Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
1DWAL W XJNIN : NEH, )
1DWAL W XJNIN NEH, ) Y CHWARELWR A MERCH 11 Y CASTELL. rKNNOD XIA. I BKKUOOWIU J ALIJB. I Aeth Fowler allan yn lied tuan ar ol cae I bwyd, ac yr oedd yn y C-stell ychydig cyo saith. Nid hawdd desgifio yr olwg syn oedd arno pan hysbyawyd el gan Elleu fel yr oedd Binily wedi bod yno gyda'r llythyr. Dywedai, mown atebiad, iddo fod yn drwshu yu ei gyffro a'i frys, ond mai i wybod y diethai; ac, o ran byny, nad oedd fawr waeth iddi dd'od i wybod yr adeg hono 7aa rbyw ait-g arall. Bu yn daer iawn ar Ellen i dderbyn ei gynygiad, a defnyddiodd bob dadt a rheswm y galiai feddwl am danynt. Dywedai fod pob gair oedd yo y ddau lytfcyr yn wir, a bod ei serch ati yo fawr, a'i fod yn barod i wneyd swro mawr o arian iddi yn gynysg- aetb, ao y gwuai bob 'path yo ei allu i'w gwneyd yn uysurus. Ond yn ofer y hu y cyfan; ni fynai hi ar an cyfrit wneyd tro gwael »g Emily. Gwasga' yatan wed byny am gael gwybod a fuasai Ei yn ei dderbyn os y baasai Emily yn ei ,,dhao o'i addewid. Dalleua i bithau nad oedd o un dyben gofyn peth felly, gan na wnai Emily byth ei ryddhan. Pan aoth Fowler i'r swyddfa tua deg borflu drrnoeth, rboes Mr Watkins ddan lythyr a pbecyn bychan iddo. Oddi wrth Emily yr oedd un llytbyr, yn ei hysbysu fod y )eoyn yo cynwys yr anrbLRion a roddasai Iddi, gan fod y cysylltiad fu rhyngddynt wedi darfod. Cynwysai y Hall y rhybudd caolyool 1 Chwefror, 18- Syr,-Yr wyf trwy hyn yn rhoddi terfyn ar y bartneriaeth sydd rhyngom o heddyw allan. DANIEL WATKINS. Mr Jacob Fowler. Yr oedd Emily, pan aeth Fowler o'r ty y noson gynt, wedi dangos y llytbyr a gawsai i'w thad; a'i hysbysu am yr hyn agymerasai le; ac wedi dweyd wrtho na allai hi aros dim yn hwy yn yr un floo a Jacob; a'i bod am fyn'd at ei modryb i Rhyl am dair wyth- nos neu fis, ac yr oedd wedi cychwyn y borau hwnw gyda'r tren naw o'r glocb. Cynwysai yr argraphiad o'r Advertiser oedd yn dyfod allan ganol dydd, rybudd fod J y bartneriaeth fodolai rhwng Watkins a Fowler wedi terfyna, ac y dygid y busnes I yn mlaen o hyoy allan gan Mr Watkins ei j ban. ] Ac felly y terfynodd breuddwyd Jacob. < Troes y Castell yn gastell yn yr awyr >|■ iddo y waith bon beth bynag. 3 Boren ddvdd Ian derbyniodd lythyr oddi I wrth ei dad, yn cwyno ei fod yn wael, ac yn Ijj gofyn iddo ddyfod adref am ychydig ddydd- v Ian. Yr oedd yn falch o'r gwahoddiad, Y oblegid teimlai yntau, erbyn hyn, y baasai » yn dda gioddo gael myned i rywle o'r y golwg; ac yr oedd arno eisieu amser i yatyr- a. led beth i'w woeyd yn y dyfodol. Cychwynodd gyda'r tren haner dydd, a a dygwyddai Mr Henry Lloyd fod yn myn'd ft gyda'r un trên, a bu y ddan gyda'u gilydd L yn yr orsaf am tua chwarter awr; ac yn ystcd yr ymddiddan dywedodd Fowler fod ei deimladan at Miss Lloyd wedi ei arwain j i dipyn o helbul. f Atebodd Mr Lloyd fod yn ddrwg ganddo am hyny; ond ei fod yu gobeitbio nad oedd r Ellen wedi gwneyd dim i'w dyuu i'r sefyllfa9 hono. ) Dywedodd vntau nad oedd ganddo ddim o i'w gwyno o'i hachoa hi; ond y buasai yn y dda lawn ganddo pe buasai wedi derbyn ei t gynwyshd, ac na fuasai dim yn ormod a ganddo wneyd i sicrhan ei hapusrwydd. h Bu helyntion Jacob Fowler yo destyn llawer o siarad yn ardal Glanafon; a Uawer y o ddyfalu fa yno am yr achoa o derfyniad d diaymwth ei gysylltiad S Mr Watkins. c Yn ddigon naturiol, yr oedd Mr Watkins 1] ei hun a theulu y Cabtell yn lied ddystav. t Yr oedd Jane Thomas, Brynteg, wedi bod t yn boli ei brawd amryw weitban, ond ni chymerai hwnw arno ei fod yn gwybod dim. e Modd bjoag, wedi d'od o'r pentref ryw u ddiwrnod, dywedodd wrth John ei bod wedi < cael yr hanes; ac mai merch y Castell oedd £ wedi ei ddyrysu yn lio, nes peri iddo golli a ei le a'i gariad. Ac mae y twrna wedi ei adael rhwng < dwy a heb yr un 1" gofynai yntau. Ydyw," atebai hithau, ao y mae arnaf t ofn mai yr un fath y caiff Idwal hi ganddi < lyw ddiwrood hefyd." < Gwyddai John fod ami, oherwydd c rhosymau yn dal perthynas & hi ei hun, fwy I o ofn i'w brawd gael ei dderbyn na chael ei t wrthod gin unrhyw ferch ieuanc; ac g meddai yn ddireidus, Yr oeddwn inau yn I clywed mai am fod arni eisieu Mr Wynn yr ( oedd hi yn gwrthod y twrna." j Oadw yn glir i'r fath yna, fyddai oreu f iddo, John," atebai hithau. f Nid oedd Idwal wedi bod yn y Castell yr t wytknos hono, ao ni wyddai ddim am yr I helynt o gwbt hyd nes y gwelodd yr hysbys- iad yo y papyr yn siop y llyfrwerthwr pryd- e nawn ddydd Marcher. g Ar yr heol ryfarfu a Mr Llcyd, ac aeth y e ddau gyda'u gilydd ar hyd High-street; ac a wedi troi i'r ffordd sydd yn arwain at y bont f Sofynodd Idwal, A w("scb chwi hwn, Mr e Lloyd P'' gan ddang?s yr hysbyaiad iddo. I Do," atebai ybtau. c Ai nid ydych wedi synn ?" i Nac ydwyf, ond yr oed 1190 wedi synu a at yr hyn a arwainiodd i hyn." o Yr ydyeh yn gwybod pa fodd y bu I felly." 8 Ydwyf, y cwbl," ebe yntaa ac adrodd S odd y cyfan wrtho heb gelu dim. Gwrandawai Idwal gyda theimladau I rhyfedd, ond ni ddywedodd ODd ychydig p mewn atebiad. Yr oedd ei feddyliaa yn e rhy brysur iddo alln Biarad llawer. Gwelai e mai nid efe oadd yr unig an a fuasai yn d hoffi caelllaw a chalon Miss Llcyd; ac ar p ryw yatyr mor agoa fu i'w cholli, a bod a y perygf wedi codi o gyfeiriad nad oedd ef c wedi meddwl dim am dano; ond fod y n perygl hwnw dtoaodd, am rvw hyd o leiaf. h Pam y gwrtbododd hi Mr Fowler ? Tybed mai ei chyfeillgarwch at Miss Watkins oedd n yr unig reswtu ? Tybed ei fod wedi cael b rhywfaiot o le yn ei meddwl wrth iddi ben- ci derfynu felly ? Crybwyllwyd o'r blaen ei bod hi yn Ued fi sicr yn ei meddwl fod Idwal yn ho i ohoni; S ac yr oedd yotau yn llawn mor sicr ei bod <. hithau yn ttilllllo yo agos iawn ato yntaa. i Ond gwyddai nad oedd hyny yn profi y bi daethai yo wruig iddo pe buasai yn gofyn fc iddi. A beth pe buaaai yn ei wrthod ? et Gwyddai am rhywbeth tebyg i hyny hefyd, p< ond nid o-dd yr hyn a wyddai yn ei wneyd ei yn awyddua i gael yr un peth eilwaith. w Yr oedd Mr Lloyd braidd yn aynu at ei y ddistawrwydd, a mater felly ar dro gan. ddynt; ond byhan wyddai beth oedd yn gt peru hyny. bl P Wedi croesi y bont daetbant at yr agorfa nj aydd wedi ei thori yn y graig wrth yr afon. y Mae yn awr wedi ei haner gan gan geryg a gy phridd; a manwydd a drain wedi tyfu by vnddo. N d oead Idwa! erioed wedi deall yu beth oedd yno, a gofynodd beth oedd ei yr amcan. WE Atebodd Mr Lloyd mai yn y fan hono yr cy oedd genau y twnel oedd yo cludo y dwfr hu o'r gwaith i'r aion. Mae y gwaith yn sych, felly," meddai i iac JDtan. dr( Yr oedd yn sych pan oedd hwn yn gei Mored; ond mae yn debyg fod tipyn o j mgyi<' di.fr ynddo yn bresenol." mi A ydyw g-nau y twiifl yn y golwg 1" I ddi "Nid wyf ya meddwl ei fod." J yr; "Gadewch i ni \\111 d, Mr Lloyd;" ond ¡ gyo 3rbyn iddynt fyned yno Did oedd modd ac myn'd yn agos i bin draw yr agorfa ohet- wydd y pethaa oedd wadi tyfu yno. Wedi hyny aethant i fyny ar hyd y llwybr sydd yo myn'd heibio y gwaith; ond ni ddywedodd Idwal fawr ddim. Meddyliai o hyd am yr hon oedd yn ei olwg yn fwy trysor na dim allaaai fod ya gaddiedig yn y ddaear. (l'w barhau).
