Herald of Wales and Monmouthshire Recorder

W-IN IAITH, EIN GWLAD, A'N CENEDL. (CAN AWSTIN.") I v I don't enjoy myself in the House of Commons at all since peace broke out (H Nid wyf yn mvrynhau fv hunan yn },hy y Cvffredin oddiar pan y torrodd heddwch allan ") vdoedd datganiad Mr. J. MaeVeagh, A.S., yr Aelod Gwyddelig, yó. ffordd ddifyr pan mewn ymgom gyda Mr. Towyn Jones, A.S., ynghykh tawel- weh di-ffraeo v Senedd. Y nine y rhyfel ar y Cyfandir wedi gwneyd i Don aid a lihyddf ryd vry r, Ymreohvyr a'u gwrth- wynebwyr, Pleidiau ae Isniaeliaid yn un ac yn gytun yn y cyfwug presenol, a barna Thai na fydd Senedd na gwlad nae arv>ein- wyr yr un fath byth etto ag yr oeddynt cyn i Grwilym yr Ynfyd a'i Blaid Filwrol geisio goresgyn y byd: IS is: gwycldoin betli am liyny, ond ofnwn wrth ii-eled dichell- I ion rhai o'r newvddiaduron Toriaidd ic nmbell bwytlgor lleol a rhai personau unigol eiddigedclus a chul na fidaw daiar hewydd na neloedd newydd i fcdolaetb. pan gyhoeddir heddweh vn Berlin. I Tra mae Gwyddelod digrif fel -Afr. iVIacVeagh yn eadw eu tymheraa a'u geiriau a'u gweithrediadau o fewn cylch tawel, er eu bod yn naturiol yn yinhyf- tydu mewn tipyn o gyffro, gwelwn rai o -,y ffi,o, gwel ,Vl ri-1 bapyrau Arglwydd Northcliffc yn ceisio vwheycl defnydd hyd yn nod o'r rhyfel i bardduo pleidwy r heddweh y blaid Rydd- Ifydol. A difyrns dros ben YW darllen, t),r ochr a rail, attebion M r. Agg Gardner, f,: K'i ddifyniadau o erthyglau Toriaidd yn eanmol y Caisar fel boneddwr difrychni si phrif noddwr heddwch, tua blwyddyu yn ol. Buasai pwt o gynen o'r fath yn < hurion onibai mal yn y cyf wng irist :pr(¥!f'nol,' mae rhai sydrl mor hoff o honni ¥rradd -uehaf gwladjgarwch yn dewis yr adeg alarus yn hanes en gwlad i brofi nad ydym yn bobl unol. Xid gwiw i apoleon papyr a'i gvnffonwyr, mwy na -4-,iti Napoleon y Privssiaid ymffrostio, tfa bo eu gweithredoedd yn dangos fod en cyd- >-y!)odan gwleidyddol yn "gulach na f f Son am Towyn a ddwg j'm qof helynt y rwrdd ym restru yn Rhydamdn, a gynai- iwyd nos Fercher diweddaf. Prif siarad wr r cyfarfod oedd Air. Ellis Jones-Griffith, a h-fp,dd oedd gweled Towyn a'i gyn- Nrt It w-Afr. Mervyn Pep!, yn zr istedd ochr yn ochr ar y lWyfan, ac un Fit cynyg a'r llall yn eilio plcidlais o Miolchgarwch i'r siaradwyr. ?" # # # Yr oedd yno Aclod o Dy 'r Ar?wyddi •>n y -ad?tir, Aelod S?ncddol Toriaidd, Aelod Seneddol Llafuraw!, ac ym?cisydd l'oriaidd am sedd yn Lloegr. a'r Aelod Tiros Mon, mara Cymni "—oil yn sdarad Baefflieg,—a hytey yn Rhydaman. Tin Unell ac un nenill o H Gogerddan" a r; rafwvd yn iaith y wlad-iaith mvyafrif ? .rigclion j H?,—<'yn i Towyn roi tilll ,yn nghynffon, y cttrdd gydil gwreichion Om- ,eig. Canwyd dwy gan. yn Saesheg, ac pr fod un o'r rhai hyny vn adntbv(l(],,t., iawn Tipfierary nid oedd cymaint hwvl ig a fuasai pe cenid can Gymraeg. Cawd ir^ithiau á:h11Ü¡i;. yn ddiddadl, ond pa .aint o les a wnawd, anhawdd gwybod. Ni Idaeth. cymaint ag un gwirfoddolwr yn mlaen, ac y mae si ar led fod yn rhaid cael eyfai-fld arall ar fyr, a Mr. Towyn Jones ei hun i gap! cyfle yn mhlith pi bobl pi hun, i fyrlymu Cymraeg i'r bobl ac i yael amser i wneyd hyny yn iawn, a ■t thaflu ychydig o H Shandy Grff j mewn 1 ddisychedu y Saeson unieitliog. Dyria'r Bon, gan nad beth ddaty o'r disgwyliad. Ofnwn nad. yw y boneddigion parchus sydd yn trefhn pefhau o bell ar tryfer trefi I « a phentrefi Cymreig yn drall y bobl. Meddyliwch am roi Ellis Jones-Griffith yn un o bump o siaradwyr mewn cyfarfod i apelio at ei gydwladwrr yn Rhydaman. Pa un ai difTyg ystyriaeth ai diffyg gwybodaeth ai rhywbeth arall oedd i gyfrif am v camgvmeriad, gwyddom nad oedd y diffyig trefn yn gorwedd with ddrws yr vsgrifenvdd lleol, Mr. John I Lewis, Y.H. 'cO Y noson ganlynol, H yn swn y storm a'i Thu," eynaliwyd cyfarfodydd yn Bryn- aman Ac yn Gwaen-cwe-Gurwen, ac\ar y ryfan cai-tfyd anerchiadau da, fel yn Rhydaman, ond fort ychydig mwy o Gym- raeg yno. Jiisgwylid Mr. William Jones v i 9iarad. ond methodd wneyd ei ym- ddangosiad. a mawr oe<ld y siomiant. Diffyg y cyfarfodydd bvn oedd absenoldeb bechgyn ieuainc a ellid eu di¡o¡gw1) i ym-  'tstru, a phrofodd cyfeiriadau Towyn ?'r derbyniad a gawnt fod pwysigrwydd Fn yr angen am gynyg cyflog deg i'r sawl ydd yn ymladd dros en gwlad, fel y bo pu meddyliau yn gallu tod yn dat-el fir "bwnc cynaliaeth eu teulnoedd ne-ll eu rhieni, neu pwy hynag fyddo yn dibynu amvnt am gv* naliaeth. Yr, wytliios hon daeth i if 11 aw lythvr- gerdyn arall o Ifaiiox-er, Genuany, oddi- 2'. wrth llythyr-gludydd y Bettys, sydd yn garcharor rhyfel yn llaw y Gerrnaniaid. DvwfKl ei fod wedi derbyn amrvw lythyrau ■. wedi iddo yajjrifenu ataf o'r blaen, ac yr ettyb iddynt oJ.1 yn eu tro, i drt>ethu ei rldiolchgarwch. Dvwed, hefyd, fod rhai yn cynyg danfon anrheeion iddo, a eheisia- enyf esbonio i'r cyfeilltMi care<lig hyny rod yn rhaid tain toll (duty) ar bethau o'r fath. fel .y byddai yn anmho.«ibl iddo ef pu derbyn. aiii-nad oez ganddo arii-t-n i dalu'r tollau, a rhaid i'r caredicaf gotio. os daw y rliodd yn ol i (hmrn, mai nid ei gwrrhod. ond niethu tain nm daiii, v mae y earcharor,>W. W. Hughe?. Yn nsrwvn^b hyny, gofyna y carcharor i mi. fel cym- iv,' wynas, awsrrymu y byddai rbodd fechan irianol iddo ef yn.fwy eifeilbin]. Felly, M oes unrhyw sryfnill am anfon Rbodd :Kadolig, neu Galenig, i'r carehHror FTughes, bydd rn hyfryd iawn genyf fi fydsrnio a'i drwy dderbvn v rltodd ir ei ran, a'i chofrestru a'i hyswirio yrt y Llythyrdy i'w danfon idHo. a chydna- byddaf y rhodd yn vr Herald." Cyfeirier unrhyw rodd o swUt non sylltau i rni Awstin Bettws, Ami -n- inford,a gofalaf ei throsglwyddo, gyda rt-to(idion >0 preill. i'r llvthyr-glndydd carchar<?dig svdd yn gaeth am ym ladd dros ei wlad. f f Mewn evRvlltiad a'r cyfeiriad at gyf1,, gog 1 filwrr, yr oeddwn wrdi meddwl fweyd gair neu ddau am yr abcrth a wneir I tan ganoedd o fechgyn sydd yn vmn.no a'r i r'ianwyr (r-nghl.pers) crpfftwyr ti ddaliftnt ?Kryddi cyfrifol yd'jit yn awr yn I a iha»f>u Preill—ond *a<lael y pwm vn Honydd ?vda'r TuxHad I ?fr hwn, Ind rhvw dro .wall. # Wythnos bwvsig yn haneS ryn^rhair yr th,i "Rhrddion yuvw non. oWeeid y ■ mae rhai o'r AVngrheiriau Taleslliicl yn vvnal eu cvfarfodydd blvnyddol yn Xebni- dir Gymrn. Gaer<lvdd a T'hontypridd rdvw cyrchfan yr yinwelwyr a'r ffycidlcr- laid lleol, a 4vlirqf fod v Parch. F. B. Meyer yn talu vmweliad ag Abertftwe i ymloni uwchben llaeth Mlwyn. meddai ef wrth un o vr newyddiadurol a geisiai ei holi y mudind •Rewydd rku ITndeb Cymreig. Yr uaig bell) eglur yn y setyllfa vw nad yw Bwvddoi'ion yr hen oruchwvliaeth am gyhoeddi rhyfel yti Ngbytnrti vn erbvn ?ubi \r ufuch?ylia.€th newvdd. *• Yn nilyettj yit mid?n." ?? {n'?yddAir Cnl' deithas yr 'Hartwy?I Elpu':y?idd," a tb?byf mtii arwyddair <'vngrhair yr Fglwysi Rhyddion ydyw U Tlob peth yn dda. ond ? pfidio priWi." ''t Bydd penodiad Syr 1). Brynmor Jones, A.S.. i'r swydd bwysig o farnwr ac.hf>«ion gwnllgofdai vn creii gwagleoodd fursryw swrddi cvliowldu-^ heblaw Aelod j Srrtpridol drrrs Dd^barfhiarlait Vnefli(> A Her! a ehadi»irydd V Rydd- frjdol Gymrcig. Tra ya Uongyfarch Syr Bi-ynmor ar ei ddewisiad, a clymuno ofs faith yn ei gylcli 'newvdd, hyrfiprwn y cawn ei wcl'd a'i alywed etto yn oymeryd rhan Haenllaw mtwn materion a symudiadau renediaethol Cymreig. t"yne!ir cyfarfod y | iymdeithas Ryddfrydol yn fuan i ddewis vnigeisvdd am v sedd Seneddol. Terfynwn, felly, am yr wythnos hon drwy longyfRrch y milwr CymreiLi, Fuller, ar ei ahrhydoddiad it Cliroe- Budâug." am ei wrhydri ar faes y rhyfel, ac ym- falchiwn sydag ef ar y croesaw gwreso^ a dderbyniodd gan ei gyfeillion a'i gvfoedioii a'i edmygwyr ar ei vmweliad a'i bentref genedigol a'r bwthyn yn nghanol y wl|\d."

