The Carmarthen Journal and South Wales Weekly Advertiser

HWNT AC YMA (Gan Toithlwr.") Wrth fyn'd a d'od hyd a lied y wlad, yr ydym yn dyfod i gyffyrddiad a gwahanol gymeriadau, ac ar yr adeg ddifrifol hon ar y wlad, gedy y ffermwr y tvddyn a'i drafferthion, a' crefftwyr eu gwahanol alwedigaethau, a'r masnachwyr a anghofiant eu masnach yn Ilwyr, a Ilyncir y cyfan a'r oil yn Ilwyr gan y rhyfel echryslawn sydd yn hyrddio eu mil- oedJ i'r byd tu draw i'r lien, gan adael gweddwon ac amddifaid lu mewn galar ac wylofain mawr. Yr ydym wedi cael y fraint o siarad a.g amryw o wyr ieuainc Llangathen a Llandeilo sydd yn bresenol yn eu llawn arfau, ac yn gwvlied y gwahanol borth- laddoedd rhag dynesiad y gelyn; teimlant oil yn gryf a gwrol, a'u tystiolaeth unfrydol i mi oodd na iu y wlad erioed mor llawn o wirfoddolwyr ag yw yn bresenol: un ac oil yn barod fyned i wynoo y gelyn, ac aberthu eu bywydau tros eu gwlad a'u edI. Yn ys-tod yr wythnos nesaf ymddengys fod rhai o'r enwadau wedi penderfynu cynhal cyfrea o gyfarfodydd gweddio er dymuno ar yr Hwn sydd yn dal y gwynt yn ei ddwrn a'r mor ar gledr ei law, i ddyfod i'r maes, a gwasgar y bobl sydd dda ganddynt ryfel. Ffordd hollol briodol ydyw hon, ^sherwydd llawer a ddichon taer woddi y cyfiawn." A hon i'r lan, i glustiau Duw, Daw a bendithion o bob rhyw. STLOH, PEXYBANC. Cynhaliwyd yr wyl bregethu flynyddol perthynol 1 r ddeadell sydd yn cyfarfod i addoli yn y He uchod dydd Sul a nos Lun diweddaf. Yr etholedig. ion eleni oeddynt y Parchn. J. T. Gregory, Peniel. ger Caerfyrddin, a J. Amman Jones, Ceinewvdd. Caiwyd pregethau da. cynulleidfaoedd rhagorol, ac offrymau boddhaol er dileu y ddyled sydd yn nos ar yr ardd gladdu cysejiltiedig a'r lie. Dilvnod bendith y cyfarfodydd hyn. PENYRHEOL. Capel bychan yw yr uchod, neu ganghen o hen egiwys Capel Isaac; saif yn mhlwyf Llangathen, heb fod yn mhell o Eglwys Llanfihangel-Cilfarigen. Yn weinidog ar y praidd yma y cawn y Parch. W. Hafod Harries, brodor o'r lie, ac er y dywedir nad oos i broffwvd anrhydedd yn ei wlad ei hua, deallwn fod Mr. Harries yn eithriad, oherwydd bydd ef mewn parch mawr gan ei bobl o bob rhyw ac oed, a deallwn ei fod yn haeddu byn oherwydd y mae yn fugail gofalus, yn weinidog da. ac yn bregeth- wr v cyrddau deer o'r gloch. Yr wythnos ddi- weddaf bu cyfarfodydd yr Eglwysi Rhyddion ar vmweliad a'r lie. Ni fuom yno, ac ni chlywsom pa fcnld y trodd pethau allan. ond gwyddom i ystorm enbyd i ymweled a'r cylch y prydnawn hwn; yr oedd y mellt yn gwau a'r daran yn rhuo, a'r gwlaw yn ymdywallt fel ag i analluoci neb i fyned tros y trothwy, am gryn dinvn, beth bvnag. Ni chlywsom i neb dderbyn yr un niwco. ARWERTHFA'R CWAR. Yr oedd v Mri. James, yr arwerthwvr, mewn hwyl dda yma dydd Llun, y fasnach yn myned yn rhwydd, y gwerthwr wrth fodd ei galon, a'r prYDwr yn myned i'w ffordd yn llawen a than ganu.

