Baner ac Amserau Cymru

y raae gan v Parch. J. H. Parry, Llan- | samlet, dri n yn gwasanaethu j fvddin. Yr oo-dtl evnnyrch v caws yn Queensl, and,, Awstralia, yn ystod v flwyddyn, yn j 3ViK).3f$r o bwyd—cynnydd o 4,982,048 o 1 )\ i j s b T,s I i- fod mab Yon Bsthmann-Hollweg, j Canshc^llor yr Almaen, wedi ei glwyfo yn j ac wedi ei gym-1 lllNyd yn garcharor gan y Rwssiaid. J B:1 gwvaig briod o'r enw Mrs. E^ lizabeth < Ann Cogger, Court Street, Tonypandy, ar J goli er dechreu mis Tachwedd. Daethpwyd I o hvd iddi yn Bristol. Yr oedd wedi poem j o li envy eld fod 0i mab wedi ymrestm. )

ERGYDION OR I CYFANDIR. i NODION RHYFEL. T bob?\vrpas, bellaeb, y mae gwrtll-I | | ryfel Lebeudir Affrica ar ben. Myneg- odd y Cadt'rido? BotLa ychydig ddydd- iau'l? ol, fod y it ait h ddarfod i benaeth- iaid ltdio eu liunain i fyny, ynghyd a'r lluoedd oedd dan eu gofal, yn golygu fod y cythrwfl blin a phcryglus hwn ar ben, ac os y torrai j rby\A' derfysg lleol allan, yma ac aew, y gellid delio a hwnnw gan yr heddlu.

id rhyw gynwrf bychan ydoedd hwn, fel y dengys datganiad Arglwvdd Buxton y dvdd o'r blaen, achos dywed of mai eyfanswm y rebelwyr roddodd eu liunain i fyny oedd saith mil. Y mae bod bagad mor liosog o ddynion wedi aflyd mewn arfau mewn dwy gymdog- aeth yn unig—y Dalaeth Hydd Ogledd- ol a Traii-,v,,tal" -vii brawf cithriadol o ddylanwad y penaethiaid, ac o'r perygl difrif oedd yn gynnwysedig o'r 1-)ei-vl dif?if oedd i i gyiii)?v-se d ig

-01 ffaith ddarfod i'r anghydfod ddirwyn i ben mor gyflym, ac heb dy- wallt ilani-er o waed, yn brawf yr un nior eithriadol o deyrngarvvch cyfangorff y bobl, ac i rym a medr y gwr oedd wrth y llyw. Xi bu dim hafal i ymdrccliion trylwyr y Cadfridog Botha i ddarostwng t. L b y blinfyd anffodus hwn. Ymdaflodd o'r cyciiwyn i'r groesgad, ac ni foddlonodd heb weld y grocsgad honno yn orchfyg- wyr. Xi roddodd enyd o gyfle i'r gwrtbryfelwyr ymgynull i un canolfan cyfleus, ond erlidiodd y lluoedd gwasg- aredig o fan i fan.

Prin yr ocdd modd i'r gwrthryfel lwyddo. Annigonol oedd y lluoedd, ac nid oedd y cynlluniau yn ffrwyth medd- wl a pharatoad priodol. Galwodd y Cadfridog liotlia ef yn afresymol,' ac y mae cryn addaster yn y deffiniad. Pa fodd bynnag am hynny, petae llu gwan- ach wedi ei anfon i'w wynebu. Gallas- ai'r symudiad gymryd gwedd IWY per- I yglus o Jawer, a gnlhisai achosi niwed anrliaethol i fuddia::r 1" presennol De- heudir Affrica, ac i iuu l'annau mwy yr | Undeb yn y dyfodol.

