Gwalia

CADBUKT'S is a perfectly pure Cocoa, without a.lkaii added, like many so-called" pure" comas. It i BP a world-wide reputation ItS a delicious. strenBrtben:n^ beverage, and a valuable nntritive food. Oocoa must be pure and unadulterated to ensure the fnlles- bene- ficial effects. CADBURT'S is absolutely pure, therefore, the best Cocoa. The sents the staadari of highest purity at preieirtck- tainable.

Y Diweddar Watkin Jones, Wales, Iowa. YN ENEDIGOL 0 SIR FON. NOB Sabbofchi, Hy<k 16eg, 1898, ychydig funudau cyn deuddeg o'r gloch bu farw Watkin Jonee, Wales, Iowa, mewn taaignefedd heddych- oL Bu yn nychu am rai mioedd cyn ei farwol- aeth. Ed afieebyd oedd can or yn yr ystumog. Coleddai obeithion am atdfe-nad hyd yr wytlmoa olaf y bu fyw. AT ol hyny ei brofiad oedd eiddo Pasil, "Y mae arno! chwant i'm datod a bod gyda Chrisit, cainvs lav. er iawn gwell ydyw." Dydd Mawrthi, Hydntef 13fe>d, er fed yr hin yn dira an- ffafrioJ, dilynwyd ei weddillion i'r fynwent gan dyrfa luosog, pryd y gwasanaethwyd gan ei gofiantydd. Gonwyd Mr Jones yn Tyddyni Domos, plwyf Trefdraeth, sir Fon, yn 1824. Pan yn ddyn ieaianc symudodd i Bethesda., Arfon, i wedthio yn ChwareO, y Penrhyn. Yn Methwda cyfarfu gyd- mar ei fywyd, ac yn mas Mai, 1851, unwyd ef mewni piiodcus a Miss Oa»therinte Owens. Nid yd- oedd yn aelbd Eglwysig y pryd hwn, and yr oedd ei briod ietuanc felly, a thrwy ei hofferynoliaeth hi ymunodd yntau Eglwys Jerusalatm, Betbesdai, lie y bu yn aiellod ymroddgar hyd ei symnddad i America Tra yn dilyn ei ocrchwyl mewn He gwlyb yn y clrwareæ ymaiflodd oerfel yn ei aeQodau a daeth y bachgen hednyf yn wr cioff. Y mus- giellni hwn a ddaeth i'w ran a'i cymheUodd i roddi i fyny ei orchwyl yn y chwarel1 a myned i fasnach mewn ymenyn ai nwyddau emili EIbi yn gyeon am dros ugain mlynedd i farchnadoedd Llangefni, Bamgor, a Chaernarfom. Mae Uaiweroedd yn Mon ac Arfon, yn meddu coffa da. aim "Waitkin Jones y 'menyn." Tra ar ei deithiau hyn cafodd y fnadnt droion o gludo yx1 hen batriarch o Dregarth i'w deithiau Sabbothol. Mawr honai yr ymadewedig son am ffraiethebion Griffith Jonee ar y teithiau hyn. Cymhelilwyd1 ef erbo i roddi i fyny ei fasnach ac ymfudo i America, ac yn mis Medi, 1881, cyr- haeddodd ef a/i briod a'u humig fab i'r ardal hon, ac ymsefydfesa-nit ar flferm ragoroi, grm ymaielodi yn Eglwys y T. C. Y symudiad olaf o eiddo ein gwrthrych ydoedd o'i dyddyn i dy newydd a adeil- adwyd ganddo yn mlientief WaleB. Ni chafodd drigo yn y ty hwn ond yohydig fieoedd cyn ei symud i'r "Ty TraigwyddoL Nodweddid ein brawd gam daweJiwch bob aonser. Nid oedd yn siararfius. Meddyliai fwy nag a ddy- wedai, am hyny ni chaffai ond) aaafvnyicb achJysur i alw ei eiriau yn ol. Yn ol ei faaiteision yr oedd yn gryn dduwinydd. Meddai syniadau gweddol glir am wahanoJ bynciau yr aithrawiaeth sydd yn ol dinvioldeb, ac oherwydd hyny gwtjrthfawrogid yn fawr ei bsresenoldeb yn ed ddiosbarth yn yr Ys- gol Sabbothol. Nodweddid ef hefyd gan ddwys- der teimlad. Gwyddai ef yn ddai y fibrdd at Os- sedd Gras, ac yn y fail yma yr yrngodai Hainw ei deimilad i'w falIl uchaf, nes mefchaa roddi mynegiad iddo mewn geiriau. Yn nglyni a hyn dylem nodi hefyd ed barch dwfn i grefydd a'i hoTdinhadau. ffyddlondeb1 diball yn 01 ed afflu. Oni buas-ai am ei fusgrellni ni buosai amheuaetb na buasai cylcb ei ddefnyddioHdeb gryn kwer ■eangaoh nag ydoedd. 0 raoii ei gtotrph yr oodd yn fusgTell, yr oedd ei ysbryd yn ysbwyth '8. hoew. Yn ystod ei oriau olaf yr oedd ei brofiad yn ucbel a chlir. Oaf odd y rhai a wylient o gylch ei wetly wledd ysbrydol wrth welod Oristiou diaanheuol yn huno yn yr Anwylyd. Yn inhJith ei eiiiaiu olaf yr oedd profial yr Apostol: "Byw i mi yw Orist I a. marw sydd: eIw." Yn ngwyneb ei ymadamad teimJa y frawdoiiaeitb yma yn drist, ac e:to yn Hawen. Tristawn am na weled ef mvvY yn myned i mewn ac aliui yn ein plith llawenychwn am drefnu iddo fyned- iad mor orfoleddus i mewn i lawenydd ei Argl- wydd. "A mi a'i gwnaf ef yn golofn yn Nheml fy Nuw i." Gtadawyd yn gaiaru ar ei ol weddw, yr hooi sydd wedthian wrfchi ei hun; un matb, W. Henry Jones, yn yr hen gaxtref; ac un ferch, Mrs WiHiam R. Jones (Cousin), Denver (gynt o Topeka, Kas.). "Eu ffynhonau fyddo ynot Ti." —O'r "Drj^h."

Manion ao Amrywion. DIARHEBION. Tlwa pob peth bychan. Lie crafa'r iar fe bigalr cyw. Rhaad cropian cyn cerdded. BriIth yn ieuanc, oorpioghen Gwae a gaffo ddrygair yn ieuaaic. Eilfam, modryb dda. Cymydog da yw clawdd. Hiawdd cymod lie bo cariad. A fyno iechyd bid lawen. A fyno gliod bid farw. Nid llafurus Haw gywrain. Deuparth ffordd ei gwybod. I Gwcll crefft na golud. GwePi synwyr na chyfoeth. I Ni bydd gwr gwyllt heb ei waie. Goreu cyfrwystra, gonestrwydd. Gwell un "hwde" na dau addaw. Afiach pob trwm galon. Rhaid cof da i ddweyd cclwydd. Trvniaf baich baich o becbod. Taer yw'r gwir am y goleu. A wnel dwyll ef a dwyllir. Llawer gwir drwg ed ddywedyd. Ni bydd dooth ni ddarlleno. SMWDDIO Y CRTS. Pan yr ymwelodd y Dywysoges Louiea ag Yn- ysoedd Bermuda sydd yn perthyn i Loegr, yr oedd trigolion yr ynys wedi penderfynu rhoddi derbyn- iad tywysogaidd iddi, ac yr oedd y tlawd fel y cyfoethog wedi parotoi i'w hanrhydeddu. Undiwrnodpamalian yn braelunio (sketching), oblegid y mae hi fel ei chwiorydd oti, a: Fren- hines ei hun, yn hoff o skefbehio, daeth eyched arni.acae-th i ddrws bwthyn bychan a gofynodd am ddwfr. Yr oedd yr hen wraig yn rhy brysur yn sTiiwddio crys ei gwr, a gomeddodd fyned i dwr iddi am, meddai, fod edsiau y arys yn barod i'r gwT fyned i'r ciniaw er anrhydeddu merch y Frenhines. "WeI," meddai Princess Louise, mfi. orphena i smwddio y crys oa ewchi chwi i gyrchu dwfr i mi." Ac felly y biu. TOMI'N DIAL. Ymwelydd "Bobol anwyl, Tomi, fel yr ydycb chi'n tyfu. Yn wir, os na thendiweh chi, feewch yn dolach tad." Torni "Wel mi fydd hyny yn braf mi fydd rhadd i tada wifigo fy hen drow- BUS i ar 01 ei dori yn liai iddo fo. Ha! ha!" PREGETH Y LLYGOD. Dywedir i weinidog Pieebyteraidd yn Yegot- land yn. ddiweddalf ddyfod a llygod Ffrengig mewn cage i'w bwlpud cyn y gR-atsanaetb. Yr oedd hefyd wedi gwabanu cyfran o'r eglwys allam, ac uwchbei> y drws mewn Hythyrenau cochion gosod- odd y geiiiau "Sample room." Tu f«wn i'r ystafell hon yr oedd poteli cwrw, gwydrau, cigarettes, a cigars. Achosodd yr olygfa syndod iWnYT yn yr eglwys y boreu Sabboth. Yn mben enyd dyma'r gweinidog i fewn o'r festri 3JO i'r pwlpud, a chan- ddo nifer o lygod maWT mewn trap, yr hyn a gjTihyrfodd bawb yn y lie. Clnviarddai y bechgyn a neidiai y merched ieu3,inc yn y cor gaci ysgrecli- ian. Ai- hyn eglurodd y gweinidog beth oedd y&tyr yr oil. Y "sample room" a'i chynwysiad ddarluniai y trapiau a'r abwyd oedd yn cael eu gosod i ddai dynion a bechgyn ieuainc. Y llygod oeddynt yn cynrychioli y bechgyn ieuainc pan wedi eu dal gaji yr ûbwyd. Dangosaii ddwy lygoal- en farw yn ddarluniad, meddai ef, o dynged y rhai a syrthierat i'r trapiau hyn, aef tai tafarnau. Dyn rhyfedd, gyda ffordd ryfedd ganddo, ydoedd yn siwr, ond dywed henafgwyr yr eglwys hono ea fod yn anmhiisiadwy fel aireithiwr dirwestol. OAMDDARLLEN. Dywedai y diweddar Mr Spurgeon "1 byddai pobl yn ami yn darilen dau deetyn fel pe byddent walxanol i'r hyn ydywt. Dywedodd Crist: "Portha fy nefaid, portha fy wyn." Rhoddai rhai athraw- on a phregetbwyr y bwyd mor uchel, meddai ef, nas gallai oen ntaJdafad ei gyrhaedd. Y mddlang- osent fed pe yn ei darlleji fel hyn: "Porthwch fy Giraffes!" Ekaill a ddorlenent: "Ocherveidiwch yn yr Arglwydd yn wastadol; a, thrachefn, meddaf, ocheneidiwch," yn lie "Uawenhewch vn vr Arglwydd yn waetadcl; a tbrachefn. medd- af, llawenliowck"

