Y Genedl Gymreig

Pan yn gofyn am Cocoa, mynwch gael un I Cadbury, yr hwn a werthir yn unig mewn pacedi a tmiau-gan y gwthir Cocoas eratN er mwyn elw ychwanegol. Prydnawn dydd LInn diweddaf, cynhal- iwyd cyfarfod misol gweinidogion Annibynol Dyffryn Conwy a Gogledd Arfon, o dan lyw- yddiaeth y Parch Keinion Thomas, yn Llan- dudno Junction. Darllenwyd papyr ar I "Dduwinyddiaeth Ritschl a'r Efengyl" gan y ) Parch D. P. Davies, Pemnaenmawr. Pa&- j iwyd penderfyniad o gydymdeimlad ag eg- lwysi Chwilog ac Abererch ar farwolaeth eu gweinidog, y Parch D. S. Jones; a phenod- wyd y Parch D. P. Davies, Penmaenmawr, yn gadeirytld. Yn llys ynadol Llanelwy, dydd Llun di- weddaf, cyfeiriodd y Milwriad Howard at y ffaith fod yr ynadon, yn y llys diweddaf, yn gyfartal ranedig o berthynas i ganiatau trwydded achlysurol i Mr Roach, Mariner's Arms, Rhuddlan. Yr oedd efe (Mr How- ard) wedi clywed ar ol hyny fod Mr Roach wedi cael y drwydded gan ynad o'r Rhyl; ac fel un o'r ynadon a wrandawai y cais y tro cyntaf, yr oedd efe yn rhwym o ddyweyd ei fod yn ei ystyried yn sarhad ar y fainc fod Mr Roach wedi myned y tu cefn iddynt, a chael y drwydded y tu allan i'r llys trwydded- ol: cai Mr Roach glywed rhagor am y peth. 1 TE DULCEMONAIIeuanc. TE DULCEMONA  N ;,Ci?i TE DULCEMONA Adfywio Y mae yn ddiod berffaith nasus" peraidd, ac adfywiol. Is 6c i 3s y pwys gan Grocers.

1FFERNWTR NON. ] Y STIWARD BACH. I Un o ddiwygiadau amlwg yr ugain mlyn- edd diweddaf ydyw penodiad Cymry yn oruchwylwyr ar etifeddiaethau tirol y wlad. Y mae hwn yn gam pwysig yn yr iawn gyf- eiriad. Mantais fawr i ffermwr Cymreig ydyw gallu siarad ac ymgynghori a'i stiward wyneb yn wyneb. Hyd gyfnod ?yha?ll ddiweddar anmhosibl ydoedd iddo wneyd hyn. Rhaid cael Sais, Gwyddel, neu Ys- gotyn unieithog a thrahaus yn stiward, a phob ymdrafodaeth am y pared rhyngddo a'r tenant, mewn canlyniad. Dyna lach- lysurodd y sefydiiad poenus hwnw a ad- nabyddir fel y stiward bach, y gwr canol hwnw a ymfwngliai dipyn o Saesneg, i anvain yr ymddiddan ar ymweliadau byrion a damweiniol y tenant gerbron y "Gwr Mawr." I'r dyben amheus hwnw, y mae bodolaeth y tylwyth cyfrwys hwn bron ar ben, a'r prif oruchwyliwr bellach yn Gymro o waied, iaith, a thrigias. Y mae Mon ar y blaen yn Nghymru yn yr ystyr uchod. Dilyner y rhestr ganlynol er canfod hyny: Ystad Baron Hill Mr J. S. Laurie. I „ Trescawen Mr J. Rice Roberts. Bodorgan Mr Thomas Pritchard. 11 Plas Npwydd Mr W. E. Jones. ? Arglwydd Boston Mr T. N. Jones. Penrhos Mr T. Owen. :I Gareglwyd Mr J. LI. Griffith. 11 PIllS Coch Mr O. Thomaa. 11 Plasgwyn Mr J. Jones. ac amrai ereill cyffelyb. Mae yr oil o'r bon- eddigion uchod yn mysg ein cyfeillion a'n cymwynaswyr agosaf. Maent yn mysg ein dynion cyhoeddus blaenaf, a'n cydwladwyr enwocaf. Cymerant ddyddordeb ymarferol yn Ilwyddiant ein sefydliadau cyhoeddus, a dygant eu rhan o wasanaeth, beichiau, 80' chynydd y wlad. Y maent oil yn hogia sir I Fon, ac md cenedl estron. Y maent yn llawer rhagorach dosbarth na'r yswigod balch, me dw, a thlawd, aethai o'u blaen. Maent yn hawdd siarad a hwy, i'w gwleled mewn ffair a marchnad, yn deall amgylchiadau tref a gwlad, yn ddoeth yn ddifalch, a hawdd cydweithio a hwy. Y maent o ran eu syn- iadau crefyddol a gwleidyddol yn agos gyf- artal fel Ymneillduwyr ac Eglwyswyr, ac yn hynod ffri oddiwrth ormes so estedigaeth bleidiol. Gwir na oddefid hyny am foment yn y wlad, ond nid gwyr trais mohonynt hwythau. Ystyrient gais am dir at gapel, ysgol, neu eglwys gyda gwyneb-agored, ft hir y parhao eu zel a'u dylanwad yn mhlaid pob daioni, a rhyddid gwladol a moesol yn ein plith. Nid ydynt ychwaith yn ymyfed ac "ebargofio y ddeddf, a newidio barn un o'r rhai gorthrymedig." Y mae ganddynt hwythau, wrth gwrs, berffaith* hawl i'w rhyddid barn a llalar, ond iddynt barhau i'w arfer heb ei gamarfer. Nid a chochl malais, Da. iddynt ymddiried yn marn ac uniondeb egwyddor eu cydwladwyr. 0 hyn y del iddynt ddaioni. Ond nid fel yna y bu, nae ychwaith y mae, piethau yn Mon i gyd. Mae y t* rd bach hefyd yn hen sefydliad adna- byddus, a b.idi !yn waethed a phechod. Darnodiad un hen feirniad craff am y rbyw- ogaeth hon ydoedd, The man to make ex- cuses for. and toll lies to his master." Wil Shakespeare hefyd a'i hadwaenai fel, "The small man, placed in little brief authority." Am swagr mursenaidd, rhodder y gamp i'r stiward bach. Anfynych iawn y gwelwyd dyn o bwys yn stiward bach. Onid efle ydyw Chwidliwr y Stad? Cynffonwr y Stad? Ystraewr y Stad? Perygl y Stad? a Tyrant y Stad ? Ganddo ef y derbynir y wobr am fferm; yr wydd Nadolig; y box cigars; y mountain dew, a'r Martel X.X.X. I'w wraig ef yr, anfonir y tafod ddiwrnod "lladd;" y dwsin fresh laid; yr home-made marmalade; a'r prize antimacassar. Efe sydd yn arolygu politics y tenantiaid, a chwrw y sycbedig. Efe ydoedd y Churchwarden a chadeirydd cwrdd amddiffyniad yr Eglwys yn Nghymru. Efe a achwynai am yr ysgyfarnog a ddal- iwyd, y cerbyd newydd a brynwyd, y degwm na thalwyd, a gwastraff merched y fferm. Efe godal y cynhwrf am ail fesur y fferm, ail brisio y tir, a'r diwygiadau a wnaed, cr man- tais i'r ardreth. Efe ydoedd yr ysbiwr i dai, dodrefn, dillad, bwrdd, a chyfraniadau y teulu. Efe a gadwai ei lygaid ar y "bachgen gyru'r wood" pan yn bygwth myned i'r ysgol, a throi ei wyneb ar y byd mawr oedd o'i gwmpas. Efe a wyddai gyfrinach politics, seiadau y Methodus, a hoced y blaenoriaid. Efe fyadai yn amneidio ar y tenantiaid y pri- odo. o anfon eu cerbydau yn brydlon i gynorthwyo ddydd yr etholiad. Efe ydoedd i ameu y voters, i'w chwilio allan, i'w rhy- buddio, i'w barnu, a'u cosbi am, fotio i'w er- byn. Ganddo ef y cedwid y sgriw a'r ffwrn boeth at amgylchiad a galwad. Ni wrandawai y meistr na'r stiward ar wrach- iaidd chwedlau onid am hwn. Ond dyna fara beunyddiol y gwr hwn ac .sfe ydyw y Ilil toon cyffredinol i ba un y poerir holl lysna. fedd yr ardal. Met i'w fysedd ef ydyw eweryl ac anghydwelediad, mae yn teithio fel tramp ar 01 athrod a chenfigen. Efe ydyw angel dinystriol y wlad, y saeth a eheda liw 1 dydd, a'r haint sydd yn rhodio yn y tywyll- wch. Gwelwch ei gorsen ysig ar heolydd y pentref. fel teyrnwialen awdurdod uwch eu penau. O!'r airs, a'r awdurdod, y gallu, a'r goiioniant a amlygir gan yr ysprigyn tlawd a digymeriad I Diolcher am ymwared oddi- wrth gynifer o'r hen giwaid perygl a di-les- had hyn. Ac eto, mae ambell i eithriad an- rhydeddus, fel Matthew y publican gynt, ymysg yr urdd atgas hon. Lluosoger nifer y oyfryw rai, a darfydded y "pechaduriaid" ohonynt allan o'r tir. Buan y gweler eti- feddion a goruchwylwyr Mon uwchlaw ym- ostwng i roddi clust o wrandawiad i hudol- iaeth beryglus y stiward bach. Nid ydyw y meistr yn fynych yn gwybod am petty tyr- anny y stiward bach, a da ydyw i wlad am- aethyddol gael ymddangos gerbron eu gwir oruchwyliwr yn yr "iaith y'n ganed." Eled y ffarmwr at y stiward i ddweyd ei gwyn, ac nid at y ci codi sy'n fynych yn camliwio yr amgylchiadau iddo. U. S. I

