Baner ac Amserau Cymru

CARTEEF A'I ELYN10N. ADOLYGIAD AR ARA.ETH DR. LYMAN ABBOTT. CYFFYRDDODD y doctor ag amryvr o elynion y teulu, a gallem feddwl ei fod wedi sylwi ar y rhai sydd yn dyfod i mewn trwy ddrws y ffrynt yn fwy na'r cefn. Dywedai fod llawer dyn pan gartrcf yn byw yn ei swyddfa, ac nad oedd y teulu yn cael fawr o gysur oddi wrth ei bresennoldeb pan yno. Dywedai fod eraill yn rhy barod i ddargaufod beiau pan gartref, a rhoddodd enghraiflft tebyg i byn :—Un noson, pan yn eistedd mewn congl o'r ystafell, wedi ymgolli gyda gwaith y dydd, codudd ei olwg yn sydyn, a swelodd ei gi a'i gath yn chwareu yn ddifyrns a phleaerus, a'r ail edrychiad gwelodd ei wraig yn eistedd mewn congl arall, a dywedodd- Wife, why don t von bill, to me; sei what a good tifnc those animals are having.' A'r atteb oedd— Tie them together, and see.' Gallem feddwl mai angen penaf y teulu yn ami yw oydyrndeioilad, wedi ei gynnhesn ar aelvvyd cariad. Awgrymai y doctor fod mwy o'r elfen bon yo y ddynea na'r dyn amhvg ydyw fod rhy fach o honi yn y naill a'r llall yn ami, er bod yn un a chyttun i gyfarfod og ystormydd bywyd. Daeth y clwb i mewn fel golyn y tenia, yn dwyn amser a serch y priod ar tad, y rhai a ddylasai roddi i'r teulu, er cysuro a cbalonogi y ram, ag oedd bob amser i fod yna, ac er mwy a clwyn ei but i'w garn, ac ufaddfcau iddo oddi ar serch ato Dywedodd ychydig, hcfyJ, am y tybaco fel gelyn y teulu, yn unig am y rheswm fod rhai gwragedd yn elynion di-gymmod iddo. Dywedai y dylasai y gwr ddewis heddweb ac ewyllys da y wraig yn fcyfcrach I n:i dybaco. Oymmhsliiad gwael ia.wn oddi wrth ddyn fel Dr. Abbott ydyw hwn. ng oedd, ychydig funydau cyn hyn, wedi gwneyd y gwr yn 'ben.' Gwaith y pen yn gyffredin ydvw hawlio tawelwch ac nfudd-dod. Dicoon y byddai yn bossibl i rai gwragedd bawlio oddi wrth eu gwyr ufudd-dod yn y pet.h hwn, ond sicr y dylent fod yn aliaog i roddi pob rueswm ag sydd i'w gael dros yr aberth, gan gaslw eu hewyllya hwyeu yri y bach ground, gan nad ydyw yu rhesymol i'r aeiodau ddisgwyl ufudd dod oddi wrth y pen. Yu nes&f daeth i mewn y ;alwn. Dangosai y doctor hwn fel gal In dinystriol y teulu, y wladwriaeth, a'r byd, a chredai yn ei ddyfodol ddi-ymwad, Yn awr daw ochr y wraig o dan sylw. Cred y doctor ydyw i ferched dderbyn yr addysg oreu yn mhob cangen, Credai fod dynes wedi profi yu yr ugain mlyna'id diweddaf ei bod yn llawn mor gymmhwys i'w derbyn ag ydyw y rhyw arall; ac nad ydyw yn debyg ei fud yn myned \'»y niweidio yn feddyliol na ehorphorol, fel y prophwydai rhai y buasai. Dywedai. hefyd, y dylasai y ddynes dderbyn addysg mewn canghenau perthynol i'r teula yn chwaneg na'r meibion. Deibyn ydyw braint y merohed yn ol y doctor, a rhoddi. dim allan- Dicho-i fod y synia-1 yna yn canlyn yn natur- iol oddi wrth y syniad mai y gwryw sydd yn ben i fod yn mhob man, a bod yn well i ddynes yn y wlad hon aros gartref na myned i gymdeithas a gwiag dros ei phen fel y byddent, ac y maent yn gwaeyd yn ngwledydd y Dwyrain. Dywedai yn benciant nad oedd yn erodii mewn dynes i ymddangoa ar nnrbyw lwyfan (plaform) i ddifyru, i addysgu, nac i hyfforddi mewn unrhyw gangen o wybodaeth. Dyna i chwi Tawed y gwragedd yn yr eglwysi, yn yr ugemfed ganrif. Ac er fod y syniadau mor groes i ddadblyg- iad rheswm yr oesau diweddar, ni roddodd y doctor un rheswm dros ei opiniynau. Ac ni adawodd y boneddwr y ddynea yn y fan yma, chwaith ond dywedai na. ddylasai y merehed fyned allan b gylch y teulu i wueyd dim i neb, ond y dylai y rhyw arall ofalu am danyni, a'u cadw mewa diogelwch a digon- olrwydd. Yr wyf yn cofio am ddadl un waith yn y gymdeithas atbronyddol yn Hyde Park ar y pwngc, a rhyfedd y fatb yni a ddangosai y ddwy blaid. Wedi gorphen gofynais i un blaid—4 Mr. Jones, pa sawl merch sydd genych cliwi?' Un,' oe-ld yr atteb. • Mr. Williams, pa sawl bachgen a faddweh chwi? SliDim un, ond pump o ferched; ac oni bae fod y mercbed y gauaf diweddaf yn gweithio yn y ffaetri, pan oeddwn i yn y gwely yn sal, buasem ni, fel teulu, wedi marw o newyn.' 'Pob peth a rydd dyn am ei einioes.' GwGlwn beth oedd wrth wraidd y ddadl yn y gym- deithas, ond gadawodd Dr. Abbott i ni dynu bob un ei gasgliad ei bun ar y mater. M. E. R., Scrcmlon.

