Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
5 articles on this Page
AT FY NGHYDWLADWYR.
AT FY NGHYDWLADWYR. AiiiiN,v, Pa,ii Dât, Rhai o bobl waelttf Cyrnru vw ei Cymry Pan-Dat, a'r gw; otILaf o'r rheiny yw y swydd ogion pwysig yn eu plitli. Yr wyt ti yn uu o lionynt. Wyt ti'n colio yr aniiser pan: oeddit yn ym- geiisio ara dy, -iswydid bresennol? Wyt ti'n oofio g;:a"tw a,r y- bobl (oedd--i ietli.ol y s wydclog a dweyd—wrthynt dyfod vn Gymro i'r earn, dy fod yn inedru'r Gynwiaeg, ac yn ei charu, ac nuai del- frydau Cyinru oedd fly, d.i. Mvnnaist gan y Clynirodorion lleol i weithio drosot. cynnerasant di ar dy air, a derbyiiiiwyd dy hyyddiant gjtla ban- Uef?u C-ymry'r cyjch, am g,ael ohonynt o'r diwedd Gylnro i la,nw swydd a lenwid am Hyibydda?a uvawr gan Saeson. Ond dru?n ? honynt, pan ddaethost i'r cylch aet?ast a.r dy union i gapel SeiBnig, gwxthodaist yvmeud dim a:1' ("ymrodorion (ond talu ysywaeth dy lia-ner ooron y: fhyyddyn a plireisenoli dy linn ainbeil dro yn yr wyl fl ynydd ol), troaist dy gefn ar y •qyfeiliion gyfrifol am dy hyyddiant, ao nid 088 soil i ti wneud diui dros y Gynl-i vaega Chyniru bytli er hynuy; Nid wyf aim fad yn angliaredig a thi, ond v inw y gyvahaniaeth rkwng dy broffes yr adeg honno a'th weitli redoedd oddiar hynny gymaint nee y gorfodir- fi i geisio rhyw fatli ar og'- lurhiad ar y mater. Yr ddaw i'r meddwl yw1 mai twyil a rliagrith oedd dy hon- iadau yr adeg honno. Os felly, yr wyit yn ddiameu yn uu o gyineriadau gwa-alai dy wl.id. Nid oodd gennyt uiwy o. hawl i dwyllo aelodau y pwvlS- gor hwiiiiw, ;ilk- a t'yddai g-ennyt i dwyllo dyn dall mewn. mater o arian. y niae ynhmihl yn wir dy fod yn yinffrostio ynot dy liunan oblegkl i ti fod yn. ddigon cyfrwys i dwyllo y Pwyllgor, os felly y Mao un petb yn sicr, is!ef 'lleft Avjyjfc tti yn deilwng i lamv swydd bwysig yn oin gwlad. Pe buaset wedi dwyn cor011 oddiar ThYWltll drwy gelwyddi f,e fuaset yn y, carcliar am dwyll, pa faint mwy y tei!yngo.rhyny oh oer'aist ewyrid gwertii catmoetdd o bun nan yfi wyddyn drwy g-el wyeld. Os dv'ina'i' eglui.