Y Genedl Gymreig

BETHEL, ARFON. I DicHOumai nid annerbyniol genych a fyddai cftel ambell i ohebiaeth o'r pentref cynyddol hwn. Y mae yma lawcr o siarad am eich anturiaeth gyda y Oenedl, a diau genyf os ca gystal cefnogaeth yn mhob ardal ag a gaiff yma, y bydd yn fuan iawn yn brif gyhoeddiad yr iaith Gymraeg, ac uwch ei gylchrediad nag odid un newyddiadur Cymreig yn y'byd. Llwyddiant iddo. Rhag ofn em bod yn myned yn faithach na'ch terfynau gyda'r rhagymadrodd, dechreuwn ar yr J: hanesion. BRASS BAUD.—Gan fod cynifer o chwareuwjrr ojEeryiiau pres 3-n ein hardal, oni fuasai yn beth hardd ffnrfio brass band yn yr ardal- Nid oes yma unrhyw sefydliad, megys darllenb" neu "lyfrgell," ac am hyny oni fuasai yn werth def- nyddio ein haniser hamddenol mewn dysgu eerdd- oáncth offerynol. Cymered yr icuenetyd hpi at en hystyTiaeth, a bydded iddynt ffurfio band am y wobr yn Eisteddfod Caernarfon. YR YSGOL DDYDDIOL.—Fel y mae'n K-ybyddus, y mae ein diweddar ysgolfeistr Mr W. J. Williams, wedi cael ei ethol yn Ysgrifenydd Undeb Chwarel- wyr Gogledd Cymnt, a thrwy hyny wedi gorfod rhoddi i fyny ei wasanaelhfelysgolfeistr ein hardaL Y mae ei o?piydd wedi ei apwyntio, ae wedi deeh. rcu ar ei waith. Caffcd nerth i lanw'r swydd yn deilwng o'i flaenorydd. GWLEDD A CHYSTADLEUAETII LENYDDOL.—Dydd Sadwrn diweddaf, cafodd holl aelodau Ysgol Sab- botnol Saron, e.t gwala a'u gweddill o wledd rag- orol a barotaeid iddynt. Gwasanaethwyd wrth y bjTddaugany boneddigosau canlynol: MrsOwe118 a Mrs Hughes, Tanyffordd; Mrs Evans, Sr.:on Miss Ann Roberts, Tyddj'nyfelin Miss Elisabeth Jone3, El-wfforch; Miss Anne Hughes, Gongl Ddu; yn nghydag ainryw foneddigesau ereill. Yn yr hwyr eafwyd cyfarfod hynod o hwyliog dan lyw- yadiaeth y Parell Hugh Jones (W.), Cae.-narfon. F-iiillwycl gwobrau gan y rhai canlynolD. Owens, Tanyffordd H. Roberts, Tyddynyfclin Anne Hi.ghes, Gongl Ddu; Elizabeth M. Owens, T.uij'ifordd; Elisabeth Hughes, Gorgl Ddu; a Jane Jones, Saron. Canodd Mr Edward Hughes amryw weithiau yn lij-nod o swj'nol. Cafwyd an- erehiad barddonul ar yr achlysur gan Mr Jlcses Owtiis, yn nghrdag ar.ietii for a phwrpasol gunjMr B?YidWillit?ms. Ar ol talu diolchgarwch i'r Uyw- ydd a'r bemraid, ter^iwj-d un o'r cyfarfodvdd ditiTaf a gawsom erioed. Homo W1.. I

CAERGYBI. LLYS ylt YNADON.—Dydd Lluu diweddaf, dyg- xv-yd tri morwr dieitlir i fpiy am fod yn foddw ac j'mladd n'n gilydd, ddydd Sul, a dirwywyd hwy i 2s 6c a'r costiiu.Am oddef i'w fawcli grwydro ar y ffordd fltWr, dirwywyd John Jones, Ty'nllan, Llanddeusant, i2s 6c a'r costau.—Gwys- iwyd Mrs Wynne, Cambriun Vaults, am beidio ymddangos mewn llys blaenorol gyd, thrwvdded. Ysgrifonwyd y dyfaruiad diweddaf yn ei herbyn ar gefn ei thrwydded.—Daeth y Cadben Hughes a ehyhuddiad yn erbpi arolygwyr y ttordd tawr yn mhlwyf Llandrygarn, eu bod yn eaniatau i'r ffordd i gael ei cliadw mewn cyflwr peryglus. Fe1 yr ydoedd ef (yr achwynj-ddf yn myned adref o Fangor yn ei gerbyd, ar noswaith dywell yn ddi- weddar, tarawodd yr olwpi yn erbpi pentwr o gerig yn oclir y ffordd, a thaftwyd of allan o'r cerbyd, ac anafwyd ef yn ddirfawr. Aeth y ceffyl yn ei flaen gyda'r cerbyd, a gorfu i'r aehwjTiydd gerdded y gweddill o'r ffordd adref. Dywcdai yr arolygwJr nad yn eu phvyf hwy y digwyddodd. y ddamwain; a goliiriwyd )"1: aclios, fel y gtdlai yr aeliwj-nydd fyned gyda hwy i ddangos y fan. Y BWlwn LLEOL.—Ychydig tisoedd yn ol, gwnaed cynrgiad i Fwrdd Lleol Caergybi, gAn Gwmni y London & North Western, ar iddynt drosglwyddo cei (quay) perthjTiol i'r dref iddynt hwy, gffn ei fod yn anliebgorol iddynt hwy or cario yn mlaen y gwaith helaeth sydd ganddynt i'w orphen. Saif y cei a enwyd rhwng y rcil- ffordd a'r mor, a'i rediad o ymyl Bout vdu hyd at y llidiart sydd yu arwain at longau y cwinpeiir. Cynygia cwinni y railffordd, mewn ad-daliad, ad- eiiadu cei arall at wasanaeth y dref, yn Parry's Island, neu fel yr adwaenir y lie j"11 gyffredin, Turkey Shore." Peuderfynodd y Bwrdd Lleol ar fod iddynt gydapiio a'r cuis, hob ymgj-ngliori a'r trethdalwjT; a gadawyd llawer o'r trethdal- wyr mown porffaith dywyllwch yn nghylch yr aehos. 3fewntrefn i wneyd y pwnc pi amlwg, ysgnfenodd un Mr H. Thompson, o'r dref hon, lythvrau i un o baparau neivj-ddion Soisnig, ac yu un o'r llythjTau dywedai oi fod yn prisio gwertli y oci i tua thri ugain mil o bunau, ae y dylai yr arian gael eu talu gan gwinni y rticilfforCLd am dano, gan na fydd cei cyffclyb i'r hwn a fwrieclir adeila,du JTI ei le yn uUllmLh o nerth i'r dref, gan ei fod yn inhell allan o gyliaedd, ac ar gordd yr agerlongau pan yn mynod allan ac yn dod i mewn i'r porth- ladd. Bu y Uythp-au yn foddion i !or 11? id deall Ilawer o dngolion y dref, a bwriedir yn fuan gj-nal cyfarfod eylioeddus, i'r dyben o gb-wod llais y trethdalwjT ar y mater, a gwj'bod a Flynt yn cvmeradwyo gwaith y Bwrdd Lleol yn pasio y penderfyniad ar eu cyftifolclob eu hunaiu. CLADDEDIGAETII Y DIWEDDAR blit R. T. PARRY. —Cpnerodd claddedigaetli y diweddar Mr It. T. P-,trry, Bryn,-oleii, Caergybi, le ar y 9fed eyfisol. Bu farw y boneddwr hwn JTI gydmarol ieuanc, yn badair ar ddeg ar liuuain oed. Peuodwyd ef pi ustus heddwch yn y flwyddyn 1874, ac efe ydoedd yr unig heddjTiad yn Nghaergybi. Cymeradwy- wyd ef i'r swydd hon gtu 3-r Anrhydeddus W. O. Stanley, Arglwydd Raglaw y sir. Cychvrynod(i yr orymdaith angladdol am ddau o'r gloch yn y drefn a ganlynDr E. T. Hughes, a Mr S. J. Griifitli, yn cael eu diljn gan l^ifer o weithwyr yn ngwasan- aeth Mr Wm. Williams, Tan-p-efaii; y corph; cerbyd yn cynwys Mrs Parry (gweddw y diweddar Mr Parry), Mrs Evans, Caerfpddin (chwaer), a Mr L. A. L. Evans, a Mr E. L. Evans, Caerfyrddin (neiaint); y boueddigion canlynol bob vn ddau :— Mr H. G. Hughes, ilr W. Johnson, Mr C. B. Elliott, Penrhos Bradwen; Mr J. Ll. Griffith, Vrondeg; Parch W. Griffith, gweinidog yr Annibj-nwp, Parch Hugh 'Jones, gweinidog y Meihodistiaid Calfiuaidd, D. C. C. Owen, a Mr Edwards, N. and S. W. Bitnk; wedi liyny cerbyd pi cj-nwys gweinidogion Bryngoleu." Gwasanaeth- wyd yn yr eglwys gan y Parch Dr Briscoe. Pan y dodwyd yr arch yn y bedd gosodwyd blodeu plethedig arno gan lirs Parry a Miss Jane Owen, Defnydd yr arch ydoedd derw caboledig o wneuth- uriad meistrolgar Mr W. Williams, Tan-p-efail. yr hwn hefyd a drefnai yr orymdaith angladdol mewn modd deheuig.

