Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
8 articles on this Page
I Gwrecsam, Rhos a'r Cylch…
I Gwrecsam, Rhos a'r Cylch Mewn cryn bryder yr ydym trwy yr ardaloedd glofaol yma oherwydd yr anealidwriaeth sydd rhWng- meistri a gweithwyr ar bwnc y cyflogau. Hawlia y gweithwyr bris safonol i lowyr sydd mewn ileoedd celyd ac anhawdd gwneud cyflog ynddynt. Hawliant hefyd gyflog safonoi i lanciau a'r rhai a weith- iant fesul dydd. Syrthia y meistri yn ol ar gytundeb a wnawd yn Chwefror 1905, a daliant fod y gweithwyr yn rhwym wrth hwnnw ar hyn o bryd. Gosodir atebiad y meistri o flaen cyn- rychiolwyr y dynion nos Lun nesif, pryd y penderfynir pa fodd i weithredu. Eln gobaith yw y gellir cael ffordd allan o'r dyryswch ac y teyrnasa heddwch teg ac anrhydeddus yn fuan. Dydd Llun oedd gwyl clychorion Gwrecsam. Aeth y rhai sydd y canu clychau hen eglwys y plwyf tua Rhuthyn am wibdaith, gan gymeryd eu gwragedd a'u plant gyda hwy. feith. iasant mewn cerbydau agored dros Faes I Maelor a thrwy Llandegla, lie yr aros- asant i gyfienwi anghenion y corff. Yn ¡ Rhuthyn cyfarfyddwyd hwy gan yr I Archddeon Griffiths a Maer y Dref. Aeth y fintai i Eglwys St Peter, lie v rhoddwyd iddynt dderbyniad cloch.-aidd a brawdgarol, gan eu cyfeiilion o'r un urdd. Canwyd clychau Rhuthyn gydag arddeliad mawr v diwrnod hwnnw. Caftvyd gwyl o'r iawn rhyw. Trwy benderfyniad ffurfio! o'r heiddo ei hun bu farw Cymdeithas Ryddfrvdol D^yreinbarth Sir Ddinbych, ychydig ddyddiau cyn yr etholiad seneddoi j diweddaf. 0 hynny hyd yn awr bu y rhanbarth heb gymdeithas o gwbl i edrych ar ol buddiaiiiiau y blaid. Gal- wyd Rhyddfrydwyr y cylch ynghyd dro neu ddau adeg yr ethoiiadau sirol a dosbarthol, ond ni wnawd dim parhaol Bellach yr ydys wedi gwneud cychwyn- iad i greu y gyfundrefn o'r newydd. Daeth nifer liosog ynghyd nos Iau i'r ystafell eang yn stryd Caer, a chafwyd cyfarfod brwdfrydig dan jywyddiaeth Mr J W Summers, Y.H. Rhoddodd yr aelod anrhydeddus, Mr E G Hemrnerde ei bresenoldeb a thraddododd araeth rymlls ar sa3e mudiadau Cymreig y dydd o flaen y Senedd. Hawlia le amlwg i DdadgysyUtiad a hynny heb goll amstr.. Nid yw'n y eredu y buas^i Ty yr Arglwyddi yn taflu allan Fesur o Ddadgysylltiad. Deliodd hefyd a mesur wyth awr i lowyr pwnc bythol- wyrdd yr ynadon ac ag addysg wrth gwrs. Profodd ei araeth yn amserol a chynorthwyol. Dyddorol yw sylwi fod y Ceidwaclwyr wedi dewis ymgeisydd i sefyll dros Ddwyreinbarth Sir Ddinbych yn yr etholiad nesaf. Eu dewis-ddyn yw Syr Foster Cunlitfe, yswain ieuanc Actyn Y mae efe yn wr o ddysg a gall!