Y Genedl Gymreig

AT Y BE1RDD.Fel hysbysiad yn unig y cyhoeddii (UHvchiadaa priodasol, coffad- wriaethol, xc. Ni (hymerir teilyng darnau llenyaJol fell) 1 ystyriaethau ar y telerau, ymofyner ft'r cyh<>eddveyr.

GWLAD Y GENINEN. J (Efelychiad). Er's amryw gan-ifoed;), fir hoff Ddydd I Gwyl Dew i, Holl faibion a merched hen Walis wen fad, Tylawd a chyfottliog, y plant a'r thieni, A wiagent Geumen, arwyddbarch eu gwlad; Os gwael yw ei golwg, hi gyfyd adgofion, I feddwl y Brython, yn rymus dros-ben; Lle bynag y hyddo, adfywia ei gofion Am wlad y Goninen, sef hen Walia wen. Dnw, draw yu > dwyrain, y milwr a rodda Ei gledayf, ei helmet, a'i tunic naill da; Draw yn y gotllewin, y gweithiwr orphw)sa, 'R ot bod yn ymyou y goedwig yn hy'; Carnaidd y doda ysbrig ar ei fyuwes, 0 Genin tra sir'ol.anfonwydgan Gwen Ei rian auwylaf, yu gofion tra chynes, Am wlad j >°ninen, sgf hen Walia wen. I feddwl Huw Rolant, yn mhellfyd bedryfan, Daetn fftwd o feddyliau am gartrcf, hoff le; Fe gollai 'i ymsyniad, ymsiglai'i holl anian,— Eijam a ymrithiai o'i flaen dybiai fe; Pan ar ei chotleidio, y lledrith ddiflanai- Ei ffansi ddyclÙnygol, mae'n wir, ddaeth i ben; Ei beddfaen cerfiedig, ei henw anwylaf, Sy'n ngwlad y Geninen, sef hen Walia wen. Bro glandeg lodesi, bro merched a garwn, Gweddeiddlwys, cariadlon, gan ganoedd Knt hwy; Dn hosan lain ddafedd, yn dlws am en meilwn, A'u gwisgiad yn weddus o ddefnydd dda nwy; Caitell, neu fwthyn, lie bynag mae'i thrigfan, Mae n fochgoch rosynaidd, a nawdagar dros ben, Mae'n hoffi lledneisrwydd, mae'n deyrn- gar yn mhob man I wlad y Geninen, sef hen Walia wen. Bro y dewr feibion, eu glewder pawb wel- ant, Hewn amryw hen olion, ar lechwedd a bryn; Dangosant fel byddai y Cymry'n dal meddiant,— Er colli, trwy fawila-dewr oeddynt er hyn; Ar lawer pen mynydd, yn anig a droedir Gan fugail y defaid, a ddringa i'w ben; Henafol warchgloddiau'r Brythoniaid a welir, Meib gwlad y Geninen, sef hen Walia wen. Addurnedd cre'digol, pellfanau edmygir, Dyffrynoedd mwy ffrwythloo, afonydd mwy 'n lied; Mynyddoedd mwy uchel, gan laulfachlud ruddir, Yr hwn yn borphoraidd drwyr awyr a red; Er ffrwythlon ddyffrynoedd, er golud y gwledydd, Lie hoffa' i'r Brython, o un wlad tan nen, Yw'r bryniau, a'r bronydd, a'r gwylltion greigelltydd. Sy'n ngwled y Geninen, sef hen Walia wen. Cerrigydrnidion. HUGH HUGHES. I 1

DEWISANT. I Tywysog Saint Iesu-hyd ei oes oedd Tyw Dewi Sant yn Nghymra: Ei fawr lef a yrai In Ger ei wyneb i grynu. Angel nef yn nl'D &'i waith—oedd iddo Yn ddyddan gydymaith; Olew grls ar ami i graith Ddyferai ei ddwyf-araith. Y cyntaf o Fawrth gaf i'w cofio,-yn *11 Gynhalia pob Cymro; Hoen gwiwdeg genin gadwo Ya wyrdd iawn ei fawredd o. Dzwi GLAN TBFI. Ar Saint Idr gwnai ragori,-uwch ydoedd Sant Gwarcheidiol mawrfri; Diwyd lIaforiodd Dewi Yn was Nef a'n Hynys ni. 0 deg lea codai eglwysi,-a'i glod Byth gluda Ty Ddewi; Haul Nef i'n eoleuo ni Oedd o lawn Dduw-oleuni. Yn Mawrth Daw gymorthdewi-ddiwedd Cyntaf ddydd o'i enwi; [oes, A'r dydd hwn a nodwn ni Yn wyl i'w anfarwoli. Llanfairfechan. SHRIOL.

ANERCHIAD l'r Parch John Hughes, D.D., ar ei yma- dawiad I Lerpwi. Y Doctor Hughos a'i fad aetau-distaw, Y'nt destyn cywyddau; Ac nis gellir clir osod clan Ragoriaeth y gwr S geiriau. Athraw nniawn ac athronydd—ydyw, Hynodol armthvdd; Mawr wr yw.-i Gymru rhydd Wir ddoniau cawr ddawinydd. Trwy ei ddullwedd trodd ei allu— a'i rym Yn wir ras 1 uymru; Pir ei goethus ddawn pregethu FOr o lea i ddirfawt In. Dwg ili aiarad gysuron-i feddwl, Cyfaddas faeth calon; Gyfrana fyg gyfrinion 0 wiw law Etengyl Ion. Doctor a'i gyngor yn gall—yw,—rhinwedd Gyfrana i'r annghall; I weled dwg y meddwl dall A'i eli da-goleu deall. Nid distaw Mr yw ei dystebr-oag 6, Ond gwaith a ffyddiondeb; I'w wir nawdd ca rhai'n er neb Yn gyfan oesol gofeb. Yn raa addas, boed hir oes iddo,—Daw Fo'n dawel nawdd drosto; A phob rhinwtdd, hyd fedd, a fo Yn dynach, dnacb am dano. LerpwL TBISANT. I

MYFANWY FACH, I I Kerch y Parch R. Hughes, ljoage, isnabon, ar ban ei dwy flwydd oed. 0! 'rbethfwyn lawn oswynion,-eihwyneb Sy'n enill pob calon; Anwyl yw Myfatwy loo, Gyda'i glwys Jjgitd gleisiOD. Ei Hon chwarenon a rydd-ilr fyowes Ryw fwyniant fyth-newydd; Ei gwln deg sy'n gwynn dydd- Nefoedd bin foddia beunydd. Yn ddiweniaath eiddunaf—iddi lwydd Buddioi oes hyfrydaf; Boed yn hwoai byd yn haf, A hoenivacb ei nenaf. Qaerlleon. IOAN ANwYL. j

BENYW. 'E wyddom hanes Adda-yn yr Ardd Hdo'r hen beth yna; Ac hyd dr iu? dywed lien lancia' Mai i boeni dye mae benyw da.

Y MOR MARW. For Marw, dy ddwys fnrmuredd-gyfyd Hen adg, fion rhyfedd; I arMwyi ljn rldigllonedd Yr Ion y fan droai'n fedd.

FY NHEIMLAD AM PROFIAD PAN YN VSGOL COTES HALL. Yn widdhp, ooetli, addp gawn,-ei hard del Wnaf nowL; urddas cyilawn: Rhoi odlan 'ddi 'n rhadlawn- Mae Cotes Hall yn ysgoi iawn. tTn ytyw ) n olhob nattir-yu addas Er liwyddiant achyaur; A nerthol yw duniau Arthur I ddysgu buy* uiown addysg bur. I Ond mae l'onaid am Eifbnydd-eto, Hi ytyw'w nef beuuydd; Y' mynwes hon y'm hawen sydd -a'm serch- 0 1 am ry\ lauerch yn Nghymru lonydd. Culeg Cottss Hall. J. R. OWICN.

