Y Gwladgarwr

i. A VISIT TO EPPS'S COCOA MANUFACTORY—-Throag- Unu ss °* ^eS3r3 Epps, i recently had aa opport ih n of 8eelri&tlle many complicated and varied procress es Cacao bean pa ses through ere it is sold for public nse. bs,mg both iuterested and highly pleased w.th what I during my visit to the manufactory. I thought a brie? "ount of the Cacao, anl the way it is manufactured by ssrs Epps, to fife it for a wholesome and nutritious r^erage. might be of interest to the readers of "Land Water."—S e Article in "Land and Water," October

"HORACE A DE WI WYN." Mr. Gol.,—Yny rhifyn diweddaf o'r GWL- ^iJOARwii, y mae gan Guto ychydig nodiaaau y penawd uchod. Trueni o'r mwyaf fod ivonld-be author hwn yn amlygu ei wendid gerbron y wlad. Nid yw o un pwys ei fod methu adnabod Horace, ac yn tybied mai coch" yw ef. Ond i ddangos talent a SWybodaeth Guto, nid oes eisiau ond edrych J* yr erthygl hwn o'i eiddo. Geilw lythyrau *torace yn "gawdel" am y rheswm fod Dewi jVynyn myned dan y gymhariaeth o "wiwer ( £ c "heddgeidwad," a thyn y casgliad fod jviwer" yn debyg i lieddgeidwad!" Onid p Guto yn deall rheitheg i'r dim 1 Pe yddai dyn yn cael ei osod allan dan y gym- J^iaeth o alew," byddai hyny yn briodol os solygir '-nerth a phe gosodid ef allan dan r gymhariaeth o "oen," byddai yn briodol i tangos "diniweidrwydd." Felly, yn ol ttesymeg yr athronyddol Guto, mae yn **aid j lew ac oen fod yn debyg i'w gilydd "8 gosodwyd Dewi Wyn allan fel wiwer yn h^i y cage i ddim pwrpas, ac fel heddgeidwad SGyddol y genedl yn chwilio betli sydd dan peiliau pethau, yna mae yn canlyn yn ^ocheladwy fod y wiwer a'r heddgeidwad yn ^yg i'w gilydd Mae hyn yn ddigon i j^Qgos pa faint o bwys ellir roddi ar *Tiau ymhonwyr a gyfarthant bob amser ar Dywedais o'r blaen nad oedd y bychain yn deilwng o sylw, ond ar yr pryd yr wyf yn cael llawer o bleser wrth iii yr wowl^)e hwn ac ereill yn bradychu hanwybodaeth. HORACE.

EISTEDDFOD ALBAN ELFFD ABERDAR. MR. GOL.Y mae yr Eisteddfod uchod agoshau, ac yn ddiamheu y bydd hon yn j^. lewyrchus, fel arfer. Y mae gwobrwyon 1W cael am ganu, a bydd corau galluog yn ;M^nyg y dorch; ac os bydd i'r rhai ag j(l "^edi anfon eu henwau i mewn wneud ]lymddyngosiad ar ddydd yr Eisteddfod, yn ddiau y gwnant, bydd yn werth bod 0, ac hefyd bydd yn gaffaelia,d mawr i'r rat, hyn gael bod dan feirniadaeth y fath galluog a Mr. E. Lawrance, Merthyr, J. Thomas, Blaenanerch, gynt. Fr K yn methu deall paham y mae corau Hj ^"ion yn eystadlu yn y man Eisteddfod- yn ymgynyg yn erbyn corau sydd gwneud eu hymddangosiad at y cystadleuol. Ond yn yr Eisteddfod foiv ^.ma ^aes ddigon eang i bawb ym- digon uchel i'r mwyaf galluog, a digon r g^anaf. Y mae y pwyllgor hwn wedi ddoeth iawn yn eu dewisiad. Os yr C0^°. yn iawn y mae gan y gwir yyr dair math o rwydau, a dygwydd i lawn o r pysgod ddianc pan bydd yr j °iewu ymarferiad; ond y mae y pwyll- Wec^i ymgynyg yn deg i ddal pawb, Wdri mai^a'8 i bawb gystadlu. Gobeithio ks y yr Eisteddfod yn wir werth bod yno, y allan yn llwyddiant mawr. RHYDWEN.