CONWX. CYFARFOD ADLONIADOL.—Nos Ferclier, Chwefror 14, cjTilialiwyd cyfarfod o'r natur yma, yn Ysgoldv Capel yr AnuibyiiwjT. Llywydd, y Parch. John Roberts, (J. R.) Dechreuwyd trwy ganu ton GYll- ulleidfaol, yna aed yn mlaen fel y canlyn:—dar- lleniad gan Miss Mary Williams; Triawd, Mr O. Evans a'i gwinni; Cystadlauaeth mewn darllon, goreu, Mr Evan Jones Can, Miss Mary Williams Adroddiad Seisnig, Mr D. W. Morris, Lerpwl; Darlleniad, Mr William Jones; Can, Mr Isaac Jones; Dadl, Mri W. Jones ac Evan Jones Tri- awd, Mr 0. Evans a'i gwmni; Cystadleuaetli mewn darllen, goreu, W. E. Jones, D. R. Davies, a W. Jones, jmgyfartal; terfynwyd trwy ganu yr Anthem Genhedlaothol. Dylid crybwyll fod nifer o gyfarfodydd o'r natur yma wedi cael eu cynal yn ystod y gaiiaf 1 amcan pa rai yw dyrcliafu chwaeth a meitliriii ysbrydj i gymeryd rhan mewn cyfarfodydd cyhoeddus yn ieueuctid y dref, etc y maent wedi llwyddo i raddau helaeth, oblegid ceir, yn mhob cyfarfod, ganeuon ac adroddiadau gan rai lied ieuaine. Pwy a wyr nad all y cyfar- fodydd hyn fod yn ris gyntaf i enwogrwydd i amryw.

CBICCIETH. ERBYN heddyw dyma'r Genedl yn ein dwylaw, ac yn wir, newyddiadur braf ydyw hefyd, am geiniog. Y peth cyntaf a dynodd ein sylw ydoedd Colofn Cymru Fu," ac mewn givirionedd, os caiff hon y gefnogaeth a deilynga, 'does dim cWestiwn na bydd yn sierhau i'ch Ctmedl lawer 0 lwyddiant. Dosbarth arall sydd yn cael eu cyn. rychioli ydyw, y. digrifol; .parliaed "Oliver Jenkins," i jrmfflamychu fel yr ydym yn ei gofio amser yn ol. Dymunwn lawer o lwyddiant i'r anturiaeth, a chaffed y Genedl Gymreig hir oes i wasanaethu y genedl, yr hon y daeth allan yn ei henw. TRADDODIR DARLITH, gan Cranogwen, rai o'r nosweithiau nesaf, yn y lie uchod. Ond y mae un pathag sydd yn ymddangos yn dywyll mown oys- ylltiad a'r elw a ddeillia oddiwrth y ddarlith hon, .gan nad oes ar y tocynau ddim yn nghylch hyny. Ai gwir a glywsom, mLli, at gael dfliai i'r plai't tloaion sydd yn mynychu. yi- Ysgol Sul a gynhelir yn Ysgoldy y Bwrdd; os felly, pa bc-th a ddaetii o'r Doreas Club," Wys ? Pic, II C 11 am, anaid," ydyw arvfyddairy Bwrdd Heel, gyda gwellhau y Syrdd ar yatrydoodd. Genir gweled yn hawdd beth ydyw acfylU? pob teuiu sydd yn em tref, ac yn neillduol beth ydynt o ran eu syniadt.u politiraidd a1 chreffddol os edrychwn ar weithrediadau1 y bwrdd hwn. Yr ydym yn sicr na bydd eu camrau mor fras pan y bj'daart yn dod o gwippas i gasgu y dreth. Bu y swj-ddog neu y swyddogion hyny sydd wedi cu penodi i of all am hyn, yn ddigon doeth i ofalu am fod ca plant hwy yn cael eu bedyddio yn gj-ntaf. Os ydym i CIKIU trcth at y gwelliantau hyn, gad- cwcli i ni gael 3-r un chwarcu teg 3-11 y mwyu'iad o honynt. Y NEWS ROOM.—Dymunwn alw sylw y trigol- ion, yn enwedig JT ieucuctid, at yr ystafeU bydd mor gyfletlö iddjiit, i fyned iddi ar JT adeg hon o'r flwyddyn, yn neillduol y merwjT sydd yn di ;wydd bod ud,ef, lie Y.gailent gael gwybod bob dydd pa le y bydd braidd pob ilong, a llawer iawn o bethau gwe-,tfifawr iddy-nt hwy, mewn eysylltiad a'r mor. Grc.;yn garw os oes yr un o'r dosbarth hwn yn gomedd eyfrinu at gynal y fath sefydliad. Oliid ydyah yn cofio JT adeg, pan y byddai rttid mync-I mor bell a Porthmadog i holi yn nghylch llougan, os byddeat ychyilig yn ddiwcddaraeh yn dyfod i'r porthladd nag arfer. Ond e.'byn hyn, dyma ni ya cael gwybod trwy gyfrwng y mewn diwrnod neu ud'-ii, pan fydd ilestr gyda rhy-wrai o'n pevlli- j'a.isau yuddi, wedi cyrhaedd i'r porthladd pe'J.— Golubudd.

DINITYCH. Drwg genym liygbysu fod pwyllgor ysbytty Diu- bych yn eucyfarfod blpiyddol a gynhaliwyd yr •svytlinos ddiweddaf, yn gorfod cwj no fod treul- iadau y flwyddyn yn fwy o 200p l1a'r derbjTiiadau. Y CYNGOK TREI OL.—Dydd .Sadwrn. cyuhaliwyd cyfarfod neillduol y Cj-ngorTrefoS, i'r dibenobrpiu tir at gj nai y Smithfield. Cymerodd dadl gyaes le. Cynygiwyd y Glas Meadows (11J o aceri), a-n 2,300p, tra y gofvnwyd am dair accr yn ymyl yr orsaf, 2,250p. Cynygiodd Dr Pierce fod iddjTit brvuu y Glas Meadows, a phleidlcisiodd naw dros y cynygiad, a saith JTI orbyn.- Cymer dyddoideb mawr yn yr aehos gan drigolion y dref.