Ac mae 'n debvg mai dynu i gyd fydd dyled Deheudir Affrioa i'r Cadfridog Botha. Yng nghanol ysblander y gon- cwcst y illaeii dangos arweddau liyn- aws ei ddynoliaeth lydan a mawrfrydig. Cweryl gartrefol yw hon, meddai ef, a dylid ei thrin fel y cyfryw, heb eiddil- wch ac heb chwerwedd, a chadw yn ein cof yn barhaus fod yn rhaid i'r dynion fu'n ymladd lieddyw fyw a llafurio gyda'u gilydd yforu, ac am lawer yforu. gwneud ein dyledswydd,' meddai, mewn gofalu na ddigwydd ail-adroddiad o'r (-N-ffrawd hwn, gadaw- er innj fod ar ein gwyliadwriaeth yn cr- byn pob ysbryd a pholisi dialgar, a meit-lirin yHhryd hynaws, goddefgar a thrugarog tuag at droseddau y bobl hyn a gamarweiniwyd mor ddall." Dyna iaith gwladweinydd a gwladgarwr, a gall y polisi dclynodir ganddo wneud mwy na dim er meddyginiaethu'r chvyf. au llidiog a aehoswyd ar gymeriad ac anrliydedcl yr Undeb.

Clywir yn dra mynych am anhaws- terau ariannol Germani, ond ychydig iawn am ei chyflenwad bwvd. Gwel- som wyr profiadol a chyfarwydd yn dweyd, os mai rhyfel i lusgo'n mlaen yn amhenodol yw hwn, y gall Germani fwydo ei lum am flynyddoedd. Drwy ofal a threfnyddiaeth briodol gyda'r man-ddaliadau, drwy driniaeth eang i'r tiroedd, a thrwy fabwysiadu mesurau gwyddonol mewn amaethyddiaeth, y mae'r Llywodraeth wedi gwneud Ger- mani yn hunan-gynhaliol i raddau mwy nag odid yr un wlad arall o Ewrob. Y iii,l(, ii llai dibynnol ar gvflenwadau tra- mor na'r un o 'r Cyd-bleidiau, ac oher- wydd hynny, nid yw cau a chaethiwo ei phorthladdoedd yn fater mor ddifrifol ag y buasai oni bae am llyn. Y mae'n dioddef colledion anferth mewn mas- nach, ond nid gorchwyl rhwydd fydd ei newynu allan. Y tebyg yw fod prin- der alaetbus defnyddiau a chyflenwad- au rhyfel yn pwyso'n drymach ar y gelyn na phrinder ei yniborth.

Beth bynnag am hynny, nid elfen o gysur o gwbl i'r Germanwr yw meddwl fod ganddo ddigon o fwyd os nad all ftorddio ei brynnu, a phan y mae'r pris- iau'n codi yn uwch o hyd. Nid yw prisiau diweddaraf yn ein cyrraedd eto, ond gwyddom ddarfod i wenith, yn ne- ehreu'r rhyfel, godi i 50s. y dunell ym Merlin, neu 25 y cant, ac i rug, Ry'n DOs. ar adegau cyffredin, godi i bris brawychus. Ddeufis yn ol datganodd y W asg Germanaidd nad oedd brinder yd ar y pryd, ond rhaid i bawb sy'n caru eu gwlad ymarfer eu hunain:" a thvia'r un adeg bu i awdurdodau Cynsrhor yr Ymerodraeth Germanaidd ddeddfu nad oedd bara i'w werthu heh iddo gynnwys o 5 i 25ain y cant o flawd pytatw.

