Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
24 articles on this Page
It:::::&--:..-----___-_._---___._-+-Cybi…
It:& -+- Cybi Sant. Yn ystod y triugeirifed flwyddyn o deyrnasiad y Frenhines Victoria, cafodd Eglwys Cybi Sant, Caergybi, ei hanrhegu ag anrhegion gwerthfawr a chostfawr, pa rai ydynt yn gaffaeliad o'r mwyaf i'r hen gysegr a fu yn breswylfa hardd a godidog am lawer canrif i hen dadau Eglwysig yn yr Ynys hon. Fel ychwanegiad at yr hen Eglwys Golegawl, adeil- adwyd darn helaeth ar ystlys ddeheuol cargau yr eglwys o'r gwneuthuriad goraf a mwyaf manwl, yn deilwng, ac yn ateb i'r dull yr adeiladwyd y gwr- eiddiol o'r hen eglwys. Anhawdd yw dywetly-l yn mha gyfnod y sylfaenwyd Eglwys Cybi Sant, una y farn gyffredin yw mai oddeutu y flwyddyn 550 A.D., a dywed traddodiad i'r Sant enwog, enw yr hwn a gysylltir a'r sylfaeniad, ddyfod yn Esgob Mon. Mab ydoedd St. Cybi i Selyf ab Geraint, a Gwen o Gaergawch. Tyb rhai ydyw y bouolai Teml Rhufeinaidd o fewn magwyrydd yr hen am- ddiffynfa, yn mha un yr adeiladwyd yr cglwys gyntaf yn amser Cybi Sant; ac ar ol ymadawiad y Rhtifeiniaid; o Brydain iddi gael ei defnyddio megis Eglwys Frytanaidd neu Gristionogol, ond pa ur. bynag am hyny, y mae yn ymddangos yr arferid claddu y meirw o fewn yr amddiffynfa lien yn amser Caswallon Law Hir. Dywedir mai yma y lladdwyd Serigi Wyddel gan Caswallon gyda'i law ei hun. Yina o fewn yr amddiffynfa y cladd- wyd Serigi, ac adeiladwyd capel yn y lie ei cladd- z, wyd. Galwyd, y capel hwn Eglwys y Bedd, a Chapel LlaJi y Gwyddel. I Dichon mai enw cyntefig Caergybi ydoedd Trcf Lywarch, enw wedi ei gymeryd oddiwrth Llywareh Ily ap Bran wedi hyny Llari y Gwyddel, ac yn ddi- weddaf Caergybi. Dengys i mi wrth gydmaru yr enw Caer gyda manau eraill yn y cyfnod hwn, mai llvgriad ydyw o Cor, ac mai camgymeriad ydoedd 1 ,9 cysylitu enw Cybi with yr enw cyntaf, ac y dylesid enwi y lie yn Gor Cybi. Yr oedd yr oil o'r sefydl- iaidau Eglwysig yr adeg hono yn.myned o dan enw Cor, yr hyn a arwydda yr y cyfnod yma, Gyf undeb Cristionogol. Hwyrach mai yn nyddiau Sant Gar- mon a Bleiddan y daeth yr enw Bangor i ymarfer- iad, a hyny yn y bumed ganrif, tua'r un amser ng I y blodeuodd Cybi Sant. Arwydda y gair Ban, uchel, dyrchafedig, a Cor, cylch neu gor, a rhydd N ennius yr enw Magnum Monasterium i Fangor- is-y-Coed, am y rheswm y priodolai i'r sefydliad hwn safle tra dyrchafedig, canys yr oedd sefydliad- au Eglwysig o'r safle hyn yn niwedd y burned gan- rif yn cymeryd arnynt lywodraethu ar daleithiau neillduoi eraill, a gelwid y sefydliadau hefydi yn Gwyndai (or Chapter Houses). Enw gwreiddiol j)ob Cyfundeb Eglwysig ydoedd cor, ac hefyd enw cyffredinol pob sefydliad Eglwysig mewr: aniryiv wledydd ydoedd. Gelwid lie yn agos i BelleLste yn Brittany yn Bangor; yn yr Iwerddon, yn Ulster, y mae sefydliad Eglwysig a'i enw Beann- chor, wedi ei gyfiwyno i St. Patrick. Yn Ysgot- land y mae dau blwyf yn myned o dan yr enw Banchory, o'r un ystyr a'r enw Cymreig Bangor. Ar yr un adeg sylfaenwyd hefyd Bangor Asav, yn y flwyddyn 543, Cor Beitno yn 616, Cor Cybi, Cor Dyvrig (Caerlleon), Cor Penmon, neu Gor Seiriol, Cor Tathan (Caerwent), a Chor Tewdws. Yr oedd 8ant Cybi yn cydoesi a Dewi Sant, ac yr oedd yn "bresenol yn Nghyrudledd Llanddewi-Brefi. Gweithred ganmoladwy ydoedd sefydlu Eglwys Gristionogol o fewn amddiffynfa Rufeinig, a thrwy hyny diorseddu Bhufain baganaidd o'i dylanwad a'i llywodraetli yn y wlad hon. Er bod yn agos i dair canrif ar ddeg wedi treiglo ar glawr amser er pan y blodeuodd Cybi, eto y mae ei enw mor fyw a pheraroglaidd ag erioed yn ei gysylltiad a'r Eglwys yn y He hwn. Dywed traddodiad y byddai fiant Cvbi a Sant Seiriol yn cyfarfod i drafod pync- iau Eglwysig mewn man yn nghanol Ynys Mon o'r enw Clorach, a chan y byddai Sant Cybi yn teithio tua'r dwyrain, a'i wynei) at yr haul, gelwid ef yn Cvbi Felyn, a chaii y byddai Seiriol yn tramwy tua'r gorllewin o Penmon, gelwid yntau yn Seiriol Wyn. Cyfansoddodd Mr Mathew Arnold linellau tlys- ion ar yr aclilysur o gyfarlyddiad dyddiol y ddau Sam: "In the bare mist of Anglesey they show Two springs which close by one another play, And thirteen hundred years ago re they say Two saints met often where those waters flow. One came from Penmon westward, and a glow. Whitened his face from the sun fronting ray Eastward the other from the dying day, And he with unsunn'di face did always go. Seiriol the bright, Cybi the dark, men said, The seer from the east was then in light, The seer from the west was then in shade Ah! now 'tis changed. In conquering sun- shine bright The man of the bold west .now comes arrayed, He of the mystic east is touched with night." Y mae Eglwys Cybi Sant yn un o'r eglwysi mwyaf pwrsig, dyddorol, ac henafiaethol yn Ynys Mon. Yr" oedd yn perthyn iddi yn y canol oes- oedd o'r hyn lleiaf ddeuddeg o ganoniaid. Gelwid Penaeth y Coleg yn Pencolas, ac yr oedd yn un ■o dri arglwyddi ysbrydol Mon. Yr oedd blwydd- dal pob un o'r canoniaid yn 1553 yn bunt yr un. Y mae y ffenestr ddwyreiniol yn dyddio o adeg Edward III. Ar v rhan ogleddol i'r eglwys y mae yr ymadrodd canlynol i'w weled yn gerfiedig:- "Sanctus Kcbius ora pro nobis," ac yn y rhan or- llewinol i'r eglwys y canfyddwn fwa Sacsonaidd o leiaf fil o flynyddoedd o oed. Dichon y cawn gyfleusdra i syhvi ar rai pethau yn nglyn a'r eg- lwys odidog hon eto cyn bo hir. ROBERT PRICE, Curad. Caergybi, Mon.
--------Yoluorl namantuo.
Yoluorl namantuo. Y WRAIG IEDANO A'I HEN GARIAD. Gohebydd: newyddiadurol o Lundain a edrydd am ymgais gywrain wnaed i osgoi talu dan y In, '"Death Duties Act," a'r canlyiiad o hyny. Pan basiwyd y Ddeddf hon darfu i hen wr boneddig cfcrosglwyddo ei feddianau i'W wraig ieuanc, a gwnaeth "weithred" ysgrifenedig i'r perwyl hwnw Heb erioed freuddwydio y buasai hi yn marw o flaen ei gwr, bu i'r foneddiges wneuthur ewyllys yn ffafr hen gariad iddi—gwr ie-tiane oedd yn rhy illawd i'w phriodi hi. Bu iddi hi, modd bynag, farw mewn carlyniad i ddamwain yn maes yr hel- fa. a buasai ei gwe-ddw wedi ei adael heb ddim •oni bai i'r "etifedd" wrthod cyffwTdd a dim ceiniog- werth o'r eiddo cyhyd ag y byddai yr hen fonedd- wr byw. «
------'------_._---.ER COF
ER COF Am v diweddar Mrs Winifred Williams, anwyl briod Mr Watkin Williams. Timber Yard, Valley, yr hon a fu farw Hydref 3ydd, 1897. Teulu'r Yard sydd heddyw'n wylo, Dagran welir ar eu grudd Hiraith dwfu sydd ar bob calon, Gwisg\Jedd galar yno sydd Gwag yw'r gadair lle'r cist-eddai Prlod hawddgar hardd ei gwedd Un oedd anwyl gan ei theulu Rùddwyd yu y distaw fedd. Eglwj-s Tabor hefyd wyla- Wylo mae tylodion lu ,( Tristwch dreiddia trwy yr ardal. Colli mam yii Israel fu Pn fu'n bur i'w hcgwyddorlOU. Cadarn fel y dderwen grei, Oedd ei ffydd y ciiiii y Cristion Etifeddu tjyrnas nef. Gyda'r ysgol, O mor ffyddlawn. Y bu hi am amser maith Egwyddori y rhai ieuainc Iddi oedd yn hyfryd waitli: Son am eni Crist yn Beth'lem, Son am farw Calfari, Son am dano'n adgyfodi Dym' r son a hoffai hi. Y Pwyfol air oedd iddi hi Yn liuserii oleu wiw Ac wrth ei lewyrch rnoclio wnai Yn llwybrau teg ei Duw Ei ddarllen drosodd lawer gwaith A wnaetli yn ystod oes, A pherffaith liysbys iddi hi 0 dd hanes Crist a'i Groes. Ond byth ni chawn ei gweled hi Yn Tabor mwy;; a gwraiHlo'r llais a'n llonai ni. Mor ddwfn y clwj^ Mae wedi myn'd i'r nef i fyw— 0 1 uchel fraint. I gymdeitliasu gyda. Duw A cbyda'r saint; Ac yno byth am Galfari Y bydd ei chan, Ac am y gwaed an golcha Pi Yn wyn a glan. Graiglwyd. Wm. William.
