Y Negesydd

YR ARGLWYDDI A DADGYSYLLTIAD. YN nghyfarfod blynyddol Cymdeithaf Ryddfrydol Arfon, dywedodd Mr William Jones, A.S., mai Ty'r Arglwyddi yw y rhwystr ar ffordd Dadgysylltiad yr Eglwys. yn Nghymru. Byddai Ty'r Arglwyddi yn brif bwnc yn y wlad yn yr etholiad nesaf. Methai yr Athro Phillips, cadeirydd Coleg Duwinyddol Annibynwyr Bala-Bangor, a gweled fod gobaith am basio y Mesur hyd nes byddai rhywbeth sylweddol wedi ei wneud a. Thy'r Arglwyddi. Ni fyddai yn deg ar y Blaid Ryddfrydol wastraffu amser i gario y Mesur yn mlaen, fel y maent wedi addaw i Gymru, ac iddo gael ei daflu allan gan yr Arglwyddi. Teimlai Mr Jones Roberts, Bangor, mai anfuddiol fyddai pwyso y Mesur yn mlaen, ac yna ei wrthod gan yr Arglwyddi. Byddai hyn yn cau allan obaith Mesur Dadgysyllt- iad i Gymru am, beth bynag, ddeng mlyn- edd. Pe gwnaethid rhywbeth a Thy'r Arglwyddi gyntaf, yna gallasai Cymru bwyso ar y Weinyddiaeth Ryddfridig am Ddadgysylltiad. Dywedodd Mr J. Pentir Williams, ysgrif- enydd Cymdeithas Ryddfrydol Arfon, ei fod yn ofni, hyd yn nod adeg yr etholiad cyffredinol, mai taflu y Mesur allan y bu- asai yr Arglwyddi ar ei ail-ddarlleniad. Ar ol gweled y derbyniad a roisant i'r adran Gymreig yn Mesur Addysg Mr Birrell yn 1906, nid oedd ganddo mwyach unrhyw amheuaeth. Yr oedd pob peth oedd wedi digwydd ar ol hyny yn peri iddo fod yn gryfach o'r farn hono. Tra bydddai gan yr Arglwyddi allu i wrthod y Mesurau a lynont, methai ef a gweled y budd o gario Mesur Dadgysylltiad yn ei holl adramm drwy Dy'r Cyffredin. Pe buasai unrhyw obaith rhesymol y gellid gwneyd y Mesur yn ddeddf, buasai yn selog iawn dros bwyso yn gryf ar y Weinyddiaeth. Nid oedd ganddo unrhyw amheuaeth na cherid ef drwy fwyafrif aruthrol yn Nhy'r I Oyffredin. Credai ef mai y cwestiwn mawr I yn awr ydoedd cwtogi gallu yr Arglwyddi. Dywedodd hyny yn ei adroddiad i gyfar- fod blynyddol Cymdeithas Ryddfrydigj Arfon yn Llandudno ddwy flynedd yn ol. ( Yr oedd. rhai o'r cyfeillion y pryd hyny heb [ fod yn cytuno ag ef, ond yr oe(ldynt yn f awr yr un farn ag ef. Yr oedd yr Ar- glwyddi ofn digio'r Undebau Llafur yn Lloegr, ac am hyny, ni wrthodasant Fesur- au yr oedd yr Undebau yn eu hawlio, er nad oeddyut yn caru yr un o'r Mesurau hyny yn fwy na Dadgysylltiad, ond taim- lent yn hyderus y gallant wrthwynebu cais Cymru heb unrhyw ganlyniad trychinebus iddynt eu hunain.

LLANGYNOG Isel yw y sefyllfa weithfaol yn dal, amryw 0 ddwylaw wedi eu troi allan o'r gwaith plwm a'r chwarel wenithfaen. DARLITH. Traddododd Ap Glaslyn ddarlith y nos Sadwrn o'r blaen ar y "Tan Cymreig," Mr J 0 Reese yn gadeirydd Caf- wyd amryw ddatganiadau gan Ap Glaslyn, a'r noson flaenorol traddododd araeth ddirwestol dros y Cynghtair DirwestoL

CARNO CYFARFOD CVSTADLEUOL.—Nos lau, cyn- haliwyd y cyfatfod uchod, perthynol i Ysgol Sul Annibynol Soar, Mr T R Evans, Lfanbryn- mair, yn gadeirydd. Enillwyd gwobrwyon gan Misses Catherine Thomas, Mary J Thomas, S A Thomas, Gertie Thomas, S Wilson, Hazel Hughes, M E Lewis, M Ashton, Elsie Lloyd, Katie Williams; Mri J Morgan, J Williams, S. Richards, W Griffith, John Edwards, parti Minftordd dan arweiniad Mr J Williams. Yr oedd y cacu a'r adroddiadau yn rhagorol.