LLITH T'VI 'BARELS Ar ol diskw 1, a diskwl, a diskwl, 'iil 'ii dachre cal niweis da o fas y rhifel nawr. Ma'r Jermans yn dachre derbin beth ma nhw wedi bod yn yn ofin am dano, a hwnw yw plwm brwd a. kold steel plant Jon Bwl. Mai'n debig bod hi'n dreet i weld y Jermans yn i bagli hi o ffordd Tommi Lloiger. Ich i'n gweld we'r Jermans yn credi bo nhw"*n rai dewr iawn i seithi pobol ddiniwed Beljum. a lloski i tai nhw, ond weit a bit, we tali hen whech i fod am hina. a nawr dima beth iw diminiad calon rhen dinker,-na stoppith y gwledidd ddim wmla nes bo Jermani yn hople kes. Ichi'n gweld, ma lie i ofni ffor na hefid. Ma lot yn y wlad ma yn barod i wban am heddwch. Nid short Keer Hardi wy'n f,eddwl. Wy'n gneid dim silw'n y beed beth ma jokers felna yn weid. Diw i barn nhw'n kownto dim. Ma Merthir mas o'r sivilei-sd wurld ne fise nhw bith yn rhoi bachan a shwt glop a hwna yn M.P. Ond ma lot dduchrinllid ar hid y wlad ishe cal heddwch yn gloi. 0 midde rhain.-gneid i Jermani dali digon o iawn miwn dibs am beth ma nhw wedi neid. Dibs wir. Dango chi a'ch dibs. Pwy ddibs all neid iawn am beth ma'1' own anwaredd wedi neid i Beljum. Sweep the divk ol to hel with them. Ma'r jafol wedi partoi lie speshal ar gownt rhai .fdna. Inghanol holl hanes ofnadw rhi'fel wy'n ffeili peido wherthin am ben lot o bethe. Ma points da otnadw gida rhai o'r showdwirs. Amser we'r ochor ma yn treial savio rhai o'r Jermans rhag boddi amser rhrfel Heligoland (Hel-go-land i'r Jermans wedd hi hefid) mi dowlon raff i un Jerman officer, a bcth ichi'n feddwl nath y cnaf diened gida bod e'n y cwch,-poiri i wmed un o'r officers Sisneg. Dina d-- cheek ontefe. Ie, ond weit a bit. Wy ar haner v stori 'to. We'r hanes yn gweid i un o'r Jak Tars i roi'r Jerman offiser nol yn y dwr. Nawr widdweh chi beth leikwn i gal gwbod. Shwt we'r offiser yn mind nol i'r dwr. Dango chas Kader Idris ddim trafeili yn ffastach mi fentra. Odich chi am wbod polisi Twm inglin a'r rhifel ma. Dima fe'n streit ffrom the showlder. Shoot evri blwmin Jer- man showdiwr. Nid rhifel iw hon i enill rhiw boint. ne golero rhiw fan neilldiol; ond rhifel i dori askwrn kefen teirant cindeirog. Rhifel i sikiwro heddwch i Iwrop. Dima r boys sy wedi bod yn bragian am i kolege a'i cdikeshon a ffethe felna. Kclege wir!! mi fise gas gen i arddel bo fi wedi bod yn Jermani o gwbwl ar ol hin. Eithwn i ddim i insulto'n enw drw'i joino fe a dim bid sy'n pertbin i Jermani. Ma'r enw Jermani wedi mind mor ffiedd ag enw Jak y Ripper. Wy ddim yn edrich ar y wlad damed yn well na thommen ddrewllid Iwrop. Now then met lads, halwch at ich M.P.'s i fegian arni nhw am gadw ffwl steom abed nes gneid sos sejis o'r hen wlad frwnt. Mi dalith y ffordd yn well i'r M.P. s watcho ffor na na messan oboti Horn Riwl a ffethe felna nawr. Glwsoch chi am v GRET NEVAL VIKTORI gas Jermani. Diaich ariod dina skwars wedd gida Wil Sossejis oboti'r viktori na. We pappire Jermani wedi meddwi ar yr hanes. a mi fostodd Wil Sossejis bob bwtwn wedd ar i waskod da mor browd wedd e ar y suksess. Ond dina be sy weitha. I ni'n digwidd gwbod beth we'r suksess. Cwpwl o g-wche skadan wcdi c- I i dwyu oddiar gwpwl o hen biskotwirs tlawd. Rhiw hen gampe fel Jiwdas iw pethe felna. Dina bishin fflat ath hi arni nhw pwy ddwarnod. \Ve'r Seison wedi tori trenshis ond riwshap ne gili mi gadon nhw wedin, a dima gang o Jermans yn mind iddi nhw: ond se chi'n y man na dima gang arall o Jcrman" yn dwad heibo da'r nos. Mi gredodd rhain ma Seison wedd yn y trenshes, a dima let fflei at nhw. Dina beth we'r jafol yn t.inni wallt i hinan. faïn debig na seith- odd showdwirs Jermani ariod mor streit a ffan we nhw yn seithi at i hochor i hinen yn y trenshis yn i twptra. Go dda,—the clivI storming hel. 0 ma Twm yn falch i ddarllen fod y teid wedi troi. a bod y Jermans yn trafeili fel gweningod o ffordd y Seison. Ma'r Beljan bach yn gwaski o hid ar wint y Jermans. Gwr tin ar diain iw'r Beljan. Ma'r Rw<hans wedin fel steem-rowler yn trafeili am Berlin —prif dre Jermani. Slo an "hiwer iw'r Rwshan. Pan bo fe'n starto o gatre diw e ddim yn mind i redeg, ond diw e ddim yn mind i stoppo chwaith sbo fe ar ben i gatch. Ma'r Ffrenshmins hefid yn gneid i gwaith yn olreit. Smo ni wedi cal pwer o hanes .1)t'th ma' r Ffrenshmins yn neid to, ond credwch chi fi, smo nhw'n segir, wath stim rhiw olwli fowr gida nhwynte ar y Jermans hefid. Ma lot o hen ekor ar slat Ffraink. PEMMORFA. Pwy we'r bachan ny fiodd jist a dod i storom am moiin mentig bareia kar. Never meind 01 boy, rho whit 1 Twm tro nesa wyt ti ishe mentig barela. Gwd sile-Kshon alweis yn stok. 0 ie. silat mar partoans at winio ar gifer y rhifel yn dwad mi an. Dango mi ath yn rifel do wrth bartoi ar gifer rhifel arall. Ma rhiw stok ofnadw o bowdwr sha Pemmorfa, wath dim ond towli matshen ne stwmpin ijhigaret sy ishe na, a mai'n mind yn wenfflain tfliwch bang. Meinjwch chi boys na ewch chi o un tan i dan arall. Wy'n kredi fod lot ofnadw o danwent- kreen t'ha Pemmorfa. 0 ie, stoppweh chi. shwt biodd hi y nos Seel ny pan ddoith y bisnes mlan oboti weitho krisse a ffethe felny i'r showdwirs. Pwy we wedi llinki polin achos bod Ledi Meires Kardidd wedi hala llithir i ferch neill- diol. Met deer darlin wimmens ov Pemmorfa, dont llinki polion agen, ffor thei dont now in Kardidd that sich important wimmens livs in Pemmorfa, ond cin wired a bo chi'n iiw os nad ichi'n akto mi ddaw Twm mas a list o chi, ochodin mi fiddan yn gwbod. Mi fidda ïn rhoi eskwier ar ol ich enwe chi watn trowseri ddilse'ch hanner chi wishgo. Ie we rhai yn ofni bise ishe'r gwds yn nes ma na Kardidd. Kweit reit, wath os cad- weh chi mlan fel ichi mi fidd ffeits fforna. See the point. Faint arosodd ar ol yn y Vestri i ^nrolo'i hinen yn y Looe Box Soing Briged. Hm! Twm nows. Shwt bidd hi oboti'r Cwrdd Mishol wn i. Dango ma lie i ofni eith hi'n drad moch na. Ichi'n gweld, fel hin ma hi. Dyw Vestri Blananerch ddim yn barod, a ma nhw ishc i Pemmorfa i gim- rid y cwrdd mishol achos hini. Wthgwrs ma digon o le yn Pemmorfa, ond ma point arall indi hi. Mi fiodd cwrdd gweddi yn Pemmorfa oboti'r rhifel, a mi fiodd no dippin o sharad clo oboti beth hin a wth arall. Gobeitho daw'r Cwrdd Mishol i Pem- morfa, ochodin mi roith Twm gwpwl o dips mlan- llaw i jents y CwrJd Mishol,-tippin bach o ajenda iddi nhw gal mind mlan a'r gwaith. Pwy eith i Pemmorfa I dorri'r pwd; Yn ffaxier boidi'r wmla -it dorri'r pwd. Rhaid cal wh da a'r filen, Croen t iff y gida pilen Y pw yn cap- 1 cinen, SanL- dd bwd. Ma am.. dda da'r Jerman I Was yu wir; Dim patch organ, Dim yn wir. Bidd organ mowr Pemmorfa, Ar gal y Jwarnod dwetha, Yn wharre'r tiwne bleina, Ffakt wir, Anthemme pert heb stoppo, A'r jafol wrthi'n ledo, Miwaik pur. Be sy'n bod lawr sha Gappel Iwan nawr. Ma rhiw cintach ofnadwy na oboti'r rhenti. Reit ho. Twm wil tek a trip rownd wan of thees eer deis an investiget. Dina beth od gimint o bethe sy wedi stoppo o achos y rbifel. Y letest war tiligram o Blancod nagos i Cinwil fod y steddvod wedi pospono o achos y rhifel. Sna i'n gwbod pun a'r rhifel a Jermani iw'r achos ne Sivil War. We kaskliad miwn cappel neilldiol ar y War Funds. Y dibs yn droppo fel cesser ar y plat. Ond we un bachan ar lofft a dim dibs yn digwidd bod yn i bocked e ar y preed. To. midde'r casklwr. well i ti find mas i'r ffrunt i'r wmla. Lied dda ontefe. Os nag wedd dibs i goad gids-gr e-go to wedd hi. Ie volinteri sistem. Troo to nccher sdwad Wil Breian. Don't be so cheeki nekst teim met. Pwy iw'r bachan sy ar weeb bob dy yn whilo niwspopers gal hanes y rhifel. Go to a niwsejent to bei them. Rwsnoth nesa ma Twm yn mind i roi trip drwa 1 ardal Henllan a Drefach. Mai'n debig fod lot o far,-Is ishe'i helpi ffor na. Lwk owt te. Gaer bach at gomiti Bord y Konservetors,—y bovs na v'n idrich ar ol pi"k¿d yn shir Abarteifi. uldech chi fod un och watter-beiliffs chi w edilisto I ) find mas i helpi plifio Wil Sossejis. Nawr tP. be chi n mind i nnid ar gifer teili'r bachan ma. Twm is on the lwk owt. Pwy we'r bachan ny ath mas o'r traen amser wedd e'n aros tifas i steshon Carfurddin. Nawr rlmar. point. Pwy ishe i'r tran aros oimint a hina tifas y cfcmhon. Mi alien feddwl nol fel mlo <» nhw'n gweid wrthw i ma rhwbeth thurd-ret ma'r cwmpni yn cifri'r traen na. Smo travilers yn leiko cal i knocko oboti a stoppo fan hin a fan co o hid. Ma eitha digon o steshons ar hid y lein heb Bon am stoppo Ie ma ma steshons. Allse'r motor i Gros-hands a Tumbl ddim ffwrdio stoppo ebo'r traen na yn dwad miwn, ond stim ots yn y bid fod y traen yn gorffod aros. Nag wes, a stim ots hefid fod dinion yn mind lan i'r farket a'r ffaer yn gorffod aros. Drop a lein to the jokers ol ffrend. Os diw nhw mor strikt gida'i riwls, sticke nhwynte at i riwls a peido stoppo le na ma steshons. See the point. GRAND MIWSJKAL CONSERT TO BE HELD AT BERRLIN On Krismas Neit Nekst. Proseeds towards a soop-kitchin for Jerman bar- barians. PROGRAM (or Pogram): Kitchiner-"No beeting abowt the bwsh." (wil enkor—"Giv em socks.") Wil Sossejis—"Ach mein Gott." (wil enkor—"I got a bwlet in mei brm.") Keer Hardi—The vois in the wildernes." (wil enkor—"0, wat wil Merthir bei :") Admiral Jeliko—"Kum owt yiw rats." Jujerul Leman—"Rlmember Loovain! Rivenj Loovaiu I" A L'hlan Offiser—"The kowardi, kowardi criw." F. E. Smith—"I aint a goin to tel." feer Edward Karsn-'TIll heer if I'm wanted, I'm tner if I'm wanted." John Bwl—"To hel with the Keiser." Jerman let Krown Pons—"I m ffolowmg in fiatner s ttwtsteps." Zar of Rwsha—"I v sent mei steem-rowlef goin. Loid Jorj "I aint goin to klali mei hands agen." (wil eniior—"Alei dedli silver bwleti."I Winston Jurchill—"I told yiw so, yes I told yiw so." LliweLn Wilianis-Now I see the point." Towin Joiis-I;from pilpit to kannon." Ser Stafford Huward-"ToUJmi's kids shant starv. Askvvith—"Get on with Horn Riwl." (wil enkor—"A kwick.chap am I.") Boner Lo—"0, that prostitiwted patriotism!" (wil enkor—"i^lei the gem.") e Editer "Evning Ekspres"—"Wher ar thos ffantom Rwshansl' Jerman ^.dmiral— "It was a glorious vicktri!" (wil enkor—"Caier lierriii:") Alffred Steevns, Kidweli—"Yiwr tfamilis shal not want." Tommi Atkins—"Hoo'l bei the Keiser's whish- kers?" King of the Beljans—"The Bnt-tish wurd stands gwd." Spirrit of Bismark—A;h dat blithring bostffwl i(ilot. Sir Allfred Montz Mond—Ach, I Yil gif mein "Anglisnctie" sigaretts.