TREM ODDIAMGYLCH. MR. GOL.Y mae plant y byd hwn, yn enwedig yr wpner ten, yn credu eu bod hwy yn ogoniant yn mhlith cenedloedd y ddaear. Yn y dyddiau diweddaf hyn yr ydym yn cael fod un o esgobion Eglwys Loegr wedi bod yn trin arweinyddion y bobl yn druenus. Y mae Esgob Caerloew a Chaerodor yn anfoddlawn iawn i'r undebau sydd gan y gweithwyr. Yn arddangosfa amaethyddol Caerloew, dy- wedodd y dylai arweinyddion yr undebau gael eu trochi mewn llyn o ddwfr llonydd am gynhyrfu y gweithwyr. A ie, yn wir, Mr. Esgob, hawdd ydyw dweyd y fath ffolineb. Onid yw hyn yn ddigon i ni ffurfio barn gywir am y fath fodau ydyw esgobion yr oes oleu hon ? Gellid meddwl y byddai i i ddyn sydd barnu ei fod yn gyfiawn gymeryd yr ochr wanaf; ond nid felly y mae, eithr i'r gwrthwyneb yn hollol. Y gwanaf sydd yn cael ei fathru hyd yn nod gan esgob. Yr ydym ni yn methu deall pa beth yw yr hyn sydd yn poeni yr hen dad pigog hwn; ond fe ddichon fod eisieu cael ychwaneg o aur y wlad arno i wario. Y mae yn cael JES.OOO yn flynyddol o arian y wlad, ac os medr rhywun ddweyd am beth, bydded iddo wneud fellv. Y mae 28 o esgobion Lloegr a Chymru yn derbyn y swm anferth o £ 150,000 yn fly- nyddol, ac wrth hyn fe wel y darllenydd ei bod yn hen bryd i gael dadgysylltiad yn ein gwlad. Y mae yr esgobion yn sarug wrth y gweithwyr, a hyny am eu bod yn beiddio dweyd eu bod yn berchen arnynt eu hunain; ond y mae wedi myned yn ormod o'r dydd bellach. Y mae y dosbarth gweithiol yn dechreu agor eu llygaid, ac yn bwriadu eu cadw yn agored' o hyn allan. Yr ydym yn credu y byddai mwy o ddaioni yn deilliaw oddiwrth yr esgobion pe buasent yn edrych ar oi eu gwaith eu hunain, ac nid cyffwrdd ft gwaith dynion ereill. Y mae yr hen Eglwys, druan, ar ei ffyn baglau, ac y mae yn dweyd fod eisieu rhywbeth heb arian er ei hiachau. Y mae fel cranc y mor yn myned rhag ei ol. Ond dyna, beth dal siarad. Dim ond i'r esgobion gael y gilt y maent yn foddlon. Y mae eu hymddygiadau yn profi mai plant Belial ydynt i gyd, onite ni fuasent yn ceisio cymaint o arian ac aur i'w llogellau. Er mwyn profi hyn, carwn gyfeirio yr anghred- iniol at farwolaethau yr esgobion, ac yna yr ydwyf yn sicr y gwel pob dyn ystyrbwyll, fel ysgrifenydd y llinellau hyn, fod ewyllys- iau yr esgob hwn a'r esgob arall yn cynwys mwy o'r peth melyn yna na ddylai. TEFOINDA.

