfandii" i'w le. 'Rwy'n myn'd i'r gad," medd Hywel L'n diwrnod wrth ei fam, A'i galon mewn gwladgarwch pur Yn llosgi'n eirias fflam. Mae corn y gad yn gahv Yn galw'r dewr yn llu, Ond 0- my mam, p'odd gallaf fi I fyn'd a\h gadael cbwl? Dos di i'r gad fy rnachgen," Atebai'r fam yn brudd, Rhaid bod yn ddewr tra Prydain fawr Mewn fath gvfyngder sydd. Dos di i'r gad. a gweddi Dy fam fydd gvda thi. Ac ni chaiff un-dyn le j ddweud Mai llwfr-ddyn fegais i." Cusanodd y bachgpn rudd dyner ei fam A ffwrdd aeth i'r frwvdr ai lygaid yn fflam; Roedrl gwaed y Brythoniaid yn goch yn ei fron, A fflamiai gwladgarwch ar ei wyneb lion. Ah daew'r Germaniaid yn lluoedd yn d'od Fel gwaed-gwn rhyfelgar,—ffyrnicjaf erioed T-lat,. rhu y magnelau'ji fyddarol yn awr A fflachiar cleddyfau yn y frwvdr fawr. I ddanedd y megnyl i ganol y tan Yn mlaen yr aeth Hywel. yn mlaen ar yn mla'n T lawr aeth i'r trenches yn nyfnder y nos Tra'r ffrwydrol belenau'n goleuo y ffos, I wyneb y gelyn yn wrol rhodd lam Gan gofio am Gymru, ac am fam; Mae'n taro dros ryddid, dros urddas ei wlad, Ond 0 Deluw! fpÏ clwvfwyd; mae 'nawr yn ei wa'd. Ca'dd Hywel 'nawr ei gludo Gan rvw garedig law, Yn dyner i Ysbvttv clyd Ar v cyfandir driw Ca'dd olew ar ei glwyfau, Cyn hir adferu wnaeth; Ond erys ar ei wyneb hardd Hyd feddrod ddwfn graith. Dapth Ilvwel 'nol i Gymru '01 dros v wen-don Ialtli; A'r fam of1(.idiAi'r bachgen dewr Ac wrth guaanu'r graith: rr nef anfonodd weddi T Ddnw y rhnddodd glod, A diol-h am ei bod vn fam T. r bachgen dewra erio'd. Mae Hrwel heddvw'n Nghymru Yn arwr yn v tir, Ae ucliel v llcfara'r graith Am ei wroniaeth bur A'r wlad a wna gy-dnabod 'Rwy'n sicr flwyddi maith, Nid llwfr-ddyn vel)"w' bachgen dey,r Svdd hcddyw'n cario'r graith. D. DERWKNYDD MORGAN. fferylldy, Pencader.

Advertising
Copy
i I::i. -t.c j!l1 -'I\ _I;m,IKT.t' Children's Coughs During the winter months young should be strengthened and fortified ft 4 —j »,■ children are very liable to con- by a course of SCOTT'S Emulsion. k A tract colds which may quickly No other emulsion ond certainly no I lead to bronchitis, mftammation tonic lood can blliid up and 8tre JtheI1 of the lungs or even pneumonia. weakly children as SCOTT'S Emulsion Rickets, measles, whooping cough does, because no other pre- > and the influence of cold, wet or paration has the advantage foggy days, are also specially con- ^he same magnificent ducivc to bronchitis which, as quality of cod liver oil y v (EmA every mother knows, is one of aud the unique SCOTT UgffiW 7* the most dangerous of childhood process which converts it, I JmLmff v ailments. into the creamy strength-j|. ■■ maker that children love. For these reasons young children Insist on genuine | sarrrs EMULSION F-

News
Copy
LLWYNHEHDY RECRUITING MEETING.—JCynhaliwyd cyfarfod yn Soar nos Wener diweddaf er ceisio ychwaneg o ddynion icuainc y lie i ymwstm. Siaradwyd gan Syr Stafford Howard, Mr. W. N. Jones, Tirydail; Mr. David Rees, bar-gyfreithiwr (vmgeisydd Cpid- wadol dros Derby); Mr. Duncan, M.P., a Mr. Towvn Jo nes, M.P. Dangosodd y siaradwyr fod y sefyllfa. yn ddifrifol. Cyfaddefcxld Syr Stafford eu bod hwy fel Rhyddfrydwyr wedi eu rhybudio mewn pryd, ond nad oeddent wedi credu mewn pryd. Gresyn garw fod y gelyn wedi cael clyfod i fewn i'n tiriog- aethau, a byddwn amser hir yn eu gyru allan. A dylasai pob German sydd yn pill gwlad gael eu gyru oddivma ar unwaith; y maent yn beivglus i agor y drws i'r gelynion ddyfod i fewn i wneyd difrod ar- swydulS CLADDEDIGAETH.—Dydd Sadwrn diwevklaf, cladd- wyd yr hyn oedd farwol o blentyn Mr. a Mrs. Jen- kins, Pcnygraig, yn mynwent Canel y Bedyddwyr (Soar, Llwynhendv). Gweinyddwyd yn y ty ac yn mynwent Soar yn ol y drefn eglwvsig gan y Parch. T. R. Davies. Nid yw Mr. a Mrs. Jenkins ond ncwydd ddyfod i fyw yma o Lanfihangel-geneu'r- glyn, Aberystwyth.—(''Hendy.)