}. Bydd yn help i gryfhau ac i uno Rhyddiryd- wyr y cylch a dweyd y lleiat. Cyfarchwn y frwydr nesa' o bell gyda llawenydd a hyder. Mater a gymerodd gryn dipyn o amser Cyngor Plwyf JtJorsbam, nos Wener, oedd cynyg Methodistiaid Glan* yrafon i werthu eu hen addoldy at was- anaeth y plwyf. Teimla trigolion Glan- yrafon fod yr holl welliantaa y plwyf yn cael eu cario allan yn Nghoedpoeth a Phentre Bersham. Y mae gin yr olaf ei ilyfrgell gyhoeddus, ei neuadd eang, a'i baddonau cyfleus, tra yr ymlawenha gwyr Bersham yn ei chwareule. Hawl- iant y dylasai Glanyrafon gael rhyw- beth gan eu bod yn cyfranu fel eraill at y trethi. Awyddai rhai brynu y capel am £250 a gwneyd baddonau ynddo. Awgrym ardderchog, wrth gwrs, ond nid oedd dim yn tycio y mae y trethi yn rhy uchel. Rhaid fydd parhau i ymolchi gaitref, ac edrych gydag hiraeth ar ddyfroedd cochion y Wenfro yn llifo heibio yn yr ymyl gan freuddwydio am y cyfnod pell pryd yr oedd ei dyfroedd fel y grisial, a'r plant yn ymdrochi yn ei llynoedd. Dydd lau, cyfarfytldo-ld Pwyllgor Ysgol Haf Dduwinyddol Gogledd Cymru yn Ngwrecsam. Penderfynwyd cynal yr ysgol eleni yn Lloegr, neu i fod yn tanwl, yn Ngroesoswallt, a hynny yn y I drydedd wythnos o Orffennaf. An- hawdd fuasai cael oriel gryfach o ddys- gawdwyr a phregethwyr i annerch yr ysgol. Wele rhai o honynt: Y Pro- ffeswr A S Peake, M.A., o brifysgol Manchester y Prifathraw Ellis Edwards, M.A., Bala i y Parchn J E Roberts, M.A., B D., Manchester; S Chadwick, Leeds; H Elwyn Thomas, Lerpwl: E Lloyd Jones, Manchester a Syr Edward Russell, Lerpwl. Amlwg yw y by 2d y wiedd yn un fras, ffres, ac amrywiol ddigon. Eiddunwn i'r ysgol dywydd bráf, disgyblion lawer, a gwenau y nef. Rhyw wythnos o ddamweiniau yw hoi wedi bod trwy y cylch hwn. Syr- thiodd dan weithiwr uchder o ddeg troedfedd-ar-ugain yng ngwaith nwy Gwrecsam, ac anafwyd hwy yn dost. Dieithriaid ydynt wedi dod i dref i osod peiriannau newyddion i fyny. Cafwyd un wedi ei ladd ar y rheilfFordd ger Gresford. Gwylltiodd cefiyJl yn ystryd oedd Gwiecsam pan oedd y Welsh Fusiliers a'u seindorf bres yn myned I heibio a bu agos iddo ladd Billy," bwch gafr y fintai. Arbedwyd Billy I trwy i un o'r milvvyr ruthro a'i gipio o'r perygl. Tra yr oedd boneddiges ieuanc o'r dref yn gyrru trwy Hall St., Rhos, ar gefn main ei deurodyn, collodd lywod- raeth ar y peiriant a. ihuthrai gyda chytiymder aruthrol yn ei blaen. Yn fTodus yr oedd un o wroniaid ieuanc y Rhos gerllaw. Ymaflodd yn y fonedd- iges, gosododd law ar y peiriant, a therfynodd popeth yn ddymunolheb fod neb fymryn gwaeth. Y GWYN 0 FAELOR. ofo
Mesur Tir Newydd.