*liadf iavm, ao m wyt nieddwl mai poM o dy fath di yw pohl Cyirnru, m synnwn. i gly-weal fod gennyt eyniad iÍsel mm dy geniedl. Pe bawn yn ktleliu fod [tawor o'r lath inewn bod, fe fuiaswn innau hei'yil yn cywilyddio oblegid fy ^henedl, 01M liid oes lie I grecIu fod Cynnru wedi ei jnelltithio1 a 11awer o'r faift Avael ymia. Ond fe all cglurhad eynrl ao arwyn- ebol o';r ifath yna fod yn annheg atlii. Y dim egJurliadaai ereill yn hmibl. Erfalhtèi dy fod mewn gwirionedd yn teimlo rhyw gynheisrwydd at Gyinru ac yn teimlo> yn Ifw cartrefol ia hapus ytma. nag" mewn unrh yw fwlad anall, ond dy. jfod yn {yistod dy arhosiad yn Lloegr vpiedi dy lynou fynv gan ed- mygedd at fa \vi:edd masruach cyfoeth i}. llwyddiant. m'ateroi y Saijs, ao wedi colli golfvvig ar negas. aruchel Cyinru i'r hyd. Os felly, ao Oo na <lda\v cyf- n-ewidiad Ylnot, ychyidiig o werth a fyddi byth i'th famwilad. Os yw Ilwyddiant materol -wedi dy ddiailu i ogoniant iiecle-, foe ol ao ysbxydol Cym- ru ychydig iwffuei di4, i yrru'r heii wlad yn ei blaen. A'r gwalethaf yw dy fod: yn cadw gwell Cyimro allan o'r swydd sydd gennyt, allai, pe cawsai dy] gy-fle di, ivneud 11awe r -i godi pobl Cymru yn uwch nag y buont erioed. Os nad wyt yn jarigyilioeddedig fod giii y Cym.ro neges arbennig' tar wabjan i'r Saiis, Lloegr yw dy Ie, a goreu ;po gyntai' yr ei di yno. Ond y nuu) yn bosibl yn wir dyfod i raddau yn ryl-,ved:idol-i iaa+)ie;nigrAvykid y Cymro,4 ond nad: yidwyt hyd yn hyn wedi syhveddoli dy ddjy^iedswydd dy hun, yn y mater. Rwyn sior i ti gael dy ddysgu pan yn ieuanc fod i bob rhagorfradnt ei dyledewydd, iaG, y inae y, ffiaith dy foid rvvedi dy godi i ewydd o anrhydedd yn rbodfdi arnat ti ddy- ledis\yy<iuau i'th wlad y tu hwnt i ddy,led;swydidau pobl gyffredlin. Oni weli di fod. gwierin Cymra yn diegwyl at bobl fel tydi am arweiniad? Os wyt ti yn oer y iigly,.ii ia,i:- Gymraeg a Chyin- rru. beth elli ddi«g:wyl ar ran y rhai na chaAveant cbwarter dy addyisg? A wyt ti yn sylwieddoli fod y deffroad oenedlaethol eytld wedi bod yn amlygu ei hun am flynyddiau yn aros am ifrwd- frydedd poM ddyisgedig fel tydi i'v; gyllawni? Y ma:1 tan eenedlaetholdeb y Cyniro yii fwy tallhaid nag erioed, a phe bai pob Cyinro (sydd rnewjii swydd; fel yr wyt ti yn taflu ei got i 1avvr ac yn ehwythu arno, elai cyn Mr yn wenfflam. drwy'r wlad, c fe losgid • pob Dic-Shon-Dafyddiiaeth a Salts-addoliaetii yn ebrwydd o fodol- ruethao fe welid. jyiabryd puraeh aomoii- acli Yl yr hen ;wliad nag erioed1 o'r blaen. Da ti felly gyfai.ll ymeifl yn dy waith, a gwna dy ddyledswydld dros dy wla/i. :n«Mi gad dy le i un sydd; yn barod i sy|h\ieddoli ei ddyledswyddau yn ogyKtal. a lnwytnbau rhagorfreintiiiu. Yr teiddot, ATWEBYD.
