Seren Gomer

t AT GYIIOEDMVR SERES GOMEIL. 1 Syr, Ar ol blinedig deithio hir-nos dywyll, hyfryd gan bawb, ond y deillion, viiiiiiiiiit,oia(i y seven ddydd, I a hyfryd i'r llygad we!ed yr haul. Bod nos anwybod- neth wedi hir aros ar gynneddfau cpil hen Gomer, me- fjs yn nghanoi poleuni, cr ei bod yn anliawdd ar y cyntaf ddivnad sail ddigonol i'w gredu, sydd wirioncdd pur; nid nad oe gan yr hen Fry-lion gynneddf a pliwvll i ¡I ddirnad hclyntion ei gcncdl a'i wlad cystal a'i arall- I wlp.dosr; yn hytvach bod yn ymddifad o gyfrwng cyft- I redin, tebvg i'r mi a grimy gir genych chwi yn bceson- nol ytr yr Rnigachos tcbyg i \vr a'i Ivgad yn ci ben, wed; ei garcliani dan y ddaiar, iieb oleu na haul na ser. Y mac y ilestr feI ftcnestr yn ei lie yn barod; nid oes j n eisiau namyn Seren Gomer, o dan jiyfarcliwyliad yr haul fawr i dywyiiu ei phclydr ami. I dynu ymadh y lien fawr hon oddiar ddcall y Cymro, dymuiiwn i Sercn Ciiiiiitr bob rhwydd hynt, fel na byddo mwyach nn ceiir i'r eiawdd y Cyn.ro yn bvw ar grafn csgyrn nioel- ion ei hen deidiau a fit gyut, tra y mae y Sals, yr ochr arall, yn gwledda ar basgedigion hreision,Dyma i chwi Englynion i Sercn Gomcr, oddiwrth yrciddoch Cuer-Gybi, Ionawr, 1811. Ben J. Jones. Lgcferwych! hanbvch y her! U fel wisp fdwaith terydr Wener; Sarn Gymrn Seren Gomer, TJchod ar sail uchder sh! Sarn Lwylfawr, Seren Icufer, lawn painrych yn gymhwys bob amser; A'th bro y'th 'loner, Os hawdd, tra Cymrv na ser. a wybydd un anober, Feins anfav.-s yufyd na'i amner; Dewis o haul duwies, er > Goieuo t'wyliwch lawcr. x I? id gymhwys bywyd Gomcr Hen air-lwar yn erlyn lies hauler; (-m naift" aitr, tioifi, troiif," wilt yr h £ r J Oclj eufyg na tliai'i hadfer! Yn nigtcr angcnoctyd, Os ewgrach ysig-groen a gyfyd. Gynnwrf daiar-Iosp ennyd, A'r laieh sydd orniod i'r I)Y(I! Bid dy iaith yn gyfiaith gcr Bro Gwaiia, heb air gwellyg arfer; •Sarn-Gyir.ni Seven Gomer, Ucliod ai sail nchdcr sr! Y CAwr, CIWA". i -1

i i FA 'YL SEREN I GOMER, A CJNWTD YN EISTEDDFOD I'OXT-Y-TY-TRIDD. Fuodl wÛon. Parchm'ch ddrych haidd-ddrych lion,-Scren Goiiier, O gynumvys hanesion, 1.1.. wn addysc ddarllcnyddion, YCymry un Un yn Hon. Seren radd lawen, ihydd Icwyj'ch—hynod# A bancs pob ymgyrch, TeyruCisodd gaunodd a gyrch, Amryw., gwn, a rnawr gynnyrch. Profwcha gwelv/ch y gwir,—-liancsion Y nysodd ar bapnr, A Rryàair. on bob brwydr, Faw» ei tbwrf ar for a thir. Pleser, 1)1ant Gomer, a ga'—with ddarllain villa, TreigiadyHdrwgada, Teyr^usodd Ffrah»c a Kwssia. Iiira Thoddaid. Seren dehcndlr, siriol dv hediad, Screi-, (it-ii f-flotlia(l, Seren ddewr beniiydd, tlwr o ddei byniad, Seren hot! hwylus, synv.yr heb fTaeliad, Seren cf\x\ ren agoiiad—i'r Cymry, Seren i'w Hem, siriol ddarlleniad. Filer iaith Gomer, perl wyt i'th ganmol, Pin mewnjli\w i'oddien, pared rhvfeddol, Frif,ffonld yinadrodd, lwrtfaith gyrnhedrol, J'erwyl traiddedig, pur Isaid traddodol, ■ Perileithiad weithiad ethoi,—Cyifeithydd, Prif-waith ei Iiiieiiv(ld, pi-awfiiltli ddymunoi. Iaith awenyddion, iaith tiniawn addas, Iaith y prydyddion, iaith pob brawdeidd-was, Iaith v gwyr doetiiion, iaith eu cymdeithas,, Iaith di-gainenw, iaith da gymmwynas, Iaith Lhmdain ddoniog, gain ddinas,—hyfryd, Iaith o gadermd, iaith ciu gwir deyrnas. WiLHAM HUGHES. I i— !•

5 ANERCH I SEREN COMER, Yn gynmnint i SLREN Go.NirR-gatlarn, I godi mown amser; I.ioiici, goleued lauer, Ac aed yn w en Seren ser. Cymmer hil Gomer y gwaith—yn siriol, Se:f Sereit melus-waith; <)! dilynion, y dyddanwaith, Cer.wcb, oubawr fawl', yn faith.. Diok-b am wel't! o'r diwedd—-un Seven yn i-TiN;fetld; Ontl ,Iat!l t)'! lio., liviio(i lied(l, A goda cHu'n gydwedd. Cacrfyrddin. Ioan Teg yd.