GWEDI BRAD A GOFIDI GAN T. GWYNN JONES, DINBYCH. PENNOD XXV. AR LAN Y MOR. Cafodd Mrs. Bowen gladdedigaeth barchus, ac yr oedd pawb yn cydymdeimlo i'r byw a Mr. Bowen a Myfanwy. Ar byd y tridiau neu bedwar cyntaf ar ol y claddu, deuai rhywun i Dan Y Bryn yn barhaus i edrych am y ddau, ac ni chai Myfanwy lonydd i fod lawer ar ei phen ei hun fel y dY=, Nid euthai Frank, enw llawn yr Twn oedd Frank RoDerts, meddai Mr. Bowen, i ffwrdd o Dan y Bryn, eithr aroRsal yno, a gwyliailu fanwl am bob cyfle a gai i siarad a Myfanwy, er na ddywedai hi air wrtho pan gyfarchai efe hi. ( Gan fod Myfanwy braidd yn anghynnefin a gwaith y ty, ac y buasai hi, yn ol fel y dywedai ei thad, yn unig iawn heb neb yno gyda hi pan fyddai ef oddicartref, efe a gyflogodd Mrs. Tomos i aros yno i gadw ei dý. Byth er pan glywsai hi yr ymddiddan yn y parlwr rhwng ei thad a Frank Roberts, teimlai Myfanwy yn annifyr ac ofnus. Nis gallai siarad a'i thad fel o'r blaen, ac osgoai ei gyfeillach gymmaint ag a fedrai. Yn wir, ni theimlai hi mwyaeh tuag- atto fel pe buasai efe dad iddi; yr oedd rhywbeth yn ei mynwes a wnai iddi er ei gwaethaf gilio rhagddo fel y cilia un rhag nejdr. Am Frank Roberts, gyrrai ei olwg a'i lais, ac hyd yn oed ei enw, ias o fraw a chasineb drwyddi, ac ni siaradasai hi air a" ef er pan fu farw ei mam. Felly ni welid Myfanwy oddi- gerth pan ddeuai rhyw gvmmydog i'r ty, pryd y byddai raid iddi ddod i'r golwg. Deallodd Mrs Tomos, gyda 'r gallu greddfol hwnnw I sydd lawer cryfach mewn morch nag mewn dyn, fod rhywbeth I ia poeni 'r eneth heblaw galar naturiol ar ol ei mam, a gwnai I tob ymdrech i ennill ei hymddiried a Birioli ychydig ar ei I hyspryd. Teimlai Myfanwy fod rhyw dynerwch a charedig- rwyad anghyffredin ym mhob gair a ddywedai a phob gweith- red a wnai Mrs Tomos; ond er y cwbl, yr oedd rhywbeth rhyfedd ynddi hefyd. Ilyd, 'yn oed pan ymddiddaiiai r ddwy, I yr oedd yn amlwg fod Mrs Tomos, er mor garedig a thyner oodd hi yn fynych mewn trafferth yn cael gafael ar rywbeth i cario 'r ymddiddan ym mlaen. Soniai Myfanwy am ei mam, am y gofal 'a fyddai ganddi am :dani Ohi bob amser, ac mor galed oedd bod heb y serch a'r gofal hwnnw. Er y cydym. deimlai Mrs Tomos yn ddidwyU a hi, etto ni roddai ddim o'r ( cydymdoimlad Jhwnnw sydd mewn adrodd profiad personol. I Rhyw siarad yn gyffredinol ac ammhendant a wnai li; ^•ithiau oyohwyuai ddweyd. ihywbeth yn pydyn, ond pei^ diai wedyn yn fwy aisymmwth fyth, a thrwy ymdrech i?eiuduo? | troaPr ston, neu fe geisiai ei throi, at rywbeth arall, ae yna ni ddywedai ddim am amser Yr oeaa bi fel pe buani medawi am rywbeth yn barhaus? ac yn methu rhyddhau ei SedtwJ Sd&o. Tybiai ^y fOO hp^^ rhyfedd, d ni ddaeth i'w meddwl 0 gwbl ei bod hitbau ii^S jS'ochelgM ei hySddid^anion ac na fyddai byth yn SOD am ei thaa, eithr y. hytrach y byd4ai'n ymattal bob amser rhag siarad am dano, ae yn troi 'r stan ei hunan pan ddigwyddid orybwyu ei enw meWD unrhyw ymddiddan. Fe barasai bir arfer ag ymgadw 1 a bod yn ochelgar wrth son am oarasai a'i ddigwyddiadau, -purfan^wy fod yn ofalus bron heb W tdrei ht ac heb ystyried unwaith ei boa hi ei bun yn ocbelgar, hi a dybiai fod Mrs Tomos yn dawedog, os nad yn ammheus. F^ v ?wbi teim1ai garedigrwydd Mrs. Tomos yn gryfach bob ayad, a hiraethai am gael dweyd ei hanes wrthi heb gadw dim yn 01, a chael eydymdeimlad Y galon a daflai dynerwch a charedigrwydd i bob gwn a gair a gweithred. Dynes ganol oea oedd Mm. Tomos, tua pbump neu chwech a deugain, fan beuaf. Yr oedd hi'n ddynes olygus, ac er fad ei iUt cyn wynned ilr Ilin, a bcd? ar ei gw ? eb ambeu ryen, -tto nid euthai holl degwch ei gwyneb ym81th, a bu&eai sshsrsi -is: wynnasai -r^ a rycl?,ai e h.? ?h -yth. 11-Y,- 01 rCuT ?'?S'ym mhon rhyw wythnos neu ?,S,? claddu Mrs. Bowen, aeth Myfanwy allan am dro. Cynygiodd MrsTomos fynd hefo hi, ond ni fynnai Myfanwy gwnmi, a chycbwynodd ei hSL. tua'r ilwybr r, dr.1 Cyn ei bod wedi cyLedd gwaelod yr ardd, daeth Frank Roberts 0 hydidd i; a c5Tn di ei het yn foesgar a gwenu n uyfn, dywedodd — I ga", n dda gen i'ch gweld ebiln codi allan, Mm Bowen yn Be cau 'ch hun yn y ty yna o hyd. Does dim byd gwaeth E synfyfyrib a bod yn unig. Ga i 'r pleser o ddod hefo kchi am i(Ó1. E='i? Gwridodd gw^eh g^?eneth,atheimlaiei gruddiau 'n llosgi, ac atebodd-" Na, ddim, diolch yn fawr i chi, Mr. K0 Gwnaeth Frank gag gron, a ehwibianodd, ond ni ddywed- odd ddim, a daliodd i gyd-gerdded & Myfanwy. Os°ad ydw 'n eamgymmaryd," meddyliai Frank, mao ?rwfun yn dis- ewyl yn rhywle, ac mi fynna i weld pwy. Mi ddoth llythyr ? ?eddyw? bore, a dyma hi'n troi aUa yn syth, wedi gwrthod mynd am dro bob dydd er's wythnos. s? mor hylaw, wr ifangc, pwy bynnag wyt ti. Tra rhedai hyn trwy ei feddwl, cerddai Frank yn oohr Myfanwy, ac yr oedd wedi oyrraedd y gamfa rhwng cae Tan y Bryn cae nesaf. Llamodd Frank dros y gamfa, a chan droi'n ol a moesgrymu 'wen deer, dywedodd, "Ga i'r pleser o'ch helpio chi drosodd, Miss Bowen r Llosgai gruddiau Myfanwy drachef?aoattobod„ d, NB, ddim, diolch yn fawr i chi, Mr. Roberts. Os y?h?mynd? ym mlaen Bordd yna, mi a iDna 'n f' ol ffordd yma a ?n droi ar ei sawdl, aeth Myfanwy yn ei ?. ??y?'.  Synnodd a Hrommodd Frank, ac ni vy? ddai ar y ddaear beth ?naL NiddIsgwyMg?ymMyfanwy???? Uwo," chwedl rutau, d tha?'t?dd yadd? Mi y edrhad. I Ni fu'n hir, sut bynnag, eyn penderfynu beth a wnai. Troes, a I cherddodd yn chwyrn tua'r dref, a phan gyrhaeddodd waelod y cae, gwelai Myfanwy yn cyrraedd gwaelod yr ardd, ac yn mynd trwy'r pennor. Aeth yn ei lfaen, ac wedi Cyrraedd y gwrych tal aredai gyda'r llwybyr oddiyno i'r dref, eisteddodd i fawr gan sibrwd wrtho'i hun, Os daw hi'n ol, mi fedra'i gweld hi; ond p'run bynnag o'r ddau 'neiff hi, feder hi mo 'ngweld i, a 'dwyr hi ddim nad es i 'mlaen i'r dre. Rwan ynte, Miss Bowen!" a dechreuodd Frank wylio. Yn y man, efe a welai Fyfanwy yn mynd yn gyflym hyd y ffordd tua'r dref, a chan chwibianu fel o'r blaen, a rhoi dec ar ei fawd, aeth Frank tua'r dref yn ddiymdroi. Cyrhaeddodd y Ship ym mhen ychydig funydau, ac aeth i fewn i'r parlwr, galwodd am wydriad o chwisci, taniodd ei sigar, ac eisteddodd wrth y ffenestr, gan sibrwd wrtho'i hun, Ffordd yma daw hi." Bu yno ddeng munyd neu ohwarter awr, a daeth Huws y Plismon i fewn. Mae on dwad yn union