Y Clorianydd

i Agcriad y Senedd. Dydd Mawrth agorwyd y pumed tjmhor o 14eg Sonndd ei Mawrhydi trwy Ddirprwyaeth Fren- hinol. Yr Arglwydd-ddirprwywyr oeddynt yr Arglwydd Ganghellydd, Iarll Hopetoun, larll Coventry, Arglwydd Balfour, ac Arglwydd James o Hereford. Yr oodd aelodau Seneddol wedi dychwelyd i "Westminster i ail ymaflyd yn eu gwaith. Y cyn- taf i groesi trot hwy'r ty ydoedd Mr J. C. Macdona, Ceidwadwr, ac aelod dros Rotherhithe, aeth i mewn am un o'r gloc-h y boreu, a'r nesaf ydoedd Mr Ascroft, aelod dros Oldham. Mr Asoroft, mae'n debyg, fu yn dal yr anrhydedd o fod y cyntaf i fewn am rai blynyddau. 0 un i lID chwy ddwyd y nifer, ac erbyn deg y boreu yr oedd 26 o gefnogwyr y Prif Weinidog, a 20 o'r W rtli- blaid yn eu &eddau yn barod i ddeohreu gweithio. Affn han-er awr wedi de- aeth y Sergeant-at- Arms, a nifer o'r Beefeaters, i lawr i ystafelloecid isaf y ty, er mwyn dwyn allan i oleuni dydd rai 0 ddisgynyddion bechgyn Brad y Powdwr Gwn. Oddiar amser y Brad y mae yr archwiliad hwn yn caoi ei wneud, ond ilit givybod nad oedd neb o ach Guy Fawkes yn ymguddio yno. Erbyn canol dydd lroie(id oddeutu 100 o. aelodau wedi sicrhau eu hoff seddau. Am chwarter i ddau daeth y Llefarydd i mewn a chymerodd ei sedd. Darllenwyd y gweddiau, ac yna. cafwyd ymdaith o'r aelodau heabio i sedd y Llefarydd a bu yno ysgwyd (twy- law. Wedi'r ysgwyd dwylaw, daeth cludvdd r "Wialen Ddu i orchymyn presenoldeb pawb yn Nliv Tr Arsrlwvddi. Wedi ychydig seibiant, gwnaeth y Llefarydd, yn oael ei ddilyn gan v Rhingyll Arfau, a nifer liosog o aclodau y Ty Isaf,eu hymddangosiad wrth y Wedi hyny, hysbys»dd yr Arglwydd Ganghell- ydd, yn y ffurf arferol, nad oedd hi yn gyfleus i'w Mawrhydi fod yn bresenol ar yr achlysur hwnw, i a bod dirprwyaeth wedi cael ei phenodi o dan y I Sel Fawr yn awdurdodi Tywysog Oymru, a phen- defigion eraill, i wneud pob peth oedd yn aingen- rheidiol yn ei henw hi i agor y Senedd. Yna darllenodd yr Arglwydd Ganghellydd Arareth y Frenhines, yr hon sydd fel y canlyn — Fy Arglwyddi a Boneddigion, Y mae fy nghysylltiadau a Galluoedd eraill yn psrhau i fod yn gyfeillgar. Diweddodd yr ymgyrch yn erbyn y Derfisiaid, yr hon a gar- iwyd allan gyda medrusrwydd anghyffredin gan I Syr H. Kitchener, a'r swyddogion a weithredent o dano, yn nghwymp Omderman, ac yn Uwyr ddarostyngiad y tiriogaethau oedd wedi dyfod o I dan Lywodraeth y Khalifa. Yr wyf yn teimlo yn falch i gydnabcd y gwroldeb anghymharol ae ymddygiad y corphluoedd Prydeinig ac Aipht- aidd a enillaeant y fuddugoliaeth hon. Y ma.e fy swyddogion wedi ymgymeryd a'r gwaith, mewn cysylltiad ag eiddo ei Uchelder Brenhinol y Khedive, i sefydlu trefn yn y tiriogaethau sydd wedi eu gorchfyrru. Y mae y Galluoedd sydd wedi bod yn per- chenogi Creta wedi trosglwyddo yr awdurdod angenrheidiol er llywodraethiad yr Ynys i'w Uchelder Brenhinol v Tywysog George o Groeg. Y mae yr adferiad o heddwch a threfn sydd wedi dilyn sefydliad ei Uchelder Bren- hinol wedi c&el derbyniad croesawus gan y Oretiaid o'r ddau fath o grefyddau. Y imo ei Uchelder Ymherodrol, Ymher- awdwr Rwssia, wedi gwysio cynhadledd er ystyried y posibilrwydd o gyfyngu yr arfau enfawr, pa rai sydd yn faich mor gostus ar bob tenedL Yr wyf fi yn barod wedi amlygu fy tuharodrwydd i gymeryd rhan yn i ymgynghor- iadau. ^Vchoswyd argraph dwfn trwy v y trosedd dy- chrynllyd a amddifadodd bobl Awstria-Hungary o'u hymherodres anwyl. Oafodd Cynhadledd, yn mha un yr oedd fy nghynrychiolwyr yn brewnol, ei chynal yn Rhuf- ain, er ystyried peryglon brad-gynlluniau yr Anawhiaid. Nid oeddwn yn alluog i gydolygu a'r holl gynygion yn y gynhadledd. Ymddengys yn angenrheidiol wrth rai gwelliantau* yn nghyf- reithiau presenol y deyrnas ar y pwnc hwn a bydd iddynt gael eu gosod oliin eich ystyriaeth. Ymwelwyd a rhai o'm Trefedigaethau yn ^s gorllewinbarth India a chorwynt oedd o fifyrnig- rwydd anghyffredin. gan achosi colledion mewn bywydau, a dirystr mawr ar dai ac eiddo eraill. Estynwyd cynorthwy dioed i'r trigolion tlotaf, mewn canlyniad i'r cyfyngder hwn, mor bell ag yr oedd hyny yn bosibl, trwy ymdiechion egnial yr awdurdodau lleol, yn cael eu cynorthwyo trwy