CADEIR1AD Y PAHCB W. P. HUWS, B.D., FTSTEDDFOD NADOLIG, 1888, YN FFESTINIOG. Tetityn-" CvftJjllgarwch Dafydd a Jonathan." Dowch yn gu deulu Nadolig-bawb oil, Dowch bob un mae'n bwysig; A dybeu da, heb un dig,-ger gwydd gwlad I roi deibyniad i frawd arbenig. Heno rhoddir i haeddawl-wr o fri Gadair fraich addurnawl; 0 neb i'w Innddas barddawl Eit, Parri Huwl; pia'r hawl. Hwn o bawb a roes dan byw-o bar ddawn Barddouiaeth uchelryw; Yn ei gin bedegog yw, Awdwr' Pufarwol' ydyw. A chaiff eistedd mewn heddwch,-hwn yw Ein beitdd hono, cofiwch; [ boss" Am linellau'n lffamau fnwch — hwn weithian Gyfeillgarwc, h,. Ga felly goron ar Oyfoillgarweh," Ei bryddest ddug wobr iddo,— n haedd- i MeddiemrhigMddo; [i nnol FeIIy'obanym?heoo J 1'eh eadair wych coder o. I Blaenau Ffestiniog. W. R. E.

GWAGEDD YW Y CWBL." Diau, sat a diaytwedd-ydyw m noes, A dim mwy na dyrnfedd; Ac o'r cryd drwy'r byd i'r bedd Gwgus, nid ces ond gwagedd. Ac wedi'r boen gyda'r byd—a rhodio Ffyrdd pryder trwy'r bywyd; Goddef anhauedd he yd, Bedd ac arch ywr budd i gyd. GARMONYDD.

ENGLYN ANERCH MR ISAAC DA V lES, Llywydd Gwaith y Jfariwr Du, ger Mosiyn. I Isaac hynaws canaf,—galluog, A llywydd medrusaf Gwaith y Piilwr-gwr garaf, Yn fawr ei nod, dan fri Nat. LLANEECHYMOK. I

YR ASIN. I Melinwyr a'i moliannaiit.-Wr asyn I Direswm drwililvythant; Ac er cael blinder gan blant, Nada yn yr "han .nodiant." ALABCH ULAJI UXIl.

LLEW LLWYFO. 0 fwynder, er ei fendith,—yn deilwng Cftdd dalent ddiragrith; Yn orielau athrylith, Wele, Lew tan ddoniol wlith. Rhedlym ei bur hyawdledd-a enyn Ynom wir frwdfrydedd; Cloi mirain binacl mawredd Wna drwy barch oyn myn'd it bedd. I Llanllyfni. iiiuAN NEBO.

I ACHOS ANHA. WDD. Darfa i un o'r barnwyr dysgedig sy dd eistedd yn nn Uch-lysoeld Cynawnder yn Llnndain ddyweyd ryw dro na ddylid def: Dyddio patent medicines, neu fel y galwai ef hwnt, 11 flug feddyginaetan," ond cynghor rhyw feddyg. Gall y barnwr fod yn gywir gyda. golwg ar y mwyafnf o'r cyfryw, ond y mae eithriad.u i'r rheol. Os dilyna em dar- llenwyr yn fanwi hanes yr achos a roadwn isod, yr ydym yn teimlo yn sicr y cytananU ni. Yr achas o dan Jlylw ydoedd eiddo mab ieuangc, Mr Thomas Buzzard, Belton,, Up- pingham, RutloiH, yr hwn yn lonawr 1881 yr ymosodwyd arno yn ei draed gan y cryd- cymalau, ac yn gy.Tym aeth drwy ei holl gorph. Galwyd meddyg y taulu i mewn, yr hwnaddywedodd fod clefyd crydcymalau ar y llanc, a bu yu glJfain am dano hydHydref, 1882, pryd y rboridorJ yr achos i fyoy, gan ei gymeryd i Ysbytty Leicester, o'r hwn le, yn mben pymthegno.i y trowyd ef, gan yr ys- tyrid na weilhai byth. Oddiyma y cymer. wyd ef gartref yn hoitol glotf, edi ei antrur- L1 ..1I..J:4. 6o yn fawr. Yr o?dd yn gww  ac yn dyoddef poeuau dirfawr. 0 r diwedd rhoddwyd ef o dau ofal meddyg enwog yn Leicester, He y bu am beth amser- ond myned yn waeth yr oedd. Ar ol bod fel hyu yn gloff am dair blynedd. a phawb o r medd- ygOD yn y swyddi canolbarthol yn dyweyd na byddai iddo wella byth, perswadiwyd ei rieni gan Mrs Mary Ann Halls, sydd yn byw vn Upingharv, iddofnyddio Olew St Jacobs. Dywedodd Mrs Halls am y modd y bu hi yn eloff am dair blynedd, a'r iachad a gafodd drwy Olew St Jacobs. Pwrcaswyd ychydig boteli, a'r canlyniad ydoedd i'r mab fod yn alluog i fyned o gwmpas heb ei faglan. Wrrh barhau i ddefnyddio yr Olew daeth yn gwbl iach; a dywed Mr Buzzard, wrth ysgrifenu at berchenogion Olew St Jacobs, 45, Farring- dod-road, Llundain.o dan y dyddiaa Mawrth 16eg, 1888. fod ei fab yn fynycb yn cerdded wyth milldir yn y dydd. Ystyriir yr achos ganddo ef a'i wraig, yn ogystal a chan y cymydogion, fel iachad gwyrthiol. Oddi- wrth yr hyn a ddywedwyd gwelir yn amlwg fod y feddyginiaeth dan sylw, er yn cael ei hystyried yn un "patent," yn meddn ar nn- weddau iachaol rhyfeddol, ac yn un nad oes dim niwed ynddi. Tra y gall y barnwrdys- gedig ein cyDghori i beidio cymeryd meddyg fniaeth ond a gynghorir gan y meddygon, fe geir achoeion, megys y dengys y ffeithiau nchod, lie y gwnaeth Olew St Jacobs mewn ychydig aWHer, yr hyn y methodd meddygon enwog a'i wneyd mown tair blynedd.

ONE BOX OF CLARKE'S B 41 PILLS  warrant,rl $0 OUle all disch?e. trom the u?. OrRans, 'B either BM (Mqairod or oonstitubonal), Gravel a^d P?n? iu the i?ck. Ounrauteetim(rw ?omM?o? Sold in Boxes is. 6<1. each, by all Chemists and Patent Medicine Vendors; or «ont for bixty stamps by the U k.. TEB HMOLN AFD MIDLAND HoBMma DRM 0«, Liucola. Wholesale, BI, SoM. Famng d x1D:JI"d tti1!lb,=f: Fanin¡r d