DOLBENMAEN. YMRYSONTA AREPIQ.—Dydd JIawrth Ynyd oedd dydd cynhaliad iT ymrysonfa uchod, yn ngliae [r Owen Roberts, Plas Dolbenmaen. Noddwp y mudiad oedd Mr G. H, Owen, Ymwch Plas, yn ngliyda a phrif amactliwyr y cymydogaethauj a'r baruwjT oedd Mr Avilliam Jones, Rliostlican, Caer- narfon, a Mr William Jones, ieu., Tj'ddyn Mawr, Llanaelliaiani.—Daeth tairir ddeg o weddoedd i'r maes i ymgystadlu. Pedair awr o ddaliad a gan- iateid yn ol yr hpbysiad blaenorol, ond gan fod y ;gwlawo¡;ydd yn disgyn mor drwm a dibaid drwy gydol JT amsar, gwelwyd fod yr amser rhagbenod- edig JTI rliy fyr at y gorchwyl. Beth bynag, erbyn tun dita o'r gloch yr oedd y gwaith ar ben,a'r bam- ,wyr ar v maes Y11 llygadu,mcsur, ac yn satliru ar y cwysi, iiin dd: falti pwy allai fod y goreu. Ar 01 boddioni eu hunain allan a hwy o'r cae gan gvfeirio tuwr Plai,yri cael eu dilyu gan luaws mawr o bobl, pob un o ba rai yn ddiau oedd wedi ffurfio barn iddo ei hun. Wedi cphoedd y Plas, cynicrodd Mr William Jones, Rhosdican, ei bwlpud ar gareg las oedd yn ymyl i gyhoeddi y (Idedfryd, yr hon oedd fel.y eaalyn:—Dosbarth cyntaf—laf, Gaer- wen. Jolin Pritchard (mab), gwobr, 2p, 2il, Tu- hwnt-i'r-afon, Daniel Evans (mab), gwobr lp 10s. 3ydd, Llwynpafon, Edward Llewelyn fmab) gwobr, 15s. 4ydd, Hendy. Griffith Roberta (mab), gwobr, 10s. 5ed, Ystmncuddiedig Mawr, William Roberts (mab), gwobr 5s.—Ail ddosbajth—laf,Ys- tumcuddiedig peilaf. Owen Evans (gwas), gwobr, Ip 10s. 2ii, Ty Cerig, Owen Jones (gwas), gwobr, IBs.—Cawsant oil, oddigorth un, yr hwn oedd yn annheilwng o'r drydedd wobr 111 yr ail ddosbarth, uchel ganmoliaeth gau y beirniaid. Trefnwyd ar gyfer yr anturiaeth yn hynod ddeheuig gan fon- eddigion y gymydoglwth, Ar 01 gorphen y gwaith cafodd y pwyllgor a'r cystadleuwyr giniaw blasus ae ymddiddanion difyrus yn Plas Dolbenmaen. Wedi hyny ymadiiwodd pawb i'w cartrefle heb i ni glywed am ddim annymunol yn cymeryd lie. Hon oodd y gystadleuaeth gpitaf o'r natur ymit yn y cwmwd hwu, a chan idtli droi allan mor lwyddiaunus, fe femir y cpilielir hi JTI rhoolaidd bob blwyddyn.—Glan Dwyfor.

DYFFRYN NANTLLE. TALYSAUN-.—Pwnc ag sydd yn tynu sylw mawr yina y dyddiau hyn ydyw Dadsefydliad yr Eglwys oddiwrth y Wladwriaeth. Y mae wedi dyfod yn bWllo y dydd yiiia er's tri neu bedwar mis bellaeh. Bu brodyr penodedig gan Gymdeithas Rhyddhad Crefydd pi darlithio i ddechrou o blaid dadsefydl- iad. Wedi liyny bu y brodyr gwrtliwpiebol (yr EghvyswjT) yn traddodi eu barn ar yr ochr all. Ar ol hyn, cymerodd y Parch E. Gurnos Jones y pwnc mown llaw, ac yn mhen ychydig wythnosau oaw- som ddarlith odidog ganddo ar y "Degwm," Yn wir byddai pi^dreat i'r holl ardaloedd ei chlywed. Yn hen. tair wythnos wed'pi, cawsom ddarlith drachefli ganddo ar "Offeiriadacth Aaron ac off- eiriadaeth Ham VIII." Yr oedd y cynulliadau mawrioii yn proii yn eglur beth yw barn trigolion y lie hwn ar berthpias yr Eglwys a'r Llywodraeth. Nos Fawrth diaveddaf, traddodwyd darlith fcl at- ebiad, meddir, i ddarlith y Parch E. Gurnos Jones, gan y Parch Williams, curad. Y mae yn dda genym weled fodpoblvrardalhonyngallugwrando ar y dJwy oclir yn traddodi eu barn, ac yn ym- del" ya mor foneddigaidd i'r naill ochr a'r llall. Y maent, trwy hyn, pi cael goleuni ar y pwnc o'r ddwy ochr, ae 3iia gallant farnu drostpit eu hun- ain, pa ochr sydd ar p iawn lwybr, er hyrwyddo achos y Gwaredwr yn mlaen. Nos Iau, y 15fed cynfisol, cawsom wledd gerdd- orol o radd fichcl, sef budd-gyngherdd i Mr R. D. Thomas, Penygroes, gwr icuauc o gorddor addawol iawn, yr hwn sydd Y11 awr yn derbyn ei addysg gan Pencerdd Gwynedd, Caernarfon. Yr oedd y cyngherdd hWll pi un o'r rhai goreu a gawsom yn yr ardaloedd hyn er's llawer o amser. Dygwyd y gweithrediadau yn mlatn fel y oanlyn :-1, Selec- tions gan y Nantlle Yale Brass Band. 2, Can, Yr eneth amddifad," gan Miss Williams, Caer- narfon. 3, Anerehiad gaii Llew Llwyfo. 4, Can, Nvomens Wedding Song," gan Mr Ed. Owen (lorwerth ap Owain), Talysarn. 5, Can, Bcdd- gelert," gan Miss Maggie Jones, Ruthyn. 6, Deuawd ar y piano gan Pencerdd Gwynedd a R. D. Thomas. 7, Can, Y Fam ali Baban," gan Mr Llewelyn Jones, Caernarfon. 8, Can, Yn iach iti Gpnru," gan Miss J. Morris, Penygroes. 9, Penillion gan Llew Llwyfo. 10, The Sleigh- ing Song," gan yr Hyfrydle Glee Society. Y maey gan hon yu un o'r rhai mwyaf hwyliog cafodd y cor encore byddarol. 11, Anerehiad gan Dewi Glan Dulas. 12, y Band. J3, Can gan Miss M. Jones, Ruthyn. 14, Can, I fynu'r elo'r Cymro," gan Mr Edward Owen. 15. Deuawd ar y piano gan Pencerdd Gwynedd a Miss Maggie Jones. HI, Can gan Mr Llewelyn Jones, Caernarfon. 17, Deuawd ar y piano gan Pencerdd Gwynedd a Mr R. D. Thomas. 18, Can gan Llew Llwyfo. 19, Can, Hen frvniau fy ngwlad," gan Miss Wil- liams, Caernarfon. 20, Can gan yr Hyfrydle Glee Society. 21, Y Seboni. Llywyddwyd gan y Parch E. Gurnos Jones. Rhoddodd y cantorion y bodd- lonrwydd Uwyraf i bawb. Yr oedd yr adeilad eang yn orlawn o wrandawp. Da genym weled y fath s61 dros gefnogi talentau yn cael ei ddangos yn yr ardal.—Gohebydd,

OWRECOAM. ETHOLIAD Y BWRDD YSGOL.—Llwyddwvd i gael tail', allan o'r pump etholiad a gjTnerodd le, heb parysonfa. YI1 Brymbo, yr oedd jma ehwech 0 enwau am bump eisteddfa ond tj'nodd Mr John Owen yn ol, ac y niae'r bnv-dd yii cael ci wneyd i fyny bedwar hen aelodau a Mr Boaz Jones— tri Ynmeillduwr a dau Ge'dwadwr. Yn Bersham, allau 0 ddeuddeg ymgeiswyr am saith eisteddfa, tynodd pump yn 01, ac y mae'r bwrdd )'1 cael ei gyfansoddi Yb,,nedUgi.n csnlj-nolMri Hugh Jones, S. T. Baugh, Griffith Jone?, Joseph Jones, Thomas Roberts, John Tudur Rogers, ac A. Williamson. Mae pedwar o'r rhai hjTi JTI rhai newyddion: cliwech yn Hyddfryùwyr ac un Ceid- wadwr. Parha ¥1' Mathews i eislcdd dros Ber- shaai. Yn Ruabon yr oedd pj-mtiieg o ymgeiswyr  th 0 "Eg lwy,,wyr tt am saith o eiateddlectdd,—saith 0 EglwYHwyJ.' Il saith o Ymrelllduwyr, ac un Annib) Ilwr.

