Baner ac Amserau Cymru

GWYLIAU Y PASCo GWYLIAU Y PASC. CAIS AT EIN GOHEBWYR. Gan y bydd y Faner yn myned i'r wnsg ddiwrnod yn gvnt yr wythnos j nesaf taer erfynir ar i'n gohebwyr anfon eu cynnyrchion i law yn gynnar dde- chreu yr wythnos.—Gol. ;■ 1

AT EIN GOHEBWYR. MEWN LLAW.—Abcrarth, Cyfarfod Sef- ydlu y Parch. W. Davies, yn Bootle; Rham- antau Cwm Dulas, &c.

GENEDIGAETHAU. Lloyd-Jone -Mawr th 4ydd. yn Claremont, Pontnewynydd, sir Fynwy, i Mr. a Mrs. R. Lloyd-Jones-mab (wyr i Mr. a Mrs. Roger Pryce, Brynawelon, Dinbych). MARWULAETB Evans.-Mawrth 13eg, o ddeutu 74ain mlwydd oed, yn Llangollen, Miss Evans, gynt o Chapel Street, Dinbych. Bu yr ym- adawedig yn trigiannu yn y dref hon am flynyddoedd, ac yr oedd yn dra adnabydd- us a pharchus, ac yn aelod dichlynaidd o eglwys y Capel Mawr. Rai blvnyddau yn 01 Rymmudodd at rai o'i theulu yn Llan- gollen, lie y bu farw ar y dyddiad a nod- wyd. t

MARCHNADOEDD CYMREIG. DfNBYCH Mawrth 20ed.—Ffow!w, 012t'1 i 15* Oc y cwpl; hwyaid, Os Oc i Os y cwpl; wyau, 3 & 4 am 18; ymenyn ff?e*. U V y pwyg; ac ymenyn hallt (tybiau bach), 2ø Oic y pwys; biff, 10c i It 8c y pw r., myfcon, 10c i Is 5c y pwys lamb, o It Oc i In 6c y pwys; moch towion, 18s y scor; pore, Is 6c i Is 8c y pwys cwningod, 6? 1 4s Oc y ewpl gwlAn Saesnig, Is 5c i Is 9ire y pwys; gwfiwi Cymreig, Is Ie i Is 4c y pwys.

SMITHFIELD Y BEE. ABERCELE. Wele rai o'r prisiau gaed yn arwerthiant Mr. Richard Pearce dydd Llun :-Gwarth- eg Ilaethog, 41p. 5s. heffrod, 30p. gwartheg ystor, 16p. Is. gwartheg tewion, 47p. 10s. bustych, 37p. 10s. lloi at fagut 82s. cypl- au Cymreig, 48s. 9c. defaid tewion, 63s. 6c. Arwerthiant arbenig wythnus i ddydd Gwen- ey Arwerthiant arferol dydd Lfun. Bu Mr. Richard Pearce yn eynnal ar- verthiant llwyddiannu? yn Tvddvn Ucha, Abergele, dydd CNN-onei-, ffpi-ni v diweddar Mr. Booth, tenant hynaf ystad Castell Gwrych. Yr oedd vstoc rhagorol a.r weith, a chaed prisiau tichel.

COEDLLAI. CYMDEITHAS LEXYDDOL. Nos VVener. y lored cytisol, yr oedd cy. ngherdd yn nghapel y Bedyddwyr, dan lyw- yddiaeth Mr. Thos. Peters, yr hwn oedd yn gyfarfod pen-tymmor y gymdeithas. Caf- wyd canu gwych gan gantorion o Dreuddyn, Coed Talon, a Choedllai, ac adroddiadau di- fyr a da. Nid y lleiaf dyddorol yn y cyfar- fod oedd y rhan a gymmerwvd gan y plant. Mae tymmor cynta. y gymdeithas wedi bod yn wir foddhaol a dvledus ydym i'r swydd- ogion, ac yn neillduol i'r ysgrifenyddes, Miss C. A. Hughes, prifathrawes Ysgol y Cy- nghor. MARWOLAETH ADFYDUS YN I AWSTRALIA. Cydymdeimlir a Mrs. M. Edwards yn marwolaeth ei hwyres, a fagwyd ganddi (Rachel Edwards), yr hon a losgwyd i farw- olaeth wrth geisio achub ei hun pan yr oedd ei thy ar dan yn y wlad bell hono.-Goheb- ydd.

.+- R. J. JONES, MONUMENTAL WORKS, CYNLAS, RUTHIN. CERRYC BEDDAU MEWN GWENITHFAEN. MYNOR, A PHOB MATH ARALL 0 GERRYG Mynwoh fy mhrisiau I oyn prynu yn unma" srall. CYNTi49 RDTRJN,

AR OSOD. Ty Newydd, Mynydd y Gaer, Llannefydd, tua 9 acer o dir, a chynnefin defaid. Ty I>a.—Ymofyner yn y lie cyntaf a Robeife Evans, yn y fferm.