deg, Mr —— 0! begio ch pardwn," meddai Huws, "mi 'ddylis i mai Mr. Warren oeddech chi." "Pob peth yn iawn, pob peth yn iawn," ebai t Frank, mi allse fod yn gamgymmeriad difrifol tase hi'n nos, a finne mewn amgylchiade ammheus." Chwarddodd Hughes yn uchel, ac aeth ymaith gan sibrwd, "Dyna'r llais, pob peth yn dda, pob peth yn dda 'rhen fmwd." Gyda hyn, passiodd Myfanwy llyngcodd Frank ei ddiod, ac aeth allan i r porth. Yno safodd i'w pwylio, a gwelodd hi'n troi i lawr at lan y m6r. Hym! ffordd yna mae'r daith lelly," meddai, ac aeth yn ei flaen ar ol yr eneth. Gwyliai n ochelgar, ac yn y man gwelai hi'n croesi'r ffordd baiarn i lan y mor, ac yn troi draw o gyfeiriad y dref. "Rheitddel. sibrydai Frank, a eberddodd yn chwyrn tua glan y mor, yng nehysgod y wal :oedd rbyngtho ef a'r cyfeiriad yr euthai Myfanwy iddo. Pan gyrhaeddodd efe'r ffordd haiarn, dringodd yn ani i ben y llidiart, a chan gysgodi ei wyneb a'i ddwylaw, edrych- odd o'i gwmpas yn ofalus. Yn y man daeth i lawr, a cherdd- odd draw ar hyd y ffordd haiarn am gryn bellter. Yr oedd gwal weddol uchel rhwng y ffordd haiarn a glan y mor, a cherddai Frank yn ddystaw gyda'i hochr. Cyn bo hir, safodd a gwrandawodd am ennyd, a chyda gwen faleisus ar ei wyneb, aeth ar ei liniau ar lawr yn ymyl y wal. Yn union deg clywai lais Myfanwy, ond ni chwbl ddeallai beth a ddywedai hi, a chododd ar ei draed nes oedd ei glust agos yn wastad a phen T wal, a gwrandawodd drachefn. i'Roè'dd gen i gymmaint o eisio ch gweld chi, a wyaawn i ar y ddeuar be nawn i," meddai Myfanwy. id 'Roeddwn inne'n union 'run fath," attebai llais dieithr l Frank, "ac mi faswn wedi gyrru attoch chi'n gynt oni bae mod i'n gwybod y'ch bod chi mewn profedigaeth mer fawr, ac yn ofni na fasech chi ddim yn meddwl am dana i nag yn gofalu am y ngweld i ar y pryd gofalu 'm n gen i neb ond 'does gen i neb i dde yd y nghwyn wrtho rwan; dyna mam anwyl wedi mynd am byth, ac am wel, 'does gen i neb Torrodd Myfanwy i wylo, ac yspiodd Frank yn ochelgar < dros y wal. Pwysai'r eneth'ei phen ar ysgwydd y dyn ifange, I a cheisiai yntau ei chysuro oreu medrai. Plygodd Frank ei ben drachefn a gwrandawodd. Yr oedd yn amlwg na theimlai 'r eneth yn hoUol rydd i ddweyd ei stori, ac edryebai Frank yn flin ar ei oriawr, gan gofio y doi tren heibio cyn hir. j Yr oedd yn amlwg hefyd fod y dyn ifangc braidd yn swil, oMemd coUai gyflensterau da i wneyd ei fare," fel y meddyhai Frank, a bu 'r ddau 'n ddistaw am gryn amser wedyn. Dechreuodd y ddau ymddiddan draehefn, a gwrandawai Frank a'i holl egni. Aeth yr ymddiddan ym mlaen dippyn hwylusach, a hyn hir collodd y ddau bob afrwyddineb, a dechreuasant dywallt cynnwys eu calonnau. Anghofiodd y ddau boppeth ond eu helyntion, a siaradent yn ddigon uchel i Frank glywed pob gair yn ddidrafferth, a gwenai 'r gwr hwnnw 'n wawdus wrth wrando banAB y ddwy galon serchog, fel y carai 'r naill y Hall heb yn wybod i'w gilydd era hir amser. fel y daeth Myfanwy i wybod am deimladau Ivor, a'r fel y cyfarfuasant ddiwmod marw Marged Llwyd, a chant a mil o bethau erill, dibwys i bob golwg ond golwg serch. Y diwrnod y bu farw 'i fam," sibrydai Frank wrtho 'i hun, os na chlywa i em fo, mi 'neiff hyna 'r tro." Tawodd yr ym- ddiddan drachefn, a deallodd Frank fod gan yr eneth rywbeth ar ei meddwl na fedrai mo 'i ddweyd yn rhwydd. Bu diataw- rwydd am ennyd, ac o'r diwedd, gofynnodd y dyn ifange- Be' ydi 'r mater, Myfanwy ? Mae rhywbeth yn y'ch poeni ebi-rhywbeth nad ydech chi ddim yn licio 'i ddeyd o ?" Wylodd Myfanwy eilwaith, a cheisiai 'r dyn ifangc ganddi ddweyd y ewbl wrtho, beth bynnag ydoedd, gan y buasai well ganddo glywed y peth gwaethaf na meddwl am dani hi 'n ymboeni a'i gwele yn wylo. 0, Ivor anwyl!" ebai Myfanwy, ond methodd ddwoyd dim arall, a gwenodd Frank, gan sibrwd, "Ivor, aie? Enw tlws, yntfi hefyd ? Peidioddy wylo, ac meddai Myfanwy—" Wel, mi ddeyda'r cwbl wrthoch chi. Y noson cyn i mam farw, 'roeddwn i wedi cysgu vn y parlwr, wedi blino gymmaint. 'Roedd y nhad i Cwrdd, fel y deydis i, a wyddwn i ddim ym mhle. Byw jryd yng nhanol y nos, mi ddeffrois, a chlywn swn siarad yn y stafell. Mi fu agos i mi weiddi gan fraw. Pwy oedd 'no, wedi dwad rywbryd yn ystod nos, heb i mi glywed, 'ddyliwn, ond y nhad a rhw ffrynd iddo to mae o 'n alw 'n' Frank Roberts. 'Roedd gen Roberts eisio i nhad dalu rhw bum cant o bunne iddo fo, a nhad yn deyd na fedra fo ddim. Wedyn dyma Roberts yn bygwth 'i gneyd hi 'n annifyr ar y nhad os na 'nae o 'i ore i ngorfodi fi i'w briodi fo, ac ar ol peth helynt rhyngthyn-nhw, mi ddeydodd y nhad y gnae o 'i ore. 0, Ivor anwyl! be wna i-mae 'n gas gen i 'r dyn, a mae gen i ofn 0, oes yn wir, mae 'i lygid o 'n gyrru iase drwydda i! Wylodd Myfanwy 'n chwerw, a mwngialodd Ivor ryw eiriau na ddeallodd Frank monynt, amgen Da '.d yn rha lied ddigofus. Yr oedd y tren yn dod yn y pellter, cododd y ddau oddiar y faingc Ue 'r eisteddent, a cherddasant tua 'r traeth, a lkchiodd Frank ymaith yn ochelgar gyda 'r wal, wedi synnu braidd at yr hyn a glywsai, ac yn chwerthin ynddo 'i hun wrth feddwl gymmaint o'i ofn oedd ar Fyfanwy. (l tarhau.) I o amser i'm rhoddi drachefn ar fy nhraed. Fodd bynag, wedi i mi ddefnyddio chwe photelaid, yr oeddwn cyn iached a chyn gryfed ag enoed, ac yn abl i fyned yn mlaen gyda'm busnes. Er yr amser hwnw, yr wyf yn yr iechyd goreil. Yr wvf vn dyweyd wrth bawb fod eich m,, ;■ :!i wedi gwneyd gwyrth amaf fi.-f ',r,!wyd), Joshua Lee, 3, Sutherland street, Queen's road, Miles Platting, Manchester, Mei.efin 25ain, 1894." Y mae un o bob ,.t1; o'r hil ddynol yn marw o'r darfodedic-leth, a mwy fyth o'r diffyg treuHsid, a'r "Iîechydon sydd yn ei ddilyn yn i;: i»iigyrc!:oI. Canlyniad treuliad y bwyd yw bywjd, a chanlyniad diffyg treuliad ydyw afiechyd a marwolaeth. Heb dreulic'i' bwyd yn dda, nLi gellwch byth fod yn iach, ac nis gellwch obeithio am oes hir. Rhaid i bobl sy'n byw hyd gant oed fedru cynal ou nerth yn barbaus drwy ymborth wedi ei dreulio yn drwyadl. Xid oes vn yr holl fyd ddim a wna yn lie y drefn hon, ac ni fydd byth. Y mae cynydd hirhoedledd yn dibynu ar hyn, fel y gwres a gcleimi yndi- bynu ar yr haul yn y ffurfafon. Ac i ben treuliad perffaith, nid oes dim i'w gymharu a Mother Seigel's Syrup. Ymddengys fod cyfrinach hirhoedledd ynddo.