danysgrifiadau o drefedigaethau eraill, ac o'r Deyrnas Gyfunol. Yr wyf wedi cael ar ddeall, a hyny gyda liawer o foddhad, fod Senedd Penrhyn Gobaith Da wecli cydna.bod yr egwyddor o gyfrifoldeb cyffredin o amddiffyniad llyngesol fy ymherodraeth, trwy ddaxpai-u tanysgrifiad blyny-ddol parhaus tuag at yr amcan hwn. Y mae'n ofidus gcnyf ddweyd fod y pla yn par- hau mewn rhanau o'm Hymherodraeth Indiaidd ao er ei fod wedi lliniaru mewn rhai lleoedd, y mae wedi. ymledu i leoedd newydd yn y rhanau deheuol a gogleddol o India. Parheir i arddangos ymdrechion dibaid i estyn ymwared i rai sydd yn dioddef oddiwrth yr afiechyd, i atal ei ymled- aeniad yn India, ac i atal ei drosglwyddiad i w lodydd eraill Y u-iadn dda gtenyf fod yn alluog i'ch hysbysu fod cynhauafau y flwyddyn ddiweddaf wedi bod yn un toreithiog, a bod masnach a chyllid y wlad wedi cael ei hadfer gyda chyflymder, ac mor drwyadl ag oedd yn myned tuhwnt i bob dis- gvryliad. Fonoddigion Ty y Cyff-redin,- Geaodir yr amacangyfrifon am y flwyddyn ger eiah bron ac y maent wedi eu tynu allan gyda'r oynildeb mwyaf y mae yr amgylchiadau presenol yn ei ganiatau. Fy Arglwyddi a Boneddigion,- Bydd i Fesur er ymwneud mewn modd mwy 11 awn a Llywodraethiad y Brifddinas gael ei osod o dan eich ystyriaeth ofalus. Bydd i Fesnr er sefydlu Bwrdd Gweinyddol i Y sgolion Elfenol, Ailraddlol, a Ohelfyddol, yn Iloegr a Ohymru, gael eu gosod eto o'ch blaen. Yr ydych eisoes wedi bod yn ystyried darpar- iaethau er gwneud gweithredisid deddfwriaeth breifat yn YsgjoWand yn fwy syml. Bydd idd- ynt gael eu gosod erer eich bron eto. Bydd i Fesur gael ei osod ger eich bron er gall- uogi awdurdodau lleol i gynorthwyo y rhai sydd yn dal aneddau bychain i brynu eu tai. Oyflwynir memirau hefyd er cefnogi amaeth- ydiddaeth ac addysgiaeth amaethyddol yn yr I worddon, ac er estyn cynorthwy i'r rhai sydd yn talu degwm yn y wlad hono. Hefyd, i ddar- paru dosbarthiad mwy cyfiawn ar y cyflenwad o ddwfr mown achosion o gyfyngder yn y brifddinas, er rheoleiddio owmniau cyfyngedig gyda'r amcan o atal Uygriad nwyddau ymborth, i reoleiddio y cytundebau a wneir gan echwynwyr arian gwella DedMau y Ffactris mewn cyfeiriadau neillduol, a diwygio y ddeddf sydd yn dal perbhynas a dal- iadau amaethyddol. Gweddiaf am i Dduw Hollalluog eich cymeryd i'w gadwraeth, ac arwain eich ymgynghoriadau er lies fy1 mhobl. Yn union wedi i'r araeth gael ei darllen, ym- neillduoctd y Dirprwywyr a'r Oyffrediniaid, a go- Mriwyd yr eisteddiad. Pan yr ail gyfarfyddodd y Ty am chwarter i bedwar, yr oedd y Ty yn Uawn, ac arweinwyr y ddwy blaid yn eu llooedd. w Oymerodd Syr Henry Hawkins y llw, etc., ar ;el ddyrchafiad i fod yn 'bendefig o dan y teitl o Farwn Brampton o Brampton. Aeth Arglwydd Glanusk (Syr J. Bailey) ac Arglwydd Cranworth XMr R. T. Gurdon) trwy yr un ffurfiau ar eu dyrchafiad i fod yn aelodau o'r bendefigaeth. Oynygiwyd yr Anerchiad mewn atebiad i'r Araeth Frenhinol gan y Due o Bedford ac wrth wneud hyny, llongyfarchai y Llywodraeth ar eu gwladlywiaeth dramor. Oefnogwyd yr Anerchiad gan Iarll Oawdor; a dadganodd ei gydymdeimlad a'i Mawrhydi air teuln brenhinol yn ngwyneh| y golled oedd wedi eu goddiweddyd a chymeradwyai yn fawr raglen y Llywodraeth. Arglwydd Kimberley, wedi cyfeirio gyda phleftei at yr hysbysrwydd a roddid yn yr Araeth Frenhinol o'n cysylltiad a galluoedd tramor, a siaradodd ar y sefyllfai yn y Soudan. Nid oedd efe yn cytuno a'r frawddeg hono yn yr Araeth Frenhinol ein bod wedi "darostwng" yr holl dir- iogaeth oedd wedi bod o dan lywodraeth y Khali- fa ac aeth yn mlaen i alw sylw at y modd yr oedd yn cael ei hysbysu fod y Soudan wedi cael cymeiyd meddiant o honi zan y Frenhines a'r rhaglaw. Yn ol fel yr oekd efe yn ei ddarllen, golygai, nid fod y Soudan yn cael ei osod o dan v rhaglaw, gyda chynorthwy ao mewn cyngrair a'r Frenhines, and ei fod i gael ei oood o dan y Frwnltines ei hun. Modd bynasj. byddai ef yn I berffaith gywir wrth ddweyd ein bod wedi ym- ( gymeryd a chyfrifoldeb y Soudan, ao yr oedd hyny yn golygti eyfrifoldeb o natur bwysig iawn, yn neillduol felly gyda golwg ar y corphluoedd oedd yn ofynol yn y diriogaeth