CYMDEITITAS GENUADAWL YR EG, I A LWVS SEFYDLEDIG. 1 'V-" Ierawr 7, cynhaliwytl cyTarfod cyfiYcdlnol o Gyxrdaithas Genhadawl yr Eglwys Sofydledig yn lieol fawr y Frenincs, ynLJunda in, inewn ticfn i draddodi ryfarwyddiadau yr oiiteddfotl, ac anerchjad y Parchcdig Claudius Buchanan, D. D. i'r Parch. Thomas Norton, a'r Parch. AVilliam Greenwood, y rhai a drefnwyd i f< d yn getihadon yn Ceylon ac t'r Parch. Juhu Chris- tian Schwarrc, a'r Parch. T. M Ithcnius, y rhai ydyiit yngafylch hwylio, tnvy ganiaia-'d Trcfn- w yr achosioH Cynidcithas yr India Ddwyreiniol, yn genhadon i Tranqucbar. Am 112 o i- yr oedd pob eisieddle a phob scfyilfa yn y rhandy hplapth wedi eu lletiwi, gall gynnuiliad lea c.hyfrifoi o foneddige^au a boneddigicn. Cynuncrodd Arglwydd Gambier y gadiirvii cbrwydd wedi hyi), ac eisteddodd y ccnadon ar fainc uchel, yn ag-os i'w arglwyddiaeth. Trosglwyddodd y Parch. Mr. Pratt gyfarwyddiadau yr eisteddfod i'r gwyr icuainc parchedig hyn. Efe a ddywcdodd fod dvsgwyliad cyfTredinol y bnasai anerchiad yn cact ei draddodi idd- ynt ar dcstnn cu haufoniad gan y Parch. Dr. Bncha- lian; ond mai gvda gofid yr ocdd efe yngorfod dyw- cdyd, fod paraad o'i anhwyldeb ef wedi ei liuhhas i draddodi ei anerchiad ci bun ar yr adIOs arhcllig hwn. Pa fodd by nag, hyddai i'r (liff,g o'¡ abscnnoldeb et gael ei ddiwallu gan Vvr bonheddig arall. Yna ovfododd y Parch. Mr. Daltrcy, ac a ddarllen- odd yr anerchiad a ysgrifenwyd gan Dr, Buchanan:— Y ntae cant o ilynyddau," niedd y Dr. parchcdig, "oddiar y danfonwyd %,r efeiigy! gy;taf o'r wlad hon, i India; ond yr wyf yn hyderu, oddiar yr hyn a gymmer- J "¡" odd ie yn ddiweddar, y bydd i'r grcfydd gristianogol ynilcdn dies yr boll fyd dwyrciniol." Etc a orcliym- liiynodd i'r rliai ag oedd.yn genhadon i ddal yn tarii-I ar eiriau ein Hiachawdwr wi th ddynion yn yr un sef- yllfa: ac efe a ddyfynodd yr 20fed bennou o St. Luc, I lie y d vwedir fod y eynhÜUar yo. fawr, a'r gweithwyr yn anaml; a'u bod hwy yn rnyned fel defaid i blith blcidd- ia:d—yr hwn a wado Grist, a wedir gan Grist o flaCll Duw, yr livii sydd yn v ncfodd—efe a gyfeiriodd at desti.jiau ereiil ag sydd yn tueddu at yr un pcth—efe a barodd iddynt i sylwi av y cyfarwyddiadau hyn yn eu gweinidogaeth, ac mai hamwr y byd trigiannol a fyddai eu cynltauaf— yr oedd etc yn canniol y drefn o anfon v cenadaualian yn ddau a dan, "jriion drefn, cb efe, "a S;.Jfaonwyd ar ddoothineb, a thyiua y drefn a fab- wysiadwyd gan ein Ilargiwvdd ei hmi"—cfc aobcithiai > hHldui iddynt ystyried nievai modd addas yr amryw f,ilcl o newydd-derau, y rhai a ddeuent o dan eu syhv yn India ioddestgar; ac yr oedd efe yn hyderu na byddai iddynt iytii niweidio purdeb en catotfan, na syndrwydd en bywydaii; ac, y byddai iddynt oc-helyd deniadau uchel-fiydcdd a chybydd-dod, ac ar bob ach- Iysur i ymgadw oddiwrth bob pleserau anianoI-dylent wilio rhag dynion, ac nid dynion eihm-addolgar yn unig, ond rhag dynion y rhai a brotrcscnt en hunain yn o-i- t',ttit hyn gael eu tueddu i'w niweidio, gallant gael eu gab.v yn aflouyddwyr arliedd- wch y ,ad, a bod yn fwy niweidiol na chanlynwyr eiiiiii-d,luAi",itti. Ar y cyfryw amseraJl, a tliii ag at y c\ fiy w ddynion, pfe a" 1 cynghorai i fod yn gall fel seirlf, ac yn ddiniwaid fel colomcnod; byny yw, i ynmdwyn yn gall, ac yn ddiniwaid tu ag at bawb. Efe a ddy- munodd arnynt i dd.rgymhelJ haeddedigaethau a dyodd- c?aint Icsu Grist