Baner ac Amserau Cymru

Yn y Llywodraeth Ryddfrydig ddiweddaf nld oedd dim ond 16 o weinidogion yn y Wein- yddiaetb. Yn y Llywodraeth Undebol ddi- weddar yr oedd yna 18 yn ystod y hlynyddoedd diweddar, tra yr oedd y cifer yn 19 cyn marw. olaeth Arglwydd Salisbury. Yn y mater o lenwi y swyddi yn y Weinyddiaeth yr nnig wahaniaeth rhwng yWeioyddlaeth Ryddfrydig newydd a'r Weinyddiaeth Undebol ddiweddar ydyw, fod yr Arglwydd Ganghellydd dros yr Iwerddon yn cael ei gynnwys gan yr Undeb. wyr, ac yn cael el gau allan gan y Rhyddfryd- wyr, fod Syr Henry Campball-Bannerman yn derbyn i'r Weinyddiaeth Cangbellydd y Dduc iaeth, tra nad oedd Mr. Balfour yn gwneyd, a bod Arglwydd Londonderry yn llenwi dwy swydd; sef, Llywydd y Cynghor, a Llywydd Bwrdd Addysg, tra yr oedd Pyr H. Campbell Bannerman wedi pennodi gweinido ton gwa- hanoi i'r swyddi hyn.

Y PRIFWEINIDOG A'R BRENIN. Cychwynodd y Prifwelnidog o Belgrava Square am chwarter wedi chweeh nos Sabbath, I fyned i Balas Bocklngbam. Yr oedd ei ysgrifenydd preifat- y Cadben Sinclair-eisoes wedi gwneyd y trefnlsdsu ang?nrheidiol ar gyfer yr ymweliad. Cyrhaeddodd y Prifweln- idog i Balas Buckingham am ugain munyd wedi chwecb. Yr oedd nifer o bsrtonau wrth y pyrth oedd yn arwaln i'r palas, ond yr oedd yna niwl trwchus yn digwydd bod ar yr adeg. Ychydig, mevn cymmharlaeth, ddarfu adnabod Syr Henry, ac nid oedd yna unrhyw arddaog- oa ad, fel yr un a gymmerodd le ar ei ymadaw- iad o'r palas, dydd Mawrth, ar ol iddo ynuymmeryd Ar gwalth o ffurfiol Llywodr- j neth. Yn yr ymgynghoriad blaenoroi yr oedd yr Arglwydd a'r Marchwas Disgwyl gyda'r brenin; ond no, Sabbath yr oedd Arglwydd Kenyon a Syr Condie Stephen wedi myned o'r Ealss rhyw ychydig cyn i Syr Henry gyrbaedd. •erbyniwyd y Prifwelnidog gan Arglwydd Knollya, ysgrifenydd preifat y brenin, ac arweinlwyd ei yn ddiced yn mron i'r presennol- deb brenhinol. Gellir dyweyd, yn ymarferol, fod yr holl amser a dreullwyd yn y Palas wedi cael el gymmeryd i fyny mewn ymgynghoriad. Tia yr oedd Syr Henry yn gyrn o'r palas am ddengmunyd wedi saitb. darfu i rhyw nifer o yvfr heloR oedd wedi aros yno i ddlsgwyl doii allan i roddi cyrameradwyacth galonog fddo. Gyrodd yn oi i Belgrava feqnare, a gwnaed yn bysbys yo fuan ar 01 hyny fod y breuin wedi irhoddi ei gymmersdwyaeth derfynol i'r rhestr o aelodau oedd 1 ffurfio y Llywodraeth,

Y PRIFWEINIDOG. Y mae Syr Henry Campbell Bannerman, Llywodraeth newydd yr hwn sydd wedi derbyn cymmaradwyaeth y brenin, wedi bod yn cynnrychloli rhanbarth Stirling er 1868, ac wedi bid yn arweinydd y biaid Rydd- frydig yn Nhý y Cyffredin er Chwefror, 1899. Ganwyd ef yn 1836, a mab ienengaf y diweddar Syr Henry Jamea Campbell ydyw. Derbyniodd el addysg yn Mhrifysgol Glasgow, a Choleg y Drindod, (Jaergrawnt. Y mae wedi bod yn dal swydd fel Ysgrifenydd Oyllidol i'r Swydèf, Rhyfel, 1871 i 1874, BC o 1880 1882; Ysgrifenydd y Morlys, o 1882 1884 Prif Ysgritenydd yr I'-erddon, 1884 i 1885 Ysgrif enydd Rnytel, 18&6,a thrachefn vn 1892 i 1895, Cymraerotid yr enw chwanegol 'Bannerman' o dan ewyllys el ewythr, y diweddar Henry Bannerman, Hunton Court, Kent.