hono. Yr oedd yna beryglon anwahanadwy o berchenogiad y dir- iogaeth enfawr hono, yr hon oedd yn cael ei phreswylio gan: bobl o'r ffydd Fahometanaidd, a chan gorphiuoedd oeddynt eu hunain yn Fahom- etania.d. gallent gael dyogolwch parhaus oddi- eithr fad ganiidynt gorph digonol o gorphiuoedd gwynion, yr hyn a olygai ein bod yn cadw galiu llua-rocach yn barhaus yn yr AiphL Ond yr oedd yn rhaid eu bod yn gwybod am y ff eithiau-yn gyntaf, nad oedd y fyddin, er cyfarfod a'r dyled- swyddau presenol, yn un lluosog mewn un modd ac yn ail, ei fod yn hynod o amheus pa un a allent hwy, heb ymgyrneiyd a mesurau nad oedd neb o honynt yn eu dymuno, sicrhau adfilwyr i'r fyddin i wasanaethu yn y fath hinsawdd a'r Sou- dan am dymor maith. Yr oedd 6fe yn gosod yr ystyriaethau hyn ger bron, gan y gallai owniil yn ei thrachwant o fuddugoliaeth gael ei harwain yn hawdd i esgeuluso edrych ar yr ochr arall i'r darlun, a pheidio ystyried yn briodol y peryglon terfynol, a'r anhawsderau y dichon y gorfodid hwy i'w gwynebu. Wedi cyfeirio, mown modd cydymdeimladol, at genadwri Ymherawdwr Rwssia, cyfeiriodd Arglwydd Kimberley "at yr hyn oedd yn cael ei alw yn y newyddiaduron yn gytundeb a'r Almaen," a gofynodd am hysbys- t rwydd ar hyny. Yna, cwynodd oherwydd yr oediad oedd yn cymeryd lie gyda golwg ar ddwyn I: pethau i derfyniad yn Creta. Wedi cyfeirio at achosion trefedigaethol, trodd at y ddedafwri.e gartrefol y cyfeirid ati yn yr Araeth, ac amlyg- odd ei gydolygiad cyffredinol a hi, er, hwyrach, nas gallai gytuno a'r modd a fabwysiedid gan y Llywodraeth ereu cario i weithrediad. Arglwydd Salisbury, wrth ateb, a ddatganai fod y Soudan wedi cael ei "darostwng," yn yr ystyr eu bod hwy wedi gorchfygu y gallu gwleid- J yddol o dan ba un yr oedd y tiriogaethau hyn yn cael eu dal gynt, eu bod wedi cymeryd meddiant o'r brifddinas, a'u bod yn gweinyddu achosion y wlad hono. Gwadai ef fod dim yn yr iaith oedd- ynt hwy wedi ei ddefnyddio a wnai gyfiawnhau y mynegiad fod y Soudan wedi dyfod yn diriogaeth i'r Frenhines. Yr oeddynt yn dal tiriogaethau y Khalifa o dan ddau deitl. Yr oeddynt yn eu dal, yn ddi-oa, fel yr oeddynt yn rhan o berciien- ogiada.u yr Aipht, ond yr oeddynt yn eu dal hefyd o dan deitlllawer llai cymysejedig, llawer hynach, ac un oedd yn cael ei ddeall yn llawer gwell-teitl o oresgynwyr. Gorehfygwyd y tiriogaethau gan y corphluoedd Prydeinig ac Aiphtaidd, ac yr oedd efe wedi cymeryd gofal yn ei ohebiaeth gyntaf a Llywodraeth Ffrainc i osod eu teitl hwythau ar sylfeini gorc-hfygiad, am ei fod yn credu ei fod yn fwy defnyddiol, syml, ac iachus, o'r ddau. Ond ymwrfchodai, mewn modd difrifol, ag unrhyw gasgliad a dynid eu bod yn bwriadu cyflawni un- rhyw anghyiiawnder tuag at raglaw yr Aipht. Yr oeddynt wedi cydnabod yn llawn ei afle ef. Mewn perthynas i'r gweinyddiad yn y Soudan, yr oeddynt wedi cael cyfleusderau anarferol yn y llineU o ffordd haiarn a wnaed mewn modd mor hynod gan Arglwydd Kitchener ac yr oedd efe yn gobeithio y chwanegai gwneuthuriad llinell arall o ffordd haiarn—ond yr hon rad oedd yn cael ei gwneud mor gyflym ag y dymunai—yr hon oedd yn dyfod o'r deheu, lawer at sefydliad y sef- yllfa -hono ar bethau y dymunent eu gweled wedi eu hadfer. Amddiffynai yr ymgyroh i'r Soudan ar y tir eu bod yn cael eu gorfodi trwy weithred- iad y Khalifa. Gyda golwg ar yr anhawsderau i'r corphluoedd, cyfarwyddid ef na byddai yr ym- drech yn un lem o gwbl i'r milwyr Prydeinig. Wrth ateb cwestiynau Arglwydd Kimberley mewn cysylltiad a'r Almaen, dywedodd Arglwydd Salisbury fod y cytundeb oedd wedi pasio rhwng yr Almaen a Phrydain Fawr wedi bod o nodwedd ffafriol i gyfeillgarwch y ddwy genedl, ao i hawl- iau pawb oedd yn dwyn perthynas a hwy, ac a heddwch y byd. Nid oedd yn ystyried y eyflawn- ai ei ddyled'swydd wrth roddi gwybodaeth bellach ar hyn yn bresenol. Wedi cyfeirio at sefyllfa pethau yn y Dwyrain Pell, ac agwedd y Llyw- odraeth, amddiffynodd Arglwydd Salisbury y Galluoedd yn erbyn y cyhuddiad o ormod o oed- iad yn nglyn a Ohreta. Cyfeiriodd, wrth der- fynu, at lythyr Ymherawdwr Rwssia. Oydna- byddodd burdeb a mawredd ei amcanion, a dy- wedodd fod yn rhaid