BBAW.DLYB HWLFPOUDD; Y MORWR A'J DAIR GWRAIG iNy frawdlya aehod, dydd Mercher, ger bron y Barawr Kennedy, eyhnddwyd Charles Lewis Palmer, 42-iiu mlwydd oed, morwr. a tnllll) i un o gyn faerod Grimsby, oamlwreiciaetb. Yr oedd y tair gwraig a briodwyd ganddo yn bresennol yn y cwrfc. Rhoddwya tystiolaeth gan ddwy o honynt, oddi wrth ba rai yr ymddengys iddo briodi Annie Louisa Whale yn Gravosend. ar y 7fed o Ionawr, 1891 Anne Elizabeth Woodali ar y 4ydd o Ohwef- ror, 1897 ao IsabaHa Mann ar y 13g o Ebrill. 1901. Ar 01 y briodas ddiweddaf oyfasiyddodd Palmer ft dam wain yn Abardangleddyf, mewn canlyniad i'r hon y ba raid tori ymaitb ei goes ya nghiafdy Hwlffordd. Tra. yn orwoddog yn y clafdy y dal. myd ef am ei drosedd. Dywedodd Elizabeth Woodall i Palmer ei hysbysa i'w wraig gyntat y I I farw ar y m6r a phan ganfyddodd hithau fod hyny yn anwifedd, a bygwth rhoi yr hsddgfii. waid ar ei wttr, diangodd yr atiyn ymajtl. Yr ystori a ddywcdwyd ganddo wrth Isabella M an' cedd, fod ei wraig a'i bed war pleatyn wedi marw. Yn ygtod tystiolaeth a roddwyd ganddo ar i ran ei bar, dywedodd Palmer iddo ym&dael oddi wrth ei wraig gyntaf yn 1893, trwy gyttuadeb. Wedi hyny aeth i'r mdr ao yn mhsn amser, der- byniodd lythyrau G smsby yn hysbytu ei IHHW olaetb. Wedi ail briodi, aatyddodd fod byn yn anghywir. Ar ol byn, fodd bynag, hysby-swyd ef eilwaith g-n bsnhynas o farwolaeth ei wraiJ, ac yna priododd y dryriedd waith, Cafwyd y caroharor yn saog, ond gohiriwyd y ddedfryd arne.

C 0 R "7; E N Te Pa-ti a Chyngherdd.—Nos Lun gwahodd wyd tlodion y drer, yogbyd 8, delliaid y ilotty, i twynhau Sfwledd ardderchog o de, bara fcrith, teiseaau, &c., darparedig ar ea cyler yn y Necadd Gyonuli, gan. foneddigesau caredig o'r dref a'r eyloh. Dii'p«r\vyd ar gyfer y te, gan Mra. Ilamphroys, The Queen's ae yr oedd pob petb, fel atier, yn rhagon)1. G wnear.aethwyd wrth y byrddaa gan yr Anrbyd. Mrs, Wynn, Mre. Koberts, Broeygraig; Mrs. Dr. Jones, The Terrace; y tair Misses Wynn. Rug; Mrs. a Misi'es Parry, Westboarne House Mrs. Jones, Oolomendy Mrs, Walker p" MIES Walker, Plasya- dre Mrs..Pagh, B-HJk; Mrs. Owen Williams, The Terrace; Mr, John, Westboarnex Terrace j Mrs. Richards, .Dolafoo Mrs .E?t'»n Jones, Gias- Iwya Mia. Roberts, Dee Ihnk; Mrs. Warhurst, Toe Terrace Mrs. Lloyd, Lihagatt; Mrs. Roberts, Clarcmont House; Miss Appletoo Mrs, Evans, Vicarage. rill-) Miss O. Roberts, Broa-y- grai^i; Miss Jackman The Terrace; Miss Davies. Trewyn Mus Lloyd, Waterloo House; Miss Ca¡;Ul, Cdn, y ddilyno] eynnaliwyd cyfarfod adluriadol, dan lywyddiaeth yr Anrhyd. C. H, Wynn, Rng. Cyramerwyd rha-i ynddo gan Miss Wynn, Mr. R. Daniel, Miss M. Jones, Mr. E. g. "e kez Miss L Firry, Mr. Finucane, Mrs. Churn, Mr. J D. Hughes, Miss Edwards, Mies Madge Morris, Miss G, Williams, ynghyd & rhan o 1 arti y Merry Men, Oorwen, pa rai roisaot chwareuad o I.illaiy;8 Sweetheart,' er difjrwch n;awr i'r rhai cedd yn bresennol, Cyflwyuwv d rhoddion drosodd i'r tlodion gan Mr Stansfisld, an arolvgwyd y gweith- rediadaa yn fedrus gan Mr. D. P. Davies, Trade Hal M wynhaodd pawb eu hnnam yn fawr; ao ar gynnygiad Mr. R. Williams, Union House, yn cael oi eilio gan Mr. E Derbyshire, piriwyd y dioichgarweh gwresoar i'r rhai oedd wedi dyfod a'r d