i'r brodorion t\wyll yn eu pvegethau ei'aiilt lesu Gi-ist i'i, brodorioii Nvyll yii eii p,,cget,,Iail Myn?t'odd r ceradon mewn anerch fcren barsy- hoeddiad o bwys ac arbenigrwydd y gwailh mawr ag 'C' ocddynt wcdi gymmcryd arnynt; ond en bod yn hvde:u y buasai yn tueddu i dystiohtethn ac i hclactiiu gwir-  I ionedd yr efengy!. ^vv.cuouu mI". n llOcftorCe na tlieimlodd efe c.; ()e fwy o bleser i'w fcddwlnag ar achos prcscnnol. Nid oedd yr boll lwyddiant dysclaera gafwyd yn ddiweddar vn ngwarcdigacth Ewrop, yn fwy hyfryd i'w feddwl ef na gwaith niawr a phwysig y gymdeithas hon. Ef aUa¡ fod rhai yn barod i'w galw yn w allgoiiaid crefydiioi; ond os feily bydd, gall aclodau y gymdeithas hon en hateb wi th roddi %r anerchiad (uchod) iddynt i'w ddar- llcn: hwy a ymdrechant i egwyddori y purdeb meddwl ardderchog 1m nw ag 8ydd yn yr vsgrt?n tichod. Wi th ymddwyn yn ?yfatcbot i'r cjfarwyddiadau sydd ynddi, bydd i'r rhai sydd yn myned yn genhadon i India yn debyg i hclaethu cysuron y brodorion yn y byd Imn, a I dai j-urti at cu dedwyddweh yn y byd sydd tl1 draw i'r bedd. Anilygodu Mr. IT. Tlioi-iitoti, Ar, Gambler, accrciH y niawr bleser ag ocdd gwaith y dydd hwnw wedi weiiii i'w ii)ed(l,. liati. i ■ t.

JDECIIREUAD A LLWYDDIAMT CYBFDEITHAS GEJSADAWL y HEDYDDWYIL. I [ Par?iat i o?n -Itl, U- j [Paraad o'n Jlhiyfn ddiiccddaf.] Yn Rhagfyr, bedyddiwyd Ki ishnco. (gweinidog defnyddiol o'r efeugyt yn awr) a Felics, mab hynaf Mr. Carey. Yr codd yn amser olawenydd mawr i'r cpnadoi;, agorw} d clrws y 1freId, medd- ynt hwy, pwy ddichon ci gan? drylliwyd catu wyn y pns-y detic!ioii ei cill, weii-io," Oddiar byny hyd yn awr y mae y dychweledigioii crist'- nogol wedi cyunyddu yn raddol. Y mac amryw (),r cenadau wcdi eu colli trWy angeu, ond y mae creill wedi myncd i lanw eu lie, ac y mae rhitedi cysurus o'r brodorion wedi dyfod yn bregetiiwyr y gair. Yn lie un cglwys y macnt yn awr yn saith. Yn Tachwedd 1808, yr oed(i 147 wedi cael eu bedyddio yn yr boll eglwysi; ac yn y tair blvnedd ganlynol ychwanegwyd ajynt yng- hykh 280; ac felly yr ceddent dros 400 yn niwedd 1811: a diwedd y rhai a fuant feirw a ddangosai'n gyffredinol effeith.iolaeth ffydd yr ef engy f. Yn 1803, cytunedd y cenadon ar drefn i gyf- ieiihu'rysgrythurau i amryw ieithodd dtvyreiuiol, yr hon y .maent fyth oddiar hyny yn osod mewn ymarferiad. Y mac'r holl Fibl wedi ei argraffu yn y Bengalaeg, a"r Testament' Newydd yn y Sungskrit, Orissa, Ilindee, a Mahratta ac mewn I saith creill, sef, y Seik, y Telinga, y Kurnata, y Burman, y Magudha, a'r Chinese, y mac peth, yn y wasc, peth wedi ei gyfieithu, a pheth yn cael ei gyfieithu y mae rhitedi trigolion y gw led- ydd ag sydd eisces mewn meddiant o'r 'i'esta- ment Newydd, yn fwy na 50 o itim nau Gall- asid dysgwyl y buasai digonolrwydd y cyfieilhwyr i gael ei ammen gall ryw rai, yn India neu yn Llcegr, ac fellyv y buond digon o ateb i hyn fW, mai n'^ oddiwrth frodorion dysgedig, nac oddiwrth Europiaid ngoeddyut yn deall yr ieith. odd iYrhai y gwnaed y cyiieithadau, y iarddodd y cyfryvr ammheuaeih. Ac y mae rhagluniacth, mt'wn modd ajdderchog, wedi diogelu cymmeriad cyfieith?yr Spramporc, canys pan ddechreuodd rhyw fath o ddynion hibrwd nad oeddynt yn gyrnhwys i'r gwaith, y newj dd dedwynd cyntaf, y'inron, a ddaeth o'r ddwyrain, cedd, fod un o honynt wedi ei ddewis yn brclf wr o'r ieithodd dwyreiniol yu athrofa Calcutta; ac y maent i gyd yn