Nodion Amaethyddol, &c. I Dywed gohebydd fod dadforwyr mawrion mewn ymenyn yn agor canghenau mawrion yn y wlad hon, i'w dilyn, fe ddichon, a siopau i weitbu biff a mytoni itraanor. Yn un o'r trefydd mawrion, y dydd o'r blaen, yr oedd daroau blaen 00 01 o fyton —rhewedig, wrth gwrs—air werth am 5c y pwys. Y mae yn hûlloJ! anmbosibl i ni yn y wlad hon fagu a ph-es^i defaid aim y fatb bris. Gofynodd am y pris man-weiihol mewn dam fasnachdy mawr 1n un o'r ymdroehleoedd, ac hysbyswyd ef fod myton ao oengig Cymreig yn gwerthu yn; 01 9c a 10c y pwys. Man-werthir ymenyn tramor, Danaidd gan mwyaf, am Is Ie y pwys. Dyma un o'r pethau sydd yn sndwyo gwertlriant ein cynyrchion arn- aethvddol, am y rheswm y gellir cludo cig, ym- enyn, etc., yn rbaitacb o lawer o'r Cyfandir nag a ellir gyda'n mvyd dau ni o Gymru, ac yn enwe-dig o Fori. Y'ffi3 mae cwmniau y rheilffyrdd yn codi. unrhyw brisiau a fynaiit, tra, y rhoddantbob cyf- leusdra i'r traimorwyr. A mawr ydyw y diolch a gawn fel gwlad. Mae ,holl alluoedd Ewiop, neu yr oedd Bawer o honynt hyd yn ddiweddar, yn tybied v gallent wneud fel y mynent a Shon Bwl amyneddgar, ond pan ddechreuodd ddangos 6i gil-ddanedd arafapaait beth.. Ond I. maent, yn enwedig Ffrainc, sydd yn derbyn mwy o arian o'r wlad hon nag unrhyw wlad arall, yn eiddigeddue ddychrynHyd o honom. Mor gynbed ag y daeth cynllun ihagorol y Sirdar i sylw, self i sefydlu coleg yn Khartoum, wele y Ffrancod gwenwynllyd yn dechreu casgbi at gael dau—un yn Khartoum a'r Hall yn Fashcda. Mae y Llywodraeth wedi bod yn hynod gadarn gyd.air Hyffant-fwytawr hyd yn hyn yn nglyn a'u haerllugmydd digywilydd i drawsfeddianu Fasbodi, 00 y Wrtbbladd yn eu c-efnogi yn dnwyadl. Hyderwn y byddant lawn mor gadarri yn ou hataliad o sefydliad y ddau goleg. Mae Ffrainc wedi colli ei bawl i roddi ei throed i ■ lawr yn y fiondan, a hydenVll y bydd i'r Khedive, wedi i'n mihvvr roddi terfyn >ar draha anruoddcfci y Khalifa, dalu yr echwyn adref drwy atail unrhyw wM arall roddi ei phig i mewn. Ond gaHwn ym- ddiried ein buddianau yn yr Aipht i Argllwydd Kitchener a'i ddynion dewr, y rhai a/i gwnant, macs o law, yn wlad yn Hifeirio o laeth a mel un- waith yn ychwaneg. Maddeuer i ni am fyned dipvn oddiwrth y testyn, ond y mae "cheek" y Ffrancod: yn ein gorfodi i godi ein Hais yn em I herbyn. Yn Lloegr, mae ymenyn Danaidd a Gwyddelig o'r dosbarth goreu, wedi gyru ymenyn cartref o'r gwestai mawrion a'r tnvyd-dai. Dywed perchen- ogion y sefydliadau, hyn y byddiai yn well gain- ddynt gael ymenyn wedi ei wneud garbi<ef, ond nis gallajit ei gael yn y cyflwr y gofynir aim dano gan eu cwsmeriaiid. Dywed y diweddaf ed fod un ai yn rhy hallit neu o flas rhy gryf. Yn ngwostdai a bwyd-diai Llundain ni obeir dim ond ymenyn Danaidd. be yn resyn meddwl fod gwrneud ymenyn fel petb cyffredinol yn gelfyddyd goUedig yn y wlad hon. Ceir yr un cyfnewidiad pairthed ansawdd biff a myton. U n mlynedd yn ol po tewaf yr anifail mwy gweathfa^T fyddai i'r farchmad Nadolig. Yn awr, prin yr edrychai y cwsmer arno. Sylwodd Mr Robert Hughes, cigydd, Lhnfairfechan, ar y cyf- newidiad hwn yn mhlith y cyhoodd: yn ngwerth- iaant Madiryn, a dafbganai fod anifeiliadd gordewion wedi myned o'r farohrtad yn gyfangwbL Sylwodd na chymerai y cwsmeriaid y cyfryw gig, ac yr oedd y Mflwriad Piatt, a magwyr a. ffidwyf eraill, yn bur ddoeth wedi parotoi stoc i gyfarfod angen- rbeidiau y bobl. Ynwldengys fod yr aTwerthiant dan sylw wedi troi allan yn Hwyddiant, a Hongyfarchwyd y Mil- wriad Piatt 6T ei araturiaeth. TaJodd Mr Scott, cigydd, o Lundain, 38p 10s am fustach 'Cymreig, y Mri Griffiths, Llanfairffcchan, 27p 15s am un arall, tra y sksrhaodd Mr David Evans, Caernarfon, heifer Gymreig ardderchog am 27p 10s. Y rhai hyn oedd y prisiau uchaf am j diwrnod. Yn arddangosfa Nadolig Birmingham cafodd naw o fustych Cymreig euhentro mewn dau ddos- barth, ac yr oeddynt oil mOW!1! cyflwr ardderchog. Yr oedd pedwar o rai dwyflwydd yn edthriadol dda. Aeth y wobr gyntaf i'r Milwriad Piatt, gyda busbach amarferol dda, lawn aeddfedrwydd, ac yn cario digon o gnawd. Pwysai yr anifail 19cwt. lqr. pan wythnos o dan d'eirblwydd. Daetli Mr W. E. Oakeler, Tanybwlch, Maentwrog, yn ail gyda bustach mawr ciMiwdol, ddim Hawn can hyned a'r buddugol, a thri ohanpwys yn ysgafnach. Yn nosbarth y bustych ieuainc cymerwyd yr an- rhydedd blaenaf gan Mr R. M. Greaves, Wesrn, Tremadoc, gydag anifail campus, ychydig ctan yr oed cyfyngtedig, ac yn pwyso bron 14 canpwj's. Perthynaa yr ail i'r Anrbydeddus F. G. Wynn, ac yr oedd bron yr un oed a/r un pwysau, ond nid mocr orpheinedig a'r buddugol. Bydd i'r hoD wobr- endllwyr gystadlu eto yn Smithfield, Lkmdain.