Beiwyd melinwyf Germani yn llym S' 1 1., I iawn gan y Sosialwyr, y lhai a u oy- huddodd ar goedd o gadw cyflenwadau'n ol yn y gobaith y codai'r prisiau, ac y mae polisi'r Llywodraeth, i raddau mawr iawn, wedi cefnogi'r cynllun an- fad hwn, Dywed un o brif newyddiad- uron Germani fod y Llywodraeth, trwy fygwth eodi'r yd ddeunaw y dunell bob pythefnos ar ol y laf o Ion awr, yn ei wneud yn amhosibl i brynnu yd YIll Merlin. Y mae'r sawl sydd gan gyfln wadau ohono yn ei gadw hyd nes cyfycl. y prisiau. Nid yw'r werin" yn ddall i'r anfoes hwn, a thra mae gan Germani, o bossibl, gyflenwad digonol o fwydydd at angenrheidiau y presennol, y mae'n eglur fod anfoddogrwydd y bobl yn cynyddu. Nid yw cyfundrefn y Llyw- odracth yn ddim am gen na baic-h lleth- ol ar ysgwydd y bobl, ac yn enwedig ar v tlawd, ac nis gall yr anfoddlonrwydd hwn barhau'n hir iawn eto heb ffrydio allan vn fonllef rymus o ddigtor a di- aledd.

Y mae'r vmdaith yn erbyn y llinellau a feddiennir gan y Piwsiaid wedi dat- blygu i ranbarth arall yn awr, ac ni or- fuwvd iddynt wynebu ymosodiadau mor chwyrn nag oriau mor beryglus er's de- chreuad yr ymgyrch. Bygythiwyd hwy mewn deule am ddyddiau. Pery'r Ger- maninid yn ddyfal yn eu cais i dorri j trwy neu wthio'n ol ystlys dde y Rws- iaid yn nhiriogaeth ddeheuol y Vistula ac o flaon v ffordd haearn a red o War- saw i'r dwyrain o l.odz i Petrokow. Os llwyddant yn eu bwriad, fe orfodid i'r [lincll Rwsiaidd yng nghyfeiriad y do i syrthio'n ol, a buasai ei hencil yn dwyn y fyddin Germanaidd ar warthaf ystlys y fyddin Piwsiaidd y'n ymladd yn er- byn Cracow, a'i gorfodi hithau, hefyd, i encilio.

Hyd yn hyn, ni enillasant unrhyw Iwydd sylweddol iawn, ond ar y Haw arall ni orfodwvd hwy chwaith i roi heibio eu hymdrech. Saif y Rwsiaid ar yr amddiffynol, ac fel y gwn ant ar achlyuron felly, brwydrant yn ddewrfryd iawn. Yn y de y mae byddin unol o 'r Germaniaid a'r Awstriaid yn pwyso'r ymosodiad ar ystlys aswy y fyddin Rws- iaidd sy'n ceisio goresgyn Cracow, ac yn y fan aiff y fnn-dr yn sicr, ond yn araf, yn ffafr Rwsia. I'r dwyrain o'r rhanbarth yma y mae symudiad newydd o ciddo'r lluoedd Awstriaidd wedi cy- j hwyn. Pan y gyrrwyd y Germaniaid o'r afon Vistula yn nechreu Hydref, a'r Awstriaid o'r Afon Son gan y Rwsiaid, bu i adran gref a lliosog iawn o'r. Awst- riaid gilio'n ol drwy gymoedd y Car- pathians. Meddiannodd yr Awstriaid y cyrnoedd, a gwthiasant ymlaen i gyf- eiriad Cracow, gyda'r Carparthians yn gorwedd hyd eu hytlys aswy ac yn eu gwrthol. Y n awr, y mae'r Awstriaid, hyd ffrynt o dros bedwar ugain milltir, yn ail-ymddangos yn y mynyddoedd, ac yn ceisio ail-feddiannu'r cymoedd, mewn trefn i fedru disgyn ar wrthol y fyddin Rwsiaidd ger Cracow. Y mae'n weddol eglur y buasai unrhyw Uvyddiant mawr ar eu rhan yn gosod y Rwsiaid mewn cyfwng hynod o ber- yglus, ond y mae'n eithaf sicr fod Rwsia ,.tll llygaid yn effro i ymosodiad o'r fath. Ar yr un pryd, rhaid inni beidio cam- fesur y ealedwaith sydd yn wynebu'r Rwsiaid. Ymosodir arnynt ar dri ffrynt, a chyda grym dirfawr ar y ddwy ystlys. Y mae'1' ffaith eu bod yn dal m tir mor dda yn siarad yn uchel iawn am eu medr a'u goddefgarwch. ♦—♦