NEWYDDION LLEOL A CHYFFREDINOL. -<s> 13RYNAMMAIY. rile gweithfeydd yr ardal yn dal yn bur 'N f ite ?,?r d a t N-ii f I Ltl vn bur araf o hyd, o achos y rliyfel ofnadwy. Gobeirhiwn yr a heibio yn fuan, i gael pet ha u yn nghylchoedd llat'ur a masnach i gerdded eu cwrs fei cyilt. Byddai liTnny yn lloniant mawr. Nos Tan, yn Gibea, bu nifer o enwogion yn cymhell rliagor o wyr y dyffryn hwn i ymuno a'r Fyddin Brydeinig. yn absenol- deb Mr. William Jones, A.S., Arfon, siaradwyd gan y boneddwyr canlynol :-— Mri. Towyn Jones. A.S., — Duncan, A.S., — Grant, A.S., a Mr. Mervyji Peel, Taliaris. Siaradwyd hefyd gan nifer o foneddwyr o'r lie, a bn eu dylanwad yn loddion i gad rhai'i ymuno a'r fyddin. Cad?iriwvd gan y Cyngborydd Sirol -liv. Gwilym Yaughan, Argoed, Brynamman. Cawd cynulliad da o bobl ag ystyried ci bod yn noson mor Avleb a garw. # Alae gwelliant mawr wedi ei wneud ar yr h('(Jl Úwr wrth Dro'r Derhvyn, fel mae g-óbaith i deithwyr fyr/d i Gwynfe lawer yn gynt 0 hyn allan, yn enwedig gwyr y "motor bites, ond jddynt gadw'r tro'n weddol agos i'r helnethind sydd wedi ei wneud yn yr fceol, a chael corn gweddol .i chwvthu'n gryf cyn inyn'd i,'r tro. 'W('1( g-yfn nvyddyd da iddynt gan v Bardd o'r West I-,n(I.- 0( Mater o hwys i'r motor bikes '—yw cael Corn ddychryna'r turnpike,' Cael landio gei- y Klondyke Cyda. speed heb godi spike.' C^isia'r awdnrdodau unioni ychydig ar yr hffel wrth Nantycaws, yr hyn wna y ffordd i Klondyke yn f'yrach eto i wvr r mntor bikes. Mae y cynghorwyr i'w eanmol am fyn'd yng nghyd a gAvaith M hwn, er i ddynion gael ychydig o waifh yn adeg yr arafwch mawr sydd yng ngwahanol weithfeydd yr ardal yn brescnoi. Ammanydd.