-------_--Mr D. Lloyd-George,…
Mr D. Lloyd-George, A.S, a'i Etholwyr Fe basiwyd y penderfyniad canlynol, ddydd Mercher diweddaf, mewr; cyfarfod o Bwyllgor Gweithiol Clwb Rhyddfrydig Caernarfon:- "Fod Pwyllgor Gweithiol Clwb Rhyddfrydig Caeniarfon yn cydymdennlo yn ddwfn a Mr D. Lloyd George A.S., yn y sefyllfa greulawn yn yr hon y rhoddwyd ef yn y prawf diweddaf ac yn ei longy-farch yn galonog ar y ffaith fod y barnwr wedi cwbl glirio ei gymeriad. Y mae y pwyllgor, hefyd, yn ei sicrhau o'u hymddiried diysgog yn- ddo, a'u ffyddlondeb ynddo, fel yr aelod Seneddol dros Fwrdeisdrefi Caernarfon; ac yn unfrydol o'r fam nad ydyw cyfarfod cyhoeddus yn y Guild Hall yn angenrheidiol ar hyn o bryd."
Tan Mawr yn Llanbeulan.
Tan Mawr yn Llanbeulan. Nosf Lun diweddaf ymddangosai y wybren uwch- ben yn rhan fwyaf o orllewin Mon yn adlewyrchu tan n:awr, a boreu Mawrth daeth y newydd galar- us fod amryw deisi o wair, etc., wedi eu dinystrio yn Xghae'rgwlaw, Llanbeulan. Yr oedd y dyrn- wr mawr wedi bod yn gweithio yno drwy'r dydd, ac oddeutu chwech o'r gloch aethpwyd a'r peir- iant ymaith, ond gadawyd y dyrnwr yno. Oddeu- tu haner awr wedi deg neu chwarter i unarddeg canfyddwyd fod un o'r teisi yn y gadlas yn dech- reu mygu. Yn fuan aeth yn oddaith, a chyn pen llawer o amser yr oedd yr holl deisi yn wenfflam. Gan nad oedd tan frigad yn nes na Chaergybi nid oedd dim i'w wneud ond gadael i'r teisi gwerth- fawr fyned yn aberth i'r elfen ddinystriol, ac ym- drechu ei gadw rhag ymestyn i'r ystablau a'r beu- dai. Fel yr oedd dejfiwyd a llosgwyd drysau yr adeiladau hyn, ond trwy ymdrechion Mr David Jones, y tenant, a nifer fawr o gynorthwywyr cyd- ymdeimladol cadwyd y fllaniau rhag gwneud niwed i ddyn nac anifaiL Llosgwyd dwy das wair a thas o geirch yn lludw, a'r hyn oedd yn ol o'r dyrnwr ydoedd pentwr o ludw. Mae'r golled yn drwm iawn, a deallwn mai rhan o'r eiddo oedd wedi ei yswirio, a chydymdeimlir yn fawr a Mr Jones yn ei brofedigaeth chwerw.
Ewyllys y Deen Vaughan o Landaf
Ewyllys y Deen Vaughan o Landaf Dyn nodedig oedd y Deon Vaughan, ac y mae ei ewyllys yi-, nodedig hefyd, Fe'i gwnaeth ar y y 11 21ain o Fai, 1897, ac ychwanegodd ati ar y 22ain o Orphenaf. Gwerth ei ystad bersonol ydeodd 21,865p 9s 2c. Dechreua'r ewyllys fel hyn:- "Yn y rhagolwg ar angau dymunaf draethu'n glir i mi roddi'm holl ymddiried yn y datguddiad o'r Erengyl fel ei ceir yn Efengyl loan ac Epistolau loan a Phaul. Credaf mewn maddeuant pechodau fel sylfaen yr Efei <gyl, ac ymgy-flivynaf yn ostyng- edig a gobeithiol i Dduw yn y ffydd hon am fywyd, marwoiaeth, a thragwyddoldeb," a. diwedda fel hyn —"Dymunaf yn arbenig na byddo i gofiant na chofnodiad parhaol arall o'm bywyd gael ei ar- graphu na'i gyhoeddi. Ni ddymunaf amgen cof- iant na meddyliau oaredig fy nghyn-ddisgyblion yn Harrow, Doncaster, y Temple, a Llandaf." Jn*ry r cwpan a emuodd. yn JNghoIeg y Drmdou, Caerg!rawnt, a. 200p i'w nai, E. V. Thompson, cyf- reithiwr gadawa. 50p o flwydd-dal i'w chwaer, Elizabeth Emma Vaughan, a blwydd-dal o lOOp i'w frawd, Thomas Vaughan, ac i'w weddw Mary Yaughan. I Ddeon a Siapter Tyddewi, gad y buddiant oedd ganddo yn Ysgol y Brifeglwys ac i'r Parch Ernest Owen, y prifathraw presenol, cymun-weinydda lOOOp, gyda dwy ysgoloriaeth o 30p yr un, a 5p 5s at wobr-lyfrau. Gedy ei lyfrau mwyaf gwerthfawr a chreiriau eraill o ddyddordeb i'w gyfeillior. mynwesoi; a'r darluniau o hono ei hun a gafodd yn anrhegion i'r ysgolion y bu'n brifathraw arnynt; 1000p i'w ddau frawd, Syr John Luther Vaughan a'r Parch D. J. Vaughan, a lOOp yr un i'w nithoedd a'i teioedd. Gadawodd symiau hefyd i'w weision a'i forwynion. I'r weddw gadewir y llestri arian a'r darluniau, yn nghyda'r incwm oddiwrth yr ystad. Dymuna i'w holllythyrau gael eu dinystrio.
,I)amrain Angencl i Arglwyddes…
I)amrain Angencl i Arglwyddes Lathom Dvdd Mawrth diweddaf, dan amgylchiadau tra thrychinebus, cyfarfu Iarlles Lathom, priod yr Arglwydd Ystafellydd, a'i marwolaeth. Ym- ddengys fod yn arfer gan larll Lathom groesawu parti mawr o'i gyfeillion i saetliu ar ei dir bob mis Tachwedd ers blynyddoedd; a dydd Mawith y trodd yr adarwyr allan am y tro cyntaf y tymhor hwn. Yr. Nhroddegwm Dalton, ychydig filldir- oedd o Lathom House, Ormskirk, sir Lancaster, yr oedd y saethu. Aeth Arglwydd Lathom ac amryw foneddigion allan yn y boreu i'r coed i saethu, ac aeth Iarlles Lathom a thair boneddigtes arall ar eu holau i westa. gyda hwy. Pan oeddynt yn dyfod yn ol, yr oedd yr iarlles ei hun yn gyru y merlynod; a phan oeddynt yn agoshau at y neuadd, aeth yr awen dar. gynflfon un o'r merlynod, gan beri iddo ysgoi yn chwyrn. Yr oeddid ar y pryd mewn man cul ar y ffordd, ac aber, amryw droedfeddi is-law, yn rhedeg a,r un ochr. Pan ysgodd y merlyn, aeth olwynion y cerbyd dros ymyl y ffordd, a throwyd y cerbyd ar ei wyneb yn sydyn. Taflwyd yr iarlles i'r afon, a chwympodd y cerbyd arni. Diangodd y boreddigesau eraill heb ddim ond ychydig gleisiau ac ysgytiad tost. Cafwyd cymhorth yn ddioed, rhyddhawyd y mer- lynod, codwyd y cerbyd, a chaed fod yr iarlles wedi marw. Gorweddai yn ngwaelod y ffrwd, a'r dwfr yn rhedeg trosti. Pan chwiliwyd y corph, gwelwyd fod. yn amlwg ei bod wedi cael cic gan un o'r merlynod. Aed a'r corph i Lathom House a bamai Dr. Pendlebury, Ormskirk, fod y cwymp wedi effeithio ar yr ymenydd, a bod yr iarlles wedi marw yn ddiatreg. Yr oedd y parti oil mewn galar dirfawr pan wybuart am natur y ddamwain. Ni- weidiwyd un o'r merlynod yn lied arw hefyd yn y cwymp. Dywed hanes arall ei bod yn niwl mawr ar y pryd, ac mai ar ol ei chodi o'r ffrwd y bu yr iarlles farw.-—Yn y trenholhd dychwelwyd rheith- fam o "Farwolaeth ddamweiniol."
Bangor.