ALLT UDWCH Y GELYN GWNEWCH EICH CORPp IYN aMJ>IFFYNF> ITS ERBYN AFIECHYB ? B?C?E?? ? OLOOD ?????U????????? (:A tiSN MAE H U G H E Q'S BLOOD PILLS Yn Brashau a Phuro y Gwaed, vn Cryfhau & Rheoleiddio yr Ystumog, yn Goaod yr Afu mewn Rheoleiddio ?L yfl., i Weithio, yn Cynhyrfu i I-Weithrediad yr Arenau, yn Cadanihan J Nerves, yn Cymhell Llifiad Iachusol o'r Bil!, yn Clirio y Croen o bob nam, yn Rheoleiddio y Coluddion, ac yn Flodau Iechyd i'r Gruddiau. on.acyn y? ATRAL & UCHAU t I Searcy, Crotn-dori T »» Cornuydott, Eczema, &,oyV&, T JUB :Yt:& 1!t:,7i:' P: HUGHES'S A/u 'Jdrtt'g, Rhu-ymeid, Gm- did Nerves, Blind? Ymmyd&l, B L 0 0 Dj 1zd:en;:h,d;JZ'I p I L?L S J fetMant, Anhuylder yr hen- p I LL S "M, <??K<-y6H, 2M?? Trout P ) (7K<f'?'CK), J5?<K<M<'M, C?H-?OM. SYLWCH A TRADE MARK HWN- SEF,   GALON BEF, LLUN GALON AR BOB '?S?r BLWCH. HKB BWX T?yu Yl)yw. WtBA Y mae y PILLS hyn yn Iyladdw ,;L- A, ac Anmhrisiadwy i I ION ) A MBtOHZD. ly Y maent yn iachau ar ol i bob peth araU fethu. Heb oedi danfonwch am Flwch o HUGHES'S BLOOD^PILL^ GwerthiT hwynt gan Bbo ?.OCOhmD ist & OwerthwYr Patent Medicines am Is 1!c, 2a 9c, 4s 6c, neu d&nfoner eu gwerth mewn Stamps neu P. 0. i r ?.Z?rerth m??wn Stamps neu p? JACOB HUGHES, Manufacturing Chemist, Penarth, Cardiff. Ar Werth yn America gan R. D. Williams, Chemist, Plymouth, Penn. GOIElrS BALM! ELI AT. BOB CLWYFI GOMER'S BALM a iacha Glwyfau ar y Traed, Cluniau, Pen, Gwddf, Erysipelas, Manau Llidiog, a Digroenedd, Cornwydon Crawnllyd. GOMER'S BALM a iacha Fronau a Phen- Bronau Dolurus, Piles, Traed Chwysedig, Toriadau allan, Crach yn Mhenau a Gwyneb- au Plant, Lygriadau a Llosgiadau yn mhob rhan o'r corff. GOMER'S BALM a Iacha Ddwylaw Tor- iadol, Llygaid ac Amrantau Dolurus, Crafu, Scurvy, Gwynegon, Cymalau Poenus, Chwyddiadau, Tarwden, Malaethau, Ac. Y mae GOMER'S BALM yn hynod effeith- iol at pob math o Glefydau allanol y Corph. Rhodder prawf arno. Ar werth gan bob Chemist a gwerthwyr Patent Medicine, am Is lie y blwch, neu danfoner eu gwerth mewn Stamps, at y dar- JACOB HUGHES, MANUFACTURIXG CHEMIST, PENAKTH, C^RDI^F. A NEW LEMONADE 2 GALLONS FOR 4d. Many people suffer from extreme thirst during the hot weather. Messrs Foster Clarke and Co. have supplied the want that has so long been felt by making a concen- trated lemonade, which is by far more economical than the ordinary lemonade. It is made from the finest lemons, and the great advantage is that it is partly manufactured in Italy, in the midst of the lemon orchards. The lemons are taken direct from the trees to the factory to commence their transformation into the Eiffel Tower Lemonade. You can get thirty- two tumblers (or two gallons) for fourpenoe halfpenny. If you cannot get it from your grocer, send sixpence to G. Foster Clark and Co., No. 552, Eiffel Tower Factory, Maid- stone. Sole manufacturers of Eiffel Tower Lemonade." CONSUMPTION TWE LUNGS CONSUMPTIONi ITS PREVENTION AND CUBE. CONSUMPTION t The Crand Old Remedy. -Ho other has ever eqaalled it, Duly and persistently persevered with Pleasant as a Lozenge on Sugar, TAKE IT ON FIRST APPEARAMCI OF COFCB and continue without ceasing every symptom has disappeared. BAD Mr. C. T. CONCREVE'S Book. tBBrr DISEASES AND CONSUMPTION, Coonfe* lode*. PecUiam, Loadaa, & £ DALIER StLW. Dylai personau sydd yn dueddol i anhwylderau y llygaid wybod y gellir gwella v cyfryw gan Singleton's Golden Eye Oint- ment, ond rhaid i chwi edrych eich bod yn cael enaint Single- ton. Gwerthir gan ffery 11 wyr a'r drug stores am 2s y pot. 300 mlynedd o enw da. An- fonir llyfr bychan o werth i bob teulu ar "Sut i gadw golwg y llygaid i unrhyw gyfeiriad gan Stephen Green, 210, Lambeth read, London..