o GWASANAETH COFFA MILWR '…
o GWASANAETH COFFA MILWR IEUANC. Yr Is-Gadben Robert Griffith Rees, Meirion," South Kensington, Lluindain EIIAV anwyl ï iawer oeddRobvn Rees. Felly yr adwaenid y gwroi; IV 5 ieuanc sydd a'i enw uclsod gan eihoit gyfeillion. Mab oedd efe i Mrs. Cor- delia Edwards-Ree-, chvyaer adMabydft- U6 a gwir barchuis ymysg Cyinry Llundain, a'i dad, y diweddar Barch- edig William Rees, oedd un o frod.ilr puraf ac eiddgaraf y, pulpud Cymreig. Breintiwyd y, bachgen felly yng ngrym etiifeddeg ago elfenmau gwir wroniaeth, a deffrodd yr elfennau hynny yn gyn- iiar yn ei fywyd yntau. Ganed ef yn Llundain bum mlynedd ar hugain yn ol, ac yno, gydag eiithrio rhai blynydd- oedtd d'i fachgendod .tr,a,'Ï, dad yn gwae- anaethu eglwysi Capél Rhondda, ac Hopkinetown, Pontypridd, y; treuliodd ef ei oes. Giadawodid Ytsgol Uwchradd- or Pontypriddl am Goleg St. Marc,, Llundain, "ac oddiyno i fasnachdy yn y dxlinas. Dilynwyd ef a Ilwyddiant, ac agorai. iddo tsafle bwysig yn y,cylch, niasnaohol pan dorrodd ar y, wlad Ka.in udgorn rhyfel. Clyrwodd ahyad ei wlad yn Nhach- wedd, 1914. Ond buan y gwelodd y Pencadfridog Syr Francis Lloyd, fod swyddog yn y bachgen, ac. erbyn Ohwefnar, 1915, yr oedd yn Is-gadben cyflawax yn y "London Welsh." Cyf- lyjji y dringai i isafle uwch, ond tra'n arwain ei gwq-yiiii rnewn ymgyrch yn Ffeainc ar y, 18fed o Orffennai, cwyim- pwyd ef gan y a bu farw ar amrantiad. Nos Fa.wrth, Gorli. 25, daeth tyrfa fawr ynghyd i, Gapel Castle Street, Llundain, i'w gyfarfocl Coffa- AI" gais yr eg! wy« yno cymerwyd y gad air gan Mr. John Hindis, A.S. Ad-waeiiai efe Robyn fel un o fechgyn fTyddlon yr eghvys, a, meddyiiiai yn uchel iawn o hono. Ac heblaw hynny, nid oedd ond y,chydig feoedd er pan gollodd- yntau ia'i briod hawrldgiar el bachgen anwyl hwythau yr un modd'. Yr oedd tynerweh calon llawn o gydymdeimlad ymhob ,gair lefanai. Dyinujiai am waie- anaeth droai'll nei'th J'Bbrydol i'r tenia yiLii]- l e i d f a. A yn eu hiraeth, ac i'r gynulleidfa. A hynny gaed.; Y Pärch. Francis Knoyle, B.A., Hamimensmith, gyf- Iwynodd inni gysur yr Ysgrythyr, ac a'n harweiniodd yn ein. gAveddi get bron Duw. Yna isiaradwyd gan y ,y, d D, v Parchn. Elvet Lewie, M. A., rKing' c Crasts; G wyn oro Davies, Abermaw; Jatoes Nicholas, Tonypandy; T. T. Jones, Blaenclydach; Mr. Jones, City Road; Syr Vincent Evaois, Mr. Howtell J. William-, Y.H., ac aelod o Gyngor