BETTWS-Y-OOED. YR HEDDLYS. DrDn Sadwrn, o flaen y Milwriad Johnstone, yr Uchgadbel1 Ashley, a'r Mri. J. W. Jelf Pettit, ac E. Jones Williams. Tro'eddu rh'olau y chvareJ.—Mr. "Wiliiam Roberts, Rliiwbach Terrace, ewm, Penmachno, goruchwyliwr Ohwarcl Rhiwfachno. a gyliuddodd Ellis Griffith Williams a Cadwaladr Jones-y ddau o Penmachno- o droseddu rheolaa neillduol y chwarel Tachwedd 29iin. Tystiodd yr achwynydd fod y ddan gyhaddedig yn saetha y graig y diwruod crybwylledig ac yn lie myned i'r lloches ddarparedig i fyned iddi ar adeg sac-thn, aethant hwy i lechu yn nghysgod y graig. Mewn attebiad i'r faingo, dywedodd yr achwynydd ei fod yn ystyried y fan lie y ilechai y ddau ddiffynydd yn un diogel, ond niù oedd v lie appwyntiedig i fyned iddo; ac wedi clywed hyny, taUwyd yr achoa allan. GOIISBYDD

;J< = COED L L A I. CLADDEQI.GA.ETFI MR. THOMAS HUGHES, LONDON HOUSE. DYDD lau diweddaf fe roddwyd gweddillion y g(h adnabyddus uohod i orwed i yn mhriddellau y dyffryn, yn nghladdfa Pontblyddyn, lIe yr oedd tyrfa o berth- yoasau a qhyfeilHon wedi dyfod yno i weinyddu y gymmwynas olaf icldo. G.wcinyddwyd yno gan y Parch. A. George, a chafwyd ychydig o eiriaa priodol iawn am Mr. Hughes gaa y Parchn. Cadfan Davies ac E. Biihel, 'yn mha rai y cry wy 11 wyd am ei ymrQdd- iad gyda'i alwedigaethau bydol; ond er ei boll bryaar- (i eb gycia tiytiy, yr oedd wedi meddwl. a myfyrio ar fyd arall a,'i bethau, ac nad oedd ammheuaeth nad yno y mae wedi myned.' Galarus ydyw meddwl am symmadiad y brawd yma yn yr oedran cynnarol o fHain mlwydd oed. Yr oedd wedi treulio bywyd ilafutus fel c nnnurcial traveller dros omryw o firms, ac wedi teithio ar hyd a lied Gogledd Oymra lawer 1 g ond tw, deunaw mis yn ol, fe ddyrysodd ei synwyrau, ac yn Ngwallgofdy Dinbych y bu o hyny hyd ei fedd, Yr oedd yn aelod ffyddlawn a gweithgar yn eglwys y Methodistiaid Calfinaidd, yn athraw defnyddiol yn yr Ysg'd Sabbothol, ac yn gerddor medrus: yr oedd ei his {bar>tnne) bob amser i'w giywed yn dra swynol yn y canu cynnulleidfaol. Nawdd Daw a fyddo dros ei weddw alarus a'r teulu. Dy bun, fel eiddo mabau, tawel yw, Ond ni ddi-liuni mwy mewn anial gwyw, Gorphwysfa berffaith yw gorpbwysfa Duw, Nos dda GoifEBYDi). .f.¡,.

GOEUCHWYLIWR DEWR M W N Q L A W D D. YN ol adroddiad a gaed ganol yr wythnos, ni wyddid yn fanwl faint o ddynion a, foddwyd pan y rhuthrodd y dwfr ya sydyn i mewn i'r gwaith glo yn Bruex, yn Bohemia Dydd Mawrfch y digwyddodd y trychineb. Yr oedd tii a deugain, fel y dywedwyd mewn para- graph blaenorol, wedi eu oarcharu yn y gwaith, ac ammhossibl ydyw dyweyd faint o honynt a allai fod wedi cael eu hachub, 03 achuhwyd cymmainc ag un 0' gwbl. O'r niter hwn yr oedd un ar ddeg ar bagain ya wyr priod, a pbump a phedwar ugain o blaat bychain yn dibynu araynt Dangosodd arolygwr y gwaith ddowrdor dibafal. Aeth ef i lawr i'r pwll dair gwaith, a bu yn foddio i i achub naw o fywydau. Pan wedi myned i lawr y bedwaredd waith, cipiwyd ynta.u gan y liifciriant, a boddodu.

Yn ol adr. d'iiad olaf Bwrdd Masnaeb, crebssba -i y mae marsundiUeth y deyrnas. Yr oadd mas- nach y flwy ddiweddaf ya llai yn yr aliforioa .c yn yr adfurion.