Mesur Tir Newydd. Lun dygorJd Mr tiarcourt Fesur Tir y L. j -vo,iraet ii ger hron y Senedd. Ei brif bwyntiau ydynt a g;,anlyn:- ]. Goiyga Man Dyddynod, dros 5 seer ac nid dros 50 acer, na £50 mewn gwerth. 2. Rhoddir haw! orfodol i GyDghorau Sirol i bwrcasu tir, neu ei rentu. 3. Mewn trefn i sicrhau tir gall yr aw. durdodau uchod fentbyca arian, i'w talu yn ot yn ystod 80 miynedd 4. Gillant rheuti y tir yrai, ond ddim ei werthu. 5. Os gwrthoda Cyngor Sir weitbredu gall Bwrrld Amaethyddiaeth, trwy Ddir- prwywyr. bnotoi cynliunnu ru hutiain, a gorfodi r Cyngor i datu. 6. Bjddy swtn 0 i!i00 000 gan Fwrdd Amaetbyddiaeth am y flvvyddyn gymaf i da!u costau cynlluDiau Man Dyddynod 7. YmbeDach na hvn, rhaid i'r tenantiaid dalu vr hawl a'r Hog ) ng¡'n a'r arian fen- thyciwyd gan y Cyngor. 8. Hboddir hawi i sefydlu Co-operative Societies" a "Credit Backs" i'r Bwrdd Amaethyddiaeth a'r Cyngborau Slrol. 9 Ddn y Ddeddf goiyga tyddyn (al!ot- meot) ddarn uiwy nag acer, ond iiai na phum acer. 10. Y Cynghor Piwyf fydd yr awdurdod i sicrhau a rhannu yr "allotments" bychain yma, a bydd ganddo hawl i fynnu tir at y perwyl. Yr wythaos cedaf, cwn ychwa. neg gan yr Hen Ffarmwr. -:0:-
Gair o'r Gorllewin
Gair o'r Gorllewin- 'Iae gweinidog yr eglwys Gymreig, San Francisco, y :l'arch J Rees Kvans, ei wraig, a'u mab bychan, yn cychwyn ddydd Llun nesaf am yr !Hen Wlad am ychydig fisoedd o seibi-ant. 'lae yn myned gydag ef luniau o'r ddinas pan yng ngafael y tan, ol y tan a'r ddaeargiryn, a thrwy offerynolia-eth y stereoptican" bydd iddo yn sicr bontreadu y gyflafan. yn gywir a dydidorol, yn enwedig i'r rhai hynny ag sydd yn cymeryd dycldor- deb yn y wlad yma. Gan ei fod yn Uygad- clyst, m.ae wedi llwycMo i sicrhau defnyddiau perffaith,ac ond odid fawr y byeld iddo gyileu i'w wrandawyr rhwng lien a gair y gyflafan arswyclus yn ddyddo.rol ac effeithiol. Eiddunwn iddo ef a'i deulu siwrnai gysunus ac ymweliad hapus a llwyddiannus. Mae Mr Evans yn hynoell gymeradwy yn Oakland yn ogystal a San IFrancisco, lie mae iddo lawer o ewyllyswyr da. iMas Mr J Evan Morris, mab Mr John Morris, o'ch tref, wedi ein gadael ar ol ym- weliad o agos i ddau fis, a'i wyneb tua char- tref. Cd,aeon foneddKvr ieuanc hynaws, a gvvnaeth lu o gyfeillion yma ac yn San Francisco. R.J. Oakland, Mai 14eg, 1907.
Advertising
Worth, Warmth, Wear, Are all embodied 11.1 our well- known Boots and Shoes. We hold one of the largest and most up-to-date stocks in North Wales and are prepared to meet the demand and wishes of our Patrons. Our Boots are built in the latest methods. Made in half-sizes round, square, medium or pointed toes. Splendid Fitting, Perfect Finish, Retain Shape This Week's Proposition.— Men's Strong Reliable Nailed Boots, Prices from 4 '11^- to 14/9 pair. 2 Women's Strong Reliable Nailed Boots, Prices from 3,11 to 7/1 r pair. Boys' and Girls' School Boots at special prices. OUR SPECIALITY.-Hand Sewn Boots made to measure on the premises. -W-% W. P. EDWARDS Boo-t Factor, 17, HIGH STREET, Telephone. 1x1. MOLD
1rolbbgtug a'r C:IcbI