r CEGINAU'R BOBL. Prin y gellir enwi unrhyw gylch o fy- wyd ym Mbrydain Fawr heddyw, nad ces a fynno'r Swyddfa Ymborth ag ef mewn rhyw ddull neu fodd. Hyd yn • Ityn y ma,e'r ysgolion dyddiol wedi dianc lhag ymyrraeth y Eheolwr, on d fe ddont iiwythau dan y drefn cyn bo hir. Hvs- hysir fod y Bwrdd Addvsg a'r Swyddfa Ymborth wedi gwneuthur cytundeb a'u gilydd ynglyn a sefydlu ceginau cy- j hoeddns a darparu bwyd i blant ysgol, ac ymddengys fod ym mwriad Arglwydd I lihondda i ddefnyddio'r ysgolion ynglyn a'i gynllun i sefydlu'r ceginau hyn ym mhob rhan o'r wlad. Nid yw hyn ond rhan o gynllun y ceginau, ond y mae yn rhan bwysig, a gall arwain i bethau mawr. Prinder adeiladau cymwys yw'r prif anhawster ar ffordd cegin,iii'r bobl, a dyna un rheswm paham v bwriedir defn- vddio'r ysgolion dyddiol. Y mae cegin- au eisoes ynglyn a llawer o'n hysgolion, yn cnwedig mewn lleoedd poblog lie y mae mwyaf o angen am geginau'r bobl. Mae yno bob darpariaeth at goginio bwyd i lawer o bobl, ac ynglyn a staff v cvfryw ysgolion ceir athrawesau wydd- ant sut i wneud y goreu o ddefnyddiau prin. Bwriedir manteisio ar eu profiad a'u gwybodaeth a'u medr, ac yn sicr, ni ddylid yn yr argyfwnrr presennol es- geulupo unrhyw drefniant all ein cyn- ortliwyo i estyn y cyflenwad ymborth hyd yr eithaf. Y mae rheswm pwysig arall dros ddefnyddio ce^inavi'r ysgol- ion. Y mae pob ysgol fel rheol yn lie canolog. Adeiledir hwv yng nghano-l- fannau'r boblogaeth. Dyma'r Weoedd hwylusaf gan hyny i ddosbarthu prydau bwyd i dri^olion y cvlch. Gall y plant ddod a'u llostri a'u bas^edau gyda hwy yn y boreu, a chario ciniaw'r teulu vn ol i'w cartrefi ganol dvdd. Ar hyn o bryd ni fwriedir troi pob icesrin ysgol yn gegin ^yhoeddlnR. I ddechreu rhoddir prawf ar y cynllun mewn nifer nrbennig o vsgrolion, ac yna wedi nerffeithio'r trefniadau ac arfer y cyhoedd i gvmeryd eu hvmborth o gegin y bohl eir ymlaen gyda'r gwaith mewn lleoedd ereill. Gorchwyl anhawdd iawn ydyw newid tirferion gwlad a thref. Faint o'r bobl, tybed; fanteisia ar geginau'r bobl? "Gwneud ciniaw ar yr aelwyd gartref yw hen arfer teuluoedd Prvdain, er fod ciniawa. mewn tai bwyta cyhoeddus j mewn bri vm mysg ambell ddosbarth o !■ gymdeithas. Dibynna llwvddiant v ceg- inau yn hollol ar y trefniadau Ileol. An- elia Llvwvdd Bwrdd Addvsg a'r Rheal- wr Ymborth am gydweithrediad pwyll- gorau addvsg. Gobeithio y gwel yr aw- durdodau yn dda ofalu gosod gwyr a, ewragedd cymwys ar bwyllcror y gegin. Y mae hyn yn annhraethol bwysig. Yn I bennaf ol), dvlid gofalu am benodi rliai o fvsg y bobl ar y pwyllgorau hyn. Dy- lai'r aelodau. hefvd. feddu ar bronad a gallu trefniadol.. Gl?nweithdra yn v gegin fydd prif amod 11wyddinnt" ac fe ddylid caniatau mynediad i mewn i'r ceginau i bawb a ddvmuna eu gweld, modd v geHir ennill ymddiriedaeth y bobl yn y drefn newydd. Ond cael hvn credwn v daw'r ceginau yn boblogaidd, yn enwedig lie y mae'r deuluyddes wedi gorfod mynd allan i ennill ei bywol- ia,et l i. iaeth. Mae gweithio mewn siop, neu swyddfa, neu ysgol neu ffactri, ac ar vr un pryd ofalu am v cartref, yn ormod o dreth ar fywyd unrhyw wraig. Bydd cegin gyhoeddus lie v gellir prynu cin- iaw rhad a, maethlon i'w holl deulu vn fendith amhrisiadwy i'r cyfryw. Nid yw hyn, fodd bynnag, ond rhan o fwr- iad Eheolwr Ymborth. Y mae ef am wneud v ceginau yn anhebgor bywyd i bob dosbarth. Mae am iddvnt fod vn wir boblogaidd ym mhob cylch o rrvm- deithas. Unwaith y tvbir mai rhyw- beth i ryw un dosbarth ydynt, dyna'u tynged wedi ei setlo am byth. GwneLer hwy yn geginau'r bobl yng ngwir ystyr y gair, ac fe dderfvdd pob rhagfarn. Nid oes le i snobeiddiweh a gwaseidd- dra ym mywyd Prydain Fawr yn yr ar- gvfwng mwyaf a welodd ein bvd ni erioed.