News
Copy
OftONGEST ?'YFAEFCD DIWYLLIADOL.—Cynhaliodd yr oglwys uchod ei chyfarfod diwylliadol eyntaf am dymor y gauaf nos Iau, Rhagfyr 3ydd. Llywvddwyd yn dde- heuig gan Mr. David Richards. Pantglas. Ar ol cael anerchiada.u da gan y Llvwydd, aed ymlaen a'r rhaglen ganlynol :-Ton, gan Gor Plant (dan ar- weiniad Mr. Enoch Thomas) adroddiad, Islwyn Jones; cystadleuaeth—adrodd: 1, Elizabeth R.icb- arris (oafodd yr oil o'r cvstadleuwyr wobr); unawd, Rachel A. Evans: adroddiad, Elizabetfi Richards; deuawd, Esyllt ac Torwerth Jones; cystadlcuaeth- tri rheswm dros fynyebu y Dosbarth Beiblaidd: w" rhanwyd y wobr rhwn-g Essie Evans a Tegwen S. Morgan; trio, D. J. Newham a'i gyfeililon: adrodd- iad, M. Helena Rees; unawd, lorworth Jones. Dar- llenwyd papur da gan Mr. D. Richards ar y Rhyfcl a'i haehosion. <"ystadleuaeth—unawd i blant dan 14 oed: Rhanwyd rhwng- Maggie Evans a Helena Rees; adroddiad, Sarah E. Jones; cystadletiaetb- am yr eglurhad goreu ar Dammeg. Chwedl, iJiareb nc Alegori: 1. David Richards; pedwarawd, D. J. Newham aÏ gyfeillion; cystadleuaeth-darllen ton ar yr olwg gyntaf: 1. lorworth Jones; 2, Maggio Evans; adroddiad. Biodwen M. Lloyd; unawd. Miss Viincienbur z-, eysti,(iletia,(-tb-an) y rhestr testynau goreu, a phenonau i agor arnynt erbyn y cyfar- fodydd nesaf: 1. Essie Evans; unawd, Essie Evans; dadl, Y Gwelthwvr a'u Gwaith." gan E. J. Ree9 (y Melinvdd), David Richards (y Teitiwr), D. J. Newham (y Crydd, a Tom Jones (v Tafarnwr); ton. Cov y Plant (dan arweiniad Mr. E. Thomas). Ar ol .ancrchiadau gan Mri. Evan Jones a DaviA Rees, canwyd v Belgian National Anthem g-an E. J. Rees. I ddiweddu y eyfarfod canwyd "Hon Wind fy Nhadau" (Inn arweiniad E. J. Rees. Y boirniaid oeddent Mr. J. Jones. C.M., Brongost, a'r Parch. J. Green, B.A. C'adeirydd y pwyllgor, Mr. D. Watkins: trysorydd. Mr. David Rees: ysgrifenvdd. Mr. Tom Richards. P.O. y 00Jd Miss A. J. Thomas, organvdd yr Eglwvs. Cvnfielir y cyfarfod nesaf nos Fawrth, Rhagfyr 29ain.

