Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
6 articles on this Page
!Y DEON HOWELL.
Y DEON HOWELL. Ccllodd Cymru eto wr mawr a thywysog! Gwr mawr a thywysog mewn gwirionedd oedd yr Hybarch DAVID HOWELL (Llawdden), Deon. Ty Ddewi. Ac efe a fu farw ddydd Iau, y 15fed cyfisol, yn 72 ml. oed, a theimla Cymru gyfan ei bod wedi cael colled, a galerir yn gyffredinol ar ei ol. Nid oes yn Kglwysi Loegr yn Nghymru, ac ni bu ex's llawer dydd, un a 3"st\"rid gan y genedl o'r tu allan iddi yn wr m-wy nag ef, mwy en ddylanwad a'i barch, a mwy ei gydymdeimlad a'i genedl, ac a'i daicni yn annibynol a'r enwad a dosparth. Ni bu cymod ei Ddeoniaeth omd rhyw bum nilyn,edd, ac nid i'w swydd yr oedd efe yn ddvledus am ei boblogrwydd a'i ddylanwad. Yr oedd, efe o natur hynaws a charedig, yn Gymro aiddgar, yn caru ei genedl yn yr ystyr oreu yn anger- ddol awyddus am ei d-dyrchafiad nid yn unig mewn dysg a dylanwad, ond, yn fwy na hyny, mewn duwioldeb a rhinwedd. Gwr genedigol o Langan, ac o deulu. pprthynol i'r Methodist- iaid Calfinaidd, oedd y diweddar Ddeon. Ni fynem feddwl am foment na theimlai yn gyd- wybodol ei fod yn ei Ie. yn ngweinidogaeth yr Eglwys Sefydledig, er nad yclym yn bur sicr y teimlid felly tuag ato yn yr Eglwys,. Y mae yn anhawdd i ni beidio meddwl pe y teimlasidi hyny o ddifrif calon y buasai ei ddyrchafiad yn nghynt ac yn uwch nag y bu. Modd byn- ag, nis gall fod. ameuaeth am ei onestrwydd ef fel Lglwysiwr. Ond yr oedd ei natur hynaws, ei galon fawr, a'i yspryd efengylaid'd pur yn ei alluogi i weled daioni gwirioneddol o'r tu allan i'r Llan. Clywsom ddywedyd pe buasai y gwy,r eglwysig yn gyffredinol yn gyrfelyb. i'r Deon yn y rhagoriaethau a nodwyd na buasai yr Annghydffurfwyr yn galw am ddadgysyIltiad yn Nghymru. Camgymeriad ydyw hyny. Gwrthwyneba yr Annghydffurfwyr y cysylltiad rhwng yr Eglwys a'r Wladwriaeth am y cre,d. ant ei fod yn anysgrythyrol, yr hyn a bar luaws, o ddrygau. gyda hyny. Ond nid dyna ein mater1 presenol. Ein dymuniad yw talu teyrnged o barch gwirioneddol i goffadwriaeth gwladgarwr Cymreig cywir, pregethwr da, a gweinidog ffydcllon i Iesu Grist: gwr oedd yn hiraethu am i Gymru gael Adfywiad Ysprydol trwy dywalltiad o'r Yspryd Glan.' Er fod David Howell yn glerigwr yn Eglwys Loegr, yr ydym; yn honi ei fod fel Cymro gwladgarol, Cristion, cywir ac eangfrydig, a gweinidog efengylaidd nas gallai fod yn guddiedig, yn pierthyn i ninau hefyd. Wrth feddwl am dano nis gallwn amgen na diweddu. ma.1 y dlechreuas. om trwy ddywedyd, C'ollodd Cymru eta wr mawr a thywysog. Wedi i ni ysgrifenu y nodiad uchod darllen- asom Rai Adgofion Personol am Deon How- ell' hynad o ddyddorol gan Eglwysiwr! Cym- reig.' Yn mhlith pethau eraill efe a ddywed y byddai ei bregethau Nos Galan yn, tynu holl boblogaeth Ty Ddewi—Eglwyswyr ac Annghyd- ffurfwyr—i'r Eglwys; G,a,d,eiriol. '/Yr wyf yn meddwl,' ebai efe, na bu yr un gwr o urddas Eglwys Gadeiriol erioed yn byw' ar delerau o gyfeillgarwch mor agos a'i gymydogion An. nghydffurfiol. Gwelodd yr hen groes. a saif yn mhrif heol Ty Ddewi lawer o bethau rhyfedd. Ond un o'r pethau rhyfeddaf oedd g:weled. y Deon mewn undeb a gweinidogion Annghyd- ffurfiol yn cyfarch y dinaswyr oddiar1 ei gris. iau,' Cleddir gw-eddillion; yr Hybarch Ddeon yn Eglwys Gadeiriol Ty Ddewi heddyw (dydd Mercher).