CWESTIWN YR IWERDDON. Y mae dau ddigwyddiad sydd yn perthyn i'r dyddiau diweddaf hyn yn troi sylw y wlad unwaith yn rhagor at yr Iwerddon a'i hel- yution. Un ydyw marwolaeth Mr. John Redmond. arweinvdd galluotj v Blaid Wydd- elio; yn Nhy y Cyffredin, a'r llall ydyw ter- tyniad agoshaol y Gynnadledd ynghylch dy- fodol yr Ynys Werdd. Nid ydyw yn wy- byddus hyd yn hyn beth ydyw adroddiad y gynnadledd. Os oes cyttundeb wedi cael ei gvrhaedd, pob peth yn dda. Os nad oes, rhaid i bawb addef fod dyfodol yr Iwerddon yn dywyll a pheryglus. Y mae Mr. John Dillon wedi cael ei ben nodi fel olvllvdd i Mr. Redmond, ac y mae eisoes wedi dechreu ar ei waith. Y mae marwolaeth Mr. Red- mond wedi acliosi colled fawr i wir lwydd- iant yr Iwerddon, ond y mae v golled eisoes wedi bod yn foddion i grynhoi v blaid at eu gilydd gyda gwell undeb. Er pan y mae y gynnadledd yn eistedd. wrth gwrs, nid oes unrhyw blaid—ag eithrio y Sinn Fein-wc-di gwneyd dim i bervglu llwyddiant y gynnadl- edd. Canlyniad hyny vdyw, fod sel amryw wedi oeri, ac eraill wedi gwrthgilio. Ond yn marwolaeth Mr. R-edmond daeth y rhai hyn i sylweddoli yn chwanegol beryglon eu gwlad, ac eisoes y mae mwy o undeb i'w weled, ac y mae Mr. Dillon wedi cael der- byniad da a chroesawus. Y mao ganddo waith pwysig ac anhawdd o'i flaen. Y mae y ? ",rt ?i Iwy nobwyr yn gryfion, er, fe allai, nad ydynt mor gryhon ag y tybiant eu bod, Er hyny, y mae Sinn Fein yn allu y rhaid ei gydnabod, ac yn ddigon crvf; o leiaf, i daflu y wlad i gythrwfl a thrychineb. Bydd yn rhaid i Mr. Dillon drefnu o'r newydd ei fyddin ei hun, ac, hefvd, gymmeryd mesurau er cytarfod y rhai a'i ^wrthwynebant. Y J mae dyfodol y wlad yn dibynu ar ei lwydd- iant neu Ði aflwyddiant yn yr argyfwng pre- sennol. Y mae y gynnadledd yn parhau i eistedd, ond dywedir ei bod o'r broil wedi gorphen ei gwaith, Gelhr disgwvl am yr adroddiad yn mhen ychvdig ddvddiau. Yn ngeiriau Mr. Dillon, amcan y gynnadledd oedd rych a oedd yn bossibl penderfynu cwestiwn Ulster drwy gyttundeb.' Y mae yn sicr, oni bae am wrthwynebiad Ulster, y buasai Llyw- odraeth Gartrefol mewn grym yn yr Iwerdd- on er's llawer o flynyddoedd. Y mae llwvdd- iant y gynnadlecidv o ganhnfad, yn dibynu ar pa un a ydyw Ulster wedi tynu yn ol ei gwrthwvnebiad, neu ranau o hono. Os ydym i gredu v sibrydon sydd o gwmpas, parhau yn gvndyn y mae Ulster. Os felly, rhaid ofni v jjwuethaf. Y mae y cwestiwn yn un sydd mor bwysig i'r Devrnas Gyfnnol ag ydyw i'r Twerddon ei hunan. Pa fodd v gallwn ymddangos yn v gynnadledd hedd- wch fd pleidwyr ccnhedloedd bychain, a rhyddid, tra ar yr un pryd, yn ymwneyd a gwrthryfel yn yr Iwerddon, pa un nas gallwn ei ]l;vcdra'ethu ond trwy rvm ai-fiii ? Os ydym am osgoi yr edliwiad ein hod am Sici- lian i eraill yr hyn nid ydym yn foddlawn i'w roddi yn ein gwlad ein hunain, rhaid i'r Llywodraeth gymmeryd y pwngc mewn llaw, a'i benderfynu ar unwaith. Os gwneir hyn, ni fydd ymgynnulliad y gynnadledd yn ofer. Y mae pob awgrym possibl o blaid cyttun- deb wedi cael ei ystvried, a phob llwyhr agor- ed wedi ei aivhwilio, a. bydd yr hoTT ffeith- iau yn adnabyddus, ac felly ceir gweled pwy sydd resvmol, a phwy sydd afresvmol. Wedi gweled hyn oil. bvdd yn ddyledswvdd ar y Llvwo<lraeth i ddyfod a'r cynlhui yn mlaen, a'i basio drwy y senedd. Y mae etto yn rhv fuan i ystyried pa fath fesur fydd yn augenrheidiol. Gobeithiwn na fydd angen am