Darfu i Arglwydd Kitchener o Khartoum, dalu ei ymweliadffarwel a'r Swyddfa Khyfel prydnawn Mawrth. Cychwynodd o Lundain foreu Mercher ar ei ffordd yn ol i'r Aifft.

AMLWCH. Dydd Mercher diweddaf decbreuwyd gyda gwas- anaethau wythnosol yr Adfent. Yn y boreu, gwas- anaeth Saesonaeg am saith o'r gloch yn yr hwyr, y llithoedd, gan y Parch D. Davies, B.A. y curad, pryd y pregethwyd gan y Parch D. J. Lewis, M.A., y ficer. Cynhaliwyd cyfarfod adloniadol nos Lun yn yr Ys- goldy Genedlaethol, Amlwch. Dydd Sa.dwrn bu farw Mrs Catherine Hughes, Wesley-street. Yr oedd yr ymadawedig yn aelod vn y Ty Cwrdd, Bethesda, ac yn 87 mlwydd oed. Di- amau fod Catherine Hughes vn un o'r rhai hynaf yn v plwyf uchod. Gadawodd ddwy ferch ar ei hoi, sef Miss Hughes a Mrs Hughes, Wesley-street. Rhodd- wyd hi i orphwys ddydd Mawrth yn Nghladdfa Gyhoeddus Amlwch, a chafodd angladd parchus. Huned mewn hedd.

BEAUMARIS. Y Bel Droed. -—Dydd Sadwrn chwareuodd y Bangor Celts glwb y dref hon, a bu y trefwvr yn fuddugol- iaethus gyda, tair "gorJ" yn erbyn dwy. Y Motor Cars.—Y ma.e Mr Hughes, Gwaith )oj wy, wedi ei benodi yn "manager" i'r cwmpeini uchod, a disgwylir y byddant yn dechreu rhedeg ar y 15fed o'r mis hwn. Angla.dd. — Prydnawn ddydd Mercher cymrrodd angladd y diweddar Miss May Ellen Davies le. Daeth eynulliad lluosog a pharchus yn nghyd, er fod yr hin yn hynod o wlyb ac oer.

BODEDERN. Y Gobeithlu.—Cynhaliwyd cyfarfod amrywiaethol y "Band of Hope" yma nos Iau diweddaf, yn Edeyrn Hall. Arweiniwyd gan Mr Hugh Jor.es, Einion Chwith. Cafwyd adroddiadau fel y canlvn "Dadl bechgyn y Band of Houe," gan R. Roberts, R. Parry, E. Jones, J. H. Roberts, J. H., G. W., a J. Rogers. Hefyd, cafwyd dadl gan Laura Parry a Dora Hughes, Howell a Walter Rogers, ao adroddiad ga.n J. Ed- wards. Cystadleuaeth canu 1, M. E. Hughes: 2, J. Edwards. E. Roberts oedd yn oreu am adrodd. I Am ateb cwestiynau ar hanes Samson 1, R. Parry; 2, J. Edwards. II. 1, E. Roberts. Araeth ddi- fyfyr 1, R. Roberts 2, R. Parry. Canwyd amryw I ddarnau gan Gor y Plant a Chor yr Aelwyd, dan arweiniad A. H. Rogers.—Ysgrifenydd

BRYNDU. MON. Marwolaeth Sydyn.—Taflwyd y lie uchod a'r am- gylchoedd i fraw boreu y dydd o'r blaen pan y taen- wyd y newydd fod Mrs Catherine Williams, gwraig Mr Owen Williams, Bryndu Isaf, wedi marw yn Felin Uchaf, ychydig bellder o'i chartref. Ymddengys fod Mrs Williams gan iached ag arferol y boreu hwnw, a tharawyd hi ag ergyd o'r parlys yn ei phen oddeutu deg o'r gloch pan ar neges yn y ffermdy uchod. Claddwyd ei gweddillion marwol ddydd Sadwrn yn Mynwent Capel M.C., Bryndu, dydd Sadwrn.

CAERGYBI. Cyngherdd.—Yn y Neuadd Drefol, nos Fawrth, cynhaliwyd cyngherdd gan weithwyr Mr William Williams, Tan yr Efail, i'r amcan o godi cronfa tuag at y clwb cleifion sydd wedi ei rfurfio yn ddiweddar yn mysg y gweithwyr. Cymerwyd y gadair gan Mr David Williams, C.S., ac arweiniwyd yn fedrus gan Mr Edward Williams, Mill Bank. Gwasanaethwyd wrth yr offeryn gan Miss Roberts, London-road, a Mr John Williams, Tan yr Efail. Cymerwyd rhan yn y cyngherdd gan Misses M. Jones, Lilian Wil- liams, Nellie Williams, Jessie Hughes, Lena. Roberts, Mri P. 0. Roberts, T. H. Owen, John Evans, Tom Williams, W. John Williams, Llew Ffraw, Eos Cybi, Llinos Ffraw, a'r Cor Meibion, o dan arweiniad Mr William Roberts. Gwnaeth VT holl gantorion eu rhan yn odidog, a throes y cyngherdd allan yn llwyddiant mawr mewn ystyr arianol. Drwg genyf nad oedd ymddygiad un dosbarth o'r dorf yr hyn fuasid n ddisgwyl. Buasai yn llawer Kaws i'r cantorion wneud eu gwaith pe y buasai mwy o dawelwch. Di- weddwyd drwy gydganu "Hen wlad fy nhadau." Y Cymdeithasau Llenyddol.—Yn Nghymdeithas Lenyddol y Tabernacl (A.), nos Fawrth, Mr R. Mon Williams yn llywyddu, cafwyd dadl frwdfrydig iawn ar "A ydyw priod-as yn fethiant? Agorwyd o blaid ei bod gan Mr William Davies, Vulcan-street. 0 blaid nad yw, gan Mr W. 0. Jones, Compton House. Cafwyd papyrau rhagorol, a siarad da gan amryw ar y ddwy ochr i'r cwestiwn. Ar y diwedd pasiwvd, drwy fwyafrif mawr, nad yw vr hen ddefod gysegr- edig yn fethiant hyd yn hyn beth bynag.—Yn N ghym- deitha.s Hyfrydle (M.C.), nos Ferclier, y Parch John Williams yn llywyddu, cafwvd dadl ar "Ai mantais fyddai cyfyngu cynrychiolaeth Seneddol, neu unrhyw swyddau eraill, i Gymry o iaith a gwaedoliaeth?'' Agorwvd o blaid mantais gan Mr Tom Roberts (Grwenerydd) o blaid anfantais gan Mr Ismael Jones, Thomas-street. Siaradodd amryw o'r aelodau yn afaelgar ar y ddwy ochr. a phasiwyd o blaid mai man- tais g>rda mwy-afrif bychan pan roddwyd y cWestiwn i bleidlais y cyfarfod ar y diwedd.

CEMAES. Mr Got, dymun.af gywiro adroddiad eich go- hebydd yr wythnos ddiweddaf yn nglyn a'r cyng- berdd yn y Village Hiaill Yn Re Miss lizzie Jones, Llangefni, dylasai fod yn Miss Humphreys (Llangefni), yr hon a ganodd yn dra swynol. Hefyd adroddwyd gan y Parch H. WiHiams (W.). Noe Wener, y 25ain cynfisol, cawsom ddarHth odidog ar "Seryddiaeth" gan y Parch T. Prit- chard, M.A., ficer Llanbadrig. Cafwyd gwybod- aeth a mwynhad mawr trwy garedigrwydd y ficer dysgedig a thwymngalon.

LLANDDANIEL. Marwolaeth Mr Thomas Marti-Boreu ddydd LluD, Rhagfyr 5ed, ar ol cystudd cydmarol fyr, bu farw yr hen frawd uchod, yn 78 mlwydd oed. Bu yn aelod a diicon ffyddlon a defnyddiol yn yr eglwys yn Cana, Llanddaniel, am gyfnod maith, ac yr oedd hefyd yn bregethwr cymera.dwy yn y cyfundeb Anni- bynol. Bydd yr angladd yn un anghyhoedd (private) ddydd Gwenor nesaf.

LLANDDYFNAN. Magic Lantern."—Y noswaith o'r blaen bu Mr Lawrence Williams, Plus Llanddyfnan, yn arddangos ei "magic lantern" ardderchog yn Ysgol y Bwrdd. Daeth Ilawer iawn yn nghyd, a theimlai pawb yn ddiolchgar i Mr Williams am y dret ysplenydd a gawsant.