HOOION AM i RH iFEL Y mae Germani yn galw ur techgyn rnwng a 19eg I iyned. dun ddisgyblaeth iiUvrol. Y niae Brenin Albert,-Breiiin y Belgiaid,—ullan gyda'i fyddm yn mnoetlioer y frwydr, ac wedi dad- gan ei bendertyniad i ymladd. hyd at y diferyn olaf o waed. Dywedir fod milwyr Gemianaidd yn argraffu ar furiau r adeila/dau a'r %tu a gymerant mewn llythyrenau breision y canlyn:—' \\I!n.lm 11., Kaiser Ewrop." Colfledion Gi^mani yn ystod rhyfel 1870 oedd 28,UOO o feirwou a 101,000 o glwyfedigion. Nifer meirwon Ffraine oedd It>û,OO a niter ei chiwvfedie- ion 143,000. ° Y mae nifer o dai, masuachdai, a ffactrioedd wedi eu dinystrio yn innas Paris, gan y Ffritngeod eu hunain er mwyn cael He clir i dan-belenu ar y gelyn- ion os byth y cyrhaeddant i gyffinau y uumas. Trwy orchymyn y Czar y mav enw prif-ddinas Rwssia wedi ei newid o St. Petersburg i Petrograa, -yr enw wrth ba un yr eLai ar y cyntaf. Y mae Brenhines Belgium, ynghyd a Ï phlant, ween talu ymweliad a.'r wlad hon. Ar ol gosod ei phlant yn ddiogel dychwelotid l w gwlad ei hun. Y mae y Llywotlraeth Brydeinig wedi gwahodd, gan addaw eu cynhal yn amser presenol, nifer o ymnoddwyr (refugees) Belgiaidd i'r wlad hon. Glaniodd y gyfran gyntaf (oddeutu tri chant) o honynt nos Sadwrn diweddaf ar fwrdd y llong Copeiihagen-Iloiig perthynol i Gwmni Rheilffordd y Great Eastern. Cyn i'r Copenhagen ymadael o Antwerp talodd y Frenhines Elizabeth o Belgium ymweliad a'r Hong, a gwnaeth yr hyn allai i gysuro y menywod a'r plant, oedd wedt eu gwneyd yn ddi-gartref trwy farbaraidd waith y Kaiser o Ger- mani, a'i filwyr creulon. A dyma ddywedodd v\ rthynt;—" Fy mhobl anwyl! Yr ydych yn myned i Loegr. Pa beth a allaf ddweyd am Loegc a charedigrwydd mawr y bobi sydd yn byw yno? we<ii llanw fy nghaion fel nas gallaf siarad. Nid ydwyf fi ond newydd ddychw^lyd o Loegr lie yr wyf wedi gadael fy mhlant fy hun. Nis gallaf ddweyd wrthveh am y Iocs o ymadael a hwynt, ond mi a wn eu bod yn ddiogel yft y dwylaw caredicaf, ac yr wyf yn sicr y cewch chwithau cich croesawu yr un mor garedig gan y genedl fawr a da hon. Duw a'ch bendfthio." Y mae Japan wedi cyhoeddi rhyfel yn er,byn. Germani, ac wedi pleidleisio y swm o bum miIiwn a thri chan' mil o bunnau tuag ddwyn coat y rhyfel. Yn mysg y rhai sydd wedi eu cymeryd i wasan- aeth y LIN-nges, gwelir enw yr hedfanwr adna- byddus Mr. Graham White. Mae cynrychiolwyr Prvdain. Rwssia a Ffrainc wedi arwvddo cytundeb i'r perwyl na bydd i'r naill na'r Hall wneyd heddwch ar wahan i'w gilydd, a phan daw telerau heddwch i gael eu trafod na bydd i un o'r pleidiau hawlio amodau heddwch heb gytundeb y Ueill. Arwyd<lwyd v cvtundeb gan Syr Edward Grey (Prydain). Paul Cambon (Ffraine). a Benckendorff (Rwssia). Rhyfelgri y Prvdeinwyr yn bres«nol ydyw "A ydym yn wangalon? Nac vdym." ("'Are we downhearted? No.") A dywedir fod y milwyr Ffraine wedi mabwysiadu vr un ryfelgri. Cawn hanes o Antwerp t-in filwr sydd newydd ddychwelyd o faes y gwaed fod Brenin y Belgiaid -y Brenin Albert-yn barhaus yn nghanol ei fyddinoedd yn y brwvdrau yn eynghori a chalonogi ei filwyr mewn amrvwiol ffyrdd. Y mae cyfanswm y dreth Thyfel y mae Germani wedi godi ar wahanol drefi a Iinasoedd yn ystod y rhyfel bresenol yn cyrhaedd y swm anferth o dro? wyth miliwn ar hugain o bunnau. Gwneir v swm i fyny fel y canlyn:- £ Brussels 8,000,000 'I'al-ieth T, if' 2.000,000 Dinas Liege, 400.000 Louvain 4,000 Talaeth Brabant 18,000,000 Lille 280.000 Armentieres 20.000 Amiens 40.000 Lens 28,DOO Koubaix a Tonrcoing 40,000 Cyfanswm 28,812,000 DYDD-L YFR. Y RHYFEL. Awst 21ain.—Y Germaniaid yn gosod tMth rhyfel ° wyth miliwn o bunnau ar Brussels a thros driwy filiwn o bunnau ar dalaeth Liege. Prydain a Ffraine yn addaw benthyg itgain miliwn o bunnan i Belgium. Y Germaniaid yn cymeryd rhan fedd- iant o Namur. Y Serfiaid yn gorchfycru yr Awstri- aid ger y Drina. Y Ffrangood yn colli tir yn Lor- rain", Y Rwssiaid yn gorchfygu tair catrawd fyddinol Germanaidd yn Nwyrein-barth Prwssia ar ol dau ddiwraod o frwydro. Awst 22ain.—Brwydr fawr yn dechreu ger Mona a Charleroi. Awst 23ain.—Japan yn cyhocddu rhyfel yn erbyr Germani. Dwy long perthynol i Denmark yn cael eu suddo .gan beiriant ffrwydrol. Y Ffrang- cod yn dim o Lorraine ar ol ymdrech o cftwe' diwrnod. Awst Main.—Cwymp Namur. Y Germaniaid yn cymeryd rhai o'r caerau. Major Namech, IJen- llywydd Amddiffynfa Claudfontaine yn Liege, vn chwythu fynu yr amddiffynfa honno yn hytrach ni gadael y gelyn i'w chymeryd. Y Germaniaid in cymeryd meddiant o Charleroi. Y frwydr gerliaw Mons yn parhau, ac ar ol un awr ar bymtheg ar hugain o ymladd caled y milwyr Prydeinijj yn oal eu tir" yn erbyn y Germaniaid, nifer pa rai oedl yn llawer mwy na'r Prydeinwyr. Er hynny o herwydd y nifer anferth yn eu herbvn, bu yn rh.t.,d i'r milwyr Unedig i gwympo yn ol i derfynau eu hun,—a hyny a wnaethant mewn trefn ragonl. Awst 25ain.—Yr Arglwydd Kitchener yn Nhv yr Arglwyddi yn talu y warogaeth uwchaf i wroldeb y Fyddin Brydeinig. Dywedodd Mr. Asquif. yn Nhy y Cyffredin "fod eisieu gymaint o filwyr a eliij gael." Y Germaniaid yn danfon awyrlong (Zeppelin) uwchben Antwerp liw nos i daflu pelenu tan ar y trigolion. Lladdwyd deuddeg o ber,.io,ii-i felly. Awst 26ain.-Cyhoeddir fod y Germaniaid wedi gosod cyfanswm o dros wyth miliwn ar hugai i o dreth rhyfel ar Belgium. Awstria yn oyhoe ldi rhyfel yn erbyn Japan. Cyhoeddi fod y Germaniaid yn Nwyreinbarth Prwssia wedi ffoi i Konigsberg,— treg gaerog yn y rhanbarth hono o Prwssia. Un o longau dinystriol yr Awstriaid yn cael ei suddo gan Long ddinystriol Brydeinig. Togoland, tlalaeth Germanaidd yn Ngorllewin Affrica, yn rhoddi ei hun fyny i Brydain. Yr oedd Prydain wedi cy- meryd rhan feddiant o honi eisioes. Awst 27ain.—Y Hong Brydeinig "Highflyer" yn suddo y llong arfog Germanaidd "Keiser Wilhelm der Grosse' yn Nghorllewin Affrica. Y "Magde- burg, gwiblong Germanaidd. yn eaol ei suddo gan y Llynges Rwssiaidd. Awst 28ain.-Y Germaniaid yn llosgi Louvain. tref yn perthyn i Belgium. Tref addysgol ac henafol oedd hon, ond llosigwyd y cyfan.—yn cynwys Eglwys ardderchog St. Pierre, y colegau a'u trysor- au, y llyfrgelloedd gwerthfawr, a adeiladau j cyffflyb. SaethwyJ nifer o'r dinasyddion mwyaf blaenllaw. Y Germaniliid yn pelenu ar Malines. Nifer o longau y Llynges Brydeinig yn ymosod ar nifer o ryfel longau y Germaniaid oedd yn gwylio y glanau ar ochr Heligoland. Bu yr ymosodiad yn llwyddianus. Suddwyd dwy o longau dinystriol (destroyers) y Germaniaid. 'vHu'h.vd a thair o'u lblon^au \n eu plith y "^Mainz. Ni dderbvn- iodd y llongau Prydeinig ond ychydig niweidiau,— anafwyd dwy o honynt ond cadwasant ar y dwfr. Yr ocdd colledion bywydau yn mysg y Germaniaid dros wyth cant, tra. phedwar ugain ac un yn unig oedd y colledion Prydeinig. Hysbysu fod v can' mil cyntaf o filwyr a geisiwyd wedi eu cael, a dech- reu ymrestru yr ail gan' mil. Hysbysu fod nifer o filwyr genedigol India i gymeryd rhan ar faes y frwydr yn Ewrop. Awst 29ain.—Awyren Germanaidd yn disgyn ffrwvdr-belenan ar Pari--pri,f-dd nas Ffrainc. Ni wnaethant unrhyw ddifrod. Y Rwssiaid yn cv. meryd meddiant o Konigsberg yn Nhivyrvinbarth Prwssia. Awst 30ain.-Apia, rhan Germanaidd Samoa, yn rh'oddi i fyny i filwvr New Zealand. Awst 31ain.-Y milwyr unedig (Ffraine a Prydain) yn vmneillduo i linell rhwng Amiens a Verdun. (I'w barhau).