Xid oes modd talu gwarogaeth ddigon gwrcsog a haeddiannol i wrhydri'r tan- forfad Bll. Fe saif beiddgarwch a disgleirdeb yr orchest hon yn glod ar- osol i lynges Prydain. Hyd yn hyn y mae pwysau'r buddugoliaethau yn y cvlch hwn yn drymach o blaid tanfor- fadau'r Germaniaid. Wrth gwrs, y mae'n eithaf posibl fod ami fuddugol- iaeth Brydeinig wedi ci chuddio o lygad y cyhoedd oherwydd rhesymau arben- nig y Morlys Prydeinig. Hyd yn oed pe na bae liynny'11 wir, y mae llwydd ymddanghosiadol badau isddyfrol y gelyn yn weddol hawdd i'w deall. Y mac ei gyfleusterau ef yn lliosocach nag eiddo'n rbai ni. Bu llwyddiant y Ger- maniaid—yn neilltuol adeg colled y tair Cressy—yn ffrwyth esgeulustra ar ran y trueiniaid gyfarfu a'u diwedd mor resynus o'r rheolau elfennol mewn gwrthsefvll ymosodiad o'r fath. Ond mewn cyfeiriad arall, ac un bwysicach ar lawer cyfrif, sef blino a distrywio'r llongau hynny sy'n cludo milwyr tros y culfor i'r Cvfandir, bu ymdrechion y gelyn yn fethiant truenus. 'c

Mae'n wir ma i rhyfel-long oedrannus oedd y IMessudiyeh a suddwyd gan y Bll, ond fe gynrychiola un rhan o dair I o holl lynges Twrci (ar wahan i'r Goe- ben a'r Breslau). Bu i frwydr effeith- iol ynysoedd y Falkland symud ymaith bob iota o amheuaeth parthed grymus- derau ac effeithiolrwydd llestri mawrion y llynges Brydeinig. Ac erbyn hedd- dyma gampwaith is-ddyfrol y B.11 yn profi ar unwaith na raid inni ofni'n. hymrysonwyr yn y math yma o ryfela. v ,] -=- .a'

Do-niol a difrif fel eu gilydd yw dy- fais, Germani i ennill calon yr Unol Dal- aethau. Ni bu'1' \m eâ,rwl' mol' wreso a rhamantus yn ei garwriaeth nag a fu Germani tuagat y Talaetbau. Cais lef- aru wrth fodd calon y fei-cli sydd hwnt i'r Werydd. Edrydd gwynion di- ri, a phledia'n ymbilgar a tbosturiol am yr amlygiad lleiaf o 'serch. Ehyfedd yw gweld y Caisar yn troi allan yn garwr;' ond waeth ganddo ef fabwys- iadu mesurau anwesog a chusanol mwy na chigyddio plant a gwragedd. Y i.iiaeIii "niiitit meistr ar v naill gelf fel y Hall.

Ond er b -vii li — -ii c-1 c1 Ond erbyn hyn ymae'r Naith yn de- chreu o,?,a?vrio hyd yn oed ar feddwl y 1 Caisar, a'i gynffonwyr, mai ofer yw'r areithiau serchog a'r llytliyrau caru I gorffwyllog. Ar ol gwrando'n ufudd a bonheddig ar yr holl apeliadau, y mae'n eglur fod yr Unol Dalaethau wedi mab- wysiadu achos y Cyd-bleidiau, neu mewn geiriau eraill, wedi rhoi ei chalon iddynt hwy. Yn swyddogol, wrth gwrs, y mae'r Talaethau yn ani- hleidiol; ond fel unigolion y mae'r mwy- afrif mawr ohonynt yn wrth-German- aidd i'r gwraidd; ac nid yw ymdrech- ion adnewyddoI y Germaniaid i'w denu o'r atgasedd dwfn hwn ond gwastraff ainser a dawn. ——