Sirol Llundain; yng-hyda Sergi. Ben- nett, imilwr clwyfedig, yr ihwn oedd yn ymyl Lieut. Ree> pan y'i cwymp- I wyid. ■ Trwy. ganiatad cared ig Arglwydd, Harlech daeth seindorf v Welsh Guards (tan. arweiniad Mr. Andrew Hara) i'r gwarNanaeth. Hwy roisant inni Gwynfan Geltaidd o'r fath dyner- ruf/ a. holt gynulleidfaii eefyll qyn rhoddi o Mr. Elvet Lewis iddi y Fenditli Apoptolaidid., ohwareuwyd y Dead MarcJi (Chopin). Y Diweddar Is-Gadben Robert Griffith Rees. Yniyfsg y oannoedd Iawer ddanfon- asiant iyithvrau qydyitndieimJad i; Mrs. Rees a'r teulu, clywisom enwau Etsgob Lliandaf, Arglwydd St. Davids. Ar- glwydd Pontypridd, Arglwyddes Buck- master, a'r Arglwydd Ganghellydd,, y Gwir Anrhydoddu- D. Lloyd George^ YB'grifennydd Rhyfel, ac efe'n gofidio na wyddiai am y cyl'arfod tmewn pryd i fod JlIl breisennol yndvlo: Syr David Brynffnor Jona>, Syr John. Richard Jones, Syr Francis Edwards, Syr John Simon, A.S., y Caifridog Syr Francis Lloyd, Cyrn:ol- E. C. Bell, Prif G,yrnol ei fyddin; Cyrnol Jo-oph A. Bradney, Cyrnol Ivor Bowen,. Cyrnol W. H. Fax Pitt; Major J. Brinley Davies, Major Breese, Capten Goronwy Owen; Optell L. IT. Vinoent Evans, Is-gad- ben G. Meirion Griffiths, Is-Gadben N. M. Frost, Mr.' a Mrs. Timothy Davies, A.S., Mr. a, Mrs. Haydn Joruee, A.S., Mr. a Mrs. John Hinds, A.S., Mr. a Mrs. J. T. Lewis, Cof- restrydd, Rhydchn; Dr. Wm.'Evans Hoylie, M.A., y' Prif-athro W. Ed- wards, B.A., D.D., Caerdjydd; y Prif- Athro Sjlas Mofriis, M.A., Bangor; yr Athro J. T. Evans, M. A., B.D., Ban- gor; y Parch. Cernyw Wiliiaims, W. E. Davies, Ilford; a gweinidogion Iaw- er na ellir eu lienwi yma, ynghydag irrnryw o eglwyLsi perthynol i bot) enwad yn Llundain, a, thrwy Gymru on. Gorfl'wyKed Robyn bellach mewn hedd yn naear Ffrainc! Yno yr buna Uu o'n bechgyn anwylaf. Rhoddaisaiit yr holl oedd ganddynt i'w gwlad, i djdynioliaeth, i Dduw. Ai''llo£e:r yr holl ,a,berth? "Na," atebai'r Prifa-rdd Elvet- chollwyd gwaed y groes Erioed am ddini i'r ilawr. N in nan a ymgysuiVii yn y ffaith. Boed i'r fam a'r tenlu nodded nef yn 110s ieit gofid. Dmv'r bore yn y. iman! o
[No title]
-Pont rih,y di ion d'i g,ai d. --)Cyfarf ad blyn- yddol. A \v(st 12, 13, y Parohn. R. Lloyd, Seaoolnl-yo, a, R. S. Morris, Cwmafon, yn pregethu. Melys oedd eu gwrando, a hap,IDS oedd y gwas- anaeth nos LUll yn Caer»salem, .Ffair Rhos, pryd y pregetli wyd gan y Parch R. Edwar(i.,o, Colben.