AI DYMA'R RHYFEL OLAF? AT Y GOLYGYDD. SYK,—Ceir llawer yn gofyn ai y rhyfcl echrys- lawn present1, ydyw y rhyfcl olaf? Yr ydym yn ateb yn ddib.trus—Nage? Pan yn e rych ar natur anferthol yr ym- drechfa syd<i_yn awr yn cymeryd Ile ar y Cyfan- tiir, mae dypion ar bob 11 uw yn ei galw vn Ar- mageddon. „Ond nid Armageddon ydyw;' fel y bydd 1 ni tia igos. Ond y mae yn ragaiweiniol iddo, ac yld ",i.aw£ di-gamsyniol ein bod yn y cyfnod y in I' yr ymgyrch ofnadwy waedlyd honno Ie; I o) ni ddaeth y diwedd eto. Nid yn Ewrop y cy"-a«Jr y frwydr ddigyffelyb hono it- ond yn Palestina-yn Megiddo, sef dyffryn, neu was- tadedd EsdriLeion. Nis gall Armageddon gy- meryd lie yn awr am y rheswm syml nad yw yr hvn fydd yn achos o'r rhyfel hwnw wedi ei ddwyn oddi amgylch. Heblaw hyny, mae Armageddon yr un a'r oriie5t fawr sytld yn cael ei desgnfio yn Ezeciel xxxviii. a xxxix., b'le mae y prif bleidiau gwrthwynebol yn cael eu gosod allan wrth eu henw, ac nid ydynt yn anhawdd eu hadnabod. Y prif allu ymosodol yn y rhyfel presenol ydvw Germani; tra yn rhyfel fawr Armageddon, Rwssia fydd y prif allu ymosodol; tra ma Ger- mani (Gomer) yn spfyll ar raddfa is-raddol gan ei bod yn cael ei chynhwys yn mhlith Talaethau unol Rwssia (xxxviii., 6). Ond heddyw Germani ydyw y gallu mwyaf nerthol ac amlwg ar y Cyfandir, ac y mae yn berffaith eglur y rhaid i gyfnewidiad pwysig gymeryd lie, yn gynrat 1. gwrthclroi y gallu Germanaidd yn ffafr Rwssia. Nid oes ond ychydig o amheuaeth nad yw yr hyn vr ydym yn ei weled yn awr. a'r hyn yr ydym oddeutu gael ei weled, yn myned i ddwyn' hyn oddi amgyich. Mae Germani am genhedlaeth gyfan wedi bod yn pregethu rhyfol yn erbyn Prydain Fawr ar bennau tai, ac yn gloddesta ar y weledigaeth ddychymygol o ddinystriad yr Ymherodraeth. Mewn canlyniad ni fydd i ni dywallt dagrau wrth weled ei gallu yn cael ei wanhau a'i ddin- ystrio. Ond, modd bynag. nid yw y rhagolwg yn ddymunol. Gan ein bod yn ymwybodol mai wrth ddarostwng Germani, ni bydd Ewrop ond yn cyfnewid gallu gormesol ac uchelgeisiol Germani am allu creulawn Rwssia, ac yn ein dwyn nit Prydain Fawr, gam yn nM at ein gelyn marwol, Gog; tynged yr hwn, er hyny, sydd wedi ei v-;grifenu wiewn llvthyrenau breision ar dudalenau dwyfol ysbrydoliaeth. Mae y Hew Prydeinig wedi bod yn cysgu yn drwm am flynyddau; tra yr oedd y Kaiser wrthi yn ddiwyd yn hogi y cleddyf er tori ei ben. Ond y mae y Hew mawr, er mor hoff ydyw o lonydd- wch, wedi ei lwvr ddeffroi o'i gysgadrwydd; ac "ni orwedd nes bwytta o'r ysglyfaeth. a- yfed gwaed y Haddediginn (Niiinori xxiii., 24).—Yr eiddoch, yn y fuddugoliaeth, Gwernogle. o. E. EVANS. [Ein prif ddyledswydd ar hyn o bryd ydyw vm- ladd ochr yn ochr a Rwssia. l'id y-hydiir o beth i ni ar hyn o bryd ydyw ymdaith v Rwsiaid o St. Petersburg i .Berlin. Da i ni yw eu bod ar y ffordd. Pryd y daw y rhyfel y sonia ein gohebvdd am dani, os y daw, dichon y bydd digon o rvm yn nannedd y Llew Prydeinig i dori ewinedd y gelyn. Ar yr un pryd, y mae lie cryf i ofni ein bod yn cymeryd amryw rybuddion yn rhy lythyrenol. ac vn pwyso yn ormodol ar vrnddygia-d allanol o gref- ydd. Nid ydym heb gredu yn gryf fod pervglon mawrion o'n blaen hyd yn o*d ar ol i'r vmdrech ofnadwy bresenol gilio.-GOL.I.