LLANFACHRAETH. Ysgol Uwchraddol i Enethod Cymreig, Ashford.— Fel y mae yn wybyddus, bu Duces Albany ar ymwel- iad a'r ysgol uchod, a datganodd ei mawr foddhad yn yr oil a welodd yn y sefydliad rhagorol. Gan fod llawerV) ferched ieuainc o wlad Mon yn yr ysgol non, efallai mai nid anyddorol fyddai i'w rhiaint a'u perth- ynasau weled copi o adroddiad swyddogol awdurdod- au yr ysgol (yr hwn a ymddangosodd yn ein rhifyn diweddaf) yn nglyn a'r ymweliad brenhinol. Rhodd- wyd y copi o'r adroddiad gan y brifathrawes i Miss A. E. Price, Penyrorsedd, o'r plwyf hwn, yr hon sydd yn efrydes yn yr ysgol.

LLANFAELOG. Marwolaeth Mr Hugh Prytherch. — Gyda galar dwys y derbyniwyd y newydd prudda-idd am farwol- aeth y boneddwr uchod, yr hyn a gymerodd Ie yn ei breswylfod, 65, North-street, Abergavenny. Bu am lawer o flynyddau yn gweithredu dros gwmni y rheil- ffordd (London and North-Western) fel arolygydd yn adran y "signals," ac amlwg iawn ydoedd y dystiol- aeth fod y cwmni wedi gwerfehfawrogi ei wasanaeth fel y cyfryw gan iddynt roddi cerbydau neillduol er cludo ei weddillion marwol yn ogystal a'r teulu. a nifer o arolygwyr a swyddogion eraill o Orsaf Aber- gavenny i Orsaf Ty Croes. Nos Lun ymgasglodd tyrfa fawr yn Ngorsaf Abergavenny, a chychwynwyd y corph gan y Parch W. Sylvanus Jones, gweinidog Presbyteriaid Seisnig y lie, ac ar ol canu amryw hymnau pwrpasol gan y dorf cariwyd y corph gan nifer o'i ddiweddar weithwyr i'r gerbydres, tra y gweithredai nifer luosog o arolygwyr perthynol i'r cwmni fel gwarchodlu. Yr oedd yr olygfa yn hynod effeithiol a tharawiadol ac vn dangos yn eglur pa mor barchus oedd Mr Prytherch fel swyddog cyhoedd- ua ac fel Cristion a chyfaill. Yr oedd ei fywyd preifa.t yn ddilychwin, ao hefvd yn wir deilwng o'u hefelychiad. Ddydd Mawrth dracbefn, yn Ngorsaf Ty Croes, gwelwyd torf fawr mewn cerbydau ac ar draed wedi ¿yfod i gyfarfod v tren, a ffurfiwyd yn orymdaith i fynwent henafol eglwys "tjlwyf Llan- faelog. pan y gwasanaethodd y Parch E. R. Jenkins a. J. C. Jones yn wir deimladwy. Tra y cludwyd y corph o'r eglwys i'r fynwent chwareuodd Miss Wil- liams, y Rheithordy, y "Dea.d March," ac yna gosod- wyd y priod hawddgar, y tad tyner, y cyfaill ffyddlon a gwresog i orwedd mewn heddweh hyd foreu mawr yr Adgyfodiad. Duw a. fyddo yn nawdd i'w weddw alarus a'i blant hoff yn eu colled a'u profedigaeth lem. Yr oedd nifer a phrydferthwch y torchflodau yn tynu ein sylw yn neillduol. Sylwasom ar y rhai canlynol:—Double wreath, "A tribute to their be- loved inspector from his sorrowing workmen;" "From the inspectors and station-masters, London and North-Western Railway, Abergavenny;" "From his sorrowing widow a.nd children "His son and daughter (Mr and Mrs Plowman) "His grandson (Master W. H. Williams, Bryngwyn, Ty Croes) "From the Rev. Canon Williams. Llanfaelog Rectory;" Mr Robert Williams. Stockport; "The Presbyterian Church," Dr. Lloyd, Mr and Mrs Beveridge, Mr J. Jones, Belmont-road,Abergavenny Mr, Mrs and Miss Smith, Craven Arms, Salop Mr T. W. Beveridge, Wells, etc. Gadawodd weddw. mab a. thair merch i alaru ar ei ol. Heddweh i'w lwcll.

LLANFAIR M.E. Cyfarfod Adloniadol.—Cynhaliwyd yr uchod vn Nghapel y Bedyddwyr, nos Lun, Tachwedd 28ain. Cafwyd adroddiadau gan Mri John Roberts, Owen Roberts. Hugh Williams, Robert John Williams, David Williams, R. M. Owen, Misses Ellen Anne Lewis, Maggie Ellen Hughes, Annie Hughes. a Hueh Jones. Cafwyd can gan Mr Jabez Evans. Gwobrwy- wyd y Mri Owen Roberts am areithio yn fyrfyfyr. Owen Roberts 11, R. M. Owen am ddarllen darn heb ei atalnodi, a John Roberts am ateb gofyniadau a. roddwvd ar y pryd. Cafwyd cyfarfod difvr ac adeil- adol.-—T.

I, LLANFAIR P.G. Cymdeithas y Gwyr Ieuainc.—Nos Iau diweddaf, yn y Lecture Hall, o dan lywyddiaeth y Proffeswr J. Morris Jones, M.A., traddodwyd anerchiad gwresog a dyddorol can y Parch Gwynfryn Jones (W.). Llan- gcfni. ar "Lyfrgell y dyn ieuainc." Cynygiwyd diolchgarwch i'r areithydd gan Cvnghorydd John Williams, Pwllfanogl, ac eiliwyd gap Mr W. Pritchard. U.H. Dyma. t pdd agoriad y tymhor 1898—99 o'r gymdeithas uchod vn Llanfair. Hyder- wn y bydd yr ieuenctyd yn dal ar y cyfleusderau lawer svod yn cael eu cynyg iddynt yn ystod misoedd hirion ac oer y gauaf sydd o'n blaen, drwy gyson fynychu y eyfarfodydd. Yr Ysgol Nos.—Mae yr vsgol hon a. sefydlwvd rhyw bythefnos yn 01 ar ei chvnydd. Ymgyfarfyddir vn Ysgol y Bwrdd bob nos Fawrth a phob nos Wener. Arolygir y gwaith cran Mr John Owen (yr ysgolfeistr), a chynortbwyir ef gan v Proffeswr J. Morris Jones, M.A., a Miss Sarah WHliams (ysgol- feistres). Mae yr ysgol ar gynydd cyflym, ac yn rhifo, ni ddeallwn, oddeutu 80. Gwelir oddiwrth hyn fod tair noson o'r wythnos yn cael manteisio arnynt er addysgu a diwyllio yr ieuenctyd, ac nid hyny yw yr oil. Bob yn ail nos Iau cyferfydd. Cymdeithas Ddirwestol y Merched.—Yn nglyn a'r gymdeithas yma y mae "sewing class" o dan arolyg- iaeth Mrs Roberts. Craig Selvf, Porthaethwy. a Miss Sunamees Williams, 2, Maesydon-terrace, Llanfair. Bu lhryddiant rhyfeddol ar y dosbarth hwn y llynedd yn ei gysylltiad gymdeithas hon. swyddogion pa un yw Mrs Hugh Williams (Maeaydon), llywyddes; Miss S. L. Jones (Shop Uchaf), is-Iywyddes; Miss Louie Pritchard (Menai House), trysoryddes jliss E. A. Jones (Maeeydon Stores), yBgrifenyddest.

LLANFAIRYN GHORNWY. Priodas.—Boreu ddydd Mawrth. yr wythnos ddi- weddaf, gwelwyd arwyddion fod yna. rywbeth an"- hyffredin ar gymeryd lie yn vr ardal bon. Dyma'r dydd a ddewiswyd gan Mr Edward R. Roberts, Ty'n- lon, a Miss Kate Jones, Rhydwyn, i ymuno a'u gilydd mewn glan briodas. Daeth Mr Samuel Roberts, Cefn Helyg, Cemaes, yma. gyda cherbyd cauedig. (y ceffyl tt r cerbyd wedi eu haddurno) i gludo y priodfab a'i gyfeillion i gyfarfod a'r briodferch a'i chyfeillion. ac yna gyrasamt am Gapel Soar (B.), Llanfaethlu, lie yr unwyd y par ieuanc yn y cwlwm priodasol. Y parti priodasol oeddynt (heblaw y priodfab a'r briodferch) —Misses Williams, Merddyn, Llanrhyddlad G. A. Roberts, Ty nlon a E. A. Roberts, Cefn Helyg; a'r Meistri R. E. Roberts, Ty'nlon; ac Abram Hughes, T Canol. ("r ol gorphen yn yr addoldy, gyrasant yn ol am Lanfairynghornwy, a chawsant eu croesawu yma ac acw ar y ffordd gyda chawodydd o "rice" a hen esgidiau, yn enwedig wrth Bron'Castell, Ty'n- i°n. a'r Ystryd. Wedi cyrhaedd pen y daith, eistedd- asant i lawr i gyfranogi o wledd ddanteithiol ac ar- dderchog oedd wedi ei darparu ar eu cyfer gan Mrs Abram Hughes, Ty Canol. Heblaw y parti priodasol, cyfranogodd llawer eraill o wahoddedigion o'r wledd. a-c yr oedd pa^rb yn djmuno o galon hir oes a dvfodol disglaer i'r cwpl ieuanc. Ar ol y wledd, cafwyd areithiau doniol gan amryw gyfeillion. Y mae y par ieuanc wedi derbyn nifer mawr iawn o roddion pnod- asol. Boed bendith Ner ar eu rhan, Tra yma Jïl y byd Llwyddiant iddynt yn mhob man, j A gwaith i siglo'r cryd. —Cyfaill.