News
Copy
YSTRAD MEURIG Y DDADLEXTEA.—Cynhaliwyd cyfarfod o dan nawdd y Gymdeithas Lenyddol a Dadleuol nos Sadwrn. Tachwedd 28ain, dan lvwvddiaoth Mr. B. J. Isaac. Daeth nifer luosog o'r aolodau ynghyd, Cyn de-chreu a gwaith y ddadler.fa, ymdriniwyd a'r materion cyfrinachol porthynol i'r ysgol. Yna dar- llenodd yr Ysgrifenvdd gofnodion y cyfarfod blaenorol, a, chawsant eu derbyn. Y pwnc penod- edig i ddadleu arno v noson Of'nd "A ddylid trothu hen lanciau?' Cafwvd dau bapur gwych. Darllcn- odd Mr. J. T Iwal Jones bapur ar yr ochr gadarn- haol, a Mr. T. Arthog Davie- ar yr ochr naeaol. Ar olodadlou brwd. rhanodd y Llwydd y Ty, a chafwyd mwvafrif o saith dros yr ochr gadarnhaol Terfvn- wyd y cyfarfod drwy ganw'r Ar:themau Cenedlaethol.

Advertising
Copy
I All is Food in ( FOOu When you prepare Benger's Food with freshnewmilk.it forms a dainty and delicious cream. In this form, all the nutritive elements in both the milk and the Food itself are made soluble, ready for bodily nutrition. Consequently Benger's is assimi- lated with ease, when other food causes pain and distress. "N" Bender's Dooklet-A little work autl»ority on the special feeding of Infants. Invalids, A A and tne Aged, will be sent post free on application to BENGER'S FOOD, Ltd. MANC^ESTE^' £ nff' ('i.S.W.), 117, l'itt i Canadian Agents— J Kational Drug and N Vj Chemical Co, Ltd., 1 34* Bt. Gabriel Street, Montreal,and branches by etc., ,2;_ 193 ¡

News
Copy
1 RECRUITING IN WEST WALES MEETINGS IN THE DISTRICT. AMMANFORD. Under the auspices of tho Carmarthen County and Parliamentary Recruiting Committee a or j>r led re- cruiting meeting was held oil Wednesday r::¡,ch7, tt-e 2nd inst., at the New Palace Theatre, Ammanford. Lord Dynevor presided, arid was supported on the stage by the principal publio men and ladies of the. Amman Valley. The chief speaker was Mr. Ellis Jonee-Griffith, M.P., Under-Secretary of the Home Office; and addresses were also delivered by Mr. J. A. Grant. M.P., C. Duncan, M.P., and Mr. Daviel Rhys, barrister-at-law. The Ammanford Brass Band (conducted by Mr. D. Thomas) escorted the speakers to the Palace Theatre and at intervals the Palace Orchestra played martial music. Lord Dynovor, in the course of an earnest appeal Tor more recruits, said they were engaged in a most terrible war,—the most terrible war the world had ever fie(m-but it had got to be fought out to a finish (hear, hear). We were in for a fight for life or death, but the hardest part of tho task was in front of Wi, for at this moment we and our Allies were more or less on the defensive. The time would come—he hoped it was not far off—when we must invade. Germany. There, could be no question of making peace until we finally destroyed German militarism (hear, hear). Wo did not want a repeti- tion of this war. We were waging this war against war. How could we best fulfil our task? One way, and one way only, and that is-more men (hear, hear). Ammanford, when the war broke out, responded extremely well to the call (hear. hoar). They honoured those people, and were deeply proud of them, but there were still in Ammanford a cer- tain number of young men of military age who had not yet seen their way to join the Colours. To those they were going to appeal to that night. Let them think -of those brave men of ours fighting now in the trenches. Some of them had been fighting for three or four months; they wanted a rest (hear, hear). They were calling to the young men of the town. Let them send back the message, "We are coming-" (hear. hear). Our kinsmen in the great Dominions over the seas had given of their best, I namely, themselves (hear, hear). He trusted they would not let our Colonial brethren at the end of the war to be in a position to say that they gave I more men in proportion to the population than the Mofher Country (cheers). After that meeting there would be a great responsibility upon them. and he anticipated some of them would say, ^Well, what shaH I join?"' The choice was a large one. They could practically join in any regiment they liked, but he specially hoped they would join the Carmar- thenshire Battalion of tho Welsh Army Corps (cheers). They had represented on that platform that night the three parties in the House of Com- mons in fact, they were going to be an extremely happy family. Also Mr. David Rhys. who was not unknown to them, had made a weloome attendance. In conclusion, his lordship expressed the hope that when all the recruits needed were got they would be able to say that Wales, in proportion to her population, gave more men than any other part of the Mother Country (cheers). Mr. Ellis J o:io.