PAENASSWS, navra So.dwrn. 17 Nos, y Wawr, a'r Dydd. Tri englyn campus. Cwpled da ydyw y rhai olaf yn yr englyn cyntaf Ond ar allor haul daw'r lloer wen Yn ebrwydd i gimn wyhren.' Nid gwaeth fod y rhai hyn yn wyth sill. Y mae cwpled olaf yr ail englyn yn gampus etto:- 'Fe rodda ar forenddydd Fedydd haul yn fyd o ddydd.' Nid ydyw yr olaf lawn mor gryf a llawn, yn arbenig y HineH olaf;- 'Nodda nerth ein heddyw ni.' Yr ydym yn llongyfarcli yr awen am ei gwaith rhagorol. M--Llinc7lr¡u Goffci I D. -Cana y bardd hwn yn rheolaidd yn mhob ystyr, ac y mae cryn lawer o deimlad yn rhedeg drwy y cyfan. Y mae yn bennilliwr grymus; ond yn nghanol tristweh ceir ami darawiad hapus. M—Emyn (cyfiei'.hial).—Diolch i'r fam awenyddol am y dernyn hwn. Y mae yn darlien fel Salm. Yr oeddym wedi disgwyl Rawer am lith oddi wrthi; ond fe ddaeth, a phan y daeth, daeth yn dtilwng o honi ei hun, ac o'r awen. un pennjll:- 'I'r làn i uchel fynydd Duw, I weled mewn goleunl clir Drigfanau teg ein cartref gwiw- Y ddinas bur,' M—Englyn y Lleuad.—Pert a nodweddiadol iawn o'r testyu. ftff—Llincllau Co.va.-Cana y bardd hwn yn natur- iol-yr iaitb yn gaeth, a'r fydryddiaeth yn esmwyth. M- Yr Uwck- -Cyfr,, s o englyni on campus, yn wir. Yr oodd Pengoch yn chwerthin fel ynfyttyn pan y clywodd eu darllen. Pan y daeth ato'i hun, gofynodd Pat iddo pani yr oedd yn chwerthin? Yr unig beth a ddywedodd oedd 'Cifio'r amser gyn^ Yr oedd yn falch gweled y bardd wedi dyfod yma i edrych am danom. Wei dyna, y mae yr awen yn ei llawn neith a'i nwyfiant, ac nis gellir dymuno eu gwell yn mhob ystyr. Y mae y syniadau a'r gyng- hanedd yn ymgofleidio. Brysied yma etto. o

ENGLYNION. YR IESTT. EIN Iesu ni a saern'iodd—yr wybr, A'i rhed fawr rychwantodd Ser i drefn asur a drodd, A'u heulial1 a echclüdù Edryeh drwy y bydoedd crwydrog-i gyd, A gwel ei enw serchog Delw Iesu di-balog Yw gwrid y ffurfafen grog. HWFA MON\

LLWYDREW. OoH oer in' ydyw aweb y r-iew-yn wyn Fel mana yw llwydrew Gwyneddwr a gen Iddew, A wna. heb ludd Iwydo 'n blew. Tirgarw. WILLIAM JAMES PRICE.

LLONGYFARCHIAD I'R GERDDOR-BREGETH- WR ADNABYDDUS, MR T. TEIFI DAVIES, RHYDFENDIGAID. ODLAU i Teifi hidiaf—am ei serch, Am ei swyn eiddunaf Gwr trylen, mae heulwen haf, Ar ei goryn hygaraf. D'wed ei lef swynol hefyJ, Iesu 'n ben i oesau 'n byd.' Yn ddillyn hwn ddealla-reoarI Araul y gerdd dlysa' Gan y byd i gyd fe g-air gwron Yn hyn ei swynion ei enw seinia. Pensa- n. E, M. E

YR UWCH-HEDYDD. I FRO iacb nwyfre uchel-hwn esgyn Hyd ysgol yr awel; I'w oriel aur; a'r haul wel Yn nofio eigion ufel. Mewn boender emyn Ilandel-y lasnen, Li fa 'n dlysni tawel; Clyw ei dun o'i binacl dèl, Rbyngom a gwlad yr angel. Uwch-hedydd iach y dydd yw-ei enwog Ddi-hunydd ucbelryw Yn mro ei bwngc cydmar byw, Y garedig wawr ydyw, O'i lys hyilafol laswen-disgynt Dwys geinion ei awen; Dyner naws hyd d6i au 'r nen, Nofia 4 helfen nefolfyw. Wete 'n is treulia ei nosau-o'r nen Troi i'w nyth wna yntau Hed i'w fwthyn di-foethau, Ei dy brwyn, a i fondo brau. Tranoeth etto 'r awenydd—&'i der d6n Drydana 'r wybrenydd Cana ei awen gaingc newydd, Mewn aidd a hwyi am newydd ddydd Cemmcs. R. JOES, .0