CWMAMMAN. Y Sul diweddaf cynhaliwyd cyrddau- haner-blynyddol Betliel Xewydd. Dr. Lloyd Morgan, I)ontarddiilais, ,vn uiiig wahoddwyd i bregethu, ond mare'n well pregethwr na llawer dau, ac yn fwy mewli eorifolaoth na llawer tri. Y mae Dr. Mor- gan yn olynydd i ddyii mawr iawn, set y diwe<tdar Penry Evans. Gyda Penry v cychwynodd Mr. Towyn Jones, A.S., ar ei vrfa bregevii-" roi. Dealhvn paham y gel- v/ift pin haelod yn Towyn Bach, ond pam; y gelwid Penry yn Evans Bach sydd" gwttetiAvn anhawdd ei ateb. Gyda llaw, gwehm fod yr eglwys uchod yn hy-bysu am organydd, a dwedai un o'r swvddogion wrthym fod amryw eisioes. wedi danfon am y swydd. Hyderwn y gwneir dewisiad rydd foddlonrwydd cyff- rediriol. Cantvyd pennill adnabyddus yn v i cyrddau haner-blynyddol derfyna gyda'r' llinell—Dysg i'r mudan spinio can." Gofyftai "wag" os mai cyfeiriad at yr orgail diswn a disain oedd vn y llinell r Priodol iawn oedd cynnal cwrdd mawr' y rhyfel nos Fereher ym Methel Newydd. bewLwyd y fiaradwyr o blith yr holl bleidiau gwleidyddol. Mr. Towyn Jones, yn aelod Khyddfrydol.; 3Ir. Duncan, yn aelod o Blaid Llafur; a Mr. Grant, yn aelod o'r Blaid Doriaidd. Cymerwyd rhan hefyd gan Mr. Mei-vyn Peel, Mr. Dn Buis;on. a Mn Fuller, V.C., Abertawe. Cafwyd cyfarfod brwdfrydig iawn, mae'n clebyg, o dan lywyddiaef li fedrus Mr. Fisher, Gellyceidrym. O'r brnidd y mae angen dwe-yd fod y dreth newydd ar "gwrw" wedi eael effaith niweidiol ar y fasnach, a syn yw gwpl'(l a chlyweo. cymaint galw am ddiodydd main" a gwan yn lle'r un nerthol a chadarn," yn enwedig pan renir y pai. Ond ni phery'r ysg-ariad rhwnsr hpn ffryndiau, fel rheol, ond dros vchvdig." # Dw?d pob un Hp y dyhu Mr.' TJnyd George fy'd am v bw?edi a?ian? heb iddo gwrdd t rpeint (bum bron dwpyd I paent, Mr. Gol.) .n annwyi gan fwyafrif gweithwyr. Cofia'r mwvafrif am bump neu chwech peint am swllt, a mwy yn ami, ac v mae me-ddwl am ddim end tri am swllt yh annioddefol! Na, nid yw gweithwyr hyd yn oed ar adeg rhyfel wedi ffoli. Yn ein hymyl, o Gwmtwrch i Gasnewydd, cymer Arcvlwvdd T rede tra r ugeiniau o iiloedd o bunai; hob blwyddyn mewn royalties." I dalu am gost y rhvfel, pan na ddeuid i lawr arno ef a'i fath, yn lie ar y gweithim-r" Yr ateb yw, fe giciai tirfeddianwyr y tresi: mae'r gweithwyr yn ddigon meddal i ddwyn y baich yn dawel. Hvn wyr Mr. Lloyd George, ac fel y gwr call, rbydd y baich ar y not a'i dyg yn ddigwyn. Ond nid amser i gweryla garf.re' yw pan mae'r I' anwar wrth y drws. Talwell yn dawel fechgyn, yr ydych yn helpu'r hen wlad wrth wneyd, ac os gellir Hun bach dros ben, 110,I- da y mae," am, 11e1.1 dros ychydig, beth bynag. Chwi, hen feibion, a'r diblant, ati; dyma'r unig ddyttll y gell- wch chwi gvnorLhwvo. Amen. :j(: :X: vr anffawd Blin iawn yw ?nym am yr anffawd ddaeth i gwrdd Oswald, bacbgpn Mr. J. Leonard, Salutation, dydd Llun. Dych- rynodd y poni ger yr Halt yn Ammanford, a thafhvyd y gwr bach allan, ond gallai pethau fod yn waeth. Cedwir Dafydd Bifan, ein caiiwr penill- ion fiwyuol, mewn llawn waith o hyd. Bu pobl Llandilo bron a'i ladd nos Iau di- weddaf. Meddylier am ganu pedair neu bump o weithiau, a chael encore bob fro. Xown neu ddwy cvnt yr oedd yn Breclua, it dAerbyniad bfvm, 1, httvTi. Y Mafte Dafydd n Tom yn en gwiw- \1 oedd nll\\nó\ vn atdvniad lie bynag y byddant. ac y amser dyfal o'u blaen o b-rn i'r Nadolig. ,1; at Mr. Harry Lewis, Nel«ort, pan yn canu yn Nghwm- amman rai blynvddau yn ol, ddod a'i eneth feehan gydag ci. Cvmerwvd hi yn wael yma, ac ;1111 wythnosau arho?odd yn fihy Mr. John Hopkin, T.tlh:w,vn, a'i mam yn gweini arni. Crewyd cyfeillgnrwch y pryd hwilnw bery byth. Pan welsom Mr. Harry Lewis wythnos neu ddwy yn ol, dwedai fod yn rhaid prysuro gariref, am fod Millie yn wael. H?'ddy?. eawn air oddiwrtho YH dwcyd ei bod wfdi ?erfFeii ei ?yr? fer v Sul diweddaf. Meddai lai<" Uior ber a'i thad. a phe cai eihiues byddai Vn sior o RwyiKi'r wiad fel yntau. Q?d bnu<xld yn icuam, a dbrbviued ei rhi?ht Ti cy<!y?dmralAd hi a ?r\nd''au fr?iU. Ni fu i'arw yr cnpth. cithr cysgu y ma»." N i f it fa rw y r t,i L-t h, eitlIT ('VSgll y IU aO. Eich hannwvlyd a aeth allan J'r ardd 1 t,'ich i'r ir(1 < 1 1)4. oedd genyf W'l'd y gwelliant ar groevsffordd y Watin pa ddvckl. Ai nid yw'n boabl i ?yo?horwyr r*mamnH\n ?a? vr un -l-nw 'gh Wiliam tnall, ?er yr Amman. ac vn y Garnant ? neu ai 4er ?-r -k-inrnan, ie yn y rarpnni '? bywyd fcwei-itifawr werli ei golli ? 'Nia^r, ,n,g- horwvx. iuae'r un ha,\l gen^ c-i chwi, ac os na ehvrhaedda ayrl at awdurdodau y rheilffordd yr i.mcan, h;«n er gair oddiwrth Mr. Knoyle at Fwrdd Masnach (Board of Trade) wna'r gwaith. 4 Beth am y waal ger lien with y Lamb? Y mae agoriad inawr ynddi oherwydd y tip. ac y riae iiior sicr o gwympo a Babi- lon! Dyma fater arall sy'n galw am syhv cynghurv.-yr Top y Cwmnond ;ii chtywant. GUbfoit hio er hynny nacf im o honynt hwy tydd dim. y cwynip pan ddaw. Ccir addewidion diri fel y tywod ddydd yr etholiad; wedyn dim, neu v pcth nesaf ato. A ugeiniau, os nad canoedd, o'n g^eith- ¡ j wyr i r Waun i eml1 eu toe bob dydd, a pliain na eheir cyfleusdra i'w cario yn ol I a bJnen. at eu gwaith:- Ble màe'r mas- JJétchwyrJ a beth am y Cynghor? Y mae tai segur yn y twm--eisioes, ac os na edrycha perchenogion tai, a'r bobl y cyf- eiriais atynt ati, bydd rhagor yn fnnn, ..Ceit- pob cyllensdra yn v cymoedd cyf- agos i ddwyn pobl at en gwaith, ac yn ol i'w cartrefi; a chymaint mantais i ben- I ref yw hyn, onide Y map y Cynghor yn cael ei y.styried.vn gasgiiad gweddolxgryno o syn wyr gorau y gymydogaeth, ond yn y peth hwn nid yw wedi dihuno, er called yw. Bydd torf yn yjnune a'r hen glwb adeg y Nadolig yn Nytfryn Amman. Adeg gyt- addas iawn—yn y gauaf. a phan y mae ¡ masnach. yn wael. Os gellir byw yn awr, nid oes berygl methu byth. John Jones.