«-Griffith, OIl rising to speak, was given an ovation. He said the Chairman had al- ready put before the meeting a most important point, and that was that they had met in a moment of peril and danger, but fortunately, as his lord- ship added, they also met as a happy family in the sense that there were no divisions between them. All parties and all creeds were united in this country. It was onlv about four months ago that each of them—probably, at any rate, on the plat- foi-m-was pursuing the narrow path of domestic difference and sectional strife. That night they stood together on the broad highway, wiiore the wandering feet of nations, of civilisations, ran; of mankind were marching to their predestined end. And as they were united in Britain, so the Empire also, spoke with one 'voice, and from all parts of it —across land and sea-tho sons of the Empire had heard the cadi of the Mother Country, and were rising to render her allegiance and service. He had strong hope that Wales would also give a good account of herself. Just aa the Welsh people had been claiming to be a nation for many years past, so now was the time for her to justify and vindicate her claim, If she had the rights of a nation, she had the duties of a nation, too, and just as indivi- duals so nations also were tested and tried in the time of peril. This was a time of peril, and by the response Wales gave to this appeal would she be judged for all time by the sister natrons of England, Ireland, and Scotland. The opportunity had come for Wales to prove that, whatever may have happened in the last hundred or two years, that she had not forgotten her old traditions and her old history. The Welsh always was a fighting race-that ran right through our history down the centurieíl-always fighting tor someone, nwver seek- ing much of a cause for that fight, but if there was a fight going on we were in it (laughter). And we argued the matter after the war was over. Times had changed in that respect, but he was not sure there was not a good deal to be said (rom a patriotic point of view for the old historical tradi- tions of the Welsh people. There were ten nations at war—seven on one side and three on the other. Amongst the seven there were three, at any rate, small nations—Belgium. Servia, and Montenegro. It ought not to be forgotten that the immediate cause of the war was the violation of the nentrality of Belgium. We were vindicating in this war the independence of a small people, and Belgium de- served first place in their consideration because she had suffered most. She had been a victim of out- raged justice, her country pillaged, her homes de- vastated, and her lieople destroyed. Let them not forget that Belgium might, had she liked, have taken another course. She might have allowed the German troops to come across over her frontier, but he thought, on the whole, she chose the better part. She had suffered greatly. She had gained greatly, and so, too, she had added imperishable lustre to the annals of her history. Our pity for her was great, but our pride in her was still greater, and he felt sure that no Welshman would bo will- ing to see this war come to an end unless he was assured that the Belgian people should be restored to Belgian soil to follow their great traditions (hear, hear). The speaker referred to the cause of this war, and said that since 1870 the Germans had been taught and trained to look forward to the founding cf a great Empire, but there was one tiling which stood in their way. and that was the British Empire (hear, hear). All through Germany aimed at Britain, and he could not help observing that if the Germans could commit so many atrocities in Belgium, what would the German soldiery do in a country which they hated so much as this country? (hear, hear). There was no praise too high for our soldiers and sailors. It was due to the soldiers who were marching and fighting for us in France. It was due to our sailors who were kept watching, and waiting, and vigilant in the long silent stretches of nw North and so our heart* )vent out to them in gratitude. Our best gratitude would be to help them. We must listen to the voice from the trenches, and the voice from the trenches railed upon the youth of England to come to their assist- ance. He did hone they would avail themselves of the opportunity. It was the only-,gi-eat opportunity for more than a generation, when the youth of the county had been able to save the country. He liked this local rivalry in recruiting between one nation and another, between one country and another, and between one town and village and another, and already he hoped to see the day coming when evnry town and village throughout r1: -land would take the means of commemorating for 1 vor the nam-? of their men who responded to this call — (hear, henr^—o that they and those ho whom 111 <■ y belong shall be belt1, in greater honour for all time because of the servio" they had rendered their country at this particular juncture. In this war we were- fighting for all those great possessions which th-a oountry holds dear—for the cause of liberty, for tha cause of freedom, for the right of the peoplo to manage their own affairs, for