un o gwhl, ond yn y ffurf o roddi grvm dpddfol yn mhenderfviiind y gyn- nadledd. Ond os gormod disgwvl hyn, rhaid i ni gofio fod Deddf Llywodraeth Leol yr Iwerddon, er nad ydyw mewn gweithred'ad. etto yn ffaitli, a gellid ei rhoddi mewn grvni ar unwaith, os priodol gwroyd hyny. Rhaid oo-fio, hpfyd, er mai svmmudiad gwrtbrvfel- faT ydyw un Sinn Fein, rr'd ^wrthrvfel^yr wIvw llawer o'r aelodau. Yn hvtrach. Cen- edtaetholwyr vdvnt, ond wedi d'flasu n bbne ar yr bir-oediad roddi ei hnwliau i'w gwlad. Pe hyddai i'r rhai h"11 weled forI ecohaHh am derfyniad i'r hen ddadl oesol. Ivyddai uldvnt ddvcbwelyd vn ol ar unwa'th i re^goedd y Blaid Genedlaethol. Y mae Mr. Dillon eisoes wedi dechreu ar y gwaith o ail-gyrnmnd; v dynion hvn. a dvlai pob yw;r cmf^ocrwr h- ld- weh roddi iddo bob oymmbortb. Ond uwo1. law nob dim rhaid cydnabod fod v nrif rvf- rifoldeb yn gorwedd ar y Llvwe<lrret-h. Go beithiwn v hvdd iddvnt ei sylwoddoli, ac ym- ddwJo yn gvfattebol iddo. a¡. r.ø p-

I NO DION. Cwestiwn y Llongau Etto. Cyfeiriaaom yr wythnos ddiweddaf at ddadganiad Prif Arglwydd y Morlys (Syr Eric Geddes) yngliylch y cwestiwn o adeil- ad u llonganu, a'r pryder a fodolai y pryd hwnw yn ugwyneb y diíïyg yn y cyssylltiad hwn. Y mae y dadganiad wedi 'I I letli ar yr awyrgylch. Yn y He cyntaf It,il";t_ ia y meistri a'r gweithwyr yn eiyf yn erbyn yr adlewyichiadau wnaed ar eu hyni a'u gwladgarwch hwy. Haerant fod yr adlew- yrehiadau hyn yn anghyfiawn. Yn yr ail le, gwnae<l yn hysbvs liaws o lieithiau yn nghylch a(-Iiosiori y lleihad yn nifer y llong- au a adciladwyd yn Ionawr a Chwefror, o'u cymmharu a'r misoedd cyferbj'niol y llyn- edd. Yn eu hattebiad unol dywed y meistri a'r dynion iddynt gynnyg mesurau i gyn- nyddu nifer y llongau a adeiledid, ond idd- ynt gael eu gwrthod gan y Llywodraeth yr hon, hefyd, fethodd gario allan ei chynllun ei hun i wneyd i fyny'r diffyg. Yn Nhy'r Cyffredin dywedodd Mr. Mackinder a Syr Walter Runciman—dau awdurdod uchel ar y cwestiwn-fod y sefvllfa anfoddhao] y cwyn- id o'i herwydd i raddau pell yn ganlyniad an- osgoadwy y newid parhaus ar swyddogion, a phennodiad rhai eraill o'r newydd, ynghyd a chyfnewidiadau parhaus, hefyd, ar gyn- i chvfnewidiadau Eha Syr Walter Runci- l l iiniau y I l ongau. man :—' Gallwn i roddi archeb am long, a chwblhau y cyttundeb am dani mewn chwar- ter awr; cymmer y Llywodraeth chwe' mis i wneyd ei meddwl i fyny ynghylch yr hyn sydd arni ei eisieu. Dywed Mr. Mackinder, hefyd, fod y dynion yn adeiladu rhanau o longau un awr, ac yn dad-wnevd y cyfan yr awr nesaf, yn ol archiad rhywun mewn awd- urdod ar ran v Llywodraeth. Y mae peth- au fel hyn yn gyfrifol" i raddau. am v dym- mer anesmwytb svdd yn nodweddu y seiri llongan y dyddiau hyn. A ttebiad y Morlys. I Attebwyd y cyhuddiadau uchod ar ran y Morlys gan Dr. Macnamara, ond braidd yn siomedig oedd ei ymresviniad. Mae yn eglur nas gellir gadael y cwestiwn yn y fan lie y mae yn awr. Fe'i codir i sylw etto, o blegid y mae cglurhad pellach yn angenrheidiol gan Syr Eric Geddes. Yn y evfaniser anifawd fyddai cymmeryd gwedd rhy anobeithiol yn nglyn a hyn. Rhoddir ar ddeall i ni gan berchenogion llongau, a'r seiri, y gallant ddyfod i fyny a rhaglen resymol o ddarpar llOngau ond i eraill arfer doetllineb a rheol- aeth resvmol yn y mater. Hefyd, ceir sicr- wydd o du y gweithwyr nad oes berygl idd- ynt hwy fradychu'r genedl yn hyn o