Y mae'r ffyrdd a gymerir i geisio hudo'r Talaethau trosodd yn rhai hynod iawn, a dweyd y lleiaf. Tybiodd y Germaniaid y gwnai rhyw fath o stwff,' a digon o ramant o'i gwmpas, y tro i gylla lanci. Yn ddiweddar y mae cyhoeddiad wytlmosol o'r enw The Fatherland wedi gweled goleu dvdd yn Efrog Newydd i'r diben o gynnal a chefnogi buddiannau Germanaidd, ac yn y rliifyn diweddaf ohonno ysgrifennir llythyr hirfaith gan Dr. Pffo Seeck, yr hanesydd, i Dr. Gordan, Pennaeth Prif- ysgol Leland Stanford. Buasai unrhyw gar i Germani gyda'r gwelediad lleiaf i arweddau y meddwl Americanaidd wedi ei fygu ar unwaith, ond crefodd Dr. Seeck am ei gyhoeddi er mwyn iddo ddweyd wrth y cyhoedd Americanaidd nad oedd gan Germani, er's 1870, eis- ieu rhagor o diriogaeth, ac os y bu iddi erioed fygwth rhyfel iddi wneud hynny er mwyn Awstria-Hungari, mai Pryd- ain yw'r gwir ymyrrwr a chymhellydd yn yr ymryson presennol, fod Belgium yn haeddu yr holl anffodion ddisgynodd i'w rhan, fod gweithwyr Prydain vn cael eu gwahardd trwy orfodaeth i beid- io condemnio'r rhyfel, fod marsiandi- aeth Prydain yn cael ei cliipio oddi ar y moroedd, &c., &c.

J Nid oes angen am fynd ronyn pellach. Gwyr yr Americaniaid yn dda iawn sut i gymryd sothach gwaradwyddus o'r fath am ei werth priodol. Y mae hyd yn oed y Germaniaid yn teimlo nad ydynt wedi cario allan eu cynlluniau dengar yn ddigon effeithiol, ac o dan angerdd teimlad o'r fath nid oes gan- ddynt ddim byd gwell i'w wneud na thraethu ffiloreg anwar fel yr ucliod.

Pery ymgyrch Awstria, druan, i fvnd o ddrwg i waeth. Prin yr ocdd y gor- foledd am gwymp Belgrade wedi dis- tewi V11 Vienna na chvrhaeddodd v newydd am fuddugoliaeth fawr y llu- oedd Serfiaidd, maintioli cvflawn y sawl na wyddom i h^V'Hhrwydd eto. Ond nid opc; ddadl na aehoswyd ehwalfa of n ad wy i fyddinoedd Awstria. Y digwyddiad hwn mor oithriadol ei natur gan fod hyd yn oed y Cyd-hleid- iau yn rhyw dybio fod Serfia yn blino ac yn darfod yn raddol, a chrodid yn weddol gyffredinol nad oedd ganddi y cyflenwadau angenrheidiol tuag at bar- hau ymgyrch ymosodol. Nid oedd cwymp Belgrade ynddi ei lum yn gy- maint o fater gorfoledd ag y tybid ar y dechreu, gan nad oedd y ddinas yn un gaerog; ond y mae'r newyddion diwedd- araf yn debyg o fod yn awgrymu nas gall yr Awstriaid ddal y pencadlys hwn yn hir iawn eto.