ARGLWYDD GANGHELLYDD. Ganwyd Syr Robert Thresie Raid, K C yn Corfu, yn 1846, a dychwelwyd et y" aeSod dros HeDfflrdd yn y fiwyddyn 1880, Yn ethoiiid cyffredinol 1885 safodd dros sir Dum barton, ond gorchfygwyd ef Y flwytldyn ganlynol, modd bynag, dychwelwyd ef yn aelod senediol drachefn drcs ranbarth Dumfries, ac y mae wedi bod yn cynnrychioli yr un rhanbarth byth er bynv. Galwyd ef i fod yn fargyfrelth iwr, Inner Temple, yn 1871, a dyrchafwyd ef i'r faingc farnol Y1 mben un nalyoedd nr ddeg ar ol hpny. Daetb Syr Robert i Weinyddiaeth Rosebary yn 1891 fel Cffreithlwr Cyffredinol. Ni dclnliodd y swydd bon ond am ychydig o fisoedd; yr un fiwyddyn pennodwyd ef yn Ddadleuydd Cyffredinol, fel olynydl t Syr Jobn R gby. Gwnaed ef yn farcbog ya 1894, a daeth yn G. C M G yn 1899, am ei wasanaeth yn achos cylafareddtad terfyndir Yenfzaela.

YR SGRIFEN YDD CARTREFOL. Y mae Mr. Herbert J. Gladstone, Pbdwerydd mab y gwladweinydd Rhyddfrydig enwog, yn Stain mLvydd oed, ac y mae wedi bod yn un o gynnrychiolwyr Leeds er y flwyddyn 1S80. Ba yo js^rifenydd pretfat i'w dad, 1880-1 Argl wydd Ieuengaf y Trysorlys, 1881-5; Dirprwy Ddirprwywr Bwrdd y Gweithiau, 1885; Va grlfenydd Cyllidol y Swyddh Rbyfel, 1886 Is yagrltenydd Cartrefol, 1892-4; a Phrif Ddirprwywr y Gweithiau, 1894-5. Pennodwyd ef yn Brif ChWip y Blaid Ryddfrydig yn ile y diweddar Mr. T. E. Ellis.

YSGRIFENYDD TRAMOR. Syr Edward Grey, wyr Syr George Grey, yr ail farwnig, a gor-nai yr ail Iarll Grey, y gwladwein- ydd enwog, a anwyd yn Llundain 43iia o flyn- yddoedd yn cl, ac y mae wedi bod yn cynnrych- ioli Berwick-or,-Tweed er y flayidvn 1885. Bu yn Is-ysgrifenydd Tramor o 1892-5, a gwnaed ef yn gvfrin-gynghorwr yn 1902. Efe ydyw cadeir- ydd Cwmpeini Ffordd Haiarn y Gogledd Ddwyr- ain, ac y mae yn un o'r chwareuwyr goreu ar tmnis.

YSGRIFENYDD TREFEDIGAETHOL Y mae Victor Alexander Bruce, y nawfed Iarll Elgin a Kincardinci yn 56ain mlwydd oed, a daeth i mewn i'r teitl yn 1863 Bu yn Drysorydd y Tenlu, a Phrit Ddirprwywr y Gwelthiau yn 1886, a Rhaglaw India o 1894--9.

YSGRIFENYDD INDIA. Y mae enw Mr. John Morley, mewn cyssylltiad & gwleidyddiaeth a llenyddiaetb, mor hysbys fel nad oes angen ond cofnodiad b^c am ei fywyd seneddol Brodor ydyw o Blackburn. Ei ymgais gyntaf i gael ei ddychwelyd yn aelod seneddol ydoedd fel un o'r aelodau dros Westminster, yn 1880, tra yr oedd yn 42ain mlwydd oed. Trddd yr ymgais hono yn un aflwyddiannus ond yn mhen tair blynedd ar ol hyny dychwelwyd ef dros Casnewydd-ar-Wysg, yr hon etholaeth a gyn- nryobiolodd am y deuddeng mlynedd nesaf, Wedi iddo gael ei orchfygu yn yr ethollad oyfired- inol yn 1895, dychwelwyd ef dros ranbarth Mont- rose, vn 1896, a thrachefn yn 1900. Efe oedd Prif YBgrifenjdd yr Iwsrddon yn nhrydedd gwein- yddiaeth Mr Gladstone, a chymmerodd yr un swydd drachefn yn 1892.