MACHYNLLETH. I hai am invvivi…
MACHYNLLETH. I hai am invvivi in nranmmT I bai In ei lydri yn ein tref y dyddiau hyn. Er ys ? ryn amaer nid oedd y faner yn nchel iawn, to, ni ba ar lawr er dydd ei dadblygiad n yntaf 17eg o fivnyddaa yn ol, ond vn g echrea yr Hydref diweddaf ymad- a ewyddodd cyfrinfa M?ona yn yspryd J weddi a ([w?itb. YmdaSwyd i'r gwaith o d difrif o aeieio acbnb meddwon ein tref. 9 'rbyn diwedd yr ben flwyddyn yr oeddys redi derbyn conifer a 560 aelodan newydd- 0 )n i mewn. Yo ngbyfrinfa cyntaf y mÎ8 y we derbyniwyd 9 yn adnewyddol. ac yn u dilynol yo mhen yr wytbnoa, ar 01 cynaliad 11 yfarfod cyhoeddu8 vn nehapel y Tabernacl y iV.) am 6 n'r gloch Sabbatb, y 12fed. pryd (5 tradd?dwy? anpr?biadaa gan Mr D. ?'* :dward Daves, a'r P?Mh T. R. Morgan, I ''e?ynnnn. derbyniwyd 18 yn ychwanegol ?rtL we)ed fnd y Ilanw yn codi-y nafoedd I a para i lwyddo an bymdrechion, pender- 0 rnwyd i fyoed allan noolan, yr 20fed, i or- er mdeithio drwv y dref.«n felly y bu. Blaenor. ™ yd gan y Drum awl Fife Band perthynol n1 r Gyfrinfa, cvnhaliwyd yn olynol gyfarfod d( ft ar yr hp'1 vn ngbanol y dref, arwein- at ?yd can Mr D. Edward Davies. Canwyd P' nryw donau, rbnddwyd anerchiadau gan w' :ri H. Daviep, ff-ryllydd, a Mr H. Lnmley, la dychwlllwvtf i ia ystafell capel y Maen- al vyn, lie v cvnbelir y ayfrinfa, ail agorwyd rb gweithrediadin, a derbyniwyd 35 eto o yt lodau vn nghannl dintchcarwch a gor- an Iedd. Yr ydoedd yn bresenol y noaon hono III 4. Mie mai-nach dafarnyddol y dref a erwydd hvn y crynu, ond y mae ugein- ell 1 o gartrefi yn ymfvwiocau. Y mae ae rynebau yr hil diddainci a drwyddedir y rerthu vr hv"f Dnt?w) a marwol yn ym- iot ;vn, ond v mn ca'onau V rhai svdd wedi ,a' it nerth i'<» gnchel yo decbren llawenhan, ¡lIei wer n honvt yn teimlo bellach en bod yn I T81 ynion, ac eisoea rhai yn cymeryd en lie yn lan o{bl1 tll.I""u mewn cymdeithas. Cnder I am finer vn nweh Ein gveddi ydyw llwydded we: wa!tb, tbt xvd crfdwn fod Dwvddiant  Kpat yn mb% Wurf byna? y bo, yn Uwydd- I i i grefydd.—Maglonian. ?'?
HEN ADGOFION AM DOL-WfDDELEN…
HEN ADGOFION AM DOL- WfDDELEN A'l CHYMBRIADAU HYNOD. GAN E. U. KOdERTS, COAL CREEK, COL. _n- NM nv.L' "LId-dAm. O.1VC- n .1.1- _1.J_11. J V aGU tll uuyu UllUIH!iU, coiuwyu ouuu William ar gynllun "Ilidiart raynydd." ryfai dynion yr oes houo i gyfateb yr am- \'lcbiadu, Pum' troedfedd ydoedd uchder vr anedd dai u'r liawr i'r nen fwd, o'c her*ydd nid oedd galw am liprynod heglog I) ddynoliaeth ond gan inai few and far between fyddai yr anedd dai, caniutaid 1'r plant dyfu cydrhwug eu bysgwyddau. Dyn byr, llydan ydondd Shon William. Yr oedd Shon William yn briod & Merged ach Rhis- iad, chwaer i fam Cewri Tan Castell. Bu yn cadw yatordy yn yr Hen Gapel hyd nes yr agorodd faaoHchdy ar radd eangach yn Ty'i<yfron. Cyfdid masnachdy Shon Wil- liam fel rhyw FWinchester yn y cylchoedd yno i bwreasu a chyfnewui nwyddau o bell ac agos. Cynelid dwy ffiur fawr genedl- aethol bob blwyddyn, a dim ond dwy, yn y cytnod bore hwnw—y naill yn Nghaerlleon %'r Ilail yn Ngliaergybi ac atferai Shon William breaenoliei hunan yn flfiir Cier bob blwyddyn, ac O! 'r ffwdan trwy yr holl gyiehoedd pan ddeuai new goods Shon Wil- liam adre'! Cafodd ein harwr argyhoeddiad grymus iawn, dan weinidogaeth pwy nis gwyddom. Adroddai am ei droedigaetk fel hyn :— .efaia fy argyhoeddi o ddiwg pechod a ??ru'. i fy nghyflwr, a datguddiad ehelaeth I) Fab Duw ya Waredwr digonol. Yn yr )Iwg ar y drefn methais ymatal rhag mol- aaDU yn gyhoeddus ond rhoes rbyw fonyw 1 eisteddai yn fy ytnyl ei llaw ar fy ngenau, t dywedodd—' Taw, bellacb, yr hurtyn dwl 1 'bag dy gywilydd. Dechreuodd Shon iVilliam bregethu yn fuan wedi hyn. 3n ei nai, David Jones, Tan y Castell, -Jones, Traborth,-yn teithio llawer gydag f, pan yn dechreu pregethu. Bachgen I liynod ddireidua ydoedd Dafydd bach, lei c ri gel wid, a chafodd fodd i lawenhau mewn 1 orthrymderau ugeiniau o weithiau ar draul I irwstaneiddiwch yr hen ewythr. Clywsom i I Dafydd fynQd i'r Deheudir yn nghwmni ei jwythr, ac mewn ardal neillduol ar nawn d 3ul lied drymaidd esgynodd Shon William t rr areithfa yn mlaenaf, oherwydd addefai y nai y llaoj Dafydd oedd y '"gethwr gora." y )echrenodd yr hen Shon draddodi y genad- h vri gyda bias, ond cyn hir dechreuodd gym- VI '10 arno-tywyllach, tywyllach yr aeth, nee n aethu cael dim i'w ddweyd, a therfynodd y n y geiriau hyn—" Daw a fendithio y rhai g y'n effro, trwy lesu Grist, Amen. Pw, pw, d rr'd, Dafydd, d'wed air wrth y bobl yma;" 0 dywedodd Dafydd nes eu gwresogi, ac yn 0: lan gwelid yr hen ewythr i fyny wrth ochr g' lafydd-U Ar 'i hola nhw, macbgen i; 'doe9 e' iter eu moldio nhw i edifeirwch." Aeth Dafydd yn nghwmi ei ewythr i sir FOD, a digwyddodd tro trwstan a roddodd "odd i Dafydd chwerthin yn achlysurol ( iveddill ei ddyddiau. Byddai yr ewythr yn hoddi style ar ei berson pan yn myned ar ;yhoeddiad. Yr ornament newydd a gafodd I rr hen ewythr ar ei berson y waith hon yd- I ledd het beaver." Ar y daith cymerodd I rr hinsawdd ya bur angharedig at yr bet, leaver, yn gymaint felly fel yr aeth yn hollol i ?nghymwya i ymddaDgoa ar uchaf-Iawr yr len ewythr. Ya yr ystafell wely cynadledd- ?i vyd er trefnu rhyw feddyginiaeth er adfern ■r hen het newydd i'w ffuif a'i chyflwr o [diniweidrwydd cynhenid. Bu y rurgeon a'r j ompounder yn ymgynghori yn nghylch y p ooddion cymwysaf i godi y pantiau a gwas- j adhau y bryniau oedd yo yr het; pa fodd )yoag, cynllun y compounder a fabwysiad- j vyd. Gosodwyd yr het ar y bwrdd yn dra isgoulas-dellt oedd o'r tu allan, ac ar g Iwchaf yr het-er gwasUdhan ychydig ar y a elf-esteem, dodwyd y Beibl Teuluaidd. Jicrbai Dafydd fod y darganfyddiad yn e mffaeledig tuagat at adforu het ne- t; wydd wedi cyfarfod 4 chyffelyb anffawd ag r )iddo Shon William-y byddai y trefniant g rn sicr o'i setlo cyn pen deuddeng awr, ac y g )yddai erbyn bore dranoeth heb na brych- i tuyn na chrychni, yn