ETHOLIAD BWRDD IECHYD ABERDAR Mr. Gol.A. fyddwch chwi mor garedig a- chaniatau i mi ychydig ofod i hysbvsu y person maleisus ac anwireddus hwnw a daflodd ei lys- nafedd arnaf yn eich rhifyn am yr wythnos ddiweddaf, o dan yr enw Tret-hdalwr, fod fy hamser yn rhy werthfawr i gecran a pherson sydd yn rhy gowardaidd i ysgrifenu o dan ei enw priodol. Gyda golwg ar yr hyn a noda am fy nghylch-lythyr, parod ydwyf i sefyll i fyny yn ngwyneb unrhyw gynulliad cyhoeddus i brofi ei gynwysiad, ac os y teimla ef neu rhywun arall awydd am gynulliad o'r fath, ni bydd dim yn fwy boddhaol genyf, a gwnaf gyda'r pleser mwyaf dalu haner traul y cyfryw gyfarfod. Haera eich gohebydd fod contest yn y pedair ward o'r plwyf pan y cefais fy hethol yn 18G9, ac i £104 13s. Oc. gael ei wario. Edryched Trethdalwr i'w note-book neu rhyw lyfr cyfrifon arall o'i cidclo, a chaiff weledna chymerodd con- test ]e ar yr adeg hono ond mewn dwy ward, sef No. 1 a No. 3; felly, yn ng'lyn a dwy ward yn unig y gwariwyd y SWill a nodwyd, ac nid mewn ped- air ward fel y dywed ef. Gwel eich darllenwyr cyn leied a ellir goelio ar y Trethdalwr bost- fawr a chwyddedig hwn. Baldordda lawer am etholiad y flwyddyn ddilynol, ond wrth chwilio cawn fod ei amryfusedd diweddaf yn llawn cymaint a'r cyntaf. Os y bydd megin Treth- dalwr am yru allan ychwaneg o wynt trwy big ffugenw, caiff ei swn fyned heibio heb dynu sylw pellach oddiwrthyf. THOMAS PUGH.