LLANDUDNO. Yn ddiweddar darfu i asiedyddion Llandudno sefyll a1'an am godii'd o 6c jn y dydd 3-11 eu cj-f- logau, yr hyn a ganiatawyd gan.eu meistri. ar yr ainod fod y dpiion i weithio 3-11 ystod y gauaf o haner awr wedi aith yn y boreu; lij'd bump JTI y piydnawn. Gwrthwynebodd y dynioIl hyn yn egifiol, gau ddatgan y mjTient weithio am JT un faiat o oxiau drwy y ilwyddjTi, ae i gael noswvlio pan elai yn rhy dywyJl i weithio yu y gauaf. Nid oedd y meistri yn cydweled a hyn, a'r canlpiiad fu i'r dydion sefyll allan yr wj-tlmos ddiweddaf, ond o'r diwedd cydspiiodd y meistri a'r telerau, ac y mae y dyniou wedi dychwclyd at eu gorch- W-Tlioll. Cynaliwyd cyfarfod ddydd Mercher i ystpied y priodoldeb o gael bwrdd ygoI i blwyf Lliiirhos, rhan o ba un sydd yn Llandudno. Dywedodd Mr William Tliomas, garddwr Arglwyddcs MostjTi, ei fod wedi ei awdurdodi i wneyd yn hysbj s os peilderfYili i gael y bwrdd i Lanres, na osodir yr ysgol sydd yno pi bresenol o dan y bwrdd. Mae yr hyibysiad YIDa eisoes wedi gwneuthur riwed i ragolj-gou y bwrdd, a chydnabyddir hi fel gweith- ,,e d i  æd i wrthwynebu sefydliad y bwrdd.

LLANBERIS. CTFAUI'YDDODD Uanc ieuanc o'r enw Johu W. Owen, Pentra Castell, a damwain ofidus yn Chwarel Dinorwic yr wythnos o'r blaen, pryd )7 an-ifodd oi goes yn ddrwg illwn. Da genym ei fod yn gwella Yll rhagorol o dau ofal Dr Hughes, meddyg y gwaith. Bu Panorama rhagorol iawn yn cael ei harddang- 09 yn ein Neuadd Gylioeddus nos Lun, y Bfed cyfisol., pryd y dneth cynulliad parchus a lluosog YI1 nghyd i fwpihau y golygfeydd ac i wrando y ddarlith eglurhaol o honi. Darluniau o pngji-ch- oedd a hyntoedd Dr Livingstone pi Affrica yd- oedd, a eicrheir fod y darluniau yn rhagorol, ao JTI llawn bywyd. Canmolir sylwadau eglurliaol y ddarlith hefyd pi anghyffredin, fel y teimlwyd ar y diwedd fod dwy awr neillduol o ddifyr ac addysg- iadol wedi eu treulio. Yr oedd y drefu a'r gwedd- eidd-dra hefyd yn rhagori ar JT hyn geir y rhan amlaf yn y neuadd hon. AoEiLAnwYii y neuadd, yr hon r-ydd pi farch- nadle yn v gwaelod ac ystafell gyfleus at gyfar- fodydd i fpiy, gan gwmni fel anturiaeth fasnachol. Hyd yma, pa forId bynag, methiant fu, a hj-ny i raddau mawr oblegid anmharodrwydd JT ardalwyr i m d cj-frauau fel ag i wnyd ei holl elw yn II ? i ;? riti)dilw,?-r. Y mae ymdrech ganinolwy yn cael ei wneyd yn bresenol i gael gan y trigolion gyfranogi yn twy cj-ffredinol yn yr anturiaeth. Byddai hvny pi debvgol o beri iddi droi allan yn 'I'v' d(Ilt' yn gystal a chadw ei llj-wodraethiad (1,?.,Iaw cin hunain or atal cyfarfodydd am- hen. a lIyedig rhag cael en cynal ynddi. Yn y cyfarfod a gynaliwvd nos Tau diweddaf, ymddeng- ys mai lied amfaidd y mae y mudiad yn myned yn mlaon, ac fod yr hyn a wnaed yn amodol ar fod y gwaith da yn cael ei orphen. Yn uiffyg gwneyd hyn yn effeithiol, bydd yr adeilad mewn perygl o ddyfod i feddiant personau na phetrusant pa ddefnydd i wneyd o hono er eu lielw personol eu hunain. Hyderwu yn fawr y llwj-ddwn trwy tin deb a ehydweithrediad i atal trychineb anffodus o'r natur yYla, Y RwnnD YSOOL.—Nos Wener, y 16eg cyflsol, cpialiodd y Bwrdd ei gvfarfod bljTiyddol yn y y Nant Uchaf dan lywyddiaeth Mr D. P. Williams, is-gadeirydd y bwrdd, yr hwn a sylwai fod yn llawen ganddynt gyfarfod cyfeillion y Nant dan amgylehiadau mor hynod o ffafriol, a'n bod fel bwrdd wedi dod JIlO i roddi ger eu bron (1) Ad- roddiad o ansawdd yr ygol; (2) Adroddiad o'u gweithrediadau eu hunain (3) I gyflwvno gwobr- wyon i'r plant am deilyngdod; ae yn (1) i geisio enyn zel adnewyddol ynddvnt hwythau dros addysg eu plant. Wedi cael sylwadau ymarferol a da am.werth addysg, adgoffai Mr Williams ni am honiadau ucliel y Bwrdd ar ddechrcu cu tymor nad ymfoddlonant hyd nes sicrhau ysgolion elfenol 0 r radd uchaf, ac fod pi llawen ganddo hysbvsu ar sail tystiolaeth Mr Watts fod hyny wodi ei gp- haodd.—Y Parch J. 0. Jones, ysgrifenydd y Bwrdd, yn nesaf a ddarllenodd adroddiad diw- eddaf y Llywodraeth am ansawdd y Nant Peri* Board School, yr hwn sydd fel y ciiilyii Tlits school has passed a good examination in the ele- mentary and special subjects." Rhoddodd i ni hefyd olfeniad inanwl o ystadegau yr adroddiad. Bwm y Grants eniUwyd ydoedd GSp, yr liyn nad yw ond 2p yn llai na llynedd, pryd yr oedd y Giants am 17 mis. Cyfartaledd y presenoldeb am y flwyddpi ydoedd 80, o'r hyn v gwnaeth 73 eu hamser ac y cyflwpiwyd 63 i sefyll arholiad. Yna sylwai Mr Jones fod colled yr ardal pi Up mewn arian yn unig oherwydd esgculusdra rhai rhieni yn anfoniad cu plant i'r ysgol yn gyson, ac y byddai yn deg cael adran yn y ddeddf addysg i orfodi y dosbarth hwn o rieni i wneyd y golled i fyny. Yr oedd y passes mewn darllen yn 100 y eant, mewn ysgrifenu 3-11 85, ac mewn rhifyddiaeth yn 84, yn gwnoud 9o y cant ar yr holl gangheuau. Galwyd am air yn nesaf oddiwrth Mr Griffith D. Griffith, Llwyn Padam, yr hwn a gyflwpiwj-d i sylw fol y ffyddlonaf o aelodau y Bwrdd, a'r hwn sydd wedi gwncyd mwyaf dros addysg yn Llan- beris o neb. Rhoes Mr Davie, er dda i'r awch sydd mewn rhai rhieni i longyfarch dydd pen blwydd ou plant yn 13 oed, fel pe byddent yr adcg yna cael eu gollwng yn rliyild o fliu gaethiwed. Anogai hwy i edrych ar yr orfodaeth sydd aniynt fol rhwymau cariad, ac nid i ddyheu am ddydd pnadawiad y plant o'r ysgol yn yr oedran cynar o 13. Galwai ar rieni y plant ieuengaf i gadw mewn golwg adran yn y ddeddf addysg newydd, trwydd- edaii anrhydedd a thaliadau am addysg i'r plant dan 11' oed fyddont wedi gwneud cynydd da, ac wedi bod j-n gyson yn p ysgol am y 5 mlynedd blaenorol. Mr Ingham, aelod arall o'r Bwrdd. a sylwai eu bod wedi ymdrechu hyd eiehaf eu gallu i gyflawni on dyledswyddau yn effeithiol. ac os oeddynt wedi methu yn rhywle, gwnaed hyny trwy anwybodaeth ac nid o esgeulusdra. Yr oedd ,y peth iniiwr wedi ei gyrhaeod, sef addysg effeith- iol. Sylwai ar ragorineth y Byrddau YsgoI arp hen drefmant, pan y maent wedi llwyddo i gyn- yddu cyfartalodd y premnoldeb yn yr ysgolion trwy y wlad yn ol 100,000 y flwyddyn er adeg eu MfydUad. Rhwng yr aner"hi:l cuon swyiolga? 3' Pl?tilt, '?.. hardd i'w &aimo i'r plat a ? y? W hoU ganghenau yr arh„Uad. 1 r ? y r,u" l ynMmywio mewn ?-ctth y? .,f?'  plant ?iyr ysgol am y tt?-(H?? ?b' hefydwobMu.mcwuUvi?n buwb f., ?'t 250 gwmth 8e uchud. -0,? )r ?? (h:un,1Í k!' ydoedd y scrcmoni 0 gyflwyuu' bMhKen ? fu ? yr ygnl ami,J vn v^, i, yll Bu yr y?I yn agored 45uJ,j ? odd MchM-d Wmmm? Tonjbrj'u, i  \:n'\) -o. Mr W. P. J,)Il" Ci'll"3d't-.liio, BS wrdd a m:ogm y plant nid vn u?  'i. trwydded y awyddyu uc?t, end h .f ?' ??? trwyded8u uc'? trw?. bruscnoldJh V a#! bydd?moddicuiU y medal am mvmt,ac ffaith. Mr R. J. Griffith, un o K y?olc.nt?, ?dd?t,?.ni:uc: laweuvdd'? Mutaddyng yu y plwyt, ac s?" -'l)" modd mwyaf zt'tog ?r M p?"1) r?'o' modd mwyaf zelog ar fod pleHlrs o ;?• '"?' aeth ynMelcIrhoddi i'r Bwr'V": y. ameffcit'tio?wydd eu gwaith <.?f., Mr Tnomas Closs, jr hwn a ddar»iW,„u ;1 .ivs' derfyniad i NcidIeiMo dros bddi.?m.. j pan ddeM: yr adeg i hyny yn yr t? ?-' ?tUiams,MpdnaHIaU,a?uv,?j-. 'i: wyd gan Mr Ingham, fod pit?:(il?lis weh ya cael eiciiyRwnM i MrG-lffifh F i "M' athraw, a:n ei aUn a'i Ynirod?Uad ,I u-v|V:'• 0: ddy[ed8wyc!da.t. I'?Hvyd Y t)j.m ?' < o: ddyledswyddan. Ptoiwyd y ddau f™'i'i,, frydedd, a theri'yuwyd Y cyfarfod. f.  o'r un naouv yn cad ei ?-nat ? a Y Xant S  fuan yn n?lyn a? Yt,?tiou Dolb.ukni n-f !3; creantgyinod uewydd ?i hau? mldvs..T•" 5 plith.