caci c-i, go--c-d ar \vaith gan y gymdeithas iiaenaf yn yr holl fyd am ddysgeidiaeth ddwy- reirtioi, (adodau penaf yrhon sy'n byw yn y fan) i gyfieithu ac argraffu'r gweithiau mwyuf dysgedig o eiddo'r Hindoos; o ganlyniad ors gall y cyfryw sibrwd gaclmwy o effuith ar gymmeriad y cyii- ithwyr un saethan o wellt argestyll o bres. Trwy fendith Duw ar lafur y cenadau a'r preg- ethwyr a anwyd yuo, y maeiit ynheclyddio rliai yn mron boh mis o blith yr Hindoos ac eraiU. Sefydlwyd pgol rad gan y conadoti, yn CalcLtta, yn nechreu 1810, yr hon :}'II debyg i fod o fawr les i'r wlad; y niaont yn awr yn adeiladn ty at hyny yn 90 troedfedd wrih 70, yr hwn, fel y beruir, a gyn.nwj'S 800 o blant. Y mae'r draiil ilvnytldol tu ag at gynnal y genadw ri hon, heblaw'r cyiieithadau, o bump i chweeh mil o buntodd ond y mae i-Itai o'r cen- adau cu hunain, trwy eu dysgeidiaeth uchel, yn cllnill rflai miiodd yn y ilwyddyu, cithrntd ydyut yn cadw cdnog o hyny ar eu henwau eu hunain, oiid yn rhoddi'r cwbl at achos y genadwri; ac y maent hwy hyd yn hyn wedi rhoddi mwy at y gwaith nefol hyn, na holl bobl Lloegr, Scotland, a'Chymru ynghyd. Pe buasai'r Dr. Carey yn chwennych cyfocthogu cl dy ei hun, gallasai ddychwelyd i Loegr heb fod yn hir, trior gyf- oethog a'r rhan amiaf o wyr boneddigion ein gwlad; ond y mae trysoii cyfoelh bydol islaw ei sylw, a iirat,tli aiiori'o(I aiii gyfoethogi eneidiau a golud athrawiaeth gras DllW) yn llemvi ei feddwl crefyddol ef, a'i gydweithwyr yn baraus. Enwau y ceuaddn a aethant o Locgr, a'r lleodd y maent yn sefydiedig, sydd fel y canlyn Ur. Carey, Dr. Marshman, a Mr. Ward, yn Serani- pore: Mr. Mardon, yn Goamalty Mr. Moore a Mr. Howe, yn Patna Mr. Crambe.rlain, yn Agna; Mr. Robiuson, yn myned i Java; Mr. Chater, i Ceylon; ac y mae droS ugain yno o bregetiiwyr a god wyd vn India.

Cijfn c i d iada u—sydd P m her by n, I JOB X. 17. Y mae pob peth sydd r; yr haul yn gyfnew- J idiol; ac nid oes un cy fnewidiad a'r na byddo achos gan ryw rai i ddywedyd gyd;l Job, cyf- newidiadau sydd t'n hcrbyu. Y mae. cyfiie.w- idiadau, 1. Mewn teyrnasodd—y mae'un deyrnas yn cyfodi o iselderau mawiion ond y mae un arall yn myncd i'r dyfnderodd yn ei 'i le-,iddurii; r u n goron 1 mil 0 dlysau newyddion end yspeilir un arall o'r un rhifedi-os cnnillir ychydig 0 dir oddiar y mor mewn UIl parth, 'fe d fly wedir, y collir gymmaillt. a hyny mewn parth irill .-iie,- widiodd doethineh gelfyddgar ei thrigfanau yn fynych tesUiiodd o'r Aipht i Canaan, o Ganaan i wiedydd Groeg alr ac o'idlyiio i Ffrainc a Brydain—newidiodd niasnach Tyvus' am Alccs- andria — Alecssindria.. am Venice — Venice am Arnstcrdam-ac Amsterdam am Llundain, ac yr oedd pob un o'r cyfnewidiadau hynyn crbtjn rh} wr bobl. St. Mown ieuluodd a thrigfanau—pa le ymae hen b eswy!v,yr y is acw ? Yu nhir atigof, Vt ys Lli>vcr dydd. Pa le y mac penaeth djweddar y teulu liM n? Yn y Hcnld. Beth a ddnrfu i't ferch brydweddol a wekk i yma yng!?yU>h Üí mis yn ol Vel), y mae yn ei gu"e!y pudd—pa le i)lla;)t ei-eill i gi-(i? Y niaeni oil wedi gwasgaj u yn mhell ac yn agos, fel adar wedi dy- fod i lilwn blur, wedi cymmervd eu hadeti, end un bachgen afradlon, yr hWII sydd yn aros i gyn- northwyo tori caion y weddw—Ow, mor fyu- yched y map presAvylfeydd vii iieA-Iri eu dciHaid 3. Mewn meddkmnau—synvudwyd Job o un eithafodd i'r.llal1; o'r cyfoeth tuwyaf i'r tlocli eithaf. Gwelwn rai etto, ag y bu eu ffiol yn llawn i'r ymyl, yn awr mewn diifyg; y dwyhuv tyner heb yrngyunefino a gwaith, yn gorfod trwy boon dirfawr i wasanaethn tii-cii eidiau teulu nCHynogy rhai a arferent gyfrauu yn siriol i'r angenus, yn byw a'r haelioni cu cymmydogion goludog. Gwelwn yma, er fod yn gys- gcd," lieu yn aroddiffyivfa, Prcg. vii. 12, ei bod y.yf,yw agy dichon 11a w'rys-peiliwr, lieu oruch- wsuar'ihrhan'umaptn ei symud. ö 4. Mewn ry????'M? ? c?