1rolbbgtug a'r C:Icb I Cynhaliwyd Cyfarfod Misol y M.C. yma ] ddycki Llun diweddaf. Gan fod v dref yn j lie mor ganolog i'r naill bsn fel i'r Ilaii o'r Sir, daeth cynnulliad mwy nag arferol ynghyd. Llywyddwyd cyfarfod y bore gan Mr Thomas Hughes, Ilentic, Ffliiit. Bas- iwyd y cofnodion. 'Cofflrad a chydymdeim- lad): Yr oedd nifer fawr o aelodau naill ai yn wael eu huuain, neu ynte wedi claddu perthynasau agos yn ystod y mis diweddaf. l'asiwyd i anfon cydynideimlad a hwy oll-- y nifer yn rhy liosog i'w henwi. Hanes yr .achos yn Bethesda, a phrofiad y swyddogion, d,an arweiniad y Parch Ellis 'Lloyd, Bwde,: Rhoddwyd .bras gyfrif o'r ystadegau fel y canlyn -Aeloclau eglwysig ar derfyn 1906 ydoedd 372, cynnydd er 1905 o ddeg aelod- au yr Ysgol Sul 322, lleiliad o un; cyfan- swm y casgliadau arferol £512 2s costiodd yr organ £500; cyfranodd .Mr A Carnegie je250, a Mr J' E Roberts, Bromfiekl Hall, L250 tuag at yr organ; yr adgyweiriadau wnaed .ar y capel £ 1,192 9s 3c maeJB215 wedi ;u casglu tuag at yr adgy weiriadau. Cyfanswni yr holl gasgliadau am y 16 miyn- edd diweddaf yn £ 9,070 7s. lid. Swm da onid-e o gyfrani.adau gwirfoddol ac heb rym cyfraith o'r tu ol i orfodi i gyfranu-ewyllys da yn yr oil. Am y deg mlynedd diweddaf mae dros £ 600 argyfartaledd wedi eu casglu. Rhoddwyd liefycl hanes yr ysgol genhadol yn y Pentre. AdTodd'iad y Parch E Isfryn Wil- liams .am yr Ysgol Sabbothol. Cafwyd tra- iodaeth cklyddorol ynglyn a hyn, a phasiwyd i anfon yr adroddiad i bob dosbarth yn y sir, ac hefyd fod dymuniad am fod mwy o gyd- weithrediad cydrhwug yr eglwysi a'r Ysgol Sul yn y dyl'odol. Cyfarfod 2 o'r gloch.—Llywyddwyd gan y Parch iR lv Morris, iM.A., Wrecsam. Y cyf- arfod ncsaf i fod yn Bryneglwys Mehefin 24. Rhoddwyd llythyr cyhwyniad i'r Parch R J Jones, Ruabon, i gylch cyfarfod misol Manchester. Il\lae Mr Jones yn myned yn weinidog ar eglwys Higher Ardwick; y Parch J Williams, B.A., IG wreesam, a Mr D Evans, Ruabon, i fyn'd yn gynrychiolwyr i'r cyfarfod sefydlu pasiwyd idaIu L28, y gost yr aeth eglwys Gwespyr iddo i wneud y capel yn gymwys i .gynal ysgol delyddiol. Gwyr y wlau am yr enbydrwydd mae ProetsLaniaid ynddo yn y rhanbarth hwn o herwydd dylan- wad y Babaeth. i'asiwyd i seiydlu eglwys tieismg yn Llangollen, y lie sydd yn adna- byddms wrth yr enw Church Street Mission. Mater pwysicaf y cyfarfocl oedd rliztiiiad y cyfarfod misol. Mao y cwestiwn hwn wedi bod ar droed er's pymtheg mlynedd. h1.s. iwyd fod y xhaniad lei y canlyn :—Dosbarih- iadau Gwrecsam ta Llangollen i ffurfio cyf- ailod misol; Bagillt, LlanarlUon, Treffynuon. a'r Wyddgrug i ffu-rfio un arall. Mis gellir dyweyd fod y rhaniad yn unfrydol, obiegid yr oedd y pleidleisiau fel y canlyn 65 o blaLd, aS/ynerbyn. Ci-edai pieidwyr y rhaniad mai mantais fydid; hynny. Dat- ganai y rhai oedd yn erbyn mae gwanychiad ar fy wydl ysbrydol ein heglwysi fyddai. liysbyswyd fod y Parch Edv, ard Roberts, Brymbo, yn rhoddi fyny fugeilio Engedi, ac mae yr eglwys yn symud yn mlaen i ddewis oiynydd rddo. Penodwyd y Parch H Morris ISLA., Cerni, a 'Mr T A Evans, Cerni, i fyned yno i gymeryd llais yr eglwys. fod pentLerfyniad i'w anion at y Bwrdd Addysg i erfyn ar fod holl