democracy- (hear, hear)—tho right of tho peoplo to govern themsclvoe, to mako mistakes if they may, bus that the responsibility bo on their own shoulders (cheers). They should awaken oach other to a stern senso of duty and responsibility in the crisis, and it was a consolation to find that they could best revero the memory of thoso who had fallen, and best emulate thosa who are fighting, by doing all they could in carrying to victory the banner under which they fight (loud applause). Forcible speeches were also delivered by Mr. J. A. Grant, M.P., Mr. C. Duncan, M.P., and Mr. David Rhys, barrister-at-law. A hearty voto of thanks to the chairman and speakers was proposed by Mr. Towyn Jones, M.P., seconded by Mr. Mervyn Peel, J.P., and carried with acclamation. The artistes at. the Palace Theatre rendered songs during tire meeting, and the singing of the National Anthem brought a slendid mooting to a close. Mr. John Lewis, J.P., Brynrhug. Ammanford, is to be highly complimented for the excellent way in which ho carried out the arrangements for the mooting. LLANNON. On Friday night a. recruiting meeting was held at the Now Public Hall. Tumble. Mr. J. Waddcll, pre- sided. The first speaker was Mr. David Rhys, Union- ist* C andidato for Denbigh. Pie gavr* an account of wars in the past, in which eminent Welshmen had taken part. He mentioned Bishop Baldwin and Ger- allt Gymro in the wars of the Cross. One-fourth of the army at Crecy wa.s made- up of Welshmen. Picton was perhaps the mo-t famous of Carmarthen- shire warriors. Mr. Rees appealed to tho audience, and asked if they were satisfied to leave the protec- tion of their families and homes to the brave In- dians, and Colonials who were coming forward SO readily. He concluded his address in the words of NeheniKih, "Nac ofnwch rhagddvnt. T'ofiwch yr Ar- erlwydd mawr ac ofnadwy, ac ymleddwch dros eich brodyr, eich meibion a.' c'h merched, (lieli gwragedd a'ch Tai." Sir Stafford Howard, Mayor of Llanelly, and Chair- man of the Carmarthenshire Recruiting Committee was the next speaker. He mentioned that the Car- marthenshire Battalion was alomst complete, nnd that most of the officers were W elshmen. He then read a poster in Welsh, and his speech was loudly applauded. Mr. Towyn Jones, M.P.. then addressed the audience, and he made a stirring appeal for more recruits. Then Mr. Charles Duncan. M.P. for Barrow-in- Furness. followed, and heing- a Labour Member, his speech was well received. Mr. Mer vvn Peel. J.P., was the last speaker, and in the course of his remarks he mentioned that the voluntary principle for raising recruits was tottering, but he hoped there would be a ready resnotise "or recruits, as he would be very sorry to see the day when they would have to resort to other measures. He was afraid that many young men had not real- ised how near to us the enemy was. Anyone in Dover or Folkestone could hoar the booming of the big guns. Mr. Peel's address brought the need for men very clearly before the meeting. Sergeant-Major Brown, Bryngwili. made a few re- marks. The usual votes of thanks concluded the meeting. The Cwmmawr Silver Band played selections.

News
Copy
HENDY, PQNTARBULAIS PB £ SEXTATION TO THE RECTOR OP TICOKDYBAUR.— A very pleasant function took place at the Church Hall, Hendy. on Thursday evening in last weeIi, when the parishioners of Llanedy gathered in large numbers to make a presentation to their former curate, the Rev. Richards, the recently appointed recror of Troedyvaur. near Newcastle-Emiyn, as a token of their esieern and apreciation of the good work done by him during the many years he was in charge of the. church at Hendv. Members of all denominations were present and vied with Church- people in showing their regard, and expressing PC their good wishes for the future wetTare of "our Mr. Richards, as the rev. gentleman was affection- ately and popularly called by them.—Mr. R. H. Sampson. J.P., presided, and spoko of the good feeling that had always existed between Mr. Rich- ards and the parishioners.—Speeches testifying to the great esteem in which the rev. gentleman was held were made by Messrs. D. Evans (church- warden), D. Peters (churchwarden), Wm. Phillips ('Sunday School superintendent), — Cottle, Wool- ridge. J. J. Hill (scholmaster), — Johnson, and others.—The gifts, which consisted of a handsome canteen of cutlery and nurse of gold, were handed over by Airs. Sampson in an appropriate speech, to which the recipient suitably responded.—An excel- An lent programme had been arranged for the evening, to which the following contributed:—Misses Winnie Hall, May Williams, Annie Hayes, B. Bonnell, Messrs. Harry Birkway, D. Walters, Joseph Lewis, and .johnson (humorous): Selections were also given by the Eureka Glee Party, led by Mr. Rhys Thomas. Prior to the general meeting of tlio parishioners the members of the Sunday School met and pre- sented Mr. Richards with a pocket Communion Ser- vice.