CANGHELLYDD Y DRYSORFA. Brodor o Morley, tfir Gaerefrog, ydyw Mr. Herbert Henry Aequith, a chafodd ei eni yn 1852 Dychwelwyd et i Dy y (Jvffredin, i ddechreu, yo etholiad gyffredinol 1886. ac y mae wedi cyn- nrychioli yr un etholaeth (Dwyrain Fife) byth er hyny. Yr oedd, trwy ei yrfa lwyddiannus yn Rhydychain, a'i lwyddiant fel bargyfreithiwr, wedi gwneyd enw iddo ei bun, cyn iddo gael ei ddychwelyd i'r senedd, ac yr oedd rhagfynegiadau ei gyfeillion gyda golwg ar y marc oedd yn debyg o adael ar y byd gwleidyddol yn cael eu cyfiawn- hau yn brysur. Nid oedd wedi bod yn y senedd ond am chwe blynedd, pan y pennodwyd ef yn Ysgrifenydd Cartrefol yn ngweinyddiaeth olaf Mr. Gladstone, swydd y parbaodd efe i'w d&l pan y daeth Arglwydd Rosebery yn Brifweinidog. Ar 01 cwymp gweinyddiaoth Rosebery, ail ymaflodd Mr. Atquith yn ei ddyledswyddau fel bargyf- reithiwr. Cvmmerodd ran fywiog yn y dadleuon ar Fesurau Addysg y Llywodraeth ddiweddar se y mae ei areithiau diweddar yn y wlad yn erbyn cynnygion cyllidol Mr. Chamberlain wodi chwan- egu llawer at ei enw da.

PRIF ARGLWYDD Y MORLYS. Y mae Edward Majoribankp, ail fab Barwn Tweedmouth, yn ei 57&in flwydd o'i oedran. Dychwelwyd ef yn aelod seneddol yn 1890, fel aelod dros sir Berwick Yr oedd yn Rheolwr y Teulu yn 1886, Ysgrifenydd Seneddol i'r Trvsor, lys a Phrif Chwip y Rhyddfrydwyr yn 1892-4- ao Arglwydd y Gyfrln Sêl, a Changhellydd Due- iaeth Lancaster, 1894-5. Dyrchafwyd ef i Dy yr Arglwyddi yn 1894. Bydd i Arglwydd Tweedmouth, yn bresennol, ymgymmeryd a'r arweinyddiaeth yn Nbý yr Ar- glwyddi, gan fod sfiechyd Iarll Spencer, yn an- ffodus, yn ei luddlas i gyflawni y ddyledswydd hon.

PRIF YSGRIFENYDD YR IWERDDON. Y mae Mr. James Bryce, yr hwn a anwyd yn 1838, wedi bod yn y senedd er 1880-1 ddechreu fel aelod dros Tower Hamlets, ac er 1885 dros Aberdeen. Fel Mr. Morley, y mae wedi ennill gryn enw iddo ei bun mewn gwleidyddiaeth a lleuyddfaetb. 0 1870 i 1893 bu yn Broffeswr y Gvtraith Wladol yn MhrifysgolRhydychain; Yn 1886 y oafodd ef ei brofiad seneddol cyntaf, pan y bu yn Is-ysgrifenydd 'Iratnor am bum mis. Yn 1892 gwnaeth Mr. Gladstone ef yn Gaaghellydd Duclaeth Lancaster, gyda sedd yn y Weinydd- iaeth; ac yn mhen dwy flynedd ar ol hyny per- nododd Arglwydd Rosebery ef yn Llywydd Bwrdd Masnacb. J

LLYWYDD BWRDD MASNACH. Y mae Mr. D. Lloyd George wedi gwneyd enw iddo ei hun fel un o'r dadleuwyr seueddol goreu, ac fel areit-hiwr ar yr esgynlawr. Cafodd ei eni yn Manchester, yiri 1863; dygwyd ef i fyny yn holiol yn Nghymru, ac mewn Rhyddfrydiaetb so Ymneillduaeth Gymreig. Nid oedd ond dwy fiwydd ar hugairs oed pan y daeth alfan fel ym- geisydd, ac yr eccillodd fwrdeiedrefi Caernarfon i'r Rbyddfrydwyr; M er Udo, mewn etholiadau ar ol &ycy. gael et wrthwynebu gan y-gwrthwyn- ebwyr cryfaf a alieaid ea siorhau, y mae wedi dal y tedd ya barhaua Gwnaeth Mr. Lloyd George argraph, i ddeehreu, fel dadleuydd di-ofn dros hawliau ceneilaethol i Gymru, yn gystal ag i'r Iwerddon ao Ysgotland; ao y mae yn parhau i ffafrio y cynl!un i leihau y gwaith yn Westmin- ster trwy gael cynllua o Ymreolaeth cyflawn. Ar ol marwolaeth Mr T. E. Ellis. Parnell Cymru,' daeth Mr. Lloyd George i'r ffrynt, mewn modd cyflym, fel gobaith newydd y Cenedlaethol- wyr Oymreig. Ni ddarfu iddo modd bynag, gyfyngu ei ddyddordeb i Gymru. Trwy ei breseu- to'deb cysson yn Westminster, a'r astudiaeth fwyaf gofalus o reolau y Ty, daeth yn feistr cyd- nabyddedig mewn cario gwaith seneddol yn mlaen. Yn y wlad, yn ystod y blynyddoedd diweddar, y mae ei enw wedi dyfod i fwy o fri yn barhaus fel dadleuydd droa egwyddorion Rhyddfrydig ac yn y maea hwn, yn ystod rbai o'i ddyddiau t/wyllaf, y mae wedi estyn i'w blaid wasanaeth o'r radd uchaf Yn ddiweddar y mae wedi rhoddi gryn lawer o'i amser i astudio Cyfreithiau Addysg y Llywodraeth ac efe oedd yn gyfrifol am drefnu a chyfarwyddo y gwithryfel Cymreig, amcan pa uo, trwy weithredu mewn modd medrus, ydoedd attal i ysgolion yr Eglwya gael eu cynnal o'r tretbi. Bedyddiwr ydyw Mr Lloyd Geoage, ao edrychir arno yn y Weinyddiaeth fel yn cyn- nrychioli buddianoau Yraneillduol Saesnig a Ohymreig.