beth drwy yrnattal uddi wrth waith. Os felly, nid gorchwyl ammhossibl ydyw gwella y sefyllfa ynglyn ag adeiladiad llongau ond wiw i'r Llywodraeth anwybyddu'r ffaith fod llawer o anesmwythder yn ffynu yn y gangen hon o ddiwydiant, fel mewn eraill, o blegid ymyr- iadau blinderus v swyddogion byth a hefyd. Mae un peth arall yn attal v cvnnydd angen- rbeidio! yn nifer y llongau a adeiledir-vr arbrawfion amrvfal a dibendraw wneir yn nglvn a dyfeisiadau a chynlluniau newydd. Dadwneir gwaith yn fynyoh, fynyeh. er mwyn rhorldi yr arbrawfion liyn mewn gweithrediad, ac oedir y rhaglen drwy hyny. Fodd bynag, y mae v dasg o adeiladu yr hyn a elwir yn llongau safonol (standard ships), yn myned rhagddi, a disgwylir y bydd Ili- aws o'r llestrj hyn yn hwylio'r moroedd cyn hir. Y Dadblygiadau yn Rwssia. Erbyn hyn v mae Rwssia, a phobpeth sydd yaddi, at drugaredd y getyli-el clieiiefil- aotholdeb, ei masnach, ac hyd yn oed effeith- iau y Chwyldroad diweddar. Y mae yr Ell- myn yn ymdeithio drwy ei thiriogaethau fel y mynont, o blegid y mae cwymp Rwssia yn gvfryw ua? oes i'w gymmharu ag ef yn ban- es unrhyw wlad. Nid oes ganddi y gallu llei- af i wrthaefyll na gwrthwynebu'r goiesgyn- wyr, ac y mae ei thi! iogaethau eang, o Riga yn Mor y Baltic hyd i Vladivostock yn y I Dwyrain Pell, yu ymagor o flaen y gorchfyg- wyr, heb ddim i attal rhawd fuddugoliaethus y cyfryw. Yr wythnos ddiweddaf hysbyswyd ni mewn gwefreb o Berlin fod yr Ellmyn eis- oes yn Odessa, porthladd penaf Rwssia yn y Mor I)hi. Felly, y mae y gelyn yn meddu arglwyddiaeth ddiderfyn ar yr ajjorfa bwysig hon i'r Mor Du, ac ar y dramwyfa forawd rhwng En-rop ao Asia. Mae'n debyg mai y cam nesaf o'u heiddo fydd ymgais i ddala a chymmeryd meddiant o Lynges Rwssia yn y Mor Dn, a cheisio adfer icymmundeb dros y mor a thraethell Twrci, sydd ar gyfer Od- essa, yr ochr arall i'r heli. Gan fod y gelyn yn meddu arglwyddiaeth ar For y Baltic, hefyd, hawdd dimad difrifoldeb y problem- ati y rhaid i'r Cydbleidiau eu setlo drwy rym y cledd, fel y dywedir. Ac o edrych ar y sef- yllfa o'r safhwynt hwn y mae polisi Japan yn fater o'r pwysigrwydd mwyaf. Yn ol pob tehyg, bydd i'r P'llmyn sydd yn garcharorion rhyfel yn Siberia gael eu harfogi i gynnorth- wyo yn y gwaith o orchfygu y wlad enfawr hono. Gan hyny, y mae v tebvgolrwydd y bydd i Jajian anfon hyddin i Liberia, gyda chydsyniad ei Chvdbleidiau, yn fater o'r dy- ddorneh mwyaf. Os ymgymmerir a chad-ym- gvrch yn Siberia, nid anrheithlo tiriogacth- an RWRRia fvdd yr amcan, eithr, yn hvtrach, ei chynnorthwyo. feyrngarweh japan. Mae tuedd mewn rliai eylchoedd i ammheu ffyddlondeb Japan i'r Cydbleidiau. Yn ol araeth yr Ysgrifenydd Tramor yn Nhj^'r Cyffredin nid oes y sail leiaf i'r ammheu- aeth hon. Gwadodd yn y modd mwyaf pen- dant fod Japan yn cael ei symbvlu gan am- canion hunanol a dianrhydeddus yn yr hel- ynt hwn. Yr unig amcan mewn gohlg gan Japan a'r gweddill o'r Cydbleidiau ydyw cVllnorthwyo Rwssia, llywodraethwyr pre- sennol yr bon sydd wedi dinystrio pob modd- ion o amddiffvniad y bu hi yn feddiannol ar- nynt ychvdig amser yn ol. Ammheuir Ger- •iiani o feddu'r dvh,.ad i adfer v gyfundrefn Fonarehaidd o lywodraeth yn Rwssia; hyny :w, o bennodi ymberawdwr. a bod i hwnw "od yn ddibynol hollol am ei ddvlanwnd a'i awdurdod fel Pheolv r ar nerth milwrol Ger- mani. Os digwydd hyn bydd pen bythol ar ryddid yn Rwssia, a rhoddir