1 Y DYDDIADUR WESLEYAIDD.…
1 Y DYDDIADUR WESLEYAIDD. j Daeth y Dyddiaclur Wesleyaidd am 1903 i'm I llaw gyda dechreu y flwyddyn newydd. Ar ol taflu' golwg frysdog drosto, pan y cefais ham- ddeny ail-edrychais dros ei gynwysiad yn fanwl. Nid i chwilio am frychau ac nid arncan hyn o linellau ychwaith yw ceisio. Ilunio bai lie na bydd.' Wrth ei ddarllen canfyddaisi amrai y feiau, ac er mwyn y rhai sydd yn ei berchenogi nodaf rai o honynt: sydd yn dal cysylltiad1 a'r Dalaeth Ddeheuol yn fwyaj arbenig. Nid wyf yn beio na beixniadu v golygydd parchus. Dichon y gall ef rcddi cyfrif bod,d,haol am y camgymeriadau, ond teg yw nodi allan y peth- au sydd. yn feius, ac felly a ddylent fod allan, a'r pethau eraill sydd allan ond a ddylent fod i mewn yn y Dyddiadur. Cymerer yn gyntaf y rhestr a gawn o Bre- gethwyr a Chapeli y Dalaeth Ddeheuol. Yn nghylchdaith Ystumtuen vwelir enw Mr. Enoch Jones yn mhlith enwau y pregethwyr cynorth- wyol. 0.9 troir i gylchdaith Treorci, fe welir yno hefyd enw Enoch Jones yn mhlith pre- gethwyr cynorthwyol y gylchdaith. Gwn i sic- rwydd fod Mr. Enoch Jones wedi ymadael o gylchdaith Ystumtuen er's dros fiwyddyn, ac eto ceir ei enw i lawr yno ac ar hyn o bryd deallwyf nad yw y brawd yn bregethwr cynor- thwyol o gwbl ar gylchdaith Treorci, er y ceir ei enw i lawr yno. Yn mhlith pregethwyr cynorthwyol Llanelli gwelir enw J. Fisher Griffith,-y mae Mr. Gri- ffith wedi ymadael oddiyno er misi Medi; a Mr. E. D. Davies yno yn ei Ie, yn 'lay agent'; ac mae'n debyg mai dvna y rheawm nad yw enw yr olaf i lawr yn mhlith pregethwyr cyn- orthwyol Pontypridcl. Rhyfedd na fyddai en- wau y brodyr hyn yn eu lleoedd priodol. Yn Ammanford, yn ysgol Watcyn Wyn, yn cymwyso ei hunan ar gyfer y weinidogaeth y mae pregethwr ieuanc gobeithiol o'r enw Elias H. Jones, o Bontrhydygroes. Y mae efe yn pregethu er's dwy neu dair blynedd. ond nid yw ei enw i lawr yn ei gvlchdaith bresenol, nac ar gylchdaith Ystumtuen; ac nid oes: son am dano mewn un lie arall. Yr wyf yn deall hefyd fod brawd ieuanc arall, Mr. J. Morgan, Dafen, Llanelli, yn yr un ysgol, ac yn bregeth- wr cynorthwyol, ond nid: oes son am dano 3rn. tau vn unman. 