EISTEDDFOD FAWEEDDOG" BLAEN- LLECHAU. CYNALIWYD yr Eisteddfod fawreddog uchod dydd Llun, Awst 19, mewn pabell eang a cliyf- lous a gyfodwyd i'r perwyl. Y llywyddydoedd y Parch. J. Morgan, Cwmbach. Y beirniaid oeddynt Islwyn ac Eos Rhondda. Wedi cael anerchiad ffraeth a phwrpasol gan y llywydd, a phenill talcen slip gan frawd o'r lie, awd yn mla,en a gwaith y dydd yn y drefn ganlynol Gyfarfod y Bore. Canu "Hen Wlad fy Nhadau" gan David Ellis, a,'r dorf yn uno yn y gydgan. Beirniad- aeth y cynghorion i'r Dyn Anfoddog." Tri yn cystadlu; goreu, Mr. T. L. Jones, Trewen, Aberteifi. Adrodd "Both sydd ddewr" gan fercliod; goreu, Mary Ann James, Blaenilechau. Beirniaclaeth yr araeth ar y "Banc Cynilo." Rhanwyd y wobr rhwng Mr. John Morgan, Aberaman, a Mr. Ebenezer Rees, Pentre. Canu "Ymdaith y Mwnc." Un parti yn cystadlu, sef o'r Ddinas, a chafodd y wobr. Beirniad- aeth y gan i'r "Orsaf." Goreu, Mr. John Evans, Ysgolfeistr, Blaenilechau. Canu "On Mighty Pens." Goreu, Miss Ann Phillips, Merthyr. Beirniadaeth y cywydd i'r Awyr- en;" 3 yn cystadlu, ond neb yn deilwng o'r wobr. Canu "Aninau'rdysg'yblion;" amryw yn cystadlu; goreu, Mr. William Jones. Tre- cynon. Beirniadaeth y traethawd ar "lawn ysgrifeniad yr Iaith Gymraeg;" dau ymgeis- ydd, a rhanwyd y wobr rhyngddynt, sefy Parch. E. T. Davies, Blaenllechau, a Mr. D. W. Jones, (Dafydd Morganwg,) Cwmdar. Canu y don gynulleidfaol "Esther;" tri chor yn cystadlu; rhanwyd y wobr rhwng cor Blaenllechau a chor Tonypandy. Dygodd hyn y cyfarfod boreuol i derfyniad. Cyfarfod dau o'r gloch. -Anerchiad i'r llywydd gan Ioan Cynon, Cwm- bach. Beirniadaeth y cyfieithiad "Affections of Home;" goreu, y Parch. E. T. Davies, Blaen- ilechau. Adrodd "The charge of the Light z, z, Brigade;" amryw yn ymgeisio; y goreu ydoedd W. Jones, Blaenilechau. Canu "I drefy Bala'r aeth y bardd gan ferched rhoddwyd gwobr gyfartal i Elizabeth Pritchard, Ystrad, ac un arall o Blaenilechau. Adrodd "Dinystr y deml;" amryw yn ymgeisio goreu, Ebenezer Rees, Pentre. Beirniadaeth yr englyn i'r "Ywen goreu, John, ond ni atebodd i'w enw. Adrodd yr Asyn anfoddog." Lluaws yn cys- tadlu; goreu, John James. Beirniadaeth y traethawd ar y Gwefr-hysbysydd." Un ym- geisydd, ac yn deilwng o'r wobr, sef Mr. John Morgan, Aberaman. Beirniadaeth y bryddest i'r "Porthladd." Goreu, Gwilym Glan Ffrwd. Beirniadaeth Eos Rhondda ar y don gynulleid- y faol, a rhanwyd y wobr rhwng T. Samuel, Cap Coch, a "Richard Ellis," ond ni atebodd yr olaf i'w enw. Beirniadaeth yr englynion i'r "Gareg Lafar." Goreu, Mr. E. Rees (Dyfed- fab), Aberdar. Ateb gofyniadau ar Ddeheu- barth Cymru." Goreu, Mr. William Edmunds, Blaenllechau. Canu y prif ddarn corawl, Teyrnasoedd y Ddaear." Chwech cur yn ym- gesio, ond rhanwyd y wobr rhwng COr Tony- pandy a Chor Bethel, Trecynon. Cafwyd Eis- teddfod lewyrchus iawn, a'r babell yn orlawn drwy y dydd, a chredwn iddi droi allan yn llwyddiant perffaith i'r pwyllgor.—GOHEBYDD.

AT OLYGYDD Y GWLADGARWR. Syr,-Bydd i chwi neu rhai o'ch gohebwyr gystal a rhoddi gwybod i mi trwy gyfrwng y GWLADGABWK, os caniateir i'r crefftwyr a'r gweithwyr, hyny yw, y seiri, gofiaid, oeir- ianwyr, labrwyr, &c., a phob gweithiwr arall fydd yn gweithio o fewn terfynau un- rhyw waith glo neu fwn, i uno yn yr un funds a'r glowyr. Atebiad i'r uchod a bera foddlonrwydd mawr i UN HEB W YBOD.