ARGLWYDD LYWYDD. Bjdd Arglwydd Creae yn 48a!n mlwydd oed ar y 12fed o lorawr nesaf. Mab ydoedd i Arglwydd Houghton, yr ysgrifenwr a'r gwleid ydlwr, a ddygodd y teitl hwnw o 1886 1 1895, pan y crewyd ef yn Inll Crewe. Yr oedd et fam yn ferch I ail Farwn Orewe, a daeth Crewe Hall, ger Crewe, yn gystal a'r palas y trigian- nai ei dad yn egos i Fryston, yn Ngorllewin air Gserefrog, yn etifeddiasth iddo. Y mae yo hb yn nghyftaHh i Arglwydd Rosebery; ac yr oedd ei btiodas gyda Lady Margaret Primrose yn un o'r digwyddiadau cymdeithaaol yn 1899. Bu Iarll Ctewe yo ysgrifenydd preifat cyn northwyoi i Iarll Granv lie yn 18834, tra yr oedd Arglwydd Granville yn Ysgrifenydd Tramor ac yn 1886 yr oedd yn A glwydd Dis gwyl i'r Frenhines. Yn y Llywodraeth Rydd f rydlg ddlweddaf yr oedd yn Arglwydd Raglaw yr Iwerddon.

Y POSTFEISTR CYFFREDINOL. Ganwyd Mr. Sydney Buxton yn 1853. Bu yu aelod o Fwrdd Ysgol Llundain o 1876 i 1S82 Dychwelwyd ef vn aelod seneddol dros Peterborough ya 1883; gorchfygwyd ef yn etholiad 1885; ac y mae wedi cynnrychioli Poplar er y flwyddyn 1886. Ba yn Is ysgrifen- ydd y Trefedlgaethau ar byd tymmor y wein- yddiaeth Ryddfrydig ddlweddaf. Gwnaeth enw iddo ei hun yn gynnar vn y byd ewleld. yddol trwy at Handbook to Political Questions,'

LLYWYDD BWRDD ADDYSG Nid ydyw Mr. Augustine Birrell, K.c., yn y senedd yn bresfnnol; ond dlsgwylir yn byder- us y bydd iddo ennill sSdd yn Bristol yn yr etholiad gyffredinol. Safodd yn ymgeisydd dros Osledd ddwyrain Manchester ya 1900, ond nl chafodd ei ddychwelyd. Er yr adeg hono y m%e wedi estyn gwasanaeth mawr i'w blaid fel cadelrydd y Cyngbrair Rhyddfrydlg Ceaedl. aethol.

LLYWYDD BWRDD Y LLYWODRAETH LEOL. Mr. John Bnrns ydyw yr arweinydd Lisfur cyntaf a ddyrchafwyd o'r safle o aelod preifat i fod yn aelod o'r weinyddiaeth. Gwasanaeth- odd el amser fel preutls o beirlannvr, ac y mie wedi dilyn ei alwedigaeth m?wn gwahanol ranao o'r byd. Cymmerodd ran flienllaw yn Nghymdeithas Unedig y Pelrlannwyr, ac "yr oedd yn arweinydd yn streis mawr y doc yn 1S89. Y mae wedi bid, befyd, yn un o aelodau mwyaf blaenllaw Cynghor Sirol Llundain.