0 dan y penawd, Alarw-olaeth I'regethwyr Lleol,' synais, fod enw y brawd teilwng, Mr. J. R. Williams (Arfelydd) wedi ei adael allan, a synais yn fwy wrth weled ei enw yn mhlith ,pregethw37r cynorthwyol cvlchdaith Ystumtuen, ac yntau wedi marw er mis Awst diweddaf. Yn mhlith y pweinidogion o Gymru, neu yn meddu cysylltiad teuluaidd a Cln-mru, yn y gwaith Seisnig, ni enwir y Parch. Ebenezer H. Morgan, East Grinstead, a fu am ddeng mlyn- edd yn genadwr yn Neheudir Affrica.. Y mae Mr. Morgan yn Gymro o 'waed coch cyfan,' ac yii perthyn i un o'r teuluoedd mwyaf Wesiley- aidd yn Nghymru. Mab ydyw i'r diweddar John Morgan, Bwadrain; ac y mae ei anwyl iam yn un o'r Wesleyaid mwyaf selog a, duwiol. frydig yn ein Talaeth. 0 dan Arholiad Gweinidogion ar Brawf' ,fe ddywedir fod yr arholiad i fod yn Merthyr a Lianbedr. Nid wyf yn credu fod yr un o'r ddau yn gywir. Gallaf sicrhau fodi Merthyr yn aiirighywir, oblegyd bum yn eistedd fy hun yn Nhredegar ddechreu'r mis diweddaf, ac yn ol y d'refn arferol bydd yr arholiad arall yno eto. Nis gwn yn iawn ai cywir ai annghywir fod Y Cyfarfccl Talaethol eleni i fod yn y Borth. Deallwyf nad, oes sicrwydd hol01 eto, gan fod cyfeillion. Tredegar yn methu gweled eu, ffordd yn glir i'w gynal; ond os ydyw i fod yn y Berth eleni eto, ar ol bod yno y llynedd, yn ddiddadl haedda'r -cyfeillion yno ganmoliaeth am eu parodrwydd dihafal. Rhyfedd yw gweled He gwag yn y goloifn, '0 ba le,' mewn cvsylltiad a'r brodyr anwyl: D. C. Griffiths, T. H. John, a E. Davy Tho- mas. Gallaf sicrhau darllenwyr y GWYLIKDYDD fod y brodyr hyn, oil 3rn hoffi ymffxo.sjtio 3rn Nazareth eu dygiad i fyny, ac yr wyf yn. sicr y bydd yn bleser ganddynt erbyn y flwyddyn nesaf hyspysu y Golygydrd o ba le y maent. Efallai y bydd rhywrai ar ol darllen, y llin- ellau hyn yn barod i ddyweyd,, Much ado about nothing.' Ond dyweder a ddyweder, priodol yw cofio y dywediad, Trinea make perfection,' ac wrth ofalu am y 'trifles' flwy- ddyn ar ol blwyddyn ylaw ein Dyddiadur o'r diweddyn berffaith. JOHN E. THOMAS. Treharris.
Hon-ABERMAW.
Hon- ABERMAW. Y Gyindeithais DdiwylliadoL—Cynaliwyd yr uchod nos Fawrth, Ionawr 13, o dan lywydd- iaeth y Parch. J. Cadvan Davies. Darllen- wyd papur rha-gorol ar Tawn ymddygiad mewn moddion gras,' gan Miss A. A. Evans, Glan- morgan, gynt o Gonwy. Cafwyd gair gan am. ryw o'r brodyr a'r ehwiorydid yn datgan eu diolchgarwch i Miss Evans am bapur mor rag- orol. Dyma un o'r cyfarfodydd goraf a gaw- som eto cynulliad rhagorol.—R.
CEFN AC ACRE AIR.