Y RHYFEL. LLOEGR DDIM YN HANXER PAROD. AT Y GOLYGYDD. Syr,—Yr ydym mewn rhyfel 11a fu ei bath erioed o'r blaen. Yr oedd Gerinani wedi parotoi am y rhyfel yma er ys ugain mlynedd, pan yr oeddym ni yn Lloegr yn banner cysgu, ac yn gwrando gormod ar y "gethern uffernol" y Sectau i beidio adeiladu rhagor o longau rhyfel. Beth a ddaeth o'n "Militia."? Ie, beth a ddaeth o honynt? Onid Haldane, yr hwn oedd yn dal swydd bwysig yn Ngweinyddiaeth Radicalaidd Lloegr, a ddryll- io<ld y fyddin ddewr yma? Y mae .,r wedi gweled angen y Militia w dyddiau peryglue yma. Dynion dewr oedd y Militia, ac wedi dysgu eu "drill." Yr ydym ni yn Lloegr yn rhy barod i roddi swyddi pwysig i "foreigners," ac yn dangos ein "Dockyards" i'r Germaniaid. Yr ydym yn cael ein talu yn awr am ein "caredig- rwydd." "Caredigrwydo" yn wir! Ein ffwlbri a'n gwendid, dywedaf. Dyma ni yn awr yn y wlad yma yn begian am ddynion i dd'od allan i ymladd dros ein Brenin a'n gwlad, tra mae Germani yn barod—pob milwr yn y wlad Germanaidd ar maes. Dyma wers .■to i Lloegr, fel yn rhyfel y Boers. Pip yr oedd Lloegr, pan oedd y Germaniaid yn gosod cannocdd o'r "Mines" dinystriol i lawr yn y North Sea? Yn cysgu, dywfdaf, ac yn gwrando gormod ar y "gethern uffernol" y sectau i beidio adeiladu rhagor o longau rhyfel, ac i leihau y Fyddin, ao mae gwastraff arian vdoedd. Byddem mewn cyflwr truenus heddyw pe gwrandawem ar y "bodau hfddychol" yma. Beth mae y "bodau heddychol" yma wedi roddi at Gronfa Tywysog Cymru a Chronfa Maer Caer- fyrddin? Megys dim byd yn hyn. Yr wyf yn gwylio eu symudiadau. Peth digon bawdd ydyw ysgrifenu llithiau i'r cylchgronau am foesoldeb Cymru, ao yn y blaen. Nid yw "cydymdeimlad" a chardotyn o unryw les, pan fo'r cardotyn yn ngwynu o eisieu bwyd. Gobeithiaf, ar ol terfyn y rhyfel Ewropeaidd yma, y byddwn yn gall yn ein cenedlaeth, ac i beidio gwrando rhagor ar y "gcthern uffernol" heddychol. Rhyfedd mor ddystaw y mae y bodau yma y dyddiau hyn I Pan dorodd y rhyfel uffernol yma allan, yr oedd y newyddiaduron sectol yn eithafol Jros ben yr wythnos gyntaf yn erbyn Lloegr am ymyraeth. Darllenais araeth yr "aelod anrhydeddue" dros Fwrdeistrefi Caerfyrddi^h; darllenais trthyglau ar- weiniol y "Celt'' (Llundain), "Tarian y Gweithiwr," "Y Tyst," "Seren Cymru," etc., ond rhyfedd y newidiad! Mae yr "hen Doriaid" yn dal breichiau y Llywodraeth Radicalaidd o barth y rhyfel yma. Beth pe byddai yr "hen Doriaid" mewn gallu pan dorodd y rhyfel yma allan? Hawyr, hawyr! yr then "blaid rvfelgar" eto! Nid ydwyf wedi anghofio y rhyfel Boeraidd, a beth Jywedodd rhai o'r aelodau Radicalaidd yn nhref Caerfyrddin.— Ydwyf, etc., GWLADGARWR. (Y mae llawer o wirionedd yn yr hyn ddywed "Gwladgarwr" parthed ammharodrwydd ein gwlad, ond nid ydym yn hoffi cyfeiriadau politic- aidd ein ysgrifenydd o gwbl ar hyn o bryd. Undeb, ac nid edliw bdiy,Gol.) -a I

I'R CAD AT FY NGHYD WLAD WYR. Dyma swn rhyfel a sain utgorn wedi d'od i wlad Heddwch: Yr ydym ni yn cashau rhyfel a chas cyflawn; ond mae'r Llywodraeth wedi dihvsbyddu holl ad- noddau cymriiod wrth geisio cadw Heddwch. Gyrrwyd hi yn erbyn ei hewyllys i ryfel, dros anrhydedd a chymeriad ein teyrnas; yn erbyn torri Cytundeb a aarnu iawnderau Cenedl fechan; oblaid egwyddorion y rhaid oil cadw er mwyn vbiib bywyd Gwareiddiad. Mae ein bodolaeth yn y glorian: Ond mae pob gradd a phob plaid yn gytun: y deyrnas yn unfryd; y Trefedigaethau yn unfryd. Gelwir ar holl ddewrder ein meibion: Gofynir am holl diriondeb ein merched. Ymdrech ac aberth fedr ddarostwng balchder a ffrwyno hunanoldeb. Deffro mae holl egnion cenedl i ddarpar rhag adfyd a chyfyngder a thlodi. Yr ydym un ac oil yn y ffwrn i'n puro. Byddwn lawn hyder a gobaith. Ofnwn Dduw gan ofni neb arall. CHWI FEIBION DEWRION CYMRU-I'P. GAD! Y Trysorlys. WILLIAM JOXES. I'