Bangor. Nodachfa.—Dyddiau Mercher a Iau cynhaliwyd nodaclifa yn y Penrhyn Hall er cynorthwyo cronfa organ newydd Eglwys St. Mair. Cymerodd yr agor- iad ffurfiol le prydnawn Mercher, pan y daethai cyn- ulliad da yn nghyd ac y traddodwyd anerchiad gan y Ficer, y Parch T. Edwin Jones. Yna .Mrs Lewis, Deondy, a ffurfiol gyhoeddodd y nodachfa yn agored. Yr oedd wyth o wahanol fyrddau llawn o nwyddau yn cael eu dangos a'u gwerthu, dros y rhai y llywyddid gan foneddigesau cysylltiedig ag Eglwys St. Mair (yn benaf). Yn ystod y gweithrediadau hefyd cafwyd caneuon gan Miss Mollie Williams, High-street. Cyfeiliwyd gan Mr Owen Price (yr organydd) a Mr C. Jones. Cymanfa Ganu yr Annibynwyr Dosbarth Bangor. —Cynhaliwyd yr uchod yn Ebenezer, Bangor, dydd Sadwrn, Tachwedd 20fed, o dan arweiniad Mr E. D. Lloyd, R.A.M., Bethcsda. Canwyd y tonau a'r anthemau canlynol o'r "Caniedydd: —"Amwythig," "Phillippi," "Darwell," "Blaencefn," "Bethesda," "Bethany," "Holstein," "Trewen," "Machynlleth," Rhoslan," "Llanidloes," "Cefnbrith,' "Dowlais," Dies Irae," "Adeste Fideles," a "Dim ond lesu." Anthemau "Pwy yw y rhai hyn. "Yr amser a gyflawnwyd" a "Mi a orweddaf i lawr mewn hedd." Cyfeiliwyd gan Misses Elizabeth Jane Jones. Beulah Catherine Evans, Salem a Mri Robert Jones, B.A., Ebenezer; a Robert Williams, Pentir. Cadeirwyd gan y Parch Richard Jones, Beulah, a'r Parch Ellis Jones, Etyanezer. Hefyd cynhaliwyd arholiad am dystysgrifau Tonic Solffa, a bu y canlynolion yn Ilwyddianus:-Elfenol: John P. Jones, John Wil- liams, James Defferd. Canolradd: Winnie Owen, Ann Ellen Williams, Sarah Thomas, Hugh Thomas Owen, James Defferd, Richard Jones, J. P. Jones, John Henry Thomas. Yr arholwr oedd Mr J. Arthur Williams. Arvon House, ac efe oedd ysgrifenydd y gymanfa. Gwnaeth Mr Lloyd ei waith yn ardderch- og, ac i foddlonrwydd cyffredinol. Oni fyddai modd chwyddo cylch y gymanfa erbyn y flwyddyn nesaf, sef cael eglwysi Betheseda a'r cylch i mewn? Diau byddai yn ardderchog o beth. Cymered yr arwein- yddion hyn i ystyriaetli. Gwneutliur Ymenyn.—Bu y Proffeswr James Long, nos Lun, yn Neuadd Newydd Coleg y Brifysgol, Ban- gor, yn traddodi darlith ar "Y modd i gystadlu yn llwyddianus yn y farchnad ymenyn." Llywyddwyd gan y Prifathraw Reichel, ac yr oedd yno gynulliad da yn bresenol. Cyfeiriodd y Proffeswr Long at y dulliau y g^neid ymenyn yn Denmarc, ac y dygid yr ymenyn i farchnadoedd Prydain. Dygwyd addysg amaethyddol yn mlaen ar raddfa eang yn Denmarc, a llwyddodd y Daniaid drwy gydweithrediad, drwy ba foddion y buont yn abl i gael gan gwmniau llong- au i gludo eu hymenyn yn rhad ac yn gyllym i farch- nadoedd Prydain. Yn Lloegr. yr oedd yn rhaid i fTermwvr wynebu cystadleuaeth fawr o Awstralia a Zealand Newydd, o ba le, drwy ymuno i dynu prisiau cludo i lawr, y gellid danfon ymenyn i farchnadoedd Prydain ain bris is nag y gallai yr amaethwr Cym- reig ddanfon ei ymenyn i Lundain am dano. Nid oedd y gwledydd hyn, fodd bynag, yn danfon en cynyrch drosodd ond yn ystod rhan neillduoi o'r flwyddyn ac felly, nid oeddynt yn cael y fasnach a gai y Daniaid, drwy ddanfoll eu cyflenwad ar hyd y flwyddyn. Yr oedd trefn yr hufendai, neu y ffac- triau, yn golvgu trin llaeth ac ymenjm yn y gauaf a'r pethau oedd yn gofyn sylw ydoedd, cael pethau y llaethdy yn berffaith, cael medr yn y neb a fvddai yn edrych ar ol, cael dwfr pur, a charthifosydd perffaith cael awdurdodau y ffactri i edrych ar ol y ffermydd, profi'r llaeth, a thalu yn ol y canlyniadau. A chym- eryd y wlad hon dnvodd a thro, ystyriai y Proffeswr Long mai trefn yr hufendai oedd yr oreu i bawb lle'r oedd y ffermydd yn fychain a'r ffermwyr ar ol; eithr lle'r oedd y ffermydd yn fychain, neu ganolig o ran maint, a'r ffermwyr yn fedrus ar wneud ymenyn, yna gellid anog y drefn i gael lie i gym- ysgu'r ymenyn a ddygid yno o wahanol ffermydd. I'odd bynag, lle'r oedd y ffermydd yn cyrhaedd nod uchel, a'r ffermwyr yn abl i wneud ymenyn o'r dos- barth goreu, gellid cael prisiau uwch drwy weithio bawb ar ei gyfrifoldeb ei hun na thrwy yrmrno ag unrhyw drefn gydweithredol. Drwy allu masnachol. sylwadaeth graff, a medrusrwydd ymarferol, gallai j amaethwyr gael prisiau da am nwyddau da. Ar gynygiad y Proffeswr Winter, a Mr Lester Smith yn ei gefnogi, diolchwyd i Mr Long am ei ddarlith. I
Caergybi.
Caergybi. Darlith.—Yn Nghapel y Wesleyaid, nos Fawrth, traddodwyd darlith ar "Rhys Lewis" gan y Parch W. Caenog Jones, Tregarth, i gynulleidfa luosog- Yr oedd y ddarlith drwyddi yn nodedig o ddifyrus ac adeiladol. Cadeiriwyd gan y Parch T. Glyn Ro- berts. Marwoiaeth Hen Drigianydd. Y r wythnos ddi- weddaf bu farw Mr John Thomas, Market-street, ar ol hir nychdod, yn 82 mlwydd oed. Ganwyd yr ymadawedig yn Ty'nymynydd, Llanfechell. Pan briododd, 57 mlynedd yn ol, gwnaeth ei gartref yn y dref hon. Bu yn aelod ffyddlon a dichlynaidd gydag enwad paychus y Wesleyaid am lawer iawn o flynyddoedd., Yr oedd yn wr tawel a diabsen; yn fawr ei barch gan bawb yn y dref. Yr oedd ei angladd, ddydd Llun, yn un lluosog iawn. Blaenorid yr orymdaith gan weinidogion a diaconiaid gwahanol enwadau y dref. Gwasanaethwyd yn y ty, yn y capel, ac wrth y bedd gan y f archn. Peter Jones, Daniel Marriott, a T. Glyn Roberts. Heddwch i'w lwch. .Afiechyd.-Bydd yn ddrwg gan bawb glywed am afiechyd Cadben Kendall, arolygydd Cwmni y Llyth- yr-longau. Mae y cadben yn foneddwr had a cliymer- kdwv iawn. ac yn nodedig am ei gynorthwy i bob achos da yn y dref Da genym ddeall ei fod yn gwella.. CjTndeithasau Llenyddol.—Pwnc dadl y Gym- deithas Drefol yn y Neuadd Drefol nos Lun, y Parch Gomer Evans yn y gadair, oedd "Pa un ai trydan ai agerdd ydyw y mwyaf defnyddiol." Cymerwyd rhan y trydan gan Mri Saville, J. Smith, J. Hall, a W. D. Jones. Cymerwyd yr agerdd gan Mri John Ro- berts, George Williams, 0. Prichard. a J. Edmunds, R.N. Ar y diwedd cafwvd mwj-afrif o 12 o blaid agerdd.—Nos Fawrth, pwnc dadl Cymdeithas y Tabernacl ydoedd "A oes perygl oddiwrth g-, stadleu- aeth enwadol." Agorwyd yr ochr nacaol gan Mr Ed- ward Evans, London-road, a'r ochr gadarnhaol gan Mr 0. Thomas, Mill Bank. Cymerwyd rhan yn y ddadl gan Mri Hugh Roberts, R. Jenkins. R. Mon Williams, W. E. Hughes, a D. Griffith. Barn y mwyafrif ar y diwedd oedd nad oes biiygl.—Yn Lon- road, y Parch R. Morgan yn y gadair, darllenwyd papyr meistrolgar gan Mr Owen Prichard (Cybi Velyn) ar "Llewelyn ein Llyw Olaf." Cafwyd sylw- adau pellacli gan Miss C. E. Hughes, Mri J. H. Roberts, Robert Jones, a John Jones.—Yn Bethel (B.), nos Fawrth, caJwyd noson ddifyrus iawn i wrandaw ar forwvr yn adrodd hanes mordc-ithiau hynod. Llanwyd y -adair gan y Parch Gomer Evans.—Yn Hyfrydle, o dan lywyddiaeth Mr Richard Davies, treuliwyd noson addysgiadol a difyrus i esbonio hen ddiarhebion.—Yn Armenia cafwyd cy- farfod amrjnviaethol nodedig o adeiladol. Yr oedd y canu, yr adrodd. a'rareithio yn dda iawn. Llanwyd y gadair gan y Parch T. Williams, gweinidog. a gwnaeth araeth ragorol ar y dechreu. Yr oedd yr ystafell yn orlawn.
Cemaes.j
Cemaes. Priodas.—Ar y 23ain o Dachwedd unwyd Mr W. J. Owen, Shop, a'r hawddgar Miss E. A. Morris, Shop, mewn glan briodas, yn nghapel Bethesda (M.C.) y lie uchod. Gweinyddwvd y seremoni briodasol gan y Parch. T. Evans, Amlwch (y cofrestrydd), J. &. Evans, Rose Cottage; J. Roberts, Tai Hen; ac 0. Pany, Brynteg. Cyflwynwyd y briodferch gan ei thad, Mr R. Morris. Y gweision oeddynt Mr 0. R. Morris (brawd) a'r Parch T. Williams (Gwalchmai), a'r morwynion oeddynt y Misses M. J. ac Ellen Owen (chwiorydd y priodfab). Gwelwyd hefyd yn y cwmni llawen y Parch W. Davies. Carmel, brawd-yn-nghyf- raith y priodfab, a Mr H. C. Parry t^reigfryn). Llan- erchjTnedd, ewythr y briodferch. Dathlwyd yr am- gylchiad mewn modd nodedig. Yn foreu iawn chwif- iai banerau o nenau a ffenestri yr holl dai, fel tystion amryliw o barch dwfn a phur yr ardal iddynt. Saeth- wyd ergydion byddarol, a gwlawiwyd cawodydd o ddymuniadau da ar y par ieuanc mewn rice. Yn yr hwyr claer-oleuwyd y pentref trwy v defn-ydd helaeth a wnaed o paraffm, etc., ac yr oedd ffenestri yr holl dai yn llawn o ganwyllau goleuedig yn dymuno haul ar y fodrwy. Yn y piydnawn, yn mhresenoldeb tyrfa frwdfrydig, ymadawodd y par ieftanc mewn cer- byd cauedig i fyned i Lerpwl, etc., i dreulio eu mis mel. tMynegai yr oil pa mor gj-meradwy ydynt hwy a'u teuluoedd yn ein plith. Eiddunwn fendith Duw ar yr undeb, oes faith iddynt, a chyflawnder o bob cysuron, ac wrth ddywedyd hyn nid ydym namyn rhoddi dadganiad o deiml-adau calon gynes eangfrydig y fro — Wei, dyma ddydd—dydd uno Dwy galon gynes fWJll, Yn mdrwy y briodas Sy'n llawn eyfiiniol swyn ? 'Roedd Cemaes dan fanerau, A hwyl mewn bri a threfn, Ar drydydd dydd ar hugain Yn Nhachwedd '97.. Wrth ddewis gwraig bu'r cyfaill Yn hynod gall yn siwr, A'r feinwen hawddgar hefyd A gafodd eitha' gwr Nid aeth efe o'r pentref, Heb son am fyn'd o'r sir; v Mor hapus—nid oedd eisieu Ond croesi r ffordd yn wir. I'w lvgaid ef 'roedd Liezie Fel lili yn yr ardd, Wrth graffu yma ac acw Ni welodd neb mor hardd 'Roedd serch yn lloni'i lygaid Wrth svllu ar ei phryd, A'i brofiad heddyw ydyw, "0 "r anwyl, gwyn fy myd." Gwilym:
Llanfachraatli-
Llanfachraatli- Cyngherdd yr Annibynwyr.—Cynhaliwyd cyng- herdd gan yr enwad tichod nos Fawrth.23ain cynfisol. y Ysgoldy y Bwrdd, o dan lywyddiaeth Dr. E. P. Edwards, Mynydd y Gof, ac arweiniwyd gan Mach- raeth Mon. Prif arwr y cyngherdd ydoedd y dat- ganwr doniol "Pentrefoelas," ac fel arfer. gwnaeth ei waith yn ganmoladwy. Ni raid i "Pentrefoelas" wrth ganmolia.eth, oblegid, mae yn hysbys ddigon i ni yn Mon, a. i enw j-n air wuluaidd. Bydd ei ganeuon bron i gyd o'i gyfansoddiad ef ei hun, yn llawn pert- rwydd, donioldeb, a phob amser yn terfynu gyda gwersi ac addysg i'w wrandawyr. Y rhai oedd yn cynorthwyo fel datgeiniaid ydoedd: Mr W. Lloyd Jones, C.M., Ysgol y Bwrdd. a Mr W. Hughes, Ty Mwdwal, Llanrhyddlad. Siomwyd y cyfeillion gan I amryw gerddcrion eraill ag oedd eu henwau ar y mur-leni, yr hyn a. achosodd! bsth dyrysweb. Mae y cerddorion wedi myned bron cyn waethed a'r pregeth- wyr am dori eu cyhoeddiad yn y dyddiau hyn os na bydd llawer o frasder i'w gael. Gwnaeth Miss Row- lands, Aberalaw, ei rhan yn dda fel cyfeiles y cyng- herdd, a hyny gyda phob parodrwydd i gynorthwyo a'r un modd Dr. Edwards, y cadeirydd. Teimla y frawdolLaeth yn wir ddiolchgar iddo am lywyddu. ac hefyd am ei nawdd a'i gefnogaeth i'r cyngherdd. Cafwyd cyngherdd poblogaidd, a'r arwr o Ben- trefoelas mewn hwyl. IK-ma fel yr j-mfflamychodd yr arweinydd iddo o dan yr awen — Wr doniol a'i drydaniad—yn dwvn saig, Daena swyn ei ganiad, Enwir gwledd datganwr gwlad, A thaniwr ein chwerthiniad..
