Y Dydd

Darlun o'r Ballot yn Awstralia. Da genym hysbysu ein darllenwyr y byddwn yn eu hanrhegu yn ein rhifyn nesaf & Darlun hardd o'r dull y pleidleisir trwy y Ballot yn Nhrefedigaeth- au Awstralia, yr hwn a dderbyniasom trwy garedigrwydd ein Gohebydd o Fanchester. DAETH I LAw-Henry Richard, A.S., a.'r Ballot; Y Cynghrair Efengylaidd a Thestunau gweddi; Achosion cyffredin angen a thlodi; Samson a'i Lwyn- ogod; Yr athroniaeth o wneud te; Yr Hunt yn Nghorris; Llythyrau o Patagonia; Cofiant leuan Gwynedd, gan Mr. R. O. Rees; R. E. J.; Cybi Bach; Breuddwydiwr; Addysg a Moesoldeb; Maglonian; Owen; Pontar- ddulais; 'Rhen Budlar; a swp o gynnyrch y beirdd. Methwyd cael He y tro hwn i rai ysgrifau buddiol a gwerthfawr a ddaethant i law dipyn yn ddiweddar. Carem i ysgrifau felly gyrhaedd yma erbyn bore dydd Llun, a'r hanesion erbyn bore dydd Mawrth. Gellid gadael allan o hanes ,y tS-oedd, a'r cyngherddau, a'r damweiniau, &c., &c., lawer hen air llanw slic, neu arw penllwyd ystrydebedig, heb dlodi dim ar yr adroddiad nac ar ddim arall. Hanesion byrion sy'n cymeryd yn yr oes yma. TELKRAU Y DYDD.—Anfonir y DYDD trwy y Post am chwarter yn ol y teier- au canlynol:—1 (os telir yn mlaen) am 2s. 6c.; 3 am 4s. 6e. Os na thelir yn mlaen, 1 am 2s. 9c.; 3 am 4s. lie. HYSBYSIAD,VI3.—Heb fod dros dair llinell. Is. y tro; am bob llinell ychwaneg- ol, 3c. Ond ymddengys hysbysiadau am yspaid o amser am brisiau llawer is.

YMRESYMIAD A CHWYLDROAD. CRYBWYLLWYD mewn rhifyn blaenorol, pan y byddo gormes mewn gwlad ac eglwys wedi ymgodi i ryw bwynt penodol, fod cyfnewidiad yn sicr o fod gerllaw. Os na all goleuni ac ym- resymiad chwalu y cestyll, myn chwyldroad ymwthio i mewn, a rhwygo pob rhwymyn a chadwyn fyddo yn diogelu y lie, a thynu yr adeilad i lawr. Cyfeiriwyd at gysylltiad crefydd a gwladwriaeth yn neillduol, a dangoswyd fod yr egwyddor mewn ymarferiad yn yr Hyspaen ar hyn o bryd. Awgrymwyd hefyd gan mai dyrna bwnc y dydd yn y wlad hon, y dylid ymbarotoi yn ddioed at y frwydr. Dylid taflu cymaint o oleuni ag a ellir yn ychwanegol ar yr amddiffynfa trwy holl gysylltiadau ei chynteddoedd, gan mai diwygiad trwy "ymresymiad," er arbed chwyldroad, yr ydym yn amcanu ato. Y mae tri math o wahanol gysylltiadau rhwng yr eglwys a'r wladwriaeth. Yn j gwledydd Pabaidd, y mae yr eglwys yn feistres, a'r wladwriaeth yn gaethforwyn; yn Lloegr, y mae y llywodraeth yn feistres, a'r eglwys yn gaethforwyn; ac yn Scot- land, y mae yr eglwys a'r wladwriaeth yn debycach i ddwy chwaer neu gydymdeithion, heb fod yr un yn uwch nac is na'r Hall, ond yn sefyll megys ar dir cyfartal; ao etto, er hyn i gyd, nid yw y fodrwy briodasol sydd yn rhwymo y naill wrth y Hall yn ffitio yn ddim gwell yn yr un o'r manau hyn na'u gilydd. Y mae gan bleidwyr crefyddau sefydledig dair ffordd, o