terfyn i freudd- ■vyd y Cydbleidiau am heddweh parhaol yn y byd. Y mae sefyllfa Rwssia, ar hyn o "V.d, yn hollol ar.ob?ithiol. Ni ddarfu i r. B,,ilfaui- ddadguddio dim o gynlluniau v Cydbleidiau, na chwaith ddvwevd wrthym i ba raddau yr ydvm ni a Japan yn deall pin -ilvilcl. Ar wahan i'r possiblrwvdd o gnd- vmgvrch yn Siberia nis gall y Cvdbleidiau wnevd dim ar hyn o bryd i estvn i Rwssia y "vnnorthwy v mae mewn cvrpmaint angen im dann. o blegid v mae bradwriaeth Rwssia vnddo ei hun wedi cbv\egu vn ddirfawr at on hanhawsderau. Y nHw'r Gprmaniaid yn "mdaith yn orfoleddus dnrv Finland i flior- hau eu gafael yn Mor y Baltic, ac i Odessa, i wnevd eu hunain yn feistri ar y Mor Du. ♦ I Dtolgelwch y Ffrynt Corllewinol. Yr ydym wedi ryfeirio fwy nag unwaith yn coloftiaxi hyn at y ta\veh\>h cynimliariaeth- 01 ar y ffrynt gorllewinol, ac y mae'r dir- gelwch ynglyn a hyn yn dyfnhau. Er fod y Germaniaid mor ihosog yma ag y maent yn debyg o fod yn y dyfodol. nid vw yr ymos- ocliad mawr addawedig wedi dechreu etto, na hyd yn oed arwydd ei fod yn ymyl. Yn sicr, nid v tvwvdd sydd yn rhwystr; hwyrach nad vw y trefniadau wedi eu cwblhau. Beth hVlJ- ag yr achos o'r oediad, y mae Von Hind'en- burg yn cadw y gyi rinacb iddo ei hun. Aw- grvmir fod y bwriad o wneyel yinosodiad an- orchfygol yn Ffraingc wedi ci daflu o'r neill- dn gan y g(>J.yn, ac mai ei gynllun yn awr vdyw sefyll ar yr amd/Tffynoi, o leiaf am beth amsey. Y mae un petli yn amlwg, meddir, a dyma yw hwnw—fod vr Ellmyn wedi bod yn gwneyd trefniadau yn fwy ar gyfer yr amddiffvnol yn hytrach na'r ymos- odol, o leiaf ar rai partbau o'r ffrynt. Oni bae fod treigliad amser i'w herbyn, hwvr- ach mai'r polisi goreu i'r Germaniaid fuasai sefyll ar yr amddiffvnol, a cheisio parhau v rhyfel nes byddai i'r holl yrnrvsonwyr ddi- ffygio. Ond v mno v blaid filitaraidd yn yr Almaen yn ymwvbodol o'r ffaith y bydd holl nerth milwrol yr America yn v fantol cyn hir. Y polisi goreu i'r Cydbleidiau, o bossibl, fyddai disgwyl yn amyneddgar am yr yinos- odiad mawr, os yw v cyfryw i gvmmervd lie, o blegid o hyn yn mlaen bydd i'w hadnoddau hwy gryfhau fel y daw yr Americaniaid i mewn. Y mae dirgelwch v sefyllfa ar y ffrynt Gorllewinol i hawh ond y rhai sydd yn gydnabyddus a'r gelfyddvd o ryfela, yn gym- maint dirgelwch ag erioed. Y mae o ddeutu deng miliwn o wyr yn wvnebu eu gilvdd ar y ffrynt hwn, gyda'r arfau mwvaf dinvstr- iol v gall gwyddoniaeth eu creu, ac etto i gvd nid oes ond jnan-ruthriadau ar ffosvdd vma ac acw yn cvmmeryd lie. Y Rhyfel yn yr Awyr. I Y mae y brwydro yn yr awyr yn tynu mwy o sylw nag ar unrhyw gvfnod er dechreu'r rhyfel. Mae'r peiriannau hedeg bron mor dew yn y wybren a dail yr Hydref yn Vallom- brosa, chwcdl Gladstone er's llawer dydd-yn ol. Yn wir y mae ymgyrch yn yr awyr yn tynu mwy o sylw heddyw na bywiogrwydd y badau tanforawl, a thybia llawer o bobl graff y gall y fuddugoliaeth derfynol o'r naill ochr neu'r Hall gael ei dwyn oddi amgylch drwy otferynoliaetb v peiriannau hedeg. Yr ydym yn rhagori ar yr Ellmyn yn hyn a gwae iddo ef y dydd y dechreuodd ollwng ffrwydr-Tielen- au ar drefydd a phentrefydd diamddiffyn yn Mhrydain a Ffraingc. Yr ydym bellach yn talu yn ol iddo gyda Hog. Syrlh yr Ellmyn hedegog i'r ddaear yn garneddau meirwon iirth y dwsinau. Gwnaed difrod mawr ar eu peiriannau hedeg yr wythnos ddiweddaf. Dinystriwvd dau ar liugain mewn un diwr- nod, ond