Y Negesydd

BRWYDlTFAWIi Y PENHJIYN. Dyma un o frwydrau mwyaf chwarelwyr Cymru orioed, a da genym weled y gweitli- wyr yn ymladd mor anrliydeddus lies enill cydymdeimlad pawb yn y tir: pawb y mae yn worth enill eu cydymdeimlad. Yr ydyin yn iuaivi- liyderu y eaiff yr aelios hwn y sylw a luedda mewn ardal fel Corris a'r eymydog- aethau; bydd caulyniad y frwydr hon yn bwysig iawn i chwarelwyr, pa le bynag y byddont. Cofied y pwyllgorau a anwybydd- wyd ac a ddi-ystyrwyd o dro i dro gan yr awdurdodau, am gynorthwyo y Bethesdiaid yn awr. Cofied y gweitliwyr hyny a ddi- ystyrwyd trwy aflwyddiant, a diystyrweh o'r gwyr a'u cynryehiolent, am gynal bbreiehiau rhai sydd yn ddio-on dewr i wynebu gauaf du, lieb waith na ehynhaliaeth, dros egwydd- orion sydd eisoes yn gydnabyddedig gan bob cynideithas-yr liawl i ymuuo, yr liawl gyn^yehioliadol. Mae Arglwydd Penrliyn o'r declireu wedi cymeryd llwjbr i newynu ei weithwyr a'u teuluoedd i ymostyngiad, ond y mae yn orchwyl mwy anhawclclnag y iiieddyliod(I ei arglwyddiaetli. Y chyclig llynyddoedd yn ol, meddyliodd uu foneddiges fu yn deilwng o'r enw, am berchenogi a ehau capel pertliynol i'r Cyfundeb Methodistaidd, ond buau y daeth y oyfundeb allan yn oi rym i mndcliffyn ei hawliau, a bu y wraig hono yn ddigon cyfrwys i weled mewn pryd nad allai er ei chyfoeth, ymladd a cliorff inor gryf o'r bobl. lilioddodd y bwriad i fyny. Y mae gan wyr y Penrhyn iwy wrth eu cefnau nae un eyfuudeb—gweitliwyr y deyrnas lion, ac ni sethrir hwynt gan Arglwydd Penrliyn lieb yn gyntaf ddamsang meibion llafur Prydain Fawr. A gaiff Corris fod yn ol i Saeson ac estroniaid mewn cynortliwyo dowrion chwar- elwyr Arfon ? A gaiff Undebau glowyr a rheilffyrdd gynortliwyo ein brodyr a'll cliwiorydd hyn yn ngliynt ac yn iwy elfeitli- iol na ni sydd yn dilyn yr un gorucliwylion ac yn wynebu yr un anhawsderau ? Na foddlonwn ar ryw docyn swllt, prynwn chwech lieu saith o lionynt, nou fwy os fallwn. Gadawer i ni ddysgu gwers i ddyn fel Arglwydd Penrliyn, yr hwn ddylai fod yn byw yn nyddiau yr lien farwniaid rlieibus a thrahaus. Caffed wybod am unwaith fod dynoliaeth yn un, a'i fod of a rhai o gyffelyb syniadau o'r tuallan i'w rhwymyu eysegTodig cylch dyngarwch, tegwah a chyfiawnder.-A.