I A8AETH Y JiiuiHI £ S. Dydd Tau, am ddau o'r gloch, aorwyd y Senodd gan Ddirprwyaeth Frenhinol. Yr Arglwydd Ganghellydd a dftarllenodd uu a oedd fol y can- Araeth y Frenhtnes, p. uu a oedd fol y can- lyn FY ARGLWYDDI A BONEDDIGION,— Yn ystud y cyf»rtod byr ag sydd wedi pasio er diwedd y tymor iliweddaf, nid oes aim wedi cyineryd lie i effeithio ar y cysylltiadau cyleill:;ar ag sydd yn badoli rhyngof fi a'r gailuoedd ereill. Y mae y gweithrediadau a drefnasid yn llwyddianus yn yr Aifft ycbydig ddyddiau cyn y gohiriad diweddaf wedi ateb yr amcan i ba un y bwriadwyd hwy; ac nid wyf yn gwfiled un sail dros ofui yr ail-gychwynir y terfYBjt yo ngbymydogaeth Suakim. Nid yw y drafodaeth a gytarwyddasom i'w hagoi hefo Uywodraeth Thibet, er mwyn atal cyfyngu fy hawli-au dros diriogaeth Sikkin, byd yn hyn wedi cael ei dwyn i der- fyniad boddhaol ond yr wyf yn gobeithio na fydd gweithrediadau milwcol peilach yn ttngettrhetdiol. Yr wyf wedi cydsynio i gymeryd rhan mewn cynadledd heto'r Almaen ar Tal aethau Unedig yn Berlin, mewn perthynas i amgylohiadau Saratma, mswn parhad o'r hyn a gynhaliwyd yu ddiweddar yn Wash- ington. FONEDDIGION TY Y CVFEREDIN,-Rhoddir awcan-gyftifon am wasiinaeth cyhoeddus y flwyddyn ger eich bron. Y mae y draul gynyddoI ar ddarp.riadau rhyfelgar ag yr aed iddi gan genedloedd Ewiopeaidd ereill wedi ei gwneyd yn angenrheidiol fod mwy o ofal yn cael ei gymefyd er mwyn dyogel- web ein cyfranau a'n masnauh. Ar hyn o bryd y mae y cynghorau sydd yn arwain y galluoedd eraill, ac yn trefnu eu nerthoedd milwrol aruthrol, yn hynod o gyfeillgar tuag at y wlad hon ond nid oes genyf hawl i gy- meryd yn ganiataol fod y sefyllfa hon ar bethau o augenrheidrwydd i barhau heb bosiblrwydd o gyfnewidiad. FY ARGLWYDDI A BONEDDIOION.-Rhodd. wyd rhai rhanau o'r ysgrif a gyftwynwyd i chwi y flwyddyn ddiweddaf, er gwella Llywodraeth Leol Lloegr a Chymru, o'r neilldu yn herwydd y gwasga oedd ar amsery Senadd; ac oherwydd yr un rheswm caed ei bod yn annicnon irin y pwuu u Lywodraeth Leol i'r Alban. Fe fydd i ysgrifau yn ymdrin a'r pynciau yna gael eu gosod ger eich bronau. Fe ofynir am eich sylw at fesurau i ddad. blygu adnoddau neillduol y Werddon, ac er mwyn gwella cyfansoddiad yr amrywiol frrwdleoedd ag y mae ganddyot awdurdod- aeth arbenig dros eiddo -tirol yn y wlad yna. Y mae y deddfau ag yr ydych yn ddiweddar wedi basio er niwyn adfer trefn ac ymddiriedaeth yn y Werddon, aisoes wedi esgor ar ganlyniadau bendithiol. Bydd darpiuiaeth ddeddfwriaethol yn angenrheidiol i ddwyn yn mlaen y gynadledd yr wyf i gymeryd rban ynddi, i leihau y doll ar alltoriad siwgr, ac hefyd i gwblhau cyfnewidiad y blwydd-daliadau tri y cant. Y mae sefyllfa yr aur am rai blynyddau wedi bod yn bwnc ag yr oedd cwyno deddf- wriaethol o'i blegyd. Bydd i fesnr yn adferu credit boddhaol gael ei ddwyn ger bron. Er nad ydyw y ddirprwyaeth a benodais i chwilio i Sefydliadau Gwiadol y Deyrnas Gyfunol eto wedi gorphen ei gwaith, y mae eisoes wedi gwneyd adroddiad o gryn werth; a bydd i gynygion am ddeddfwr- iaeth, yn codi allan o'r adroudiad yna, gael eu goslnd ger eich bronau. Bydd i amrywiol bynciau a gymeradwy- ais i'ch sylw mewn blynyddoedd blaenorol, ond y rhai ag y mae baich cynyddol eich dyledswyddau wedi eu cau allan o ystyr- iaeth, gael eu gosod o'ch b'aen eto. Yn mhlith y rhii hyn cynwysir mesurau per thynol i'r Degwm, i reoleiddio Prifysgolion yr Alban, i benderfynu cyfrifoldeb meistr- laid mown achos o ddamwaio, i sefydlu adran o Amaethyddiaeth, i leihau y draul o drosglwyddo tir, ae i ddiwygio camwri cy- sylltiedig I Joint Stock Companies a ffurfir o dan gyfrifoldeb cyfyngedig. Yr wyf yn gweddio ar fod i fendifcu yr Hollalluog Dduw fod gyda chwi wrth g)f- lawni eich dyledswyddau auhawdd. Ar ol y darlleniad ymadawodd y Llefar- ydd ac aelodau Ty y Cyffredin ac Arglwyddi y Ddirprwyaeth o'r ty, a gohiriwyd yr eisteddiad hyd bedwar, pryd yr adnewydd wyd y gweithrediadau yn nghanot ty llawn. Ar ol i aelodaa newyddion gymeryd eu llw a'u seddau, aed at y Ddadl ar yr Anerchiad. I Ar ol i'r Arglwydd Ganghellydd ddarllen Araeth y Frenhines, laril Londesborough a gynnygiodd yr Anerchiad mewn atebiad i Araeth y Frcahines. Cyfeiriodd yn gymeradwyol at amryw bethau oedd yn yr araeth, gan ddat- gan ei obaith y byddai i'r Llywodraeth barbau i lywodraethu yr I werddon gydar unrhyw lymdra ag o'r blaen. Arglwydd Penrhyn a eiliodd y cynygiad, a mawr ganmolai wahanol bwyntiau yr Araeth, yn atbenig y cyfeiriad oedd ynddi at ychwanegu nerth a nifer y llynges. Iarll Granville a gwynai nad oedd yr Araeth yn crybwyll am Gynhadledd Camlas Panama na Zanzibar. Gyda golwg ar y fyddin a'r llynges, credai na cheffid unrhyw anhawsder i gael yr arian gofynol, gan fod y ddwy ochr i'r ty yo awyddus i ddyogeln y deyrnas. Beirniadodd yn llym wladwein- iaeth Wyddelig y Llywodraeth, ae ) i) arbenig y creulondeb tuagat Mr Wm. O Brien. Arglwydd Swlbourne a amddiuynodd wladweiniaeth Wyddelig y Llywodraeth. Arglwydd Salishury a ganroolcdd y dull doeth a galluog a amlygwyd gan gynygydd ac eilydd yr Aoerchmd. AteboJd yr hyn ag r y cwynai Lirtl Granville yn 'i Mich partbed Camlas Suez a Z iuz b \r. Daliodd i fvnv vmddygiadau Mr Bd'our yu vr Iwerddon, a gwadai fod dim anmhnodol wedi ei wneyd i Mr O'Brien. Llawenhai fod troseddau yn lleihau yn yr Iwerddon, a datganodd nad oedd fawr o gvsur i'r Wrth- blaid i'w gael yn nghanlymadau yr ethol- iadau diweddar. Dywedodd y byddai ir blaid Geidwadol wneyd ei goreu i ddal i fyny gyfanrwydd yr ymherodraeth a chadw yr Undeb n gyfan. Yna mabwysiadwyd Araeth ei Mawrhydi.