I Asmara AMAM. I Trwm :Y\V sallg y gauaf Il}'(] lannan'I' A man y dyddiau rliain. Nid oes ond dolef y corwyut a bref y ddisper i'w r-lywed weithion yn y lleoedd gynt lie bu r gan." l'a aawl calon sy'n dyheu wrth glyived y cesair a'r oerwlaAv yn euro y ft'enestri am ddyddiau tirion yr haf P Dymor hud a miri ]laf, tyr'd etto i'l' coed ataf; A'th wyddtid a'ih hwyr gwridog, a'th aWel chwvtb, haul a chog." :if 0 Ac onid yw yr adgof am ein mihvyr a'n morwyr dew r ar for a chadfal's yn angerddoli ein hiraeth rtln y dyddiau gwell? Y dyddiau pan bydd haul a chawod yn prydl'erihu'r Ijroydd, ac uwchlaw hyny, y dyddiau pan "na ddysgant rhyfel mwyach." O. dy mor braf, pa bryd y Gawn ni yng nghwmni'r bardcl gyrcliu bro y loywaf Am olud gwell y bell bau i Y Crrell v doeth. Cyrcli dithau Ei nen ddihalog, ddihvybr, Mor glos a miragl o wyhr, Can's yno bvdd haf, ag ni bydd hafau, Ag yiio bydd dydd, ag ni bydd dyddiau. Diwertli yw byd "Ttll y bau ddwvfol, dlos, Pa les luraros um-elt pleser oriau?" Anfiawd oedd i gyfarfod yr enwogion yii, r Pa las wrthdaro ag eiddo.y Cymrodoiioni; Disgwylid y Parch. Xihys J. liuws i ddar- litliio ar "Le Crist yn Lien Cyliiru?" ond goliiriAvyd y cwrdd am y nos, rhag ofn iriwcklio aincanioii yiiiwelied arwyr y Senedd a'r lie. Disgwylivvn brofiyd y Cavui yma'n fuan eto. # Daeth llonaid y Pa las i wrando y Senedd- Avyr Ellis Jones Griffith, Grant, Charles Duncan, a Thowyn, ac yn olaf, ond nid y lleiaf, er nad- yw yn Seneddwr eto, David Kliyst Cadeiriwyd y-tvwpdd^gan yr- Arglwvdd Dinefor,, a bu. yn ddoeth 6" eiriau. Cafwyd 'araifrh. feistrolgar gan Mr. Ellis Grithtli. Nid oedd yn liwyliog iawn, ond m~ae yr liwyl allan o ffasiwn ond genym ni y Cymry weithion. Siaradodd y Mri. Grant a Duncan yu bwrpasol ialvii hefyd. Er inai byr ocdd geiriau Mr. David Rhys, yr oedd yn dra dvlanwadol. Diolchodd Towyn i'r siarad- wyr mewn araith frwd iawn, a chefnogwyd gan Mr. Mervyn Peel. Gobeithiwn y trydd y cwrdd allan yn llwyddiant yn y ■ •dyfodol ages. Mue angn bechgyn ieuaino- tebyg i'r..rhai geir ar y.strydoedd Rljyd? amman.ar liAvyr y Sadwrh ar ein Bvddin. Yr oedd pendefigion yr ardal wtjjiK ym- gasglu ar y llwyfan i gynoitliwyo'r siaradwyr, a mWYll oedd eu gweled yn cyduno i ganu yr emyn newydd, It's a long way to Tipperary." Mae brwdfrydedd gwladgarol yn deiiio pob sham." k Mawr fu disgwylia'dau Cymdeituas Ddiwylliadol Ebenezer am vmweliad Mr. W. J. Thomas, 'Porthy a'r lie. Daeth llonaid ystafell Ebenezef i wrando y gwr n,vu,dl yn- diâlithio ar "Thft Origin of 11 'd Coal." Cafwyd gwledd- ,feddyItöl'o'l' fadd uchaf, yn enwpdig i fyfyrwyr mwnyddawl y cylch. C'adeirvdd y cwrdd oedd Mr. T. Lewis, M.E., Tirydail, lIen gyfaill i'r darlithydd, (kbyg, a thrwy offeryn- oliaetli pa un y daeth Mr. Thomas i'r lie. Noson ardderchog oedd. Trist oedd marw anisgwyl Mr. T. Young. Llandebie, yng nglofa Pencae'r Eithin, dydd Iau ..diweddaf. Fireman oedd, a lladdwyd ef gan y rvwy dinystj iol yn dra svdrn. Yr oedd yn adnabyddus yn Rhyd- aman gan iiifer fawr. Iiii yn swyddog gan y Territorials am bir amser yma. Cysured y net y galarwyr. Marw'n ddisyiyd iawn wnaeth Miss Eira Grove y Mercher diweddaf hefvd. Geneth fechan naw mlwydd oed oedd hi, na fu'n glaf namyn ychydig ddyddiau. Er poh gofal meddygol a thynerweh, gwywo wnaeth. Daearwyd hi ym mynvent y Christian Temple nawn y Sadwm. Gwas- itnaetiiwyd ar vi1 acjjlysur gan frodyr o Eglwys y Plymouth. Brethren. Nawdd y Goruchaf fo dros y teulu yn eu tristwch. Blin yw cleall foci Mr. Grove yn wael er's hir amser hefyd. )lit Yr wythnos ddiAveddaf hunodd Mr. Percy Jeffries, Hall-street, ar ol dioddef hir gystudd. Nid oedd ond un-ar-hugain mlwydd ond bu bywyd yn frwydr iddo aiyl dro ar ei daetli terr. Dioddefodd oddiwrth y darfodedigaeth, a 1m yn loclitdfa A-?llyiiy!t-(Id am ysbaid o amser. Cnfbaodd i. raddau, ond dn?th siom i ganlyn siom yn fnan er hyny. Daearwyd ef ym mynwent y Christian Temple nawn y Sadwrn.,yng nghnnot Hrwyddion o alar dwys. Y ief fo'n garedig o'i unig frawd a'i chwaer, ac liefyd o'r perthynasan oil yn eu trallod. Talorld v Parch. Glapnant Jones vmweliad a'r lie y Sul diweddaf. Mwyn- hawyd ei bregethau gan gynulliadau astud. Un o blant glannau'r Amman y-w ef ac yn hoff gan bawh. Amanwy,