(Gyfairier y Farddoniaeth i Bifionydfl, Swyddfa'r "Ganeld," Caernarfon.)

AT Y BEIRDD.—JTel hysbysiad yn unig y durnau llenyddol felly i ystyriaeth. Am «yh«tddir aaerchiadau priodasol, ooffad- wriaethol, &e. Ni chymer teilyngdoi y tderau, ymofyner a'r cyhoeddwyr.

BLAGURYN Y GAUAF. Flodeuyn bach syvt, Pam 'rwyt ti mor fFol A dychwel yn fyw O'r priddyn yn ol ? AVori dy emrynt, edrychi yn syn, Fel pe baot yn disgwyl rhyw belydr gwyn I ddyfod dan ddawnsio hyd lethrau y bryn, Flodeuyn bach foll Anghofio wneist ti, o blentyn yr ha', Mai'r adeg yw hi Am eirwlaw ac ia P Dylasai fod Ionawr yn ymdaith drwy'r byd, A delw marwolaeth yn gwelwi ei bryd, A thithau yn liuno yn ddiogel a chlyd 0 gyrhaedd pob chwa. Rhyw sisial o'th fin Mi dybiaf a ddaw,— "MoT dyner yw'r bin, Mae'r gwanwyn gerllaw: Ni chlywir y corwynt yn rhuo yn gas, Dros wyneb y ddauar mae'r tyfiant yn las, 'Does undim yn crynu yn oerllyd dan ias Y gauaf a'i wlaw." Na, na, nid y Gwanwyn Hygaraf ei wedd Sy'n taenu ei swynion Dros bydredd v bedd; Ond Angeu yxndrwsia fel Bywyd ei hun Er deiiii o'i guddfan bob egin bach cun, Och! ofnaf na ddiano o'i fariaeth yr un Pan dyno ei gledd. Ust! gwrando yr oergri Sy'n dyfod o bell, Mae'r Gauaf o'i drwmgwsg Yn deffro'n ei ell; 0 brysia, ymguddia, flodeuyn bach gwan, Caiff lluoodd eu clwyfo a'u cludo i'r llan, Cusanaf dy ruddiau, cawn gwrdd yn y man Dan hinsawdd fydd well. Ioimwr, 1898. cbrini,