llanw safle anrbyd- I iddus fel het yn mysg hetian y byd. Ar e loriad y wawr deffrowyd Sbou William o J gwsg diotal potea maip" air Fon; ond, 0!'r I Irofedigaoth oedd iddo ganfod ei anwyl c ;ariadus het wedi ei lwyr lethn, fel llawer G jechadures o'i blaen, trwy y Gair!" g Dffrymodd yr hen ewythr ochenaid, a goll- j mgodd ddeigryn cydymdeimlad par wrth [ ytyrio ar ei diwedd truenua; ond yr oedd y ? ath atddeliad ar gynllun direidus yn achosi Rimiadau pur wahanol yn y bachgen p Dafydd. a Amgylchiad arall: Yr oedd gan y "gwaa" x n'aieu pregethu yn mlaenaf, a goaododd o [ynllwyn yn mheraon y gweatywr i ddal yr 0 ewythr tra yr elai yntau, y "gwaa," i'r v kddoldy. Darllenodd ac offrymodd weddi a er, a phan yn cymeryd ei dext gwnaeth yr 0 ewythr ei ymddangosiad yn furym o ehwys. v Sagynodd risiau y pwlpud, drwa yr hwn j oadd i agor i mewn; gwthiai, tynai, a gwth- a ai drachefn, end nid ufuddhai i'w geiaiadau, v tm fod Dafydd yn atal o'r tu fawn! Pall- a idd amynedd Shon William o'r diwedd, a lefodd ar un o'r blaeooriaid a eisteddai d jerllaw, Hwda, yr hen freaddwyd! agjr y g irwa yma." i" Nid anfynych y byddai Morus Joaes, h Jetheada —un o'r ddau frawd "—yn llanw n wtpad Dolwyddelen. Methodd gyrhaedd is ii gyhoeddiad yn brydlon un nos Sul, ac yn c' i absenoldeb cymheilwyd Shon William i g Idweyd gair. Daeth Morus Jonea i mewn p ian oedd yr hen ewythr ar ganol ei bregeth, al chiliodd yn llechwraidd o'r neilldu; ond fe anfo Shon William ef, ac meddai, Pw, pw, yi ai gwela' i di, Morrua; tyr'd at dy waitb, yr gl en leban diog 1" f Fvddaf fi byth yn dodi penau ar fy y ihregeth," meddai, ond am yr hogia yma, w ydd ganddynt, 1 yn gyntaf, ail, chweched, a y hweched-ar-hugain, am wn i, pw, pw T Yr oedd "pechodan ereill" wedi ei osod yn gj ktar seiat unwaitb, ac fel arferol, dywedodd g, ton William ychydig eiriau yn y drefn bi iinlynol Gwaidoch i gyd beth ydyw be walet,y mhobori; byddaf yn edrych ar de achodau fel ymborth mewn walet. Ofnwyf 0, id lluawa y dyddiau hyn yn gosod pechodau er l cymydogion yn nhu blaen y walet, a'o gv achodau eu hunain yn y tu ol; felly y mae i llygaii ar bechodau ereill, ond heb byth o el'd eu pechodau eu hunain. Trowch ben i c walet, 'y mhobol i Mewn Cyfarfpd Misol yn yr ardal, dy- St vyddodd fod dosbarth o weinidogion a i f aenoriaid lied barod i siarad wedi d'od yo on ghyd. Y pwnc a benodwyd i'w drafod yn gw aeiat ydoedd, Yr angenrbeidrwydd o ef rmhell yr ieuenctyd i weithio." Pa fodd Stl mag, wedi i'r holl ddoniau tramor fyned an heap, gjfynwyd i Shoo William a ydoedd cae ieuenctyd yno ya teimlo yn ufudd i wr )ithio. Na, 'fydda' nhw ddim yn cael oec nyg; byddaf fi yo gwneyd y cyfan fy Ste lDao, yr un fath ag ydach ch'i heddyw." ] Pregethhi yr hen ewythr unwaith ar fyned. cae I Israel allan o'r Aipht. Pan yn myned prij M banes Pharaoh yn eilid ar ol yr hen yn aedl, hyd y mo ac i'r mor, deuai i mewn we( :Ia geiriau Pharaob, Gyrwn Gwnei ac 1 th w'rantaf." "Goddiweddwn!" "Gelli oed weyd ar ddwyw..ith, Pharo' "Bhanwn i'w yabail! Na wnei bytb,Pharoli Mi aios liodd Duw Israel yn ngwar byddin gyfan, i byd mi bedyddiodd nhw i farwolaeth yn y ydo I odd Daw trwy y M6r Coch i fyned ag lariel i'w gwlad, ac mi mentrodd Pharo' hi heb dalu y gate I Buasai yn well iddo fo beidio."
PWYLLGOR YR HEDDGEID- I I…
PWYLLGOR YR HEDDGEID- I WAID, MON. HELYNT Y DEGWM YN AMLWUTL. I n..jj T U„i: a* K ani« n I .Llyn\ tftU u,yuu»iiwyu *7 .1 bwyllgor yr heddeidwaid yn Llangefai, i ystyried cais Mr Steven?, gornchwyliwr yr Dirprywyr Eglwysig, am amddiSFyniad yo ei waith yn gweuhu eiddo a atafaelwyd am ddegwm yn mhlwyf Amlwch. Yr oedd yn breseool o'r aelolau a ddewis- wyd gan y brawdlys ebwarterol:- i-Mr "W,). r T R J. Lloyd, MJ.)r J. B. Price, Mr H. B. Price, yr, Heoadur Harry Clegg, Dr John Roberts, yr Henadur C. F. Priestley, a Major-General Hughes. O'r rhai a ddewis wyd gan y Cynghor Sirol yr oedd yn bre- sanol :-yr Henadur T. W. Jones, y Cyng- horwyr Lewis Hughes, A. Ma,Killop,Owen Morris, Dr Roland Williams, Samuel Hughes, J. Henry Hughes, a John Lloyd. Hefyd yr oedd yo bresenol y Prif-gwnstabl a Mr J. Lloyd-Gr,iffth (clere). Ar gyuygiad Mr Lewis Hughes, yn caelei eilio gan Mr H. B Price, dewiswyd General Hughes i cymeryd y gadair yn absenoldeb y Cadeirydd (Mr Richard Davies). Eglurodd y clerc mai amcan galw y pwyllgor ynghyd ydoedd i ystyried pa gwrs i'w gymeryd gyda mater y degwm yn mhlwyf Aralwcb, a darllenodd gofnodion y cyfaifud di weddaf yu mha un y penderfyn- wyd cynhal cyfarfod arbenig o'r pwyllgor os nasgillaiMr Stevens werthu yr eiddo a atafaelwyd heb gynorthwy i'w amddiffyn. Darlleowyd yn nesaf y llythyr canlynol oddiwrtb Mr Stevens at y prif gwnstabl. Whitehall-place, Llundaio, lonawr lSeg, 1890. V T)p.nmm un MOI. A i o L"* A — mna un rMiamlien 11 Anwyi o yr,—ioi ag y UJOD j" eich bod wedi clywed oddiwrth eich Sar- geant aethum i Amlwcb. ooreu Gwener diweddaf gyda'r amcan o gwblhau fy ngwasaoaeth gyda golwg ar yr eiddo aydd yo barod wedi ei atafaelu. Trwy gyfar- wyddid yr oeddwo wedi myned i Amlwch heb fy ngherbyd a'm ctffylau, gan ymddiried r cawswo gerbydau yn y gwesty neu rhywle irall. Ood deallais pan gyrhaeddais fod pawb yn gwrthod cerbydau i ni. Yn Mhellach daeth torf fawr fygythiol i fy ) jghyfarfod i'r orsaf, a gwrtbodas yn ben- lant ymddiried fy hun yn eu canol. Yo ( tyn cefoogid fi gan amryw, a chan nn o'r I >rif ffermwyr, yr hwn oedd wedi arwyddo y ( )enderfyniad, copi v'r hwn a roddasoch i mi ac enw yr hwn a allwn roddi i chwi), a B lywedai wrtbyf pin ddeaHodd fy mod yn lenderfynol o ohirio y gweithrediadau. Yr a dych yn iawn yn myned i ffwrdd ni bu- f sem yn alluog i gadw heddwch yn hir e eddyw y mae pethau yn ymd iangos yn g wahanol y boreu yma i'r hyn oeddynt t eithiwr." Yo ngwyneb hyn i gyd nis gallaf c mgymeryd ag ymweIQd & Mon eto heb i mi ael fy amddiffyn yn briodol gyda galln g ieonol, Yr wyf wedi gwneyd pobpeth a o f.rrm.r J aanv f Ttn f„ vmna l ia, ) „ t.n J&JU""J- !)" a., 113 JILU'W'UI\.4 3 IItV g Jyntaf yn liwyddiannua, trwy ei fod yn ddir- g ;el. Yr oeddwn wedi hyny i fyned yn agor- y 3d, a gadael i'r bobl wybod, ac na fyddai i ni gyferfod ag unrhyw wrthwynebiad. Yr y syf wedi gwneyd hyn, a chyn fy mod allan a )'r gerbydres dri munyd cylchynwyd fi gan g lorf ffyrnig, ysgrechlyd, ac yr oedd yn d Imlwg fod mwy i ddilyn, a dywedaf y bu- o tawn yn ddiifygiol mewn synwyr cyffredin p 36 buaswn yn myned yn mlaen gyda fy a' igwaith ddydd Gwener. Y mae yn ddrwg ai enyf fod fy ymgais wedi myned yn fethiant. a] fr oeddwn yn gobeithio y buaswo yn allnog d drefnu pethau yr un modd ag yr wyf wedi iwneyd mewn amryw o blwyfydd eraill,- a ifr eiddoch yn ffyddlon, CHARLES V. STEVENS." 