er cin rhagoriaeth yn v math ynii, o ryfela nid ydym vn feddiannol ar argl- wyddiaeth 11 wyr a hollol yn yr awyr. Os yw yr Ellmyn wedi Ilwyddo i ollwng bombs fir Paris, Ll indani, a threfydd eraill yn Ffraingc a Phrydain, y mae y Cydbleidiau wedi gwneuthur yn gyffelyb gyda threfycki pwysig y Germani. megvs Mannheim, Mayenco, Stuttgart. FreiburT. a C<) b t 7,. Disgwylir dadmy?adau pwysig mewn c:v-I sylltiad a'r peiriannau hedeg yn y (Ivf.?'oi agos, ac y bydd iddynt gymmeryd rhan fwy bla8nllaw nag crioed i ddwyn y fuddugol- a??a-oesn, llaw nag -C?ydbloidiiu yn ei chwennychu gymmaint. Y mae ymweliadau y peiriannau Prydein a Ffrengig a Germani liw dydd goleu ei oes wedi profi i'r Ellmyn nad oes un '?iii.vn iii d o(,s iiii u'i thrc'ydd mawr yn nghwnunwd yr afon Hhine yÎl ddiogel iliag dinyst-r, ac y mae'r giwaid, meddir, yn awyddus bellach i'r gwaith ellvllaidd a ddechreuwyd ganddynt hwy o danbelenu trefydd agored a (iiamddi- fiyn beidio. Mesopotamia a Phalestina. Newyddion da sydd yn parhau i ddyfod o gadfeusydd y ddwy wlad hyn. Gwesgir yn urwm ac \VYllt y Tyrcialll yn Y naill a'r Ual1. Y mae bycldin Brydeinig y Cadiridug Mar- shall o'r diwedd wedi gii,ti iforddio i adael yr afon Tigris, a myned ar ymdaitli i fyny yr Euphrates, ac heibio, neu o leiaf yn agos i'r lianerch gyssegredig lie y tybir y safai Gardd Eden gynt. Cyrhaeddwyd Hit rai dyddiau yn ol, ac y mae'r Piydeiniaid bellach ar dro- thwy rhan o Fesopotamia sydd yn meddu ar olud o fvynau y bydd yn dda i'r Cydbleidiau vrthynt. Yn Ngwlad Canaan, drachefn, y mae'r Cadfridog Allenby yn parhau ei ym- daith fuddugoliaetiius er gwaethaf gwrth- wynebiad penderfynol y Tyrciaid. Er ei fod er's tro yn Nyifrvn yr lorddonen, ar duedd- au Jericho, nid yw efe etto wedi ymosod ar y gelyn yr ochr ddwyreiniol it- afon. Yn hytrach, symmud yn mlaen a wnaeth y tu hwnt i Jericho, i gyfeiriad v gogledd, ac y mae efe bellach rywle ar v ffordd fawr sydd yn arwain o Jerusalem i Nablus, neu Sichem y Testament Newydd. Rhoed curfa i'r gelyn yn mhob brwydr a chilgwthir ef o bob sef- yUfa y caed ef ynddi. Mae Jericho a Jern- salem bellach yn ddiogel rhag unrhyw ymus- ()di-,id o'i- gogledd.

ADRODDIAD Y PRUDENTIAL. Y mae adroddiad y Prudential, i'n tyb nt, yn fwy dyddorol na'r rhan fwyaf o swydd- feydd eraill am ddau reswm. Y cyntaf ydyw am fod y cwmni yn rhoddi rnwy o fanylion- am weithiad y busnes, a'r ail reswm ydyw tod y canlyniadau yn well mynegair i lwydd- iant cyffredinol y deyrnas o herwydd natur busing y cwnini, ser, yr yswiriant cyffredin a,'r un lafurol. Y mae'r adroddiad am 1917 fe allai yn fwy dyddurol na'r un o'r rhai blaonorol. Dengys fod y cwmni wedi cael blwyddyn well nag erioed ynglyn a chyllid yswirebol. Y mae y busnes newydd yn v galJgen gyffredinol, hefyd, yn neilIdl101 o nehel, er fod ychvdig o leihad yn symiau ion yswiriant roddwyd allan yn y gangen lafurol o'i gynunharu a 1916. Y mae hawliau, yn anffodus, wedi eodi, ond wrth gofio eu bod yn cynnwys dim llai na i'w priodoli yn gyfangwbl i hawl- iau rhyfel yn y ddwy gangen, am ha rai, yn y rhan fwyaf o achosum. na dderbvniodd v cwmni daliadau chwanegol ar gyfer v pcrygi, nid yw yn syndod fod yr hyn dalwyd allan ar y pen yma wedi cynnyddu. Y map un pwynt, fodd bynag, yn taraw y svlwodydd, sef, nid yn unig y mae'r symtau dalwyd am rcddi i fyny nid yn unig wedi lleibau yn y ddwy gangen yn ystod y flwvddyn, ond