fod pawb yn dymuno aan, i'w ddyfaliadau gael eu sylweddoli. Nid oedd yn meddwl ei fod yn ddyogel myned yn mhellach na hyny. Yr oedd yna lawer o anhawsderau ar y ffordd a boddlonid ef yn bersonol, 09 diweddai y gynhadledd mewn helaethiad ar ddefnyddiad yr egwyddor o gyflafareddiad, a lleihad yn nychryn- feydd rhyfel pan y cymerai rhyfel le. Rhaid i ni ddilyn eaiampl cenhedloedd eraill; a thra yr oedd y gweithrediadau hyn o heddwch yn cael eu cario yn mlaen, yr oedd yn rhaid i ni fod yn barod i ryfel. Wedi i Arglwydd Stanmore ddweyd ychydig eiriau, cytunwyd ar yr anerchiad. Oododd eu harglwyddi aim ddeng munud wedi chwech. TY Y OYFFREDIN. Ail ymgyfarfyddodd aelodau Ty y Cyffredin dydd Mawrth. Cymerodd y Llefarydd y gadair am chwarter i ddau ac wedi hyny, aethant i Dy yr Arglwyddi i wrandaw Araeth y Frenhines yn cael ei dar- llen. Wedi iddynt ddychwelyd, gohiriwyd yr eis- teddiad. Pan ail ymgyfarfyddwyd am bedwar o'r gloeh, yr oedd y Ty yn llawn. Rhyw ychydig wedi pedwar o'r gloch, daeth arweinydd y Ty (Mr Balfour) i mewn, a derbyn- iwyd ef gyda chymeradwyaeth gan ei gefnogwyr a dilynwyd ef, yn union, gan Syr H. Campboil- Bannemman, a rhoddwyd iddol dderbyniad brwà- frydig iawn. Y PENDEFIGION A'R ETHOLIADAU. Wedi i'r archebion mewn perthynas i ragor- freintiau y Ty gael eu darllen, cynygiodd 0 Mr James Lowther ar fod rhan o'r archeb a ddatganai y byddai pendefig a ymgymerai ag ethoGad aelodau Seneadol yn troseddu ar ryddid y Ty yn cael ei adael allan. Oefnogwyd y penderfyniad gan Syr Wilfrid Lawson. Mr A. J. Balfour a ddywedodd, pe cawsai apel difrifol ei gwneud ato gan arweinydd yr Wrth- blaid, na theimlasai yn rhwym i wneud gwrthsaf- iad pwysig yn erbyn hyny. Ar yr un pryd, nid oedd yn gweled fod un amcan mawr yn cael ei enill trwy y cynygiad chwyldroadol hwn. Ymranodd y Ty. Dros welliant Mr Lowther, 90 yn erbyn, 359; mwyafrif, 269. Wedi hyny, cytunwyd ar yr archeb. RHYBUDDION AM BENDERFYNIADAU. Rhoddodd Mr Balfour rybudd o'r penderfyn- iad arferol mewn perthynaa i ddygiad mesurau yn mlaen, a'r balot. Rhoddodd rybudd, hefyd, y byddai iddo, ar y cyfleusdra cyntaf, ddwyn mesur i mewn er gwneud gwell darpariaeth ar gyfer llywodraeth leol yn Llundain. Rhoddodd Mr Chaplin rybudd am fesur i allu- ogi owmniau y brif ddinas gyflenwi y naill y llall a dwfr mewn achosion o gyfer. Rhoddodd yr Arglwydd Ddadleuydd rybudd o fesur er ymwneud a deddfwriaeth breifat yn Ys- gotland. .J Gerald Balfour a roddodd rybudd am fesur i sefydlu Bwrdd Amaethyddol a diwydianau eraill yn yr Iwerddon. I Rhoddodd Mr Long rybudd am fesur yn ymr wneud a llygriad mathau neillduol o ymborth. h edi i'r Llefarydd ddarllen Araeth y Frenhin- es, cododd Y Cadben Bagot i gynyg yr Anerchiad mewn atebiad i'r Araeth Frenhinol.i Mr W. F. Smith a gefnogodd y penderfyniad. Syr H. Campbell-Bannerman, yr hwn a dder- byniwyd gyda chymeradwyaeth mawr ar bob ochr i'r Ty, a gyfeiriodd at farwolaeth gynamserol wyr y Frenhines-y Tywysog Alfred o Saxe-Coburg— a dywedodd ei fod yn aicr y gallasai ei Mawrhydi ymorphwys ar gydymdcimlad parchus y Ty hwnw a'i holl ddeiliaid. Wrth edrych ar ddigwyddiad- au y flwyddyn ddiweddaf, yr oedd yna un yn sefyll ar dir uwch na'r trafodaebhau cyffredin oedd yn tynu sylw llysgenhadaethau—yr oedd efe yn cyfeirio at gonadwri Ymherawdwr Rwssia. Nis gallai neb oedd yn gydnabyddus a sefyllfa Ewrop a'r cysylltiad oedd rhwng y Galluoedd a'u gilydd, ac a ddalient mewn cof nodweddion cynhenid y natur ddynol, lai na gweled pa mor enfawr oedd yr anhawsderau ar y ffordd i gyrhaedd yr hyn 1 ddymunid. Ond nid oedd hyny yn un rheswm dros syrthio i anobaith a digaloni. Os na enill :d pobpeth, gellid enill rhywbeth, o leiaf. Llawn- ychai ef oherwydd y sicrwydd a roddid fod ein cysylltiad a Galluoedd eraill yn un q- feillgar, a bod y sicrwydd hwnw yn bynod o bwysig yn ei gysylltiad a Ffraino. Yr oedd ein perthynaa a'r wlad hono wedi gwella er digwyddiad Fashoda, a'r hyn a ddymunai ef wasgu' ar y Llywoilraeth ydoedd, fod y fanfcais lawnaf yn I cael ei chyineryd o'r ffaith hono er symud o'r ffordd hen anhawsderau, mewn unrhyw ran o'r byd, y rhai y gellid eu gosod mewn trefn trwy