LLANGADW AIADR (Bodorgan). Cyngherdd.—Nos Fawrth cynhaliwyd cyng- herdd hjiiod Iwvddianus yn Ysgoldy CenedLaeth- ol y plwyf uchod. Er bod yr hin wedi profi TIl hynod anffafriol daeth cjTiulliad da yn nghyd, ac yr oedd yr ysiafeH yn orlawn o WTandawyr astud a neillduol dawel. Llar.wyd y gadair hyd yr ym- ykm Syr George Meyrick, Barwnig. a chaw- som yn mherson Mr Da.vid Williams, Drefri (un o lywodraethwyr yr ysgol), arweinydd deheuig a gwir ddoniol. Yr oedd y rhaglen yn un faith ac am- rywiol iawn. Agorodd MN Griffith Williamsj Trefeilir, y rha.n gyntaf o'r programme trwy roddi alawon ar y polyphon, }~r hyn a fwjuhawyd vn fawr, ac yna cafwyd devawd aT y berdemeg gan Lady Meyrick a Miss Meyrick, a rhoddwyd idd- ynt uchel gymeradwyaeth am eu perfformiad campus. Nesaf rhoddodd plant yr ysgol ber- fformiad rhagorol or ganta^vd "The Red Riding Hood's Rescue" (J. A. Broad). Crmérwyd i fyny y gwahanol gymeriadau gan y plant yn unig, gydag un eithriad, a rhoddodd y dorf iddynt "che" calonog ar y diwedd. Wele yr arwyr a'r cymer- iadau a bersonoJent:—Miss C. A. Morris, Mnll- traeth (y fain); Miss C. M. Jones, Tir Isaf (Red Riding Hood); Miss G. A. Thomas, Bryn Eglwys (buttercup); Master O. Jones, CasteH (blaidd); Master Thomas Looms (Robin) Master A. G. ) Smith (rhosyn) a Mr R. H. Thomas, pocrtman (coedwigAvr). Oafwyd yn nesaf y phonograph gan Syr George a Lady Meyrick, ac yr oedd y caneuon digrifo! a'r dywediadau doniol yn oreu hwyl ang- hyffredin, a rhoddtsyd i'r ddau urdda&ol, pa rai eydd bob amser yn barod i gynorthwyo pob achos cla, fanllefau o gymeradwyaeth. Rhoddodd Miss Meyrick adroddiadi rhagorol o'r "Fakenbam Ghost," a dilynwyd hi gydag adroddiad swynol iawn gan Master Richard Owen Meyrick. Galwyd ar y Parch W. A.rthur Williams (curad-mewn- gofal) i ddweyd gair yn yr "intervaJ," a rhoddodd y gwr parchedig ychydig hanes hynafiadd y bonedd- wr oedd yn y gadair, yr hwn sydd yn ddisgynydd uniongyrchol o Syr Francis Drake a Gruffydd ab Cynan, a chafodd Mr Arthur Williams dderbyniad gwresog iawn. Yn yr tail ran rhoddodd Mrs G. Williams amtryw claw on gyda'i hofferyn per, y polyphon; hefyd cymerwyd rhan gan y dadgedn- iaid canlynol, sef, Mrs Maurice Price, Llangefni, Meistri E. D. a J. R. WilEaims, Tyddyn Hwrdd, a'r Meistri J. B. Williams a Rayner, Bangor. Canodd Mrs Price mor dda nes enill uchel gymer- I adwyaeth bob tro yr ymddd. Yr oedd y Meistri WiHiams, Tyddyn Hwrdd, yn eu hwyliau goreu, ac er na cbaniateid "encore,' oherwydd jrieithder y rhaglen1, bu gorfu arnynt adl-ganu T ddeuawd "P>eti Wyn." Ma^'r tri uchod wedi ymddangos ar y U-wyfan yn fyrych yma, ond y TKiawit mor boblogaidd ag erioed. Doiiiol dros ben. 1 oedd caneuon digrifol y Meistri W illiams a Ray- I neT Bangor, "in chairtaatier," a disgwyliwn eu clywed eto yd fuan. Y cyfeilyddion oeddynt. Miss I Williams, Tyddyn Hwrdd, a Mr E. G. Thomas. Cynygiwyd diolchgarwch i bawb a gymerasant ran gam. Mr D. Wiliiiams, Drefri, yr hwn a ddywed- odd fod ytn ddrwg gamddo nad oedd y Parch p. Thomas, rbeithor, yn breeenol, ac yn dymuno iddo adiferiad buan i iechyd, a chefnogwyd gan Mr T. Prichard, Llwvdiarth Esgob, a derbyniwyd yr oil brwdfrydedd. Diweddwyd trwy gyd- ganu VI Anthiem Genedilaethol. Y r oedd yr elw yn myned tuagait yr yl ddyddiol.