1_ llandiworwig. I CYNGHERDD.—Nos Iau, Fjfed c-li.] t ■ epigherdd yn y Natioual School, n' 141. ard William Price, Ebenczer, yr hwn a yn dost tuag wyth mis vn ol* >•« clni^^ orwig. Cyngherdd ardderehogmewnysni derbyniwydy swm hardd 21;p Ii" <)J, < I11¡:i: pwyd y treuliadau mor vsgafn ag oeTlil Derbyniodd y claf 23p 7s ilj. lllioddoiM p-. torion y gyrnydogaeth eu gwusaiiaetii vu yn llaweu; oud cttdhu y cvmeiiint .'tt.r. eillgar, i gcMio g\v?H deaUtwriaeth vn'^S eu hunain, (?r sicrh:m jvhvdig twy „ iaethyn y darnau a genir;* gan giVl.r.i; ïh chwaeth pawb ddim mor dfUwyHi?i? :i'!> ? Mao comic sony dcla, heb fod o n.idwcl.l t anfoasol, pi un 0 Huhebgm;on Hwrddisnt ,.? herdd, yn enwedig inewn Ueordd gv.-kvli' U. gwylia yr ieuenctid yn neillduol am .?;? cystal ag addysg, ac ni cUir <? bt-i?? <T!i b??dd eu syched am ddif j-rwcli diuiwiaii [? mawr y cyngherdd dan sylw oedd, nad ynddo o'i ddechreu i'w dei-fyn i osod v clnverthin ar waith. Yr oedd v rail;: ¡:'r,i7 bruddaidd ac JTI lleddf. Mae jeliliy li- ,>x cymhedrol gymaint yn ei le miW crji-nC ydyw allan ;o'i lc mown addoliad. 'Vrwlifc Thomas, o Biynsiencyn, yn ;t)1,th :1 d:yw:-i; ond ?ii,? gellir di'gw'l i i'eehgvn v wlai j; gwerthfawrogi can ftaliudd t?u ]{K>i.ut!: ? chenecit anfaddeuol j'dyvy elywed Cynnv ,t'" ac yn trigo yn yr ucheldiroedd yma, Wife. & euon Seisnig byth a hefyd ar ainyikrtd t ;i r dawyr. Yr unig beth yn Y GYAGU-NH' SSG wrnndawiad gwcddol drla oedd j Johnny Williams, Caernarfon. Yr oedd viii !ci: y "duwiau," neu y gwrandstwyr diwrritan yn warthus. Rhyw fachgenos dt-ynwyr, m ,i: i gadno maleisus yn eu hanog, oedd JT atiiwi wyr, adar o'r un iliw wedi ehedeg i'r vi: nghonglau tywyll JT ystafell. Drre pit glywed fod llvwodraothwyr j-r j'sgol yu hy: gwrthod rhoddi gvva-maetU yr ysgnl at licrddau, &c., o hyn allan, oherwydd F auaw a'r gollod a ddeillia oddiwrth ymddygi.nl rra.wl i.- king 1Mb, Mae amryw o'r Capelau w. I.: rhagddynt, ae ofnir y bydd raid i'r He: eu hesiampl yn hyn 0 beth. Gre.-yi fyddai hyn; ond afrespnol yw gadacl 1 ¡"k,; costfawr, a chymeriadau parchus, fviii-l •, 11 draed rhyw ddyniolladl drwg eu lines. V; i :h yn toimlo i'r byw dros y llywj-dd a'r 11- • crefyddol parch us, oeddynt yu gwneyd en i 6icrhau cyfarfod da a Ilwy(1(iittiititts.-Ii

LLANDWROG UCHAF. Xo f"awrth, loeg eyfisol, eyuierodil angeuollc yn chwarel y Cilgwyn. Y lluld, !:CI dau ddyn yn docIl fyny o Talj-sarn i liivli sef Robert Griffith, Tyt!i(I(Itw; it (ii-iifitli i: Glandwr. Yr oedd y ddau wedi treulio rj: prydnawn mewn tafurmly sydd yn Talsani. r. wynasant o'r lie hwnw tuag adref. Yr noson )-it bur dywyll a niwliog, fel yr < augenrhcidiol wrth lawer 0 wyliadwrifteth i.r. y lIwybrnu pcryglu sydd rhwng Taly.-ani n- y Cilgwyn. Cyraeddasiuit Yl1 ddiogel, li;.r. ;• daetliaiit uwch ben chwarel F" Hen lei. fel ei gelwir. Yn y fall yma yr ocddjut y:i ii; ffordd o Benygroes a Iianllyfni. Ond trwy twll a nodwyd wedi eangu llawer, ae 1: darn o'r ffordd a nodwyd, mae y He ya beryglus i'w dcithio yn v nop D bernir i R. Griffith ayrthio i'r dyfnderuuiatyr. ei gyfaill. Bernir fod ei godwiu tIrol w ic gaed gwybodaetli am y peth, aeth Ih, ydogacth i chwilio am dano gyda ¡II;: dog o'r gloch, cacd ei gorit m,nwu¡ vn y graig. Dydd Gwener, cynhaliwvd ei gorff; pryd y dychwelwyd mai (k.. iddo syrthio. Ond teimla y rheidlwyr i. lie mewn cyflwr priodol i'w doithiu, at Y" gosod rhyw fath o amddiffpiiad rhwng y fiJr, ymyl y grllig,