ymdrafod- aeth gyfeillgar. Nid oedd efe yn coleddu unrhyw amheuaeth o berthynas i'r achos o'r gwelliant hynod oedd wedi cymeryd lie yn y berthynas rhwng y adwy wlad. Rhyw dri mia yn ol, gwnaed arddangosiad o deimla.d, yn mha. un yr oedd pob plaid wleidyddol yn ymuno, a synodd y byd, a'r hwn fel yr oedd efe yn credu, a gyfnewidiodd y golygiad a gymerwyd yn mhob llys yn Ewrop o wir aliu r- wlad hon. Nid oedd yn arddangosiad yn erbyn Ffrainc o gwbl, ond gwrthdystiad yn erbyn y dull yr oedd y Llywodraeth wedi oario ein perthynas dramor yn mlaen yn ystod y ddwy neu dair blynedd diweddaf. Cafwyd fod y Llywodraeth yn gweithredu yn gadarn ac yn gyson yn yr un ac'.ios hwn, a chododd yr holl wlad i'w chefnogi, --i- dangos fod yna achlysuron pan y gallai y wlad y:.iLino, ac y cefnogid y Llywodraeth pan yn gweithredu yn sefydlog a ohadarn. Gofynodd am hysbysrwydd o berthynas i'r trefniad newydd a'r Almaen, a pha gwrs oedd y Llywodraeth wedi ei gymeryd er sicrhau gwell dealltwriaeth a Rwssia. Gofynodd, hefyd, am ryw awgrymiad o berthynas i'n gwladlywiaeth ddyfodol yn y Soudan a gwnaeth ddatganiad nad oedd y buddugoliaethau milwrol ar- dderchog a gafwyd yn ddiweddar wedi symud yr amheHon y rhoddwyd datganiad iddynt gan y Rhydd- frydwyr rhyw dair blynedd yn ol. Wrth droi at ddeddfwriaetli gartrefol, gwnaeth sylwadau ar safle oedd y darpariaethau er ymwneud ag amaethydd- iaeth yn ei gael yn yr Araeth Frenhinol, ac ar absen- oldeb pob oyfeiriad at y cwestiwn o flwydd-daliadau i bobl oedranus. Mr Balfour, yr hwn a atebodd yn ddioed, a gyfeir- iodd nad oedd Mesur Daliad Tiroedd Amaethyddol, a'r mesurau eraill a enwid yn yr Araeth, yn cael eu henwi yn y drefn y byddai iddynt, o angenrheid- rwydd, gael eu cymeryd i fyny. Mewn perthynas i'r blwydd' daliadau i bobl oedranus, nid oedd cyflawn- iadau Senedd i gael eu barnu trwy v rhaglen a ddygid yn mlaen ar ddechreu unrhyw dymhor ond os deuai y Senedd hon i derfyniad heb fod y Llywodraeth yn alluog i gario allan ei bwriadau ar y pwnc, yna byddai gan y boneddwr anrhydeddus destyn rhagorol i'w areithiau yn yr etlioliad cvffredinol nesaf. Mewn porthynas i lythyr Ymherawdwr Rwssia, di- gwyddai ei fod ef yn cymeryd gofal y Swyddfa Dra- mor ar yr adeg y cafodd ei gylioeddi; ac ni ddarfu iddo golli un awr heb anion yn ol, mown iaith wresog, y syniadau a deimlai ef, a pha rai yr oedd efe yn sicr oedd ei gyd-aelodau yn deimlo ar y cwestiwn o heddwch. Yr oedd y boneddwr anrhy- deddus wedi siarad am y Soudan ac yr oedd efe (Mr Balfour) yn cytuno y dylid tori lawr i'r oyfyng- iad Heia.f oedd yn bosibl y nifer o filwyr oedd yn gwasanaethu y tuhwnt i lanau y wlad hon, a thymheredd pa rai oedd heb fod yn gyfadda.s iawn i Ewropiaid. Nid oedd dim, modd bynag, wedi dyfod o fewn cylch ei wybodaeth ef ag oedd yn gosod allan fod y nifer o gorphluoedd gwynion a fyddai yn ofynol yn y Soudan yn un mawr iawn ac yr oedd efe yn meddu gobeithion nad oedd y peryglon y galwyd sylw atynt yn debyg o fod o nodwedd bwysig, nao yn debyg o brofi yn rhy lym a phwysig, mewn dynion nao arian, i'r wlad hon nao i'r Aipht. Tra yn siarad ar bynciau tramor, tybiai y byddai yn gyfleus crybwyll ei fod ef yn bwriadu dweyd wrth vr is- yagrifenydd am beidio ateb cwestiynau heb fod rhy- buddion wedi cael eu rhoddi yn flaenorol; ond nid oedd y cyfnewidiad hwn yn cael ei wneud mewn un modd er lleihau yr hysbysrwydd yr oedd y Llywodr- aeth yn dymuno roddi. Cariwyd y ddadl yn mlaen gan Syr J. J. Lubbock, Mr Channing. Syr C. E. H. Vincent, Syr C. Dilke, ac amryw eraill Mr Brodrick, wrth ateb rhai o'r beirniadaethau oedd wedi cael eu pasio, a ddywedodd na fyddai yn ddoeth datguddio yn bresenol noli gwrs y cytundeb rhwng y wlad hon a'r Almaen ond gallai fyned mor bell a sicrhau y Ty fod y cytundeb wedi cadarnhau yn fawr ein perthynas gyfeillgar a'r Almaen ac mai ei amca.n yn y dyfodol ydoedd, sicrhau rhag unrhyw wrthdar-awiad posibl mewn barn. Gohiriwyd y ddadl ychydig cyn hanner noa, a chododd y Ty. BILIAU AELODAU PREIF AT. Yn Nhy y Oyffredin dydd Gwener, cym- erwyd dros awr i aelodau preifat ddwyn biliau i mewn. Cafodd y rhai canlynol yn mysg eraill eu darllen am y tro