y mae ceis- iadan am yswirebau rhvdd roddir i yswireb- ddalwyr o bum' mlvnedd ac ii(-Iio(I yn y gang- en lafurol, yn awyddus i derfynu eu taliad- au, hefyd, yn llai na'r flwvddyn lfaenorol. Dengys hyn yn amlwg fod llwvddiant neill- duol yn bodoli yn mhlitli y dosharth gweith- iol. Y mae cronfeydd yn y Cangbenau Cv- ffredinol a Diwydiannol wedi cynnyddu i gy- fanswm o dros 93,4C,0,000p. Pur ddyddorol yn yr Adroddiad ydyw yr un svdd yn dang- os fod y Cwmni yn dal dixis £ 27,250,000 o sicrebau y Llywodraeth Brvdeinig, cvnnydd o tua E9,500, MO mewn blwyddyn. Y mae'r Prudential wrth gwrs, yn mhell ar y blaen i'r buddsoddwr mwyaf yn y dosbarth hwn o j sicrebau yn mhlith v swvddfevdd bvwvd n- < r,iriol, ac y mae'n neillduol foddhaol i weled fpl v mae v gradd isaf llogau ar eu buddsodd- ion wedi cynnyddu yn ystod y fhvyddvn. Da genym ddeall fod rli;iiil)prtli Coiii,er- t svdd yn cynnwvs Llangollen, Covwen, Rlm- I thvn, Dinbveh, a Llanelwv—wedi gwneyd yn drb iawn. Cafodd yr Arolygyrll--NTi-. H. H. Evans, Bathnfarn, Corwpn-pi alw i'r Brif Swyddfa, a'i longvfarch ar ganlyniadau rhag- orol ei ranbarth.

BIL Y DDIOD AM 1917. I SWM ARUTHROL YN CAEL EI WARIO! J Y mae y manylion am Fil y Dditnl Feddw- ol am y flwyddyn ddiweddaf wedi eu cy- hoeddi, yn dangos cynnydd o 26 y cant yn v swm a wariwyd yn vstod 1917 nag yn 191G; neu 54 y cant yn fwy nag yn 1913. Y mae y swm mwyaf sydd wedi ei wario etto am Ddiodvdd Meddwol yn y Deyrnas Gvfunol. Pridolir hyn i'r cynnydd mewn cvflogau. Y mae yna leihad wedi cymmeryd lie yn y swm o gwrw, gwirod, a gwinoedd, a gyn- nyrohwyd yn 1917. v Amcangyfrifir fod y swm a wariwyd am ddiodvdd meddwol vn 1917 vn cyrhaedd 259,000,000., o'i gymmharu a ~204,0<!)0,(X)0p. yn 1916; 182,000 ,COOp. yn 1915, a 164,500,OOOp. yn 1914; yn dangos cvnnydd o 55,(XX),OOOp. dros 1916, a 77,000,000n. dros 1915. Yn ystod 1917 defnyddiwyd o ddeutu chwe' chan mil o dynelli o haidd at fragu, a phum' mil a thrigain o dynelli o siwgr. Bu- asai chwanegiad yr haidd uchod at pin cvf- lenwadau o fara wedi golygu 268,000,000 o fara pedwar pvyys yr un, heb law 240,000 o dynelli o weddillion melin at borthi anifeil- iaid. Gallesid defnyddio yr oil o'r siwgr, yn y ffurf ei defnyddir at fragu, ar gyfer ym- borth dynol. At hyn meddylier am y fath wastraff a fu ynglvn a'r fasnach mewn trafnidiaeth ar reil- ffyrdd, llongau, a ffyrdd eraill, mewn gIo, a llafur. Yn 1915 dywedodd Mr. Lloyd George mat un o'r pethau nas gallom fel gwlad ei ffordd- io ydoedd bil diod am 160,000,000i>. Ond v ffaith lieddvw ydyw, ein bod wedi hyw i we i- ed hil v ddiod wedi cyrhaedd y swm aruthrol o 159,000, OOOp. GWAHARDDIAD YN CANADA. I Yn ol Archeb mewn Cynghor v mae Llyw- odraeth Canada'n gwahardd gwneuthur diod- ydd meddwol yn y wlad hono ond i amcan- no otit] i amean- ion peiriannol a meddyginiaethol ,n,r ol Ebrill laf. Hefyd, gwaherddir allforio diodydd medd'.vol i unrhyw aalaeth sydd yn gwahardd gwerthiant v cyfryw ddiodvdd. Y mae gan bob talaetli vi-L Canada vn awr- ddtnldf gwaharddiad ond Quebec, lie "y daw gwaharddiad i rvm Yn 1919. myd v daw holl Drefedigaeth Canada vn hollol wa- harddoj. Bvdd vr arcliob hon mrvn grym yn ystod y rhyfel, ac am un flwyddvn' ar ol hynv Y mae merched Canada yn deisehu ea Llywodraeth i beidio an fop grawn drosodd i Brvdain hyd nes y penderfyna Llywodraeth Prydain beidio ei ddefnyddio i wlleyd diodydd meddwol, r