LLANERCHHEDD. I Cynhaliodd Temlwyr Da Cyfrinfa u l- pedwaredd gylchwy-l lIYllydd04 11 y gyfrinfa, nos Fawrth, y 13eg o'r w', hystafell gyfarfod, dan gapcl y M 1 finaidd. Ymgynullodd yr aelodau y.i -j, o nifer, erbpi cliwecli, a threuliwyd y.- r i fwyta hyd ddigon o'r wledd esid gan y chwiorj-dd a'r pwyllgor oodd yr ystafell wedi oi liaddurno ■ bphwjTddion ac arwydd-ciriaupii "I dwylaw gweithgar. Ar ol clirio y bawb ddodi ei orange i 1u diogeV fod siriol a hwyliog dan 1ywyddi:I, Teflid trom ar sefyllfa bresenol y ■ rhagolygon am y dyfodol, gan IT.TO > anerchiadau da a ))ud?iioY. chwecheiniog gan T. Owen, i'r ;1 yn ddifyfp ar Iiwdin." Ar desi > cadwodd pav/b at y pwnc, oud J.Jones, Bridge street, allan pi f'y gyd-ymgeisydd. Cauwyd amry» brodyr Robert Owen, a John OW.:I" _■ Fel y mae yn lij-sbys i bawb (n i f mae beirdd Llanerchymedd W"r ;lIt:! ( Athen gynt, ac y mao nifer dda 0 hIJllt::) odau o urdd y Temlwyr da; a bon,). hyny "ddyfroedd Helicon," y nam ncs synu, pen-svfrdanu dyn," Ily, cwrdd dirwcstol. Da genym weled c\ :j; obeithiol ar Demi Cuhclyn ar ben .j ?''?  flwyddyn. Dj-munwn hir oes a llwyddl'h' ddpehafu LlaneKhymedd i safie "? moesoldeb a sobrwj-dd.—GohebjM.

LLANFAIRFECHAH- <4 Nos Lun, Chwefror 12M, cynlw" herddhynodolwyddiMUM yn yr Y'?)ld wriaethol, dan lywyddiacth M''?"' 1,10 ddechreu, caed anthem? gan BrasaB'? fechan; 2, Glee, "Ring Merry '"?'p? Penrhyn Volunteers (?lee Society; ?  on the .,m Mr R. Lew? (. Llechyd); 4, Pi,?em, gan Mr J. 1,('1Ig: J¡. Mr W. Humphreys; ?, Chom? fi-Ul '1, ,;æl CHee, "Y&wUthyn,"? ?n y P.  ?. Hon Gomel Ty fy Nh?d." gan «r H? ,¡ Pant; 9, Glee" Clywed Moreh 1^ P. V. G. Society; 10, Mn gan ?" ,'fu;nIT! WeU Airs gan y Band; H, AD?' ?ft  'Uy?ydd 13. Pretty Birds,' Gan y ?f'

ffrhnibMon Gjrmwtjj. Y mae y darn o'r rheilffordd o Machynlleth i Aberystwyth a ddrylliwyd vn nghorph yr ystorm- ydd diweddar wedi ei nil wneyd. Cwyuir fod eldydon yn parhau yn Uudeb Maehynllcfli, ac y mae o bwys f i fesurau effuithiol gaol eu mabwysiadu gau y gwarcheidwaid cr rhoddi atalfa arujTit. 0 flacn jmadon Llaiiilar, ar yr 2.1 cyflsol, oy- huddwj-d cliwecli o bersonau o gam-ymddwyn at asj-n, a dirwj-wj d hwy pi y swm o 2s 6c a'r costau. Pa bryd y dysga trigolion ein gwlad pa fodd i ym- ddwyii at greaduriaid dire swm ? Mewn .cyfarfod r. gynhaliwyd yr wythnos ddi- weddar yn Nhowj*n, Meirionydd, pcuderfynwyd rhauu y drcf yn wards, yr hyn fydd yn gyfnewid- iad mawr mcv.n eysylltiad ag ctholiad personau i fod yn aelodau o'r Bwrdtl Lleol. Dywedir fody Parch T. Nonis Willituns, penglor Aber, wedi gwrtliod v swydd o fod yn gaplan i Major Piatt, uchel sirvdd sir Caernarfon, oherwydd atiechyd, ac fod v boncddwr uchod wedi penodi y Parch P. Constable Elli, pcriglor Llaufairfochan, i lanw y HUSASLABDIAD YS NGUAEKDYDD. in ngharchar Cacrdvdd yr wythnos ddiweddaf darfu i ddpi o r enw Robert Moore, vr hwn oedd yno am anafu ci wraia, ymgrogi yn ei gell. Cynlialiwyd trenghol- iiid prvil y cafwvd riicithf'arn o hunanladdiad. Trayr oedd nifer o l'echgvn iencinc yn ilifyru eu hunain wrth edrycli ar gweli oedd yn ymyl glan y mor yn Nghasiiewvdd-ar- Wysg, acth un olionynt i inewn i'r cwcli, yr hwn a wthiwyd gan ei gym- deitliiOii yn niheilaeU i'r mor, a bu y truan at drugaredtl y tonau am ddau ddiwrnod a dwynos-' waith, pan y cynu-rwyd d ivui\vxi sefyllfa dor- calouus ar fwrdd nc-itr a ddigwyddodd ei ganfod. Da genyni weled fod Cynideithas Lciiyddol y Gwyr Ieuainc vn Llanelwy yn cynyddu gyda'r fath lwyddiant. Yll ddiweddar dcrbyniodd y gYIll- deithas rodd o 200 o gyfrolau o lyfrau gwerthfawr gan rs Thomas, gweddw y diweddar Cadben Thomas. Hyderwu y bydd i'r gymdeithas barhau i gynyddu, ac y bydd i lawcr ddityn yr esiampl dda llroihlwytl gan Mrs Thon: as. TUlllllis Rhagfvr diweddaf, darfu i un o'r enw Walsh, yr hwn oedd yn gwasanaetliu fel cashier i Mri Corey a'u gyf., Abertawc, ddianc ymaith, gan gviuervtl gydag ef 4000p o arian ei feistri. Daliwvd et JTI Exeter y uycici o r omen, u cuvmuuju u carchar yuo, ond cvn i heddgeidwad gyraedd yno o Abertawe i'w ymofyn, yr oodd Walsh wedi cyflnwni hunaliladdiad. Un noswaith yn ddiweddar, tra yr oedd dau foneddwr vn mnied dros bout yn Abprmaw, gwel- ennt yn eglur rywbeth wcdi ei wisgo mewn gwyn yn sefyll o'u blaen, n gwnaetli un ei feddwl i tn-iiy inai "ysbryd" ydoedd, a rhedodd yn ei 01 gydll chyflyiuder. Sat'odd y boneddwr arall pl hollol ddigryji. a chau gvnieryd cam lieu ddau yn ol, chwifiodd ei ffou, a heriodd JT ■" ysbryd" i ddyfod yu mlaen, ond gwelodd yr pbryd" mai y ffordd ddoethaf oedd iddo gilio ymaith, yr liyii a w-naeth gyda brj-s, gau y bu.isai feallai yn dost iiiiio oni bai iddo wneyd hvny. Trueni fod neb i'w eael yu gwnoyd y fath iywlbri a hyn, y.i enwedig pan vstyrir yr livil a ^vmerodd le mor ddiweddar ar y bout hou, pan y collr,d,l y dyn auffodus oedd pl myned drosodd ei fywyd. Gobeithiwn na chlywir chwaneg am ymddygiadaa ffol o'r fath.