CANGHELLYDD Y DDUCIAETH. Y m'ie Syr Henry Fowler, yr hwn sydd yn 75tin mlwydd oed, wedi bod yn cynnrychioli Wolverhampton yn y senedd er 1880 Bu yn IR ysgrifenydd Cartrefol yn 18845, ac yi Ysgrifenydd Cyllidol i'r Trysorlys yn 1886 Pan ffurfiwyd y Llywodraeth Ryddfrydig yn 1892, pennodwyd ef yn Liywydd Bwrdd y Llywodraeth Leo!, gyda s6dd yo y weinydd- iaeth, ae yn 1894 daeth yn Ysgrifenydd India.

YSGRIFENYDD RHYFEL. Galwyd Mr. R. B. Haldane yn firgyfreith- iwr yn 1879, a daeth ya Ddadleuydd y Fren- hines yn mhen un mlyredd ar ddeg ar ol byny. Yn y cytamser-yn 1885 -etholwyd ef dros sir Haddington; ac y mae wedi bod yn cynnrych- ioli yr etholaeth bono byth er hyny.

ARGLWYDD GANGHELLYDD IWERDDON. Ail ymafla yr Arglwydd Faratfr Walker yn y swydd o Arglwydd G&ngtiellvdd yr lwerddon, yr hon a ddaliodd o 1892 i 1895, Nid ydyw y swydd yn awr yn cario eedd yn y welnyddiaeth tol yr oedd yr Arglwydd Ganghellydd dtos Iwerddon yn weinyddiaeth sydd newydd fyned allan o swydd.

ARGLWYDD Y GYFRINSEL. Y mae Ardalydd Ripon yn 78ain mlwydd oei. Cafodd ef el ddychwelyd yn aelod seneddol mor bell yn ol a'r flwyddyn 1852; daeth i mewn i r teitl o larH Ripon yn 1859, a dyrchafwyd ef yn ardalydd yu 1871. 018C9 i 1866 bu yn llenwi y swyddi o Is-ysgrifenydd Rhyfel, Is* ysgrifenydd India, Ysgrifenydd Rhyfel, Ysgrif- enydd India. Yn ngweinyddiaeth Mr. Glad, stone yr oedd yn Arglwydd Lywydd y Cyngbor (1868 73). Ar ddychweliad Mr. Gladstone I awdurdod yn 1880 bn yn Rhaglaw India am bedatr blynedd. Yn 1886 yr oedd yn Brif Arglwydd y Moriys; ac o 1892 i 1895 bu yn Ysgrifenydd y Trefedlgaethau.

ARGLWYDD RAQLiW YR IWERDDON. Gwasanaethodd Iarll Aberdeen fel Arglwydd Raglaw yr Iwerddon o dsn Lywodraeth Ryddfrydig o lonawr i Mehefin, 1886 Yn 1893 pennodwyd ef yn Llywodraethwr Cyffr<vl inol Canada, a daliodd y swydd hono hyd 1898. Y mae yn Arglwydd Raglaw sir Aberdeen, a bu yn Uchel udlrprwywr i'r Gymmanf* CyA^ed^' yn Eglwys Ysgotland. Y mae wedicymmaryd iban flienllaw, hefyd, ar yr eegynlawr gyhoeddus.

PRIF DDIRPRWYWR Y GWEITaiAU. Y mae Mr. L. V. Rarcoart) yn fab i'r diwedd- ar Syr W. Hatconrt. Y mae werti cynnrychioli rhanbirth Rossendaie, ar ol ymnelllduad Syr William Mather y flwyddyn ddiweddat; sc y mae wedi gwneyd gwasanaeth da i Ryddfryd' iaeth mewn rhanau eraiil o'r wlad.

Y DADLEUYDD CYFFREDINOL ¡ Y mae Mr. Lawsoa Walton, K. O yn 53aln mlwydd oed, ae wedi cynnrychioli Deheu Leeds er y flwyddyn 1892. Cafodd ei eni yn Ceylon, I lie yr oedd ei dad yn weinidog Wesleyaidd. Edrychid I fyny abo er's cryn amser fel nn o bwyddoglon cyfreithlol y Weinyddiaeth ltydd- frydig.

Y CYFREITHIWR CYFFREDINOL. Y mie Mr. William Snowdon Robsot, K c., vn drydydd mab i'r dlwedd r Mr. R. Robson, N wcjstle on Tyne. Ganwyd ef yn y ddinas horn dair blynedd ar ddeg a deugain yn ol, a chafodd cl alw i od yn fargyfreithlwr yn 1880 Yn y flwyddyn 1885 y dychwelwyd Mr. Robson i ddecbren i'r senedd. dros ranbarllh Bow a Bromley o'r Tower Hamlets. Yr oedd allan o'r T:9 o 1886 i 1895, pan yr etholwyd ef droa Ddehen Shields.