News
Copy
NEW QUAY FLOODS.-Tiic- tempestuous weatbpr of Wednesday was responsible lor a largo number of minor damages in the place. Slates were blown off the of a considerable of houses. George- street suffered mostly, as the culvert which runs close to the Council fcc-hool failed to accommodate all the water, and all the neighbouring houses wero flooded to the depth of several feet during the whole afternoon. Roek-tcrrace and Marinc-terraco also suffered through the torrential downpour of rain. FCXEBALS.—The funeral of Mrs. Betty Parry Evans, George-street, tooic place Oil Thursday in 4 last week, interment being made at Llanll\YC{laliirjJ Churchyard. The Revs. 0 Gwilym Williams, B.A., L. Aiiiiii Jones. B.A., and R. D. Hughes officiated.— Mrs. Rachel Davies, liafan View, Cross Inn, was also buried on Thursday in last week. at Brynrhtw- galed, the Rev. D. T. Jones officiating.—On the same day Mr. Jenkin Evans was buried at Nant- ernis, when the Revs. W Griffiths and J. J. Jones, B.A., officiated. DEATH.—The llpat h otmred 011 Wednesday in last week of Mr. David Jones, Llaiuhvyd, Cross Inn, New Quay, at the age of 72 years. Burial was made at Nanternis on Saturday, die Rev. W. Griffiths officiating. JOINED THE COLOUKS.—Mr. Tom Richards, eldest SO!J of Mr. and Mrs. Richards. Maesymvll. has joined the New Army. and is now at Porthcawl. is announced of Mr. C. Longcroft, the younger sort of Mrs. Longcroft, Llanina. RED CROSS.—The examination was conducted on Saturday by Dr. Davies, Abeiayron. The n'wlts ar<' eagerly awaited. PEBATIN-G SOCIETY.—Tho Tutorial Debts'IT, J: h^v was held 011 Monday evening, Mi. L. ( JW-Vcsiding. The subject .of controversy WHS {■ U'hVdi has the great.-r influence-Press or Pulpit." <\hi behalf of the former Messrs. J ryIJH«s F. v„15 and J. E. Lewis spoke; whi e Messrs W. B, VI1 Thomas and Tom Rvans advocated the Pulpitj A heated discussion followed, and, on the K ing put to th" vote, the Press won by a 0110.

News
Copy
MR. ROBERT BLATCHFORD A'R RHYFEL. AT Y GOLVGYDD. SY.R,-Cynglioraf lioll ddarllenwyr y JOUBXAL i ddarllen iiitinau y gwr mawr uchod, pa rai sydd yn ymadangos yn w„»timJsoi yn un o nevryddiaduron wytnnosoi LlUndain. Chwech mlynedd yn 01, cijweithinwyd am y gwron uchod am ioUo (idweyci fod Getmam yn paiutci i lytel yn erbyn -Lioer. Gall Mr. Blatcnford yn awr chwertliin am y "mawrion" yma ag oe-id yn ei aliv yn "footpacis of politics and the enemies of tne human race. Dyna. eiriau Mr. Harcourt, A.S. Dyma t i;au L-. Winston Churchill chwccli mlyned i yn oj;- "These two great peoples have nothing to fght about, have no prize to tight for, had no place to fight in." Pum mlynedd yn ol, dywedodd Mr. McKenna (cyfaill Eglwyswvr v'ymru- am Ger- mani, fel Gallu mawr cariadus." Mae Germani wedi bod yn parotoi rhyfel yn erbyn Prydain Fawr er ys deng mlynedd, tra yr oedd e;n 'mawrion' y y Senedd yn cftwareu g()j: Beth yw'r rheswm fod cymmaint o fiioedd c'n mi!wyr dewr wedi end eu lladd? Dyne iaf air, nad oedd genym fel gwlad hanner digon o r;: W H i gv% i,,d a'r gelyn cryf! Ffci chwi Radicaliaid