Y GOLOFN FARDDOL (Gan Talfynydd.") "Y KAISER A'I GLIC." Arosed pob Cymro am fynyd i wrando, Am achos y cyffro sy'n ysgwyd ein gwlad; Yr Ellmyn barbaraidd a'r Awstrian anwaraidd, na-sant o'r diwedd i wneuthur mawr frad: Gwybyddwch yn ebrwydd fod rhith eu sancteidd- rwydd, Yn amlwg oherwydd dangosa yn slic, Eu hawydd am allu i greuloti ormesu. Ar wledydd wiia synu y Kaiser a'i glic. Uciielgair y Kaiser, mi ddwoda'n dibryder, Yw bod ar deyrngadair i lywio'r holl fyd: A in"1 us beth iddo yw damsang a chhvyfo, A lladd a. malurio y gwledydd i gyd Sydd ar y Cyfandir, ao hefyd mac'n eglur, Chaiff Sais ddim .byd segur, os llwydda ei dric; Ond saf bellach weithian, dim rhago ro hepian, Mae Prydain yn watchan y Kaiser a'i gJic. Mae'r rhengoedd Prydcinig ar feusydd cloddiedig, gelyn mileinig yn disgwyl eu tro, I dalu r hen ddyled yn ol am y golled, A wnaeth y Germaniaid i Belgium a'i bro: A Ffrainc gyda'r Belgians, t'llnadjan, a'r Indians. Y Russians, a'r Servians, a phob iaiis bydd quick," Ront iddo'r fath gosfa. yr hon nis anghofia. Hyd ddiwedd diwedda y Kaiser IlÏ glic. I ALLTUD SYFXAU.

LLANWRDA MARWOLAETH.—Mae yr ardal I1011 yn cael ei ham- ddifadu o'r hen breswylwyr yn barhaus. Yr wyth- nos ddiweddaf cyrhaeddodd y newydd am farwol- aeth Mr. Evan Davies, Gors, Salem, ger Llandeilo, ond er mwyn i ni yma ei adnabod rhaid ei alw yn "Evan Cwmclyd," canys felly y gelwid ac yr adna- byddid ef gan ei hen gydnabod. Symndodd o Gvviu- clyd i'r Gors rhyw dair blynedd yn ol, a chymervd y wedd lythyrenol ar y symudiad, yr oedd yn newid ar ei waoth, o herwydd yr oedd "Cwmclyd" yn gwm clyd yn wir ystyr y gair; yr oedd mw a thaclus a nyth y dryw, ac yr oedd symud o fwthyn felly i "Gors" yn nyddiau y pren aluion yn golygu llawer o aberth i'r hen bererin ffraeth. Newid cyfeillion, a newid gwaith ac arferion mewn gwth o oedran, ni igredwn. fu a rhan bwysig i gyflyinu ei ymadawiad; ond dyna, rhaid bellach ei restri yn mhlith y meirw yn erw Dnw yn Taliaris. Yr oedd yr ymadawedig wedi ei freintio a chorff llathraidd, a.'i symudiad yn wisgi o arddull dywysog- aidd, a'i farf fel barf Aaron yn gweithredu fel tarian i'w gysgodi rhag gwynt y dwyrain. Chwith ydyw colli hen gydnabod, ond ni ddylid: grwgnach. Gwell yw yno, Can mil gwell na chyda itf." Huned mewn hedd hyd foreu camad yr udgorn, & nodded lor fyddo dros y weddw a'r plant yn "eu hiraeth ar i oL Ffarwel Evan, ni ehawn mwyach udim o'th gwmni yn y byd; Ehedejg wnest o'n plith yii mhellach I ardaloedd gwynfa glyd." Cei fwynhau yr addewidion Gyda'r saint tu hwnt i'r lien, A ohei wisgo'r dillad gwynion, Yn He r gwall a'r faraf wen. Brynamman. D, B. T.

PENBRYN CVNGHOB PLWYF.-Cynhalavyd CN fartud o'r u Jiod yn i-wtri Brynmoriah nos Fawrth, Medi 8fed, Mr. J. W. Lewis yn y gadair. Yr oedd wyth o'r aelod- au yn bresenol. Iv-gusodwyd Rachel Jones, Glyn. arthen, rhag talu treth am y flwyddyn basiodd. Gohiriwyd achos un arall ddyguyd yn mlaen. Pen- derfjnwyd trw) fwyafnf i gyiarfod vn Festri Brvn- monah fel o'r blaen. Caifwyd adrodiiiad fod cul- vert ger Glandwr Iresaith wedi ei goiphen a'i bod yn hollol foddhaol, a phasiwyd fod diolehgarwch i'w roddi 1 r adeiladwyr ao i' r rhai fu vn eludo ati am wneyd eu gwaith mor rhagorol ac yn rhad. Cafwyd adroddiad fod llwybr trwy dir Pantrholiaid oddeutu cael oi orphen, a bod gwaith mawr par- haol wedi cael ei wncyd arno. (Fe gostia v llwvbr hwn gryn dipyn i'r plwyf, ond rhaid cofij fod" yr angun w adgyweirio yn ddirfawr. Darfu i 110 ainaethwyr cyfagos roddi 34 eyfair o ghido gro atto yn ruad bawb ohonynt. Pa^iwyd pleidlais o ddioleh- garweh iddynt. Pasiwyd ein bod fel cynghor i IN fyned yn mlaen a'r gwaith o adgyweirio stikiFCefn- granod abod un o aelodau y Cynghor i glndo Ceng atti. Pasiwyd 1 dalu chwech o filiau, sef £ 1 6s 6d 1 r Ysgrifenydd am dreuliau blwvddvn a haner' 15s' am dan a goleu, &(! yn yr v.-tafell. 5,. 5d' am lyirau i'r Cynghor oddi wrth y Mri. Shaw a'i I feibion; 5s. 4d. i Capt. Walters, Henllan, am bi be IIi; at lwybr Pantrholiaid; jei 4s. Will. Roes, am dynn gro at yr un llwybr, sef gwaith wyth niwrnod; a £1 lis. i Alex Owen am dyiiu aiinyw lwythi o gervu* a meini "ar draws" ar gyfer <-ulvert Glandwr. Darllenwyd cylch-lythyr odd; wrth Arglwydd Rhag law y Sir yn nglyn a. chasglu at Gronfa Tywysog Cymru cyssylltiedig a'r rhvfel presenol. Gan fod eglwysi a chapeli y plwyf oil yn oasglu at y Gronfa, pasiwyd fod attebiad i' perwyl hwnw i gaei ei anfon i'r cylch-lythyr. I Y RHYFEL.- Y mae y plwyf wedi anfon rhai bech- gyn dewr allan i uno a'n byddin. A oes rhagor eto hob wneyd ac a ddymnnent ddangos eu teyrngarweh a'u gwladgarwch? Dyma gyfle ardderchog yn awr. Y mae eisieu gweithredu, nid boddloni ar siarad yn unig. Clywsom fod dau wedi uno o'r cwr deheuol (Glynarthen) ac y disgwylir i'r Germaniaid oil gael eu Uadd 09 yr ant allan.