DAMEG. Hawdd dywedyd, daw'r Wyddfa, Ond nid eir drosti ond yn ara\ Cyfarfu'r Ilygod ar ryw awr, Yn hen, yn ieuanc, fach a mawr, I benderfynu pwnc o bwys-- Pob un siaradai'n sobr a dwys Eu pwnc oedd gwybod oddi draw Pa bryd y byddai'r gath gerllaw. Cynvgiai un ae eiliai'r Uall Areithiai rhai yn hynod gall. O'r diwedd penderfynwyd hyn— Sef c'lymu cloch yn sicr a thyn Am wddwg pws, a phan y do'i Y gath gerllaw y gal lent ffoi, Wrth swn y gloch yn seinio'n glir- A chynllun iawn oedd hwn yn wir. Ond pan yr holid pwy a ai I rwriflo'r gloch, Idoodd neb a'i gwnai. Hawdd iawn yw d'weyd, a d'weyd heb feth, Ond wedi'r d'weyd, y gwneyd yw'r peth. GURNOS. I

MAE PERLYN ETO GANDDI. I Hardded yw'n Brenines ni, o dan swyn ei hudol fri, Trigain mlynedd wedi gwau Hedd i'w chalon heb lesgau, Perlyn eto haedda hon, Ao mae calon gwlad yn Ilam 0 orfoledd i'w edmygu, Am ei hir deyrnasiad o Gwelodd drigain gwanwyn ir, Yn eu rhwysg yn dod i'n tir, Gwelodd hefyd hwy yn myn'd Fel heb weled unrhyw ffrynd; Ond mae hi o hyd o hyd Byth yn aros yn ei harddwch, A chynyddu mae'i phrydferthwch, Fel y wawr yn dod i'r byd. O! mae'n anwyl er yn hen, Teithi hon i -d sv'n wen, Wedi llywodraethu'i gwlad Am oes hirfaith mewn mwynhad; J ubil wedi i berlu'n dlos; 1 Am ei hir deyrnasiad swynol, Rhydd v wlad fel rhydd y dwyfol, Ser yn fyrdd i berlu'r no*- Llawer perlyn fedda hi, -r Ond o'r oil y Jubili Wedi'i berlu yw yr un Sydd yn dotio'i chalon gun; 0! bu trigain mlynedd faith 0 deyrnasiad dyfal, dyfal, Yn ei wneuthur, a dihafal Ydoedd hi ar hyd! y daith. < Troorci. MYFYR HEFIN. I

IDARLITH MR D. LLOYD GEORGE, A.S., I AR "DRO I RUFAIN." Llonder prifddinas Uundain-yw doniau Y gwtadwemydd mirain, A'i deg hynt, drwy'i d'afod cain, Wr hyfawl, rhoes "Dro i Rufain." Swynol yw'r ddinas hynod-a'i hanef4 Dan geinedd diddarfod; Mae y "tro" 'n disglaerio clod Gwr difyr ag aur dafod. Gwir arloniant geir-arluniwr-fwria Cyfaredd y teithiwr; I 01 gryf finiog, Rufeinwr, I Uehel "dramp" dan camp yw'r gwr. I MACJHRAETH MON. I

I FY NGWLAD. FY NGWLAD. I Fy ngwlad, fy ngwlail, meddai llawer bardd A llawer cerddor mewn can, Ein gwlad, ein gwlad, meddai Cymry cu, Ein gwlad ydyw Gwalia lan; Cantorion a beirdd, distewch bob un, A chwithau Frythoniaid i gyd- Fel pobl nid oes genym wlad o gwbl Na llathen o dir y byd. Newidiwch ar frys bob gair a sill Yn "Hen wlad fy nhadau" fawr fri; Oblegid, i blant ein Cymru hoff, Hen wlad yr estroniaid yw hi; Ychydig bersonau bia'r tir, Ac estron yw llawer un; A'r Cymro sydd er ey- t ei fost, Yn gaethwas yn ei wla? ei hun. Tra byddo ein gwlad o gwr i gwr Yn eiddo arglwyddi tir, Na chaned Cymro wladgarol gerdd, Heb ynddi frawddeg o wir; Yn hytrach dadganer rhyfel gan, I gasglu y Cymry yn nghyd, I ymladd a'r gelyn am y tir, Nes enill y wlad i gyd. Na fydded heddwch mewn tref na gwlad, Na gorphwys i fab nac i fun, Tra byddo'r tir yn eiddo i neb Oddigerth y genedl ei hun; Ar ol cael y wlad yn rhan i bawb, Cawn gynal eisteddfod a gwyl, A chanu a siarad wrth ein bodd, Am "Hen wlad ein tadau," mewn hwyl. I R. J. DERFEL. I

I pmLGOR HEDDGEIDW AID I DINBYGH. CVnhaliwyd cyfarfod o'r pwyllgor hwn ddydd Mawrth, yn Neuadd y Sir, Gwrecsam, pryd yr ail-etbolwyd y Cadben Griffith-Bos- cawen yn gadenTdd.-Hysbysodd y Prif Gwnstabl (Major Leadbetter) fod nifer y troseddau yn ystod y chwarter diweddaf wedi cynyddu ragor yr hyn ydoedd y chwar- ter blaenorol. Erlynwyd 205 o bersonauam feddwdod, 15 o ba rai a ganfyddwyd yn faddw ar V Sabboth. Y chwarter blaenorol, 168 oedd nifer y rhai a erlynwyd am feddwdod, a 25 o'r rhai hyn a ganfyddwyd yn feddw ar y suiiau.-Gofynodd Mr Lumley a oedd sylw y prif gwnstabl wedi ei alw at y chwareu damwain a ddygid yn mlaen mewn rhai tal- arnau gyda bwrdd a modrwyau.—Dywedodd y prif gwnstabl, canfyddir dynion yn betio wrth chwareu felly, y cymerai yr heddgeid- waid sylw o hyny. Os nad oedd betio yn mvned yn mlaen nid oedd gan neb hawl i dcU-weyd dim wrthynt.—Cyfiwynodd y prif gwnstabl adroddiad arbenig mewn perthymvs I i nifer y ewn yn y sir. Yr oedd yno 4879 o gwn am ba rai y telid 7s 6c yr un am drwydd- edau. a 5157 o rai ag yr oedd awdurdodau y Cvllid wedi rhyddhau eu perchenogion rhag talu am drwyddedau drostynt. Yr oedd y derbyniadau oddiwrth y trwyddedau yn 1829p, a phe y codid trwyddedau ar y pum mil ereill buasai y swm hwnw yn 1933p.- Ar ol trafodaeth ar y mater, pasiwyd, ar I evnygiad y Cyrnol Mesham, yn cael ei eilio gån Mr Hooson, i alw sylw yr awdurdodau ar y nifer fawr 0 gwn a gedwid yn y m yn ddi-drwydded-C??wyd Mwydd-dat ynol 54p 158 i'r RhingyU Chanonar, a 44p 59 80 i'rRhingyH Frederick Jones.