J MACHYNLLETH TAN.—Nos Lun torodd tAn allan yn Nawlyn, fferm a ddelir gan Mr Joseph Jones, prvd y llosgwyd swm mawr o wair. Dvwedir fod y golfed yn fawr gan nad oedd yr eiddo wedi ei yswirio. Yr oedd nifer mawr o'r ardalwvr wedi ymgynull a rhoddasant bob cymorth posibl hyd foreu dydd Mawrth pan y cafwyd goruchafiaeth arno. Pa beth achosodd y tin nid yw yn wybyddus. Y CYNGOR GWLEDIG.—Cynhaliwyd cyfar- fod gohiriedig o'r Cyngor uchod dydd Mercher Mr E Hughes yn gadeirydd, pan y cymerwyd i ystyriaeth y priodoldeb o wneyd pont newydd yn Rhiwsaeson. Penderfynwyd gadael y mater i'w drafod eto yn mh^llach mewn Cvn.. gor a gynhelir Chwefror iofed. LLADRAD.Dydd Llun, gerbron Mri R Rees a R Gillart, cyhuddwyd Sarah A Barnes, crwydryn, gan P.C. Williams o ladrata dwy blouse gwerth 6s, eiddo Miss Mary Ingram Barracks. Rhoddwyd tystiolaeth wan Miss Ingram o'r hyn a gollwyd, a chan P.C. Wil- liams iddo ddyfod o hyd iddi yn Nolgellau. Plediai yfcyhuddedig ei heuogrwydd. Ded- frydwyd hi i 14 niwrnod o garchar gyda llafur caled. °* YR YSGOL SIROL.—Cynhaliwyd cyfarfod o'r llywodraethwyr dydd Gwener, Mr W M Jones yn gadeirydd. Bu ymdriniaeth o barth ol-ddyledion rhieni am addysg y plant a'r bur- saries a ganiateid. Bydd sylw pellach arnynt. Penderfynwyd penodi dau o'r aelodau i ym. weled a'r ysgol a dwyn adroddiad. Apwynt. iwyd y cadeirydd a Mrs Jenkins am y mis hwn. "Penny READING.Nos Sadwrn diweddaf, yn y Neuadd Drefol, cynhaliwyd yr uehod, pryd yr aethpwyd trwy raglen ddyddorol a chwaethus. Y cadeirydd oedd H Meredith Roberts, Yew. Oymer- wvd rhan gan y rhai canlynol:Miss J E Morgan, A L.C.M Miss Jennie Jarvis Jones, Messrs Price a Richard Jones, Mr Thomas Thomas, Mr G. F. Roberts, Messrs Richards a A. M Jones, Misses Roberts a Richards, Messrs Griffiths a Rowlands Miss Catherine Humphreys, Mr Thomas Rowlands' Mr Thomas Jones, Messrs R. Waters a'u parti ao A*LO Myfeiliwyd gan Miss Jennie E Humphreys,