LLANGEFNI. Eglwys y Piwy-f.—Y Sul diweddaf pregethodd y Parch D. Jones, Penmaenmawr, yn y boreu a'r hwyr, i gynuHeidfaoedd mawrion, yn enwedig yn yr hwyr. Mwynhawyd ei bregethau grymus yn fawr, a theimlad llawer o'r aelodau ydoedd v byddai yn ddymunol iawn cael rhagor o newid pwlpudau yn mhlith ein clerigyvr. Diau y byddai cyfnewid doniau weitliiau o les cyffredinol. Eisteddfod GadeLriol y Nadolig.—Da genym ddeaH fod rhagolygon yr Eisteddfod hon yn gwella yn ddyddiol. Fel y gwelir mewn colofn arall cynhelir hi yn Neuadd y Farchnad ddydd Llun (Boxing Day), y 26ain cyfisol. DeaHwn fod enwau yr ymgeiswyr yn yr oil o'r cystadleuaetliau yn dylifo i mewn yn ddvddiol, ac ni fydd ond eisiau tywydd braf i wneud vr "Eisteddfod yn llwyddiajius. Mae yr ysgrifenydd "gweithgar (Mr W. O. Griffith) a'r pwyllgor yn gwneud gwaith campus, a hyderir y coronir eu hym- drechion a llwyddiant digymysg. "Gelyn ein Gwlad."—Yn nghyfarfod Cymdeithas Ddiwylliadol Ebenezer a gynhaJiwyd nos Fawrth, y Parch D. Gwynfryn Jones yn y gadair, darllenwyd papyr ar y t-estyn uchod gan Mr R. Lloyd, Ysgol y Bwrdd. Y diodydd meddwol oedd y gelyn yr ym- drinid arno, ac arweiniwyd v gymdeithas i weled ei anrhaith a'i ddinystr ar y wlad o'r burned ganrif cyn Crist i'r eilfed ganrif a'r bymtheg. Yr oedd yn bayvr manwl a gwir alluog, a chafwyd sylwadau pellach arno gani y Cadeirydd, y Mri G. Jones, Caradoc Villas R. H. Roberts, 0. E. Jones, Boder- wydd; ac E. H. Thomas, Llythyrdy. a'r oil yn teimlo'n ddiolchgar i Mr Llovd am ei lafur. Fawrth nesaf ceir papyr gan un o'r aelodau ar y testyn amserol "Y safle briodol i'w chymeryd yn nglyn a'r J Sabboth." Diau y eeir gwledd.—Aelod. Cymdeithas Lenyddol Moriah.—Nos Wener di- weddaf, dan lywyddiaeth Mr O. Williams, Pen'r- orsedd, cafwyd dadl ar y testyn "A ydyw dweyd an- wiredd dan unrhyw amgylchiadau i'w CjTnerwyd yr ochr gadarnhaol "an Mr J. Jones, Shon ewydd, ¡Ù nacaol gan Mr E. Jones Evans. Cafwvd papyrau rhagorol gan y ddau. Cymerwyd rhan yn v ddadl gan Miss Mary Jones, Regent House; Meistri W. Williams, T. Jones. G. 0. Williams, Ellis Jones. J. Davies,W. \VilIiams,Mona House ;J. R. Williams. E. M. Roberts, H. Hughes, T. Edwards, A. J. VÇU- liams, R. Davies, ac eraill. Yn y rhagolwg am v cyfarfod hwn ofnid mai un lied oer a difywyd a fvddai oherwydd v testyn, ac mai i fesur yn unochroc y byddai y ddadl" ond yn hyn fe n siomwyd o'r ochr oreu, gan fod y ddwy ochr yn cael eu dadleu yn bur wresog gan v'brodyr, yn frrmair.t felly nes yr aeth yn bur frwdfrydig ;"fel y tybid mai doeth fyddai cael noswaith yn rhagor gydn r ddadl, gan nad oedd ar- wvddion trai o gwbl, ac y mae yn debyg mai felly v bRSai, onibai y byddai i hynv dd'rysu ein rhaglen. Yr oedd hwn yn gyfarfod eithriadol dda, yn ansawdd v dfJdlenon a nifer y dadleuwyr. Lion gyf arch wn y brodyr a, gymerasant ran am v tro cyntaf. a hyny mor rhagorob Ewch rhajjoch; ac yn neillduol y chwaer. sryda'i sylwadau pert. cran obe thio y bydd i eraill ddilyn ei hesia.mp1. Ar y diwedd. credai pawb mai v gwir ar bob amgylchiad yw y rheol iawn i fywyd.—Monwr. Ciniaw Blynvddol y Mri Crone a Taylor.—Ddydd J fJU diweddaf cynhaliwyd ciniaw blynvddol y Mri Crone a Taylor, Sutton Oak, St. Helens, i'w cwsmer- iaid yn Mon yn v Ship Hotel. DnMh nrmni mawr yn nehvd, a darparwyd gwledd ardderchog iddynt gan Mr a Mrs Williams. Yn mhbth eraill yn bres- enol VT oedd y Mri Joseph Griffiths, Rhosbothan,Gaer- wen," prif gynrychiolydd y ffirm yn Mon a'r goruch- wylwyr canlynol :—John Roberts, Bodgyndat BryB- tee William Roberts, Pen-y-Bryn, Dulas Tbwlras Roberts, Bryngwran; Francis Hughes, Caemawr, Beaumaris;, John Lewis, The Smithy, Llanerehy- medd; ac Evan Williams, saddler, Llangefni, Edrychid ar ol cysur y gwahoddedigion hefyd gan Mr E. R. Thomas. trafaeliwr y ffirm, a boneddwr arall I na. chawsom ei enw. Yn ystod y gweithrediadau gwnaed enwau enillwyr gwobrp.u T ffirm fel v ca.nlyn —Class I. (Silver tea service) 1. E. W. Parry, Cremlyn Farm, Beaumaris, gydDo chnwd o 47 tow pot), Mr Griffith, Heallys Fawr, Ty Croes S JL /K. V- 24 Ibs" nawb yr arW dda, a tbeimlant yn ddiolchgar i Mri Crone *a TaykJ am eu caredigrwydd. J?^afho1 yr Athra^on.— Cynhaliwyd cyfarfod cyffredinol canghen leol Mon o'r undeb uchod prydnawn ddydd Sadwrn yn yr Ysgol Sirol, vr hon a roddwy yn garedig at wasanaeth yr aelod"au gan ^V^8' (M' Prifathraw. Yn ab«enoideb y lljwAdd (Mr 0. Roberts, Caergybi), cvmerwvd y gadair gan Mr R Davies, Llangefni (yr "is-Wdd). edi darilen a chadarnhau cofnodion y cyfarfod di- weddaf yn Nghaergybi, enwyd Mr J. Cadwaladr, ifestmiog, am y swydd o ls-lvwydd Undeb Dosbarth Orogledd C>Tnru. Galwyd sylw y cyfarfod at aclios isgoi Avcliffe (Darlington), a chymeradwyvvvd gwaith y Pwyllgor Gweithiol vn y mater vma vn gynes. Peth amser yn ol diswyddwyd ysgolfeistr" y lie hwn, ond gan fod yr undeb i ba un y perthyna vn credu ei fod yn cael cam, cawsant- ganiatad i adeiiadu ysgol arall yno, yr hon sydd y-n awr wedi ei gorphen, ac yn derbyn cefnogaeth y rhan fwyaf o rieni vr ardal, gan adael JT hen ysgol bron yn wag. Mae yr ysgol oowydd dan ofal cyn-feistr vr ysgol arall. Gwnaethpwyd casgliad yn y cyfarfod tuag at v mudiad hwn. Pasiwvd yn unfrydol fod cais yn cael ei wneud at y Cynghor Sirol y-n anog iddynt sefvilu dosbartliiadau mewn addysg grefftwrol yn y er budd yr athrawon ac eraill. Dywedwyd mai Mon oedd yn awr yr unig sir yn Ngogledd Cymru, os nad yn Lluegr a Chymru, lie nad oes darpariadau fel nyn yn cael eu gwneud, a theimlir ga.n bawb sycfd vn cymeryd dyddordeb mewn materion addysgawl fod yn hen bryd i'r Cynghor Sirol ddilyn esiamplau. byrddau eraill yn y cyfeiriad yma. Penderfynwvd f°d y gymdeithas i wneud ei goreu i geisio cael athrawon elfenel yn gynrychiolwyr ar Fwrdd Llvw- odraethol Sirol yr ysgolion eanolraddol a'r byrddau lleol, ac awgry-mwyd enwau ymgeiswyr cymhwys. De^-iswyd Mr R. Davies, Llangefni, yn llywyad* a. Mr Jones, Llanfaelog. yn is-lywydd am y flwyddyn ddyfodol. Ail-etholwyd y Mri D. Pryse Jones bwrch), — Oldfield (Llangaffo), ac R. Lloyd (LIan- gefni) yn ysgrifenydd, trysorydd, a gohebydd. Pasiwvd fod yr ysgrifenydd a'r llywydd i gydweith- redu gyda.g athrawon y Deheudir i hyrwyddo ym- geisiaeth Mr Tom John am y swydd 0 is-Jywydd yr Undeb Cenedlaethol. Dewiswyd y rhai oanlvnol i gyniychioli y gymdeithas yn nghynadledd yr undeb yn N ghaergrawnt. yr hon a gynhelir v Pasg nesaf :— Miss Jones (Caergybi), Mri — Griffith (Llanerchy- medd), — Matthews (Porthaethwy). Willinm Uwen (Beaumaris), D. Taylor ac R. Lloyd (Llangefni). Cafodd cynygiad yn ymdrin a.? unffurfiaeth arholiadau am ys^foloriaethau yn mrlyn a'r ysgolion canolradd ei ohirio. Penderfynwyd cynal y cyfarfod nesaf Mhorthaethwy. Ar derhm v cyfarfod cyfranogodd pawb oedd yn bresenol o de rhagorol a. ddarparwyd gan athrawon dosbarth L!an_refr.i. Parotowyd y te gan Miss Jones. Gwalia House, ac y mae canmoliaeth uchel yn ddyledus iddi am hvn. Yr oedd athrawon yr ysgol sirol yn bresenol yn v rhan yma o'r gweith- rediadau trwv wahoddiad* y gymdeithas. anerchiadau ar ol y te gan v Mri D. Prvse Jones, W. Owen, R. Davies, S. J. Evans, ac L. Scott.

LLANRHYDDLAD. Nos Fercher, y 50ain cynfisol, cynhaliwyd cyng- herdd amrywiaethol yn Ysgoldy y Bwrdd y lie uchod. Elad yr elw Gapel Siloh (A.). Y mae y frawdoliaath yn pTynu'r tir sydd o dan y capel. Yr oedd y lie yn orlarwn o bobl, ac ni weitioin. erioed dorf yn ymddwyn mor weddaidd ag ystyr- led fod y Hw^-fan yn rhy isel o lawer i wneud chwareu teg a'r dorf oedd yn nghwr pellaf yr adeilad eang. Llywyddwyd y cyngherdd gan Mr Henry Williams, Oromlech, ao arweiniwyd yn hwyliog gan Rhydfab, Cemaes. Wedi anerchiad svnwyrlawn ac i'r pwrpas gan y Hywydd, arwein- iwyd yn mlaen ahaglen ganlynol: —Uaawd- a.u, adroddiadau; etc., trwy y gramophone gan Mr J. W lllumus, Cwtybont ,yn ardderchog; offeryn perffedthiaf a glywsoon eto. Alawon ar y delyn gan Telynor Gwalia. Anerohiad barddosiol gan ya arweinydd. Adroddiad gan y Parch H. WiHiams (W.). "Y Quinine Bitters," gyda hrwyl. Deuawd, "Peidiwch gofyn i mi ganu," Miss Owea a Mr Hugh J ones, RhosyboL Amrywiaeth trwy ? gramophone. Dyma englyn difyfyr yr arwein- ydd — Peiriant o lafar parod—grym a phwyll Gramophone sydd hynod; A pbur i'n clyw offeiyn clod— Dyfais i ddweyd heb dafod. Can serch delyn gan Mr Hugh Jones. Dyma'r canwr goreu glywsom gyda'r tanau. Cam, "OaaiwyH fy Hygad wyt ti," Miss Owen, Rhosy- bol. Adroddiad, "Y Valentine HyH," y Parch, H. Williams. Alawon Cymreig ar y delyn gan Tel- ynor Gwalia. Amrywiaeth trwy y gramophone. Talwjd diolchgarwch i bawb oedd yn gwaeaai- a-ethu gan y Parch Mr Owens, ao eiliwyd gain Mr Hughes, Ty iludwal Adroddwyd yr englyn hWll i'r llywydd gan yr arweinydd: — Heb ameu dim pe deuech—at ed ddtxr Eto'i ddawn a gaffech Auip bunoedd a dderbynieob A grym o law y Groru-lecb Yr oedd y cyngherdd yn Hwyddiant perffaiih yn rnbob ystyr, a poolwb w-edi eu boddhau yn fawr.— Un oedd