0 Dywedai Mr Lewis Hughes, ar ol clywed h lythyr Mr Stevens, y buasai yn ddymunol wybod beth oedd adroddiad Sergeant p lughes, Amlwch, i'r Prif-gwnatabl. A Y Prif -gwnstabl a ddywedai mai cadarn- ei ian y Ilythyr yr oedd. hi Gofynodd y cadeirydd beth oedd barn Mr b 'amuel Hughes, yr hwn oedd yn bresenol ni ,r yr achlysur. Mr Samuel Hughes a ddywedai nas gallai lii f gydfyned fig eglurhad Mr Stevens o'r uodd yr oedd pethau yn sefyll. Yr oedd y iwyllgor lleol wedi trefnu gyda'r prif- ;wnstabl i wneyd yr hyn oedd yn eu gallu i s, adw'r heddweh ac i gynorthwyo Mr Stevens yi fyned yn mlaen gyda'r arwerthiantau. hI )arfa iddynt ei gyfarfod yn ngorsaf y rbeil- fordd, a'i wrthwynebiad ef ydoedd Ei fod w 'n bur siomedig nad oedd yno gerbydan yi )yna ei brif a'i unig wrthwynebiad. Ni J, hrybwyllodd fod arno ofn y dorf, ac nid ii iedd yno gymaint o lefain pan gyrbaeddodd tr ;yntaf, hyd nea iddynt *weled ei fod di 'n tynu yn ol, ond pe buasai wedi  nyned ar ei union o'r gerbydres, bnMai redi gallu myned yn mlaen gyda'r arwerth- antan yn iawn. Yr oedd ef ya methu tt ;weled paham yr oedd Mr Stevens yn gofyn  maDu i'w amddiffYD, oherwydd ba yno C., inwaith gyda gallu o filwyr, ac ni wnaeth Idim. Nid ymwelodd ag ond dan non dri leoedd, tra y gallaaai, pe o ddifrif, fod ffB ?edi gorphen ei waitb. Barnai ef nad oedd y( r Mr Stevens eiaien gwneyd dim. Dywed- dd y tro diweddaf yn eglar mai ei wrth- ae rynebisd ydoedd nad oedd yto gerbydau. WI lid oedd y lie pellaf ond rhyw ddwy filldir ju haner o bellder, a darfa iddynt bwyso arno al rneyd yr hyn a allai gyda'r lleoedd gosaf. Dywedai Dr Roland Williams ei fod ef yn ymuno siarad gyda'r gochelgarwch mwyaf, an fod y cwestiwn hwo yn uo tra phwyaig r air. Gwelai fod llythyr Mr Stevena yn ollol groea i'r adroddiad oedd Mr Hughes ewydd roddi, ac i'r adroddiad yn y newydd- idaron. Os oedd y PrifgwnataM wedi f ?nghori Mr Stevens i beidio cymeryd ei b arbydiAmiwch.credaifodbaiyngor- c' bwys ar y Pnf-gwnstaM. DifYDOdd y Dr 6 iroddisdolr newyddiadur lie y dywedid c- )d Mr Stevens yn dyweyd naa gallai fyned 01 n mlaen o ddiffyg cerbydaa, a'i fod wedi 01 idael ei gerbyd ei bun ar 01 oherwydd ei J' id wedi cael ei gyngbori i wneyd hyoy gan Prif gwnstabl. Deallai ef fod Mr Stevena edi dyfod a'i gerbyd o Gaer i Fangor, lie gadawodd ef. Gofynar a oedd Col. !° homas wedi gwneyd rhyw barotoadau 5 Fda'r gwrthddegymwyr yo Amlwch gyda C jlwg ar gsrbydau, nen dylasai wybod na (r jasai trigolion y lie yn llogi na rhoddi mthyg eu cerbydau, gan y bnMent yn X, liamheu yn cael en boicotio." Os oedd „ 01. Thomas wedi ei gynghori i beidio cym yg ei gerbyd gydng ef, yr oedd wedi peithredu yo dra annoetb.  Gofynai Mr T. W. Jones a oedd yn rhao Y waith y Prif-gwnstabl neu'r heddgeidwaid yr !hwilio am gerbydau i bobl y degwm. 7 Eglurodd y Prif gwnstabl fod ar Mr Jr evenn ofn na baaaai ei geffvlaa yn aUaog ,.w5 yned yn mlaeD newydd gyrhaedd Amlwcb, d ye oedd ef (Col Thomas) wedi gwneyd M rawd o hyny, ac nid oedd ganddo ddim i wneyd a hyny. Gofynodd Mr yn svens iddo roddi yo y telegram oedd yn Fou at Sergeant Hughes air i ofyn a ellid y J cerbydau, ac nid oedd ganddo yntau ? thwynebiad i hyny, Re byebyewyd ef Dad '° Id yr un i'w gael; a chynghorodd ef Mr  ?vens i gymeryd ei Reibvd ei bun. obi )ywedai Mr Lewis Hughes ei fod ef yn 181] I ei Mdhaa vn fawr gydag eg?urbad y ? f gwcBtab!. Cr«lM fod yr am?ytchiadan es7t rbywbeth fel y c1nlyn :-Fnd Mr Stevens es i cyrbRedrl gyda tbri 0 emergency Me? 1' od yno un cafbyd yn brydlon, ae nid  d ef y slr .pa un a oedd vno nn 8rall '? gael ai peidio, ond yr oedd y cyntaf wedi ■ aei,' I yn yr orsaf i ddisgwyl by? nes i Ir ger- y res adael. Gwrthwyoebiad Mr Stevens l* edd nas gallai y pwyllgor gwrth ddsg. ymol tynea yn y cerbyd gydag ef, a chreda\ i ef (Mr Hughes) y b =i g.nddynt ormod 0 huum-barch i hyny. Deallai fod Mr S. Hughes wedi myned i'r cerbyd i anarch y dorf ac i egluro y gallent chwythu yn y cregyn, &a., ac nad oedd gan y prifgwnatabl wrthwynebiad i hyny. Sylwai Dr Roland Williams nad oedd neb yn fwy llawen nag ef i glywed eglurbad Col. Thomas. Oyfeiriodd Mr Samuel Hughes fod Mr Stevena yn hysbysu yn ei lythyr ei fod wedi myned i Amlwch trwy gyfarwyddyd, a dymunai ef wybod pwy oedd wedi ei gyfar- wyddo felly. Dywedai y prifgwnatabl mewn atebiad mai yr unig gamgymeriad yr oedd ef wedi ei wnevd ydoedd rhoddi dim yn y telegram o berthynaa i gerbydau. Yr oedd ef wedi cynghori Mr Stevens yn gryf i gymeryd ei gerbyd gydag ef, ac wedi dyweyd wrtho beth bynag a wnai am beidio dychwelyd heb gynhal yr arwerthiantau. Mr Lewis Hughes a ddywedai nad oedd ef yo dymuno ymyryd & dyledawyddau y prifgwnatabl, ond yr oedd ef wedi cael allan trwy gyfeillion fod barn Sergeant Hughes, Amlwcb,yo hollol groes i'r hyn a awgrymwyd gan Col. Thomas.. Y carleirydd (General Hughes) a ddywedai ei fod ef yn credu pe buasai Mr Stevens wedi cychwyn, y gallasai fod wedi gwneyd y gwaith heb i ddim ddygwydd, ac o ber- thynaa i'r pellder, ni buaeai yn ormod ganddo ef (General Hughea) ei gerdded. Ofnai Mr T, W. Jones fod hyn wedi cael cael ei wneyd gyda'r amcan o daflu mwy o draul ar y air. Dywedai Dr John Roberts ei fod