drefnjadau arholiadiu ynglyn ag ysgolion canolraddol Cymru, i fod yn hollol o dan lywodraeth Bwrdd Canolog Cymru, a'n bod yn diwyn tystiolaeth i'r gw,aitl1 da a ihagoroi wneir yn yr jsgolion hyn i anfon y penderfyniad at swyddog- ion addysg, ac l'n haelodau seneddoi dros fwrd'eisdrefi a siroedd Ftlint a Dinbych. Rhoddwyd llythyr cyflwyniad i'r Parch E E Jones, Rhostyllen, i gyfarfod misol Arfon ar ei waith yn myned yn fugail eglwys Seisnig Pwllheli. Pasiwyd synlÍoau 0 Grants i amryw o wahanol eglwysi. Rhoddwyd cauiatad i Mr J Griffiths, Rhos, i sefyll arholiad y pre- gethwyr ieuainc. Pregethwyd nos Lun a nos Eawrth gan y Parch T Charles Williams, M.A., Porthaethwy. 4 Saboth diweddaf rhanwyd tystysgrifau i'r ymgeiswyr llwyddianus yn Ysgol Sul Beth- esda a'r Pentre ynglyn a'r Arholiad Ysgryth- yrol. Cyflwynwyd hwy yn y gyntaf gan y Parch T Garill-orl Owen, ac yn yr olaf gan Miss Parry, Llys Ifor. Yr wythnos ddiweddaf cyrhaeddodd Mr a Mrs E 0 Lewis, Maelor House, y wlad hon, ar ol bod am bedair blynedd yn Maysore, India, lIe y mae Mr Lewis yn brif beiiiun- ydd mewn gwaith pwysig yno. Pan gartref cyn myned yno yr oedd Mt-s Lewis yn dydd- ori cynnulleidfaoedd yn fynnycl1 iawn, drwy ganu iddyni, a gwnai yr un peth ar ol cyr- raedd gwlad y dyn melyn-ddu. Adroddai hanesyn dyddorol am gyngherdd yn Maysore yn fuan ar ol cyrraeåd yno. 'Yj- oedd ynghyd mewn adeilad eang o bum' i chwe' chant, ac wrth gwrs ni fedrai yr .adeg honno dafod- iaith y wlad, a chanodd yn gyntaf "The Better Land." Cafodd "encore," a chan- odd Yn iach i ti, Gymru," heb y dychym yg lleiaf fod yno neb o Gymru yn gwrando ami, ond cyn ididi orffen y gan dealJodd fod calon Gymreig yn curo o fewn ychydig lath- eni i'r llwyfan, a hawddach dychinygu n,a desgrifio yr ysgwyd dwyJaw a. fu rhwng dau Gymro o Gaerdydd a. hi a'i phriod. Bydd- ant yn y wlad hon am ychydig fisoedd. CILCAIN. Cynhaliwyd cyfarfod llenyddol llwyddian. nus iawn yn.g nghapel y M.C. y Llungwyn.
Advertising
-c WHY go to HUGHES Cash MOLD, For your Brngs, Perfumes and Patent Medicines ? BEC.A. uSE 1. Only the best quality L rugs are kept in stuck and are sold fully 20 per cent. cheaper than any other establishment. 2. The Perfumes are genuine concentrations. The best that can be bought. Beware ot Scented Water. The Cheapest shop in Town for Patent Medicines, all at Rock-bottom Prices.
[No title]
Yr oedd y cystadleuwyr ar y gwahanol des- j tynau yn lliosog, a'r cynnulliadau yr un modd—y lie yn orlawn yn nghyfarfod yr hwyr. Y beirniaid oeddynt T R Jones, Dinbych; y Parchn J Garnon Owen, Llan- armon J Charles Roberts, Gweinymyriycld ac R Williams, Tanyfron. Arweiniwyd gan '1 y Parch J Garnon Owen. Cytarfod y Prynhawn.—Llywyddwyd gan Mr John 'Matthews, Caerwys. Dechreuwyd trwy ganu ton gynnulleidfaol. Aed trwy raglen ddyddorol. Cystadleuaeth adrodd i blant, Spectol Taid": laf, Gwladys H Hughes; ail, R (Blackwell. Englyn, "lechyd": goreu, Mr J R Jones, Gwerny- mynydd. Unawd tenor: laf, Mr R Jones, Llanarmon. Deuawd, Dring i fyny," Mri R Jones a W Hughes, Llanarmon. Llaw- ysgrifen, Martha." Adroddiad, Y Ddaf- ad) Benllwyd" laf, (Miss M E Hughes, Llandyrnog; ail, Miss M Davies, Rhydy- mwyn. Traethawd, Hanes Moses," -ai dan 21ain oed: laf, Mr J Lewis, Qhy iy- mwyn. Cyfarfod yr Hwyr.