CEFN AC ACRE AIR. Y Gymdeithas DdiwylliadoL—Cynaliwyd yn Acrfair, nos Fawrth, Ion. 13, o dan lywydd- iaeth y Parch. A. Lloyd Hughes. Dechreu. wy1 trwy weddi gan Mr. Robert Davies, Cefn. Cafwyd papur gan Miss Emily Morris ar yr Apostol Paul; ac un gan Miss M. Turner ar Thomas Aubrey, a chan Miss L. Turner ar John Evans, Eglwysbach. Tri phapur rhagor- ol iawn. Siaradodd y Llywydd ar y papurau hyn, a rhoddwyd diolchgarwch i'r chwioryddl gan Mri. R. Davies a Thomas Williams, ac eil- iwyd gan Mr. R. 0. Jones.—T.W,
Advertising
Mae']} Wir Dyga Miloedd o Ddyoddefwyr iwrth hwylderau y a'r Croen Dystiolatth ddiolchgar i Deilyngdod HUGHES Blood PILLS FEL MEDDYGINIAETH CYFLYM, EFFEITHIOL, A SICA Ni welais i ddim tebyg i HUGHES'S BLOOD PILLS at GLEFYDAU Y GWAED, CROEN, CYLLA, AFU, a'r ARENAU. I gywiro pob afreoleidd-dra yn natur cyfan- soddiad y Gwaed ac a all gynyrchu cynifer o'r Anhwylderau gresynol sydd yn blino pob dosbarth. A Gwnant Hyny!! or Symudant bob sylwedd niweidiol a Gwen- wynig o'r Gwaed. Cyffroant a chynyrchant Egni, a Chryfhant yr holl gyfansoddiad, a Bywiocant bob rhan tu-fewnol o'r corff. Y mae profiad cyffredinol yn cadarnhau EFFEITHIAU WYDD J,, J6 fclGYMAR Y Gwaed Feddyginiaeth Bydenwog hon er symud a llwyr wella bob amser DIFFYG TRAUL, POEN PEN, BILIOUS- NESS, AFU DRWG, CORFFRWYMEDD, GWYNTCHWYDD, GWALL-DREULIAD dyspepsia), CLEFYDAU Y CROEN, A TARDDIADAU Y CNAWD, PENDDYNOD, ECZEMA, SCURVY, Y BLAST (Erysipelas}, PILES, FITS, NERVES GWAN, ISELDER YSPRYD, ARENAU DIOGLYD, POEN CEFN (Lumbago), Y GWYNEGON (Rheu- matism), &c., &c. I FENYWOD.— Y mae HUGHES'S BLOOD PILLS y mwyaf effeithiol er symud pob achos o'r An- hwylderau sydd dueddol i'r rhyw, yn Hen aQ Ieuainc. "A gellir bob amser ddibynu, arnynt. Treiwch Hwynt. Gwellhad sydd Sicr SYLWER.-Nid oes dim yn ddidwyll a chywir heb y Trade Mark, sef llun calon ar hub blwch fel yma. Gofynwch am HUGH BLOOD PILLS, a mynwch weled llun y galon arnynt. Gochelwch rhag cael eich twyllo. (10 Ar werth gan bob Chemist a gwerthwyt Patent Medicine am Is. lic., 2s. 9c., 4s. 6c. Neu danfoner eu gwerth mewn P.O. nea Stamps at y gwneuthurwr- JACOB HUGHES, Manufacturing Chemist, Penarth. Ar werth yn America gan R. D. Williams, Chemist, Plymouth, Penn. -101- GOMER'S BALM ELI AT BOB' CLWYF. BALM a iacha Glwyfau ar y Traed, Cluniau, Pen, Gwddf, Erysipelas Manau Llidiog a Digroenedd, Cornwydon Crawnllyd, Coesau Drwg. GO}"'ER'S BALM a iacha Fronau a Phen Bronau Dolurus, Traed Chwsedig, Tor- iadau Allan, Crach yn Mhenau a Gwyn- ebau Plant, Llygriadau a Llosgiadau yn mhob rhan o'r Corff. GOMER'S BALM a iacha Ddwylaw Toriadol, V y¿aid ac Amrantau Dolurus, Crafn, Scurvy, Gwynegon, Cymaiau Poenus, Chwyddiad, Tarwden, Malaethau, &c. Y mae GOMER'S BALM ya hynod eSeith. io: at bob math o Glefydau allanol y Corff. Rhodder prawf arno. Ar werth gan bob Chemist a gwerthwyt PaLnt Medicine am Is. lic. y blwch, neu danfoner eu gwerth mewn Stamps neu P.O. a y Danganfyddwr— MANUFACTURING CHEMIST, CARDIFF JACOB HUGHES
XODIADAr 3YFUNDEBOL.