a Jackyrld- iaeth! Beth oedd y rheswm fod Syr i-y Raw- linson (swyddog mawr yn ein Byddin) wedi methu mynpd yn mlaen mewn un o'r brwyurau ih dài- weddarV Dyma i chwi atebiad Syr John French ei hun: "I had no troops available with which to support or reinforce him." Cafodd hO mynediad (advance) ei rwystro oherwydd prinder nifer, ac yr oedd pin eolledion yn mwyhau wrth yr "odda" trwm drwy ba un yr ocdd ein Byddin vn gorfod ymgys- tadlu. Dylai fad genym filiwn o filwyr vn Brlg-um, ac yr oedd ein Llywodraeth (sef y Llywadrsoth Radicalaidd) wedi cael ei rhybuddio 0 byny i-hvech mlynedd yn ol, ond i ddim pwrpas. Yr oedd byddin Germani yn 800,000, tra nad oedd san Str Jokw French ond 160,000! Dywedodd yr awdur ledati j milwrol, Prvdeinig a Thramor, wrth y Llywod/teth, fod hanner miliwn yn ddigon bach, to fod 'niuwn yn well. Ond glynasant wrth y med lylddrych o 160,000 o filwyr. Ac mown pedwar m s o ymladd, yr y'm wedi colli dros 30,000! Yr y'm yn talu i'r milwyr Prydcimg swilt t chwcch y dydd, ac yn cynnyg i'w gweddwon saith swllt a chwecheiniag yr wythnos. Ac y mao aclodatt -o'r Cyfrin-gynghor yn cael pum mil o bunnan ( £ 5,000) yn flynyddol, ac yn parhau i ah- am ychwaneg o ddynion. Yr wyf unwr,ith eto am adgofio • n darllMtwyr, ac yn arbenig Radicaliaid ein gwi-ii, mai y 'I'aid Heddvchiawn" oedd mewn gallu pari dorwyd y rhyfel fawr yma allan, ac nid yr "hen Doriaid" 'y Blairl Ryfelirar). Os byw oc iach, byddaf yn dod a'r testyn yma yn mlaen eto yn amser yr Ethol- iad Cyffredinol yn 1915, a digon tcbyg y caf help Mr. Robert Blatchford yn hyn o beth. Y Blaid Radicalaidd sydd yn atebol am y lladdfa fawr yn mhlith cin milwyr, am nad oeddvm fd gwlad yn banner parod. Yr oeddvnt yn DDinox PAEOD i Y" ll*o 1 1 Ysbeilio Meddiannau "Cyfreithlawn Hen Eglwys y C'ymrv o E157,000 yn flvnvddol, er boddhad i •Jackvddiaeth C'ymru, y gethern uffernol sydd yn ('stiono ga eth! GWilC chwi yn nvdd v farn —Ydvvyf, etc., MVRDDIXFAB.

News
Copy
PENILLION LLONGYFAR-CHIADOL ■ I 1r. Jacob Jones, Brynbach, Pencader, a Gw»n Evans, Caehelig, Penygroes, ar ddvdd eu nnodas Tachwedd 2Sain, 1914, yn Swyddfa Llandilo.* Mor 1 naturiol pail yn caru, Ydyw uno dau yn un; Gwneyd adduntxl mwy i lynu, | Hyd y terfyn yn gyt-un; Ftyddlon iawn or hyd y misoedd, Buost, Jacob, gyda Gwen, Ac o'r -cilwt-,dd, do, fe wawriodd, Dydd priodi, dyna ben. Chwythed awel dyner yagain, Dros cich bywyd yn y byd; Gwened blodau tlysion anian, Ar eich llwvbrau oil i gyd Boed cysuron. fwy na^r adiyd, Sydd o bartbed dae'rol daith, Ac yn stormydd geirwon bywyd, Ceflwch gyda'r dwyfol waith. G'.yned mwy J'gwir ffyddlondeb Darddodd o ffynonau serch, Fyth i'ch oad-\r yn yr undeb L 11a galon mab a merch: Doed i ch aelwyd heulwen heddweh A sirioldeb lon'd eich ty; Na ddoed colyn y tywyllwch I Byth dros drothwy'ch bwthyn chwi. Gwlawicd arnoch y bendithion Sydd yn disgyn fel y gwlith; Llanwed Nef eich holl obeithion Fel y lliwiwyd ddefaid brith: Cyson '"heded eich gweddiau Fry at orseeid "'Gwlad yr hedd"; Yna, ar ol gorphen dyddiau, Dedwydd bo'ch tu draw i'r bedd. H end re. REE8 D. REES.