Llais gadwaladr (B-jdor^a…
Llais gadwaladr (B-jdor^a ). Cyngherdd. r-Nos Iau diweddaf, yn Ysgoldy Cenedl- aethol y lie uchod, y cynhaliwyd y cyngherdd mwyaf poblogaidd a llwjrddianus a gafwyd yma ers llawer o amssr. Yr oedd yr adeilad yn orlawn o wrand- awyr astud a pharehus. Llanwyd y gadair hyd yr ymylon gan Mr David Williams, C.D., Trefri, ac arweiniwyd yn wir ddoniol a deheuig gan Mr T. Prichard, Llwydiarth Esgob. Agorwyd y cyngherdd gydag unawd ar y berdoneg, "Bondino," gan Miss Meyrick, Bodorgan. Nid ydyw y foneddiges- hon ond ieuanc iawn. eto y mae yn hynod fedrus gyda.i bysedd ar v berdoneg, a rhoddwyd iddi dderbyniad gwresog. Cvm rwyd i fynv y rhan evntaf o'r rhag- len gyda pherfl'orrniad or operetta. "The battle of the books" (C. H. I^evvisi) gan blar.t yr ysgol. o dan arweiniad Mr E. G. Thomas, yr ysgolfeistr, yn rhag- orol. Y plant a gymerasant y prjf ranau yn y perfformiad oeddynt Catherine A. Morris, Margaret A. Jones, C. Mary Jones, Maggie M. Jones. Mary Evans. Jane E. Roberts. Wiu.ifred Hughes, Jane E. Thomas, Pollie Owens, Richard Owen (monitor), Thomas Looms, Owen Jones (Castell), Arthur G. Smith, a David Jones. Agorwyd yr ail ran o'r cyng- herdd gyda. mandoline solo, "Welsh airs," gan Miss Owen, Prince Lkwelyn Hotel, yn dlws iawn;can, "The children's home." Miss Pritchard. Porthdinor- wig; yn dda iawn can, "Jack's the boy, Mr J. R. Williams, Tyddyn Hwrdd, yn gampus, a chafodd uchel gymeradwyaoth; can, "Peacefully sleep," Miss Essie Williams, Bethel, yn swynol dros ben. Yna cafwyd newydd-beth, s-i perfformiad ar y "phono- graph" gan Syr Goorge a'r Arglwyddes Meyrfck, Bodorgan. yr hyn a fwynhawvd gan bawb. Yr oedd rhai rhan an o'r perfformiad hwn yn ddoniol dros ben ac yn creu difyrwch mawr, yn enwedig dat.ganiad gan y"pho no graph" o ambell i gan ddigrifol adnabyddus. Deuawd. "The Fishermen," Meistri J. R. ac E. D. Williams. Aborffraw, yn ardd?rchog. Wedi hyn. gwnaeth Mr F. M. Ta.te. Bodorgan, ei ymdda.rgosiad K- y llwyfan mewn digrif-wisg (in character), gan fawr ddifyru y dorf am oddeutn ugain munud o amser gyd&i ganeuon- doniol, dywediadau ffraeth, a'i I ffedrusrwydd gyda'r crwth ac offer cerdd ernill, a I rhoddsyyd' iddo ddertiyniad teilwng; can, "'Croes- ffofdd y Llan," Miss Pritchard, yn ganmoladwy; can, "Jenny Jones," Mr E. D. Williams, datganiad i inedrus fel arfer: can, "Adeg dedwydd," Miss Essie Williams, yn dda iawn; can ddigrifol, Mr R. T. | Thomas, yn ddoniol; "mandoline solo," Miss M. C. I Owen, yn feistrolgar. Cyn terfynu, cododd Mr Pri- chard i gynyg diolchgarwch i bawb a gymerasant ran yn y gweithrediadau, yr hyn a dderbyniwyd gyda banllefau o gjTneradwyaeth gan y dorf. Dywedodd Mr D. Williams hefyd fod yn dda ganddo weled per- sonau urddasol fel Syr George,. Lady Meyrick, a Miss Meyrick yn cymeryd rhan yn y eyngherdd hwn, ac yr oedd teulu da. Bodorgan bob amser yn barod a llaw agored i gynorthwyo pob achost. Gofidus oedd gan- ddo ddeall fod ein parchus reithor yn absenol oher- wydd afiechyd, ac yr oedd yn dymuno iddo adferiad iechyd yn fuan. Cyfeiliwyd gan Miss Williams, Tyddyn Hwrdd, a Mr Thomas, ysgoifeistr. Yr elw tuag at yr ysgol ddyddiol. —Gohebydd.
!Llangefni
Llangefni- Y Cau Cynar.—Fe welir oddiwrth ei colofnau hysbysiadol y bydd masnachdai Llangefni yn cau am ddau o'r gloch (yn lie pedwar) ar ac ar ol Dydd Gwener. Rhagfyr 31ain. I Y Gobeitblu.-DatMir Jubilee "Y Band of Hope" yn Llangefni ddydd Gwener nesaf drwy i'r chwiorydd mewn cysylltiad ag achos y Bedyddwyr yn y lie baro- toi te parti fel y gallo y plant gydfwynhau yr wyl. Parotoir y te yn yr hen addoldy (Cildwrn), a di- amau y bydd yn rhywbeth gan y plant yn mhen blynyddoedd i ddod gofio am y wledd gawsant yn hen gapel Christmas Evans. Cynhelir cyfarfod cy- hoeddus yn yr hwyr dan nawdd y "Band of Hope." Gobeithir y cawn, fel trefwvr, gefnogi y plant yn eu hymdrechion. Yr elw i fyned i drysorfa y dilladu perthynol i'r Gobeithlu. Ymadawiad y Parch Oliver Harding, B.A.—Nos Sul diweddaf yr oedd Eglwys Llangefni yn orlawn i glywed pregeth ddiweddai Mr Harding fel y curad hynaf. Traddododd y gwr parchedig bregeth ar- dderchog. Cyn dechreu ar ei bregeth cymerodd gyfleusdra i ddiolch i bawb, ac yn enwedig y gynull- eidfa sydd yn dyfod at eu gilydd bob Sabboth yn eglwys y plwyf. am y caredigrwydd a arddangoswyd tuag ato yn ystod ei arosiad yn y dref. Cymerodd fel ei destyn y 6ed benod a'r 7fed a'r 8fed adnodau o Ccrinthiaid. Drwy yr amser y mae Mr Harding wedi trigo yn ein plith y mae wedi enill iddo'i hun nifer fawr o gyfeillion. y rhai a deimlant chwithdod nid bychan ar ol boneddwr oedd a'i holl enaid yn y gwaith o geisio dvrchafu moes a rhinwedd. Bydded i fendith Duw ei ddilyn yn ei faes newydd. Haner Gwyl y Siopwyr.-Mae yn bleser mawr genym allu hysbysu fod holl fasnachwyr y dref wedi datgan eu parodrwydd i gau eu gwahanol fasnacbdai am ddau o'r gloch pob prydnawn Gwener, yn lie am bedwar fel yn bresenol. Gan fod y masnachwyr a'u gwasanaethyddion yn talyngu y rhyddid a'r seibiant yma oddiwrth ofalon a tjirafferthion masnachol, yr ydym yn mawr hyderu y bydd i'r cyhoedd yn gyff- redinol roddi cefnogaeth ymarferol i'r symudiad trwy wneud eu pryniadau mewn amser evfaddas. Mae llwyddiant y ctfan-yn dibynu ar eu cydweithrediad hwy. Ond iddynt yn unig gofio fod amser i brynu ac amser i beidio prynu, ac mai yr amser i "beidio prynu" bob prydnawn Gwener ydyw ar ol dau o'r gloch, ni cha neb achos i ofidio ei fod wedi ymrwymo i gau ei fasnachdy am ddau. Fe fydd y "drefn new- vdd" vn dod i weithrediad y dydd Gwener cyntaf yn i lonawr, ac ni arbedir na chost na. thrafferth i wneud y eyfnewidiad yn hysbys trwy yr holl wlad. Mae cryn ganmoliaeth yn deilwng i'r Meistri 0. Trevor Williams, E. xi. Thomas (Llythyrdy). ac E. Jones (Rose House) am alw gyda'r holl fasnachwyr yn unol a phenderfynjad y cyfarfod eyhoeddus a gynhaliwyd yr wythnos ddiweddaf. Dirwest.