fod ymroddiad o'r fath sydd yn arwyddo dymuniad o barhad eu cysylltiadau yn cael ei rhoddi i Mr. Clayton. Deallwn nad ydyw yn annhebygol y bydd ;i Syr Clarence Smith i gael ei enwi i olynu Mr. Waddy fel trysorydd i'r Metropolitan Chapel Fund. Y mae hyny yn un priodol, nid yn gymaint fod Syr Clarence yn un o'r ysgtifenyddion y drysorfa am lawer o flynyddoedd, 3nd fod ei dad enwog, y •dwveddar Dr. Gervall Smith, ydoedd yr ysgrifenydd gweinidogaethol, ac wedi gwneyd gwasanaeth fawr i'r symudiad yn ei hanes boreuol. « < < Yn nghyfarfod misol gweinidogion Llun dain. yr hwn a gynaliwyd ddydd Llun diweddaf, o dan lywyddiaeth y Parch. Nehemiah Curnock, darllenwyd papurau gan y Parch Josiah Parker ar Y Gwein- :idog yn mysg ei Lyrrau y Parch. John H. Goodman, ar y Ddarpariaeth ar gyfer -y Weinidogaeth Gyhoeddus." Yr wythnos. flaenorol to.rwyd y dywarchen .gyntaf i wneyd lie i sylfaen capel newydd Seisnig Wesleyaidd Llangollen, yr hwn a gostia 'dros 3,000p. Rhoddwyd y tir gan y Parch. J. S. Haworth, gyda rhodd o bum cant o bun- au. Ar ddydd gosodiad y gareg sylfaen bydd Arglwydd Yaer Manchester yn bresenol. I ystyried y cwestiwn pa fodd y dylai Wes- leyaid weithredu yn nglyn a'r Mesur Addysg, y mae Llywydd y Gynadledd wedi galw cyd- gyfarfyddiad o Bwyllgor y Breintiau a Phwyll- gor Addysg i gyfarfod yn Nghapel Wesley, ar y 30ain o Ionawr. Bydd; y pwyllgor unedig hwn yn gynnrychioliad trwyadi o Fethodist- iaeth Brydeinig. Gelhr dysgwyl cyfarfod lled fywiog. « « Yn mhlith yr ysgrifau galluog sydd yn rhi- fyn Ionawr o'r 'London Quarterly Review' ceir un neillduol o amserol a galluog' ar The Interpretation of Holy Scriptures, Ancient and' Modern,' gan Proffeswr George. G. Findlay, B.A., D.D Ceir un' arall dvddorol ac addysg- iadol gan y Parch. John Telford, B.A., ar 'The Reign: of Queen Anne.' Y mae'r ysgrifau 1."raill gan wyr o fri. Un o'r llyfrau mwyaf dyddorol fel anrheg i bob! ieuainc ydyw 'The Story of the Months! Igan IVilliani J. Foster, yr hwn a gyhoeddir gan y Llyfrfa Seisnig am haner coron. Cynwysa brif ddygwyddiadau hanesyddol dynioni a gwra- gedd enwog y mis, &c., y rhai a ddylent gael 'ell cofio. Cawsom fwynhad tra yn ei 8darllen, a charem i'n pobl ieuainc gael yr un peth. < Y mae'n hyfrydwclt genym hyspysu fod Mr. David Richard Rogers, m,ib i Mr. Richard Rogers., Bwlchgwyn, un o bregethwyr mwyaf cymeradwy cjdchdaith Coedpoeth, wedi pasio arholiadau y Welsh University Matriculation yn. llwyddianus. Yn Y sgol Grove Park, Gwrecsam, y mae efe yn bresenol. Da genym -glywed ei fod wedi dechreu pregethu gydag arwyddion addawol iawn. Llwyddiant i Mr. Rogers gvda'i efrydiadau a'i bregethu. < Un o brifysgrifau 'Gwinllan' Chwefror yd- Yw ail gyfroddiad Dr. Hugh Jones: a'i adgofion am y diweddar Barch. Thomas Aubrey. Fe ddylai yr Adgofion' hyn gael eu crynhoi at eu