Baner ac Amserau Cymru

FONEDDIGION-, J Fel darllenwr cysson o'r FANER byddaf ddiolchgar i chwi am attebiad i'r cwestiwn caulynol: — Yr wyf wedi gosod fferm i denant; a phan yn ei chymmeryd rhoddodd ei enw wrth bapur, yn mha un y gofynir iddo gadw yr adeiladau mewn repa:rs,' glan- hau y tir, megys codi yr eithin, codi y tfosydd, &c. Pan yn ymadael a ali efe hawlio tal am hyny, ac yntau wedi rhoddi ei enw i wneyd ? Yr eiddoch, &c., YMOFYNTDD.

ATTEB. Na all, os oedd wedi addaw gwneyd am ddim.

FONETIDTGION, Fel uu o ddarUenwyr cysson y FANER a fyddwch chwi gf;rediced ag atteb un gofyniad i mi. Rhodciwvd arian allan ar dy yn wystl. Y cyttundeb oedd fod y llog i ga el ei daln bob chwe mis, ond y mae y gwystlwr yn methu a thalu yn ei a-rser. A oes hawl gan y mortgagee' i roddi chwe mis o rvbudd unrhyw adeg i gael y corph a'r llog dyledus yn ol, neu a oes raid aros hyd nts y daw y chwe mis i ben ? Os wyf we li rhoddi y mater yn ddisron dealledig byddaf yn wir ddiolchgar ana air o eglurhad. Ydwyf, &c., M.

ATTEB. Gall roddi rhybudd pan y myno os ydyw y ll^g ar ol.

FONEDDIGION, A fyddwch mor garedig ag atteb y gofyniadau hyn yn eich BANER Y mae llwybr troed yn arwain o un brif heol i'r Hall er byihau y ffordd. Tramwyir y llwybr hwn i r eglwys, y capel, a'r ysgol ddyddiol, gan y cyhoedd er cyn cof, a gwneir defnydd mawr o bono. Y mae y llwybr yn myned trwy pneau gwahanol ffermvdd; ac v mae y Cynghor Plwyf wedi cyweirio llawer arno; me?ys, gosod pentbren, glanhau ffosydd gyda'i ymyl, &-c. Y ma,e un or ffermwyr wedi gosod adwy pedair troedfedd a banner o uchder ar y llwybr, am nad ydyw y cynglioryn foddlawn gosod canifa na chlwyd yno. Carvvn wybod hyn :— 1 Pa un ai y cynghor, neu y ffermwyr, sydd i osod clwyd. neu gamfa, ar y llwybr ? 2. A ellir gorfodi i'r un sydd i fod osod clwyd, neu gamfa ? 3. A oes raid i'r cyhoedd gymmeryd y petli a welont hwy yn dda ? j Ydwyf, &c., TKKTHDALWR.

A7TEB. 1 Perchenogion y fte rnydd sydd i wneyd y gwaith. 2 a 3 Gall y cyhoedd symmnd pob rhwystr afresymol. Mantais y ffermwyr ydyw cael camfa er attal anlfeil- iaid, &c. Gwna bwlch di-rwyStr y tro i'r cyhoedd. »

FONEDDIGION. Fel derbyniwr o'r FANER, ac yn awyddus hob wytli- nos am y golofn gyfreithiol, fel ei chynnwys oil, dy- munaf ofvn y gofyn'.adau hyn :— Y mite A wedi cymmeryd daliadaeth ty gan B. ac nid ydyw A wedi talu y rhent er's dros flwyddyn. Yn awr, y mae B wedi rhoddi rhybudd i A ymadael Galanmai. A dyma wyf yn ei ofyn :— 1 Pe byddai i A dala y rhent dyledus, neu ran o honi, ar ol derbyn y rhybudd, a wnai hyny y rhybudd yn ddi-rym ? 2 Pe yr ewyllysiai B ddgfnyddio cwrs eyfreithhl i anfoi A ailan o'r t £ cyn amser terfvr.edig y rhybudd, a allai wneyd lnny, neu a fyddai yn rhaid aros eWI S gefynedig y rhybudd? Ydwyf, &c., GLYN.

ATTEB. 1 Na wnai. 2 Na all. Rhaid iddo aros nes y t, rfyna y rhybudd. Ond nid oes dim yn rhwystro i B gymmeryd y gweith. rediadau arferol er codi ei ardreth.