YCHYDIG LINELLAU Ar ol THEFOII JONES, plentyn byc-han Mr. RICES a MARY ANNiî: JOSSS, Vnysgau, Mcrthy-yr hwn a fu fctrw 7 achwedd 2Gtin, 1901. MOR deg, mor bardd dy wenau mwyn Uwch law holl dlysni anian, Sirioldeb ddawnsia ar ei rudd Mor fyw ar tea yr huan; Prydferthwch natur ganol haf, Nid yw ond ail i'r bychan, Mae diniweidrwydd dan ei iron Yn ddrych o'r nef ei hunan. Blodeuyn bach oedd ef mewn gardJ, A newydd gael ei blaau, Ae ya y-magor gyd.t'r wawr, Yn y prydnawn diflanu; Nid oedd un dichell dan ei fron, Ond y serohiadau tirion. Lie y mae diniweidrwydd pur Yn llechu yn ei galon. Mae Trefor wedi esgyn try, I blith y telynorion, A chwareu 'r delyn gyda hwyl, Ac, hefyd, gwisgo 'r goron; Bydd melus canu 'r anthem bur Gan deulu gwaredigol, Y gwaed dywalltwyd ar y groes Ni dderfydd yn dragywyddol. Pen-y-daren. J. RICHARDS (Glan Taweh

E R COP Am y diweddar TOM HUGHE.S, JVantygorlan, Cicm Ystwyth. Pan ydoedd tlysni anian Yn gwywo o bob tu, Daeth chwa angeuol heibio I wywo 'r blod'yn cu. Pan clywem awel bruddaidd Yn adsain drwy y coed, Daeth angeu i'w ymofya Yn un-ar-hugain oed. Un c&s yw'r gelyn angea I'n plith daw ef heb won, A chipia yn ddi-rybudd Yr ieuangc fel yr hen. I'r teulu hwn daeth heibio, Er maint eu braw, a'u siom, A chipio wnaeth yn sydyn Eu hanwyl fachgen Tom. Un oedd o natur addfwyn Mewn cystndd ac mewn loes Ei wenau siriol hawddgar Oedd nodwedd hardd ei oes. I Os byr fu 'i yrfa yma Mewn dyry3 anial dir, Fe "i treuliodd hi yn gyfan I Yn oes o rinwedd pur. I A phan yn mlodau 'i ddyddiau Rhoes ef ffarwel i'r byd, Er siomiant dwys a galar I'r araal oil i gyd, Ei ddosbarth yn yr ysgol Sy'n d'weyd mai gwag yw sedd Eu cyfaill o'ent yn garu, Ond heddyw yn y bedd. O deuiu boff, rhaid addef, Afewti hiraeth 'r ydych oil; Ocd-yn eich adfyd coflwcb Nad yw eich Tom ar goll. Mao ef mewn gwell trigfanau, Heb unrhyw glwyf na phoen, Uwch law y byd a'i groeaau Yn nghwmni 'r addfwyn Oen. Cwm Ystwyth. A. JANE MORGAN.

_n RWSSIA A PERSIA. YN y modd mwyaf tawel, ac heb wneuthiir unrhyw ymhoniadau, agorwyd ffordd haiarn newydd o bwysig* rwydd politicaidd neiUduol gan gadlyw cyffredinol byddin Rwssiaidd y ''oucasus, rhwng Alexandropol ac I Erwan. 0 ddeutu can milldir ydyw hyd y llinell, ond dwg Rwssia o fewn 225 o filldiroedll i dref TabreeZ, yn Persia a'r hyn a ddisgwylir ydyw, y bydd hi yn fodd- ion i attynu swm mawr o fasnach Persia i Rwssia, ac hefyd y bydd mwy nag erioed o nwyddau Rwssia yn cael eu gwerthu yn Persia, yn enwedig olew petroleum.

GWEL LA HYNOD O'R D A RFO D E DIG A ET H. YN ngbyfarfod Athrofa Meddygon Paris, dydd Msrclier, darlleawyd adroddiad o'r fath. fwyaf dy- munol ei nodwedd ar ganlyniadau rhyfeddol y feddyg- iniaeth newydd rhag y darfodedigaeth, yr hon a ehvir Bacilhne. Yr arbrawliarjau y gwneid adroddiad am danynt ydyw ffrwyth blwyddyn o lafur yn Roubaiic, gwely brwd i'r tuberculosis, Moddion y gwcllhM ydoedd rhoddi y bwilline yn ngwaed y claf trwy ddyfais neillduol. Hylif wedi ei dynu allan o blanhigion a dyfaut yn Chili a Colombia, Deheubarth yr America, ydyw y bicilline hwn. Allan o gant o achosion yr oedd pedwar ugain a phedwar yn cael eu gwella.