gilydd a'u cyhoeddi. Ymddengys darlun o ac ychydig nodion am Mr. Lewis Thomas, Rhymni. Dyddoro1 ac addysgiadol ydyw, han- es 'Y Mis,' Illelynti!o.,n fy Mywyd,' 'Y Gel- fyddyd o Fyw,' 'Oriel yr Hen Destament,' a thou swynol. Rhifyn da iawn. • • • • n mhlith y pethau rhagorol a geir yn, nghyn. \Vysiacl y Wesleyan. Methodist Magazine' am y mis hwn y mae ysgrif werthfawrogol i'r di- A Av"eddar Barch. Hugh Price Hughes., M.A., gan y goiygydd, y Parch. William L. Watkin- SQn) yn yr hon y'n bod'dha.wydi yn fawr. Y Ttlae'r deyraged hon o eiddo Mr. Watkinson yn dra gwerthfawr. Yn rhagflaenu yr ysgrif ceir j 1111 o'r darluniau goreu, ON nad y goreu a wel- j eto, 01 Hugh Price Hughes. Y'n {frontis- piece i'r rhifyn hwn ceir darlun nodedig o §ywir a hardd o'r Parch. John Shaw Banks, "tywydd y Gynadledd, gyda. anerchiad o'i eiddo S°gyfer a dechreu blwyddyn. • c gogyfer a dechreu blwyddyn. c geym weled fod y trefniadau ar gyfer yiohwyl y London Mission wedi eu cwblhau, yr hon a gynelir yn Nghapel Wesley, City .Road, ddydd Mawrth, Mawrth 17. Pregethir 7 prydnawn gan Dr. Ro|per;tson Nicoll, go- gydd y British Weekly.' Anerchir y cyfar- hwyrol gan y Parchn. J. G. Greenhough, Walford Green, D.D., a Mr. R. W. Perks, T-lvwyddir gan Mr. J. Tudor Walters, Bicester, lleygwr ieuanc a cldaeth i fri drwy anerchiad ar y Mesur Addysg yn Nghynad- ecld Manchester. IN H « Y mae y rhifyn presenol o'r 'British Month- ly yn un tra dyddorol i Wesleyaid yn gyffre- dinol. Prif wrthddrych y cyhoeddiad misol uwchraddol hwn ydyw Mr. R. W. Perks, A.S. Ceir darlun campus o hono ar ei glawr. Y mae'r braislun dyddorol sydd yn. cymeryd y rhan hela.ethaf o dudalenau y rhifyn, wedi ei fritho gan ddarluniau o'r radd oreu, megj^s tad Mr. Perks, Mrs. l'erksi, Master Malcolm Perks, preiswylfod vsplenydd Mr. Perks yn Llundain, a'i dy yn y wlad, Wykham Park, Banbury. Ceir darluniau o Dr. Parker a'r Parch. H. Price Hughes. « Y- mae pob llenyddiaeth berthynol i'r Gen- adaeth Dram,or yn cael ein sylw goraf an dar- lleniad mwyaf ysityriol. Ni phetruswn fynegu fod y misolyn, 'Work and Workers,' a gy. hoeddir dan nawdd y Ty Cenadol, ac a olygir gan y Parch. Fred. W. Macdonald, yn un o'r cyhoeddiadau goraf o'r natur a welsom erioed. Cynwyaa ysgrifau gan y cenadon o bob rhan o'r maes. Y mae y gyfrol am. 1902 gier. ein bron, yn un atdyniadol iawn yr olwg ami. Ond, oddifewn y mae'r trysor: y newyddion da am lwyddiant 3rr efengyl yn ngwahanol barthau y byd, yr hyn sydd yn cynyrchu 3-noim. deimladau uchel a gwresog o ddiolchgarwch. Brithir y gyfrol gan ddarluniau amrywiol o'r argraffwaith oreu. I bawb sydd yn talu sylw, ac yn cymeryd dyddordeb yn ngweithrediadau y Genadaeth Dramor, yd ydym yn galonog yn argymell i'w fSlylw a'u derbyniad y gyfrol o'r 'Work and Workers.' Pris pedwar swllt. .rf \J .1 Y LLYFRBRYF WKSLKVAIDD.