Advertising
Oroen, Cnawd, i ¡ 1t Asgwrn. RHAID GOFALU AM Y RHAI HYN. Esgeulusdod o unrhyw niwied i'r rhai hyn drwy Ddaonwiain neu Glefyd all achiotsi BLOOD POISONING A MARWOL- AETH. Er mwyin osgoi perygl Moddyginiaeth EffeitMol rhaid1 ei ymarier mewn piyd. Does dim mor lwyddianus a sior a Gomer's, Balm Mae hwn yn awr yn cael ei gydnabod gan filoedd fel y meddyglin mwyaf siora diogel a. ddarganfydd wyd er- io'ed at iachad 01 wy¡fau, Taxddiaat- au .VleT, Ea, Offich a Nedd  mhen!a Ys- galdonau, Llugrad Ben- Yiwod a Ba- Tar- wden, Gout, Cymialau Poenus, Rheumatics, Poen Clef n, Piles. Hynod o effeithiol at GLWYFAU ar GOESAU. Yr wyf wedi dioddef poenau dirfawr g-aai fy, nglin am ilynyddau, 00 yn parhau felly hyd nes i mi ddefnyddio Goiner's Balm,' yr hwn yn ebrwyidid a Cismwythaodd y boen a gwellhaodd y clwyfau yn bii-r fuan. MILOED0 YN TYSTIO I'W EFFEITHIAU RHYFEDDOL. Rhoddwch Brawf Arno. Gwetlhad sydd sicr. Ar werth gan bob chemist a stores. Pris gan gynwys War Tax 1/3, 3/ a 5/ Gofynner am Gomer's Balm." Mynwoh weled enw "Jaoob Hughes" ar bob blwoh; heb hyn twyll lYdyw. Neu danfoner ei gwerth (P.O. neu Stamps) at JACOB HUGHES, Manu- facturing Chemist, M.P.S., L.D.S., Penarth, Cardiff. Gwrthodwdh. bob peth arall. j I COLQUHOUN & Co. E8TASH8HfiO lI.ao ) Manufacturer!. ????!?cM???? ?? CALASHtELS, Manufacturers, I I I SMttfmd, IIoNV LtNGTH CUT AT Milo" "OIIS. OAWmXW p", PATTERNS of our LOVELY QENUINB QOOOS Nit Post Free on approval to any Lady or Qontleman. MOTOMTWIIDI V"TIMOS MAMTVI aumTN* suivws" PLAtlNBLO IIIU.. Tuoutmnn (IHIHTINOP SLAMKar* mittma OVIIIOSfTINM owaseas !(..rtTIII8. tVaV|U M U M L i Grower** Own Wool a&" t?? W?UL'? ?'* w?MM <«« and Ool««Mowa*o NMMM. •M tw toMW TMUM ttMl fMMk ft-aft ■ ■■III
HEN DEULU Y WINLLAN
engyl, a'u oalonnau i dderbyn yr innpiedig air." Yr oedd eu tad yn y ftydd, sei yr Hybarelt Hopkin Jenk- ins o Paran yn teithio yn groes i Penprypg i biegethu. Dan aden yr lien tingel o Paran y rnagwyd y ddau. Hefyd byddai'r hen eant o Nant-hir a g-lewion ddynion Paran yji mynd drosodd i Benprypg. Bedyididio Mari a Thomas Griffiths. Yn y flwyddyn 1854 y bu hyny, Y i -i y fliv?,-dd, a'r gweinyddwr oedd eiu tad yn y ffydd. Dydd o lawenydd oedd hwaiw ac heb gwmwl yn dilyn, nes eu galw i'r llawenydd diderfyn..Dyna ddau YR uno yn y eyfatnod priodaeol -a hefyd yn uno yn "y Cyfa-mod. di- syfl. Dyna ddan y:n deall ac yn creau fod eisiau Iesu me wn bywyd, a bod rhaid cael i'ymdeitha.s Iesu ynam- gylchiadau bywyd, i fod yn ddedwydd, ac telly, bu yn hanee teulu 'Bethania' BJackmill. Symud i'r iFfactri Yn y fiwyddyn 1856 wele hwy yn symud i'r .Ffaotri, ger Paran., ar lan afon Ogwr, i beidio a. symud jnwy, ond symud adref i'r orffwysf'a. Bellach, ni raid teithio G milltir oedf a 10 y bore, a chario James bach yn eu eol Bellach, dyna y Ffactri$ui Melindfan- Ddu yn Fethania," yn herwydd He anwyl i ler-su a'i' Weision oedd y tri. Gweddio. a gwrandaw a chroes- awu teulu Dinv oedd hyfrydwch a gwledd ealon ,y, teulu. Nod axuehel yr hen deulu anwyl oedd: ni a'a tenia tL wasanaethwn yr Arglwydd," acsall- or i Dduw Jacob loedd yno." O'r briodats hll. tri ar ddeg o blant. a dau o lionynt y w\. Par-elm. James Griffiths, Aberdar, a W. Parian Griffitlirs. Meli-n ffan Ddu, a Cliliaeh Gooli. CYFAIXI, JOHN. -0-