Dioddefodd yr Awstriaid gurfa a chwalfa erwin, ac erbyn hyn y maent ar ffo ac encil brysur, a'r Serfiaid yn dilyn o'u liol yn lew a liyderus. Y mae ymgyrch ymosodol Awstria, yn ol y datganiad, wedi methu mewn try- chineb llwyr," ac y mae'n Cyd-blaid fechan yn y Balkan yn haeddu'r gymer- adwyaetli a'r llongyfarchiad gwresocaf am ei gwrhydri anarferol ac annisgwyl- iadwy. Y mae un newyddiadur Ger- manaidd mewn penbleth yn ceisio dy- falu'r rheswm am yr alanas, ac nid oes ganddo ddim gwell i'w wneud nag aw- grymu ddarfod i bum corfflu Rwsiaidd adgyfnerthu y Serfiaid drwy gael eu cludo'n llechwraidd dros y dyfroedd; ond nid yw hyn, wrth gwrs, ond un o'r chwedlau hynny ag y gellir dweyd, yn bur briodol, am danynt—' Made in Ger- many.' Nid oes y sail wannaf dros gefnogi'r fath awgrym, na dim rheswm o gwbl ddarfod i'r Serfiaid dderbyn un math o swewr gan Rwsia.

Y mae Awstria mewn cyfwng sy'n ymylu ar wallgofrwydd. ]\Iewn mater- ion ymborth ac arian y mae mewn cor- nel waeth na Germani. Y mae'r arian a geisiwyd eu codi mewn bentliyciadau gan y Llywodraeth heb eu llwyr gyfranu o lawer iawn, er fod y Hog a addewid am y Pyfryw yn nwch o Iftwer na'r sawl a addawyd i eiddo'r Germaniaid. Nis gall Awstria ddal yn hir eto; y mae ymhen ei thennyn. Nid oes angen ond dyrnod effeithiol iddi yng nghymydog- aeth Cracow i'w rhoddi'n gyfangwbl yn nwylo'r Cyd-bleidiau, ac yn ol" pol} golwg, nid yw'r digyvyddiad hwn yn, rhvw bell iawn. c

1 dO' Yn lii aeIn annichonadwy 1 Awstria lusgo trwy flwyddyn o ryfel o' dan yr amgylchiadau presennol, a gall- \vn ddisgwyl am ei chlvwed yn pledio- am heddweh yu y dyfodol agos. Y iiiae r sibrydion a daenwyd i'r perwvl ei bod yn pledio am heddweh, er heb eu cadarnhau, yn debyg o fod yn wir. Yn gyntaf, dyvvedir ddarfod iddi apelio at Kwsia, ac yna, ar ol canfod fod y teler- au yn rliy chwyrn, iddi geisio clytio heddweh i fyny hefo'r Serfiaid, yn yr un dull ag y ccisiodd Germani anwesu Belgium. Siomwyd hi eto. Anwy- byddodd Serna ei chynhygion anheil- wng; ac yn awr, rhoddodd asgwrn arall iddi i'w grafu. Y mae rhyw fath o hyfrydwch wrth feddwl fod y bwli mawr a daneddog hwn fu'n cyfarth gy- maint ar Serna yn y dechreu, yn aberth i ddanedd un o filgwn chwim v Balkans. Xid oes gennym ond gobeithio y daw'r adeg yn fuan i Belgium droi ar y bwli brwnt o Berlin, a'i orfodi i ymbil am heddweh anrhydeddus. A A ■—

Nid magnel a phylor yw popeth sy'n haeddu svlw yn y rhyfel presennol. Daw pethau eraill i'r arnlwg drwy'r anghydfod. Un o'r cyfryw vdvw'r croniclau gwych a gyhoeddir yn awr ac eilwaith. Yn ychwanegol at yr ad- roddiadau adnabyddus anfonwyd gan Syr Edward Goschen, Syr Maurice de Bunsen, ac M. Cambon. y Llysgenhad- ydd Ffrengig ym Merlin, danghosodd mor glir yr hyn oedd yn digwydd yn Vienna a Berlin, rhaid ychwanegu eiddo Syr Louis Mallet, ein diweddar Lvsgenhadydd yng Nghaergystenyn. 1\1ewn arddull a medr fe ddiehon mai dvma'r goreu o'r pedwarawd enwog. Rhydd ddisgrifiad campus or cyfnod pryderus cydrhwng torriad allan y rhyfel a 11am wallgof Twrci i'r ymryson, a buasai hyd yn oed Dr. Van Betb- mann-Hollweg yn petruso ddarfod inni wthio rhyfel ar Dwrci.