/?'t?'o?—try I Hawer o "fei\lion mewn enw eu ce'nan aroom, o herwydd na fedrwn ddenu c'yfocth i aros gyda ni, neu o herwydd y gallant gael mwy o ddyreh- afiad trwy ein gaclaei, neu ymgadw riiag peryglon bychain trwy beidio hwyhau cu cyfcldadl a lli- ¡ mynai hen gyfeillion Job mai rliagrithiwr oedd efe, a bod Duw yn mhell oddi wrtho, pan ddiang- odd ei olud oddiaruo, ernad eed(I son am hyny o'rblaen—cefuodd Ahithcphel, hen gyfaill ni} n- wesol Dafydd ar ei unig frenin cyfreithlon, o her- wydd fod y bradwr Absalom, yn debyg ddigon, yi addaw mwy o ddyrchaiiad iddo—ac er i ?yf- !i eUtion Paul y rhai oeddynt yn Rhufai", ddyfod I¡ i gyfarfod ag ef, pan oedd yn my?cd yn rhwym i I gael ei faruu o flaen Cesar, rhai cyn belled ag Apii-fforum 51 o lilldirodd, ac ereiil i'r Tair I tafarn, ynghylch 33 milldir; ond rhag iddynt beryglu eu hunain yn y mesur lleiaf, ni safodd I neb gydag efyn ei ateb cyntaf o flaen Ce-ar, eithr pawb a'i gadawsant, Act. xxviii. 2 Tim. iv. 16. 5 Yii'Ell,,c?ls Dduzc-pa le y mae'r Tadan? A ydynt hwy fyw byth ? Ow nag ydynt: eithr hebryngasom hwy i'r bedd dystaw er ys b!y- nyddau-pa le y mae Orpah a'i chwiery.dd, y rhai a ddechreuasant eu taith mewn ymddangosiad tuâ gwlad well, na Moab? Y maent wedi dych- welyd at eu lien bleserau a'u hen gyfeillion. Pa beth a ddaeth o Demas a'i frodyr, y rhai a gyd- lafurasent â ni yngwaith ywy^og heddweh ? Y maent wedi eu gorchuddio a chwantau bydol, ac wedi eu boddi mewn 3riangarwch-pa fodd na welaf y gwr ieuanc brwdfrydig hyny yma yn awr? Y uiae efe wedi myned i chwilio am ble- serau mewn gwlad bell. Heth y w'r holl bcnzc jnu hyn a welar étr y rhai ag oedd yn ddiweddariawn a phob arwyddion cryfdwr ac iechyd arnynt? Ow, fe oerodd cariad llawer. Pa beth a ddarfu o'r per awelon ag oedtl gynt yn chwythu dych- weledigion i'r deml, fel colomenod pw ffenestri ? Y maent yn debyg wedi myned i anadlu ary lladdedigion yn iiengal ac Otaheite: end nid ydynt wedi myned yn rhy bell i ddychwelyd. .■ G. Mo^n personati iDilgoU—y mne l.^iiaiivi ac a;iecind wedi gwneuthur c) fuewidiadau r->a .i rion ar eu cyrff—iechyd yr hoenus a ddiangodd— y caciani a ii'odd—galluocld rliesymiadol y doeth aeiiciliasaiit-N,i- !i(!ii A gofia yn unig iddo fod yn ieuanc, a'r clal iddo fod)11 inch, cVc.j- Ilawdd fyddai =cy-mhwyso hyn hefyd .lt broliadau crefyddol; llawer unaalarayn chwerw am gyf- newidiadau ansawdd ei feddwl, gan ddywedyd, ? my Ii a fu'm yn fywiog mewn cicfydd < nd YII! a\n.rn ghuar—bu'm yn gadarn mewn Hydd, cariad a goha?h yn mcdru cmm csniadau SIon gyda mawr orfoledd eithr yn awv y mae fy nhelyn ynghrog ar yr helyg yn dra gallaf gael cysur llawn gyda clirefydd, na din ddyddanwch sylweddol hebddi — Cyfnewid- iadau—-sydd i'm hcrbyn." [Riioddir Ami e}fan:(;]iafan 'nhykh y modd i ymddwyu 3 n,xvyjiel) ii, ii 