LLWYNJJENDY GWYL 0 DDIOLCHGARWCH. — Cawsom wyl lwydd- ianus iawn a lluosog anarferol yn eglwys Dewi Sant y Sul diweddaf. Trefn yr wyl oedd fel y canlyn:— Boreu Sul am 10.30, cymerwyd y iForeol Weddi gan y Parch. J. R. Davies, Llanbadarn Fawr, a phre- gethwyd y bregeth gan y Parch. T. R. Davies, Llwynhendy. Cynulleidfa dda, a chasgliad godidog yn y bore. Am 2.30 cymerwyd y Litani, a phre- gethwyd gan Parch. J. Davies, Loughor. Yr oedd yr eglwys yn. iwn. Am 6 cymerwyd yr hwyrol wedli gan y Pa., i. H. Davies, a phregethwyd gan y Pa, J. R. Davies, Llanbadarn-Fawr. Saesonaeg ("(I y wasanaeth hon i gyd, ar dorf fwyaf welwyd yma erioed ar wyl Cynhauaf. Daeth digon o ddvnion ieuainc y lie yn nghyd nos Sul i lanw yr eglwys heb son am y dorf arall. Yr oedd y pregethwr wedi pregotlm llawer nos Sul cyn hyn yn Dewi Sant o flaon ei dad pan adref ar ei wyliau o Rydychain, ac wedi dechreu ei yrfa gyhoeddu? yma. Nos Sul cymerwyd y gwasanaeth gan y Parchn. J. R. Davies a J. R. Jones, a phregethwyd gan y Parch. D. A. Jones, Gorseinon. Yr ocdd y gwasanaethau oil yn gorawl, yr oedd y cor wedi parotoi yn u'ua ar gyfer yr wyl eleni. o dan arwein- iad Mr. Treharne, a Mr. Brinley Evans wrth yr organ, addurnwyd yr eglwys yn dlos odiaeth gan ferchcd a gwragedd y lie. a gvrodd Ymneillduwyr o'r lie i ddweyd y cawsid pH bethau byna.g fyddai anffen oddiwrthynt hwy i addurno yr Eglwys ar gyfer yr wyl hon. ac vnmnodd llawer o honynt a ni yn galonog i ddiolch. Gweddiwyd gweddiau priodol am y cvnhauaf, ac hcfyd am y rhyfel bresenol. Gwnaeth ex-Sergeant Davies. Sunny Bank, yn ol ei garedigrwydd arferol roddi croesaw caredig n hwylus i bregethwyr yr wyl. Dywedodd y Parch. J. R. Davies ei fod vn ddiolchgar i hawb am y fath Cvdweithrediad. a deuweh i ni oil uno i ddioleh i Ddnw drwy ab<>rthu aberth iddo. Dyna'r agwedrl uwchaf ar bob diolehgnrwch.

THE TRADE AND THE WAR CRISIS. To the Editor of the CARMARTHEN JOURNAL. Str,-At a meeting of the Cardiff Licensed Vic- tualler's Association, recently held for the purpose of raising contributions in aid of the Prince of Wales Fund, it was decided that the Secretary should personally convasso all the licensed houses in the City. Might not this excellent Example be followed in these districts? I venture to think that the response would be a generous one. At the same meeting, the President of the Asso- ciation, referring to the newly-passed "Temporary Restriction Act," said that he was "voicing the opinion of the trade when he stated that they would accept the Act in the spirit in which it was introduced. At the same time, they would resent any efforts on the part of their extreme opponents to take advantage of the present crisis to harass them." It is to be hoped that the authorities will exer- cise great care in using the power given them under the Act.- Lp to the present, at any rate, the people of this country have proved that in this great crisis they can be trusted.—Yours etc., A G. HARRIS.

A LOCAL GROCER'S COMPLAINT. To the Editor of the CARMARTHEN JOURNAL. Sir,—As one who has contributed his mite to- wards the Prince of Wales and the Mayor of Car- marthen's War Relief Funds, permit me, as an old' .grocer in the town, to say that I have NOT re- ceived a single order for groceries, etc., to help the wives and children of those who have volunteered to the front. I don't think this is fair. This is Carmarthen! Why should a certain section get all the privileges to sell their goods, while others are ignered? I may say, ae an old grocer, that I' did not advance my goods when war was declared. It may be a punishment to me because I hold cer- tain political and religious views. I trust the committee that is appointed for the distribution of thfse funds will' see to this; at once, as it may damage the true motives of the funds, which I would be sorry to see.—Yoc'r*, etc.. AN OLD GROGBR. Carmarthen, September 8th, 1914.

NONCONFORMITY AND PATRIOTISM. To the Editor of the CARMARTHEN JOURNAL. Sir,—It is being alleged that enlisting among Nonconformists generally and among Welshmen in particular is backward-and that they leave it to English Churchmen to go out and fight for them, while they stay at home, sing "Hen Wlad fy Nhadau," and listen to sermons on the wickedness of war. In old days the Welsh were noted for their bravery and warlike qualities, and they caused the English centuries of trouble to subdue their frequent rebellions. Let them make every effort to come forward now, and thue disprove the sugges- tion that Nonconformity has deprived the Welsh of their manliness, made cowards of them; and taught- them a false patriotism.—Yours etc., 10th Sept., 1914. WELSH PATRIOT. (Ro far a such information is available there is every sign that young men in all parts of Whales are doing their duty manfully irrespective of creed or party. As to those who still decline to take up arms, although able to do so, we do not know whether they are Nonconformist or Churchmen. There is only one name for them;— Editor, JOURXAL).

COTTAGE HOMES: To the Editor of the CARMARTHEN JOURNAI.. Sir.—I understand that at the Assessment Com- mittee last week an anneal was mad. against the assessment of tho new houses built in Park Lane, and for a reduction of the amount assessed. One reason for the appeal was' that the houses were situated so near to the Gas Works, the outlet of the town sewer, the town refuse tip, and the new town disinfector. Now, this Committee consists mainly of members of the Board of Guardians, who intend, if they have not done so already, buying two plots for building two houses for Cottage homes on land much nearer these "nuisances" than the houses referred to. Does the Local Government Board know this? It is very impor- tant they should, because, according to the local Press a few woeks ago, two very substantially built new houses with four bedrooms in each, hot and cold water bath, and electric light through- out. situated in Barn Road, in the centre of the town, and closo to the clerk's office, the Union, dootor, schools and Park, were offered tb the Board of Guardians for the sum of JB950 completed and freehold; and also very strongly recommended by the Local Government. Board Inspector. Yet for some reason or other, which ought to be made public, this body is going to epend three or four hundred pounds more in order to keep the children in a locality which ought to be condemned as being unsuitable for erection of Cottage Homes. Are we. -the ratepayers of the town of Carmar- w then, going to allow ourselves to be governed in this fashion? The majority of the town Guardians, I Ix-lieve, were against building in this locality.— Yours etc., BRITISHER.

FIELD GLASSES REQUIRED. To the Editor of the CARMARTHEN JOURNAL. ,ilr,-The result of my appeal to sportsman who are unable to take the field to give the use of their Race Glasses, Field Glasses, or Stalking Glasses to our Non-Commissioned Officers under orders for the. front, has been most gratifying. In the first three days after the issue of the appeal over 2,000 glasses were received. These glasses are being distributed as rapidly as possible among the Non-Conunis>ioned Ofli.ers destined for active service. I should like to take the oppor- tunity of conveying their sincere gratitude to the owners who have given them the use of their glasses. Most of the glasses received have been of the best modern patterns, and it is easy to realise how valuable they will prove in the field. Those who do not possess Field Glasses, and who desire to assist, should send cheques to: The Secretary, National Service League. 72, Victoria Street. London, S.W. All glasses should also be sent to this address. I It will be my pleasure to send a personal letter of thanks to those who in this way contribute to the safety and welfare of our splendid soldiers. Every effort will be made to restore the glasses at the conclusion of the war. In all cases an index number is stamped upon the glasses, and a record of their disposal registered at the offices of the National Service League.—Yours very truly, ROBEBTS, F.M.