REILFFORDD Y CAMBRIAN. Cynhaliwyd cynhadledd ynglyn a gost- yng-iad ar gludiad eiddo amaethyddol, dydd Mtrcher, yn y Trallwm, dan lywyddiaetli Mr. Humphreys Owen, A.S. Cyfeiriodd Mr. Denniss at yr awgrymiadau a wnaed yn y gynadledd flaenorol. Yr oedd y Cwmni mewn canlyniad, wedi gostwng pris cludiad anifeiliaid i 13s. y truck. Yr oeddynt yn awr yn gwneyd ymdroeh gyda chwmniau eraill i ostwiag prisiau cludiad ceffylau. Gwnaed gostyngiad liefyd gyda. cliig, wyau, ymenyn, llaeth a dofednod. Dymunai anog y fferrawyr anfon cydrhyng- ddynt lwytlii trucks er sicrhau y prisiau iselaf. Pasiwyd penderfyniad i anog y CWllllli, o geisio gan gwmniau eraill i ostwng y pris, pan anfonid mwy nag un ceffyl mewn truck, ac o blaid gostyngiad, pan anfoner ceffylau yn yr un truck ag anifeiliaid. liefyd o blaid gostyngiad ar gludiad gwrtaith a chalch, am y defnyddid chwaneg o lioiiy t. Gofynodd Mr. W. Jones, Aberdyfi, a Mr. J. Evans, Abermaw, am ostyngiad yn y prisiau ar bysgod yn y parthau lleol. Dymunai Mr. Blyth, i'r Cwmni wneyd yn hysbys yn y gorsafau, y fantais a ddeilliai i'r ffennwyr drwy iddynt gyduno mewn anfon llwythi ar hyd y llinell. Pasiwyd penderfyniad o blaid cael mwy o gyfleusderau. i anfon eiddo amaethyddol i Ddeheudir Cymru. Dywed- odd Mr. Denniss fod hyn dan ystyriaeth, a disgwyliai y cerid of allan mewn undeb a chwmniau eraill. Penodwyd pwyllgor i dynu allan awgrymiadau pa fodd y gallai amaetliwyr ymuno i anfon ymenyn, &c., g-yda'r tren. Yr oedd yn yr Iwerddon gymdeithasau i'r dyben hwn, y rhai oeddynt yn dra llwyddianus, a llwyddent felly i gyfarfod a gwrthymgais gwledydd tramor, megis Denmarc.

ABERYSTWYTH. Anfonodd mab i foneddiges lythyr pwysig ati i Aberystwyth fel y canlyn, gan ei fod wedi colli y cyfeiriad Mrs. yn gwisgo Boa Arth Mawr, Blodau Violet yn y fonet, yn rhodiana y Promenade y boreuau, Aberystwyth. Llwyddodd y llythyr-gludydd i roddi y llythyr yn ei Haw. Oni ddylai Uythyr-gludwyr a gyflawnant waith mor anhawdd gael rhyw gydnabyddiaeth swyddol.

MACHYNLLJTII. OYNGOl Dosii.-uri'if Tnia.'ox. Dydd Mawrth, Arghvydo. Vane Tempest yn y gadair, a'r oil o'r yn brasenol. Y OYNUJUN DWFlt. Daeth y mater hwn clan sylw er pernio riy;nt. ar y cymgiou i wneyd y gwaitli. Yr ue Lt ua ar tldeg o gynyg'ion wedi dyfod i law. Ond yn y 0 cyfarfod hwn nid oedd o:nd y ddau isaf i fod dan ystyriaeth y Gyng-or. Wedi ymdrafod- aeth faith ar walianoi ag we ddau y mater, penderfynwyd yn unfrydol derbyn cynyg Mr. John Phoenix, Wie. itui, am 4,759p. 3s., a bod Mr. Phoenix i arwyddo bond am l,000p. a chael dau o feiclmiafon. Penderfynwyd y byddis yn arwyddo y cytundeb ymlien pythefnos. YR YSGOIJ G,v_voi.RADi)OL.Darllenwyd llythyr yn gofyn am i'r Gyng-or apwyntio dau gynrychiolydd ar EwrddLLeol yr Ysgol. Pasiwyd goliirio y mater hyd y cyfarfod nesaf. GALLUOEDD CHWANKQOL. Darllenwyd llythyr oddiwrth Fwrdd Llywodraeth Leol o berthynas i'r cais a wnaed gan y Cyngor am estyniad galluoedd chwauegol iddynt. Yr oedd y llythyr yn cynwys trosglwyddiad nifor o'r galluoedd a ofynid, tra, yn unol a'r ddoddf, yn gwrthod eraill. Pasi wyd anfon y llythyr i ystyriaeth y Pwyllgor benodasid yn flaenorol ynglyn a'r mater hwn.

ANEIIKG I ARGLWYDD HENRY VANE TEMPEST. Cyfarfyddodd nifer luosog' yn Vane Hall, nos Pawrth, i gyflwyno anrheg i'r boneddwr uchod. Cynwysai yr anrheg ddarlun penigamp o'i Arglwyddiaetli ar farcli yn cael ei amgylchu a lieigwn, wodi oi gymeryd yn ffrynt y Plas. Yn ychwanegol at hyn, cyflwynwyd iddo gorn arian, flask arian, a chwip brydferth. Ar y darluu ceir yr ar- ysgrifen a ganlyn, 'Lord Henry Vano y so,ri zn Tempest presented with a silver horn, silver flask, and hunting whip, by farmers and followers of his fox hounds, Machynlleth, December 1896.' Llywyddwyd y cyfarfod gan Mr. Sackville Phelps, Newlands, yrhwn a gyflwynodd yr anrhegion. Cymerwyd rhaii yn y cyfarfod mewn areithio, canu, &c., gan Mri. J. Pugh, Naiityfyda, Joseph Evans, Dr. A. 0. Davies, D. J. Davies, John Jones, Glanmeriu, N. B. Owen, Edward Breeze, ac n. Gillart. Cyduabyddodd Arglwydd Yane Tempest ei ddiolchgarwch a'i werthfawrogiad o'r rhoddioninewn araeth wresog.