OOPONG. A judicious blend of the ) ChcSS Tea, 2g per lb. Ceylon Tea,  I fragrant, T- delicious, Is 6d per lb. Six I IbT e?mage paid to any address m ^91 United Kingdom. Barber and Co. (Etab. lished over a century), 67., Lord street, Liverpool, and 103, Market street, Manches- I ter. I

COLOFN Y FFERMWYR. 1 [GAN AGRICOLA HUWS.] I MEDDYGON ANIFEILIAJD. I Di-wg genyf yn ami fydd gweled meaaygon I anifeiliaid yn gwahaniaethuyn eu barn. Dang- oswyd ceffyl y diwrnod o'r blaen, a chon- demniodd v Vet." ef Gwerthwyd y ceffyl, a dangos p?ilw? ef mewn arddangosfa, He y pasiwyd ef fel anifail di-fai. Clywai un meddyg yn dweyd nad oedd buwch yn dioddef oddiwrth tuberculosis, tra y tyst- iai meddygarall ei bod. Tybed nad yw meddygaeth wedi myned yn ddigon pell fel ag i sierhau pryd y bydd anifail yn dioddef oddiwrth tuberculosis, neu unrhyw afiechyd arall ? MAGU YNTE PRYNUP I Cwestiwn a gyfyd yn meddwl ffarmwr yn ami ydyw, pa un ai magu anifeiliaid ydyw y [ goreu, ynte eu prynu ? Barn ffermwyr pro- j fiadol ydyw mai magu ydyw y goreu. Dy- wedir mai Iwc neu ffawd ydyw llwyddiant hefo magu anifeiliad, gan rai pobl. Os en,- illir trwyddynt, lwc fydd hyny. Nis gellir cau y llygaid ar y ffaith fod Uwyddiant neu aflwyddiant yn digwjdd pa mor ofalus bynag y dichon i ddyn fod. Gall brynu yr anifail goreu hyd eithaf ei farn, ac eto dichon iddo gael colledion. Neu gall fagu yr anifeiliaid goreu, ae er y ewbl ddioddef collediop Y mae y ffaith hon yn dyfod i'r golwg yn nglyn a phob peth a wneir yn ybyd hwili- :mseth- 'a d. Ond rh s w m L yddol neu rywbeth arall. Ond rheswm a 1 ddysga i ni fod modd gochelyd llawer o goll-1 edion trwy ddefnyddio pob gofal a darbod-1 aeth. Os bwriedir magu ceftylau, rhaid ef- rydu nodweddion anifail da, a gweithredu yn ol y nodweddion hyny. Os bydd gan ffarmwr g/fylau, ysgeifn neu drymion, rnoddir iddo fanteision i ganfod nodweddion ceffyl da. Gwyr hanes pob anifail ar ei ffarm. Gall 11 chwynu yr anifeiliaid o ffurf neu o gyfan- soddiad diffygiol ymaith, a glanhau ei stoc trwy sylw priodol i driniaeth, lluniaeth, ao amgylchiadau pob anifail ar y ffarm. Yna, trwy sylw dyladwy, gall gryfhau a dadblygu yr anifeiliaid da, ac enill iddo ei hun fel magwr glod mawr, yr hyn drachefn a drydd iddo yn elw sylweddol. Ar y Haw arall, os prynu anifeiliaid a wneir, agorir y drws i ansicrwydd mawr. Nis gellir dibynu ar yr t.yn a ddywedir am stoc ceffylau. Gwyddys y parotoir anifeiliad "i'w g rerthu," ac fod gwahaniaeth rhwng rhai i'w gwerthu a rhai i'w cadw. kNis gall y prynwr fyned yn mhellach na'r hyn a wel efe, a'r hyn a ddywedir ar y pryd. Gwell i ffarmwr yr anifail a fagodd efe ei hun, hanes yr hwn sydd yn wybydaus iddo o'r dechreu, yn nghyda hanes ei dad a'i fam, na'r ceffyl a brynir yn y farchnad heb wybodaeth bersonol hon. BOYCOTTIO.. I Oherwydd fod cymdeithasau cydweitnioi j yn Glasgow yn prynu a lladd anifeiliaid at ■. wasanaeth eu haelodau, y mae cigyddion I Glasgow wedi ffurfio yn gymdeithas amddi- ffynol, ac wedi anfon rhybuddion i berchen- I ogion Uongau ac agerlongau na fydd i'r eig- J yddion gludo anifeiliaid gyda llongau M ager- ) longau a ddefnyddid gan y cymdeithasau eyd- I weithiol. GWARTHEG. Wrth edrych dros hanes y marchnadoeaa, ) gwelaf fod galwad a phrisiau da am wartheg wedi eu magu yn ofalus ac o frid da. Gan bwy bynag y mae y cyfryw wartheg, gallent gael prisiau da am danynt. Ond pnsiau sal geld am anifeiliad israddol. Dyma dyst- iolaeth ychwanegol mai anifeiliaid da sydd vn talu oreu. 250P AM FTJWCH. I Gwerthodd Mr D. J. MilUngton, bempring- ham, Folkingham, fuweh i Mr McCarth Buenos Ayres, am 250p, ac un ar, al 1, am yet vdilZ dan hvnv. J WYN. Ar y cyfan y mae yr wyn eleni wedi bod yn ) dra llwyddianus. Ceir hwynt yn rhai cryf- ion ac iach. SUT I GADW BWYD. _"1_ X ttorcmoreu I gaaw c" rhoddi mewn basged a'i hongian uwehben yr ystafell. Os bydd wy wedi cracio, rhodd- wch ychydig o saim ar bapur, a rhoddwch y papur ar y crac, a berwch yr wy. Dylid cadw llefrith yn glir oddiwrth bob bwydydd ereill, ac mewn lie oer a glan. Y ffordd oreu i gadw ffrwythau sychion ydyw trwy eu rhoddi mewn cwd a'i hongian ar fur sych. Ond gellir eu cadw hefyd, os yn sychion, mewn boxes. Gellir gyru Ilygod ymaith trwy wlychu cadachau a turpentine, s'u rhoddi yn ymyl y tyllau. Parhaer i wneyd hyn am rai wythnosau, a darfyddir am y CEFFYLAU COESAU GWYNION. i Ymddengys fod delwyr mewn ceffylau yn Llundain a manau ereill yn cael mwy o alw- adau am geffylau heb goesau gwynion. Y I rheswm ydyw fod y prynwyr eisiou anifeil- iaid i fod o'r un Uiw a llun. Gwinon yw y lliw poblogaidd. MARGARINE. Lliwir margarine yn rudd-goch yn yr Am- erica, ond nid yw yn gwerthu yn dda. Ober- wydd y Hiw, gwel y cyhoedd mai margarine ydyw. Ond yn y wlad hon gwneir ef yr un IlíiW ag ymenyn, ac oherwydd hyny gellir yn hawdd dwyllo y pryn?yr. Hefyd, y mae yn bosibl cymysgu margarine hefo ymenyn yn y fath (odd fel ag i aluUuogi y cyhoedd i weled j fod hyny wedi ei wneyd. Er mwyn pawb- yr amaethwyr a'r cyhoedd-fe ddylid gwneyd y gyfraith yn eglur ar y mater hwn. GWNEYD PYTATWS. I Llawer gwaith y sylwais y tatn wastrair a wneir a gwlydd pytatws ar ffermydd. Ps- ham nas gellid ei ddefnyddio at borthi ani- feiliaid ? Defnyddir dail ereill o gynyrch y tir. Yn Awstna defnyddir gwlydd pytatws a phorthir yr anifeiliaid ag ef, gyda'r can- lyniadau goreu. Ar ffermydd ein gwlad ni cesglir y gwlydd a tlosgir ei, ac yna defnydd- ir y Uwcb yn wrtaith. Nid yw hyn ond gwastraif mawr ar elfenau pwysig. Yn Aws- tria a gwleydd ereill torir y gwlydd pan bydd bon y gwlydd wedi melynu, rhywchwe mod- fedd oddiwrth y ddaear, ar ol i'r gwlith godi. Cesglir y gwlydd i silo neu le tebyg, a rhoddir pwysau arno yn ddiymdroi, yn enwedig ar yr ochrau. Wedi hyny gorchuddir y cwbl a rhywbeth rhad, megis gwellt, a gadewir ef i eplesu heb ddim halen. Yn mhen ychydig o ddyddiau gwelir fod y tymheredd wedi codi, a pban y bydd yn rhy booth i'r Haw ei ddi- oddef. Chwelir y gwlydd yn fan bentyrau hyd y tir. Bydd iddo sychu yn fuan. Gof- aler fod y gwlydd yn cael digon o wynt. Ychydig o oriau fydd yn ddigonol iddo gael ei wneyd yn das fel tas wair. Peidier ei drin yn ormodol &'r dwylaw, gan y gellir I colli llawer o ddail ereill o nodwedd dda yn nghanol y gwlydd. Y mae y gwlydd yn awr yn meddu arogl da a dymunol, tebyg i arogl ?i..n wedi eu sychu, a ho&r ef gan yr ani-I feiliaid. Gellir yn awr gymysgu y gwlydd hefo gwair a'i roddi i wartheg neueffy tau. Fel yebwaneoad at ymborth y gauaf, y mae yn dra defnyddiol, a dylai amaethwyr ein gwlad roddi sylw iddo. j