Cy rhaeddodd y By wysoges Charlotte o G vmru ddswedd ci deinianfed I'wydd y 7fed o'r mis hWIJ. Treulicdd ei 11 uclieUler Brenitjoi y dydd gyda'i mam, 'J ywvsoges Cymru, yn "nhy LOll. naught, Dirwywvd tafarnwr yn Edinburgh o 3'. 3s.yn ddiVvedfiar, am werthu poeth-w ;ybien a chwrw i dri hachgcn o dan 13 oed, a gw's y ty hefyd o 11. Is. am ynfdrcchu dirgelu troseddei fcistr. Dydd Sadwrn y lSfed o lbgfyr yr euog-brof- wyd 8 o icuainc gcr broil ileddynadon Horncastle, yn y ddirwy o 8s. Id. yr un, 3 ilg- hyd a'r draul, am chwarae pel-droed ar y Sib. bath, ar dir Thomas Jessop, hwsmon; ac r cldydd Gwcnpr, aethyddes y rhagcidywededig Thomas Jessop, yn t,.gi'iyd a pliedair creill, o'r drosecl(l. Cybjjdd anarferol.—I>u farw yn Rhag. 17FIO, o eisiau ymborth, Mr. Ostcrvald, Arianydd (Bunker), lied adnabyddus. Teinllodd y dyn hwn iVyrnigrMydd yr aiiechyd Cybydd-dod i'r Catli radda u, fel nad altfdd y rhesymau mwyaf taer i'w ddenu i hrynu ychydig o bwy-i o gig, mewn trefn i wnelUhur rhyw faint o isgell (soup) iddo, ychydig o ddyddiau cyn ei farw. "Y mae yn wir, eb ete, na fyddai i mi etto nid ocs grnyf ddim archwaeth at y cig pa beth, gan hyny, sydd i ddyfod o hwnw?" Ar yr amser ag y gwrthodd efe y lluniaeth rhag ofa y buasai raid iddo rodd pwys neu ddv. y o gig ym- aith, yr ocdd yn glymedig am ('i wddf god sidan yn cynnwys 800 o assignatau o 1,000 0 livies (^■ylltaii Ffrengig), yr un, neu 40,0001. Ar ei diawiad allan mewn by«yd, efe a yfai bcint o gwrw, yr hwn a wasanaethai iddo yn lie swper, bob nos mewn ty lIe yr oedd Uawer oyfed; efe a ddygai adrcf gydag ef yr holl fadeirch (corks) costrelau ag a allai gael gafael ynddyut: ac mown 12 mjyncdd yr oedd wedi casgiu cynnifer o'r rhai liyn ag a werthasant am 12 L >uis-d'er (20 swlU) yr hyn oedd dechreuad ci gyfoeth mawr. Efe a fu farw yn worth 125,0001.! Cerdded maen crcsg.—Dygwyddodd tro an- arfeiol o'r fath gerdcted a hvn yn nheulu Mr. Bell, Stamford, ar nos Nad'olig. Yunhylch 9 c'i glocli aoth Mr. a Mrs. Cell aLlan i swper i dy cyfuiil, yn ol dlnfoii eu gvrasanaetiiyddes i'r %V k .y.Yti ebrwydd wedi 10, clywodd Miss a'i brawd (y rhai a eisteddent i fynu i ddysgwyl eu rhieni adrei), guro wrth y drws; goiynasanfc pwy oedd yno: Mary sydd ymn," be rhyw lais gwanaidd. Gwyddai y bobl ieu- ainc fod Mary ivcdi Jiiyned i'r gueiy er ys mwy j nag awr, am hyny a ammhcua:-anfc ei bed yn yr heel; ond o'r diwedd, with ei (haer ymbil, ag.' r- wyd y drws, at*, er eu syndod gollyngwyd Mary i mewn, fiel; (iiiini, ,ini da;ii ond ei chrys! Yr ,i-edi cerdded yii ei chwsg o'i rhandy ei hunan i ystafell ei meistr, ac wedi goilwng ei hunan i lawr trw y 'r müistr, fie wcuJgollwng pi hunan i lawl' trwy'r o uchder, ac yn mantell Morpheus (cwsg), hi agcrddodd ar hyd yr heel i'r dylf-le, ac ymaflodd yn menybr y 'u?.nydy(!d C?M??' A??<t'? ocrcdd yr hwu a'i dihunodd! ? 1 mac y ?y"ion sydd yn ym?yfrydu fwyaf mewn dy?'?i?'th yn debyg i dywys yd, y rhai • a gvfodant cu penalt yn dra uchel tra y macnt iyn weigioh; ond pan fyddont yn llawn o ronyn- u- pur, y macnt yn dechreu gostwug eu penau. I Pa ham y mae gweiHtuiau dynion da vn cael eu cylioeddi yn fwy r a'u r)itnwedd'iu a. bod dyn tra tlieihvng yn cael mil Inny o ddiimyg am un wpithrcd feius, nag o gallmoliaetham gant o weitbrrdodd rbinweddol: Ateb. Am fod y byd yn llawer llawnach o genfigen nag o gaiiad: ac or mwyii i ddynion hollol ddirinwedd i gael ym- [Idyrchafuj ac ymgystadlu eu hunain a'r buch- ddol. Ymac yn fwy anhawdd !ochc!yd enHih nag I,rinill (,aiinioliactli; canys gellir weiduau gael 10d am un wp?hred fawr a doeth