CORRIS. Nos Iau, cynlielir cyngerdd g-an Barti Meibion Betliesda, er budd y cluvarelwyr yno a'u teuluoedd, yn ysgoldy y Bvvrdd. Gobeithio ceir cynulliad da. Ni ddylid ar un cyfrif derfynu ar hyn, ond liefyd gario L trefniadau y pwyllgor i fyned allan yn tisol i gasglu at yr amcan dyngarol hwn. Mae y chwarelwyr yn hyn yn ymladd eu brwydr eu hunain. Beth y w y rlieswni am yr oediad sydd yn cymeryd lie ? LLWYDDIANT.—Da genym ddeall fod Mr. J. P Jones, mab Mr. J P. Jones, C.S Tynyffridd, wedi myned yn llwyddianus drwy ei arholiad cyntaf am y teitl o M.R.C.S., ac L.R.C.P., London. Pynciau yr arholiad oeddynt, Physics, Materia Medica, a Chemistry.

DOLGELLAU. YR WYTHISTOS WEDDIAU.- Yr wythnos ddiweddaf, cynhaliwyd bob nos gyfarfodydd gweddio, ac i dalu diolchiadau i'r Arglwydd am ei ddaioni i ni. Oaed cyfarfodydd da, a gwyneb yr Arglwydd gyda ni. YMADAWIAD.—-Y mae ein cyd-drefwr a'r bardd addawol Artro,' yn symud o'n tref i swyddfa yn Lerpwl. Y mae Mr. Evans, wedi bod yma am gryn amser yn y llytliyrdy ac yn gwneyd ei waith er b@ddlonrwydd. Sibrydir fod yn inryd rhai o'i gyfeillion wneyd tysteb bach iddo, er dangos parch tuag ato ar ei ymadawiad. Da iawn, y mae yn haeddianol.

.A&olygtni) 5 oUasg. [GEIRIADUR YR YSGOL SABBOTHOL.] Gan fod darllenwyr y NEGESYDD yn gyff- redin yn mynychu yr Ysgol Sul, ac yn arfer pwrcasu llyfrau er eu cynorthwyo i ddeall ystyr a gallu esbonio yr adranau ddarllenir ganddynt o Air yr Arglwydd, teimlwn ei fod yn bwysig i'r rhai feddant awyddfryd at ddarllen, ond na feddant foddion i bwrcasu llyfrau drudfawr, i wybod am lyfrau gwasanaethgar, am bris heb fod yn uchel, Un felly ydyw I Geiriadur yr Ysgol Sabbothol.' Cafodd ar ei ddygiad allan gymeradwyaeth ucliel gan rai o brif len- orion Cymru, ae yn eu plith, neb llai na Prin- cipal Edwards, Bala. I'r rhai nad oes ganddynt awydd nag amser i ddarllen erthyglau meithion, end a ddewisant yn hytrach nodiadau byrion a chynwysfawr, dywedwn yn galonog, dyma y llyfr i'r cyfryw rai, yn arbenig- feUy i'r rhai na feddant fath yn y byd o eiriadur. Cynwysa gofnodiad o Palestine Exploration mewn perthynas a safleoedd lleoedd y Belbl. Gwasgodd yr awdwr lawer iawn o feddwl i ychydig iawn o le, mewn iaith hynod ddarllen- adwy. Ceir yn y gyfrol fechan hon nodiadau ar fwy o eiriau, enwau, a materion Beiblaidd, nag unrhyw Eiriadur Ysgrythyrol arall yn Gymraegf. Wrth ei gyfansoddi, dengys yr awdwr ei fod wedi ymgynghori a phrif awduron safonol a phwysig mewn llenyddiaeth Feiblaidd yn Gymraeg a Saesneg. Ni chynwysa ddim nad all fpob enwad deimlo yn dawel wrth ei ddarllen. Gellir ei gael drwy unrhyw lyfr- werthwr am ddeunaw ceiniog, neu oddiwrth yr awdwr, Mr. E. Davies, Nanhoran Isaf, Pwllheli. Brynawel, Corris. R. HUGHES