—Cwynai hen dderw gadarn yn enbyd yn y "Coed Mawr," y Sul diweddaf, o dan ddyrnodiau vsbryd gwallgof y dymhestl, a rhedai mil o ddail crinllyd yn ol a blaen ar hyd y ddaear fel pe mewn ymchwil am feddau i ymguddio rhag ei anadl ofna- wy, a gwelsom flodeuyn "lygad y dydd" wedi gadael mynwes yr hen ddaear. ei fam, g-da"r bwriad o sugno cynhesrwydd a gwrid oddiwrth belydrau euraidd yr haul, fu'n gwenu mor dirion trwy gydol Hydref ar rhan fwyaf o Dachwedd, ond yntau yn wywlyd ac yn methu dod o hyd i ffordd i fyned yn ol i'w hen gartref o wydd yr ysbryd cynhyrfus. Yr oedd yr elfenau mewn rhyfel* y curwlaw yn cnwjTnellu. a'r corwynt yn tuchan pan yr ymgynullai torf o garedigion duwies dirwest i gapel y Methodistiaid i guro ar gestyll meddwdod. Llywyddid dros v gweithrediadau gan Mr E. Jones, Druid House, a dechreuwyd trwy ganu "Marchog lesu yn llwv-dianus," o dan arweiniad Mr R. Jones, Regent House, ac aeth Mr D. Hughes i weddi. Yna cafwyd anerchiad gwresog gan Mr Richard Davies, Ffridd, yr hwn, yn garedig. a gyd- syniodd i gymeryd lie y bardd-breget!iwr Llifon, yr hwn a bellebrodd i ddweyd nas gallai ddyfod oblegid fod yr Afon Dyfi wedi chwyddo dros ei cheulanau. Yna cafwyd can gan y gantores felus, Mrs Price, "Dwy aden colomen pe cawn," yn wir effeitliiol: a dilynwyd hi gan Mr Tecwyn Evans, Coleg y Brif- ysgol. Bangor, un o "rising men" y Wesleyaid. a chafwyd ganddo anercliiad llawn o fywyd a gwres. Yna galwj-d ar Mr R Davies, athraw trylen Ysgol y Bwrdd. i ddweyd ychydig ar yr arferiad gwrthun o werthu "cigarettes" i blant, JT hwn arferiad sydd yn myned ar gynydd yn v wlad, a gobeithio y bydd i'r siopwyr oedd jm bresenol ddal ar yr hyn ddywedid gan Mr Davies. Wedi canu ton gynulleidfaol, ac i'r Parch Smyrna Jones fyned i weddi, terfynwyd cyfar- fod gwir fuddiol.—Un Oedd Yno. Yr Undeb Cor awl.—Cynhaliwyd cyngherdd da iawn yn ngJyn a'r undeb uchod 3-n y Neuadd Drefol nos Wener, ac JT oedd y rhan o'r j^stafell a gauwjrd allan yn bur lawn. Llanwjrd y gadair gan Mr S. J. Evans, M.A., prifathraw yr Ysgol Ganolraddol, yr hwn a wnaeth ychydig sylwadau hynod gymhwys i'r amgylehiad, ac anogodd y cyhoedd i estyn pob CJTI- orthwy i gymdeithas oedd yn gwnieud gwaith mor ragorol yn y dref. Yr oedd yn dda ganddo ddeall fod y cor ar hyn o bryd yn dysgu gwaith mawr Handel (sef y "Messiah"), yr hyn a ddangosai fod aelodau y coi yn credu mewn myned yn uwcli yn y bvd cerddorol. Dadganodd y cor, dan arweiniad Mr T. H. Hughes. y cydgan "By the rivers of Babylon" (o'r cantawd "Daniel"), a clianasant yn hynod o dda, fel y d-rl-iyniasant gvmera dwy aeth uchel y gwy-dd- fodolion. Dilynwyd gan Mr A. J. Williams, yr hwn a roddodd dd'adganiad campus o'r gan "Y Bantrwr. Yna canodd Miss Sallie Thomas "Cvmru Gu" yn SWJTIOI dros ben. Daeth Mr Maurice Price yn mlaen yn nesaf a chwareuodd "Serenatc," ar y crwth yn hynod o feistrolgar. Rhoddodd Mr R. Roberts,Glan- hwfa-road. ddadganiad da o'r "White Squall,'a dilyn- wyd ef gan Mr R. W. Jones. Druid House, yr hwn a adroddodd "Gwydd y Farn Fawr (Goronwy Owiiin) mewn dull p nigamp. Wedi i Seindorf Llan- gefni (o dan arweiniad Mr William Jones, y band- feistr llafurus) chwareu dernjTn a adnabyddir fel "Smiles and tears'' JTI ddelieuig iawn, dygwyd y rhan gyntaf o'r rhaglen i derfyniad drwy i'r cor ganu yn gampus y cydgan "Jn God is our trust" (o'r cantawd a enwir uchod). Agorwyd yr ail ran drwy i Mr 0. J. Williams ganu yn bur dda "Y wlad a garaf fl." Daeth Miss Parry. Ysgol y Bwrdd, yn mlaen yn nesaf, a rhoddodd ddadganiad prydferth iawn o "When the heart is young." GresjTi na chlywid y gantores dda hon yn amlach. Dilynwyd hi gan MrD. W; Jones, ffafrddjrn mawr yn eu cyngherddau lleol. Yn ol ei arfer canodd "Gwlad yr Eisteddfodau" yn gamp- us. Yn nesaf cafwyd dadganiad ardderchog o "I know that my Redeemer liveth" gan Mrs Price. Er fod y dernyn hwn yn un mor galed nid oedd y gwydd- f(>dolion yn foddlawn ar hyny. eithr bloeddient am "encor." Wedi cael ychydig egwjd ufuddhaodd Mrs Price drwy roddi dadganiad llawn mor alluog o "He shall feed His flock." Bu i Mr Tom Pritchard. ffei-yllydd, roddi dadganiad mor dda o "Ailsa mine" fel y bu raid iddo ail-ganu, a derbyp-iodd gymeradwy- aetli uchel ar ol rlioddi "Y bugail." Canodd Miss Lizzie Jones. Penrallt. "The Holy City" yn dda iawn. a. dilj'nwj'd hi gan Mr T. H. Hugln s p-dt dadganidJ da o'r "D|Tnhestl." Wedi i 'Hen wlad fy nhada-u" gael ei chanu, pasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i'r cadeiiydd, ar gynygiad Mr A. J. Williams, yn cael ei eilio gan Mr T. H. Hughes. CjTeiliwj'u i'r oll o'r dodgeiniaid JTI dra medrus gan Miss Nana Stirrup a Miss Detford. Disgwylir y bydd elw "go lew" tuag at gronfa j- cor.
[No title]
Foreu Sul. hu farw y Barwn Pollock, un o farn- WVI" y Llysoedd Uchaf, jn 74air: mlwydd oed. w Cafodd anwyd trwm tra'n llvwyd-du Brawdlj-soedd Essex yr wythnos ddiweddaf, a, dychwelodd i'w gartref ddydd Gwener. Felly byr fu ei gystudd. Bu deirgtnÚth yn briod, a oad deulu ar ei ol. Fel barnwr yr oedd yn un o'r rhai mwyaf uniawn ac urddasol. Cyd-dymherii gyfiawnder gyda thyner- I wch. Yn 1884, llvwyddodd mewn ciniaw a roddid i ladron a dir\-g-weithredwyr eraill yn Llundair, a chafodd ddrhyniad cjrnhes ganddynt yr hyn a brawf eu bod yTi ei edmygu er iddo yn ddiau anfon ami un o honynt i benyd-wasanaeth. Yr oedd ei dad yn Arglwydd Brif Farwn v Trysorlys, ac y mae J ii iddo, Syr Frederick Pollock, yn broffeswr y gyfraith ac yn olygydd y "Law Quarterly Re- view." Efe oedd yr olaf o'r barwniaid, ac yn y cjdchoedd uchaf edrychid arno fel dyn oedd yn addura ii-Faine farnsL
rPiil Farcbnadoedd yr __Wythncs.