FONEDDIGTON. Fel hen ddarllenwr o'r FANER carwn gael atteb- iad i'r canlynol :— Tybier fod gwasanaethwr yn cael d'lmwain p n gyda'i waith, gan ei analluogi, dyweder, am bedwar mis, a bod y meistr yn talu i'r gwaa am y pedwar pis a nodwyd ei gyflog yn llawn fel pe buasai yn gweithio. Pwy sydd i dalu i'r rteddyg am weini arno am y I tymmor y cafodd ei analluogi ? Ydwyf. &c.. I SHON OHWAREU TEG.

ATTEB. 0 dan y ddeddf newydd rhaid i'r meistr dalu costati canlyniad damwain a banner y cyflog am dymmor priodol.

FONEDDIGION, Byddwch cystal ag atteb y gofyniad canlynol yn y FANER Yr wyf yn byw ac yn cadw fferm ar ochr heol y plwyf, ac yn cael fy mhoeni lawer gan y Gipsiwns,' y rhai sydd yn aros am ddyddiau, ynghyd &'u ceffylau a'u 'caravans,' ar achr yr heol. Fy r.gofyniad ydyw — 1 Am ba taint o amser y mae yr awauraoaau yn caniatau iddynt aros ar ochr yr heol? 2 A oes lie ir-dynt aros ar y cwmins ar ochr heol y plwyf pan na bydd percben i'r tir? Am attebiad i'r uchod byddaf yn ddiolchgar. Ydwyf, &c, GOHEBYDD.

ATTEB. Mater ydyw hwn i'r awdurdodau lleol. Nid oes gm- ddynt hawl i aros ar ochr y ffordd o gwbl.

FONEDDIGION, A fyddwch chwi mor garedig a rhoddi attebiad i'r gofyniad canlynol;— Yr oed iwn wedi rhoddi swm o arian ar dy yn enw y i wraig, ac yn awr y mae y wtaig wedi marw. Y gofyn- iad ydyw, A yw yn angenrheidiol gwneyd mortgage' newydd tra byddo y gwr yn talu y llog bob banner hlwyddyn, yn ol y cyttundeb, neu y plant? Ydwyf, &c JOHN DAVIES.

ATTEB. I Os ydyw y mortgage' yn y ffurf arferol, gan gyn- nwys, nid yn unig enw eich gwraig, ond hefyd y geiriau her heirs and assigns,' ni raid cael un newydd. Ond rhaid i chwi brofi eich hawl i eiddo y wraig. Hen Dderbyniwr y FANER.—Di-enw.

.j. — Tf ABERFAN, DYFFRYN MERTHYR. Nos Lun, Tachwedd 9fed, mewn Neuadd eang berthynol i gapel y Methodistiaid | Calfinaidd traddodwyd darlith gan Dr. Phillips, Tylorstown, ar Wlad yr Addewid.' Cymmerwyd y gadair gan Walter Marsh, Ysw. Rhoddodd y Dr. hanes dyddorol o'i daith dros y Cyfandir a thros For y Canol- dir. Treuliasom ddwy awr ddifyr yn ei gWIDni yn Ngwlad Caiman. Yr oedd yn ddarlith addysgiadol ac adeiladol iawn. Cafwyd elw sylweddol i gynnorthwyo y brawd ieuangc I' Mr. Isaac Evans, yr hwn sydd yn dioddef dan eifeithiau damwain a gafodd yn ngwaith Nixon, Merthyr Vale.—Glantaf.

Tiefna Mr. Lloyd George i siarad, dydd Linn, Rhagfyr 21ain, yn lighyfarfod blyn- yddol undelb Diwygiad Cenedlaethol; yr hwn a gynnelir yn y Sun Hall, Liverpool. Btiholwyd Mr. Robert Newton yn aelod o Gynghor Trefol Caernarfon, yn lie Mr. T. H. Edwards, yr hwn sydd wedi symtamd o'r dref. Felly, y mae y Ceidwadwyr wedi enniU un sedd.