TREN. J. .J .I. Aro!yt-yfntdtddanagenisynytrenytro o'r blaen ynghylch gwerlliu nii.seh ar y Su!, a safle y Methodistiaid gyda ar gadw seiat, ouni yn trafjelio dip/n o un innn i'r llali-o Aberystwyth i w.m;o Deheudir (-■ymru, a g'allaf ddweyd hyi, ivi c dywais yn y tren ddim byd mor wrthu i ..c israddol ag a Z!1 glywais ychydig cyn y N adolig diweddaf. Yr oeddwn bob amser yn edrych at fcchgyn y bel droetl, pan yn myned a dyfod yn eu hymgyrch, yn ddosbarth hynod o afreulus-yn arfer pob math o eiriau isel, a gwaeth nac isel ambell dro ond rliaid i mi addef 11:1 chlywais ddim byd tebyg ag a glywais adeg tori y tymor i fyny, ar hyd Ogledd a Deheudir Cymru, gan fechgyn a genethod y Prif Golegau a'r Ysgolion Canolraddol. Rhaid i mi addef fod yr adeg hon ar y flwyddyn ya adeg i lawenhau, oblegid y mae yn ollyngdod mawr i'r bechgyn a'r genethod i gael gaciael eu stiuties am ychydig o wythnosau, ac hefyd yn adeg o lawenydd iddynt wrth gofio eu bod yn troi eu hwynebau tuag adref i fwynhau cynideithas eu rhieni a'u teuluoedd, a hefyd i wledda ar yr wydd a danteithion eraill Ond y mae posibl myned adref yn foneddig- aidd. Yr oeddwn yn trafaelio gyda bechgyn o un 0 Brif Golegau Cymru, am ychydig b filldiroedd, ac yn mhob gorsM y byzdai y tren yn aros, byddant a'u penau allan o'r cerbyd. ac yn bloeddio fel dynion gwallg-of, neubac o fytheiaid. Gwnaeth un boneddwr sylw priodol ar yr ymddygiad gwrthun yma, a dywedai 'I always thought that ignorance was the cause of such conduct as this, but I see now that Education is the cause.' Yn Gymraeg Yr oeddwn bob amser yn meddwl mai anwyb- odaeth oedd y rheswlll am beth o'r fath, ond gwelaf yn awr mae addysg ydyw.' Gwir y dywed yr Hen Lyfr fod llawer o ddysgeidiaeth yn gym dyn yn ynfyd Os bu ynl'ydrwydd yn rliywle, yr oedd yn amlwg: i'w weled ychydig cyn y Naciolig-, gan students pan yn dychwelyd adref. Y mae yn bosibl bodyn llawen, ac eto peidio bod yn nuisance i lond tren o bobl. Tybed fod y mater pwysig o sut i ymddwyn yn weddus yn mhob cylch yn cael ei adael allan o'r addysg athrolaol. Dywedodd un gwr wrthyf, fod cryn gwyn yn un o dreli gh II y mor ynghylch y blodau a dyfant ar y Promenade, na cha hyd yn nod y blodau diniwed lonydd i fyw i loni llygad yr ynawelwyr. Un peth arall a glywais gan fechgyn a gen- "I z, zzl ethod un o'r Ysgolion Canolraddol, oedd yn wrthun ac yn isel, yn synu y teithwyr yn rhyfeddol, a hyiiy ydoedd yr iaith isel, tyngu cyhoeddus, oeddynt yn ei arfer wrth fyned adref o'r ysgol. Gofynais i un o frodor- ion y dref hono, A'i fel hyn y maent bob nos ?' le,' meddai, I fel y mae yn ofidus dweyd.' Pa bryd y daw ein hysgolion Dyddiol, ein li 11 hysgolion Canolraddol, a'n Colegau, i edrych fod eu hysgoleigion, nid yn unig yn pasio yu uchel yn yr arholiadau, ond yn dysgu lledneis- rwydd a boneddigeiddrwydd. Y mae yn hwyr dechreu, onide z, bydd bechgyn a genethod Cymru, yn wawd ar lafur ein gwlad, ac yn isel yn ngolwg y Saeson. Nid wyf yn dweyd fod y Saeson well, ond rhybudd i Gymry ydyw hyn, i gadw i fyny garictor ein cenedl, ein Hysgolion Sabbothol, a'n crefydd.—YMDEITHYDD.