ef o'r farn fod gan Mr Stevens amcan peUach na'r hyn a grybwyllwyd, sef ei wneyd yn achos politicaidd. Diameu y buasai yn dda ganddo gael cynhyrfiadau i'w hysbysu i swyddogion y Tilywodraeth, yo enwedig ar yr adeg bresenol. Fel ag yr oedd yo wybyddus yr oedd y Llywodraeth yn cael pwyso ajni i baaio Mesur y Degwm, i'w roddi ar y tirfeddianwyr yn lie ar y tenant. Ystyriai ef (Dr Roberts) y buasai yn resyn i ffermwyr Mon alluogi Mr Stevens i ddyweyd fod yo anmhoaibl codi y degwm yn bresenol. Gofynai Dr Roland Williams pa byddai iddynt wrthod cynorthwy i Mr Stevens, a < dyweyd wrtho am ddyfod yr un modd a'r i tro diweddaf, pa beth fyddai y canlyniadau. j Atebai y clerc mai y tebygolrwydd ydoedd y gwuai gaia i'r Swyddfa Gartrefol, ae yna j byddai iddynt hwy ymobebu S'r pwyllgor ar < y mater. ] Gofynai Mr Harry Clegg a oeddynt i ] ddeall fod pobl Amlwch yn barod i roddi yr i an amddiffyniad i Mr Stevens ag o'r blaen. c Os oeddynt, barnai ef mai y peth goreu oedd j wrtbod cais Mr Stevens a'i gynghori i c idyfod a'i gerbyd y tro nesaf. ( Cyfeiriai y cadeirydd at Mr Lewis Hughes 1m atebiad. a DVNRPDAI u. T. U'nr'lh.aa n!1,.1 nailrl of un II" .LA\AfSU'I;;IQ UQI" .a. J La illuog i fod yu bresenol y tro diweddaf, ond :el rheol nis gwelodd ef bobl mwy heddychol irioed, a buasai yn syn ganddo ef os nas ;ellid cadw'r heddwch eto. Yn bersonol tyddai yn dda ganddo wneyd ei oreu; ond lis gallai ef ateb dros y gweddill. Orybwyllai y cadeirydd y buasai yn well ;ofyn i Mr Stevens roddi enw y ffermwr ,edd wedi crybwyll na buasent yn alluog i 'adw'r heddwch. Mr Samuel Hughes a grybwyllai ei fod ntan wedi bwriadu gofyn hyny. Cynygiodd Mr H. Bulkeley Price Fod pwyllgor ar ol clywed llythyr Mr Stevens, c eglurhad y prif.gwnstabl, yn falch with i lywed nad oedd gwaith Mr Stevens yn ( yfod heb ei gerbyd yn unol a cvfarwyddvd, ( nd yn hytrach ya hollol groes i gynghor y I rif gwnatabl. A phe buaaai wedi dyfod i 'i gerbyd y buasai ganddo ddigon o gefnog- eth trigolion dylanwadol Amlwch i'w ) lluogi i gario y gwaith yn mlaen gyda iogelwch." ) Eiliwyd y cynygiad gan Mr Owen Morris, ] phaaiwyd ef yn unfrydol. I Awgrymodd y prif gwnatabl y priodoldeb ( roddi rhyw gyfarwyddiadau pellach na ( yny. 1 Cynygiodd Mr Harry Clegg "Fod y < wyllgor yn dymnno ar y pwyllgor lleol yn j ,mlwch gynorthwyo Mr Stevens os gwna r ilwaith fyned yno i gynhal arwerthiantau i eb allu i'w amddiffyn, ac fod iddynt bys- g ysu y prif gwnstabl ar ol iddynt ystyried y < later. t Eiliwyd y cynygiad gan Dr Roland Wil- i ams a phaaiwyd ef yn unfrydol. ( v PITVjITP VD vv.a. 1V\N" I I'f '-Mynodd Dr Roland Williams dyied-  vydd pwy oedd ?wneyd tUao v rhestr o'r u Bdon i'w barraphu ar ddiwedd y cyfrifon 41 Mer blYDyddol, gan fod nn enw pwysig 1 edi ei adael allan. Hysbysai y clerc mai y trysorydd fyddai i arfer gwneyd y rhestr, pan yn anfon y M rfrifon, ond nid oedd yn rhoddi y bai ary a yaorydd am adael hwn allan. Yr oedd yn II !&ll enw pwy ydoedd, a'r modd yr oedd 18 edi Ai adael allan oedd mai ynad yn rhin-  edd ei swvdd yn unig ydoedd, ac nad oedd cy v Commission of the Peace.  Yr enw y cyfeirid ato ydbedd enw Mr ?J ugh Thomas, Beaumaris, cadeirydd y ??' ynghor Sirol. es :4a iAXia AOlAVIIUJjt I 2 Ar y diweaa galwodd v clere sylw at y uu iith fnd y Carnarvon and De??A Htrald 5? i bysbysn iddo ef alw y Gymraeg yn iaith tronoj, ond nid oedd ganddo ef ddim yo Dcan i wnayd y fath beth. Yr hyn a ddy- y I BdMM oedd o bertbYD88 i gyfieithu mewn M bara mi yr arferiad ydoedd p,n fyddai 061 I yn dyfod a tby8t na fedrai yr iaith yno, °?' iddo chwilio am gyfieithydd ei hUD, ?' ——— mm » 08 Wi
bøIllgiab g alloo. -I
bøIllgiab g alloo. I The Philanthropy of God (Dyngaiwch Duw). Cyfrol o bregetban ydyw hon wedi ei hysgrifenu gan ein cvdwladwr poblogaidd, y Parch Hugh Price Hushes. Er mai Cymro o Gaerfyrddin yw Mr Hughes, yn myag y Saeson y mae wedi bod yn pregethu drwy ei oea. Yn yatod y blynyddau diweddaf y mae wedi aros yn Llundain, an wedi gwneyd gwaith bendigedig yno: Gweinidog gyda'r Wesleyaid ydyw, ac y mae y Conference wedi caniatau iddo ymaefydlu yn y West tend, er aefydlu yoo fath o genhadaeth drefol. Nia gallesid fyth gyfarfod & neb cymhwyaach at y gwaitb. Y mae yn berwi drosodd gan ysbryd cenhadol. Ei hoff waith yw myoed "aUao i'r prif ffyrdd a'r caeau, sef yw hyny—i'r ystrydoedd culion fir ol pnblicanod a phechaduriaid Llundain. Hyd yn hyn y mae y West End Mission wedi bod yn llwyddiant mawr. Dirgelwch ei lwyddiant ef, fel pob cenhadwr da arall, yw ei gariad a'i gred. Y mae yn llawn cariad a chydymdeimlad a dynoliaeth yn ei thrueni a'i dyoddefaint, ac y mae yn crela yo y gwirioneddau a bregetha. Y mae yn ddwfn argyhoeddedig mai Cristionogaeth y Testament Newydd yw yr unig fiddygin- iaeth effeithiol ar gyfer anhwylderau cym deithas. Y mae y gyfrol hon yn gwbl rydd oddiwith bob mursendod a cant crefyddol. Nid oes yma siarad er mwyn siarad. Na, canfyddir ar unwaith fod ganddo genadwri at y bobl, a dywed hi fat dyn yn credu yn ei phwysigrwydd ac argyhoeddedig o'i gwir- ionedd. Y mae yn ymdrechu cyfaddasn pregethu at angen ion pressnol ei wrandawyr. Nid yw yn gwastraffu dim o'i amser nali adooddau i ladd diafliaid meirw," ond annela ei saethau at ddrygau byw sydd yn rhodio ein hystrydoedd bob dydd. Faint bynag o'r hen, y mae yn sicr yn dwyn allan o'i drysorau bethau newydd iawn i wranda- wyr pregethau. Bydoleiddir pregetbau i raddau anghyffredin, ac anngbynefin i ni yn ghymra eto. Oad i hyn y rhaid iddi ddy- fod yn ein gwlad ninan os yw y pwlpad i barhan yn allu i ffal-flo cymeriad yr oes sy'n odi. Y mae yr oes yn blino ar dermau strydebo ac yn awyddu am realities yn y pwlpud, fel yn mhob man arall. Ceir- hyny Vo y gyfrol bOD. Y mae testynan llawer o'r pregethau hyn yo awgrymiadol iawn, e.g. lychwynfan syniadaeth a hanesiaeth, cariad Daw, dirgelwch rhawd lwyddianus John Bright, rhyfelyddiaeth marwol Arglwydd W olseley, cyfiafareddiad rbyng genedlaethol, i tylch gweithgarwch gwrarg, tlodi Llundain, r Tad Damien, gwrando Bruno, y Chwyl- Iroad Ffrengig, Efengyl iechyd, lawn Iesu ( Jrist. ( T\ft 4.3. L. jJJW* ii* u r toaiyuau yr yuiuuuir a UWYt ( ac yn shr nid oea blewyn ar dafod y f pregethwr pan yn cyfeirio atynt. Ni ddarllenasom wirioneddau mwy plaen a di- ( dderbynwyneb erioed. Fel loan Fedyddiwr ] gynt, "LIef un yn llefain yo y diffaethweh" ] yw, acrid yw yn rhyfedd fod y publicanod j a'r pechaduriaid yn rbedeg ato, ac ar ol dy- fod yn cael ganddo eu bedyddio i edifeir- g wch gwirioneddol. Y maeyllwyddiintsydd 3 wedi dilyn ei ddull outspoken, diamwys, a I phendant yn ei gyfreithloni. Teimla y cyn ( ulleidfaoedd fod yn y pwlpud ddyn gonest, p nnplyg yn siarad ei argyhoaddiadau f wrthynt. 