YSGRIFENYDD Y MORLYS. Cafodd Mr. Edmund Robertsm, yr hwn sydd wedi bod yn un o'r aelodan dros Dundee er's ugain mlynedd, e! eni yn 1846 Galwyd ef yn ifargyfreitbiwr yn 1872; ac ym nodd a'r Gylchda tb Ogleddol. Yr oedd Mr. Robson yn Arglwydd Gwladol v Morlys yn Ngweinydd- Iaeth Ryddfrydig 1892-5.

IS YSGRIFENYDD RHYFEL Daeth Newton WaUop, ch-vecho-i hdl Ports- mouth, i fawn i'r teitl ar of ei dad bed air blynedd ar ddeg yn of. Yn 1880 etholwyd ef ya aelod Rhyddfrydig dros Barnstaple. Dychwelwyd ef dros ranbarth sir Devon yn 1885. a ch 'vnrryoh*nlai yr etholaeth hyd nee y dyrchafwyd ef i'r bendtfijj aatb. Ymunodd &'r blaid Uadebol YIl 1886, ond dyohwelodd wedi hyny i'r rhengoedd Rhyddfryd ig.

IS-YSGRIFENYDD TREFEDIGAETHOL: Fel y mae'n hysbys, mab hynaf y d weddar Arglwydd Randolph Churchill ydyw Mr, Winston Spencer Churchill. Daeth &r%n fel ymgeisydd eidwadol dros O'dham yn 1899, ond ni chafodd ei ddychwelyd Pan dorodd y rhyfel yn Nehendir Affrlca aeth allan fel gohebydd arbenig. Daliwyd ef gan y Bwrlaid, a cbymmerwyd ef i Pretoria Llwyddodd i ddiangc oddi yno ac ail ymonodd a'r corphluosdd Ptydelnlg, no yr oedd yn breserin^l mewn amryw frwydrau ar 01 hvny Yn 1900 dychwelwyd ef fel aelod Celdwadol dros Oldbam ond pan wnaeth Mr. Chamberlain yn hysbys, mewn modd terfynol, ybyddai cyfnewfdlni vn ein poHsi cyllldawl flnrfio rhan o raglen yr Undebwyr YD y dyfodoi, dywedodd Mr. Churchill nas gallai ef, fel Masnachwr Rbydd, roddi cefnogaeth i raglen o'r nodwedd hono ao o'r amser hwnw cymtue* odd linell annibynol yn y T £ Edurodd ei agwedd wrth Gymdeithas Geidwadol O'tibaa). a chynnygiodd roddi ei raid i fynv ond nid oedd y gymdeithas yn ei yatyried yn adeg gyfleus i wDeyd hyny, a gofynasant iddo ddat y swydd hyd yr etholiad cyffredinol. Awgrymwyd w-di byny ei fod yn cael ei fabwysladu fel ymgeisydd Mssnech RVdd dros ranbarth Gogledd-Orllewin Manelmter yn yr etholiad gyffredinol nesaf a darfu i Gym- deithas Ryddfrydig y rhanbarth fabwysiadn yr awgrym hwnw. Y mae Mr Churchill. ar ol hyny, wedi bod yn anerch llawer o gyfarfodydd lliosog a brwdfrydig yn Manchester no y mae yna bob tebygolrwydd fddo gael ei ddychwelyd dros y rhanbarth hwnw.

YSGRIFENYDD CYLLIDOL. Derbyniodd Mr. Reg'nald M'Kenna, yr hwn stydd yn 42»in mlwydd oed, ei addysg yn breisat ac yn Trinity Hall, Caergrawnt. Yn 1895 dv chwelwyd ef dros Ogledd sir Fynwy, yr ethoUeth y mae yn parh&u i'w chyn'ryahioll.

IS YSGRIFENYDD INDI-1. Cafodd Mr John Edward Ellis, mab i'rdivre^d- ar Mr. E S Ellis, Leicester, ei eni yn 1841 Yr oedd wedi eietedd dros ranbarth Ruahcliffe o sir Nottingham er 1885, ac yr oedd yn nn o'r oadeir- wyr dros dymmor yn y T £ a bennodwyd gan y Lletarydd. Dygwyd ef I fvnv fpl peiriannwr, a chymmsrai rant, fywiog o 1861 i 1881 yn llywodr aethiad glo'eydd yn sir Nottingham.

Y TAL FEISTR CYFFREDINOL. Bu Mr. Richard KnIght Causton, yr hwn svdd yn 62 tin mlwydd oed, yn eiatedd o 1880 i 1885 dros Colchester, ar ol gwnoyd cais aflwyddiannus am yr un etholaeth yn 1874 Ar ol tair blynedd o absennoldeb dychwelwyd ef dros Orllewin South wark, ae y mae'n parhau i gynnryohioli yr ethol Reth heno Yr oedd MJ. Causton yn Arglwydd y Trvpotlyj; yn y Weinyddiaeth Ryddfrydig o 1892—5 ac er y fWyddyn 1895 y mae wedi bod yn ua o'r ohwipian Rhyddfrydig.

