Y Cymro

TROS Y CLAWDD TERFYN. TJn amcan, mewn bywyd, Sonnir llawer am fwy 0' undeb a ohydweith- rediad rhwng enwadau Cymru, ac yn sicr nid heD angen. Ofnwn, nad oes dim wedi llesteirio dynesiad a chydymdeimlad yr enwadau at ei gilydd yn fwy na'r system bresennol o Goleg- au Diwinyddol Enwadol. Pe ceid y myfyr- wyr i gymysgu mwy a'i gilydd yn yr un, dos- barthiadau, ac yn arhenni.g ped astudient yr un meusydd diwinyddol dan arwemiad gwr o fri yn ei faes a'i gylch fel ysgolor, a chyda'r holl ffiniau Enwadol wedi eu dileu, byddai'r holl enwadaji a holl Gymru ar eu hennill yn ol Ita-w. Mae pethaoi yn llawer gwell heddyw nag oeddynt chwarter canrif yn ol, am fod hyn yn cymryd lie ar radd fechan ymysg myfyrwyr sy'n graddio,. Ond. byddai'n gan- mil mwy pe byddent yn cydysgolia. a chyd- efrydu yn y meusydd1 sydd i fod o werth unio-n- gyrchol iddynt yn eu gwaith fel gweinidogiün y Gair. Byddent oil yrnron yn paratoi ar gfyfer yr un amcan mewn, bywyd, a cheid gweled yn fuan yn eu mysg ryw gyfeillgarwch a chymrodaet/hi gyffelyb i'r hyn geir ymysg myfyrwyr meddygol. A! mantais amhrisiad- wy fyddai hyn parr ddeuent i gydweinidog- r aethu yn yr un dref neu, ardal.-Y Tyst. --+-- Llwyddiant Ysbrydiol Wesleyaeth. Yn y Gynhadledd Wesleyaidd ddiweddaf penodwyd pwyllgor, yn cynnwys nifer o Weinidogion a lleygwyr, i roddi ystyriaeth ddifrifol i Lwyddiant Ysbrydol Wesleyaeth. Cyfarfyddodd y Pwyllgor hwnnw yn y Central Hall, Llundain, Medi 6ed. a'r --fed. Trefn- wyd fod yr hyn a ganlyn, ymysg pethau eraill, i gael eu cyflwyno i ystyriaefchi y Cyfarfodydd Taleithiol a'r Cyfarfodydd Chwarterol: — i. Ymdrech benderfynol i feithrin a chryf- 'hau Ysbryd Gweddi. 2. Ymdrech ddyfal a pharhaus i wneud moddion y Slaboth yn fwy effeithiol. 3. Trefniad i gynnal Cyfarfodydd Taleithiol Neilltuol. Yn y pwyllgor crybwylledig, dywedodd y Parch. S. Cbadwick, mai diffyg gwi.r grefydd sydd wrth wraidd ein sefyllfa aflwyddiannus bresennol. Mynnai ein bod yn methu mewn dau o bethau. Un o'r rhai hynny yw rhoddi rhy fach o bwysigrwydd a'r droedigaeth," a'r peth arall ydyw esgeulusoi galw sylw, a dysgu yn amlach, ac yn effeithlidiach, yr Ath- rawiaeth o BerfFaith Sa.ncteiddhad. Credai y Parch. W. Bradfield, fod Mr. Chadwick yn iawn. Yr oedd yntau, er mewn ffordd wahan- ol, wedi dyfod i'r un casgliad am ein sefyllfa bresennol. Nid yrnddango-sai fod neb yn g-wahaniaethu, ond credid yn gyffredinol, fed perygl aros yn ormodol uwchben diffvgion, ac y dylai pawb ddweyd," pyfodwn, ac awn oddiyma." T'eimlid na ddylai cyd- weithwyr Duw fod yn eugwaith yn drist," ond yn hytradh symud ymlaen., beth bynnag fo yr anhawsterau, yn Nerth Duw," ac yn llawen yn yr Arglwydd' —^ Plaid Newydd. Y mae cryn siarad mewn rhai cylchoedd am Bilaid Newydd "—" Y Blaid Wleidyddol Ganol," gydag Arglwydd Derby yn Arwein- ydd. Pwrpas y Blaid Newydd ar ol seflo y Kaisar, meddir, fydd gosod i lawr seiliau Ym- herodrol newydd. Nidi yw yn anodd gweled ewyn fforchog y Blaid Newydd; ymgais yw i gynnal a phohlogeiddriü ceidwadaeth o dan glog Imperialism newydd ac annibynnol. Cyn. y gellir uno gwyr, goreu y ddwyblaid yn y cult newydd, rhaid ail-agor cwestiwn, meddir, yr Eglwys yng- Nghymru, a setlo, ar linellau derbynibl gan y ddwyblaid, a honnir nad yw hynny yn anodd. A ddaw y blaid Ymherodrol Newydd i fri mawr ai peidio, nis gwyddom; and ni synem ronyn weled Arglwydd Derby a ryw bump neu chwech o dduciaid, a rhyw ddwsin o farwniaid, ac ambell Dr. Lunn a Scott Lidgett yn ymfFurfio ar ol y rhyfel yn Central Party," ac o flaen popeth yn trethu ppb ,gewin i