SAMMAH, CWMLLUNE. MARWOLAETH—Mae genym y gorchwyl yr wythnos hon o gofnodi marwolaeth y chwaer rinweddol, Mrs. Margaret Humphreys, Fach Uchaf, Cemmes, a mam-yn-nghyfraithy Parch. T. T. Phillips, Ffestiniog. Bu farw Rhagfyr I 29am, 1896, yn 69 mlwydd oed. Yr oedd yr ymadawedig yn un o golofnau yr achos Annibynol yn Sammah, ac yn ei marwolaeth, y mae yr egIwys a'r ardal wedi colli chwaer ffyddlon a chymwynasgar, un oedd bob amser yn barod i amlygu ei pharodrwydd i g-yflawni unrhyw orchwyl dros achos ei Gwaredwr. Priodol iawn yw yr adnod ar ei cherdyn-goffa. Yr hyn a allodd hon, hi a'i gwnaeth.' Dydd Sadwrn, Ionawr 2, ymgasglodd tyrfa fawr o bobl i dalu y gymwynas olaf iddi, trwy hebrwng yr hyn oedd farwol o honi i dy ei hir gartref yn mynwent Sammali. Gweinyddwyd wrth y ty gan y Parch. R. O. Evans, ei gweinidog", yn y capel, gan yr un, a'r Parch. E. W. Evans, Derwentas, a gweddiwyd ar Ian y bedd, gan y Parch. H. W. Parry, Aberllefenni. Hawdd gweled wrth agwedd drallodus y gynulleidfa, fod cymeriad anwyl a phrydferth yn perthyn i'r fam hon yn Israel. Y nefoedd fyddo yn dirion o'i phriod yn ei alar, ac a fendithio yr amgylchiad i'r plant a'r perthynasau oil, i ymddiried yn Jgryfach yn yr un Duw ag y bu Mrs. Humphreys yn ei ddilyn mor ffyddlawn am gymaint o flynyddau.—W.

RHEILFFORDD CORRIS. Yn y NEGESYDD am y iaf cyfisol mae un o'r enw Tyst' yn mesur ac yn pwyso swyddogion a gweision y rheilffordd uchod yn nghyflawniad eu dyledswyddau tuag at y teithwyr, ac yn eu cael yn brin-wel yn brin iawn, ac yn niwedd ei ysgrif gofyna 'pwy ddywed air yn mhellaeh?' Yn mhellaeh i'r un cyfciriad ag ef a feddylia yn ddiau, ond tueddir fi, pa fodd bynag, ar ol darlten ei ysgrif a'm profiad o deithiwr ar wahanol reilffyrdd y wlad i gymeryd goIwg walianoi ar y mater. Mae Ty&t' yii cwyno ar y swyddogion a gweision y reilffordd uchod eu bod yn fympwyol gyda'u trefniadau, ac yn anfonsddigaidd tuag at y teithwyr, ac eisiau arnynt gymeryd gwers oddiwrth eraill sydd yn dal yr un alwedigaeth, ac er profi hyn, cyfairia at nos Sadwrn yn ddiweddar yn ngorsaf Corris, gan gyfeirio mae'n debyg at y nos Sadwrn blaenorol i ymddangosiad ei ysgrif, pryd y driled nad oedd lie i eistedd i'r rhai oedd yn myned i Aberllefenni, a bod o ddau i dri dwsin yn cael eu rhoi mewn un cerbyd, a rhai yn gorfod aros yn y fyncdfa, a rhai tuallan i'r cerbyd. Oni wyr 1.yst' rod lie yn mhob un 0 gerbydau reilff.>rdvl Corris i cydrhwng dau a I tl.iri (I%x,siii I a I)IiLiii waeddwyd y gair • ri^ht y sonia Tj'st am dano y nos m d.in sylw, onid oedd pub un oedd )'n y cerbyd wedi cael Sle i eiatedd { Ai nid ar ol i'r tre,-i a'r rhai hyny yn yr orsaf cyn ,r tiel ddyfod j mewn ac heb wneyd un ymgais am le tra ba y ti en yn yr orsaf ? Mae yn ddiameu fod Tyst wedi sylwi fod yni ddosbartli pan yn teitiiio ar rillIordd Corris, yn enwedig ar nos Sadyrnau, nad ant i'r cerbydfsu lei pobl eraill. Os cychwynant arhosant yn y lynedt'a, ni ant i fewn eu hunain, ac ni chaiff neb arall fyned ac os gofynir iddynt fyned i'r cerbyd o'r ffordd i eraill gael myned i mewn, ant allan, a phan gychwynir y tren, rhuthrant fel liaid o Ganibaliaid ar draws pawb a pliob peth am le, ac os bydd wedi llélnw, rhaicl ildynt sefyll yn y fynedfa, a rhai yn y vall, a byddant ddigon di-gywilydd i gyhuddo y swyddogion am 11a tydd iddynt le i eistedd. Pe buasai'r swyddogion yn efelychu eraill fel yr awgryma Tyst,' ni chawsai'r dosbartii hwn ddyfod i'r tren o gwbl ar ol iddo gychwyn, a phe buasent ar ryw reilffordd arall, ni feiddient gynyg gwneyd y fath beth, heb gael eu cosbi, yr hyn ddylent gael ar bob cyfrit Dyma y rhai ddylai 'Tyst' eu cyhuddo, ac nid y swyddogion, pa rai sydd yn cyflawni eu dyled- swyddau yn anrliydeddus yn ol barn TEITHIWR.