TY Y CYFFREDIN. I Ar ol i'r aelodau ddychwelyd o Dy yr Arglwyddi, cymerodd y Llefarydd y gadair am bedwar o'r gloch. Darllenwyd llythyrau oddiwrth ynadon Gwyddelig ya hysbysu am garchariad tri o aelodau S6Deddol, sef Mr E. Harrington, Mr J. Einercane, a Mr W. O'Brien. Cymerodd Syr Horace Davey ei eisteddle dros Stockton. Rhybuddion. Yn mysg y rhybuddion am fesurau newyddion, yr oedd y rhai canlynol Mr Stuart Rendel.—Mesur i ddarparu ar gyfer sefydliad addysg ganolraddol yn Nghymru. Arglwydd George Hamilton.—Mesur yn darparu ychwanegiad yn y llynges. Mr Woodall.-Itesur yn estyn etholfraint seneddol i ferched. Mr Stevenson.— Mesur Cau y Tafarndai ar y Sabboth. Mr Pritcbard Morgan.—Mesur i wella y gyfraith yn nglyn a Thiroedd y Goron yn Nghymru. Mr Jesse Collings.-Mesur i rwyddhau gwneuthuriad man dyddyood. Mr T. E. Ellis.-Mosur yn ymwneyd i thirddaliadaeth yn Ngbymra. Mr Knowles.—Mesur i reoleiddio gwerth- iant cig ceffylau fel ymborth dynol (chwerthin). Mr Dillwyn.—I gynyg, yn gymaint a bod Eglwys Lnegr yn Ngbymru wedi methu cyllawni ei hamoan proffesedig, ac yn gweinyddu ond i Isiafrif bychan o'r boblog aetb, fod ei pharhad fel eglwys sefydledig yn anughyfiawuder na ddylai barhau yn hwy. Dr CamRrpn. Fed y Ty hwn o'r hrn y lylai yr eglwys yn yQ A'b n ijael ei dad- gysylltu a'i dadwaddoli. Syr George Trevelyan.— Fod llawer yn rhagor o gadfridogion yn perthyn i'r fyddin nag sydd o angen am danynt, ac mai angen- rbeidioi ydyw eu lleihau er mwyn cyni!deb ac effeithiolrwydd milwrol. Cafodd Mr Gladstone dderbyniad brwd- frydig pan wnaeth ei ymddangosiad yn y f ty. ) Rhybudd gwelliant ar yr Anerchiad. I Mr John Morley, yr hwn a dderbyniwyd I yn groesawol, a gynygiodd y gwelliant can- lynol ar ran o Araeth y Frenhines oedd yn I dwyn cysylltiad ar lwerddon Ein bod ni yn ostyngedig ddatgan i'ch Mawrhydi fod gweinyddiad y gyfraith yu yr Iwerddon vn llym, gormesol, acaoghynawn; ei bod yn artbrech ar hawliau ac yn pelihau serchiadau eich deiliaid Gwyddelig, ac yn cael edrych arni gydag angbymeradwyaeth gan bobl Prydain Fawr; ac hefyd yn ostyng edig ddeisyfu ar eich Mawrhydi ar i fesurau gael eu mabwyaiadu a dueddent i foddloni y genedl Wyddelig a sefydlu undeb gwirion- eddol rhwng Prydain a'r Iwerddon." Yna darllenodd y Llefarydd Araeth y Frenhines. Mr Shaw Stewart a gynygiodd, a Syr J. Colomb a eiliodd yr Anerchiad mewn ateb- iad i Araeth y Frenhines. Mr Gladstone a gododd ar ei draed i wneyd sylwadaia ar areithiaa y cynygydd a'r eilydd, yn nghyda beirniadu Araeth ei Mawrhydi. Cyfeiriodd at y milwyr Pryd- einig ar lanau y Mor Coch, amgylchiadau Samoa, a'r gaethfasnach yn nwyrembarth Affrica. Wrth grybwyll am yr amcan- gyfrifon yn ymwneyd &g ychwanegiad y llynges dywedodd mai yr esgus dros y cyfryw gais ydoedd dyogelweh ein teyrnas, tra yr oedd darpariadau o'r fath mewn gwledydd ereill yn cael eu galw yn ar- pariaethau rhyfelawl;" a chwYDai yn herwydd absenoldeb cynildeb yn yr amcan gyfrifon. Ar ol datgan ei gymeradwyaeth i'r bwriad o ddwyn yn mlaen fesur Ilywod- raeth leol i'r Alban, rhybuddiodd Mr Gladstone y Llywodraeth i fod yn ofalus yn ei hymwneyd a'r Iwerddon, ac yn arbenig y llysoedd barn Gwyddelig, fel na byddai idaynt beryglu y breintiau deddfwrol a fwynheir gan y tenantiaid. f w Mr W. H. Sjpith a ddywedodd fod y Llywodraeth yn baro i gyfarfod yr her a daflwyd i lawr gan Mr.Morley yn ei welliant, ynllo aeth yn mlaen i amddiffyn y gwahanol bwyntian yn Araeth y Frenhines. Mr Samuel Smith a ofidiai nad oedd gair o grybwylliad yn yr Araeth Frenhinol am addysg, gan ddyweyd mai yr hyn ag yr oedd mawr angen am dano ydoedd daddfwriaetb gymdeithasol. Mr C. Wilson a brotesiodd yn erbyn gwario rhagor o arian ar amddiftynfeydd y deyrnas, gan ddatgan y byddai ein llongau masnachol yn ddigonol i gyflenwi y wlad ag ymborth o dan unrhyw amgylchiadau a allent ein cyfarfod.. Ar ol i amryw eraill ddatgan eu symadau ar wahanol bwyntiau yr Araeth gohiriwyd y ddadl* ar gynygiad Mr Braudlaugh..

TY YR ARGLWYDDI. I DYDD GWENER.-Cymerodd yr Arglwydd I Ganghelljrdd ei eisteddle ar y sach wlan am I chwarter i bedwar. Cyngatvs Lincoln. I Iarll Caernarfon a alwodd sylw at y cyngawe a ddygir yn erbyn Eagob Lincoln am ddefodaetb, a gofynodd a allai y Llyw- odraeth ddim rhoddi terfyn ar y gweith- rediadau, gan en bod o natur ddittifol a diraddiol ar yr Eglwys Sefydledig. Arglwydd Salisbury a ddywedodd y byddai gwaith y Llywodraeth yn ymvryd a'r cyngaws yn fwy difrifol a chwyldroadol fyth, a chredai nad oedd dim a gyfiawnhai hyny. Cafwyd trafodaeth ar ychydig faterion ereill.