ABERYSTWYTH. I Uwytldodtl Mr Thomas itowlancls, all laD y m- Widdar Dr Rowlands, Aberystwyth, i fyned drwy ei arholiad mewn matriculation pi Mhrifysgol Anfonwyd dpi o'r enw Jenkin Hughes am hs i 93 h,r Abemcrou gan 'nadon Abery?t?-yth yr will"l?; ddiweddaf. Y eyhuddiad yn ei erbpi yd- oodd iddo daga ei fab, yr hwn sydd tua 14 mlwydd oed. Mewn atebiad i'r eyhuddiad dvwedai y car- chttror mai ei amean wi'th wneyd fol y darfu oedd er mwpi addvsgu ei fab pa fodd i ymddwyn, Gan v bwriedir ovflciwi tref Aberystwyth a dwfr o Ddyffrvn Ieliudwr, daeth Mr Gower yno yr wythnos ddiweddaf, lie arcliwiliodd y 110 gyda Mr J. E. Thomas, surveyor y dref, y rhai a gawsant bob boddlonrwydd yn yr ymchwiliad, a gellir dis- gn-yl y bydd y gwaith yn cael ei gychwyn ar fyr- der.

ABERGYNOLWYN. DARI.ITU.-NOS l'Vreher, v 1 teg cyflsol, bu y Parcli 1L Thomas (Ap Yyehaii) yma yn areitliio ar v "Can' mlvnedd diweddaf." Tystiolaeth nn- i'rydo! pawb vdvw na ehlywsant well darlith erioed. Y mae Ap V-ychan pi fawr pi mhob ystyr, yn fawr-gryf o gorph, iaith, a meddwl. Sylwodd ar y pethau eanlvnol pi vstod y can' mlynedd di- weddaf, Rliyfeloedd, Rhyddid, y Wasg, Gwydd- oniaeth, liarddoniaeth, a Chrefydd. Yr oedd ei holl draethiadau yn gynyreh teimlad Cristionogol, llygllid athronvdd, a thafodiaith bardd. Llyw- yddwyd gan Mr Evans, Brynqglwys, a gwnaeth hpiy, fel y dvwedai Ap Vychan, pi gall. Oud nid dyma y tro cyntaf i ni ganfod callineb Mr Eviuis. Er nad ydyw ond ychydig gyda blwydd oed yn ein ijlitli A, mae wedi gwneyd rnwy o ddaioni mewn ystyr foesol ac ysbrydol, nag a wnaeth llawer gornchwyliwr yn ystod ei holl oes. Gan v bwi-iadwn svlwi ar weithgarweh ei lafurus gariad mewn llythyrau yu y dp'odol, ni wnawn pi bre senriol ond crybwyll iddo fod yn llywyddu i'r ar- wvr canlynol yn nghorph y flwyddyn ddiweddaf, Mr T. Ll, Jones, Parclni. T. Levi, J. H. Evans, E. Stephen, ao R. Tholl1a. Yr oedd darlith Mr Thomas i fpied i Edward Jones, gwr ag sydd yn glaf ers hir amser; aehos gwir dcilwng, ac yn ol pob golwg fe edrycliodd yr ardalwp- amo felly. A.G.D.

BANGOR. Mewn cyfarfod o gyir.m-dahvyr y Penrhyn Hall, Bangor, hvsbyswyd y telir L10 y cant o log am y flwyddyn ddiw»Maf. SIBUYDION Ht AWF.I,.—Nis gwn yn iawn pa un ai y Bwrdd lechyd ai awdnrdodau yr Eglwys a ellid eu dal yn gyfrifol pc b'ai rliywun yn tori ei goes wrth ddyfod ar hyd llwybr uehaf y fonwent un o'r nosweithi >u tywyll hyn. Y mae y ddau i'w beio y cyntaf am esgeuluso goleuo y lamp sydd yu ei ganol, er yr amser y cauwyd y llwybr i fyny pan )"11 adgpvcirio JT eglwj-s; y mae yr ail wedi codi gwrtliglawdd pi y ddau le y terfyna y llwybr ar y ffos sydd yn amgylehynu y muriau ond gof- alwyd am ei adael ddigon isel i ddyn daro ei droed ynddo, a cliael CWynlP o lathen-a-haner neu ddwy- lath ar 10 digon caled i'w anafu am ei oes. Ond tybetlnnd ydyw rhywbeth fel hyn yn rhan o waith v Bwrdd ? Fe ddywed rhai, bid a fyno, y buasai pi rhaid i unrhyw berson o amgylehiadau cyffiredin yn y drcf wneyd darpariaeth ar gj-fer diogelu aeVodau y cyhoedd nag a gcir yn y fan yma, beth bynag yw eu sail dros hyny. Clywais gwpi lied gyffredinol fod y boiler pi yr hwn y eoginid tysteb Bright, yn llawu rhy fychan, neu y buasai wedi priflo cwrs yn ychwaneg, pan gofir ei fod wedi bod ar y tan cyhyd. Mae cryn blwc o sense yn lipi, a rhaid treio foundry newydd y tro nesaf ) r eir ynghylch cyffclyb orchwyl. Dywedir fod rliai personau yn meddwl mai heb ol ei wyneb yr oedd un cerddor enwog yn y dMT; ond sicrheir fl mai rhyw swper neu gilydd oAd yn pwyso evmaint ar ei feddwl fel ) r ydoedd wedi ang?.fio 8hafio er's dros fia, Sut bpiag am hyny, bu raid i Mari wnio botymau newyddion ar waelod ei wasgod, a rhoi modfedd a haner o ddam yn wasband ei drowsus traaoeth y wledd. Nid oes un sill o wirionedd yn y chwedl fod Datydd Llanrwst am fyned yn giw rhad. Ond an- fonodd yr Esgob ato i ofyn am fethyg gwaith Dr Owon, a hwyrach mai hyn a ro'es fod i'r giarad. Ai tybed fod rhyw sail i'r dybiaeth mai diwraod y wulamdines a gododd y farchnad penwyg coch- ion? Clywais Jim Donos yn dyweyd wrth fy mhasio, y buasai yn dda ar y caner ganddo fo pe buasai rhywun wedi anfon sowldiwr iddo fo i'r cei mawr, yn lie y 1fwlbri gwirion h wnw afodd o. Ic> ond nid y peth fydd arvblei eweu, fydd pobl yn ei anfon yr adcg yma o'r flwyddyn, Jim bach. —f doe Afawr. Y STRIKE.—Ar ol sefyll allan am dair wythnos ar ddeg, ail ymaflodd y seiri llongau yn eu gwaith ddydd Linn. Mae y meistri wedi eaniatau y cais fod i ddydd Sndwrn gael ei gadw fel haner gwyl trwy yr holl flwyddyn, yn lie yii yr haf yn nnig fel o'r blaen. GWILYM HIUAETHOG.—Daeth cynulleidfa luosog a pharehns, i wrando ar y Parch. Dr Recs yn tra- ddodi ei ddarhth odidog ar Martin Luther," yn addoldy y Twrgwyn, nos Lun. Llywyddwyd g,;n y Parch Daniel Rowlands, yr hwn a amgylchynid gan holl weinidogion Ymneillduol y ddinas. Yr oedd yr elw yn myned at. ddiddyledu y capel, a eliliriwyd swm anrhydeddus, er fodlyr hin yn au- ffafriol iawn. Deallwn fod Cranogwçn i ddarlithio yn y Tabemacl diwedd y mis nesaf, er budd y llyfrgell. MARWOLAETH Da HUMPHREYS.—Bu y meddyg adnabyddus hwn farw dydd Llun diweddaf tra pi myned dan operation mewn Ysbytty yn Llundain, yn 60 mlwydd oed. Bu. Y-n dilyn yr alwedigaeth ifeddygol yn Mangor am 33 mlynedd, a gwnaeth iddo ei him enw anrhydeddus. Yr osdd ei gof yn Limthrol g illai atlrodd y Beibl bron o'i ddechreu i'w ddiwedd, ae yr oedd yn nodedig hel'yd am ei wybodaeth o achau tculuoedd pendefigaidd. Dyg- wyd ei gorph i'w gladdu i Amlwch. DIOUUEI IADAU MORWYII CYMREIG.—Daeth gwefr- hysbysind i'r ddinas hon o Athen, ddydd GwenGr diweddaf, yn hysbysu am ddiogelwch criw y llong fawr Teriotdale, perthynol i'r Meistri J. ac A. Hox- burgh, Glasgow. Y Cadben ydoedd Mr Robert Jones, Ty'ngate, Bangor, ac yr oedd mab Mr Henry Owen, carpenter. Garth, yn un o'r dwylaw. Cychwynodd y llong gyda llwyth a lo o Aberdee:i i Boiiibal,, ond ar yr 2il o Dachwedd cafwyd ei bod ar dan, ac aeth y criw i'r cychod. Bu y dwylaw fel hyn am naw diwrnod at drugaredd yr elfenau, a glaniasant yn y Mauritius, mewn cyflwr lludd- edig.