 (' ) ) -=- -Cr -))\ ) ??.?'??   '1. v ""1 lc ¡i I-j.' z4  -I S A Hint for J Winter Puddings. | I Serve every boiled pudding- 1 Apple, Fg, Plum, Ginger, Marmalade, ? etc.—with BIRDS Custard as %| ? a HOT Sauce. S It ?ives zest and relish to even  U the nicest pudding, and /???')- I a a plain on? mto a delightful treat. I CBH? ? '?30 'W ?' tE? ?- <M??j?Bm' ?M  \Birds I 1 Custard I 2 costs so )i" t*. and adds so much ? « in real body-building nutriment. j| itt ret;.] bod?,-building ntitrimetit. 1J ,ar¡i!f_IDM!ZI.JOAIII THE CROWNING dOY of the whole ceremony will come when you this Ring I thee wed." And your joy will be even more comp)ete if the T<.ir.g is ihe most perfect mar -riagc sym bel that moi -ie'v can buy-one of ti. FAMLJS WED91NG RINGT, a souvenir of supreme value wi1l give yçur bride happiness throughout her lifetime. They are renowned for par' y, value; and super fini3h. Latest Court styles, in 22?ct. Solid Gctd, 10/6 to 70/ Witb every ring TsScmlXIAS¥0^ CIF E Cor:le and inspect in the pr,vate SCIeCtiU2 room to-day. ???g[??????? — ?aME??t ?S OX?OR? ?T??:T ?WAMSEA. ????tt??-? ?S (1:DEf\ THEBT(; ('J ,Í) Weight J ?A?S S ???M  5'. B SB* "I\Io y?t C:?rdg'f. M'??.'?'?rt, M ')o"r: &c. 10re 15?- 2??- upmrdl% 8 J' I "U. \1.