cyntaf, a'r dyddiad a enwir ei benodi i'w hail ddarllen:— Mr David Maciver, er arfer gwell disgyblaeth yn Eglwys Lloegr, Mai lOfed. Syr John Willox, i wella deddf athrod, Ebrill 26ain. Mr Warr, i alluogi byrddau ysgolion mewn bwrdeisdrefi neillduol i gynorthwyo yn arianol ysgolion gwirfoddol teilwng. Mr CShanning, i wella y ddeddf o berthynas i ddaliadaeth tir amaethyddol yn Lloegr, Ebrill 26ain. Mr Ellis J. Griffith, i alluogi meddianwyr a thenantiaid yn Nghymru i gael rhoolaeth etfeith- iol dros y fasnach feddwol, Ebrill 26ain. Mr Brynmor Jones, i gyfyngu oriau gweithio dan y ddaear i wyth awr y dydd. Syr Francis Powell, mesur i wneud darpariaeth fwy effeithiol er atal llygriad afonydd a ffrydiau, Mawrth 8fed. Syr James Rankin, i sefydlu cyfundrefn o flwydd-daliadau i hen bobl. Mr Robson, i wella y ddrodf o berthynas i waith ao addysg plant ieuainc, Mawrth laf. Mr Dillon, i ddiddymu deddf troseddau yr Iwerddon, 1887. Mr Michael Austin, i wella deddf addysg gel- fyddydol, 1889. Mr Holland, i wella d-eddf iawn i weithwyr, 1897. Mr T. D. Sullivan, i atal rhoddi hysbysleni ILl y Uawr ar wyneb yr heolydd yn yr Iwerddon. Syr A. Hickman, i wella deddfau iechyd cy- hoeddua. Mr J. W. Sidebotham, i reoleiddio defnyddiad urddau colegawl neillduol yn y Deyrnas Gyfunol a'r Iwerddon. Mr Woods, o berthynas i gerbydresi rhad i weithwyr. Mr Crombie, i wella deddf rheoleiddiad pysgot- feydd yn Ysgotland, 1895. Mr Rothschild, i gyfreithloni priodasau trefed- igaethol neillduol. Mr Billson, i alluogi prydlesddalwyr i ddod yn rhydd-ddalwyr. Mr J. B. Balfour, i hyrwyddo disgyblaeth merched fel byd-wragedd ac i reoleiddio eu gwaith. I Mr Cornwallis, i wella y ddeddf oberbhynas i gyflenwad dwfr gan gwmniau a chyrph eraill a phersonau. Mr C. H. Wilson, i rwystro gwerthiant diodydd meddwol ax y Sabboth. Mr Faithful Begg, i wella deddf y cwmniau. Mr Jacoby, i lywodraethu a rheoleiddio twrw yn yr heolydd. Mr Price, i wella y ddeddf o berthynas i dai gweithwyT. Mr Strachey, i wella y ddeddf o berthynas i drethiant eiddo yn cynwys peirianau. Mr IYMalley, i ddarparu er cael eu lleoedd yn 01 i'r rhai a drowyd allan yn yr Iwerddon. Mr Reckitt, i wella y Petroleum Act, 1879, Mawrth 15fed. Syr Blundell Maple, i gael gwelliant o berth- ynas i bleidlais gwasanaethyddion. Syr Fortescue Flannery, i ddarpar ar gyfer rhoddi blwydd-daliadau i hen bobl gan y Oyng- horau SiroL Syr J. A. Pease, i roddi hawl i ddarpar tai i hen bobl haeddianol. Mr Pym, i hyrwyddo effeithiolrwydd peirianau diffodd tan. Mr Herbert Whiteley, i sefydlu cyfundrefn genedlaethol o flwydd-daliadau, Ebrill 19eg, Mr Gordon, i wella y ddeddf o berthynas i bris- iad eiddo eglwysig yn Ysgotland. Mr Colville, i alluogi ethalwyr i gael rheolaeth effeithiol dros v fasnaeh feddwol yn eu gwahanol etholaethau yn Ysgotland. Mr Fenwick, i ddarpar ar gyfer archwiliad. a chofrestriad berwedyddion. Mr Bartley, i ddarpar blwydd-daliadau mewn hen ddyddiau i'r tlawd darbodus. Mr W. Ambrose, i wella deddf Uofruddiaeth o berthynas i fwriad gweithredol neu gymwysiad- wy. Syr Wilfrid Lawson, i alluogi rhanbarthau trwy ddewisiad lleol i rwystro rhoddiad trwyddedau er gwerthiant diodydd meddwol. Syr T. Lee, i wella y ddeddf o berthynas i werthiant diodydd meddwol yn yr Iwerddon ar y Sadwrn a'r Sul, a phethau eraill cysylltiol. Syr J. Lubbock, i ddarpar ar gyfer cau siopau yn gynarach. Syr Walter Foster, i ddarpar ar gyfer hen bobl dlodion, droo 65 mlwydd oed. Mr Patrick O'Brien, i wneud i ffwrdd a'r rhwys- trau o berthynas i Babyddion yn y Deyrn&s Gyf- unol. Syr 0. Dilke, i wella deddfau rheoleiddiad pyll- au glo. Syr 0. Dilke, i sefydlu un bleidlais yn mhob etholiad, ac felly ddiddymu cymyohiolaeth y prif- ysgolion a'r rhwystrau ar ffordd memhed. 1 Mr Hatch, i roddi blwydd-daliadau i hen bobL Mr Bartley, i wneud i ffwrdd a'r hawl i atafaelu ar y tenant gan y tirfeddianwr, ao i sefydlu cyfun- drefn well a mwy syml i gael meddiant o dir, dal- iadau, etc., pan fo rhent yn ddyledus. i Mr Bartley, i alluogi i denantiaid tai a lleoedd busnes i brynu eu daliadau. Mr Bartley, i walla y ddeddf o bc-rthynas i gyn- orthwy allanol mewn gwaeledd a gw&ddwdod i dlodion darbotlus. Mr Pickersgill, i gael llys i droseddwyr apelio, etc., iddo. f