TY Y CYFFREDIN. I I DYDD GWKNEB.—Cymerodd y Llefarydd I y gadair am dri o'r gloch. Trafodwyd amtyw faterion lied ddibwys. I Mesurau Nonddiott. I Darllenwyd y mesuran canlynol, yn mysg ereill, am y waith gyntaf :— Syr H. Roscoe: Mesur i ddarparu addyag gelfyddydol yn yr Iwerddon a Chymru. Mr B. Rowlands Mesur i alluogi per- chenogion a thenantiaid yn Nghymru i reol- eiddio y fasnach feddwol. Mr Conybeare: Mesur yn rhoddi yr ethol- fraint i bawb mewn oed. Y Ddadl ar yr Anerchiad. Mr Bradlaugh a ail-agorodd y ddadl ar yr anerchiad. Gofynodd am nysbysrwydd parthed eangder ymarfogiad prif alluoedd Ewrop. Condemniai wiadweiniaeth India yn ngtyn I Thibet; ac wrth gyfeirio at garchariad yr aelodau Gwyddelig, dywedodd mai dyna y waith gyntaf mewn hanesiaeth Seisnig i unrhyw Lywodraeth erlid ei gwrth- wynobwyr gwleidyddol. Syr John Gorst a ddywedodd nad oedd gan y Llywodraeth unrhyw amcan gyda'r arfogiad ychwanegol angen na pharotoi ar gyfer yr arfogiad a wneir gan y Galluoedd Ewropeaidd. Gwadai hefyd fod y Llywodr- aeth Indiaiad ya myned ronyn yn rhy bell gyda'i gweinyddiadau. Mr Picton, Syr Lyon Playfair, a Mr Allison a gondemnient y cytundeb toll y siwgr; tra y cymeradwyai y Barnwr H. de Worms a Mr Sutherland yr hyn a wnaed. Mr C. Gray a siaradodd yn ffafr ffurfio bwrdd amaethyddol, ac anogodd y Llywodr- aeth i wneyd eu goreu i ddwyn eu cynygion partbed y degwm gerbron yn yr eisteddiad bresenol. Mr Stuart Rendel a gredai fod y rhan fwyaf o drigolion Cymru yn ystyried Mesur .1 y Uegwm yn un gortnrymus a gwrin- wynebus. Difynodd ffugyrau i brofi fod Cymru yn cael ei gorlenwi a chlerigwyr— bod mwy o glerigwyr nag sydd o aelodau ar eu cyfer. Dadleuai ef mai yr unig Hordd i gryfhau yr Eglwys yn Nghymru ydyw drwy ei dadgysylltu. Mr W. Rathbone a ddywedodd, er yr holl addewidion a wnaed parthed Addysg Ganolraddol yn Nghymra, eto, fod y cwestiwn wedi ei adael allan yn gyfangwbl o Araeth y Frenines (clywch, clywch). Nid oedd unrhyw ran o'r wlad He yr oedd cymaint o eisieu ac angen Addyag Ganol- raddol ag yn Nghymru. Yr oedd dynion ieuainc Cymru yn sychedu am addysg, Yr oadd y bobl eu hunain yn gwneyd llawer tuag byrwyddo addyag a darparu ysgolor- iaethau i'w plant yn eu colegau. Yr hyn a awgrymai ef ydoedd ar fod i bwyllgor dewisedig gael ei benodi i roddi adroddiad ar y mesur addysg sanolraddol goreu ag y gallai y Llywodraeth ei ganiatau. Yr oedd y Llywodraeth wedi addaw mesnr o'r fath, a buasai mesur addysg ganolraddol yo llawer mwy dewisol gan drigolion Cymrn na mesur y degwm a gynygir gan y Llywodr- aeth (clywch, clywch). Mr Pritchard Morgan a gwynai nad oedd gair o addewld yn yr araeth am ddeddfwr- iaethu ar gyfer tiroejd a royalties mwnfeydd Cymru. Mr Bowen Rowlands a geryddai y Llywodraeth am nad oedd gair o son am Gymru yn yr Araeth Freninol. Ar ol i Mr Parnell alw sylw at garchariad Mr Carew, AS., lladrata ei ddillad oddi arno, ac hyd yn nod ei grya gwianen, yn nghydag eillio ei farf A'i walit, gohiriwyd y ddadl.

i UNDEB CYMREI-G GLASGOW. Cynhaliwyd cyfarfod o'r gymdeithas uchod, nos Sadwrn, yn y Grand Hotel, Mr J. Anwyl Jones yn y gapair. Cafwyd araeth Gymraig wir ragorolg-ny cadeirydd, ae yo mhlith pethau eraill dywedai ein bod wedi cyfarfod a'u gilydd fel cynifer o Gymry, yn mhell o wl td anwyl ein genedig- aeth, er iiyrwyddo a mdthrin yr heD deimlad cenedlacthol, a dwyu dan ystyr- iaeth faterion Cymreig a thuedd ynddynt i daflu goleuni ar ddyfodol yr hen wlad sydd mor anwyl i ni, ac felly ei chodi i safle uwch er ucheled ydyw. Anogai Mr Jones bob aelod o'r undeb i wneyd ei oreu er gwneyd eyfarfodydd o'r fath hyn yn llwyddiaot; mai prif ddybun y gymdeithas gwrieyj siaradwyr o'r Cymry ieuaingc, ac yn enwedig roddi mantais iddynt i gael siarad hen iaith eu mham. Gellir cael manteision i siarad y Saesneg mewn cymdeithasau eraill, ond nid y Gymraeg; ac annogai bob Cymro twymngalon i gymeryd gafael ar y cyfle hwn.-Yn nesaf galwyd ar Dr Hugh Jones i draddodi anerchiad, yr hyn a wnaeth yn hyawdl a doniol yn y Gymraeg. Dywedai fod yn bleser mawr ganddo fod yn bresenol yn ^mhlith Iluaws o'i gydwladwyr cenedlgarol, a chael am dro yn y pwynt gogleddol hwn anadlu awyr o'r un natur fywiocaol a'r un hono & chwytha dros ddyffrynoedd a mynyddoedd hen wlad ein tadau. Credai fod yn bresenol galon yn curo o gydymdeiinlad cenedlaethoi a phob Cymro yn mhob man, ac o sefyllfa bynag y bo. Yna gwnaeth Dr Jones syiwadau hynod ddefnyddiol ar brif ddybenion y gymdeithas, ac ar y gwahanol ffyrdd y mae gwladgarwch a theimladau cenedlaethoi yn gwellbau a dyrchafu bywyd a chymeriad dyn. Ac wrth ddiweddu gwnaeth appel at aelodau yr Undeb i ddihuno a gwneuthur eu goreu, fel cynifer o Gymry gwladgarol i geisio gwellhau eu centfdl, ac i wneyd pob- peth yn eu gallu dros eu hen wlad sydd wedi ei hesgeuluso yn y gorphenol. Yn absenoldeb y Cymro galluog Mr E. Kerri Evans, M.A., oherwydd afiechyd, galwyd ar Mr James Lloyd i anerch y cyfarfod, a gwnaeth syiwadau hynod fuddiol ar y goleuni y mae hanes cenedl yn y gorphenol yn daflu ar ei dyfodol. Nid yn unig dangoeai brif nodweddion y genedl neu y llinellau mwyaf amlwg yn ei chymeriad, ond hefyd ei diffygion a'r cyfeiliornadau y mae yn dueddol i syrthio iddynt, ac felly y mae hanes cenedl yn ein parottoi i ymarfogi yn erbyn y cyfryw, ac i fedrurhoddl cyfeiriad priodol i feddwl y genedl, fel ag i osgoi pob anhawsder annymunol a dichon ei chyfarfod. Wrth astudio hanes y genedl Gyrnreig nid oes dim yn fwy amlwg na'i bod wedi bod erioed yn genedl un pwngc, a'r pwnc mawr hwnw ydyw duwinyddiaeth. Yn ddiweddar y mae yna bynciau eraill wedi dyfod i sylw, ac yn enwedig y pwnc gwleidyddol. Ni edrychai Mr Lloyd ar y svmudiad gwleidyddol gyda theimladau digymysg o lawenydd, ond credai fod hanes ei wlad yn ei ddysgu fod y genedl hono sydd wedi bod yn genedl un pwnc erioed yn tra thebyg, ie yn beryglus o debyg, o fod yn genedl un pwnc yn y dyfodol. Credai fod cymeriad moesol Cymru i'w briodoli i'r un hen bwnc mawr sydd wedi cael sylw manylaf y genedl yn y gorphenol, ac mai ein dyledswydd yw bod yn hynod o eiddigeddus o'r cymeriad hwn; mai yr hyn sydd eisiau ydyw dysgu y genedl i fod yn genedl amryw bynciau—fod yna berygl mawr mewn talu sylw i un pwnc yn unig, fel y prawf bywydau dynion mwyaf galluog pob oes. Yn nesaf cafwyd anerchiad galluog a medrus gan Mr Ferdinand Rees. Sylwodd Mr Rees yn hynod fanwl ar y diwygiadau sydd wedi oymeryd JIe yo haDes y genedl Gymreig-y diwygiadau crefyddol a moesol, ac yn ddiweddar yr adfywiadau cenedlaethoi a gwleidyddol. Dywedai fod ein gwlad hyd yn ddiweddar wedi cael ei rheoli i raddau helaeth gan bendeflgion a dynion arianog; ond o'r diwedd fod dynion wedi codi i fyny, fel gwaredwyr eu cenedl, o blith y bob!. Anogai Mr Rees bawb astudio hanes y genedl, ac i wneyd eu hunain yn gyfarwydd a bywyd a moesau ein hen arwyr, fel ag y gallom gael ein meddianu gan y cyfryw ysbryd, gan gofio fod cymeriad cenedl yn ymddibynu ar gymeriadau ei phiant.- Cafwyd anerchiadau byrion gan y rhai canlynol:—J. Harris Jones, D. E. Richards, S. E. Jones, ac E. Millwynne Jenkins. Canodd D. Charles Williams, J. 0. Davies, a'r cadeirydd yn hynod chwaethua. Cafwyd hefyd adroddiadau gwir dda gan D. H. Williams, ac Evan Powell.-Penodwyd Dr Hugh Jones i gynrychioli y gymdeithas yn Eisteddfod Aberhonddu. Diweddwyd drwy ganu "Hen Wiad fy Nhadau.Gwlad-. garwr.