1 Yr ydym yn galonog iawn yn eymeradwyo h y pregethau hyn i weinidogion yr Efengyl i ac i werin Cymru. Hwyrach y teimlir wrth a Bn darllen nad pregethau ydynt, ond math o c draethodau neu erthyglau arweiniol mewn h papur newydd. Galwer hwy beth a fyner, il y maent yn eicr o fod y peth sydd yn angen y ar aelodau-ein cynulleidfaoedd, perthynol i y bob enwad. Y roaent yn llawn o ysbryd y S Prophwyd o Nazireth. Rhydd arbenig- y rwydd ar gariad a thadolaeth Duw, ac ar s [ean fel Gwaredwr dynoliaeth o afaelion i' pechod yn gyntaf, ac yna o afaelion cosp. a Dyhudda yr Eglwys Griationogol o fyw yn ) jrmodol iddynt eu hunain ac anghofio en y od wedi eu golygn i fod yo waredwyr cym- el leithas. Tybia fod yn hen bryd i'r eglwys G rmgymeryd ft chweatiynau cymdeithasol, ae p lid ymddlfied yn gyfangwbl i ddeddfwr- b aeth. Teimlwo yn bur sior mai pregethu a » {weithio yn y eyfeiriad y mae Mr Haghes p wedi ei gymeryd, yw angen ein gwlad a'n y ;eyrnas. Hyderwn y ca y gyfrol gylchred 81 ad helaeth, a bendithied Daw ei gwirion- ei 3ddan i ddihuno eglwysi ein gwlad i fwy o wir ddyngarwch, gan fod yn wir ganlynwyr m 'r dyngarol Ieau o Nazareth. h Pris y yfrol yw 38 60. Cyhoeddir hi gan y lodder a Stoughton, Llundain. A m nheuon Crefyddol, gan Z. Mather, Aber- I w maw. ol Darllenwyd cynwva ypapyr hwn gan Mr fr impyr hwn a &n Mr Y, ather, yn nghyfariod Chwarterol Meirion, « ohyhoeddwyd ef i ddechreu yn rhifynau < Oyifiru Fydd am Rhagfyr, 1889, a Ion. 0 90. Beliach dyma fe wedi cael ei gyhoeddi ÏII bamphledyn ar ei ben ei hun. Yr oedd faodeb Meirion yn dangos ymddiried cc w ?wr yn yr awdwr pan yn ceiaio ganddo w [arilen papyr ar y fath deatyn eyffrous. m ddangosodd golygwyr "Cymru Fydd" e agrwydd cydymdeimlad teilwng o yspryd b, fmra yn y dyfodn!, gan ymgodi uwchlaw y at Ini a'r ofnusrwydd sydd yn rhy fynych yn d! dweddn Cymru Sydd. Y mae darlleniad > iuedd, dii agfarn, ac ya?yriot o'r pamphled sicr 0 a"gfi"O'di pob dyn synwyrol fod ,< WDC wedi derbyn per?tth chware teg ar IIY v Mr Mather. Nid oea yma ymgaxs (J ?yhaa yn fwgMUydysprydamheagaryr p hon fel pe bua.i yn ddyfnach yn y g| tiwedd na'r un oes arall, er hyny gwyneba 8, ithiau yn deg. Cydoebydd fod yma lawer H imheuon yn blino hyd yn nod ddynion da. g, rlh gwrs ni ehydoebydd wirionedd yr ariad disail mai eppil anfoesoldeb yw pob 83 tbeuaeth crefyddol. Dyry atebion bodd- 01, mi dybiwn, i'r ymholiad am achosion wer o'r amheuaeth sydd yn blino dynion C ein plitb. Cyfeiria at yspryd gwyddonol, ._I.I.I ,eirniadol, a sosiaiaiau yr uen, ui/uiuuhu ?d ydynt yn cyfrif am amhanaoth yn R ymaint ag awgrymu mai effeithian ydynt i R chos Deu achosion eredt. A barDu oddiwrth  papyr hwn tueddif Mr Mather i gredu mai £^ iffyg yaprydolrwydd a diffyg cariad dyn- arol a hUDanymwadol ar ran Cristionogion V' iewn enw yw yr ?choamwyaf ?wythtawn J. ambeuon dynion o barth i ddilysrwydd ™ grefydd Gnationogol a'i tbarddiad gor- fo wchDaturio). Pe ceid mwy o Dduw yn g lywydau y rhai aydd yn pco&_an credu nddo ni cheid cynifer i amheu cvmer.&d i, ornwchnatnrio! a Dwyfol ei ?Ifaenydd. ?olouni fedr erlid tywy! wch gwres haul af vn nnig ymlidia oerfel gauafol a thywyn- ?dan gwreaog Haul cy&awndM yn cael eu R, adiewyrcha yn mywydaa dilynwyr Ieau C Nazareth a lwydda yn fwyaf etTeitbiol j 81 -lid yspryd ambeuaeth o'n plith. Dadleua ? lai y ffordd orell i enill amheuwyr ydyw, dv id en melldithio a'u berlid, ond drwy dJ iangos pob cydymdeimlad a u hanhawsder- H i a gofalu am ddangos fod y gwirionedd y Pa mffeawn ni gredu ynddo yn ein gwneyd yn yo ell dynion. Mawr gymeradvirywa yr yspryd cymbectrol r tynerweh a'r cydymdeimlad sydd yn iodeg drwy y parlyr. Cred fod gwirionedd l bod, a s;crwyd(i yn gyrhaeddadwy, acyn ol y ff rdd i'w gvrhaedd a l fwynhan yw irfod teitbio anialwch crasboetb amhen- th yn gyntaf. Os parhewn ni i gyflawni i dyledswyiiau, so nid oes lie l amheu- th parthed y rbai hyny, yn raddol chwelir myl-tu ein hambeuon a daw haul gwir- ledd a sicrwydd i dywynu. Hyderwn yo wr y bydd'i'n hathrawon crefyddol ddar- n y pipvr. Gwna lawer tuagat ladd yr pryd erlidgar sydd mewn pefygl o'i medd- inu. Ar bob cyftif darllener ef gan bob ,beuwr ieuanc a hen, ac ni phetrnawn ddy c yd y hydd iddo, dan fendith Vepryd y irionedd wneyd daioni dirfawr iddynt. '}ro Iris v pamphled yw eeiniog, a cbyhoeddir ;an E. W. Evans, Dolgellan. stre Seren Gomer.— Y mae hwn yn rhifyn gwir alluog. Y mae ynddo amryw ysgrifan o gryn werth. "Dirywiad gwahanfodaeth yn y pwlpud yw testyn erthygl Mr Morris, Treorci. Ysgrifena Mr Humphreys, Felin- foel, yn rhagorol ar Awatin, ei safle dduwin- yddol a'i dylanwad. Ceir hanea Bedyddwyr Cymreig America, gan y Parch Waldo James. Ceir yn y rhifyn hefyd ddarn o farddoniaeth ar Yr Angel dinyatriol," gan R. Humphreys, Wrexham. Yagrifena Mr Morns, Aberystwyth, yn ddyddorol iawn ar hanes Eglwys y Bedyddwyr yn Aberystwyth a'r cylchoedd. Fel arfer y mae crybwyllion llanyddcl y golygydd yn ddysglad lfisus i'r cywrain am wybod hanes pob llyfr newydd wna ei ymddangosiad. Y mae y rhifvo hwn yn hawlio cylchrediad eaog a ddillenia manwl. Yr Herad Cenadol.