I II' FA^SiTI^^ARR Ar ol clefydon, pan mae yr hyn sydd yn angenrheidiol yw "adeiladu i fyny," y mae y mamaethod profiadol yn ehedeg at SCOTT'S Emulsion. Famaeth Alexandra Carr, Hill Top Farm, Sncinton, Cressage, Salop, a ysgrifena, 9,10/07 "Cafodd un bychan pneumonia, ac nid oedd yn gwneuthur dim cynydd. Rhoddais iddo SCOTT'S Emulsion, a gwelais arwyddion gwella I arno cyn fod y botel gyntaf wedi darfod. Y mae SCOTT'S Emul- sion yr hyn y geliir ymddibynu arno." Famaeth Arabella Rugg, Model Cottage, Poltimore, Exeter, Devon, a ysgrifena, 25,7/07: "Cafodd un o'm cleifion ymwared oddiwrth enyniad yr ysgyfaint, I ond dioddefai oddiwrth wendid eithafol, ac yr oedd yn deneu ddychrynllyd. Ar ol cwrs o SCOTT'S Emulsion, dechreuodd ad-feddianu ei phwysau arferol, ac y mae yn awr wedi llwyr wella." Ymddengys un gair pwysig yn y naill a'r Hall o'r llythyrau hyn—a SCOTT'S." Y mae "Emulsion" yn beth hollol wahanol odcliwrth SCOTT'S Emulsion. Y mae y gallu i wella yn gorwedd yn y gair "SCOTT'S," oherwydd y mae yn SCOTT'S yr hyn y mne sreill vn fvr nhnnn v fall 11 i wella ar. os fwelwr.h ar v n-e-(-.vn- I :II ii- -JU""J"" "0" "bysgotwr" SCOTT'S, chwi ellwch edrych yn mlaen yn hyderus am wellhad. Y mae hyn oher- wydd mai SCOTT'S yw y puraf a'r mwyaf ner- thol o'r ''emulsions" ag y mae modd ei wneyd. Anfonwch am botel sampl rhaid—anigauer 3c at y cludiad a chryb- wyll y papyr hwn. Fe ddaw llyfryn prydferth i'ch plentyn gydag ef. SCOTT & BOWIJE, Ltd., 10-11, Stonecutter Street, London, E.C. 1^" FAAIAE, Tll RVQQ