Mawr iawn, yn wir, oedd ein hamvn- edd, a chyfarfu a pheth gwobr, achoa yr oedd yr holl oediad yn fantais i ni, a phan gymrodd Twrci y camrau terfynol yr oedd y Cvd-bleidiau mewn safle effeithiol i ddelio a'r sefvllfa newydd. Fe deimlir peth cydymdeimlad a'r "ael- odau hynny o'r Llywodraeth Dyrcaidd oedd yn wrthwynebol i'r rhyfel, ac a wnaethant eu goreu dros heddwch; ond nis gall eu hegnion yn hyn o beth achub dim ar groen tewfras y Llywodraeth Dyrcaidd pan ddaw dydd y cyfrif.

Busnes Llywodraeth yw llywodraethu, a dyna'r peth olaf wnaeth y penaeth- iaid Tyrcaidd. Rhyfedd iawn, nr ol ein proflad maith o anfadrwydd Llywodr- aeth y Twrc, yw clywed ei phenaeth yn son am rym moesol. Dyma rym na eiriolwyd erioed o'r blaen am dano gan yr un weinyddiaeth Dvrcaidd, a bu'r cam cyntaf i gyfeiriad o'r fath yn feth- iant difrifol. Dieflyn yr holl fusnes oedd Enver Pasha, ymhonnwr swnllyd a hras-swyddogyn, ac y gallech wasgu hynny o enaid oedd ganddo i flwch pup- yr, a bod yn ddigon sicr o le iddo anadlu yno wedyn! Enillodd fath o enwog- rwydd arwynebol am y rhvfyg a'r tfug- wroldeb a ddanghosodd adeg ymryson- au blinion y Balkan; ond pe bae ganddo ddoniau banner dwsin o Napoleoniaid, nis gallai byth wneud byddin Twrci yn allu mawr.

Nid oes galon yn y rhyfel, ac erbvn hyn, mae'n ddigon tebyg fod amheuon duon yn dechreu hedeg fel ystlumod y fall drwy hynny o enaid sydd Lianddo, Yn sicr, nid yw ymdaith lwyddiannus Prydain yiicr N ghuifor Persia, buddugoL iaethau'r Rwsiaid yn y Caucasus, ehwalfa adfydus yr Awstriaid gan Ser- fia fechan, a suddiad y gwiblongau Ger- manaidd, yn newydd da o gwbl i'r sawl sydd ar fwrdd y Goeben, ac nis gall ffeithiau fel hyn beri gorfoledd hyd yn oed i blaid fwyaf brwd v Tyrciaid. Y gwr mwyaf iselfryd o'r cyfan, yn ddiau, yw'r Khedive. Y mae ei orsedd yn ddrylliau eisoes, ac ni wel yr Aifft yr un o'i wehelyth byth mwy. Y mae ei bechod ef yn fwy anfaddeugar gan y gwyddai ef yn well nag Enver Pasha- am rym gwirioneddol yr Y merodraeth Brydeinig.

SMITHFIELD YR HARP ABERGELE. Cynnaliodd y Mri. Frank Lloyd a'i Feib- ion eu harwerthiant wythnosol arferol dydd LIun diweddaf, yn y He uchod. Mewn can- lyniad i'r arddangosfa ragorol a gaed yr wythnos flaenorol ycbydig o an ifeiliaid a ddangoswyd yn yr arwerthiant hwn, a gwerthwyd hwy oil. Gwnai defaid tew i fyny hyd 27s. 9c.: moch baewn. 5p. 8?.;raoch by chain, o 18s. i 22s. Caed o lOp. 10s. hyd i 13p. 10s. ana nifer o wartheg ieuaingc. Cy. nelir arwerthiant dydd LIun nesaf, hefyd.