LAMPETER PHINCB OF WALBS' FUND. This week a house-to- house canvass was made on behalf of the above fund, the oollectors being Counoillor William Jones (mayor) and Mr. J. Ernest Lloyd ;to„i collected understand that a substantial sum was DiSAppoiNTMENT.-It- was rumoured that a re- cruiting officer would visit the town on Monday, and about 20 young men were prepared to enlist. However, the officer did not turn up as expect. and there was some disappointment. Some ex- planation ought to be gjven, as "Hope deferred Dlettv of s6 > Wft S1Ck-" Undoubtedly there are plenty of smtable young men in this locality ready to take up arms in defence of their country, but nobody asks them. Surely there ia something No°n?ft anf u- S°°ner U is "medied the better. No gifts of white feathers hav«. been offered be- cause they are not needed; the young men of Lam- peter are ready to go to the front.—All here re- joice that Councillor Baldwin has been appointed Cardiff1 Welsh Horse Regiment at thi A c 1 s'hown his skill and bravery in f°r a l0nS period to being^ap- pointed sergeant-major of the Yeomanry at Lam- f ^k'ARD.—A very good number have volun- 51ee°tWmnenibetS f *Uard' and the* day oTnilht Tt,"Ropers enter our quiet town fit to th 1 06 Wl11 be of immense bene- streets afwr mili-iight, and disturb the sleep of the In/STOuTE,7A' of <1.0 -,l»« of i ™rr;« «.*>* »•««« mi«Fr,d„ "a iTv ?HCh •n'b'r -h»1'd i'niwi mri Ot is, towards the Prince of Wale*' 1 una, and a committee was formed to arra.U a concert in aid of the same laudable object RKVISIO.Y COURT—Thr> J the Town Hall ™ n- J VIMOn court was held at COUNTY COURT.-On Tuesday the R r Mo%tltlKtctl"s To,vn.Hf £ 23 rCPOtt °f "h*h appe. APPOIXTMENT.—We congratulate Mr Evan J) Davies, only son of Mr. Davies, water bailiff Doliefrintmenj f ? member of the Pembrokeshire satisfactoryv u SUr° he wil1 Perform his duties o-onrl + a& j 18 ? good scholar, possessing a good character, and well-built. Towx COUNCIL.—A special meeting of the Town Conned was 1leld on Thursday night at ^Victoria j WJ0n the mayor (CounciUor Wm. Jones) pre- s abularv11^ J°neS' °f th° Cardiganshi^ Z- Stabulary WiW present, and explained the purport of mVe 10 SCCUre ««"» U.rouK .1,' county to enrol as special constables. All the mem :1m the roIi ioice oi 200 wil be secured at Lampeter Several prominent gentlemen have joined, Tnd SeSeant- mstr°uctorar' Aberystwyth> ^n appointed drill- W>;DUiN-G.r°n Wednesday, Shiloh Chapel was Mr Huih Mm°St °n n G ,occasion of the wedding of Miss ^ane Waek.smith, Drover's-road, and iliss Jane Davies, daughter of Mr. David Davie* Gwaua Restaurant. Mr. T. Jones, Glaneiddi. was WaS attended to £ ITr The nuptial knoi w^^by'the Congregational minister, in the presence of MI^E' KaXi rdins Wells for their honevmoon LlandriIld»d SKW!Xa CLASSES. —The Mayoress of Lampeter (Mrs. Jones) convened a meeting of ladies ai I^mpeter on ednesday for the purpo.se of consider- d^b-el VS^PS be takon to alleviate the the wtr A mU, U1"RUABLY follow a result of we™ ari l mim.ber Of ladies attended, and ere addressed by the mayor and Mr. J. Ernest Lloyd, town-clerk, and eventually an executive com- lvc mittee was formed with Mrs. Lloyd Williams as hon. "50Creta ry, who wa's directed to make inquiries as to what garments would be required.

ABERGWILI SHOW. -The following were the winners of the pr.w>s given by the members of the Carmarthenshire Hunt at Abergwih Show on August 27th:—.Sheaf o-f P T n lllllains- Llwynpiod; 2, T. Jones. Penan; 3, Dr. E. Evans, Hendrenedog. b eaf of Barley: 1, D. Bowen, Pantygleinen; 2 and 3. Mor- gan Thomas Tynewydd. Sheaf of oats: 1, W. \ll.ams Llwynpiod; 2, J. Davies, Peniel-road, Llwyn, 3, T. Jones, Penlan. Mangolds (red) 1 .1 Jones, Cwm; 2, Michael, Llanarthney; 3, R P. Jones, Alltygog. Mangolds (yellow): 1, Evans. Ce-fnhirnen; 2, Jones. Cwm; 3, Michael, Llanarth- ney. Swedes: 1. J. Jones; 2, T. Jones. TTvfr1S '^d to chronicl° th0 sudden death of Eddie H Jones, Bronallt, four-years-old, who passed away °n Monday, the 7th inst., after a short illness. The funeral took place the Thursday following at the Abergwih Parish Church, when the Rev T Thomas vicar, officiated. The relatives wish to thank all for their sympathy in their sad bereave- m( 1 lhc,' following wreaths were sent: With deep- est sympathy from the ,children and teachers of Abergwih National School, a little token of remem- branoe from Eddie's comrades in the Infants, in affectionate remembrance of dear little Eddie from G. F. Atkins, in loving memory of Eddie from K Jones, Rose Villa. at rest in peace from a friend. with deepest sympathy from Elsie Jones, Cwmoer nant, with deepest sympathy from Ellen and Sal. with deepest sympathy from all at Dolwen. with- deepest sympath.v from Annie Williams, Gifre Gardens. "Thv will be Done," from Mr. Join's. Reservoir, spray from a friend, in loving memorr from Gertrude anl Dan, spray from Gomer Jones.

LLANGADOBK OBITUARY. The death has occurred at hi* res.- denoe at Bronlly9 of Mr. Thomas Hopkins for- merly of Llanga<4ock, Carmarthenshire. The de- anTil6 n"1 Was, one of the most prominent nnri v. 36 i agriculturists in Breconshire. and until his retirement, two years ago, for nearly twenty years .farmed Bronllys Court, near Tai- u t nahve of Llanddeusant, Carmarthen- shire, he for years represented Llangadock on the Carmarthenshire County Council, and was one of Council rmt>n °f the Llandovery District SUCCESB.-At the Cilycwm annual show on Thurs d,-Lv in wt^VC^TOWy Emperor." the property of Mr. W. R Griffiths, of Dolbant Farm, was an easy first m the open harness class. Thia is the fourth time Towy Emperor" has been placed first in local shows.

PENCADER BURGLARY.—On Wednesday, 2nd inst. Mrs. Jones, wife of Mr. Benjamin Jone«, Ffynonaii place, but was unable to find any clue. He has Since been making further enquiries, and probablv the culprits will be arrested shortly. The entrT to the house had been effected through the lower window, and it is evident that the intruders were not ignorant of the place. SPECIAL CONSTABLES.—A large number of men in the district have given in their names to P.C. Mor- gans, Pencader, for service as special constables in answer to the apppal of the Head Constable.

LOANS. £5 to £500 ADVANCED promptly and pri vate on your written promise to pay Repayments by easy instalments to suit your income. For agreed periods— repay £ 6 150 repay c55 *11, 4100 4110 £ 20 „ £ 22 £ 200 „ £ 220 SPECIAL TERMS T8 FItMES A PROFESSIONAL MEN. No Charge unlessbusiness compltted. Immi- piate attention given t. inquiries by Peat, ilphone 2LI, or personally, andstriotcat privacy assured. GEO. FRY A Co., 11, Dynevor Place, Swansea 'POIl8 181, Doekt. Vilder flew Maqagemsnt