DROS Y WERYDD. Syr,—Derbyniais amryw rifynau o'cli pipyr, ac ni raid i mi ddweyd wrthych eu bod yn dr-i derbyniol. I Fel d),froedcl oerloi-i i eiiaitt s),cli- edig yw newyddion da o wlad bell Ac lelly, os yn dderbyniol genych, ymdrechaf yn awr ag eilwaith anercli fy hoff gyfeillion yn Nghorris a'r cylchoedd trwy gyfrwng eich newyddiadur. Ond cyn dechreu, maddeuweh i mi am awgrymu i rai o'cli gohebwyr galluog led un ffynhonell fechan ag sydd yn rhoddi allan ddwfr hallt a chwerw, yn ddigon i liallLu a chwerwi ffrwd fawr lifeiriol 0 ddyfroedd melus a hyfryd. Gorchwyl hawdd iawn yw gweled bai yn eraill, ac yn ami Llunio bai lie na b'o.' Ond ysbryd Cristionogaeth, cariad, ac efengyl, yw CLICICliO Iluaws o bechodau Y mae yn sicr genyf y gallai ysgrifenwyr mor alluog a rhai o'ch goliebwyr ddewis testynau mwy buddiol i ysgrifenu arnynt na beiau a cliam- gymeriadau eu cymydogion. Y mae yn ddydd N adolig heddyw, a medd- yliwn am y breintiau ydych chwi yn eu mwynhau yna. Nid oes yma yr un gwasan- aeth crefyddol yn y lie ag cithrio yr eglwys Babaidd, yr hon a rifa oddeutu 600 o aelodau. Ac maent wedi bod wrthi yn brysur er pedwar o'r gloch y boreu yn cynal eu masses. Y mae gryn lawer 0 baganiaeth wedi dyfod i fewn i ddull y Sais o gadw y Nadolig, ond credwch fi po leiaf o arferion paganaidd geir yn yr eglwys, goreu oil. Ond dyma y Nadolig caletaf a welais er gan yn y wlad. Y mae yma dlodi a dioddef mawr iawn, pobl fu mcwn am- gylchiadau cysurus ychyclig yn ol, heddyw heb ddim. Ond pawb yn teimlo yn foddhaol ar gan- lyniad yr etholiad, ac yn dymuno gweled amser gwell, fel nad yw anrhegion Nadolig eleni ddim tebyg o ran rhif a gwerth i'r hyn arferent fod. Ond y mae yma arwyddion adfywiant cre- fyddol. Hefyd y mae yn hawddach pregethu yma nag yna. Pan ar ymweliad a Mr. Thomas (brawd Mr. Thomas, Tynyberth), cefais y fraint 0 weled amryw yn troi eu. gwynebau i dy yr Arglwydd; ac y mae tua deuddeg yn myned i ymuno a'r eglwys yma y cymundeb nesaf. Fellychwiawelwch nad yw yr Arglwydd wedi ein gadael. Gobeithio fod pethau yn parhau i fyned yn mlaen mor llwyddianns yna. Yr wyf yn anfon ysgrif at eich gwasanaeth, os yn dderbyniol. Gyda chofion caredig at bawb. OREGON, Wis. U.D. RICHARD PUGHE.