GWNEYD HEB DDILLAD. DYN ieuangc, yr hwn a alwai ei hun yn George Smith, a gyhuddwyd yn heddlys Caerodor, dydd Mawrth, o ddryilio y dillad a roddwyd iddo gan awdurdodau y tlotty. Meistr y ty a dystiodd fod y carcharor wedi dyweyd wrtho ef ei fod yn awyddus am wneyd heb ddillad o gwbl, er mwyn cael gweled ps fodd y byddai yn leicio bod yn noeth.' Ar hyny dywedodd y car- charor fod meitr y tlotty 'yn gfryro oddi wrth y gwirionedd.' Pan hysbyswyd ef fod yr ustusiaidwed penderfynu ei anfon ef i garchar am bytheinos, gwenodd yn seraphaidd arnynt, gan dcyweyd—' Mi allaf wneyd hyny ar fy mhen

CYFLAFAN DEULUAIDD OFNADWY. DYDD Llun diweddaf bu daa erchyllwaith ofnadwy mewn ty yn Forest Road, Walthamstow. Yn y tyv hwn cyfanneddai gwr a gwraig, o'r enw Downes, a'u dau blentyn geneth naw mlwydd oed, a baban (bachgen) blwydd a banner. Daeth y teulu i'r ardal o ddeutu saith mis yn ol; ac ystyr'd fod Downes, yr hwn oedd yn 33ain mlwydd oed, mewn amgylchiadau cysurus. Efe ydoedd meistr ffactri fechan, yn yr hon y gwneir ystolion Er's peih amser yr oedd yn isel ei feddwl, am ei fod yn cael ei gadw oddi wrth ei waith o herwydd damwain a'i cyfarfyddasai. Dydd Llun canfyddodd yr eneth fach fod drws ystafell ei thad wedi ei gloi; a phan yr agorwyd ef, wele canfyddwyd corph marw y baban, yn ol pob golwg, wedi ei fygu a gobenydd; a Downes ei hun a ddarganfyddwyd yn nghrog, ac yn hollol farw.

GOLUD CYBYDDES. YMLEDDIR yn llysoedd cyfreithiol Paris, yn y dyddiau byn, am ffortiwn o drigain mil o bunnau gan etifedd- ion un Marie Chretien, hen gy-yddes nodedig, yr hon a fu farw yn y ddinas hono tua blwyddyn yn ol. Am flynyddoedd cyn ei marwolaeth yr oedd yr hen druanes yn byw yn hollol ar ei phen ei m.m. mewn hea hofel anghymmhwys yn y Rue de la "Viichodiere. Pan y daeth swyddogion y gyfraith i chwilio yr annedd ar ol ci marwolaeth, hwy a'i cawsant yn y fath ystâd o fudreddi fel, erbyn hyn, y mae yr holl le wedi ei dynu i lawr. Yn flaenorol i hyny yr oeddynt wedi cael yn wasgaredig yn mhob man trwy y lie 2,4601). mewn aur ac arian, ysgrif-rwymau gwerth 4G,000p., a gweithredoedd yn profi fod yr hen gybyddes yn perchenogi saith o dai. Ar y cyntaf meddyliwyd nad oedd unrhyw berthynasau wedi eu gadael i etifedda y cyfoeth hwn. Yn ddilynol daeth pedwar ar ddeg o geraint pell i gyfranogi o'r ysbail; ac yn awr y mae y rhai hyny yn cweryla â'u gilydd ynghylch pwy o hon. ynt ydyw y car agosaf.

Y PELLEBYR NEWYDD. GOHEBYDD o New York, dydd Mawrth, a ddy. wed:— Yr oedd y Signor Marconi yn ymnyddu ac yn gwrido neithiwr pan oedd yr areithwyr yn pentyra eu llongyfarchiadau arno yn ddi-brin yn ngbiniaw y peiriannwyr trydanot yn Ngwestty Waldoff. Nid cedd Mr- Edison yno, ond anfonodd lythyr canmol- iaethol llednai3, yn mha un y dywedai :—' Mi afynwn daraw ar y dyn ieuangc sydd yn meddu ar ddig n o feiddgarweh i neidio ar draws y Werydd ar gefn t6n o drydan.' Marconi, yn oi araeth, a ddywedodd yn y modd mwyaf pendant, fod y pellebyr di-wifrau ar draws y cefnfor erbyn hyn tu hwnt i yst;d arbrawf; ao y mae pob rheswm dros y blinder a deimlir gan gwmuiau y rhalTau pellebroh Heddyw taenir y uibrwd fod y dyf-isydd enwog Tesla ar fin rbyfeddu y byd trwy ragfla.enu Marconi, a cbychwyn 'telegraphio' di-wifrau dros y Werydd at amcanion masnachol. Ai enw Marconi fydd yn y dyfodol mewn cyssylltiad a phelebriaeth ddi-wirf yn y dyfodol, ydyw y cw-eat- iwn yn awr.