LLANWENLLWYFO. Drwg genym gofnodi marwolaeth Mrs WHliams, gweddw y diweddar Mr H. Williams, Glanymor. yn I y plWJ-f uchod. Ycnydig amser yn ol yr oeddym vn cofnodi marwolaeth ei hanwvl briod. Yr oedd Mrs Williams yn wraig rinweddol, ac yn gymeradwy iawn yn ei hardal. Gallwn dàywedyd fod gan bawb air da iddi,ac yr oedd yn Eglwyswraig ffyddlawn. Dydd Sadwrn, am ddau o'r gloch, cymerodd ei hangladd Ie, pryd y gweinyddodd y Parch J. E. Williams ar yr achlysur. Codwyd y canu yn y ty ac yn y fynwent gan Mr Hughes, Castle-square, Pensarn. Chwareuwyd yr offeiyn gan Miss Williams, Rheithor- CVdymdeimlir a'r teulu vn eu profedigaeth.— Dewi.

PORTHAETHWY. Cynghor Dosbarth.—Cynhaliwyd cyfarfod miaoL y Cynghor uchod nos Lun, dan lywyddiaeth Mr R. G. Thomas, Y.H. Yr aelodau eraill yn bres- enol oeddynt: —Dr. WiHiams, Mri T. Roberts, J. Williams. J. Davies, G. Hand, G. Williams, H. Thomas, R. Abbott Jones, W. Jones, and W. R. Jcxaes.—Oddiwrth adroddiad y Pwyllgor Arianol ymddengys fod y swm o £20 148 wedi ei yn ystod y mis ar y gwahanol ffyrdd yn y dosbarth, a'r swm o £123 6s 9d o'r dreth wedi ei gaeglu.— Sylwodd Dr. Williams, cadeirydd y pwyllgor, mai cyfanswtm y gost yn nglyn a'r ianfa newydd fwr- iadedig oedd £402, ac mewn atebiad i Mr Thomas Roberts, dywedodd nad oOOJd. ond un bil i dd'od i mewn eto. Argymheliai y pwyllgor i'r Cynghor gydnabod mewn ryw fodd y gwaith caied a wnaed. gan Mr Hughes, y clerc, pan oedd cwestiwn y lanfa dan sylw.—Mabwysiadwyd vr adroddiad.— Adxoddai Dr. Fraser, y swyddog meddygol, ma-Ï nifer y gtnedigaethau yn ystod y mis oedd pedwar; a nifer y marwobietihau. tri.—Dar'IenocLd Mr W. R. Jon-cs adroddiad y Pwyllgor Gwylio (Watch Committee), yr hwtn vi gymeradwyai fod W. Wil- liams, Monrit Pleasant, i gael ei apwvntio i oleu r lampau ar yr heolydd.—Galwodd Mr Geo. Hand sylw at gyflwT difritol Well-street, a barnau y dyb: y Cynghor gymeryd y mater i fyny.—Mab- wysiadwyd adroddiad y pwyllgor.—Yr oedd yr archwily'dd, Mr W. Griffith, Colwyn Bay, wedi anfon ei adroddiad am, y flwyddyn yn diweddu I Ma-wi'th 31ain mewn. Dangosai'r adroddiad mai cyfanswm y derbyniadar.1 oedd £1309 19s 7, o'r liyn yr oedd! £346 wedi ei dderbyn odddwitli fer.- thyeion. tSwir. y taiiadau oedd £1327 4s 5c, ac yr- oedd yno weddill yn ffafr y Cynghor o S55 8s 8c. Yr oedd yn dda ganddo ddatgaoi a fodd- lonrwydd ar y dull yr oodd y Hyfrau yn cael 6U cadw.—Apwyr.tiwyd pwyllgor i y sty Tied yr ad- roddiad.—Derbyniwyd Uythyr oddiwrth Mr W. Evans, Plas Ijl:<nsadwrn, yn golw sylw y Cynghor at droed sydyn oedd ar yr beol yr. y He hwnw, ac yn dweyd fod aimiryw ddamweiniau eisoes wedi cymeryd lie.—Pasiwvd i ofyn i Mr David Owen, cyfreithiwr, Bangor, gyflwyno i'r Cynghor holl (idocumenta ydynt )"11 ei feddiant ef o berthynas i'r hyn a wnaed gan yr hen Fwrdd Llywodraeth Leol pan oedd cwestiwn Pont y Borth dan ea hystyriaeth.

Cynhalivyd trens-holiad yn Ngwrecsam dydd LInn ar gorph Frank Allen, 60 mhvydd oed. Rhoddwyd tvstioheth gar. Thomas Evans perwy] iddo gyfar- fod ag Allen tua deg o'r gloch v nos, Tachwedd 19eg, yn ymyl gweithfeydd y Ffrwd. Ar ol ei glywed yn gwaeddi, aeth y tyst i chwilio am dano. a chanfydd- odd ef "n yr afon Aluti. Yr oedd yn riywyll iawn ar v pryd, ac vr oedd yn anjllwir ma' syrthio 1'1' afon ddarfu Allen, a disgyn ar^raie. Derbyniodd niweid- iau a brofasant yn angeuffl iddo. Dychwelwyd rheith- farn o farwolaeth ddsovweitiioL

Blinir y Ffranced gan y ffaith nad yw poblogacth eu gwlad hwy yn cynyddu i'r un graddau ag eiddo p-wledydd eraill. Cyfartaledd y genedigaethau yn Ffrainc yw 22 y fil; tra y vn 38 y fil yn Germani, Awstria, ac Ital; a. 33 y fil yn Mhrydain Fawr.

GWEDDI AM ADFERIAD MEIRLA.DOG 0 jf GYSTUDD. Tydi, O! haul mawreddog, .Tra'n teithio'r r.ef uwchben, Tymhera dy belydrau, Pan wel'di Gymru Wen Dim gormod na. rhy 'chydig 0 wres na ollwng di. Oherwydd fod Meiriadog Yn glaf, 0 clyw ein cri. A thithau'r mor cynddeiriog 0 amgylch Cymru dlos Bydd dawel, paid a rhuo, Na symud ddvdd na nos. Mae'r hen wr cu mewn angen Tawelwch tra yn wael, Am hyny, gwrando'n gweddi, Tydi. O eigion hael. 0 hafaidd Bwynt y Dehau Gorchymyn di, v Lloer, I awel dyner ddyfod Yn lie y rhew-wynt oer, I grwydro yn wastadol Yn ol a blaen trwy'r fan Lie mae Meiriadog anwyl Dan gystudd mawr yn wan. Ust, ust, 0 fwyalch anwyl, Rhy chwerw yw'th acen gref, Benthyca gan y llywarch Ei acen dyner ef, A clian ryw felus alaw Yn nghlust Meiriadog wan, Rhydd hono adgyfnerthiant I'w ysbryd yn y fan. 0 bydded i ryw an fel O'r nefoedd ddod i lawr, I gasglu peraroglau Holl flodau'r ddaear fawr, A'u tywallt oil ar Lanfair Er mwyn ein bardd sy'n glaf, O Dduw! rhag iddo wywo Rho' fenthyg iddo'r haf. O Feddyg Mawr dihafal .Er mwyn ein hiaith a'n gwlad Adfera i'n llenorion Eu hathraw mawr, eu tad; Er mwyn y dysg svdd eto Yn gudd'n enaid hardd, Er mwyn ei anwyl hunan, Adfera ini'n bardd. Candia, Creta. 19/11/98. WIL IF AN.