Y DIWEDDAR BARCH. ISAAC THOMAS, TOWYN. GAN Y PARCH. H. WILLIAMS, TOVVYN. VII. Yn fuan iawn wedi marwolaeth yr lien weinidog Mr. Lloyd, kcyfnewidiwyd y pwlpud, gan ei wneyd i ateb i'r gweinidog newydd, ac yr oedd yn ol barn pawb yn pregethu fel dyn newydd wedi'r cyfnewidiad. Ond ymddengys iddo yn fuan ar ol cyfnewid y pwlpud, newid Sabbath a'r Parch. J. Owen, Llanegryn, un 0 bregethwyr talaf y genedl, la phan aeth ef i'r pwlpud, yr oedd eu benau-liniau yn y golwp. Yn ddilynol i hyn gwnaed math o drapdoor yn yn y pwlpud fel y gallesid ei godi pan fyddai pregethwr talach na'r gweinidog yno, yr hyn fyddai yn troi yn effaith yn iynych, gan ei fod ef fel y sylwyd yn barod yn y dosbarth byraf o ddynulry w. Yn ystod ei weillidogaeth yn Towyn a Bryn- crug, cafodd y fraint o weled llwyddiant ar ei lafur, mewn dychweliad llawer o eneidiau at Dduw. Derbyniodd rhai canoeddyn gyflawn aelodau, a bedyddiodd fwy ua hyny o blant. Gwelodd gladdu torf fawr o'i aelodau a'i wrandawyr, a cafodd y gofid o weled claddu rhai o'r swyddogion goreu fu ar eglwys erioed, megis Dr. Phillips, R. Vaughan, R. Thomas, T. Davies, E. Jones. &c. Yn nhymor ei weinidogaeth yn y lIeocdd hyn, cododd y rhai canlynol yn bregethwyr, Parchn. R. Thomas, Lerpwl, D. S. Thomas, Llaurwst, J. Thomas, cenhadwr, T. Davies, T. Davies, ieu., E. Wnion Evans, ac eraill mae'n bosibl nad ydym yn eu cofio. El GYSYLLTIAD A'l GYNORTHWY I EGLWYSI ERAILL. Ymddengys fod ganddo gysylltiad fel bugaii ag Aberdyfi am rai blynyddau (wedi ei ymsef- ydliad yn Towyn; yr oedd eglwys Aberdyfi yn rhan o'r weinidogaeth. Hynod wan oedd yj enwad yuo yr adeg hon, pregethodd (lawer gwaith i o 8 i 15 o nifer, ond mae yr hon, nad oedd bronau iddi y pryd hyny erbyn hyn wedi do'd yn llawen fam plant, hefyd bu Mr. Thomas yn Igyiiihortli hawdd (a rhad) i'w gael/ i eglwysi y cylch er na fu un cysyll- tiad gweinidogaethol rhyngddo a hwynt, megis Llanegryn, Pennal, Abergynolwyn, Llwyn- gwril, ac Arthog. Yr oedd bob amser yn barod i roi ei wasanaeth, a hyny yn y fath fodd ag y teimla pawb yn anwyl a chariadus tuag ato. Gwnaeth lawer iawn o waith am ychydig iawn o 2- dnabyddiaetli arianol; er hyny yr x,,Y oedd bendith yr Arglwydd arno, fel ag yr oedd ar hyd ei fywyd gweinidogaethol uwchlaw pryder yn yr ystyr hyny. j