Yr ^i^ei iyddiaeth Eyddfrydig yn Nhy y Cyffrcdla. ETHOLIAD SYR H. CAMPBELL-BANNER- MAN. Dydd Llun cynhaliwyd cyfarfod o'r aelodau Rhyddfrydig yn y Olwb Diwvriadol, Llundain, er ethol arweinydd i'r blaid yn Nhy y Cyffredin.- Ax gynygiad Syr J. Kitson. yn cael ei gefnogi gan Mr C. Fenwick, dewiswyd Svr W. Lawson yn gadeirydd.—Mr J. E. Ellia a gynygiodd y pen- derfyniad canlynol —"Fod y cyfarfod hwn yn dy- muno cofnodi ei gydnabyddiaeth gynes o'r gwas- anaeth enwog a gyflawnwyd gan Syr William Har- court, yn y wlad a'r Senedd, yn ystod bywyd cyhoeddus o dros ddeng mlynedd ar hugain, yn dwfn ofidio oherwyxid ei benderfyniad i ymneill- duo o'r safle o arweinydd y blaid Ryddfrydig yn Nhy y Cyffredin, yr hon yr oedd efe wedi ei llen- 1 wi gyda llawer o urddas, ymroddiad, a gallu nod- edig; ond llawenycha i wybod y bydd i waith y Blaid. Ryddfrydig dderbyn ei gydweithrediad calonog ac anmhrisiadwy."—Oefnogwyd gan Mr J. Stuart, a phasiwyd. I Yna cynygiodd Syr J. Pease y penderfyniad canlynol:—"Fod dymuniad ar i Syr Henry Campbell-Bannennan ymgyni-eryd ag arweinydd- iaeth y Blaid Ryddfrydig yn Nhy y OyfEredin." Oefnogwyd hwn gan Mr Channing, ao ategwyd ef gan Mr Farquhaxson, Mr Alfred Thomas, a Mr Labouchere, a chytunwyd yn unfrydol arno. Syr H. Campbell-Bannerman, wrth gydsynio a'r gwahoddiadi, a ddywedodd nad oedd yn rhoddi i fyny i neb o'i ragflaenoriaid yn ed ymroddiad i'r Blaid Ryddfrydig a'i ymlyniad ffyddlawn wrth egwyddorion Rhyddfrydig. Cyfeiriodd fod gan arweinydd Rhyddfrydig ei ddyledswyddau, nid yn unig iddo ei hun, ac i'w gydwybod ei hun, ao i'r Blaid Rydu.rydig, ond hefyd i'r Ty yr oedd efe yn aelod o hono; a datganodd yn y geiriau cryfaf ei fod ef, mewn pob peth, yn fab teyrn- garol o Dy y Cyffredin. Yr oeddynt wedi cyfar- fod yno gyda dau amcan mawr ganddynt mewn golwg. Yn y lie cyntaf, yr oeddynt wedi cyfar- fod i lenwi y awydd o arweinydd Ty y Cyffredin, yr hon oedd wedi myned yn wag trwy ymneilldu- ad Syr William Harcourt. Nid oedd y Llywodr- aeth yn ddedwydct Yr oedd yna un cwyn yn cael ei gwneud ganddynt; a hyny ydoedd, nad oedd yna Wrthblaid. Bydded iddynt ryddhau y Llywodraeth o'r anallu hwnw o dan ba un yr oeddynt yn dyhoeni, a bydded iddynt benderfynu y gwnaent hwy Wrthblaid, os nad oedd yn bodoli yn bresenoL Trwy eu caniatad hwy, gwnaent yr Wrthblaid hono, nid yn un ffyrnig, amddiffyn- ol, neu anesmwyth, fel yr oedd llawer o wrth- bleidiau wedi bod, pan yr oedd v Blaid Rydd- frydig mewn gallu, yn cael eu gwynebu ganddi, ond Gwrthblaid wyliadwrus, fywiog, a diflin. Dyna fyddai ei feddylddrych ef ac yr oedd efe yn meddwl ei fod yn iawn wrth dybio mai dyna oedd yr eiddynt hwythau hefyd. Dygwyd y cyfarfod! yn fuan wedi hyny i, der- fyniad.

Frisian Cymhariaethol Ymborth Dyn ac Anifail. T Y Y Bwsiel. Chwarter. Cant. Pwya 8. e. Pwys s. e. s. c. Gwenith Seisnig 63 3 10. 504 31 0 ..6 11 average ..60 3 4 ..480 26 7 6 3 GwenithAwatralaidd .62 4 1 .496 32 6..7 4 average .62 4 0 ..496 32 0.7 3 Gwenitk Manitoba ..62 41 -.496 32 6 7 4 Haidd Seisnig 56 4 4..448 35 0 8 9 average ..50 8 6t 400 27 9.7 10 Rwsiaidd goreu .50 2 4 .400 18 6.5 2 average ..50 2 3 .400 18 0.5 04 Ceirch Seisnig.42 2 71 336 21 0 7 0 average ..39 2 2 ..312 17 0.. 6 li Ceirch Kwaiaidd ..40 2 8>320 21 6.7 Gj average .40 2 5 320 19 3..6 9 Indrawn Amerinanaidd 60 2 64 480 19 9..4 7! Indrawn Galatz 60 2 54 480 19 9.4 1 Ffa Aiphtaidd. 60 311 ..480 31 6.7 6 Pvs Canadaidd.63 41 ..504 32 6.7 2i Had Llin Calcutta ..51 4 81. 410 37 6.10 3 Blawd, Leather Tie ..56 5 5 —280 27 0 10 10 Khuddion — — -53 Pollard — — —6 3 Blawd Haidd — .5 6 Blawd Ceirch — — Linseed Cake — — 7 average — — ..7 9 Cotton Cake — — ..6 0 average — — ..5 9 Gwair Seisnig — — ..3 11 average — — .3 5 Clofer Seisnig — — ..4 g average — — ..4 0 Gwair Dutch — — .3 0 average — — .2 9 Mae y prisiau yn y tabl tfohod wedi eu eymeryd o'r cyfartaleddau swyddogol diweddaraf, ac mae y ffigyrau oddiwrth v priaiau diweddaraf. Mae y pris- iau roddir am yd yn gyfanwerthol Dylai maefwyr ychwaoegu yr enillion qyfanwerthol clodiad, eto.