CYFARFOD CHWARTEROL CEREDIGION. Cynnaliwyd Cyfarfod Chwarterol y cyfun- • deb uchod yn Bwlchygroes, ar y dyddiau Mawrth a Mercher, Tachwedd 3ydd a'r 4ydd, 1908. Yr oeddi yn bresennol Cynghorwr T. Evans, Cefncwrt; y cadeirydd; Piarchn. Miles, Aberystwyth; Davies, D.D., Castell- newydd; Prytherch, Llanarth; Parry, Cil- cenin liees, Bwlchygroes Evans, Llanfair; Evans, Aberaeron; Evans;, Cap^l-Jy-W%; Evans, Llanbedr; Lewis, Salem; James, Rhydybont; Thomas, Ffialdybrenin; Jones, Gwernllwyn; Lewis, Gwyddgrug; Davies, Ty'ngwndwn; Davies, Beulah; Evans, D.D., Hawen; Glyn Jones, Glynarthen; Davies, Glynarthen; Evans, Drewen Jones, Pisgah Rees, B.A., Llandyssul; Jones, B.A., Pen- cader Mri. Morgan Evans, Oakford Jones, Eryl; ac eraill. Dechreuwyd y gynnadledd trwy weddi gan Mr. Evans, Llanbedr. Darllenwyd cofnodion y ddau gyfarfod di- weddaf a chadarnhawyd hwyi. Darllenwyd llythyr oddi wrth Gyfundeb Dwyreiniol Caerfyrddin. yn cyflwyno i'r Cyf- undeb hwn Mr. Myddfai Thomas, ar ei ym- sefydliad yn weinidog ar eglwysi Ffaldybrenin ac Esgairdawe. Derbyniwyd ef yn groes- awgar i'n plith, a dymunwyd ei gysur a'i Jwyddiant yn ei gylch presennol. Penderfynwyd fod llythyr trosglwyddiiad yn cael ei roddi i Mr. Howell ar ei ymsefydliad yn weinidog ar eglwys Mynydd Seion, Ponciau; gan hyderu y bydd nawdd a thang- nefedd yr lor drosto ef a'i dieulu yn ei gylch newydd, ac arddeliiad amlwg ar ei holl gyf- lawniadau. Gofidus iawn gan y gynnadledd oedd clyw- ed am gystudd blin y brawd hoff, Mr. Morris, Aberteifi, ac (amlygwyd y cydymdeimlad dyfnaf ag ef, gan ddymuno iddo lawer o gwmni y Meistr Mawr. Piasiwyd pleidlais o'r cydymdeimlad dyfnaf a Mr. Thomas, Llanon, a'r teulu oil, yn eu profedigaeth chwerw iawn o golli eu geneth fechan chwech a hanner oed, gan obeithio y cant nerth y Dyddanydd Arall i ddal i fyny o dan yr oruchwyliaeth ddyrys, flin. Hefyd 'a Mrs. Owen, Park Road, ta'r teulu oil, ar farvvolaeth yr anwyl Owen, Glandwr.' Dyn gwerthfawr oedd ef, wedi cael ei roddi gan yr Arglwydd i'n henwad a'n cenedl, ac un oedd wedi ymdaflu yn llwyr i waith yr efengyl. Rhodded yr Arglwydd i'r weddw, a'r teulu ynghyd a'r eglwys lawer o gysur a dyddanwch yn eu trallod a'u colled. Pennodwyd Mr. Evans, Llanbedr, yn.gad- eirydd'am y flwyddyn nesaf. Penderfynwyd fod v Cvfarfod Chwarterol nesaf i giael ei gynnaJ yn Bryngwenith ac fod Mr. Rees, Horeb, i bregethu vno ar Y Gen- hadaeth; a Mr. Evans, Llanfair, i ddarllen papur ar Gerddoriaeth y Cyssegr.' Wedi gorphen y gwaith hwn, traddododd y cadeirydd ei anerchiad ar ei ymddeolitad o'r gadair. Ei destyn oedd, Yr Ysgol Sau- bothol,' a chafwyd ganddo anerchiad amser- ol, meistrolgar, a chlir. Diolchwyd yn wres- og iddo am dano, yn ogystal tag am ei was- anaeth gwerthfawr yn y gadair am y flwydd- yn. Diweddwyd y gynnadledd trwy weddi gan Dr. Davies, Castellnedd. Pregethwyd nos Fawrth yn y drefn ganlyn- 01 :-Pisg,ah, Jones, Glynarthen; a Lewis Salem. Horeb, Davies, Ty'ngwndwn a Miles, Aberystwyth. Bwlchygroes, Davies, Beulah 1a Davies, Castellnewydd. Gwernllwyn, Thom- as, Ffaldybrenin ac Evans, Drewen. Hawen, Parry, Cilcenin; ac Evans, Capel-y-Wig. Bryngwenith, James, Rhydybont; a Lewis, Gwyddgrug. Pantycrugiau, Jones, Eryl; ao Evans, Llanbedr. Carmel, Jones, Pisgah I ac Evans, Llanfair. Pregethwyd yn Bwlchygroes dydd Mercher gan Davies, Ty'ngwndwn; Miles, Aber- ystwyth; Jones Pisgah; Evans, Llanbedr; Rees, Llandyssul; ao Evans, Llanfair, Cafwyd cyfarfodydd ardderchog yn mhob ystyr, cynnulleidfaoedd ardderchog, pregeth- au aruchel, ac arddieliad amlwgi. Rhoddodd Mr. Rees, a phobl garedig ef ofal, groesaw tywysogaidd i'r Cyfarfodi Chwarterol; ac yr oedd sirioldeb, ac amyneddi y chwiorydd hunanymwadol yn ddiiball. Boed i'r cyfarfodydd oil fod yn adnewyddiad nerth ac ysbryd iddynt oil, ae er gogoniant i'r Meistr. Casglwyd iat Gymdeithas GynnorthwyoJ y Cyfundteb, 3p. 16s.—Gohebydd