leiaf, o geisio amddiffyn eu pwnc yn gyffredin, sef Undeb yr eglwys 5 ynddi ei hun" mewn cyferbyniad ag ymraniadau Ymneillduaetb, yr "Hawl ddwyfol," a "Ghrefydd y mwyafrifP Ond wedi chwilio i mewn i wir sefyllfa pethau, buan y gwelir nad oes tir teg i sefyll arno yn y naill na'r llall o'r golygiadau amryw- iaetbol hyn. Y mae y ddadl gyutaf yn cael ei chwalu yn llwyr yn ngolwg y byd yn y dyddiau presenol, sef bod "Ein Heglwys yn un." Fel eglurhad ar hyn o bwnc, gellid cyfeirio at yr ymddyddan canlynol a fu rhwng dau gyfaill a'u gilydd yn ddiweddar. Yr oedd boneddwr o fan gerllaw Birmingham yn arfer ymweled å thref yn Ngogledd Cymru, a byddai yn hoff iawn o gyfarfod un o breswylwyr y lie bob amser ar yr heol. Blwyddyn i'r haf diweddaf, cyfarfu y ddau gyfaill fel cynt, a siglwyd Haw yn barod. Ond nid oedd y preswylydd yn gweled y gwr dyeithr yn llawn mor siriol ag arferol; ac wedi ychydig o ymddyddan pellach, dywedodd yr ymwelydd dyeithr yn blaen, "Wel, yr ydwyf fi wedi eich gadael chwi, yr Ymneillduwyr, er pan wel- soin ni ein gilydd o'r blaen." "0, ai e; i ba le yr ydych wedi myned." "0, yr ydwyf wedi uno a'r Eglwys Sefydledig; y saae hi yn un, ac y mae y fath ymrysonau ac ymraniadau yn mysg yr Ymueillduwyr, fel yr wyf fi wedi blino arnynt yn lan." Wel, caniatewch i mi ofyn etto, er mwyn i ni allu deall ein gilydd, gyda pha ddosbarth o'r Eglwys yr ydych wedi ymunol" Dosbarth I nid oes ond un dosbarth yn yr Eglwys." "0, oes, y mae yn dri dosbarth cyhoeddus beth bynag; ond efallai mai y ffordd egluraf fycldai i mi ofyn i chwi, pa un ai ag Eglwys Efengylaidd Lord Shaftesbury, ai ag Eglwys Ddefodyddol Pusey, ai ag Eglwys Antfyddaidd Colenso, yr ydych wedi ymuno?" Ni chafwyd liemawr o sirioldeb mwy, syrthiodd y wynebpryd, a duodd yr ael, a buan yr ymadawyd am y tro diweddaf. Dyna. ddigon yn y fan yna ar undeb Ein Heglwys." Y mae yr "Hawl ddwyfol" o'r braidd yn rhy gywilyddus i'w dwyn yn mlaen yn awr. Hawl ddwyfol yn Spaen ychydig fisoedd yn ol ydoedd Pabyddiaeth, ac TJnbenaeth o'r fath gaeth- af; ond hawl ddwyfol yn awr yno ydyw Gweriniaeth, neu gymysgeddo bendefigiant llywodraethol a gweriniaeth. Ond y gwir am dani ydyw, y mae yr Hyspaeniaid yn gwadu nad oes 9 In dim a wnelo dwyfoliaeth a/r peth o gwbl, ac nad yw yr orsedd yn ddim amgen na hawl ddynol, wedi cytuno arni gan y bobl yn eu gallu cynnulliadol eu hunain. Y mae son am awdurdod ddwyfol yr apostolion wedi dyfod i lawr yn un gadwyn reolaidd trwy ordeiniad, o'r braidd wedi myned yn rhy ffol -ivr fynegu i hen wragedd a phlautos. Hbniad ydyw y cyfan, heb ddim prawf. Y mae pawb yn addef mai gyda Cystenyn y dechreuodd crefydd sefydledig, ac nid ydym wedi gweled neb yn ddigon haerllug i geisio hbni un cynllun apostolaidd o grefydd sefydl- edig trwy gyfraith wladol i'w gynnal i barhau mewn