un??itb mCwn oesgw; etthr mewn trcf? ddim'c f?g enllib, rhai? i ddyn drcuHo ei holl oes keb wn- cuthur na dywedyd un peth ffol na ?rwg; ac wedi'r c?bte! chyfrif yn fraintanarfcro? os na wythir ef a dirmyg er hyny. Tra'r oedd dyn !euanc yn galaru yn doddcd:g ?m farwolacth ei dad caredicaf, ymdrechai ei gyfeillion i'w gysuro, gan beri iddo goilo ei fod job amser wedi vmddwyn yn y modd mwyaf t yner, ufydd, a pharchus tnag at ei dad. Felly yr oeddwn innau yn tybied, ebe'r dyn ieuanc, ra yr oedd j'y ithlld yn fyw; eithr yr Avyf yn 'ofio yn awr gydâ. phocn a galar, am lawer o )pthauauufydd ac esgeulus o'm heiddo: am y hat? och i ? y mae yn rhy ddhveddar i ivneuthur iawn." Y mae gwirio-nedd boh :1msrr yn gyson ag ef ei un, ac nid oes arno eisiau dim mewn tsefn i'w jynnorthwyo i fyned i ben y daith. Y mae efe I in agos with law bob amser, yn eistedd ar ein gwefusau, ac yn barod i deri allan heb wybod i ii ond y mae celwydd yn ofidus,-rhaid cy mhell lawer arno cyn y gwasanaetho efe nyni; y mae yn goscd y holl alluo-dd dyfeisaw 1 ar waith mevai trefn i gael gafael ynddo a'Í debygoli i wirioned-tl; ac wedi'r cwbl, y mae yn rhy fa eh wrtho ei hunan,-rhaid myncd i'r draírrth \veithiau i chwilio wm gant a mwy o;i gyffel b, cyn gwneuthui aichos rwg i ymddangos yn dda; ac yn fyriych fe ad- kaenir y gwr er yr holl drajferth a gymmerwyd. DpnJdwclJ y gwir bob uiiArrth ei gymmydog.' J Cnd?yd c.?a)-!od ?an r:?;\?(I?;n yn I)uh!t Hry2!oHtp?r,))!yrh\Y.nycy<uh\V\dt?? Pp(M y corif h\\ nw o bob! yncymmcrad? ? 0, c'ud yn hoUol ymwrthod a'r .egwyddorion cymnvysi** (?d lg yn BiBpth Dr. !))cn\?u<?', mewl\ (',¡fudOI', biaenorol, sylwedd yf hon A ) mddangosc.dil ,\1\ cut papur dhvcddaf. Yr oedd Dr. Dronrgobld- yn bresenol pan oedd areithwyr ereiil }U '• riil t'i aracth lag-grybwy lledig ef yn y modd mwyaf didrugaredd, gftn ymdreclui ci thynu yn (,Ll"tt italli acer i'r Dr. mewn araeth faith arall, yrulroclut amdtlifiyn ei ddy wediadau o'r bhu ti, caw sant eu gWrthod gan y cj farfod tichod. Ar bndiiaWh Sabbath, Rliag. sylwyd flf ddnl ieuanc yn ymddwyu yn witl} ddrws capel lloxlo' gwedi i un neu. ddau rhai a osod w, d yao hiewij trefn S gynnal lu fldwch i wncuihur -yhv o hotiaw efe a ymhaerll'i^o'dd gymmaint ag y rhPgodd efe 11\ryut; y ((lid., niad oedd iddo gael ■ ei' rofidi i gaflwraeth heddweh (constable) ac w ^di i'r gwasanaeth ddarfod cfc a liebryhgwy'd i dfr (xafch* iioare). Bore dranoetii* yr oedd efe yn vm- ddangosyn dm edifeiriol o ilacn yr Heddiinadjyi (Magistrates) ac wedi cael o honaw addas, efe a ryddhawytl, gall ob( ithio y bydd }i\ u. vn rybudd i ereiil i'w cadw rhag y c\ In h b in- ddygiad. X L.. Chiccdl. — Dy wedir w rthym fed r Sultan Mahmoud, trwy ei ryfelodd dibnid ar .led, a'i ormes-deyrn gartref, wedi llcnwi ei v. lad dif- rod ac a dinystr, ac wedi hanncr diboblogi ym- erodracth Persia; yr oedd prif-weinldog yl Sultan hwn yn ffugio ei fod wedi cael ei addysgu gan ryw ddewin i ddeall ieithodd vr holl ad;ir,. ac nad oedd yn bosibl i adeiyn agor ci big h('b fod y gweinidog hwn yn gvybod yr hyn a (iiii.