iTAMEIDIAU AMRYWIOL. Yn y Beirniad" ymddangosodd ertliygl gan y Parch. D. Tecwyn Evans ar Ein LIytrau Emynau." Kid yw ef YHearu dilfinyddiaeth'nifer o hen emynau dda1g,mwya gyda hwyl a bias yn ein haddoldai gan ein tadau a'h mamau, ac a ddatgenir yn yr oes ole hon" genym ninau. fo(I # yn "Y Ceir fod "Dcuwr Emyn" yn "Y Brython yn canmol yr erthygl; ond yn "Y Darian N ccir Cyniro" ac "Hen Wladv. r yn ei gondemio, ac yn ei feirn- iadu yn llyni. Ebai'r Cyniro": Emyn a gymeraclwvir yn dra brwdfrydig ganddo yw'r iui svdd yn dechteu- Am iddo fa rw af v bryn Ca'dd f'enaid bach ei brvnu'n Ihn: Tystia na fUasain ldino'i adrodd o fore hyd hwyr. Pefai'r saint yn ysgol- heigion ('ymraeg, diau v ceid hwyl ar ei ganu. Edrychais i eiriadur newydd Spur- rell am yr vmadrodd yn Hyu/ ac hyd y gwelais nid oedd ynb. Aladdeued Bodfan os wyf yn canlgymeryd. Os barnodd Bodfan ef yn rhy hen i sylwi nmo, tybed na ddylasai Tecwyn ei adael yn ei fedd bellacli r Svrrhio i'r dwr fyddai rhan y mwyafrif o honom wrth brynu'n llyn,' ac ni fyddai fawr bias erbyn cyrraedd y diwedd i orffwys dany gedrwydden gref mewn dillad gwlyb." *:t.' Diddorol yw davllen amrywiaeth barn ar ysgrifau dyiiion athryiithgar, os bydd y cyfryw yn wag o wenwyn, ac yn eyn- nwys ambeil ergyd gyrhaeddbell. Y mae Tecwyn dipyn yn fftnwl ar ol yr orgraff. Os mai hen ilasiynol fydd., defnyddia'r fflangcll; os os o felnl ychydig i fod yn gadwecLig i'r "orgraff newyd-d Or- graff y Jonesiaid," fel y galwofld un awdur hi—bydd yn garedig a thyner. Y mae'r wisg sydd am feddyliau yn bwysig iawn yn ei olwg. O herwydd ei fanvlder yn y cyfeiriad b wp, ysgrifenna Hen Wladwr yn Y Darian Mvn Tecwyn dclifodi ambeil bennill am fod ei wLsg yn dylawd, ond dylai wybod mai nid ei wisg yw gogom- iant emyn. Digon hawdd newid gwisg, ond mae'r ysbryd yn ar&s yr un. Yn ol athrawiaeth TecWyn, nid oes hawl gan neb i fyw os na :111 ymwisgo mewn porffor, sidan, ac ysgarlad symudliw. Dyn helpo'r tlawdl Os 11 win yw ei gotwm,' croger ef rrhag blaeu 1 Ond teimla Iloffwf Enn-n" yn dra diolchgar i Tecwyn am alw sylw at ;roafau j sydd yn hacru llawer o'n hemynau. Gallwn basio heibio heb boen maWr engh- reifftiau o gystrawen wallus neu ffugrau anafus, ond nid mor hawdd dvgymod a'r l caledwaith o ganu I A'i daro gan gleddyf ei Dad/ neu— e Pan groesodd filiau'r Nef yn llawn Heb ofyn dim i ni,' I Cyfia;:mdr wrf^ hir ofyn lawn Ei daliad vn gvflawn a ga'dd' n I < Apelia yr ysgrifennydd at olygwyr llyfrau emynau y Bedyddwyr a'r Annibyn- wyr sydd wrth y gwaith o baratoi argraff- iadau newvddion i'r enwadau uchod." Gall Hoffwr Emyn delrnlo yn sicr 1,0 un peth, a hwnnw j-w—faint bynnag o ddiwygiadau, neu o gyfnewidiadau, wna golygwyr yr emynau, iii wnant foddloni pawb; bydd rhywrai yn siwr o geintach, ae o gondemio yr orgraff, IJeU syniadau. H Ymhob pen mae opiniwn." Rhy fedd cynifer o Germaniaid mewn enwau sydd yng Nghymru. Y mae1 Ted German, Lewis German, Willie German, a Thomas German, etc., rhai yn Abei- tawp, ac praiH bel) fod ymhell l>ddiYllo'l Dynion yw'r rhM hyn sydd yn wir deyrn- garol i'w gwlad—yn Frytaniaid o wa?d coch cyfan." Nid dymunol ganddynt heddyw yw'r ac un o honynt • a ddywedodd wrthyf: Pe gwybuasai fy nhad a'm mam y deuai'r dydd y buasai'r ennv German yn ffiaidd yngolwg y Pryd- einiwr. yr wyf braidd yn -sicr y troent ef yn a dvwedai.s Wrth rai o'm eydweithwyr, Na ehrch fi yn 'German,' ond gelwch fi yn Fanger,' a'r atebiad gefais, Na liidiwch Wil, nid yr enw sydd ar ddyn ym -A-ihnda-.tn heddyw sydd yn bwysig, ond yr egwycidorion a fedd a. Gwyddom oil fod yr egwyddor o deyrn- garweh a gwladgarwcli mor gryf ynnoch a'r goreu o'r Prydeinwyr.' Atebiad synwyrlawn onide? Mor wir ag mai Nid y wisg sy'n gwneuthuf nid vr enw sydd arno a wna. hyn hefyd. Adwaenaf ddyn a Bach yn gwnend i fyny ei enw, ond yn un mawr Horan talent a chymeriad; ac ambpll im nrall a'r enw Stone," ond yn dyner" ei galon, a bywiog" ei ysgogiad. Nid wrth ei big y mae na.bod cyffylog." ac nid with ei enw v Irwyadl adnabyddir dyn. Y Parch. John Williams, Brynsiencvn, letarodd y geiriau hyn:—"Llwyddiant Germani oedd wedi ei 11add. Cydradd oedd ei phoblogaeth yn 1870 a pbobi.otpietl-, Ffrainc. Camodd ymlaen tuhwnt i neb yn Ewrop mewn gwyddor a chelf. mewn dr f D is a diwydianh; ,ac nid eiddigeddu wrthi am hynny a vna?tu ni. <Mthr ei hed- mygu. Ond f el pnb dyn a Iwyddo'n gyf- Ivm, hi ehwýdd6dd. ac a goll?d ei phen. (>Trch Pi Ilnnhi i'r dint mor bell yn ol j a'r Proffw.vd Esaia—f Canys ymddiriédaist vn dy ddrvgirtni, dywedaist Ni'm gWel i neb. Dy ddoethineb a'th wybodaeth a'th hnrhant: a dywedaist vt dy galon, Myfi I sydd, ac nid neb arall ond myn.: Y r oedd hunanoldeb ac ymchwydd wedi f'Î gwirioni. Aethai'r Caisar i gredu mai ??viddo fo yr oedd hawl i lywodraethu j Ewrop, ac mai rhyw haid o. gymynw- r I-171-OP, ae i r b ?-w haid o gymlFn)4-3- cotvl a gwebynwyr dwfr iddo fo oe-dd i gweddill cenhedloedd y byd. Creadur cymy^vyw o(,Id y Caisar—rhywbeth rhwng dvn a diawl." 11 Cwyna Glyn i'r Cymry a'r Gymraeg gael eu clwyfo yn dost yn Abertawe yn j, ddiweddar. Cynhaliwyd yno fudd-gyng- herdd i'r Belgiaid, a dafganwyd ynddi anthemaii cenedlaethol Lloegr, Belgium, J Ffrainc, a'r. Ewsiaid; ond ni welodd neb I o 'r rtitti g),lapnisiiit. ran yr. un priodol deb 1, ganu lien Wlacl fy iNhadau," anthem oeuedlaethol v Cyniry" l-bai: Onid yw yn llawn "bryd i Mr. Lloyd Ge6rge ddotl i 'Abertaw& l ddys'/u i'r IxibL fod tfeyrld- gar.vcli i ii-ith yn' llaivn iilor naturiol aMI y w tè:, I'ugfil"wch i, v. htJ, ne mai arwydd o Vveliander nVewii 'CVinro Vw iddo anwy- bvddu ei iaiÙI yn ei Wlad ei hun tra yn niadru ei siarad a'i eMnti yn rhugl. am ddynion mawr fel Lloyd George gara siarad iaith ei a el w.yd gartref, a'i chanu yn y capel Cym- 1 '-a?. Hynion o fa.fh hwn g.wiwant Gymru yn fyw, ac addnrn ei dy?ryhoedd, a <?et'yd- Umr?ydd ei mynydd6edd, a dPrtdN e? cyndadau, yn llmellau enraidd yn eu b?wyd." I Gwne.s gyfeiriad yrwythnos ddiwed« W K at De Wet, caclben bradwrus y rebel wyr yn Affrica. Proffwydais y cawsai ei dd-al yn fuan gan y cadben tevrngar Botha. Mewn dau ddiwrnod wedi i mi ysgrifennu y nodiad, darllena is yn y Leader" lei fod wedi ei ddal mewn ffermdv yn Water- burg, ynghyd^i, 52 o'i ganlynwyr, gan y Commandant Britz. Yr odd llawenydd un bardd, pan glywodd y newydd da, mor fawr nes yr ymfflamychodel ei aw eh fel y canlyn:— Fc gadd Pe Wet < fits Pan welodd fod Britz Yn erlid mor dynn Wrth ei gynffon; A'i wynt yn ei ddwrn, A gwaew'n ei swrn, Fe dorrodd y bradwr ei galon! I fferii)d.v yr aeth, I A chuddio a wnaeth Felllpchgi. mewn mwdwl o grinwellt, Ac nis gall'sai ddim A'i fraich mor ddirym 1 O'i ddryll, yrru rhagor o'i danfellt. Surreii(iraf!' nipddai ef, Mewn (list aw drist lef, Yn llipryn amharchus ac atgas, Ac yn ci gadwynau Fe deirnla yn ddiau— Mai eyfiawn ei alw yn Judas! )f Gofynai nthraw i ddosbarth o fe-cligyn:- "Beth yw'r motives JwmHâ aiff a'n Territorials i faes v. frwydrY' Ijoco- motiyes," gwaeddai un crwt byehan bywiog!