IS-YSGRIFENYDD C\RTREFOL. Y mae Mr Herbert Louis Samoel yn fab i'r di weddar Mr. E L. S^TOU"! bangewr, o Liverpool. Oafodd ei en! vn 1870 Gwnaeth ymgais aflwydd iannus yn 1895 a 1900 i gael ei ddychwelyd ddeheu air Rhydychain, ond etholwyd ef yn 1902 dros ranbarth Cleveland o'r rhan ogleddol o air Gaerefrog, ar ymddiswyddiad Mr. A. E. Pease.

TROSGLWYDDO Y SELIAU. Y GWEINIDOGION YN MHALAS BUCKINGHAM. CYMMERADWYAETS I JOHN BURNS A LLOYD GEORGE. Boreu ddydti Mawrth ERBYN hvn y mae y Llywodraeth newydd wedi cael ei gosod yn ffurfiol mewn awdurdod, ac y raaent wedi cytnmeryd y seliau o law en rhagflaenoriaid, yr hyn sydd yn arwydd o'u hawdu-dod Cawsant eu rhoddi i tyny i'w Fawrhydi gan y rbai oedd wedi rayned allan o awydd mewnl cyfarfod o'r Cffringynghor a gynnallwyd yn Mbalas Buckingham prydnawn dydd Llun. Yr oedd yr oil o'r gwelnidogion oedd yn myned allan o awydd yn bresennol, gyda'r eithrlad o Arglwydd Salisbury, Gweinyddid ar ei Fawrbydl gan Arglwydd Kenyon, Mr Allwyn Fellowes, yr Uchgadben Pousonby, a'i Cadbsn Fortescue. Nid oedd neh ond yr aelodau hyny o'r weinyddiaeth oedd yn dal swydd! yn Lresennol Yr oedd Mr. Arnold Forster a Mr. Almeric Fitzroy (clerc y Cynghor), yn mysg y Thai oedd yn bresennol. Cynnaliwyd cyfarfod pellach o'r Cyfrin- gynghor yn y prydnawn, yn Mhalas Bucking ham er gallnogi yr aelodau oedd wedi dyfod i mewn I'w swyddi I dderbyn y selliin. Ymgynnullodd tyrfa liosog, ond ychydig lawn a ellld ei weled, gan fod y p&l&s brenhin- ol wedi cael el amg-an mewn niwl Un o'r pwelutdogion cyntaf i gyrhaedd yno ydoedd Mr. Lloyd George, yr hwn a gerddodi i'r palai. DSlynwyd ef yn union gan Mr. John Burn,i. Rhoddwyd cymmSTadwyae^h galanoi4 i'r ddau aelod, Yn mysg y personan eralll gythseddodd yno cyn pen ychydig funydau yr oedd Mr. Augustine Birrell. Gwelodd y Prifweinidog, gyda'r hwa yr osdd Cadben Sinclair, Arglwydd Knollys, cyn myned at y Breuin Yr oedd yr oil o'r gwelnidogion yn bresennol a chafodd y ihai oedd heb fod essoes yn aelod, an o'r Cyfiingyngbor eu tyngu yn aelodau; ac ar ol byny cusanasant ddwylaw ar eu pennod' iad. Mevn cyfarfod diweddaracfa gohiriwyd y senedd hyd Ionawr 15fed. I Pennodwyd Mr. George Whiteley, A.s yn I, B'if Chwip y blaid Ryddfrydig, tel olynydd i Mr. Hecberii Grindstone.