AN II WYLIhM(AU Y GAUAF Crythewch y Cyfanso idia I i wrthsefyll ym- osodiariau ANHWTLDEltAU GAUAFOL 'rwy wneyd dei'nv Id prydlon a phriodol u'r niedcl\i),ii rItA,-oi-ul ac a(iiiiby(ititis liwiiw D C BITTERS GWILYM EVANS, Dywed mil oedd yn y wlad hon nine y rnedd- yglYII enwog hwn yw y moddion effeithiolaf sydd yn adnabyddus er cryfhau y cyfansoddiad i wynebu I>ERY(iL()N Y GAUAF, a thystia lluoedd y gellir cael yinwarcd o'r Anlnvylderau Gauafol, ac yn wir eu hvsoi yn wir eu hosgoi yn 11 wyr. Os cymerir defiiyoid prydlon o'r QUININE BITTKRS, eydiiabyddir gan hloed i Had oes dim eyffelyb i BITTERS GWILYM EVANS er atal ymosodiadau aliechyd, ac adfer nerth ac yni i rai sydd yn dihoeni mewn gweildid ar ol unrhyw atieciiyd neu dwymyn. "DiTTEiW pWILYAI 1?VANSI DiTTjiiiS lJ>ViLYM JCiV'ANS. Mae lluoedd wedi profi ei nertli, Oni b/th ni eiiir dweyd ei werth. Tjistioli tetlb Bwysig. Mo.jeiey, BinninglutiU, lihag.10, 1895 Anwyl iSyr, — lUim yn dioddof am rai. biynyddau gan anlnvyl- derau yr af.i, ond da gonvli gyd- nabod fod fy ieehvd wedi gwolla yu gyilyni ar ol i mi dduehreu. dtifnyddio (iuiuine Bittors G. Evrans, ae orljyn hyn yr wyf yn JLolliaeli. Yr wyi yn priodoli fy ngweliliinl yu holi i'r Quinine Bitters, a bydd yn hyfrydweh mawr genyf ei gymorad vyo i eraill ar bob uehlysur. Yr eiddoeh yu ddidwyll, Mar. E. Alulock Y FEDDYGINIAETH FAWB GTMftld TJar RE.[ VBUD.1) -09 Goulielweli Dwyliwyr. EdrjcLw^k titV vrwilyju Kvans ar bob label, aluntjt, a pititol. Gworthir hWYllt luewti poteii 24. Wa., a 4. go. yr uu ISlyclniu yu eyawys tair pital -1. i*. am 12ai. tie. i'w CaCl yu niliob niau, lum daafouirkwy yu riiad am y prisiaa ucliod J11 ddyo»<jl r4.r"f y pest oddiivrtii 3, perelieuoijiou,— QUIillflE BITTERS MANUFAuTURIHS C9MMHr iaiHTl'-D, LLANELLY, SOUTH WAIiSS. GORUCHWYLnVTi YN AMEItIC-t- Mr. U. D. AS7ILLIAJ\IiS, Plymouth, loollu. — 4 LLEN, AWEX, CELF, A Obísttbbfub Dinas Mawddwy, A gyulielir CWENER Y GROGUTH, EBRILL 16EC, 1887. ARWEINYDD CADFAN. CYFEILYDDES: MISS C. J. WILLIAMS. TELYNOR: MR. LLOYD W. ItOBEETS Beirniad Cerddorol: PEDR EDWARDS, Ysw., Mus. Bac. (Pedr Alaw), Llundain. v IllIAI I'E STYX A U CERDDOROL, f', Prif Gystadleuaeth Gor¡Lwl-I'r cor a gauo oreu. 'Fy Mugail' (Pedr Alaw.) Uwobr 7p. is., a Medal Aur 11' arwvinydd. Ail wobr 3p. 10.; tvydedd wobr 2p. Ail. Gystadleuaeth Gorawl—I'r cor a gauo oreu y ganig, Awelon iaeli y boreu' (AlawDtlu). Gwobr op of, a Medal Arian i r nrweinydd; ail wobr 2p lOjes I G-orau ^leibiou, of the Arell" (De Itiile). Gwobr Jp. -is., sx Med.il aur i'r arweinydd. 1 Goran plant, Ha, li.i. daetli y Gwanwyn (Peneerdd itaelor). Gwobr lp. 10s. a Medal Arian i'r arweinydd; ail lp.; t-rydedd 10«s. Pedwjirais'd eigion mewa liedd (Parson Price). Douawd Awelon Haf (G. Gwent). Gwobr 10» Uuawu Supraiio Mere-li y Morwr' (J. Henry). Gwobr (is. Unawcl .Baritone Cliwiiiwn Faner (W. Davies), Gwobr bo. Am cliwareu ruirliyw ddeuawd ar yFlutes Gwobr 6s. Gystadleuaeth canu grdu'r delyn Sercli Hudol/ Gwobr Gs. Eto Llwyn Gnu.' Gwobr 6s. Am yr adroddiad goreu o 'I)cliii ystr Jerusalem,' gan Eben Fardd. Gwobr 7s.; ail 3s. Ithoddedig gau Mr. H. P. Humphreys, Corris. 1 Rhestr gyflawu o'r Testynau, Amodau, &c., -i'w cael ond anion lie i'r Ysgrifenydd, T. JONES, Hi:;h Street, Dinas Mawddwy.

Y NKGKSTBD. TELERAU AM HYSBYSIADAU. Am hysbysiadau o "Yn Eisieu," &c., yn cy nwys 16 o eiriau 6d Tair gwaith is. 20 9d is. 6d. 30 is „ 2S. 40 is. 6d. 35., 50 » 2s „ 45^ Cyfeiriad, "Negesydd" uffi.ee,5 CORRIS, R.S.O,