anrheithio mesur cydraddoldeb corff- orol. Cadair Diwinyddola. Datgysylltiad. Dywedir fod dysgu'r adrannau grybwylhvyd uchod' o Ddiwinyddiaeth yn y Colegaiu Cen- edla-ethol,yn anghy.son a'n hymgais i ddiatgys- yl-ltu .a dadwaddoli yr Eglwys Wladtal, a'i fod yn gyfystyr a gwaddoli crefy,dd-lai honno yn grefydd Ymneilltuol-Har draul y wladwriaeth. Yn un petlh, heriwn netb i brofi fod dysgu'r canghennau uchod! yn ddysgu crefydd o fath .y yn y byd, ac mae'n dra syn gennym ga:nfod dynion parchus yn disigyn i'r ystryw wael o gymysgu crefydd a Diwinyddaetlh er mwyn en- nill eu pwynt. Taflu llwch i'r llygaid yw peth (fel hyn, ac mae eisoes yn dlaillu rihai. Miae cym- aint gwahaniaeth rhwng crefydd a diwinydd- iaeth ag y sydd rhwng blodau a llysieueg (botany) neu rhwng arianj real yn y llogell a'r sums am d'anynt ar bapur. EiÎtlhr mae atebiad effeithiolach na hyn wrth law yng ngwaith y Colegau Cenedlaethol yn dysigu Hebraeg eer dydd eu sefydliad, gan dalu'r athrawon yn gwlbl 0 grants y Llywodraeth. Ac na chlyw- som gfymaint ag un o'r gwrthwyneibwyr hedd- yw yn oodti Hef yn ei erbyn. Yn wir, miaent bron oil, mor bell ago y gwelsom, o blith y rhai ai fanteisiasant yn helaeth ar y trefniant, a safle rhlai i'w briodoli yn hoillol i'w llwydd- iainit yn y cyfetriad hvtn. Cly.wsom rai ohonynt yn dadleu'n gryf ar lwyfan ac yn y wasg dros ddatjgysylltiad a dadwadidbliad crefydd, ond ni chlywsom sill o enau yr un ohonynt diros ddat- gysylltu a dadlwaddoli Hebraag yn y Colegau Cenedlaethol. cyn sicr, os yw un o'r cang- hennau nodwyd yn dysjgu crefydd! ar draul y wlad, mae dysgu'r Hebraeg yn fwy felly na'r un ohonynt. Yr unig glasuron yn yr iai-tih a ,9 ddarllenir yn y Colegau hyn yw ystgrythyrau'r Hen Destament: a pha betlh yw'r gwahan- iaeth rhwntg dysgu GroClg y Testament Newydd dlan arweiniad meistr ac ysgolor oydnaibyddedig a dysgu Hebraeg yr Hen Destament fel y Igtwneir yn awr? Dylaisai'r cyfeillion wrth- dlyistio fwy na chwiarter oanrilf yn ol, os am fod yn gyson ar dir rhyddid a chydwybod grefydd- ol.. Eithr nid yw yn iawn, medd un, i addiysgu ein pregethwyr ar draul y cyfhoeddi. Os felly, nid yw yn iawn eu hanfon i'r Colegau Cenedl- iaethol o, gwbl. Mae Saesneg a Chymraeg, Groeg a. Lladini, Hanes a Moeseg, Mesuron- iaeth a Meddyleg, yn rhian o gwrs pob pregeth- wr sy'n graddio, ac felly yn rhan hanfodol o'i baratoad at y weinidogaeth; ac os am beidio codi ein pregethwvr ar draul y wlad, rhaid rhoi stop buan ar hyn i gyd. Y fath fetish ffol ydyw gau-gysondeb, onide? Byddai'r peth yn ohwerthinllyd1 onibai fod yr amcan y defn- yddir ef i'w gyrraedd mor bwysig a difrifol. Beiddiwn ddywedyd na chilywsdd son am ffilor- eg o'r fath onibai yr ystyrrir un.rhyw fath ar bastwn yn gymwys, os helpa i gario'r dydd. Ac wedii'r cyfan, oni thelir y pris rheolaidd gan ein myfyrwyr diwinyddol am hyn oil, yr un fath yn union ag y gwna myfyrwyr am ailwedigaeth- au eraill ? Ond sut y penodir athrawon yn y canghen- nau hyn heb roi test crefyddol amypt? Yr un fatih yn union ag y penodir athrawon Hebraeg yn awr. A dylid cofio mai nid ynfydion di- grefydd sydd yn penodi athrawon. Mwy na hynny, nid yw yn debyg y bydd byth ymgeis- ydd. dijgrefyddl am y fath giadeiriau. Ac os bydd, buan y canfyddir hynny, hiyd yn oed dan yr aimodau presennol. 'E,ithr nid oes dim a rwystra ffurfio trefnianit newydd i wneuthur penodiadau o'r fath. Gellid defnyddio'r Bwrdd Diwinyddol* i'r diben yn ddà. Anihaws- ter dchmYigol ydyw hwn i gyd, ac ni theimlir dim oddiwrtho ym mhrifysigolion yr Alban- ac America a gwledydd eraill.—Y Tyst.