GWEITHWYR TIN CWMTAWE. Mr. Gol.,—Ymddangosodd ysgrif o dan v penawd uchod yn y GWIAPGABWK cyn y di- weddaf gan un a eilw ei hun yn "D." Yr oeddwn yn casglu oddiwrth ei ysgrif mai atom ni fel gweithwyr y melinau alcan a'r tinhouse yr oedd yn cyfeirio yn fwyaf neill- duol a chan na welais un o'm brodyr yn ymgymeryd a rhoddi ei farn, fel y gofynwyd, penderfynais anfon gair o atebiad iddo. Gwir mai yr un pris yr ydym yn ei gael yn awr ag yr oeddwn yn gael 20 mlynedd yn ol, ac fod pris y bwyd yn rhy uchel o lawer. Gwir hefyd y dylem ymysgwyd o'r llwch, yn yr hwn yr ydym yn ymdroi er ys cymaint o amser. Ond y mae un peth yn ei ysgrif yn ddirgel i mi, sef paham y mae yn gadael Ystalyfera a Chwmbwrla allan ? Yr ydwyf o'r farn y dylasai nid yn unig Owmtawe, ond g pob cwm arall trwy Forganwg agor ei lygaid ar yr adeg bresenol. Gobeithio y gwna rhyw- un mwy hyddysg na mvfi gymeryd y pwnc mewn lJaw, a phenderfynu pa le a pha bryd i ymgyfarfod, ac anion gair i'r GWLADGARWR nesaf, yr hwn bapyr sydd bob amser dros iawnderau y gweithwyr. ALCANFAB. O.Y.—Nid wyf yn meddwl fod "D" yn cyfeirio at buddlers y cwm yn unig, fel yr oedd llith Ab Guto yn arddangos yn y GWL- ADGARWR diweddaf. -A.

COF-GOLOFN IFOR OWMGWYS. Mr. Gol., Dymunaf hysbysu y cyfaill Ieuan Ddu fod y gof-golofn yn barod, ac hefyd wedi ei gosod yn ei He oddiar y Ged o'r mis hwn. Ei gwerth ydyw Cl4, ac nid oes ond zC2 wedi dyfod i law y trysorvdd,—Mr. John James, Crown Hotel, Aberdar, a 10s. yn fy Haw inau. IroR THOMAS.

OINTMENT A PHELEXI HOLLOWAY —Anhwylierau Hen Oedmn.-Pan 7 mae dyn yn vned rtrosodd i'r hyn a elwir hen oedran. y mae y treuliad yn a^mharn, a'r cyfansoddia l yn dvfod yn wan. Yr, ?aaiynol i hy.o. dsw anhwylder yr ysgyf«nt y lniigs, a'r per;, y rhii A gaily Ir drachefn y drr.psi, asthma, rea apoplcx-, y rhai ;11 fynfch a effeithiant yn drwtn ar yr oedraau-n. Y ra/ie yr ysq faint yn yyntaf yo dyfod yn farwaidd, ond gemr yu hawdd ei gael i'w we th^ar^ch arfurol trwy ywhio Oint- ment HolIowiy unw .ith neu ddwy jn y dydd a, yr ys- tamog a'r cchr dde a chymeryd y Peleni yr 1m adeg. Effeithia yr Ointment yr. un fath rrdlJ y peir- iant dynol, ond rhwbio 1 r Ointment yn yrhanar. hyny o'r coiff y teimlir y gwandid.

CONGL Y GWEITHIWR. DERBYNIADAU ARIANOL. A ganlyn yw yr arian cyntaf yr ydym wedi eu derbyn tua.g at y glowyr fu ar strike yn Nghwni Rhondda. Awst 14eg, oddiwrth I Phillip Rees, Navigation Pit. Mountain Ash, £11128. Awst 17eg, Thos. Dando, Tir Phil Pit, New Tredegar, £ 9 58. Gd. Jenkin Wat- kins, Dinas Pit, Cwm Rhondda, £ 4 10s. Id. William Morgan, Bodringallt Collieries, E6 13s. 2d. Awst 19eg, oddiwrth F. Ed- munds, a Wm. Edwards, Tynant Colliery, Lantwit Yardre, £ 13 13s. Od.; a Morris Jones, Machen Lime Works, Is. Dymunwn roddi diolchgarwch gwresocaf i'r gweithfeydd hyny sydd wedi cyh'anu, gan obeithio y gwna gweithfeydd ereill yr un modd mor fuan ag v byddo yn bosibl. Yr eiddoch, GEORGE COLES, Ysg.