RHYL. EGLWYS ANNIBYNOL QUKBN RTRBET.— Cynhaliwyd cyfarfod eglwysig arbenig nos Fercher diweddaf, dan lywyddiaeth Mr Rowlands, town clerk, i ddarllen adroddiad yr eglwys am y flwyddyn ddiweddaf. Mae ymdrech neillduol yn cael ei wneyd eleni i leihau y ddyled, sef, 700p. Mae y boneddwr hael, Mr Samuel Smith, A.S., wedi addaw 25p, ac mae'r aelodau yn dra hyderus y gwnant 200p erbyn diwedd y flwyddyn. Yn ystod y cyfarfod derbyniwyd newydd cysurus oddiwrth y Parch D. Burford Hooke, Memorial Hall (diweddar weinidog ymroddgar Eglwys Criat) yn datgan ei fod wedi rhoi yr achos o flaen y Coward Trust Fund, a'i bod hwy yn cynyg 20p at y ddyld. Yr oedd Mr Hooke wedi addaw 5p i ni; ond trwy ei fynediad i Lundain y mae wedi chwyddo i 20p. Edrycha yr eglwys hon yn mlaen at ddyfodiad gweinidog i'w plitb, ac yna yr ydym yn gobeithio y bydd y ddyled yn cael ei llwyr ddileu. Mae pobl Rbyl yn falch o glywed fod Mr Hooke wedi cael cynyg i fod yn ysgrifenydd y Congregational Total Abstinence Socity.-B.D.

Y utewYwitr.—Offerjnao gweithrediad ys. gogiod ydyw y eewynau, o ba rai ymae o 450 500 yn nghorff dyn. Y mae y gwahaniaeth yn en nifer yn oyfodi o't gwahanol ddull o'u cyfrif Y gewynau sydd, yn ffurfio rhan fawr o'r corph neu yr hyn a elwir yn gyffredin y cnawd. Trwy y gallu a weinyddir trwyddynt hwy yr ydym yn cerdded, Marad, bwyta, yfed, ac anadlu, Ac. Mor hawdd ydyw anadlu, eto y mae gweithrediad oant o ewynau yn angen- rheidiol i gyflawni un anadliad. Pan fyddo y gewynau yn gwanhau, mae'r holl gorph yn myned yn llesg. A'r moddion goreu i'w ervfbau.w_ adnewyddu y nerth, ydyw Quinine Bitteffi Ciwilym Evans. Ar werth gan fferyll- w>T,'mewn poteli 2s 9c a 4s 60 yr un, os bydd anhawsder i'w cael mewn unrhyw ardal gellir PU cael yn ddyoel a didraul trwy y post am y prisiau aohod oddiwrth y perchenogion, Quinine Bitters, Manufacturing Co., Wmited Llanelly A CARD. AN IMPORTANT DIS- COVERY is announced in the Pay-is igaro of a Aluable remedy for nervous debi ity physical exhaustion, and kindred coplaints. The discovery ws made by a missionary in Old Mexico it saved him from a miserabley existence and an siarlv grave. The Rev Joseph Holmes, Bloomsbiirv Mansions, Blooimbury Square, London, W.C. will send the prescrip- tion, iree of chargee, Oil receipt of^ self- addressed stamped cuvelope. Mention this paeor.