CYFLAFAN ORNFST DDIFRIFOL. YN ei lytbyr o Berlin, nos Fawrth, dywed gohebydd y Daily Nms (Llundain) Y mae yn hysbys, erbyn hyn, nad oedd yr aeboi diweddaraf o yo) irnestn, ynmbaun y cafodd efrydydd ieuangc yn :Vjhrifysgol Jena ei ladd gan swyddog ieuangc yn y fyddin, fel ami gyflafan gyffe!yb o'r blaen, yn ddim amgen nag ymgecraeth bychan ynghylch peth hollol ddi-bwys a di-werth. Wedi bod yn dathlu genedlgaeth y fiwyduyn newydd, ar eu ffordd ga-tref, cyfarfyddodd dau efrydydd a dau foneddwr mewn diwyg gyffredin, a dywedasant ryw. beth digrifol wrtbynt, yn y dull mwyaf diniwed a di- feddwl-drwg yn bossibl. Wrth ymwahanu, modd bynag, digwyddodd i un o'r ddau efrydydd daraw yn erbyn y swyddog milwraidd (heb wybod dim am ei radd), a bwnw a wnaeth ryw sylw sarhaus. Yn y fan aeth yn gweryl rhyngddynt; ac yn ei wylltineb rhoddodd yr efrydydd fonclust neu ddwy i'r swyddwr. Dranoeth cyfarfu llys anrhydedd,' yn cynnwys tri a- fuasent unwaitb yn efrydwyr a dau o swyddogion y fyddin i benderfynu yr acbos. Ceisiodd y tri efryd- ydd rwystro i'r ornest gael ei hymladd it pbistolion, gan ddadieu dros ddefnyddio cleddyfau. Ond gwrtb- ododd y ddaa swyddog gydsynio a hyn, gan ddal yn gvndyn dros bum round o ergydion o fewn deg llath y naill i'r llall. Y cmlyniad fu i'r efrydydd gael ei saethu yn farwol.

GELLIR ymidlricd yn Cocoa Cadbury bob amser am ei burdeb, Y mas cocoas wedi eu liygra yn beryglus. a dylid eu gochel. Y mae Cocoa Ca.d. bury yn ilesol iawn i'r ieuaingc a'r hen, yr egv an a'r cryf; cynnwysa holl rin maethlawn y cocoa bean. Cocoa ydyw, a chocoa yn unig. (&)