r Piil Farcbnadoedd yr Wythncs. YD. L^RRWL. Dydd Llun (Tachwedd 29aill). Wele brisiau yr yd heddyw -Ca-lifforriaidd Rhif 1, v canpwys: November to December delivery, nominal. Coch Americanaidd, y canpwys: No vember delivery, nominal December delivery, o 7s Sc i 7s 5gc March delivery, o 7s 6c i 7s 6; s May delivery, o 7s 5gC i 7s Sic. Americanaidd cymvsgedig, y eanpwys November delivery, no- minal December delivery, o 3s 3gc i 3s 3c Jan- uary delivery, o 3s 2k- i 3s 2^c February deli- very, o 3s 2;c i 3s 2|c March delivery, o 3s 2|c i 3s 2jC May delivery, o 3s 2gc i 3s 3kc. 2 LERPWL, I)vdd Mawrth (Tachwedd 30ain).— Yr oedd gwenith er dydd Gwener yn ddrutach. ond agorodd y farchnad heddyw. a ehollwyd y codiad. Yr oedd blawd. ceirch, a blawd ceirch yn sefydlog, ond tawel. IndraR-n-yr Americanaidd cymysgedig. o 3s 3c i 3s 4c Cinquantina melyn, o 4s 4c i 4s 5c Odessa, o 3s 10c i 3s lie Galate, o 4s 1c i 4s 2c pvs, o 4s 8c i 4s 8-c y ffa Saidaidd, 26s 9c v chwarter. LLUNDAIN, Dydd Llun (Tachwedd 29ain).- Marchnad sefydlog. Yr oedd gwenith Seisnig Is yn ddrutach ar yr wythnos. Am y gwyn ceid o 358 6c i 39s 6c y chwarter, a'r coch o 35s i 38s gwenith tramor ac Americanaidd hefyd o 6c i 9c yn uwch ar yr wythnos, a blawd 6c. Haidd at falu yn gadarn haidd at fragu yn sefydlog. Ceirch Piydeinig yn dawel; ceirch Rwsiaidd fy- mryn yn is. Indrawn a fia, yn gadarn. PYR a ffagbys yn sefydlog. Cyrhaeddodd—Seisnig Gwenith 3343 o chwarteri. haidd 3733, ceirch 5286, indrawn 534, brag 19,494, ffa 863, pys 493 blawd. 27,664 o sacheidiau. Tramor Gwenitll 44.026 o chwarteri; haidd 48, ceirch 68.741. indrawn 21,239, ffa 1003. pys 726 blawd, 538S7 o sach- eidiau. ANIFEILIATD. j LERPWL, Dydd Llun (Tachwedd 29ain).- I Yr oedd llawer llai cyflenwad o wartheg, ac vr oedd y gofyr am danynt wedi gwella. Cadwodd y mathau goreu i fyny at lawn brisiau diweddar. Dim cyfnewidiad mewn mathau eraill. Y defaid hefyd oeddynt lai eu nifer araf y gwerthiant, a'r prisiau heb liewid. Piff, o 4zc i 6c y pwys; defaid, o 6c i 85, c. Yn v farchnad—gwaith eg 1640, defaid 5689. LLUNDAIN, Dydd Llun (Tachwedd 29ain).— Cynygid nifer cynyddol o wartheg ar werth gof- ynid uwch prisiau am y goreuon, ond ni chafwyd hwyht. Araf iawn oedd y gwerthiant trwy'r dydd am bob gradd. Mwy o alw am deirw a buchod tewion, ac yr oedd y cyntaf yn ddrutach gwar- theg garw yn fwy gwerthadwy, a chafwyd 4s 6c yr wythpwys fel uchafbris am y gwartheg Ysgot- aidd. Am ddefaid bychain yr oedd y farchnad yn gadarn yn ol prisiau yr wythnos ddiweddaf, tra yr oedd defaid trymion yn ffafrio'r prynwvr. Am fa.mogiaid ieuainc da cafwyd 2c yr wythpwys o godiad. Moch yn araf iawn. Wele y prisiau — Riff, o 2s 4c i 4s 6c yr wjiJipwys defaid, o 3s 4c i 5s 8c moch, 038 2c i 4s 8c. Yn y farchnad— gwartheg 1710. defaid 7150, moch 25. GWRECSAM. Dydd Llun (Tachwedd 29ain).— Er gwaethaf y tywydd ystormus yr oedd cyflenwad gwtddol dda o wartheg yn y farchnad heddyw, yn neillduoi o laeth-wartheg, dynewaid, a gwartheg stor. Biff a wnaeth o 6c i 6-c y pwys defaid, o 7c i 7c; a lloi, o 6c i 7c. Cymedrol ydoedd cyf- 2 lenwad y moch, y rnai a, sylweddolasant o 7s 6c i 8s 3c yr ugain pwys. Amrywiai llaeth-wartheg o 15p i 19p v pen. SALFORD, Dydd Mawrth (Tachwedd 30ain).- Nid oedd gwerthwyr gwartheg yn alluog1 i wneud eystal a'r wythnos ddiweddaf, a hyny oherwydd y cynydd yn y cyflenwad. Y prisiau -Biff, 6c; defaid, o 7c i 8c lloi, o 6c i 7c y pwys. Am- rvwiai y prisiau am foch o 8s 4c i 8s 10c yr ugain pwys. BIRMINGHAM. Dydd Mawrth (Tachwedd 30ain).-Cyfienwad bychan o wartheg, ond moch yn lluosog, ac vr oedd y fasnach yn welL Y pris- iau oeddvnt :-Biff, o 4c i y pwys yr Here- fords goreu, 5x; defaid, o &ic i c. Moch at faewn, o 8s 6c i 8s 8c y pyre, o 9s 3c i 10s; cut- ters. o 8s 9c i 9s yr hychod, o 6s 6c i 6s 9c yr ugain pwys. MOCR TEWION. MANCEINION, Dydd Llun (Tachwedd 29ain). —Cjrflenwad mawr yn y farchnad, a chyfarfuant a galw gweddol. Y ffigyrau -Moch o'r dosbarth cyntaf, 8s 10c yr ugain pwys; ail ddosbarth, o 8n 4c i 8s 6c trydydd dosbarth. o 6s 6c i 6s 9c. 9ML LLUNDAIN, Dydd Llun (Tachwedd 29ain).— Daeth i'r farchrad gyflenwad lied helaeth araf y gwerthiant. ond cafwyd gwell prisiau. Biff Seis- nig, o 3s 6c i 3s 8c VT wjrthpwys Scotch sides, o 3s 8c i 4s; shorts, o 4s 2c i 4s 6c biff American- aidd, o 2s 10c i 3s 5c; gwaelach, o 2s i 2s Be; mutton Prydeinig, o 4s 4c i 4s 8c mutton tracrnor. o 3s i 38 8c veal, o 3s 4c i 4s 8c pore, o 3s 4c i 4s 4c. CAWS. LERPWL. Dydd Llun (Tachwedd 29ain).- Parhau yn araf ei werthiant y mae caws, ac o'r braidd yn sefydlog ei bris. Yr Americanaidd, 112 pwys: Goreu, o 42s i 44s ail oreu. o 38s i 41s trydydd oreu, neu ganolig, o 30s i 36s. YMENYN. CORK, Dydd Llun (Tachwedd 29ain).-Prim- est, 90s: primt. 76s; firsts. 90s; seconds, 76s; thirds. 65F; fourths, 53s. Kegs: Seconds, 73s. Mild-cured Choicest, 105s; superfine. 104s; fire mild, 85s mild, 69s; choicest boxes, 99s; choice ditto, 85s. In market: —49 firkins, one keg, 34 mild, and 10 hoxcs. LLUNDAIN, Dydd Llun (Tachwedd 29ain).— Tawel oedd y farchnad ymenyn. Y Friesland yn wanach- a gwerthid y tecaf yn ol 94s i 96s y can- pwys factories, o 96s i 98s. Y Danaidd tecaf, o 112s i 118s teg. o 100s i 108s. Y Finnish tecaf. o 100s i 108s; teg, o 8% i 90s. Y Rwsiaidd, o 80s i 90s. Normandy, extra mild. 102s; cyff- redin, basgedi goreu, 98s a crocks, o 76s i 90s. Brittany rolls, fel o'r blaen, am o 9s 6c i 13s 6c y dwsin pwysau. TATWS. LLUNDAIN, Dydd Llun (Tachwedd 29ain).- Daeth symiau lied fawr ik farchnad, a gwnaed masnach fvwiog yn ol y prisrou canlynol: —Beauty of Hebron, o 90s i llOs y dunell; snowdrops, o 80s i 100s Bruce, o 75s i 85s Saxon, o 70s i 90s m aincrops, o 80s i 100s Reading giants, o 75s i 85s. Tatws tramor, o 3s i 3s 9c y bagiad.
Marchnadoedd Cymreig
Marchnadoedd Cymreig BANGOR, ÐYDD G*'KVKR(Tachwedd 26).- Ymenyn fires, Is 4c i o 0 y pwys wyau 7 am is trow Is, 3s 6c i 4s 6c y cwpl biff, 6e i 9c y pwys; mutton. 100 i Oc; lainb,loe i lie; cig lloi 7e i He pore, 7c i 0c. <'AERN 4ilFON,DYDnS*DwaN(Ti<riwed '27i. — YnJe.yi' fT*es, Is 5c i y pwy^ w.au ffres, 10 i 12 ?.m Is biff, 6 1 8e y pwys. 6- 8:y nwys; Ipnsb. 63 i 6c y pwys; vt-nl 6 i 7c. y pwjs pore. 6c 7c y pwys ham. 8c i 10c y pWfI: bacwu, 4". i 7o y pwys lioted. 11 od, 2, f) 1 3-i 0- v cwfi hwyaid, 31 i 3s 6c e 11; «»wydda-o« 6: i 6 y on; tnrke>e,6s 6 i 7s 6c 'r un cwuingo-s, loc 1 ly vr uii moct .),,ci,, 14-i yr uri Pytlitw, hi y pwyf tnc.ioa, Ie i lie v pwj8 nvtiu, o y bwniel hr'^vch, 2e i 21 y uu: caoiifiovrers, 3 JvSy'* r liD t(jml\¡eS, 5c i IOcj y pwys aUlau, 2c 2Jc I h PI'" Of.1* t'¡n'1t'\1. -if DINBYCH, Dydd Mercher (Tachwedd 24ain). —Gwenith, o 10s 3c i 10s 6c yr hob haidd, o 7s i 7s 6c ceirch, 5s. Ffowls, o 5s i 4s y cwpl: hwyaid. o 4s 6c i 5s. Ymenyr ffres. o Is le i 2. Is 3e y pwys: eto. y llestri bach, o Is i Is Oic 2 y llestri mawr. lie wyan, o naw i ddeg am Is. Blawd ceirch. 2c. Biff, o 6c i 9c y pwys muton, o 7c i 9c lamb, o 7c i 9c veal, o 6c i 8c. Gwydd- au, o 7c i 7^c y pwys twrciod, 8gC. itT tl»TCHWE^D 25^.— I Y vn ffrHS, Is 3i: 1 0 Oc y p w, p W V-JJ, 9 0 am 1# ffown, o 2 Cc i 2i 6 y cwpl hwvnid, o 3s 0c i 4s (I.y civl)! mOè" b '(' 14a Oe i lor o v pen moch fcHW>on, 31 i 0 pW"\8 ewiiinced, h 91 y cwpl; ceiich ou. 14. v pejr. J'WLLREIJ, DYDB MKRCHRK (Tjch. 24.- Bitl, 6i* 1 fh v pwvs; xa^ttr'n 8e Hk; pore:. 6, 1 7c ("is Ho. 7(- i be: oig oe', Is Oc ynseny- ffres, 1- 3 i Is 4c v pwys WVHU, 12 i 0 am 1* dofedmx' 3s i 3s 9e ) e-pl h wyaid, 45 Oti 5* Od y cwl; "Y" "¡., 17.. i 3c Or vr RHUTHYN, Dydd Llun (Tachwedd 29ain).— Gwenith, o 10s 6c i 118 yr hob haidd, o 7s i 9s 6c ceirch, o 5s i 6s 6c ymenyn ffres, o Is 2c i Is 3c y pwys ffowls, o 2s 6c i 3s 6c y cwpl; hwyaid, o 4s i 5s wyau, o ddeg i unarddeg am Is. 1 Ladfor-on o Gjnjrchion Amaethyddol j Fr Deyrnas Gyfunol yn ystod yr vrythnes m I diweddu Tackivedd 27ain, 1897, yn gystal m r I)adforion am yr wythnos gyferbyniel y llyn- I edd. I ANIFEILIAID BYW Ea nifer yn » u „ 1896. 1897. JBa^tycb, Teirw, Gwartbeg, a Lloi 10,376 10.142 Defaid se Wyn 10,611 7,583 tUocta CIQ IR, NEU FFRES.—Canpwysi. Gwgrthtg, o bob m*th 54 819 41 4S» Defaid 30 336 44 Alocb 9 5x5 8 686 CIG ilALLT NEU AMDDlVtfYNJSDIG (preserved) Caupwybi. Moch 00 135,988 74,341 Gwartheg 6627 922 0-in Moch (hame) 35.275 19 398 Moch I, oainc 6,400 3,934 Heb e: datsgrifio, wedi ei httlltu he yn ir F),Gsl 6,077 Ciiz BJuddifiynedig, heb fod wc-di ei iiK, Itu 10,358 5.301 > ) HCulUN 1 LLAETHDY, Ace. — YCttupwyai. Y menyn 55 875 58.202 V, r&4,. 1L. 18b55 o. 18,205 ,),w. 64.952 44,2?fi Llaeth 0 hufeD—galwvtii 796 1,142 Liarttj Wtdi ei ddwyshaa (,-on- c-iistdi 12,162 cwts 18,41(^ vVy-u ..cp-.rcedd varwr 293,986 350,844- 1->ofednod a heiwriaeth—tj'ibP. 8,788 15 49 Cwningoi meirw—canpwysi 4,017 4057 bl,ne,: ¿9,1£-9. 42 42d Yu, GRAWN, A BLAWD, &c.Y canpwysi. Gwttiab 1,107,160 ..1,055.800 BH«d Gwecitb 575,660 531,500 Ha1¡¡¡; 583.046 3,900 547,300 335 7M £ >s •• •• 143 200 15,900 ?0.6W0 •• 41,090 Td India 1,322,308 597,990 FFRWYTHYDD :-P wrap], fh*ah«lci v Afalau pwveeli 361,905 124 264 Eiirafalau (oranges).. pwyteli 318 768 215,199 EtratalitBfleaions) pwy%eli 35 030 30 9 Garliys; pwyeeh 2,672 5,3.53 Grawnwin (grapes)., pwyeeli 781 5.814 Hebeu henwi pwystli 10,761 13,426 ttwair •• ydnoell 1,768 1^8 Hopys §,,arl p'ysi 16863 7^71 TYFLYS (Vegetables). Wynwyn (onions) pwyseli 159 865 1^247 Pvtatw canp'yfii 10,212 150,752, Heb ea benwi gworth P. 20,025 15 236 T. J. PlTTAB. Statistical Office, Custom House. Llandain, l'aciwsdd 29am, 1897.