I BETHESDA. DARIJITH GAX CUAXOGWEX, A CHYFI.WYXO D,m- i.Ex I GARMONYDD A'I Bitioi.By(ld y wledd fawr pi a i'w chad nos Iau (heno) yn nghapel Jerusa- lem, am 6.30. Diameu y daw canoedd yn nghyd i wrando aryr enwog Cranogwen, yn darlitliio ar Pwy yw y Gwron ac i weled y, pa ill t ill, ar- dderchog o Garmonydd a'i briod. Y mae y pl/illt- iiifis yn dda rhagorol, ac yn mcsur 40 wrth 50 o fodfeddi.—GohebyCi-. GALWAD I WEINIDOG.—Y mse eglwys y Taber- nacle (B.) wedi rhoddi galwad unfryd i Mr Tliomas Philip Davies, Pencadair, Llandysul, sir Gaer- fyrddin, i ddyfod i'w gweinidogaethu. Y mae yn wr ieuauc galluog, wedi bod yn fyfyriwr yn eg Hwlflordd am dair bly-iiedd, a tlmir blyuodd mewn coleg yn Yorkshire, a'r ilwyddyn ddiweddaf yn Mhrifysgol Glasgow. Declireuodd weinidog- authu y Sabboth diweddaf, Chwefror 18, a chymer ei urddiad le nos FttiN-rth a dydd Mercher yr wyth- nos hon. CYXGHERDD,Nos Weller diweddaf, cynhaliwyd cyngherdd llwyddiannus yn Ysgol Wladwriaethol, Glan Ogwen, gan gor y lie, dan arweiniad Mr H. Williams (Alaw Llechyd). Oherwydd absenoldeb y llywydd apwyntiedig, sef Mr T. II. Owen, Bipi- llwyd, cymerwyd y gadair gan Eos Llechyd. An- erchwyd gan y llywydd, yn yr hwn y rhocs gip- drem ar hanes dechreuad yr aehos yn Glanogwen, a ifurfiad y cor oddeutu chwarter canrif yn ol. Yr oedd y rlUtn gyntaf o'r cyfarfod yn gymjTgedig o anthemau, Yr Arglwydd sydd yu tejTiiasu," (Alaw Llechyd), gan y cor. Mawl a'th erys ill" (Cyiideyrii)- Tejniasoedd y ddaear" (J. A. Lloyd). Deuawd a chydgan gan Mr Thomas Hughes, Cefnfaes Terrace, no Alaw Llechyd. "Rhodiasom di-wy'r ddaear" (Tanj-marian). "Dar- fu am y cyflawn" (Eos Llechyd). Sing unto God" (Handel. Aeth y cor drwy y rhan hon o'r program yn hynod o alluog, yn neillduol "Darfu am y cyflawn," gwaith Eos Llechyd, yr hon oedd yu cario effaitli mawr ar y dorf. Rhwllg yr an- themau caed sylwadau galluog ar y prif gerddor- ion a'i cyfansoddiadau gan yr Arwemydd, Yna caed anerehiad amrywiaethol gan Mr Thomas Parry, Roker. Rhan 2, Anthem, "llllweliad y milwr," (Alaw Llechyd), gan y côr; "Llongan Madog," gan Mr Hughes, Grisiau Cocliion, yr hwn a gododd y steam yn uehel; can a cllydgan, My skiff is on the shore," gan Alaw Llechyd a'r cor; can a chydgan, Old Kentucky Home," gan Mr Robert Lewis (Tenorydd Llechyd); Q.u.irtette, Some folks do," gan Alaw Llechj-d, Eos Elidan, T. Hughes, a J. Hughes; can a chydgan, "Silly Willy Woker," gan Mr T. Hughes, Cefnfaes Ter- race A Laughing Song," gan Eos Elidan. Yn y fan ynia cynierodd Eos Llechyd gyfle i gyhoccldi ffugenw Mr John Roberts, yn gywir yn ol ei dde- wisiad ef, adnabyddir ef gan y genedl o hyn allan ya Eos Elidan, ac nid Eos Llidan. Can adrodd- iadol Haner Nos," gan Tenorydd Llechyd, en- core anthem, "Hail smiling mom," gan y cor. Y Parch J. Morgans, y ficer, ar ran y cor a gyf- lwynodd ddiolchgarweh i'r dorf fawr am y gefnog- aeth i'r cor drwy brynu tycj-nau. Diweddwyd drwy i'r holl dorf godi ar ei tlu-aed i ganu Duw gadwo'r Predhines." Dymu yeyfle cyntaf i mi weled Eos Llechyd yn llywydd ac arweinydd, a da genyf allu ei longyfarch ar ei lwyddiant jn y cy- feiriad yma. Am y cor, y mae yn amlieus genyf a ellir cael un yn yr ardal a allai gynal cyngherdd mor llwyddiannus a hwn cawsant lafur mawr a chaled i barotoi ar gyfer hwn; ac y maent yn llahirio yd gyson ar hyd y blynyddau; yr hyn sydd yn llefaru yn uchel 'am alluoedd yr Arwcin- ydd, Alaw Llechyd, yr hwn, fel y crybwyllodd y Uywyddj jTi cytansoddi llawer o ahthemau i'r cdr hefyd. Caed cynulliad da.

FFESTINIOG. UKDBB CERDDOKOL 'DlRWBSTWYR ARDUDWY.— Mae yma dri o gorau lluosog wodi ymuno &'r Un- deb uchod, Be yn bwriadu myned i'r Uchel Wyl i Harlech. Hysbysir y ceir datganiad eleni gan 700 o leisiau ar y "Messiah," Handel. Diau yr atdyaa hyn luaws yn ychwanegol i fod yn bresenol. CYMDEITBAS BHYDDKAD CREFTDD.—Nos Lun a nos Fawi* dieddaf talwydjmweliad a'n cymy- dogMthgMi Mk C. R .Tonee, Uanfyllin, a'r Parch Joseph Jones, MèulÙ Bridge, at rau y Gymdeithas uchod. Y llywyddion oeddynt y Parchn D. Ro- berts, Rhiw, a T. J. Wheldon, B.A., Tabernacl. Yr ychwanegol cawn hefyd y Parchn P. HoweUs, S. Owen, E. Parry, a LL B. Roberts, y gweiuidog- ion lleol ereill, pi cymeryd rhan yn y cyfarfodydd. Cyuhaliwyd y cyntaf yn Bethania, a'r ail yn yr Assembly Room, fasiwyd penderfyniadau gwres- og yn ffafr dadgvsylltiad a dadwoddoliad crefydd oddiwrth y Llywoaraeth. PAKOUAMA.—Nos Lun a nos Wener bu un o or- uchwylwyr y Baud of Hope Union yn arddangos cyfrea o bijtolving Views pm: darawiadol, a'r rhai hyny gan mwyaf yn gwasanaethu achos sobrwydd, ac oU o duedd adlonol a diniwaid. Un cpneriad noddig o darawiadol ydoedd Robinson Crusoe yn yr ynys anial. Bywiog iawn ydoedd ty, eulu, ac amg)' "lÜdau y meddwyn tlawd, fel y sinciai yn is, is yu ngafael yr hudoliaeth ddamniol. Ych- wuueg ida ddjddor-deb y cynulliadau trwy gall- II euon swynol gu:i y cantorion.