GWETNIDOG FEL "RECRUITING I SERGEANT." Unioni Cam. I Mr. Gol.-—Ysgrifennaf yr ychydig eiriau hyn, nid. yn gymaint i amddiffyn fy nun ag i amddiffyn aurhydedd ac urddas y pulpud. Cyfeiria Awstin" yn ei nodiadau- Cymraeg at bregoth a dra-, ddododd gweinidog ieuane nos Sul di- weddili'" (Tach. 29ain). Oddiwrth y nodiadau gallesid meddwl aaarfod i'r gweinidog droi oedfa'r nos yn recruiting meeting," Mae'n wir nad oes neb yn cael ei enwi. ond y mae nifer lnosog yn y cylch hwn yn gwybod i mi wneud cyfeiriad at y riiyfel, a'n dyletswvdd ni, yn y cyfwng pwysig hwn, ar y noson uchod yn fy pglwys fy hun. Y'ngWvneb hyn teimlaf hi' yn ddyletswydd arnaf, er niwvn y pulpud, i. unionrr cam dir,"avr a wnae<l, ac a wneir, ar yr ychydig sylwadau a wn euthum. Yn y lie cyntaf, ni wneuthum i apel o gwbl at fechgyn ieuanc i ymuno a'r fyddin. Ni soniai air am y fath beth, nid yn unig ar y noson uchod, ond ni wnaed hviliiy o gwbl gennyf er dechreu y rhyfel.^ Ac os gwnaf o gwbl, nid yu y pulpud y gwnaf. ond ar y platform." Yr unig gyfeiriad a Wnes i at y cyfwng presennol oedd, fod yn gywilydd i neb, boed ef hen neu ifane, fyw yn wamal, yn wastraffus a difeddwl, pan mae gwaed ein bechgyn dewr yn mwydo daear Ewrop i gadw'r gelyn barharaidd oddiwrthyni. Dylia'r cwbl. Ac y mae tu htvnt i'm dychymygf i sut y gallodd neb ddirnad am foment fy mod yn condemnio bechgyn am aros gartref. Un peth s-ydd yn gysur, gwelaf mai bachgenvn a hysbysoddAwstin, a chymeraf yn ganiat10I felly mai DECIIRE17 datblygu mae ei fcddwl. Peth arall hefyd. Er na ddywedir gair am hyn yn y nodiadau, manteisiaf ar y cyfle i gywiro un peth arall. Dywedwyd wrthyf gan amryw fod yr ystori ar led ddarfod imi bregethu conscription." Dyma ddywedais ar y bregeth air am air: "Nid wyf fi yn credu mewn gorfodaeth filwrol." Ond dyv/edais, a dywedrtf eto,l y gwnaethai?r conscription whip" ddir-1 fawr ]p? i'r depart h hwnnw nad yw yn ystyricd yr un gronyn yr amgYIChioadalll arswydus y tnae y wInd ym 'nddi ar hyn o bryd,—y 08parth hwnnw sy'n byw mcr 1 ben-ysgafn a gwamal fel pe na hyddai rhyfel mewn bod. Synnwn i ddim ne caw- sai llawer o'r dosparth yna brofiad ein milwyr dewr yn y H trenches run dipyn o wythnosau, y dcuant adref. os cawsant fyw. yn well dynion mewn llawer y.styr. Wei, Mr. Gol., dyna f'amcan (fel y syl- wais) iN-rth ysgrifennu'r llythyr hwn, set' amddiffyn y pulpud rhag cap! cam. Kid pregeth i annog i neb ymrestru oedd yr eiddof, nac vchwoith i bleidio conscrip- tion:" eithr yn liytrach onnog a wneuthum i hiinanym,.vadiad,- ar i bawb hunanymwadu yn ei ffordd ei hun, ac yn 01 ei gydwybod ei hun. Felly efengyl yr adnod ho no oedd baich yr apel, H O? I mYTin neb ddyfod ar fy ol i ym waded ag ef ei hun." Mae yr efengvl yna yn gym- wys i bob eyfnod, ond pa faint mwy felly yn y flwyddyn 1014, pan mae llwybr hunanymwadiad pin morwyr a'n milwyr wodi ci goqhi a gwaed ? I'r gad, gyfeil1ion. i a mddiffyn sobrwydd a chondemnio gwan>alrwydd! Mn? gwn mavr Gprmani yTi s?aeddi ? Halt."—Ar air a chydwybod, ) I BllN ELLIS JONES. I Bettwa, Ammiiifoi-d. I

ELECTRICITY FOR GORSEINON. I The ufinal monthly meeting of the Uan- ¡ rlilo-Tab-oont Council wheJd at Pontar- dolais yesterday, Mr. Joshua H. ETans, Goite- einon. proeidinff. It woL,4 decided to Ught up Pontardulate It, was alleged <t.h,a.t a footpath on AUtiago is being diveirterl by the District Council, and that autlidrity is toO be written to as to whom had empowered it tf do so. The reply from tie Munty Council -as to t:b.oa police a-ocommodation at Pomardiuais j being deemed uneatiefactory, it was unam-, moualy decided to eommunioaAe direct with the Home Otfioe on the matter. The Clerk (Mr. Da.n Morgan) submitted plana and estiniat" for the drainage of Rh-dgocl1 Cemetery. It was decided to ask for tenders and to proceed with the work immediately. I Major Lewis, J.P., Gorseinon, wrote ro- I: garding a fo-ot-path leading from the station to G-roveaend that there waa no question as to ite being a right-of-way." The C^-un- ] oil will now proceed to repair this path. II The Goreeition Electric Light Co. are to be urged to proceed a.s cj iiickly as possible wl\h j' the public lightiug of Grovesend,

HELPS CAREFUL MOTHERS j1 To keep her children free from colds and fit tor ?h?x)L 8tn.r "Notro:¡jne" iu ). their rn«trila before they S? out. "Nostroline" protects from the infection of iphl,heria, Scarlet Fever, and Measles, as well as colds, OaUtT rh Rnfl Influenza. ¡ Don't lpt your child run any risks that "Nostroline" w;U gu?rd against. A doctor- writes"For months 1 have been using 'X-ostr-oline' with success. as a pro- tection against oolds. to which ] am a, martyr." Do not dally with danger. Get "Nostroline'' to-day. I'ubes. 1S. 1M. anfi ?, <)d. most- Chemists, or post free from m,,iltotw. Harold F-. Matthews and Co., Chemists. Clifton. Bristol-

PRODUCE OF CROPS. I I lnterestiiig Local Statistics. I The Board of Agriculture and Fisheries has issued a statement showing the esti- mated total produce yield per acre of the potato and root crops > in England and Wales in the year 1914 with comparisons for 1913. The total production of potatoes in England and .Wales amounts to 2,955,299 tons, or some 00,000 tons more than last year; while the yield per acre, although j slightly less than in 1913, is about J ton i above the Average. Turnips and swedes have given a yield considerably better I than in 1913, but rather below the ten- year average. The yield of mangolds, on the other hand, is only slightly above ¡ that of 1913, and a ion below the aver- age. Both kinds of roots are, speaking t generally, above in luost of the western counties, and below the mean, sometimes considerably so, in the eastern hulf. of England. The total production of turnips, swedes, and mangold s in Eftjiland and Wales is some 9t>0,000 tons greater than last year. In 1913, 73,418 tons of potatoes, 425,754 tons of turnips and swedes, and 109,644 tons of mangolds were risen in Cardigan, Radnor, Brecon, Glamorgan, Carmarthen, and Pembroke, "the estimated total pro- duce this year for thpàbove counties is: Potatoes, 79,919 tons; turnips and swedes, ( 434,299 tons: and mangolds. 115,665 tons. Thft average in 1913 was 13,140, and in 1 Mi, 13,272.