Anglesey Fairs for 1SST.
Anglesey Fairs for 1SST. July. Aug. Sep. Octr. Novem. Dec. Amlwch ..— 4 iiodedcrn 6 3&17.. 7 ..5&19 u — Uanerch:.rnedd 7 4 & 28 8 ..6&20.. 3 1 8, It Llangetm 8 5 & 19.. 9 ..7&2i. H « 18&25 MenaiBridge.. 9 o ..10 25 10 — Llaiifwiteli 16 2 « Pentraeth — — ..25 Valley 5 — S — — N ok.- All fairs in March, July and August, are fcor m caitie nnrJ "11. fairs
Shipping.
Shipping. PORTMADOC Arrivals. —Marquis of Anglesey, Jones. Cardiff. Margaret Ellen, Thomas. Swansea.Ebenezer. Ellis, Frederic.k-sl,adt Rebecca (s.s.), Roberts, Liverpool. Catherine. Williams. Douglas. Brothers, Davies. Cardiff.Isabel, Hughes. Aberaeron.Hannah Jane, Roberts, Cardiff Owen Morris, Pritchard, Plymoutl* .A. T., Thomas, Aberaeron. Sailings.—William Shepherd, Hughes, Plymouth. Sage. Griffith, Cardiff.Laura, Roberts, 'Cardiff. l Herbert. Thomas. Southampton.Rebecca (s.s.), Ro- berts. Liverpool.Ocean Belles Davies. Harburg. Neptune. Williams, Newhaven.Kmma, August, Harburg Ellen Beatrice, Evans, Littlehampton.
Family Notices
Genedigaethau, Priodasau, a Marwolaethau. OEXEDIGAETHAU. Griffiths.-Tachwedd 14, yn Coed Ogwen, Penrhrn- terrace, Bethesda, priod Mrs Dr. Griffitlis, ar fab. Hughes.—Tachwedd 18. yn Cae Ma/wr, Dwvran, Mon, priod D. E. Hughes, ar Jerch. Tv.-igge Ellis. -Taochwedd 19, yn 15. Ogwen-terrace; Bethesda. priod Mr W. Twigge Ellis, cyfreithiwr, ar fab. 1 PEIODASAU. Bell—Jones.—Tachwedd 25, yn yr Eglwys Gadeiriol, Bangor, William Bell, o Faagor, a Nellie Jones, o Gaerwen, Mon, Ovren- Morris.—Tachwedd 23. drwy drwvdded. vn Bethesda, Cemaes. gan y Parch J. S. Evans, yn cael ei gj-northwyo gan y Parchn. J. Roberts, faihea. ac O. PiUTy, gweinidog y lie. ac yn mhresenoldeb y* Parch T. Evans, cofrestrydd. Mr W. J. mab hynaf y diweddar Mr John Owen, masnach- ydd, a Miss Lizzie Ann Morris, merch hvnaf MJ6 Richard Morris. Shop. Cemaes. Roberts—Jories.—Tachwedd 26. yn Carmel. Perth Amlwch, gan y Parch T. Evans, cofrestrydd. Mr William Robei-ts, Gerddi Gwynion, Llanfechell, a, Miss M. J. Jones. Morfa Du. RhosyboL MARWOLAETHAU. Evans. Tachwedd 19, Elias Evans. Goat Inn, High- street. Bamgor, Or. C. (diweddar o Fanceinion), Yn. 59ain mlwvdd oed. Jone«. Tathwedd 23. yn ei breswylfod. 12. Lower- Pai-k-str&et. Caergybi. yn 58ain mlwydd oed. Mr- Henry Jones, carpenter. gynfc o Cae Gwydrya^ Llanddeiaiolea, Sir Gaernarfon Jones.—Tachwedd 22, yn Glanydon. Amlwchr ar øt rhai wythnosau o gystudd trwm. Hugh Jones. Owen.—Tachwedd lo. yn 21, Tremlyn-road, Lerpwl. yn 53ain mlwydd oed, Mr William Owen, dilled- ydd (gynt o Taldrwst. Llaneiliiui. Mon, a Phorth- madag Arfon. o'r cancr. Reader.—Tachwedd 16, yn y Red Lion Hotel, Tv'nv- groec, Mary Ann. priod John Reader, vn 48aia mlwTdd oed. Wiliiams.-Ta(-hw,ed(I 21. yn 21ain mlwydd oed, Charlotte, merch y diweddar Robert Williams. High-street, Tremadog—yn mhen pymthengnos ar 01 ei thad.
-laith y Llaw.
laith y Llaw. Bysedd yn gorwedd yn glos at &u gilydd & ddangosant bobl sydd yn gallu celu pethau: hynv yw, pobl sydd yn gallu cadw eu meddyliall iddyntJ eu hunain- ■R'tdir fod bysedd tewion fynvchaf vn perthya 1 bobl r ad ydynt yn rhy hoff o waith. Ew in edd cwta a bvr a ddangosant rai chvanoif i gweryla a syrthio allan a phobl eraill. Ewmedd Hydaia a berthynat i bob! nerfus. tyner. as yswilg.ir. E win edd erynion 3 berthynant. i bobl vstyfnig, ac yn gyffredin i bobl I eu ddynionach hurt a. 'phendew. E win odd gwydrdrawsol a berthynant i bobl dwyllodrus ac anwrcd. i mac byscaa teneuon. og fynycha.f vn perthyn i daynionach ymchwilus, vinofvnol," a. cLrintachlyd. Y mae lia-w Chineaidd yn fychar., eiddiL a man esgyrn y bysedd yn ysgwax. Ihv^"la?r meddalion a arwyddant gymeriad di- ffygiol n 1 cm egm a grfin. DWVIAW bysdiam odd gan Alexander Hanlllto SJ'da hredd tira chylymog (knotty fingers). Dwyhw o fairitioli canoloc. oedd gan Washing- ton. 0; d yr oedd ganddo fawd o faintioli enfawT. bysedd llyfiiion a Idaen-Ilrmiadoi ydynt vn trdf- redin yn arwydd o cliwaoth arluniaaol. 0': Y n;a.e bawd byr yn gysylltiedig a gallu ewyllys- iadol gwan. Y llaw arlunol oedd gan Mozart, da bvseddl blaenfeiniol a hiaenion. pigfain. Ewinedd ceiinion vdnt arwyddol o faJchder » thraiiausder. Y mae ewinedd byrion ar law fedaal yn dap" person tn;-bluddiol (teasing), se<n-eiriog,a cliwatiog i bigo bciau. Y mac bawd hir cryr yu wastad yn arwyddo person 0 llu ewyilvsiidol cryf, a grymusder cym- erirrd arbenig. Yr oedd gaa Mrs Somervillc. y wyddones, ddwy- law xnawrion, a byse-dd gsrw a chymalog. Y nuc y Haw arhuiiol (artistic) yn meddu bawd mawr a. bysedd bla^i Uymiol, yn ami yn geimion, a "iv^st'Ki yn bigog <pointed). Y mae hysedd hirion iawn yn perthyn i'r arlun- ydd a'r cynlbvniwr. i'r dyn fedr gynllunio yn well" nag y gall weinyddu. Cledr llaw a bysedd o faintioli cyfartal ydynt vmt. arwyddo eydbwysedd rhwng y materol a'r deallol, ac yn dangos tueddfryd daionus yo. gyplysjedig dealltwria-eth ciyf. Perthyna bysedd cylymog i weithwyr araf w meddylwyr i ymresymwyr a phersonau o feddwt tr efiiua.
-------------ChvriV:^ am Wraig.
ChvriV:^ am Wraig. Yn Mwrdd Gwarcheidwaid yn Mynwy cafwyd cryn hwyl yn y cyfarfod diweddaf, pryd y dar- llenodd y Cadeirydd lythyr tebyg i hyn: -Jfy Anwyl Foneddigion,—'Rwj^f wedi 'ngadael yr unig. Collais fy ngwraig yn Rhagfyr diweddaf. Bu farw yn Nghaerdydd, gyda chancr yn ei thu- fewn. Y mae genyf saith o blant yn byw yn Nghaerdydd y mae tri o honynt yn briod, mae'r pedwar arall dan eu gofal hwy )J:d yr oedd genyf eisiau cael y ddau ieuengaf o'r pedwar ataf fi, bachgen bach a geneth fach. Y mae'r eneth yn saith oed, a'r bachgen rhwng pedwar a phump ac mae ar y pethau bach anwyl eisiau dyfod adref hefo fi—a 'dydyw hyny ddim ond iawn. Mae'r lleill yn enill eu bywoliaeth en hunain. Y mae gen i eisiau i chwi, ;u wyl foneddigion, geisio cael i mi gymhar a wnai ran mam drwy fod yn garedig atynt hwy a minau. Dim llawer o wahaniaeth gen i am yr oed. Os oes yna eneth dlawd a fu yn anffortunuB, a chael plentyn, m; fyddwn i yn gyf- aill cywir a serchog iddi. Nid wyf fi yn ddyn s/ r- myned i'r tafaxmi-i ond aan yr ychydig gwrw fyddaf yn gymeryd, adref y bydd hwnw, i'r un a f'o gyda mi gael ei rhan. Mi hoffwn i'r eneth fod Hid yn un dal, ond un fer. Braidd yn dywyll o hryd, nid yn oleu. Os bydd garddi faban, gall ddwyn y petli bach anwyl gyda hi, ac mi fyddaf mor hoif o hono a phe tae yn blentyn i mi fy hun. 'Rwyf yn gweithio i Byddaf adrcf ddyddr iau Sadwrn tua phump o'r gloch. Gan obeithio, foneddigion anwyl, y gwnewch eich goreu i gael cymhares dda i mi, ydwyf, anwyl foneddigion, etc. O.Y.—Y mae Mr yn fy adwaen yn dda iawn."—Achosodd y llythyr gryn ddifyrwch, a dywedodd y Cadeirydd mai nid chwilio am wrag- edd i ddynion oedd gwaith y Bwrdd ond os ym- holai ysgiifenwr y llythyr a Chlerc y Bwrdd, yr hwn oedd y pen cofrestrydd hefyd, nid amheuai y Cadeirydd nad allai y boneddwr hwnw wneud rhywbeth iddo (chwerthin).—Dywedodd y Clerc fod yn rhaid i'r dyn chwilio am y gymhares i ddeclireu, ac yna fe"'i rhwymai yntau hwy (chwer- thiu).