I Y MAE fTafr Diiw ya well na ffortiwn dda. NA ddechreuwch y flwyddyn newydd gyda'r hen ofn. Y MAE yr ynfyd yn gadael ewyllya i'w darllen, ond y dyn doeth yn gadael cymmeriad i'w astad- io.—Dr. Parktr. GOFVNAI genetb fach i'w main yn ddiweddar beth oedd ar bobl eisieu hefo dwy glust, pan nad atieut giywed ond un path ar unwaith ? I A wvttDOCH chwi p'tham y mae y llythyren I w 'fel ynys?' I Na wn i-paham ?' 'Mi ddywedaf wrthych-am ei bod bob amser yn nghanol 'dwr.' DYWEDAI pigwr pooedi yn ddiweddar mai adeg ddrwg iawn i'w fusae3 ef oedd y gauaf, am fod cyrmifer o bobl yn cadw eu dwylaw yn ea pacedi t '0 yo ol etto. A wnaeth dy r ddira dy dderbyn & breichiaa agored ?' meddai mam wrth ei merch. 'Naddo, gyda dyrnau cauedig-yr adyn brwnt,' meddai y ferch. GWISGO dillad gwlanen, o'r pan hyd y traed, ydyw un o'r amddiffynfeydd goreuamwyaf effeith- iol rhag anwyd y geltir by th ei fabwysiadu; y mae wedi ac yn cadw miloedd rhag rheumatism TRADDODAI o-er-lgwr ya Philadelphia ddarlith ar ffyliaid,' a dyma'r hyn oedd ar y tocynan • Darlith ar ffyliaid-güllyngwoh y dygiedydd i mewn.' Er hyny, yr oedd y cynnalliad yn llioaog iawn. Y FFERMWR A'R OFFEIRIAD.—« Pe buasai genyf fab yn fi{d, buaswn yn gwneyd offeiriad o hono,' meddai fl'ermwf (wedi colli y ddadl). 'Nid oedd eich tad yr un feddwl k chwi, ynten,' meddai yr offeiriad. Ni WYDDAI EFE.—' A ydyw y dwfr yn dda yn y rhan hon o'r wlad?' gofynai teithiwr i weithiwr yn yr Almaen oedd yn llowcio o botel. I Yn wir, wn i ddim,' oedd yr atteb ni ddarfa i mi erioed dreio dim arno.' DECHREU YN FUAN.—4 Yr ydych yn dechreu fy mwrdro yn fuan iawn ar ol priodi, onid ydych ? gofynai y wraig ieuangc. 4 Wel, ydwyf,' ebai y gvvr ond chwi a wyddoch yn dda na feiddi wn i ddim gwneyd hyny cyn priodi.' ADAM CLARK A'R MOCHYN —Gwahoddwyd Dr. Adam Clark i giniaw at gyfaill anwaich. Yr oedd porchell bychan wedi ei rostio ar y bwrdd. Gofynwyd i'r Dr. geido benditb. Cododd y gweinidog ar ei draed, a dyw 3dodd:- Arl. wydd, os gelli fendithio dan yr efengyl yr hyn oeddit yn ei felldithio dan y gyfraith, bendithia y mochyii hwn.' BUGEILGERDD. (Gan ALDN). DEWT. A welaist, a 'dwaenaist ti Do:i, Sy' a'i defaid ar ochr Eryri ? Ei llyga?! bw lion Wnaeth friw ar fy mron, Meusach na'r diliau yw Doli. BYWEL. o do, mi adwaenwn i Doli, Mae'i bwthyn wrth droed yr Eryri; 'Does tafod na dawu A I adrodd yn iawn Mor hawddgar a dergar yw Doll. Un dyner, un dawel yw Doli.- Mae'n harddach—tnae'n lansch na'r lill 'Does enw i non A swnia'n ddisen Mor bar gyda'r delyn a Doli. DEWI. Ow owl nid yw'n dyner wrth Dewl; "Does meinir yn delio fel Doli; Erymbiiahi A'm llygaid yn lli, Parhau yn gildynus mae Doli. J Ymdrechais wneyd pobpeth i'w boddio, Mi gesglais ei geifr idd' eu godro, Dan obaith yn llwyr Y cawn yn yr hwyr Gusanu yn dalu gan Doli. Mae'i mhynwes mor wyned i'r eira, Mai'i chalon mor oered, mi wira Ar f' elor, ar fyr, Fv nghariad a 'nsyr— 0 oered a deled yw Doli! Tri pheth, a dim mwy, wy'n ddymuno,— Pob bendith i Doli I Je delo, Cael gweled ei gwedd Nes myned i 'tnedd, A marw yn nwylo fy Noli. DEFNYDD HYNOD O'R BEIBL, Galwodd y bugail eglwysig gydag un o Negroaid ei gynnull. eidfa, a chaf. dd ef yn eif-tedd wrth y tan yn ys- naocio, gydag edrychiad olfoddhâd perfifaith. Ar y bwrdd yn ei ymyl yr oedd Beibl, yr hyn a barodd i'r bagail wenu, a dywedodd wrth y Negro Mae yn dda genyf Weled eich Beibl wrth Jaw, Sambo ac yr ydwyf yn sicr eich bod yn gwneyd defnydd da o hono.' 0 byddaf, mapsa, byddaf; mi fyddaf yn strapio fy razor arno yn ami CODODD Jane, y forwyn, ddarn hanner doler ar lawr y llofft wrth iallhau y borea o'r blaen, ac aeth ág ef yn syth i'w mektres, yr hon a ddywed- odd, Wel done Jane, y mae ya dda genyf eich gweled chwi mor ouelit-y fi gadawold ef yno i'ch treio chwi.' Dyna just beth oeidwn i yn feddwl ty hun, mam,' ebai Jane, yn bur yapeitlyd. Prin y mse yn weddus i feistresi demtio merohed i iadrata, Ihwer ilai en hyabysu o'u badrwaith Harddach pregethu gonesttwydd i'r gweinidogion na'a Uithio i ladrad. ADEG yn ol cwynai boneddiges am nad oedd ganddi flodaa i'w rhoddi ar y bwrdd erbyn ciniaw iffasiynol. Clywodd ei morwyn hi yn cwyno, ond ai yeganodd yr an gair. Pan yr ymddangoaodd y gwahoddedigion o amgylch y bwrdd, yr oedd yno swp godilog o flodaa gwertbfawr. Ar ol hyn deallodd y foneddiges i'r forwyn latrada y blodau oddi ar Rymrnydc-gion, y rhai oeddynt yn eistedd o amgylch y bwrdd, ac yn ddiarwybod iddynt yn edmygu eu blodaa ea hunain Y mae gorawydd yn gwneyd liadron bob dydd. AETH masnaehwr ýd un diwrnod i ddadleu gyda'i was mewn porthynas ilg arferion meddwol yr olaf, gan ei gynghori i yfed dwfr. 4 Ah 1' meddai y gwas, 4 y mae y dootor yn dyweyd fod genyf gyfacsoddiad o hai&rn bwrw.' Methaf weled pa beth sydd gaa hyny i wneyd gydag ef,' meddai y meistr. 4Baas\vn yn meddwl fod hyny yri rheswm da dros beidio ei ddinystrio.' I Na, syr,'attebai y gwas, 'dywed y doctor fod genyf gyfansoddiad o haiarn bwrw; ac oa yfaf dwfr, baasai yn myned yn rhwd oddi mewn UN tro eymmerwyd Dr. Temple fel swyddog y cyllid (excise officer). Yr oedd efe wedi myned i'r wlad a chan ei fod mewn angen dal y trên, ao fod ganddo rai milldiroedd i gerdded i'r orsaf agosaf, ceisiodd logi cerbyd gan dafarnwr yn y gymmydogaeth. Ueisiodd wneyd eglurhid i'r tafarnwr, gan ddyweyd-' Myfi yw eagob Exeter, chwi wyddoch Yr oedd yr esgob wedi cerdded lfordi hirfaith, a chryn lawer o iaw o'i gwmpas, a chwarddodd y tafarnwr ar ei ben. Y chwi yn esgob Mi a wn am eich castiaa chwi. Un o swyddogion y cyllid ydych chwi, ac yo oeisio i mi gael fy nirwyo am foi heb drwy ided cerbyd. Yr wyf i fyny à'cil ctst.' Ond, ddyn anwyl, gailaf eich sicrha.u mai esgob Exeter ydwyf.' 4 Ewch allan, ddyn,' IMaiy tafarnwr. 'Hyd nes y caf drwydded yn ddiogelyn fy llogeli ni wnaf eich clado chwi nac unrhyw gyllidydd arall mewn car- byd o'm lieiddo, & dyna ddiwedd ar y p9th Yna gorfa i'r esgob, yn siomedig, gerdded etto ond yn ffodas, daeth c^ibyd o hyd iddo, a llwyddodd 1 ddal y tiej.