n m IVfaes Newydd i Ffermwyr ac Ymsefydiwjr. Y MAE Cwmni Cydsoddedig Rhodesia (Cyfyngedig), Wedi gwneyd trefniadau i agor ar gyfer Ymsefydlwyr saith gan mil o Erwau (7C 0,000) o dir sydd bron yn Rbyddiaethol, i'w drefnu yn unol a darpariadau cyfundrefn neillduol o ymsefydl- iad ? YMAE'R oil o'r Ystad wedi ei dethol -L yn ofalus; ac o ran hin, uchelder y tir, a'i ansawdd, a'i agosrwydd at reil- ffyrdd, a marchnadoedd—saiE mewn rhan- barth hynod o ffafriol a manteisiol. Rhenir y tir i ddarnau o wahanol faintioli, yn mesur o 1,500 i 200,000 o erwau, y rhai hefyd a dosrenir fel ag i wneyd fFermydd o 100 erw ac uchod, i gyfarfod a chyfleusdra y sawl a'u ceisiant. Y mae y rhan fwyaf o dir y Cwmni yn sefyll yn agos i gyfundrefn ffordd haiarn Rhodesia. Ar Ystad Gravesend, yn ngwlad Matabele, y mae'r Cwmni wedi sefydlu cynllun o fferm (modelfarm), ar yr hon y tyfir myglys, cotwm, cnau'r ddaear, indrawn, gwair (ramie grass), ceirch, haidd, a'r holl gnydau arferol yn hynod o lwyddiannus. Derbynir i'r .fferm uchod y rhai fwriad- ent brynu tir y Cwmni, yn Rhad am un Flwyddyn, fel ad-daliad am eu gwas- anaeth, neu swm cyfattebol i'r g6st o'u cadw. Trwy hyn rhoddir cyfleusdra i Ymsefydlwyr i gael gwybodaeth drwyadl o ammodau Ileol amaethyddiaeth cyn buddsoddi o honynt eu cyfalaf. Y mae Ystad y Cwmni yn cynnwys rhai o'r tiroedd goreu at fagu gwartheg yn Neheubarth Affrica, ac yn cynnwys hefyd ran o'r tir ar yr hwn y tyfir y tybaco drutaf. Bydd cynnorthwy awdurdod uchel ar dyfiant tybaco, yr hwn sydd yn ngwasan- aeth y Cwmni, at alwad pob ymsefydlydd ar dir y Cwmni. Yn yr Arddangosfa Amaethyddol a gynnaliwyd yn ddiweddar yn Salisbury, Rhodesia, dyfarnwyd i'r Cwmni y Brif Wobr am Gotwm a Chnau r ddaear a. dyfwyd ar eu tir. Bydd y Cwmni yn barod i brynu, am bris goreu y farchnad, yr oil o'r cynnyrch allforawl a dyfir gan yr ymsefydlwyr ar eu tir, megys Tybaco, Cotwm, Cnau'r ddaear, ramie grass, &c. Hefyd, rhoddir echwyn- ion ar y cyfryw gnydau ar delerau esmwyth. Fel symbyliad i ymsefydlwyr, y mae'r ewmni wedi, ac yn bwriadu am beth amser, werthu tir yn ol cyfartaledd o 10s. yr erw; a geliir talu am dano dros ysbaid deng mlynedd yn ddi-log. Y mae nifer o ymsefydlwyr o Scandin- avia, ar ol blwyddyn o brofiad ymarferol, wedi cymmeryd tir ar y telerau uchod. Y mae rhui o honynt wedi dwyn 100 erw o dir dan driniaeth o fewn y flwyddyn gyntaf, ac yn drwyadl foddlawn ar eu rhagolygon. Cloddio am Aur. Y mae'r Cwmni yn barod i gynnyg ammodau neillduol i fwnwyr ac eraill am weithio ar eu heiddo. Y mae miloedd o lanerchau eang ar y tir sydd yn cynnwys aur. Cloddir gwerth hanner can mil o bunnau o aur (50,000p.) yn flynyddol o'r gweithydd hyn. Gellir gweled samplau o gynnyrchion gwahanol ac amrywiol y Cwmni yn y British South Africa Company's Museum, London Wall Buildings, London Wall, E.C. Am fanylion chwanegol a Llawlyfr darluniedig ymofyner a The Secretary, The Rhodesia Consolidated, Ltd., FINSBURY PAYEMENT HOUSE, LONDON, E.C., neu a'r Milwriad Owen Thomas (awdwr y llyfr Rhagolygon Amaethyddol a Bugeiliol Deheubarth Affrica'), Cynghorydd I Amaethyddol y Cwmni, Fawley, Healey. on-Thames.

YSGRIFENYDD YSGOTLAND. Y mae Mr. John Sinclair yn ysgrifenydd preifat i'r Prifweinidog. Fel dyn leuange gwasanaethodd yn Ngadgyrch Snaklm yn 1885, a daeth yn gadben ar y Lancers Gwyddelig BreDhlnol. Bu yn gadweloydd t hrIt Aberdeen, pan yr oedd yr olaf yn Arglwydd Raglaw yr Iwerddon, as yn yegrifenydd ilido, tra yr oedd yr Iarll yn Rhaglaw Cyffredinol C mada. Safodd yn ymgeisydd dros Ayr yn 1886, ond ni ddy. cbfselwyd ef; ond y mae wedi bodyn cynnrych. ioli sir Dumbarton (1892 6), a sir Forfar (er 1897). Bn am dair blynedd yn aelod o Gy ngbor Sirol Llundain. Y mae yn ua o'r Chwiplau Rhyddfrydig.