GAIR AT Y REFINERS, HAMMER- MEN, ROLLER-MEN, Ac. Anwyl Gyfeillion,—Fel un ag sydd wedi bod yn weithiwr caled, a'r enaid wedi teimlo yn eiddigeddus dros iawnderau y gweithwyr, teimlwyf duedd i ddweyd gair wrthych yn eich hymdrafodaeth bresenol. Da iawn genyf eich bod wedi penderfynu hawlio ac amddiffyn eich hiawnderau, a'ch bod wedi cynal cyfarfodydd er trefnu y ffordd. oreu i gyrhaedd hyny. Gobeithio y bydd i chwi lwyddo yn eich bwriad. Ond carwn ofyn i chwi, Pa fodd y dysgwyliwch i'ch cyfarfod- ydd droi allan yn llwyddiant ? Ai trwy frad- ychu eich gilydd ? Ai trwy gario eich cyf- rinach i glyw y meistriaid ? Nage. Os ydych am i'ch pwyllgorau fyned yn ofer, a'ch bwriadau droi allan yn ofid a siomedigaeth i chwi, ymddygwch fel Judasiaid at eich gil- ydd, a rhoddwch fanylion y pwyllgorau a. gynelir genych i'ch meistriaid. Y mae hyn wedi cael ei wneud, ac y mae un wedi cael ei orfodi i ymddangos o flaen yr ynadon, yn herwydd traethu ei farn yn yr ymdrafodaeth bresenol. Y fath drueni na ellir cynal cyfar- fodydd, a dweyd ein barnau ynddynt, heb raid dyoddef wedi hyny yn herwydd ym- ddygiadau gwael a ffiaidd rhai dyniol. Pa- ham nad allwn fod yn ffyddlon ac unol yn ein hamcanion ? Os ydych chwi, fel gweith- wyr, am gyrhaedd eich nod yr adeg bresenol, byddwch onest, a chedweh i chwi eich hun- ain fanylion y cyrddau. Mewn undeb y mae nerth;" ac os yn unol yn eich pender- fyniad, y mae eich dylanwad yn sicr o gael ei deimlo gan y meistriaid—i'r fath raddau, nes peri iddynt ganiatau i chwi eich cais. Nis gwn pa bersori neu bersonau ddartu fradychu yr un hwnw. Gan nad pwy ydynt, y maent yn deilwng o gael eu cofnodi yn y GWLADGARWR fel bradychwyr, a dylent gyt- newid eu henwau i Judas J--s neu ryw Judas arall. Paid digaloni, 'machgen i. Gwell yw i ti oddef yn herwydd bradychiad na bod yn fradycliwr dy hun. Edrychir arnat bellach fel un gonest, ac y mae coron ffyddlondeb wedi ei phlethu am dy ben. Gobeithio y gwna hyn o eiriau les i chwi oil mewn cysylltiad a'ch cyfarfodydd dy- fodol. N ID JUDAS.

CWM RHONDDA. Y mae yn wybyddus i'r cwm uchod, ac i'r rhan fwyaf o'r cymoedd ereill, fod genym ni y gweithwyr ddyn yn cael ei gadw yma er hwylysu ac egluro egwyddorion yr Undeb yn y cwm hwn a manau ereill. Yr ydym yn darllen hanes am dano yn myned mor belled a Gwauncaegurwen i areithio ac i ddysgu yr egwyddor undebol. Y mae yn dda genym glywed fod yr Undeb yn llwyddo yno ond carwn yn fawr weled Mr. Morgan yn gweithio mwy yn nhref, a hwylysu ac egluro mwy ar egwyddorion yr Undeb yma. Nid wyf yu credu ei fod ef wedi ymweled ag haner cyf- rinfaoedd y cwm, pa rai, yn ol fy marn i, y dylai ymweled [t h wynt, 0 herwydd y mae ugeiniau yn dymuno arno wneud felly ya ddioed. UISTDEBWR IEUANO.