t Er cynyg physyg ni ffyofer llwno, Af i'r Ilofft, i'r gwely Af allan, caf hedd felly; O'r taid, af yn 61 i'r ty VICTOLINE HOWELL JONES ydyw y Feddyginiaeth fwyaf llwyddianus ac adnabyddus a udargmfyddwyd erioed at lwyr- wella y DDANODD, TIC. NIWRALGIA, Gwaew drwy y danedd i gyd, drwy'r Gwvn-jb (ITaceache), a'r rtHl, Gums doluru a chwydd- edig, &c. Mae yn taro yn uniongyrchol ar wraidd y dr,-v,i, yn cryfhau y Nerves, ac yo clirio yr ach^a o'r drwg o'r Y stumog. Rhodda wellhad trwyadl nid am funud, ond am flyn- yddoedd. Cannoedd o dystiolaethau o bob parth. Dyma rai o'r diweddaraf:— Llaindelyn, Ionawr 12ferl, 1889. Mr Howell Jones, Anwyl Syr,-Yn ddi- betlus yr argymhella; eich Meddyginiaeth ang- hydinarol tuagat wella y Ddanodd, Niwralgia, &c., i sylw y cyhoedd. Methiant fu yr holl feddyginiaethau a ddefnyddiais yn llaenorol i geisio cael gwaredigaeth o'r anhwyldra ucho 3. Ond, defuytldiais eich Victolina gwerthfawr, a chefais lonyddwch a iachad trwy.dl trwydii a diolchgar wyf am i mi glywed -on am dani, a chael prawf personol ar ei rhinweddau.—Yr eiddoch yn ddiolchgar,—HUGH HUGHES, Llaindelyn, Llanddeusant, Vailcy, R.S.O. Waenlwyd, January 16, 1889, Mr Howell Jones, Dear Sir,-Just a wo.d to inform you that I received the bottle and it has done my mother a lot of good. P'easo for ward me another bottle of your 2s Victoline for wh ch I enclose stamps.— Yours truly, ANNE DAVIES, ° Waenlwyd, Olydeg, Llan- fyrnach, R.S.O. I'w chael mewn potelau Is I ic, 2* a 3a 6c rr un, g m Druggista a rhai Grocers neu yn rhad drwy y poot am dair ceiniog ychwane^o; oddiwrth yr unig wneuthnrwr- M. HOWELL JONES, A.P.S CHEMIST, tc., HIGH STREET PHARMACY, TOWYN, MERIONETH Wholesale at D. Jones & Co., Ogwei Hughes & Co., Ayrton & Saunders, and Wholesale Druggists. OY8TAL AG A un YDYW Pelenau Brandreth (GORCHUDDIEDIG A SrWGWfi); IE, A OWELL HEFYD. T mat PELENAU BRANDEETH yn NIDHHAI^WY fel Meddyginiaeth Deutaaidd; dylid eu cjnyjryd pau fyddo Cur yn y Pen, Anhr/ylder ar yr lau, Ie Annhrefn yn yr Yfltumogr. Tnogat Buro Gwoed 1 id />e< er y 819.8 c""meryd un ohonynt ynrWyddiol IU &1 ch, "edl gwella yr acbosion gwachar 0 GAM. DEEULTAD; ac v mie cymerrd un bobsosTn uicr o ..011& BHWYMEDD. ery up Doaynaer e BYDDWCH YN SICR 0 OFYN AM BELENAU BRANDRETH (BIWGWR.ORCHUDDIEDIG). 919" 40 yn mhob bocs. Pris SWLLT. AOKNOY 22, HAMILTON SQUAHB BIRKENHEAD. 0 BWYS I FPEKMWYB. DRWY BENODIAB BBENHINOL Tw Mawbdi PrebbiUM, drwy Warant Neillduol, ?'" ?yd?iod?Rh?yr ?t, t?° ?' °° i Dywysog Cjmrn, drwy Waranfc Neillduol, dyddiodig c; Chwefror lOfed, 1886. 41 BBOWN CHEMICAL EXTBACT DAY, SON, A HEWITT, YR h? a ddywedir aydd yn werth gini y botel M eamwytby^d po!. i ir. y gr.th ..1 dyrt.d Ll. Den oe::w! lo'1;I:"fthto e:i}a:w¿? wYDig, .? f?Uy yn atal ..?dr.dd,ae y me yn ddigytf. elyb at bob math o friwiau a chwyddudau ar Wartheg a Defaid, a thethi briwedig. Prie, 2s dc, 3IJ dc, a 7. y bote). "HYLIF NW YOL" DAY, SON, A HEWITT" A FARWEIDDIA boen me? ffordd ryfeddol ai Warthrg I..v.P.d,dd ":n.tV,fdO;IL. .?,, mown perygl ar 1 1- oblegid rhydd eomwyth. d,?r,.rh?lpdir ,gf bob -.r ..1 y 0.1?bi?d Coch i gryfhau y giau. Pris la lie y botel; 20s y dwsin. "GOLCHIAD COCH" DAY, 80? A HEWITT, SYDD o euwogrwyd l miw,, a? ei eicithiau bum a S rhyfeddol or amI h,iDt u enyniad ar ddefaid a gwartheg, os rhoddir dogn ddiwrnod neu ddan cyn ac ychydig wedi y dy;ad. Bydd gi?.hd y Ddjvd n se .weh vn berffaith, a'u Ilaeth ^n bar, cyflawn, ac in? 'i7eI:ai:.& rï}ddY: a:¡:sr: w.th.?,. D.S.—Bhoddir cynghor yn rhad ac am ddim gan ein Mr T. G. Hewitt, M.9 C.V.S., LlundaiiL RHYBUDD.—Qocheler efelychladau lliwiedlg, sylwer ar yr enw- ROYAL ANIMAL MEDICINE MANUFACTOBT 32, DORSET STREET, LONDON, W. PHOSPHODYNE DIl LALOR am Bum Mlynedd ar Hugain sydd wedi cynhal ei enw da drwy'r holl fyd fel yr unig Feddyginiaeth Ddyogel, Ymddiriedlawn, a Phcsphoraidd ddar- ganfyddwyd erioed er gwellhad oarhnol anmhar- '%& yr Ymenydd, Pariys, Diffyg Owxg, BreuJd- irydion Poenus, darfyddiad anamserol y GrJlu- oedd Bywyaol, a phob math I) aSechvd ar organan y Oorph, y rhai sydd ya dihynu ar efleithiol nrydd yr Organan sydd yn rhoddi Bywyd. Y mae yn Gwella Diffyg TreuliAd a Chlefyd yr yegyfaint a'r Galon. Gwella Aflechydon yr Iall a'r Am. Gwella pob annhrefn ar y Gwaed. GwelIa Ddiflyg Treuliad a Diflyg Archwaeth. Gwella Darfodedigaeth a Gwendid Cyfflfedinol. A gofala am rvdi yr oil o'r Orgaaau BJWYd- ol mewn treID. Y mae efleithiau y Feddyginiaeth Phosphor aidd werthfawr a safonol yma ar Wendid Gleuol ic anhwt lderau eyffelyb yn gyflym a pharhaoi, ac y mae'r holl Deimlndau Amiymuuol ac Ar- wyd'hori Poeuus yn diflana mor sjyti.-m net achnri .v"uwd. pHOSFflODYNE ][)R- L ALOR a grea "i!¡ Gieuol newydd a Mater Ymenydd drwy V,?awi y gwaed 4'r Elfen Fywydol Dry- dun?) Phcephorus. "craidd a chauwynt yr Ymenydd ei hun, athra yn ddymunol i'r ar- chwueth a'r yntumog, ni phaela byth a Pburo a Thxwyehu y Gwaed. ac adnewyddu yn Uwvr yr ;M".y dd, ?i"u a'r Gewynau. Ymseei e;eit? iau yn, hyf ? dofiwcanfod o'r dydd cyntaf ar &I ei ddefnyddio, drwy gynydd anarferol yu ne?th y Gewynau a'r Meddwl gyda Itheimlad o Wroldeb, Nerth, a Chysur, i'r hyn .1 y elaf am gyhyd o amter mor anghynefin. b vtllheir yr organau at orew \o y Bwyd. Y mae yr Archwaeth yn cyn- y o yn rhyfeddol. Y mae y Coluddion yn dyfed yu fwy rheolaidd. Cysgtt yn dawel ac adfywiol. Daw y Gwyneb vn llawn j GwefUsau yn gochioa, y Llygaid yn ddisglaer" aMen yn glir ac iach,y Gwallt yn gryfaoh, yr hyn sydd yn dangos mor bwysig yw ei weithrediad ar Organau Bwyd. MILOEDD o dystiolaethau anwadadwy o bob parth o'r byd, ac oddiwrth yr Awdurdodau Medd virol. T rhai sydd yn profi yn d«#fynol yDy farniad CyffrediBol nad oea yn y byd ^ffydaonoi o yme, wiliad Ddarpariaeth Phosphoraidd arix w edi derbyn cymaint o glod a chydnabydd Gwerthir mewn Potelau am 4s 6c gan bob fler- yllydd drw. 