[No title]
Ar seremoni priodas yn ddiweddar, yr oedd amryw ferehed yn Z-Yor wrth glywed anerchiad y parson. "Nhad." sisialai geneth fec-lian wrth ei thad. "Piliani v mae y boneddigesau acw yn wylo?" Y mae yn ddiamou eu bod wedi priodi eu hunain," oedd yr ateb. Yn ddiweddar, safodd gweinidog yn sydyn ar ganol ei bregeth, a chanodd emyn. Yna, mewn eglurhad, dywedodd Os ydyw aelodau y cor i wneyd y siar- ad. vr wyí yn sicr y bydd iddynt ganiatau i minau wnevd y canu." Ai1 01 hyny bu distawrwydd tua clivmydogiieth y cor. „ Dywedodd y dyn condemniedig (wi-th ei gylreith- iwr) Y mae y ddedfryd yn faith iawn, syr, i tu gael fy anfon i banyd wasanaeth am fy oes." Ateb- odd y cyfreithiwr (yn tueddu i gymeryd golwg fwy gobeithiol) :—"Ydyw y mae yn edrych yn faith, ond fe allai ns. wnewch fyw am yr holl amser hwnw.
Caernarfon
Caernarfon Meddygol.-Deallwn fod y Dr. T. Roberts, Castle- square, wedi ymuno mewn partneriaeth a'r Dr. G. R. Griffith, Y.H., Uxbridge House. Yr Artillery Volunteers.-Man gwersyllfa y gat- rawd enwog hon y waith nesaf fydd Altcar. Gwneir darpariadau helaeth ar gyfer yr amgylchiad. Llys yr Ynadon.—Dydd Llun, o flaen y Maer (Dr. Parry) ac ynadon eraill, cyhuddwyd Thomas Jones,, brodor o'r Bala, o geisio ymuno a'r fyddin trwy dwyll. Ni chafodd y Fainc foddlonrwydd, a thaflwyd yr achos allan.—Cyhuddwyd Griffith Hughes, lay reader, o gael olwynfarch gan Mr Evan Jones, ironmonger, Castle-square, trwy dwyll ffugiol. Yn yr eisteddiad blaenorol rhoddwycl tystiolaeth fod y cyhuddedig wedi llogi olwynfarch, a chan na ddychwelodd ef yn ol ei addewid codwyd gwarant i'w ddiogelu. Ym- ddangosai Mr !-1. Lloyd Carter i amddiffyn, a dywed- odd wrth y Fainc fod yr erlynydd yn dymuno tynu y cyhuddiad yn ol, gan fod yr olwynfarch wedi ei ddychwelyd, ac yr oedd yn foddlawn ar eglurhad y cyhuddedig nad oedd yn bwriadu cadw y peiriant. Tynwyd yr achos yn ol. Cymdeithas Lenyddol Moriah. Nos Fercher, o flaen aelodau y gymdeithas hon, bu y bardd melusber, Mr Henry Isgaer Lewis, yn traddodi anerchiad ar "Edmund Prys," cyfieitliydd y Salmau. Caed gwledd a hir gofir. Bydd Isgaer o wasanacth i'r gwahanol gjTndeithasau llenyddol. Gwnaer yn fawr o hono. Y Cottage Hospital. Deallwn fod Mr Samuel Jones, Glandinorwic Slate Works, wedi cyflwyno y 4p a ddyfarnwyd iddo fel iawn am y golled a gafodd trwy i'r bechgyn a euogfarnwyd o niweidio ei eiddo, tuagat y Cottage Hospital. Y Trade Exhibition.—Dydd Mawrth agorwyd yr anturiaeth hon yn y Pavilion gan y Maer (Dr. Parry). Edrych y gwahanol ddiadelloedd yn ysblenydd, ac y maent yn adlewyrchu clod mawr ar yr arddanghos- wyr. Cynwysant yr eiddo Cadbury's Cocoa, Birds' Custard Co., Distillers' Co., Ltd., The Welsh Cycle Manufacturing Co., Ltd., Mr George Roberts, Brad- ford; G. H. Cowen and Co., Sheffield; Mr David Parry, cycle agent, Palace-street, Carnarvon (ar- ddangosiad ysblenydd yn mhob ystyr). Mr E. Dale, Chester; Hugon and Co., Ltd., Pendleton, Manches- ter Thomas Lewis and Co., City Steam Mills, Bangor; Mr Edward Hughes, ironmonger, Caernar- fon. Yn ystod yr wythnos canwyd. amryw ddarnau ohwaethus yn feis^rolgar gan gor meibion Mr John Cottrell a "string band" Mr Corrison. Trodd yr an- turiaeth allan yn llwyddiant mawr. Cymdeithas Lenyddol Engedi.—"Beth sydd hardd" ydoedd testyn darlith alluog a draddodwyd gan Mr D. W. Davies, Moss Bank, nos Fercher. Arddang- hoswyd casgliad godidog o flodau a phlanhigion. Y n ystod y gweithrediadau caed canig swynol "What is fair" gan barti o dan arweiniadaeth alluog Mr W, J. Williams (Gwilym Alaw). Caed sylwadau gan y Parch Joseph Hillier, Mr R. Gwyneddon Davies, a'r cadeirydd parchus galluog, Mr John Davies (Gwyn- eddon). Garddwr Llwyddianus. Gyda llawenydd y mae genym i gofnodi am lwyddiant ardderchog ein cyd- drefwr galluog, Mr John Davies (ieuengaf), Ty'n-y- Glyn. Yr oedd yn ymgeisydd yn arddangosfa "chrysanthemum" Eccles a Patricroft, a daeth allan yn fwy na choncwerwr. Yr oedd yn cael ei fynegi mai y "Japanese" oreu a welv.yd yn nghymydogaeth Lerpwl a Manceinion erioed ydoedd yr un yn yr ail ddosbarth gan Mr John Davies. Sicrhaodd, gyda "Bloom" Charles Curtis. certificate y N.C.S. am y "Bloom" goreu yn yr arddangosfa, Dyfarnwyd iddo hefyd wobr arbenig am y "cut bloom" (Japanese) goreu yn y lie. Bu hefyd yn llwyddianus gyda deu- ddeg "incurved." Cyngherdd ^mi-ywiol.—Nos Lun cynhaliwyd cynsr- I!erdd dydrlorol -on ysgoldy Ebenezer, Mr J. H. Thomas yn y gadair. Cymerwyd rhan yn A, gweith- rediadau gan Miss Eunice Humphreys, Miss M. Hughes, Miss Edith Williams, y Meistri D. Hughes, J. Jones, Thomas 0. Jones, W. W. Williams, Myrdd- in Williams, Robert Arthlir Jones. Caed cystadleuon bi-wd. Y beirniaid oeddynt Mr W. Jones, High- street. a Mr T. 0. Jones. Diiynwyd ar yr offtiyn g, -n v T Miss M. M. Jones a Miss Gertrude Jones. Llys yr Ynadon Sirol.—-Dydd Sadwrn, o flaen yr ynadon, cyhuddwyd psdwar o feehgvn o gvflawni gweithred faleisus ar eiddo perthynol i Mr Samuel Jones, Glandinorwig Slate Works, trwy hyrddio wag- gon i lawr gallt. Gorchymynwyd ar iddynt dalu 4p am y golled, a cliawsant eu dirwto i Is yr un a'r costau.° Rhybudd pwysig i benau tculuoedd.—Row- land Thomas, chwarelwr, yn byw yn CarmeL a gy- huddwy-d o vmyi-yd a rhydrlld amryw o deithwyr oeddvnt yn y gerbydres nos Sadwrn y 9fed cyfisol. YDlflrlengys fod y cyhuddedig yn dychwelyd gartref y noson gyfeiriedig. Yr oedd y gerbydres braidd yn rhy lawn. a symudodd dwy o fonc-ddigesau er gwneud He i'r cyhuddedig, yr liwn yn ddivmdroi a drodd yn nfreolus. Gwrthwynebai y boneddigesau i'w ymddyg- iad. Yn y fan dechreuodd ysmocio, er nad oedd y gerbydres hono ddim i gael ei defnyddio i'r cyfryw waith. Pan y gofynwyd iddo gan y teithwyr roddi heibio ysmoeio, aeth yn dafod-ddrwg ac anfonai y mwg o'i enau i wynebau ei gyd-deithwyr. Rhoddodd ei law yn mhoced ei frest a bygythiodd eu saethu gyda llawddryll. Ar yr adeg hot aeth un o'r boneddig- esau mor ofnus fel y penderfynodd adael y cerbyd, ond wedi llawer o grefu arhosodd. Cyfaddefodd ei euog- rwydd, gyda. dywedyd mai mewn diod yr oedd, ac ei fod yn edifeiriol am ei bechod. Addefodd fygwth, ond nid oedd ganddo lawddryll. Dirwy am y ddau drosedd, 20s a'r costau.
Rhosybol
Rhosybol Marwolaeth. Y mae- yn ddrwg genyf groniclo mar- woiaeth Mrs Rowlands, TV Newydd. yn 86 mlwydd oed. Claddwyd ei gweddillion marwol yn y cemeterjr ar y 18fed cjTfisol. Gwnaeth y chwaer hon ei dyled- swj'dd j*n drylwj-r drwy ei hoes, ac JTI ddi-ddadl yr oedd marw yn elw iddi. Wele y ddiweddaf o hen st,oc N a.ntglyn wedi myned. hen deulu sydd yn fyw heddyw yn nghof Bedyddwyr Cymni.—Bedyddiwr.