Pan fu farw y Tywy-sog Maurice » 8ft-Uen" j burg dywedir i'r Caisar anfon cydymdeiml- ad a, Brenhines Yspaen, ond iddo anwyi, | tjydd^i y Bvenin Goorgo.

waded tlalen y gwyddai'r golygwyr am dano. Xid oedd Sion fach y Glyn yn taflu unrhyw oleuni ar hanes y gwyr Eto, ni clianodd Lewis, nag un bardd arall, o ran hynny, ddim gwell c't f-tit na'r c-vwydd bvchan hwnmv Fv iii\vv air;, iarw Iy liis'.n, "V s\ ,) ?af am Sion y (Jlyn Vdo lylli yr ydwyf ii \m benaig ?{abino?i, Afal. per tH: aderyn A garai'r gwas, a gro gwyn Bwa o flaen y ddraeneii, Cleddau digon brau o bven; OfnÏr bib, ofni'r bwbach, Ymhil Ùï fam am bel fach; Canu i bawb aeon o'i ben, 10-10 or encucn: Gwneuthur ntofthan gwenhieithio, Sorri wrthvf fi \vnai fo, A chymod or ysglodyn Ag er dis a garai'r dyn. Ceir cyfeiriad at Sion y Glyn mown 11 n evwvdd arall y < y wydtl i oivn dillad gwi'lv gan bedair o wragodd — "Y nos y car fy nisyn Fwrw oi lod ar gylclied gwyn; Cysgu awr, o cwsg erof, Estynnu uwch sidan a f." TT\d y gwn i, dyma un o'r engrheint- ian evnaraf mewn llenyddiaeth Gymraeg o ddyddordeb yn arferion plant. Rhydd FII boirniad Seisnig, yn y "Cambridge t.d. I. Y glod i lTenrv Yautrhan am oi ddyddordeb vm meddyliau plentyndod yn un oIi- rbai cmaral: vn Lloegr. Yr oedd Lewis {i!n Cothi ar y blaen iddo yn liynny o br-th, fel yr oedd Llywelyn ab y Gi-ittiii,1 a beirdd Cymreig oreill. Y mae 'n ,t iiiac,. 'i ddyddorol cofio befyd itial CN-itiro oedd Yaughan oi bun. < < Nid yn unig yn ei gyfeiriadau at pi fab baeh y t-awn dvnerweh teimlad Lowis Glyn Cothi. Gwir mai traddod- indol yw llawer o 'r mawl a gan i'r uchel- wyr a glodforai, ond eawn weitbian ganddo both amgenach hcfyd, a nod gwir gvfeillgarwch arno. Tristai feddwl bod gÚT liardd yn ei fedd-- Mao lion gel ar wallt molyn, Mae ar y gwallt farmor gwyn." Oisgrifia Fryn Hafod, cartref un o ï g:, killion, gyda hwyl:— Carat Fr\n Hafod i'al priodas, A'i 11 aw, a'i harddwrn oI, a'i hurddas, Cariad Eliwiad, pan ]a?, ar ei wlad, Cariad y gleisiad ar y mor glas. Efo a'm galwai i'n Elias. mi a galwai fo'n Fatliias; Ef fry a'm galwai'n Adda Fras hynaf, Efo a ahvaf hnnau'u Fclwas." Mawr y carai Gynwyl Gaio, a 'i hargl- wydd, Dafydd ap Tomas Fvclian, a rbydd ini ddisgritiad tlws o'r ddau :— Camwedd a gwagedd a gau, Cymwd Caio, ei amau A r un Duw ar rwn o dir A wnaetli Gaio'n waith gywir. Awn i Chmrd wen, ganwaith, Ag yno aed a gan iaith Ni ddouai liwn ei ddau hyd () (Ivnwy! Craio, ennyd. > prjijr mwvn.a goir am wys, Tenuis tinl sy IVIys, Gwna, ei bun, gan ou hannercb, I ;;¡¡¡ttll o ganuau moreh, phob pennill Ebrillaidd I gnln hefyd a'i gwraidd." ( I \y orli'on yn ein Rhifvn nesaf). L