'r byd neu a anfonir i unrhyw ran gry(lafn Fawr ar iaeibyniad P.O.O. o-ldiwrth R, LALOIVS 'eHOSPHODYNt LABORATORY, HAMPSTEAO. LONDON, N. W. I riRIADURON, ORIADURON ? ORIADURON.-Oriadnron Aur ao Ari«a, C?,d?yi, Alber'a. Jewellery, &c., gyflenwir ar ,f4udrefu d.,liadol eamwyth yn wytbu?ol ,,on Owl. Dau8< vn y b..t i I. a dau .wllt y. fisol ar 01 hyn. jam pob Oriawr yn cael ei gwarantu am bum' mlynodd. Anfonir Triwaelwyr gydag emmp 4u i un. rbyw can o Loogr a Cliywu. Telir sylw ?Uod i arch- bion. Goruchwylwyr yu ?sieu. Au f7 oti? Ctl.g. a. '?"ict) 'LiaM ? b,y? d drwy y Uyth-dLE Ff:l, 13, TEMPLE ;r:lT,hlsõt\ Pf S I f P." it, 1852. Rhod&r pamy y -.t yn ol ar arian piirod. E. D JONES, L l'O^TER AND TOWN CRIER, THOMAS STREET, HOLYRF-AD. —Ai! Orders pnnctUHHy attendea to and u the r.ogt *»«»»■ SOUTUPORT PRIVATE MEDICAL HOME. TTELLENBERG, Hesketh Patk, is con. X duct( d as a Private Residence for the reception of both Ladies and Geatlomeo seek- ing Ketircment, Change and Rest. Irvalids suffering ir ,m I'aralyaa, Nervous and General Debility, Rheumatism, Asthmn and other Bronchial Affections.. ill ensure the adv ntagea of Efficient Nursing and good Hygienifl eurroandi jgs. Prospectus on application tj Dr. Call Wedded. 1426 r-v A WR YN LAkOD. LLA VVLYFlt AR "HANES lESU GRIST" A'R "GWYRTH- lAIL" su WE RSt YSGOLION SABBOTHOL Y METHOl'ISTIAID CALFiNAIBD AM Y FLWYDDYX, EBR1LL 1888- MAWRTH, 1889. (Y Ddau Ddosbarth louengaf). GAN EDWARD JONES, BANGOR. PRIS 3c. Anfoner pob Archebion ya ddioed i'r Cyhoidd wr- D. W. DAVIES CAERNARFON. CAN hEWYDD BLIBLOGAIDD. Yn y ddau Xodiant, Pris Is. "Y R ORNEST" (" TIlE TOURNA,JfE.Yl') Buddugol yn Eieieddfod Geoedlaethol Wrexham, 1888. Y GEIRIAU GAS MORWYLLT A'R PROF ROWLANDS, B.A. Y OERDDORIAETH GAN WILLIAM DAVIES, Eglwys Gadeiriol Bangor. Mewn dau gyweirnod—i Tenor yn B flat; i Par: tone yn G. Cenir gycli liwyddiant mawr g,lD feiOs MOHLAIS a LUCAS WILLIAMS. Pob Archebi >n, gyd- blaendal, i JdKO ac E Jones, Publishers, Ljanerchy_m.8 CYLCIIGIiAWN CERDDOHOL NEVi YDD DYMUNA HUGHES & .SON, Wrexham, hysbysu y cyboei dir ar y laf I WR, 1889, y Rlufyn > yntufo Gylciigiawn Corddorof Miiol o dan yr enw "Y CERDDOR." PRIF OLYGWYR: MR D. JENKINS, MUS, BAC., A MR D. EMLYN EVANS, CYNWYSA ERTHYGr,è U, SYLWADAU ACHLVSUKOL. nrvcRA rr.wAU, A: OLVfOlADAU, A LaOFJff DiOJ. CLHUDOROL, Telir sylw nei'ldaol i .ERDDORIAETH Y CVST.UR, a gweithrediadau y Gymdeithas Gerddor 1 Gymreig. Bydd deri yn o Gerd<ioriooLb gyda b rhifyn. PtM.ie.dnvyy?t?e. lil"4? wyr yn ci?ia?.—Ytfuf.nf yn ddin?d a rI Hughes It o'i, j'ublóber". Wrexham. fstMcr yn barod, Prv, H. N., 6c S F., 4c; yn rhad drwy'r P(mi, y Rhan Gyntaf o TONAU YR HEN BOBL, GYDAG EMYNAU CYFADDAS, Wedi eu dethol a'u Cynghaneddu gan W, H. ROBERTS, Bromboroug;, (diweddar o Seacombe). Tolemn arbanig i Gonu, Cynulleidfaodd, a Chyman, d"d. t,gOtï:'aJl,?"ïJliji;.rth:.mf&o ebi&ethau ac archebion ¡'w cyfoino yn unig i W. °b- Roberts, Woodbank, Bromberjugh, Birkeabi??. H Yn Nodiant y Solfta. Y PERL CERDDOEOL, CAN WILLIAM OWRN, (TR'SGOL.) GELLIR PT GAEL YN RHIFYNAr: RRIP 1. Prls 4c "GWLEDD VR EULWYS." Rblf 2 Pris 2c "Ffynon Di.gla.er" (Authem-fltlkl Oaeathraw cr 8 7.4.) Prysgol (M. t.71).) KHIF ill. PRl; Sc. IWr h tf n dd (M. 7.3.) j I  n ('A. 8. 7 4 I brvntiti?n(M.6.74.) Me ft i-yd<t (M. b.7.S. Anthfm O,ub<\uaf. I RHlF IV. PRI" 4e. M it v^oi d "athothol Bs 7n y G* ■ c\ i 811in). Pmi Afalau 7.v».) H?..n., i Fab Dafydd. M?ddy?tniMth (M. B.) Me(idA yt(Nt CJ Biraeth (M.O.) Pen y Bryn (M. H.) r)- &t,?, "A ) T*er J1à,)'t,) 0.6.4.) Ffowch! Ffowcfr (M.fc.4.87) Bryn Calfaria (M. 8.7.4.) Rhosydd Moab Alm% \M. 8.7Df f Gyfre. nchod yn un Ilyfr-Amlen, Is. Lim, is tic Yr Elw arferol i Lyfrwc-ithwyr, a Blaenoriaid Cora* Archebio*#yda Blaen-dAl i'w hanfon i'r Awdwr Ca« ithraw, Caernarfon. AW "GWLEDD^YR EGLWYS, H.N., 6. Y'i CVMKAKO A AESNEG, DIP Y K WC EI Y SAINT:" ANTH£': (,Ü!i}¡'A' :( \THOL AM PROi'FilSU'K 110 i7, P, 1,,4. TREI'BCOA Gin LA DDU. R1")'WTjcl. » yt.^ a h.?inl1d(lw> Sol Pftf, 2((; u. N 3o. ,1' f 'nor at j r awdwr 4, JohlHtret i Wily, fi.* da i Gorau Chymanluocdd. 12-16 CWESTIWN Y DYDD:— PA beth a wnaf i fy Ngwallt,-y mae I. colli, yn teneuo yn ddycnrynllyd, ac colli ei liw yn gyflym* YB ATEBIAD :— Ewch at Fferyllydd a phrynweh botel swllt o'r OWALLX ADFERtDD AlfHTAlDD. Fe'eh boddia'n fawr, oherwydd mae'n beraidd Golalwch wrth bryuu am tynu'r BavpriA i1'ch somir bvth pan wedi d'od ai an. VICTORIA PRIVATE HOTEL, 7, ARUNDXL NT., STRAND, LONDON, H. R. JONES, Vmkummm. Pob 'd 7. • o Tn nq?,??. d.. dri 0 d1"tion ??.r"d-Y Ond 'Oedd yn Pu lbr Ad?tiantynouhydot AmGMtM! .y'n ?thttthM. I :rl'era7;dr Tn dawel not dydd. thtenw JIIIU i'r CVWT. A'i Dy, fa dd..ol ia. 8x7S9t AHOTIDXL Sfaaft, Mt.IIIi LOXDOIT, y? y ?yf.ir   It?'m Ga» tre( oddi..t,4 I bwb y. ddi-b??-?h MM Mt9e'r ? y p oil Ei f,:? yn wir gytmt?. (Jlanweithdar y yoleturi, Gn"il;et t11e 8lrid.ba ohysnron, t P:tt,n bJo1; Fob poth am bris rbL*4;.?oi. At angen dyn a geir, A ?h?St 0 r fth orea b?b yn bY(U- -sk- Cie. '?lpti. Yr YM"-I?yr. Ra: cannoedd ym |ytu»g h;:drn..r. "?l Y' ?i dy ei h.' Y Cy?ry dd.w i Luadai* Oy.t T. <1ii«rJÐ, Wrth b?A mti twiriOlL T. y lliRelIao ( p

I ENTGLYN Ar gareg fedd dan o waredigion yr Arglwydd yn Mynwent Aberffraw. Hwy i Iesu bauaaant—ar einioes I rinwedd roddasant; Ar fyd gwell bir fedi gânt Gaeaugwyaion gogoniant. UADVAH.

BUCKLEY. Mae yr eglwys Annibynol Seieneg wedi rhoddi galwad anfrydol i'r Parch J. V. Stephens, Cendl, i ddyfod yn olynydd i'r Parch Hallett Williams, yn awr o Acerinc- ton. Nid ydys yn gwybod a ddaw Mr Stephens; ond disgwylir yn hyderus; ac os y daw bydd ei ddyfodiad yn gaffaeliad i'r sir. Dyma lie yr ordeiniwyd yr athrylith- gar Parch H. Elved Lewis, Hull.- W,E.J.