I Llys Manddyledicn Llangefni. Cynhaliwyd y llys hwn ddydd Mawrth, gerbron ei Anrhydedd Syr Horatio Lloyd, barnwr.— Gofynodd Mr R. A. Griffith am ddadsefydliad y | baitneriaeth i^hwng Owen Owen, Tanybrj'n, Uau- erehyrmood, a Thomas Owen, gynt o Bryn Owen, IJan erehymedd, ond yn awr o Johannesburg, De- I heudir Affrica, dau frawd. Dywedai Mr Griffith fod y brodyr yn bartneriadd fel seiri, ond aeth ThcnDafi Owen yn ofer, ac nid ymddangosai i gym- eryd umhyw ddyddordeb yn y busnest Yr oedd I O. Owen wedi derbyn tri o lythyrau oddiwrtho o Joiiaainesburg. Yr oedd y dyledion dros 400p. Apeliai am ddadgysylltiad'y bartneriaeth. ac fod yr ystad yn cael ei gosod yn nwylaw y Derbynydd Swyddogol.—Wedi i Owen Owen rodditystioIaeth ategol, caniataodd ei Anrhydedd yr archeb, a phenodwyd1 Mr W. J. Parry, Coetmor HaJiI, Beth- esda., yn dderbynydd. Miss J. H. Adeane, Llanfawr HaU, Caergybi, a hawliai oddiar Joseph Evans, grocer, Caergybi, a chadeirydd y Oynghor Dinesig, 50p o iawn am dresmas, ac am archeb i'w orfodi i beidio tresma,su drachefn.—Ymddangosai Mr J. Herbert Williaims (yn cael ei gyfarwyddo gan y Mri J. Lloyd Griffith a Williams) dros Miss Adeane a Dr. Thomas, Lerpwl (yn oael ei gyfar- wyddo gam Sir J. E. Prichard) dros y diffynydd, yr Ihwn a Ihawliai iawn am niwed y dywedid oedd wedi ei wneud gam Mir Evans i wal o eiddo Miss Ad'eane.—Dywedodd Mr Williams ddarfod i Miss Adeane, yn 184, brynu darn o dir rhwng Black Bridge, Caergybi, a'r Edinburgh Castle. Yn fuan ar ol y pwrcas, rhoddodd Miss Adeane "fencing" 0 amgylch ei beiddo, gyda "corrugated iron" cbw e' troedfedd o uchder. Dywedid fod Mr Evans wedi iiiweidio y "fencing" yn ddiweddarach, a thrwy hyny wedi tresmasu.—Rhoddwyd tystiolaoth ateg- ol gan Mr W. E. Jones, Graag, Llamfair P.G., a Mr Mark Jones, goruchwyliwr Miss Adeane.'— Dros yr amddiffyniad dadleuai Dr. Thomas fod Mr Evans wedi cael archeb yn rhoddi y ffordd iddo, AI phasiwyd ei blaniau gan y Cyncfhor Dines- ig, ae yr oedd Miss Adeane, wrth geislo dangos fod Mr Evansi yn dresmaswr, weda. tresmasu ei hun. Yr oedd ei ghent wedi prynu y tir yn 1894, ao hawliai y ffordd er cyfleusdra tenantiaid y —Ar ol gwrandawiad maith, a dhael tystiolaeth gan y Mri Joseph Evans, Jas. Cornish, a Robert Jones, y ddau o Gaergybi, rhoddodd ed Anrhyd- ) edd ddyfarmiad o blaid Evans ar yr ilmwf, ond ataliai .ei ddvfarnki" ar y gwrthhawl.-Y Tan Diweddar yn Lledw: ;an.—Hawliai Thos. Huglies, Bridge-stioet, Liang ifni, iawn oddiar y Proffeswr T. Winter, o Fferm Coleg Gogledd Cymru (sef Lledwigan), aim gyflog, yn ol swHt yr awr, am gynorthwyo i ddiffodd y tan ddigwyddodd yn Lled- wigan yn Awst.—^Ymddangosai Mr J. Hamer, Caernarfon a Llangefni, dros y gofynvdd a Mr W. Cadwaladr Daviæ, Llundain (yn cael ei gJ-far- wyddo gan Mr J. Glynne Jones, Bangor), dros y Proffeswr Winter.—Dywedodd Mr Hamer ei fod yn ymddangos mewn lleg o achosion, yn cyn- ryobioli 71 o bawlwyr, yu erbyn y Proffeswr Winter, am wasanaetb a roddisant adeg y tan a dorodd allan yn Iiledwigam ar ddydd Gwener, y 26ain o Awst, ac a barhaodd hyd y dydd LIllil dilynol. PeHebrwyd am Dan Frigad Bangor, gan Mr Winter, a ohyrhaeddaisaint Lledwigan gyda'u peiriant oddeutu chwarter i dhweob a dechreuas- ant weiithio oddeutu chwech o'r gloch. Yr oedd nifer o ddynion yno cyn i'r frigad gyrhaedd, a chynorthwyasant i atal rhwysg y tan. Pan ddaeth y tan-ddiffoddwyr galwyd ar nifer o ddynioox i bympio dwfr i'r peiriamt. Patrusa.ant beth, ond pan ddeisyfwyd arnynt fyned i bympio gan Mr Priestley a/r Proffeswr Winter, aeiibanit wedi i'w henwa.u gael eu cymeryd i lawr. Gofynasaait faint fyddaa y tal, a dywedodd WiHiam Jones, is-gadben Brigad Bangor, y caent swllt yr awr. Parhasant gyda r gwaith hyd foreu dramoeth. Pympient am chwarter awr, a gorphwysent am chwarter awr, ac felly drwy y nos, a ithranoebh. Daieth Brigad Beaumaris i gymeryd He y Bangoriaid ddydd Sadwrn ac arosaisant hyd oies i Faingor gymeryd eu I lie nos Sadwrn, ac feUy gweithient hyd haner dydd Llun.^ Tr unig gwesitiwn fyddai gan ed Anrhyd- edd i'w benderfynu ydoedd paithed faint y tal oedd yn ddyledus i'r gweithwyr hyn. R'hoddodd nifer yr oriau y bu amryw o'r bawlwyr yn pympio, rhai am o 57 i 31 o oriau. Byddai iddo alw tvsb- ion i brofi fod y Proffeswr Winter wedi addaw swllt YT awr iddynt.—Dywedodd; Mr Davies yr ofnaa fod ei gyfaln dan ganvargraph parthed yr oriiau oherwydd Jiawiiai rhai am fwy o oriau nag a rodJd.1:'a.nt :ub y altJh. ddyfod I ddeafltwnaetb ar fater yr oriau, os byddai 1 W Anrhydedd yn gyntaf ddweyd faint ddylid yn rhesymol ed dalu, a'r hym a dybid yn deg. Wedi cael tyRtiolaetlhau gan Mr William Jones, is-gadben Brigad Bangor, yr hwn a ddywedai mai'r tal cyff- redin mewn tanau y bu ef yn oedsio eu diffodd yd- oedd Is yr awr. Mewn "tan yn Nbroborth, yr hwn a barhaodd am 42 o oriau, talwyd Is yr awr i 45 o ddynion, a ohawsant fwyd; yn yr Alma Vaults, yn Mangor, talwyd Is yr awr i naw o ddynion; yn Hirdrefaig, rai blynyddoedd yn ol, talwyd Is yr awr i'r cynortbwywyr, ac felly'hefyd yin Tyddyn Isaf. Yn ol rheolau Tan Frigad Ban- gor, dyna ydoedd y tal cyffredin. Pan ddywed- odd hyny wrth y dynion, yr oedd dan yr argraph mai'r Cwmni Yswiriol oedd i daJu, gan mai'r cwmniau Ihyny a dalent iddynt hwy bob amser. —Rhoddwyd tystiolaerth i'r perwyl fod y Proffeswr Winter wedi addaw swllt yr awr iddynt gan John Peacock, Thomas Gerrard, John Jones, Owen Hughes, yr oil o Langefni a William Owen, gwas ffarm, Nant Newydd.—Yn ei anerchiad mewn am- ddiffyniad, sylwodd Mr Davies mai egwan iawn oedd y dystiolaeth.. Pe giehvid air awdurdodau y fferm i dalu y symiau ofynid gan y dynion byddai raid iddynit dlailu rhyw 370p, tra DIad. oedd gwerth y gwair a losgwyd eithr 250p. Yr oedd Brigad Bangor wedi oodi y pris eathafol o lOlp, tra nas gofynai Brigad Beaumaris ond am 35p. Yr oedd- ynt wedi talu 26p asm fwyd i'r helpwyr, ac wedi talu iddynt eisoes 5p mewn arian. Yr oedd yn dda ganddo ddeall fod oddeutu 170 o ddynion a bechgyn roiaajit gynorthwy wedi gwneud hyny heb ofyn dim tal.—Wedi i'r Proffeswr Winter roddi tystiolaeth, yn ystod pa un y gwadai yn bendant ei fod wedi addaw swllt yr awr, rhoddodd ei An- rhydedd ddyfarniad o blaid y gofynwyr aim 60 yr awr.

ABERFFRAW. Mae clod mawr yn deilliaw i Gynghor Plwyf y lie uchod am y gwelliantau y maent wedi eu gwneud yn y pentref hwn. Fel ffrwyth o'u hymdrechion sefydlwyd yma. yr wythnos ddiweddaf swyddfa'r pellebyr (telegraph office), yr hyn beth & fydd yn gaffaeliad mawr i'r pentref a'r gymydogaelh yn gyffredinol.—Gohebydd.