unrhyw wlad. Pan nad ellir cael tir i sefyll arno yn nadl yr Undeb" na dadl yr "Hawl ddwyfol," troir yn gyffredin at ddadl Crefydd y mwyafrif." Ond wedi ei chwilio, buan y gwelir nad yw y ddadl hbno drachefn yn ddim mwy cyfleus ar y tir hwn. Y mae y cyfrifiadau diweddar a. wnaed wedi dangos gwendidyr hbniad o fod Eglwys Sefydledig Lloegr yn fwyafrif y genedl. #Pan y cynnygir at brofi hyn, cedwir cyfrifon Lloegr, Scotland, Cymru, a Gwerddon yn un. Rhedir i benbleth ar unwaith wrth edrych ar y tri lie olaf ar wahan oddiwrth y cyntaf, ac i arbed hyny, gwneir y cyfan yn un. Ond nid yw ei sefyllfa yn ddiogel hyd yn nod wrth eu cyfrif yn un. Dywed Mr. Llewelyn Davies, yn ei "Essayson Church Policy," fel hyn,—"A national Church is possible only where a certain creed is professed by a majority of the nation." Rhaid, gan hyny, yn ol y ddadl hon, fod yr Eglwys wedi ei sefydlu oddiar gred y llywodraethwyr, fod y riifer fwyaf o'r genedl yn proftesu ei hegwyddorion. Y mae y cyfiifiad a gyhoeddwyd yn barod gan Horace Man, ag na allesid mo wadu ei gywirdeb, er ceisio yn mhob modd, wedi -1 profi nad yw yr Eglwys Sefydledig ond y lleiafrif o'r genedl; o ganlyniad, dyna y pen-conglfaen wedi ei dynu o dan yr adeilad, a pha beth a ddaw o'r oruwchadeiladaeth 1 Yn Lloegr a Chymru yn nghyd, yr oedd cynnydd y boblogaeth rhwng 1801 a 1815 yn 101 y cant. Yr oedd cynnydd yr eisteddleoedd yn yr Eglwys Sefydledig yn 30.6 y cant, neu 70 y cant yn llai na chynnydd y boblogaeth. Yr oedd cynnydd yr eisteddleoedd a ddarparwyd gan yr eglwysi gwirfoddol yn yr ystod hwnw yn 407 y cant, neu 30.6 y cant uwchlaw cynnydd y boblogaeth. Tebygir fod hyn yn ddigon i argyhoeddi pob meddwl diragfarn nad yw yr Eglwys Sefydledig yn Lloegr a Chymru ond llemfrif, ac nid mwyafrif y bobl. Bydd yn ofynol i ni gymeryd golwg ar ansawdd Cymru, Scotland, ac Iwerddon ar wahan, mewn rhifyn dyfodol, cyn y gallwn ddwyn gwir sefyllfa yr Eglwys Sefydledig yn degger- bron. Y mae yr ychydig sylwadau hyn yn dangos na. fedd pleidwyr crefyddau sefydledig yr un sail i'r hbniadau a wnant am Undeb, Hawl, na Mwyafrif yn Lloegr. Y mae un o'r cyhoeddiadau mwyaf parchus a selog drosti a fedd yn y deyrnas, sef y "Blackwood's Magazine," wedi newid ei d6n yn fawr yn ei chylch yn ddiweddar. Y mae wedi rhoddi y pwnc o Undeb ynddi i fyny am byth. Dywed ei bod yn cyn- nwys plaid o ddynion cywir, gonest, a chrefyddol oi mewn, ae mai hyn sydd yn ei gwneud yn werth ymladd drosti; ond addefa ar yr un pryd ei bod yn awr yn lloches pob egwyddor a ehyfeil- iornad, a galluoedd gwrthwynebol i'w gilydd, a'r rhai hyny yn cael eu cadw yn nghyd trwy nerth cadwyn cyfraith! Y mae yn cynnwys o'i mewn bob math o gred ac anghred, pob tyb a. gwrthdyb ag sydd o fewn terfynau y deyrnas; ac etto yn cael ei chadw yn un dan rwymau gorfodol!