ABERTEIFI. CLADDEDIGAETH MISS M. D. WILLIAMS. DYDD lau, Hydrof 27ain, y bu claddedigaeth y fonecid. iges ragorol a'r chwaer grefyddol uchod. Daearwyd el gwtddillion yn nghladdfa gyhoeddus v dref, yn ymyl ti cheraint anwyl a hoff oedd wedi ei rbagltlCnu. Daeth tyrfa anferth 0 liosog ynghyd i dala y gymmwynas olaf iddi, gan ddangos y gwerth a roddent ar ei chymmeriad pur a di-lychwin. Dywedai un oedd yn sefyll ar ymyl yr heol, ac yn edrych ar yr angladd yn myned heibio— Y mae yn werth byw yn dda i gael angladd fel hyn.' A diau mai dyna yn gymmhwys ydoedd teimlad pawb. 1 Byw yn ddal' Dyna fywyd y ddiweddar Miss Wil. liaras mewn un gair-union fel y saath, anhurangar hollol, yn gwasgaru ei he-usenau ar dde ac aswy, ac ni fynai ganu ei chlodydd am danynt; ac nid gormod a fyddai dyweyd ei bod hi yn chwilio am le i weini cym. mwynasau. 0 herwydd hyn ni wyddis fai:it y bwlch syfld wedi ei wneyd ar ei hoi. Yn blaenori yr orymdaith angladdwt yr oedd o ddeutu dedgairi o fechgyn a genethod Ysgol Sul y plant, y rhan fwyaf o honynt yn cludo blodeudyrch yn eu dwy- law. Yn y cerbyd cyntaf yr oedd Mr J H Williams (brawd yr ymadawedhr), Mr J H Williams, Bourne- mouth (cefnder), ft ra Pike (cyfnither), a'r Parchedig J Hughes Parry, Rudbaaton. Vn yr ail gerbyd, y Parch* edig D H Davies (diweddar o Cenarth), a Mrs Daviea, Miss Richards (y deuluyddes), a Mrs Roberts, High Street, Aberteifi. Trefnwyd i'r gwisanaeth angladdol gael ei gynnal yn y Tabernacl (capel y Methodistiaid Caifinaidd), o'r eglwys yn mha un yr oedd yr ymadaw edig yn aelod ffyddlawn a dichlyna'dd. Darllenodd y Paarch Dr Moelwyn Hughes (gweinidog yr eglwys), ran brfodol o'r Ysgrythyr, a thraddododd anerchiad byr a phiwrpasol ar gymmeriad Miss Williams fel cymmydogea, masnachwraig, ac yn enwed;g fel Cristion pur a di- kdryw. Dilynwyd hyn gan weddi deimladwy y Parch J Hughes-Parry, rheitbor, Rudbaxton. Canwyd dwy emyn yn ystod y gwasanaeth, yr bwn a derfynwyd trwy gann y 4 Dead March in Saul,' yr hon a chwareu- wJd ar yr c rg m gan Miss Roberts. Ar lan y bedd gweddiodd Dr Moelwyn Hughe*, a rhoes y Parch David Morgan yr emyn ymadawol allan. Yr,ofdd yr etnynau wedi eu bargraphu ar ddalenao hwylus, a thrwy hyny chwanegid yn ddirfawr at etfeithiolrwydd y gerddoriaeth. Yn chwanegol at y rhai a enwyd yr oedd yn bresenrol amryw 0 weinidog* ionydrefarcylch o bob enwad Anfonwyd blodeo* dyroh gwertbfawr gan berthynasau a chyfeilhon o bell ac agos Gadawodd Miss Williams eiddo gwerth 1,343p 78 lie ar ei bol. Profwyd ei hewyllys gan Mr tivan Ceredig Evans. ffervllydd; Mr William Davies, dilledydd; a Mr David Davies, eyfreithiwr-oll o Aberteifi. Hi a adaw. odl 300p, a holl ddodrefn ei thy, i w morwyn, Miss Harriett R cbards, a'r gweddill i'w hanner brawd, Mf John Harri( s Williams.

Cyflwynodd Mrs. Lewis, Wyddgrug, a Mrs. Roberts, Caer, ddarn o dir i eglwys y Met'liodiisti aid Calfinaidd yn Rhoseemor, i godi ty i'r gweinidog ao ysgoldy. Hysbysir fod Mr. T. L. Joseph, Biyfyriwr o Goleg Bala-Bangor, wedi cydsynio a galw- ad unfrydol dderbyniodd o eglwysi Anmbyn- ol> Abergynolwyn a Llanfihangel, sir Feirion. ydd.