-Llywyddwyd gan Mr F Llewellyn Jones, Wyddgrug (Ysg-rifennydd Pwyllgor Addysg Sir Fflint). Dywedodd Mr JonesMae yna berygl i ni yng Nghym- ru ymfa-lchio ein bod yn myned ymlaen mewn rhai cyfeiriadau. Dyna berygl cen- edl y Cymry ar hyn o bryd. M.ae addysg yn myned rhagddo, y sefydliad addysgol yn cynnyddu, a diwylliant estr-onol yn dod i mewn. Eto, mae lie i ofni ein bod fel cen- edl mewn rhai cyfeiÚadau yn syrthio yn ol. Mae dysg fel gwybodaeth o ffeithiau ar gyn- nydd. Mae diwylliant, y gallu i ddarllen a llyfrau, ar gynnydd. Mae lie i ofni fod gwir ddiwylliant yn sefyll, neu ein bod yn mynedi yn ol. iEdrychwch ar y dynion oedd yn blaenori yn yr eglwysi ac yn yr Ysgolion Sabothol 30 mlynedd yn ol. Dynion oedd- ynt heb feddiu llawer o lyfrau—dynion un llyfr, neu ddau neiu dri o lyfrau, ond dynion oedd yn fwy o fedidylwyr na llawer sydd wedi darllen ugeiniau ar u,geiniau o lyfrau. Ond yn aw,r nicK oes mor "thoroughness, y trylwyredd oedd yn bodoli amser yn ol. Dyna'r gwyn a glywn yn mhobman yn y wlad1 yn erbyn yr addysg sydd yn cael ei gyfranu yn y wLadi. Gobeithio fod cyf.ar- fodydd fel hyn yn gwneud rhywbeth i godi i fyny yr ymgais at drylwyredd. J'.a nifer o'r rhai yn cystadlu mewn corau sydid yn gallu diarllen y gerddoriaeth ? Byddai yn effeithiol ei gwneud yn amod nad oes neb i gael cystadlu na fydd! yn alluog i ddarllen y .gerddoriaeth, 'Rwy'n ofni fod cor,au yn Z-- y cyfarfod! ac yn darparu ar gyfer cystadleu- aeth a llawer o honynt heb fedru darllen cerddloriaeth. Dia fyddai i bob cor pan yn dar,paru neilltuo rhyw gymaint o amser i ddarllen cerddoriaeth—amser i astud'io cer- ddoriaeth. Mae, yn eu hysbryd gerddor- iaeth.11a,e yn ein plith fel Cymry athry- lith i ganu. Oinid, dyna oedd y bai y mae beirniaid estronol wedi ei gael mewn Gym- ry ? Dywedant fodi yna "genius" ynom, ond dim trylwyredd a gwybodaeth. JCr cael y trylwyredd rhaid dcchreu yn agos—yn ein cytarfodydlc1 llenyddol, &-c., ,-I gofalu fod y corau yn gallu darllen cerddori.aeth. Bydd y "thoroughness" yna yn. myn'd' trwy y wlad, ac ni fydd model) i gorau estronol dd'od i iGymru a chymeryd y gwobrwyon oddiwrthym. iMae'n ddyiedswydd arnom gdea n hunain yngolwg cenhedloedd ereill. Mae yna nodweddion yn perthyn i ni fel cenedl. tyiae yna un gwr enwog (y Barnwr Vaughan Williams) wedi cyfeirio fod athry- lith, "spiritually," yn nodweddiadol o Gym- ry a'r cenhedloedd iCeltaidd, ond nad; oedd- em ddim yn "practical" fel y Saeson a'r Teiutoniaid. 'Rwy'n ofni fod yna wirion- I edidl yn hyn, a phe yn gallu cyfuno practic- ability" y s'ais ac athirylith y Cymry, c'tech ddyn gwerth edrych arno wed'yn. Dyna ddylai fod yn nod yn ein hysgolion yng Nghymru. 