—Cynwysa y rhify hwn erthyglau ar sofydliad yn Delhi (gyda darlun); Kboddion haelinnus at yr acbos cenadol; Y Genhadaeth ZinanFAidd; Adgot ion amy diweddar Barch J. Jenkins, cen- adwr cyntaf y Bedyddwyr yn Llydaw, i* Nodion y mis. Hydern y bydd i'r darllen iad gyffroi mwy o ysbryd cenhadol yn yr eglwysi. Pulpud Cymru.—Cynwysa y rhifyo hw,, ddariua o Dr Herber Evans a phregeth 0'1 eiddo ar "Bydded ynoch y meddwl yma," & Nid oes eisien dweyd dim am y darlun ond yn unig fod y gwreiddiol yn hawdd ei adnabod ynddo. Hagrir ac anffuifir gwyn, ebau yn rhy fynych mown misolion Cym reig, ond y mae hwn yn ddarlun eywir iiwn o'r D)ct)r. Dirllenaaom y bregeth gydi boddhad anarferol. Y mje yn ymwoeyd a banfod vr efengyl, sef hunan abarth ar ran eeaill. D?agya y pregethwr mai meddu ar y meddwl vma oedd yr un peth beofodol ?. ofynai lesu Grist yo mhob canlvawt. Temtir ni i roddi yma ychydig eiriau ar y perygl a'r golied-o beidio meddu ar yr yspryd huoan-aberthol hwn: Geiriau di- frifol yw y geiriau hyny yn y Silmau, "Panymofyno efe am waed efe a'a cofip hwyot.' Fe ddichon mai rhyw grefydwr ieu-inu a'th welodd di yn dibrisio moddion gras, yn gwneyd mwy o bobman na thy Dduw, fe oerodd ei grefydd, fe syrthiodd i ddfiterwch,-fe fydd inquest arno ar eaaid y Ilpo yna, enaid a drowyd o'r ffordd wrth weled crefyddwr yn byw mewn hunan- foddhad. Fe ddichon mai rhyw wrandawr ieuanc oedd efwedi hir feddwiceisio crefydd, ond fe dy welodd di yn byw mewn hunan- foddbad yn y dafarn a'r gyfeddacb, fe goll- odd yr argraffiadau. Fe ddichon mai rhyw forwyn ieuanc oedd bi, ond fe glywodd rhyw wraig yn adrodd beiau crefyddwyr, ac fe jerodd deimladau crefyddol y ferch ieuanc, icfefu farw yn ddigrefydd. Cufia, wraig I inwyl, pan ymofyno efe am waed efe a'u :06a hwynt." I mae y bregeth yn Hawn o 1 )mau disglaer, ac yn bur nodweddiadol o Lthrylith yr hyawdl bregetbwr. Yn ych- vanegol ceir darn o farddoniaeth gan Iolo Uaernarfon ac adgofion am y P rch Rhobet ?i''im'' HanawchUyn, gan Mr 0. M. ,dw,?rd?, Dylai y rhifyn hwn werthu wrth r miloedd gyda brys. Y Geninen.-Y mae hwn eto yn rhifyn [alluog iawn a gwir dyddorol. Y mae ysgrif r Proffswr J, Morris Jones yn angeuol i'r t ten gyfeiliornad poblogaidd am berthyoas y Jymrya Gomer mab Japhet." Da y gwnai lob cenedlgarwr ddarllen erthygl y Pro- i Feswr Henry Jones ar Anganion Cymru." ) iiolchwn yn fawr iddo am ei ymgais i gyn- i lyrfn teimlad gwir genedlgarol yn ein plith. Lmserol iawn yw ysgrif y Parch H. Hughes r "Berygloo Enwadaeth Grefyddol." Y fi aae yn hen bryd ceisio atal rhwysg yr ang- 2 lenfil gwrthun ac anghristionogaidd. D'fyr iwn yw ysgrif Elfed ar "Diwrnod Tywyll t Offeiriad a'r Bardd." Oad o'r oil o'r sgrifau rhagorol sydd yn y rhifyn ei Ido I lilwriad ar "Philistiaetb Enwadol Cymru" w y ddoniolaf. Y mae saethau a annela yn icr o gyrhaedd y nod. Y mae yn tryw inu r byw, ac ni synem gael ar ddeall fod mryw o'r troseddwyr yn gruddfan, os nad II nt wedi mynd mor galed eu crwyn ag eiddo J rhinoceros ei hun. Ai ni fyddai yn bosibl lei y gyfres yn llyfr ar ei ben ei hun e fwnai darlleniad o'r ysgrifau waaanastb ) wyaig i'n cyfundebiu crefyddol. Gofod a f allai i ni fanylu ar yr ysgrifau canlynol Nodweddion y Pwlpnd Annibynol," gan y arch L. Probert; "Llenyddiaeth Gymraeg Ganrif," gan Llew Llwyfo; ac awdl robryn o waith rodno, ac amryw bethau ,aill o ddyddordeb cyffredinol. Y Traelhodydd.—Pery y Traethodydd lewn dyddordeb parhaus. Y mae y rhifyn wo yn wir ddyddorol a galluog. Ysgrifena Parch David Evans ar y "Y Ddeddf .ddysg Ganolraidol Gymreig, 1889." Y iie hwn yn destyn amserol iawn, ac y mae edi ei ymddiried i ddwylaw medrus a ai lyfarwydd a'r pwnc, ac yn teimlo yn frwd- ydig drosto. Ysgrif ddarllenadwy iawn a4 w eiddo Mr William Lewis Jones ar w Wleidyddiaeth y Talaethau Unedig." Dyry tu !wg glir iawn ar y pleidian politicaidd yn ■ ■ America, ac ni pbetruaaigyfeirio at y I wgrwobrwyaeth ag sydd fel caner yn yau y )rff politicaidd yn y Talaethau. Y fees- d, ers ydyw fod llwyddiant gwlad yn dibynu di IWY ar gymeriad moesol y deiliaid nag ar 1 ffurf lywodraeth, pa mor wych bynag y  ddn. DuUeoadwy dros ben yw yr erthygl I ■" Dr Johnson." Rhyfedd fel y mae y B, jrddordeb yn para yn yr hen wron. Y mae ei Myfyrdraeth ar Roger Williams" yn G 'OWY8 cryn lawer o farddoniaeth. Y mae N uwinyddiaeth yn cael ei chyfran bithau o 01 ■lw yn y rhifyn. Ceir ysgrifau ar 11 ay. eriad," gan y Parch J, J. Roberts; V wrtbwyoebwyr," yn Heb. x., 27, gan y yDi irch R. Morris Lewis; Moeaoldeb y « aibl," gan y Parch D. Edwards; ac "Ar G M"rw," gan y Parch W. Williams. b1 yderwn y bydd i lawer o ddarllenwyr y inedl ymhyfrydu yn yr ymborth iacbas pi rflwynir iddynt ar fwrdd y Traethodydd. M
o YM DEITHAS RVDDFRYDOL "…
o YM DEITHAS RVDDFRYDOL EIFION. yi Cafodd cyfarfod blynyddol Cymdeithas J yddfrydol Eifion ei gynal yo Mhenygrres j dydd Gwener, o dan iywyddiaeth Dr Evan J ioberts, Penygroes, Dsngosai yr adrodd- idarianol fod gweddill sylweddol mewn aw. Am y drydedd waith dewiswyd Mr E. Greaves (Arglwydd-raglaw air Gaar- arfon) yn llywydd am y flwyddyn drly- S idol, tra yr etholwyd Mr W. A. Darbisbire. [r Edward Jones (maer Pwllheli), Dr E. oberts, Mr Casson (Poithmadog), a Mr J. 1 Jones (Criccieth), yn is-lywyddi n. tholwyd Mr Darbisbire yn drysorydd a Mr W 1. J. Williams (Caernarfon) yn ysgrifen- o Id. Dewiswyd y Parch J. Machraeth tø ees i gynrychioli y gymdeithas ar bwyilgor c yngrair Gogledd Cymru. Yr oedd Mr ra ryn Roberts, A S yn bresenol, ac yn ystod di gweithrediadau rhoddodd anerchiad yn I vyn pertbynas ft digwyddiadau y Senedd- bi rmhor diweddaf. Ar gynygiad Mr R. Price ughea, Caernarfon, yn cael ei eilio gan y 4 irch Machraeth Rees, paaiwyd pleidlais o g: oddiiiedaeth yn Mr Bryn Roberts. N
Advertising