CORRIS ANGLADD MRS JOSEPH J. EDWARDS.- Dydd Mercher, cludwyd gweddillion yr hyn oedd farwol o Mrs Edwards, Craigydon, i fynwent Rehoboth. Gwasanaethwyd wrth y ty gan y Parcbn J. F. Ellis (M.C.), a J. H. Williams. Yna symudwyd i'r Capellle y cyn- haliwyd gwasanaeth coffaol, y Parch J. H. Williams yn llvwyddu. Gwnaed sylwadau teimladwy ac effeithiol gan y Parch E. Isaac, Machynlleth, a'r Llywydd ar gymeriad hawddgar a chrefyddol yr ymadawedig a dor- wyd i lawr yn gynar ar ei bywyd. Terfynwyd trwy weddi gan y Parch Rhys Davies (A.). Chwareuwyd y "Dead March in Saul" gan Miss Evans ar fynediad y dorf allan. Symud. wyd i'r fynwent, ac yna darllenwyd cyfran o'r Ysgrythyr gan y Parch J.. H. Williams, a gweddiwyd gan y Parch R. T. Owen (M.C.), AberHefenni. Ar ol canu emyn "Bydd myrdd o ryfeddodau," &c, ymadawyd. Y prif alar- wyr oeddynt Mr J. J. Edwards (priod), v Parchn T. N. Roberts, Cefomawr; G. B. Roberts, Skewen; Mr O. N. Roberts, B.A., Abertillery (brodyr), Parch J. Kelly, Beaumaris (brawd-yn-nghyfraith), a pherthynasau eraill. Yr oedd yn y dorf luosog ddaeth ynghyd luaws o gyfeillion o Machynlleth a'r cylch. Anfonwyd blodeudyrch gan Gymdeithas Ddirwestol y Chwiorydd, Miss J. Roberts, Prestatyb modryb), Mr Stephen Roberts, Lerpwl (ewythr), a Miss M. Evans, Lerpwl. Gohebydd a enfyn:—Yr oedd ein chwaer ymadawedig yn un o'r cymeriadau mwyaf prydferth yn yr ardal. Magodd Corris lawer mab a merch ddaeth ant yn enwog yn y byd mewn gwahanol gylchoedd, yn gantorion, yo feirdd, a phregethwyr. Clywir am danynt o'r De, o Lundain a'r America bell, ond wedi'r cwbl yr hyn sy Id o fwyaf 0 fri i'r hen ardal enwog ydyw y cymeriadau crefyddol cryfion amlochrog prydfeith fu yn addurno eglwysi ac ya gwella cymdeithas ar draws y byd-a fagwyd ynddi. Clywir am danynt o dro i dro ya newyddiaduron y De, America, yn ogystal a Dinasoedd Lloegr, eto y mae yna ddosbarth arall 0 bersonau, yr un mor brydferth a chryf, yr un mor gyson a gweithgar, a dreuliasant eu holl oes yn ardal fach dawel fynvddig Corris. Perthynai ein chwaer i'r dosbarth hwn. Yr oedd mor amlochrog ei dyddordeb, mor egniol ei hymrodiia S ac mor ffyddlon i'w dawn a neb yn yr ardal yn ystod yr ugain mlynedd di- weidaf. Cysegrodd ei holl dalent ar allor gwasanaeth i Iesu Grist Meddai ar lais sjniarus a defnyddiodd ef i ganu er gogoniant i Dduw. Yr oedd yn ddirwestwraig selog, a bu yn ffyddlon fel ysgrifenyddes am flynyddau Gwasanaethodd fel athrawes yn yr Ysgol SuI. Gwnaeth ei rhan ar aelwyd ei thad a'i phriod i groesawu gweision yr Arglwydd. Nid oedd yr uu gOfchwyl crefyddol yn rhy ddistadl ganddi i'w gyflawm, a gellir yn briodol ddweyd "Yr hyn a allodd hon hi a'i gwnaeth." CYDNABOD CYDYMDEIMLAD. Dymunaf ddiolch yn y modd mwyaf gwresog dros Mr Joseph James Edwards, Frondeg, Corris a'r teulu am y cydymdeimlad dwfn a diflua'nt a estynwyd iddo ef yn yr amgylchiad chwerw o xolli pnod mor hawddgar a hoff, a hyny mor gynar yn ei bywyd. Er mor drwm yr ergyd bu y fath amlygiadau o garedigrwydd yn ffyn- honell nerth a diddanwch nid bychan iddynt yn y brofedigaeth fawr. Diolch calon i bawb. —Ydwyf dros y teulu, J. HUGH WILLIAMS. CYNGOR PLWYF.-Cynhaliwyd cyfarfod v Cyngor Plwyf nos Lun, Presenol Mri W. Evans (cadeirydd), D Roberts, Lewis Jones, D Jones (LI.) D. Jones (A.), I-I. Williams, a D. Owen, clere.- Penderfynwyd adgyweirio y ffos sydd yn myned oddiwrth Tap London House.—Pasiwyd i aciiryw- eirio amryw o Dapiau Dwfr yu Corris a Corris Uchaf.—Hysbyswyd fod Pont Cwmcelli ar ganol ei hadgyweirio.T—Pasiwyd i gael dwy lamp ar yr Llorgerbyd. Darllenwyd ;ohebiaeth oddiwrth Lywodraethwyr Ysgol Sirol Towyn yn hysbysu eu bod wedi pasio i Ddosbarth Corris gael cyfres o Ddarlithiau ar Amaethyddiaeth.— Pasiwyd anfon y dymunir cael y Darlithiau mor fuan ag sydd bosibl ac y bydd y gyfres Darlithiau wedi eu tra- ddodi erbyn tua diwedd Mawrth.—Fod y Darlith. iau i fod yn Ysgoldy Corris, a bod hysbyslerii vn cael eu gosod i fyny i hysbysu yr adeg.