'Fydd .plant Cymru ddim yn ol pan yn cael manteision, ac yn cymeryd gaf- ael amynt. Wecli araeth ragorol y Cadeirydd, aed trwy y rhaglen fel y canlyn:—Ton gynnull- eidfaol. IUnawd i feehgyn, Do, fe fu yr Iesu": laf, T James Jones, North Hendire ail, John Jones, Cilcain; oydid, Harold Thomas, Cilcain. Arholiad y Maes Llafur laf, Elizabeth A Hughes, Cilcain. Araith, "Cadwraeth y Saboth": laf, Mr J Douglas Jones, Ilanity,m,,wn. Cystadleuaeth corawl, tri chor yn ymgeisio—Gwalia (Rhydymwyu), Garmon Glee Party (iLlanarmon), a Cilcain— "Ar lan lorddonen." Dyfarnwyd Cor Gwalia yn oreu. iCyfieithu o'r Gymraeg i'r Saesneg: laf, Mr T J Mathers, Dinbych. Unawd soprano, "Pwy sy'n myn'd i'w f.agu ef": laf, Miss iL Roberts, ICaerwys. J'çn. nillion, "iClychau iDuw" laf, Mr Rhys Price, Llanarmon. Adrodd, "Glyn cysgod angau": goreu, Miss W Langford, Nerquis. Cystadleuaeth baritone, "0 rhowch i mi fy nghloew gledd": laf, Mr Thomas Evans. Llanarmon. iCyfieithu brawddegau yr oreu, Miss EI A Hughes, Cilcain. Cynnygiwyd diolchgarwch i'r llywyddion ac i bawb a gymerasant ran yn y cyfarfod gan Mr Olwei-i (Wynne, ao eiliwyd gan y Parch Evan Davies. ERRYRUS. IDydd Sadwirn, iMai 18fed, cynhyrfwyd yr ,ardal hon gan swn ergydtton, nes gwneud i un ofni fod y Rwssiaid neiu rhywun gwaeth wedi glanio ar lannau'r Ynys, a'u bod, yn gwneud difrod ofnadwy ar y wlad a'i thri- golion. Ond, 'wedlí holi, deallwyd inai dathlu priodas dau o'r fro 'roedd eu cyfeiil- ion. Y gwr ieuanc ydoedd Thomas, mab Thomas a Jane Evans, Lot Farm, a'r wraig' ieuanc ydoeddl Maggie, merch y diweddaf Edward! Jones, a Barbara Jones, Fron D2g. T Unwyd hwy, yng nghapel Wesleyaid Rhu- thyn, trwy weinyddiad y Parch David Tho- mas. 'IIir oes a phob dedtwyddweh ddelo- i'w rhan.—Cyfaill. ElBIOiN OFRYN Y BiEEA. H. M. STAiNDJEY, Eeallai na wyr pawb fod y teithydd byd- enwog, HM Stanley, wedi trigo am gyfnod byr yn y IWyddlgrug. iDneth yma tua i' flwyddyn ;18156, fel is-.athr.aw i'w gefndtel) David Owen, yr hwn oedd ar y pryd yn arol- ygydd ysgol y dref. Byr fu ei arhosiad yma, oblegid danghosai ei gefnder ei hun y gryn feistr arno, gan ei orfodi i lanhau ei 1 esgidiau bob boreu ,ac yn hytrach nac yrI5* ostwng i fod yn shoe-black," y mae- teith- ydd enwog y idyfodol yn t-roi ei gefn ar y iYyddgrug, ac yn dianc am Lerpwl, yn lbnc un-ar-bymtheg oed, a'i logell heb ond ych- ydig geiniogau ynddi. RiICiHARiD' iWILlSOlN. Treuliodd yr arlunydd enwog, Richard Wilson, R.A., flynyddoeddl olaf ei oes yn Y C'olomendy, ger y 'Wyddgrug, gyda'i berthyn- as, IJrs Catherine Jones. Efe a baentiodd arwydd y gwesty sydd gerllaw—y "we .Three Loggerheads." Carlun dau ynfyty0 sydd ar y "sign," a'r sawl fydd yn edrych arnynt yn gwneudl y trydydid. IBu farw y111' mis Mai, il782, a chladdwyd ef ym myn^^ y Wyddgrug, lie y dynodir ei fedd gan glst y 0 a beddargraff mni. JOHN BLACKWELL. I Brodor o'r Wyddgrug ydoedd y bardd a'r llenor enwog John Blackwell, B.A. (AllIn). Ganwyd ef ym 'Mhonterwyl yn y flwyddy11 1797, a dlynodic y ty heddyw, drwy yr &t' wyd-d sydd! uwch ben y drws. Prentisiwyd ef gyda chrydd yn y dref, a bu yn dily11 el alweddgaeth nes yr oedd yn bump ar huga111 oed!. Yn y (flwyddyn 1820 ennillodd Gadaif Eisteddfod y Wyddgrug am A well ar Facs (iaamon. Gellir cael ei Farddoniacth y11 Swyddfa'r Cymru.
Advertising
JEWELLERY GOLD & SILVER ARTISTIC IN DESIG- [MODERATE IN PRlgg J. JENKINS Jeweller, I The Cross, MOLD.