A FTNECH FYW II HIR. Yn y 7fed adnod o'r xxxiv benod o Deu- teronomium, dywedir, "A Moses ydoedd fab ugain mlwydd a chant pan fu efe farw; ni thywyllasai ei lygad, ac ni chiliasai ei ireidd- dra ef." Gwelir hanes pobl hir-hoedlog vn fynych yn y papyrau newyddion yn ein dydd- iau ni. Y mae ystadegau Rwsiaidd yn myn- egu fod yn fyw heddyw amryw bersonau dros eu cant oed—nid yn unig ddeg ar hugain neu ddeugain, eithr ddeg a deugain mlynedd dros eu cant. Mewn rhifyn diweddar o'r "Nine- teenth Century," daliai Arglwyddes Glenesk y bwriadwyd bod dynol i fyw yn llawer hwy nag y mae'n byw yn ein hoes ni; ac y dylai dyn fyw, dan amsrvlchiadau ffafriol, hyd tua chwech ugain mlynedd. Y mae yn ffaith brofedig fod anifail yn byw o bump i wytb gwaith cyhyd a'r tymhor y bydd yn tyfu i'w faint. Yn awr, pan na phrysurer y tymhor hwnw drwy foddion celfyddydol, y mae dyn yn gofyn, o leiaf, bum mlynedd ar hugain i organau y corph—heb gyfrif yr ymenydd, yr hwn sy'n tyfu wedi hyny-gyrhaedd llawn dwf ac addfedrwydd. Felly, pe y bywiai dyn bum waith hyd tymhor twf ei gorph (a pba- ham na ddylai ?), fe gyrhaoddai oed eymaint a gyrhaeddodd Moses. Ac y mae hanes am rai a fu fyw ddigon o hyd i gyfiawnhau y dyb hon. Yn mhlith Saeson a fuont fvw hyd oed mawr yn ddiweddar, gellir nodi yr Arglwydd- es Smith, a fu fyw hyd gant a chwech; Miss Elizabeth Gray (modfvb i'r Cadfridog Cun- ningham Roberts), yr hon a fu farw yn y flwyddyn 1858, o fawn 22 niwrnod i fod yn gant ac wyth; Miss Johanna Hastings, o lalvern, yr hon, yn 1885, oedd yn gant a thair oed; Williajoi Mann, Kirlmeld, ger Haddo, a fu farw yn gant a mitb a Syr Moses Montefiore, a fu arw yn 1885, yn gant ac un. Nid ydyw v rhai hyn ond ycnydig o lawer iawn o achosTon profedig. Felly, daw y cwestiwn, paham na bydd y rhan fwyaf fyw cyhyd ? Beth sydd yn estyn bywyd ychydig hyd y terfyn eithaf, a beth sy'n cwtogi bywyd y mwyafrif mawr P Ai Rhagluniaeth arbenig ? Nage; nid oes gan Kagluniaeth neb i'w ffafrio. Yr achos ydyw afiechyd di- angenrhaid-afiechyd ag y dichon mwy o ddoethineb ein dvsgu pa fodd i'w ysgoi, neu i'w wella yn y dechreu. Dyma a ddywed un o'r lluaws y dylai eu bywydau fod yn hwy a mwy effeithiol:- "Yn Cbwefror, 1891," meddai, "ar ol cael yr anwydwst, yr oeddwn yn wanhyd ac isel. yr anwydwst, drwg ar fy sam, ac yr ooddwn o hyd yn poeri llysnafedd tew. Nid oedd i mi flas ar fwyd o fath yn y byd. Hyd yn oed pan gymerwn ychydig faeth ysgafn i gadw bywyd ynof, ymddangosai ei fod yn gwneyd mwy o ddrwg nag o dda. Parai boen yn mhwll fy ystumog, ac yn fy mrest. Yna daeth peswch cas, a'm poenai ddydd a nos. Chwyswn yn enbyd yn y nos, ac yr oeddwn mor wan a di-egni fel y rhoddais heibio bob gobaith am weMa byth. Ofnwn fy mod yn y darfodedigaeth. Collais fy hol V nerth; a phan awn allan, byddai raid i mi orphwys yn awr ac yn y man rhag syrthio yn yr heol. Nid oedd unrhyw feddyginiaeth a gymerwn yn fy ngwella. Tra'r oeddwn yn y cyflwr truenus hwn, daeth llyfrvn bychan i'm ty, yn dyweyd am rai fel myfi a wellhawyd gan Mother Seigel's Syrup. Anogodd fy ngwraig fi i roddi prawf arno. Cvdsyniais, a chvrch- odd hithau botel i mi o siop Mr W. Sherrat, fferyllydd, Queen's road. Erbyn i mi gy- meryd y bowaid, vr oedd fy archwaeth yn well, a bwyd ysgafn yn dygymod a mi. Del- iais i'w gymeryd; a ehyn hir, yr oedd y pes- weh a'r chwysu yn v nos wedi darfod a minau yn enilll nerth bob dydd. Ond yr oeddwn wedi suddo mor isel fel y cymerodd dipyn