ABERCRAYE COLLIERY. Y mae y gwaith hwn yn dyfod yn mlaen yn gampus. Y mae llawer 0 iowyr yn dyfod i mewn yn fisol. Saif y gwaith mewn lie cyfleus i anfon y glo i ffwrdd, nid oes ond rhyw ddeugain Hath rhwng y gwaith a'r rheilffordd, yr hon sydd ar waith yn bresenol. Perchenogion y gwaith hwn yw Glasbrook, Thomas, a'i feibion. Cymry o waed a chalon, dynion sydd yn medru cydymdeimlo a'u gweithwyr. Y mae y gweithwyr wedi bod yn sefyll strike dechreu y mis hwn am 2s. y bunt o godiad, ac y maent wedi ei gael. Dywed rhai o'r gweithwyr fod y meistri yn myned i agor gwaith newydd eto.

LOWER GRAIG COLLIERY HIRWAIN. UNDEBWYR ANFFYDDLON. Mae yn ddrwg genyf fod rhai peraonau, pa rai ydynt yn proffesu i fod yn Undebwyr, yn y gwaith uchod yn methu dyfod i unrhyw benderfyniad er cael cyfiawnder. Maent am daflu y cyfan oddiar ysgwyddau eu hunain, ac y maent yn ffoi i mewn gyda thoriad y wawr, rhag y bydd galwad Arnynt yn rhyw gyfarfocl neu gilydd. Os Ilwydder i'w cael allan, gof- alant na ddywedant un gair ar yr hyn fyddo dan sylw. Da chwi, gyfeillion, deuweh allan fel un gwr i gynorthwyo eich cyd-weithwyr i gael eu hiawnderau. Os galwer cyfarfod" i benderfynu unrhyw faterion mewn perthynas i'r gwaith, deuwch yno a siaradwcli ar y pwnc, ac nid sisial wrth eich gilydd am yr hyn nad yw yn perthyn i'r pwnc. Os bydd arnoch eisiau rhywbeth, penderfynwch ar unwaith y fiordd oreu i'w gael, fel na byddo achos i neb golli ei waith am ddau neu dri diwrnod am yr un peth, a dichon heb ei gael yn y diwedd. Hefyd, na adewch i ryw bedwar neu bump o bersonau i ymladd y cyfan eu hunain, a thrwy hyny gael eu drwg- liwio gan y meistri, y rhai a ddywed eu bod yn achosi terfysg yn y gwaith heb achos. UNDEBWR.

LLANELLI A'R CODIAD PRIS. Mr. Gol. ,-Caniatewch i fy ysgrif ym- ddangos yn eich newyddiadur clodwiw er mwyn hysbysu fy nghydweithwyr ein bod wedi cynal cyfarfod o gynrychiolwyr yn yr Half-way, Awst yr 8fed, prycl y penderfyn- wyd i anfon ein cais gyda'r Overmen at y meistr am 2s. 6c. y bunt o godiad yn ein cyf- logau, a darfu iddo ganiatau y cais gyda'r parodrwydd mwyaf, ac yr ydym wedi de- chreu ar y codiad er y 19eg o'r mis hwn. Y mae Mr. Williams yn dellwng o barch am ei barodwydd y mae ei ymddygiad tuag atom wedi creu teimladau cynes ynom tuag ato. Y mae Mr. Williams yn ein plith er ys 18 mlynedd, ac nid oes gymaint ag un strika wedi cymeryd lie yn ystod yr holl amser. Peth arall, y mae yn dda genyf weled yn y GWLADGAltWR fod y meistri a gweithwyr Cwm Rhondda wedi dyfod i gyd-ddealltwr- aeth a'i gilydd yn nghylch codiad pris, a'r strike wedi dyfod i derfyniad. Carwn gael gwybod, drwy gyfrwng y GWLADGARWR, gan unrhyw weithiwr glo tai Cwm Rhondda, pa sawl tynell o lo y mae pob glowr yn ei dor! ar gyfartaledd, er mwyn i ni gael gweled beth sydd yn dod ar bunt, gan ein bod yn ymddibynu, i raddau helaeth, arnoch chwi, wyr Morganwg. CARWR HEDDWCH.