FOOD SUPPLY AND TH 3 I UNEMPLOYED. We are all patriots now. We fire all anxious to do the best for our country. We cannot all go to fight, but we can do the work that lies to our hand. At pres- ent. our work at home seems to 'be to set the unemployed in our country to culti- vate our waste places. Even the strangers within our gates could help in that good worlc, for they come from a land of small- holders. and aie experienced in the indus- tries thai; supply our inarkpts. Unemployment is certain to increase unless we bestir ourselves. The food j i supply of holding ^oroduee is bound to be much less alter Christmas unless we ai-ei as energetic in sending our unemployed j to raise a new supply as we have been iu raising money to help them. lUvvl j' good earnest work that will employ OU1" ¡ people at home.and fill up our markets' with wh/desome food.is what Liberal and j "Unionist have both granted was needed in days or peace. More than ever it is I needed now.—" Agricultural Economist and Horticultural Review."

Trade is very at present at the GT-?')?otn-M;pr<hvr C?U?ry. ??.?'t}{<;<'1i. T?<' I men enroloyM thieve lfave been idle for j i-n(,n .1 therle liave b(-u idle lbr tho past w1, i thc, l,ast wtw ] W a

SPORTS & PASTIMES. Sammy Lane, the Cwmavon bantam- weight boxer, has, Mr. Joe Jones in- forms us, been definitely fixed up for a big fight in the middle of January. Jim Driscoll, the feather-weight champion of the world, has I-poitited tlip path of duty to -the boxing fraternity, not only 'n Hon Hi Wales, 1mt throughout the onl% Ill. Sor?tli Wil(' )iiit thi-niigl ioiit th-? to assist his King and country. By 35 votes to 13 the Football Associa- tion on Monday, decided to proceed with the Cup Competition. At the eame tfrri". they tigreed to forgo their levy of five: pr cent, on- the receipts of matd'os ill all the rounds prior to the semi-finaF.In the f-emi-linal and final rounds they fiidv > reserved the right to take amounts from the receipts as may lie necessary to meet the working cipeffsea of the Association.

FOOTBALL, FIT LEAGUE, Bradford 2, Aston villa 1. Bradford City 3, Sunderland 1. Burnley 0, .Notts County 0.. Chelsea 0, Sheffield Wednesday 0. Everton 2, West Bromieh Albion.X Manchester City 1. Liverpool 1.. Middlesbrough J, Manchester Unijasfl f Bolton 1. Sheffield United 3, Oldham AfhlaOc H. Blackburn It overs 1, Tottenham Hot- spur 0. SECOND LEAGUE. Barnsiey j. Stockport County 0. Blackpool 1, Wolverhampton W. 0. 1 A'r by County 3, Bristol City 2. li ii ry 3, A.rselial, 1. Glossop 1, Fulham 0. Grimsby Town 1, Birmingham 0. Lincoln City 1, tluddersfield Town 0. Leicester Fosse 1, Hull City ]. Notts Forest 3, Leeds City 1. Preston North End 2, Clapton Orient 2. I)resto.ii Ln(i SOUTHERN LEAGUE. fjillingham 2, No'rihaihp.ton Town "2". Brighton and Hove -t, Southampton 0. Cardiff City 3, Heading Exeter City 3, Croydon Common 1. Portsmouth 1, Mili<vall Athletic 1. Queen's Par k, ltaugers 2, Swindon Tn, Crystal Palace 1, .Southern! United 1. West, Ham U. 2. Plyriioti-fit .0. Norwich City 2, Watford MIDLAND LEAGUE. Halifax Town 1, Lincoln City 0. Sheffield Wednesday 9, Jleekmondwike 1 Iiothetham C. 4, Doncaster BoTerB- U. Grimsby Town 2, Leeds City L Me* bo rough Town 2,- Cast Word T. 1. Scunthorpe United 1, Worksop Town 1. York City 0, Sheffield United 0. Botherham 3, Bradford 1. NORTHERN UNION. Lancashire Cup-Final Tie. Rochdale Hornets, 3pts.; Wigan, 2pist NORTERN UNION LEAGUE. Widnes 8pts.; Broughton Rangers 5ptfl. (Leigh 17ptS.; Oldham, nil. St. Helen's Warington, 5pts.; Hwinton, nil. Hunslet, lOpts Kingston Rovers 7pts. Hudderslield, &Iljts. Bramley, ipts. Batley, 6pts.; italifax, 5pts. Dewsbury, 5ph.; York, 11 pts. Leeds, 17pts.; Bradford, nil. Bull v. Wakefield Trinity off.

PAUPERISM IN WALES. The returns of pauperism for WaleO and Monmouthshire shows that tike num- ber of paupers receiving relief on Mfirch 25th, 1909, ih South Wales and Mor- mouthshirc was 44,611, as compared with. ,1:U;H on March 31st, 1914. In the first case 7,801 were indoor and 38,810 outdoor, and in the second caw: 8,216 indoor, and 35,288 oiitdoor--th e percentages on population being 2.8 in 1909 and 2.2 in 1914. The amount expended during, the year ended Lady Day, 1909, on indoor nnd outdoor relief was in South ^ales £ 3-3^,915. compared with £ .150,150 -for the year ended March 31st, 1914. The-cost of indoor and outdoor maintenance per head of the population was ,j5. 4-4. in. 1909, compared with 3s. 7kl. in 1014. Maintenance of' indoor paupiers cost £ 91,0(19, and out-relief 2247,!s7G in 1909, and £ 105,931 and £ 244,219 respectively in 101,t, A return of the Ixumber of outdool" paupers (exclusive of pauper lunatics in asylums and vagrants) relieved during the half-year ended March 31st, 19H, sliowa that the total for Wales and Monmouth- shire Was 58JS5. compared with 6,244 for; the half-yef* eonil)4r?-ki w it,t 62,244 for, ■» — '• • ■ »

205th YEAR OF THE SUN FIRE OFFICE Thft 01-fnit Irsursncn OfFIco in ths Worltf c, ::= r.cr <U6ed l¡Jio Insurances Effected on the Fcliowinf Risks:- FIRE DAMAGE, Resultant Loss of Bent and Profits, EMPLOYERS' LIABILITY, PERSONAL ACCIDENT, SICKNESS. AND DISEASE, FIDELITY GUARANTEE, nURGLABY, PLATE GLASS. Swansea Office:- VICTORIA CHAMBERS, 7 and 8, OXFORD STREET, TOM A DAVIES. District Inspector. »l»i, WHIIH,IIIMI WMHMBW WiM' ■■■■ My Moil's Saace I Large Botiie 2|d. "t Delightful Sauce and tots of it for < the money. O! alt Grocers Stottu Søi, SlaJetrs—BlanC»/S, St Peter St., Caimf*. t • Tiae Welshraan's Favooritfe. J iMABON Sautaa + As good as its Nme. DWT FAIL TO GET IT, < biamtfaciurtri—Blanch's, S(. P«r«r Sf" Oij,O\ff', U'WN\,