- i wedai. A dygwyddodd ar Ult prydnhawn tn yr oedd efe yn dychwelyd o fod yn hula gydà yr ymcrawdr, hwy a welent ddwy arbi,et-t ag oethl vn fytu gerllaw hen fur, alian o gryg-" 9 ysgarthion. Myti a fynun wJhod, cbc'r Stil? t:lU, pa beth y mae'r ddwy ddyliuan acw yn ei ddywedyd with eu gilydd—dos i wiando ar eu (,)(I (,u eLl hymddiddanion, a dyro i mi hysbysiaetli o hon-  ynt. Nesaodd y plif-weinidog at y pren, ga* ftugio gwrando yn astud iawn ar y dylluanod ] dies ychyd!g amser. Ar ei ddychwefiad at y J Suhs:), Syr, ph of? mi a gly wais ran fawr o n {)ymdd!dda!?Ot)dnifciddiafG!f?n?uic!i?i." HiH)r)u(-ymnic;at'tSuthmpifndd!oi)ia'r [¡¡HI afebiad a hwn, ond efe a barodd iddo aJrodd ?air am air y cwbt a Jdy?cda'?ai v d?uaMo:? u Itliaid i chwi wybod gan hyny, ebe'r pnf_ weinidog, fod gan un o'r dylInaaod hyn fab, a J1\H yn g?-?Puthur oytundeb p!t?Ia;s. D? ?cd-. bod gan y Hall ferch, rhwng y rhai y y? odd tad yn?b wrth dad y ferch, yn fy "gh!y?- i, Fra Ad, my it a gycbyniaf a'r briodas hon ar yr amnH'd i..ci)?t!oddi!ian!!prcantobentr?tt?-; NV,(](lot ni(?rell..[I r F. v-,i j-r i atebodd tad v ferch, n Hc?auncr cant, mvii n  i-o(I(I,Af i chwi bum cant cs mynweh. Jlir ein iocs, i'r Sultan Mahmoud, canys tra fyddo efe yn 1 teyraasu arnom, ui bydd arnom fyth eisiau lWlt- ti Dywod yr ha nes i'r Sultan gael ei gyflfroi gym- ) maiut gan y chwedl fel I-r a(le:latio(ld cf'c't, trcli a'r pen ire li y rhai a ddinyxtriasid, ac iddo 0 hyny allan olygu lies ci bobl. <

l;  MARCIINADODD LLUXDA?N. CVPSNRRIDFR. rD, HEOT.J.W Munc, lonavcr 10, Gan fod y rhew calcd wedi attal llongwriaetli i radd- nu uiav rion, ycliydiir iawn o fasnacii a wnawd y bore- hwn gellir ystyried prisodd yn enwawl, ychydig o gyfnewidiafi oddiar yr wytlmos ddiweddaf. l'cilliaid „ am brisodd dydd LInn diwcddaf. Cadwodd Hadau Meillion, LIin, ac Erfin gwylitiou eu cyfiawH bris. Prisodtl de)-kytiatitry ir y Gwonith cocli 65s i 71s I f-Jivcnitli i^vvvn — 7tW i SGs 33s i 42* i't (is Brajj-gwohv ( Pale ) 61s i 7f)'s (Yirch 2Ss i 20s Polands 28s i 3s !Ffac?\)nunc?-3?s i •?.% t ten |f;i oeifylau 4t>s i 's  I fa colomenod ncvy. 4 Ss i?) t!tna<?)?m<'t)t«l5& ?M i'.vs at ferwi 68s i .?7 1 I1, "?s ll%v-ydioii I- 1.? i-1 lk Pris ci/farttd yr. Yd yn Nghymrn y Orynog. (Eight Winches- t, Gwciu Rhyjr. iraklfl ('< irr!  ?.. s. d. s. d. x- d. S?d,d,F_ or?nw? ? 9 0 (). ?0 5 '?(? .??.(?-yrddin- 730 0 0 ¡ .?o U » litMii r(> go .j 0 0 ? 1S () Iwrteili ? ,) ?? ?? 2U U rredJ('il;io 5 () o 43 0 24? raesyted' 79 8 0 0 m, 10 — Fynwy ?1 0 0 44 10 r O. i> Hr?'JdwvH.- 7.?7 0 0 .t:}Q ??, Mcirioa 100 0' 0 0 51 5 j>j 1 y J .Ftlint 90 7 0? .)9 ? Ü iVkk Ddimbech ? 7 0 () j 50 1 ? Ht?4?!< ————C?-rnar?a 86 S 0 li M 8 $7 ?' FOB 0 0 0 0 42 0 2L ?. I III-is Peilliald (Flour), u Sachaid 280 pwys. Pcilliaid teL,, G5s i 70s R EVlion, 60s í1 Gn5- I eilliaid America, y Farii Osi Os PrUy Cig, heblaic y llrhv-fwyd, y Maen o 8 Citr Eidion 6d. i 6d Cig 1\laharcll 6 Od i. 7. 8d I I Cig Mo Is Od- iSs Od Cig Tyrchyn 75 Od j 8s Oct I Pris yr Hoppys (Hops), yn Souihwark* II I cydau (bags). Keiit 61 6s 9t 9* Sussex 61 Os i, 81 8s Essex 81 Os i 111 Its HAJfMR- McifAU (POrKKTs V Kent 9i 0s i l'ii 6 Sussex 81 0s i J01 Us. farnham 111 6s i. 1\51 I (¡Ii- Pris,y Gwcr yn Lluadaiii^ Yn L s. d. Marclinad^hi'recliapcl 6 5 '— St. James- G 6 Clare 6. 6? I 1?5? I -I Cyfartalwch 661 I. Gwcr y drcf y cant 112 4 mclyn i'l&sid 110 l} —— gw yn Russia 1' O 0, Defnydd todd'edig Oi — 1— garw 70 O G-rcaues KJivti«b da (D-gs), 12 (J Sektm Colfran (j) — Brychlyd 128 a ivelyn IIS ft ABE RT A WE: Ar4zrapliwvfr a Chyhoeddwyd gall" D., JENKIN, yn IIEOL-T-CASTFLL- Derbynir Ilysbysiadau ac Enwatt gan NEWTON £ (gynt TAYLOK If NEKTON)r No. Pi, WARWICK HqV4nK,s jltr. J. WHITE, 33, FISBT-STJIF.ET} '<■ ?