FORGET ME NOT. = HUDSON'S SOAP. A Though you Rub! Rub Rub 1 And yon Scrub! Scrub! S?o Cl Yon'tlnndthat CI It's not in your power In the old-fsahioned way B MO uu tu a day What Hudson's  Will do in an hour I £ IiTNever wash, clean, or scour, witheufc o'j ng upson's Soap. A pare Dry 3 m,>, pf K* Hwder. Rapid washiul,. foaming lath; r on :OLMA'S SINAPISM.—The Improved Mu, 5" I PiMter.—SoM by aU Chemists and ?°'? icers; or Post, sevenpeuny stamps oro 01 k-t nf three, to COLMAN'S, 108, CannCa et, LondoB, 5 Ai ME DDYGINfAETH FYDENWOG AT Y GWAFD, ?°ET! NBK7ES AFU, CYLL?,ARENAU HUGHES'S BLOOD PILLS HUGHM8S BLOOD Pltw HUGHES'S BLOOD. PILLS. MEDDYGINIAETH DDIAIL AT Waed Drwg, Scurvy, Cornwydon, i"lefydan v Croen, Clwyfau Mau-yyniau, Uiflfyg Tranl Dyspepsia, Poen Pan, Biliousness, Alu Ddrwa* i,wfnegon, Poea Cefn, C rfifrwymedd, Piuf Y ts, Nervousnesg, Iselder abryd, Coema Clwyfedig. ACHOS TRUENUS YN ABERDAR. neilIduol aIrtnahf i, ch ?ysbysu 0 ( e/faith ryfedd ? gafodd eieh Hu-hes',? Blood arnaf. Yr ZfwM b d yn dioddef Iro" 9 nilyneid gan darddianb p .enus ar fy nwyl.w, breihiau. co"ff, yo y analluog11 weithw 6 mi8 o bob 12; tua dwy a/u..dd yn ol fe whaeth y ctef?d ymaflyd fy ngho sau a'm trae?, nos p?ri i m^iLC g?-thio. Mi a fu'm dan d?ifp? eri yi many?d?? o fewa cyrhaedd, ond yr 011 i d-.?p.?D?' Vr oe Id fy ngluniau yn oichudded.g Saa glwyha a abroen lJydreda'r arogl ya .ny.dd.Mi neb ddyfod i r ty p?b ?red? uad oedd di? g? )fhad i mi byth. Ychvdii? amser yn ol ee?.a fy aa.w i t?ymM?3 Rug Blooda ddfuyddio Gomew Balm. Yr oedd yn ayndol yr etfaith a gawsaiit am f Yr wrf yn 5. o,d, ni welais I ) n fy oes dim nndd\giniaeth tebyg iddynt: mae fy ho1J g!yi.u Vedi eu Kwellhau, maTfy holl gyfansoddiad yn iaoh, grytuus, ti hywiogs ac -r wyf yn teimlo wedi fy ad irwyddu yn fy nghorff am meddwl, ac yn bt,n ,thio y dydd mi gael gwybod am dinynt. Ydwyf, JOHN JONES. 13, Oxford-street, Aberdar. SYR,-Yr ydwyf yn tystiolaethu i bob gairo t uchod. Yr wyf wedi bod yn Ilygad- lyet o'r ase hwn am bum' m!yuedd.- J D. REES, r Congregational M« ini. ster, Aberdar. « H,YD.1D -,0U!f0,b at Glefydau y RHYW FENYW- MUD 0 bob oedran. Anhebgorol Angenrheidiol i Forwyr, Emj, prants, a Theithwyr. Fe ddylent gael eu cymeryd yn y Uwanwyn Elaf, Hydref, a Gauaf. Y '"? twyU gWMad; ??S8?L?.?3?? ?yddu. yn cael d arfer mewn NeM?RaM???yHtiad a'r Pills enwog ,1yn. Gofal r wrth brynu na thwydir chwi. Mynwchweled yr enw, HUGHES'S BLOOD PILLS yn I awn, ac hefyd LLUN CALON ar label gocb ar hub blwoh. Heb hyn. wyll ydynt. 111' bub blwoh. Heb hyn. EtTGHE^'S BLOOD PILLS. 3UGHESS BLOOD PILLS aUGHE&'S BLOOD PILLS Ar werth gan bob Chemist drwy y Deyrnaa m la lie, 2s 9 •, 4s 60. Drwy y Post, Is 3c,. a Ile, a 4s 9c, gan y perchenog JACOB HUGHES, Manufacturing Chemi-t, Penarth, Cardie, LGENT YJf AMERICA :-R. D. WILLIAMS. Chemist PI mouth, Penn. pHOSPHODYNE DR. LALOR, n Bum Mlyneda ar Hugain sydd wedi cynhale iw da drwy'r holl fyd fel yr anig Feddyginiaeth iyogal, Fm.1 iiriedlawn, a Phosphoraidd a ddar- iQtyddwyd erioed er gwellhad oarhaol anmhar- id yr Ymenydd Parlys, Ditfyg Cig, Breudd- v11od f j -ni*, Urfyddiad anamserol y Qalln- dd ii/' f i, 1 phob mathoaflechydarorganan- IIYD dibynu ar effeithiol* 7 ) "I a "d4 yo rhoddl Hvwyd. Y mae yn Owella Diffyg Treuliad a Chlefyd yr Yagyfaint a'i Galon. Gwella Abechydon yr Ian a'r Afa. Gwella pob annhrefn ar y (iwse 1. Owella Ddiffyg Treuliad a Diffyg Archwaeth, Gwella Dirfodedigaeth a Owendid C. ffredinol 4 gofala am roddi yr o'i o'r Orgamu Bywyd- ol mewn trefn. Y mae effeithiau y Feddygin;aeth phosphor- 1 Id werthfawr a satonol yma ar Wendid Gieuol ) anhwylderau cyffelyb yn gyflym a pharhaol, y mae'r holl I)e mladau Annymuuol ac Ar- yddion Poenus yn diflanu mor gyflym nes sliosi syadod. :)]aUSPHODYNE DR- liALOB grea Wlybwr Gieuol newydd a Mater Y dd wy gyflenwi y gwaed &'r Elfen Py dol Dry- .wy hoipho craidd a P w, wy,t yi menydd ei hun,' a thra yn ddyuuuol i'r ar- =tyh a'r ytmog, ni phaela bytb a Pbmo a hewychu y Gwaed, ac adnewyddu yn Uwr menydd, Giau, a'r Gewynau. Y mae ei tltreithl 3. yn rhyfeddol i. w canfod o'r dydd oyntaf ar.1 ddefnyddio, drwy gynydd anarferol yn nerth J ewyuau a'r Meddwl gyda theimlad o Wroldeb, rt, a Chysur, i'r byn JU y claf am gyhyd 0 naer mor anghynetin, c vellheit yr organau at •ew xoy Bwyd. Y mae yr Archwaeth yn cyn- a yn rhyfeddol. Y mae y Coluddion yn dyfoa I fwy rheelaidd, Cvsgur yn dawel ac adfywiol. aw y Gwyneb yn llawn,y Gweliisau yt gochioa,, Llygaid yn ddioglaer,y Croen yn glir so taony wallt yn gryfach, yr hyn sydd yn daugos mor, lry8Íg yw ei weithrediad ar Organau Bwyd. MILOEDD o dystiolaethau anwadadwy 0 bob irth o'r lIyd, ac oddiwrth yr Avrdurdodaa ^eddygol, y rhai sydd yn profl yn derfyuol y Dy rniad Cytfredmol nad oes yn y byd gwyddoiioi ymcbwUlad Ddarpariaetb Phosphoraidd .aral1 edi derbyn uymaint o glod a chydnabyddiaelh Gwerthir mewn Potelau am 48 6c gan bob fiff lydd drwy'r byd neu a anlonir 1 unrhyw faa- rydaiB Fawr ar dderbynial P. 0.0. oddiwrth RVR. LALOR'S PHOSPHODYNB \J LABORATORY, HAMPSTEAO. LONDON N. W. MFUDIAffiTH T'R WKRIN^IAETH ARGENTAIDD. 7 MAE y Swyddfa Hvsbysol Argentaidd L yn Llundain, 22, Great "eore.street. Westminster, yn awr yn barod i roddi Dwy TU Deithiau Cynorthwyol i'r Weriniaeth Argen- idd yn unig i Amiethwyr Tywysogaeth vmru, gyda neu heb deulu. Y mae y Llywed. eth Argenta;dd yn cyry-e gwertha iddynt roedd da am brisiau isel. Y mae yr ariani tel eu tala yn < 1 gan yr ymfudwyr mewn dwy rnedd a haner, drwy daliidui bob haner wydyn, o' u glaniad yn Baenos Ayres. Gellir cael ffarfiau ynholiadol un ai yn yr ?entil Information Offi je, Llundain, nea m Dr&?noddwr y Weriniaeth Argentaidd yn ghaerdydd. T HOLL FETHODISTIAID CYMRU A THREFYDB LLOEGR. DLOFN COFFADWRIASTFOIi AM Y DIWEDDAE ENWOG AC ANFARWOT, AKCHEDxQ JoHV PRlOlfLlí!J. AMLWCH. '1 waith olaf P gwortbfawroceaf i'r 19- ? 'HANES MET?DI?AE?HM?' sefydliad cyntit, ac am 150 o flynyddo,-d isy pyfrol bardd yw 4s., trwy'r post 4a 60 d cynygia y cylio-dd-r-am ycbvdia iser-ei gwerthu am 2s. 6c., neu yn ddf ul trw) y post, ar dderbyniad Posta dot am 3s. D. JONES, Publisher, Caxton HOliK nlwch.