"Mewn plentyn," meddai Jean Paul, "y mae < hapusrwydd yn dawnsio; ond mewn dyn, ar y goreu nid ydyw ond yn unig yn gwenu neu yn wyle." Pan yr ymosodwyd ar fasnachydd gan ladron o oddeutu pump o'r gloeh y mydnawn, efe a ddy- wedodd: "Foneddisrion, yr ydych ynagor eich aiop yn gynar heddyw."

Llifogydd yn Ngogledd Cymru. f QOLCttn AEGLAWBD BHMLFFORDD YMAITH. 1 DIANGFA GYFYNGr RHAO TRYCHINBB AlfcALL. j Tuag unarddeg foreu Gwener bu i'r Afon Gon- wy, yr hon oedd wedi ohwyddo'n fawr gyda'r llanw uchel ac oddiwrth eifaith gwlawogydd trymion y diwrnod a'r noson flaenorol ac yn gyn- hyrfus tan tklylanwad gwynt de-orllewin cryf, olchi ymaith ran fawr o lineii y rhoilffordd ar ei glan dehau rhwng Talycafn a Llanrwrit. Gwnaeth- pwyd y rhwyg yn ago- i Abbey Mills, heb fod neppoll od<liw:*th y bont sy'n ex-oesi y ffordd haiarn. Yn y llecm hwn arfera rhan o'r afon ddyfod o fewn yulmlig droedfeddt i'r llinell. Gan fod y perygl yn wybyddus, gasodwyd dynion prof- iadol ar waith i wyEo 7 liecvn a pIlan welsant y tonau yn euro yr arglawdd, anfonwyd dynion gyda baneri ar unwaith i fyny ac i lawr y lJineli 1 hysbysu y signalmen a'r gorsaf-feistriaid. Bu i'r dyn anfonwyd i gyfeiriad Talycafn gyrhaedd; y lie hwnw pan oedd y tren 11.55 o Llandudno Junction am Lanrwst ar fedr cychwyn. Gofyn- wyd i'r teithwyr ddisgyn o hono, ac ar unwaith gwnaed trefniadau i'r rhai awyddus i fyned yn eu blaenau i gael eu cludo i Lanrwst mewn cerbyd- au, o ba 16 y cymerasant dren i gyfeiriad Ffea- fciniog. Gwnaethpwyd yr un modd hefyd gyda'r rhai elent i lawr y dyffryn ond darfu i lawer a foneddigion masnachol roddi y siwrnai i fyny a dyohwelyd i'w cartrefi. gyda'r tren nesaf. Yr oedd cwmni chwareuyddol, y rhai oeddynt i ym- ddangos mewn "pantomime" yn Ffestiniog nos Wener, yn teithio o Fangor gyda'r tren a stop- iwyd yn Nhalycafn. Pan dreiodd y llanw, canfyddwyd fod bwlch maWT wedi ei dori o dan y ffordd haiarn a'r rheil- iau yn ymestyn drosodd chwe' throedfodd uwch- law y "ground level" newydd. Nid oedcl, teiih- wyr yn cael eu bwcio yn mhellach na Thalycafn. Adgyweiriwyd y rheilffordd mor fuan ag y gellid wedi treiad y llanw. Anfonwyd amryw "ballast trains" ar hyd y llinell yn gyntaf, ac erbyn nos Wener, tua chwarter wedi chwech, yr oedd y llinell yn glir i'r drafnidiaeth arferol.

Aelwyd y Gan. ER COF. Wr ewTUyagar! uwch cur a llesgedd. A dig a i gynwrf mae'n ngwla.d gogenedd, A deil ei enaid ysbrydol hoenedd lach wyl difrycheulyd fro ucheiedd; Fry ai uwch tir anwiredd,a chwynionr I gysegr union mewn gwisg o rinwedd. MAOHRAiriH MON. Y CROESHOELIWR. Y prif archollwr, profa'i erchylledd, Neu Pharo' Nego yn ei ffyrnigedd; Y cweryl luniwr, tad y creulonedd, 'N euro dy hoelion er creu dialedd Gwae di fyth godi o fedd—i'th farnu,- Glan waed fy lesu'n glynu' dy fysedd. Llangefni. LLWYDFRYN HWFA. RHYFEL. (Buddugol.) Cyflafan ac hyf lefau-yw rhyfel, Mawr hafoc trwy arfau Arcliolll byd, ac erchyU bau, Gelynion o galonau. Cemaes, Mon. RHYDFAB. DAU ENGLYN I ddioddefydd dan glafyd poenus y Sul. Nos Sadwm hoenus ydyw,—chwarddiad aach Rydd y dyn yn hyglyw Ond tranoeth,—gorwedd heddyw Yn salw iawn,—y Sul yw. Beth dd'wed pan draiddi arch coodd corn [bloeddiaw—Duw, I ddweyd am i'r cymrawd, Hwylio a brys i le brawd? Bwysig wys; Ba esgusawd? Llangefni. TEGFRYN. "NEB OND EFE." Profiad gwraig dduwiol ar ei gwely angau. "Neb ond Efe,"—fy Ngheidfwad oun Sy'n ddigon yn mhob tywydd; Ond cael yr Iesu, angau 'i hun A dry yn gymwynasydd Yn ymdywynu ar y don Mae llif goleuni'r Dwyfol, A nef-ddiddanweh leinw 'mron Ar ymyl y tragwyddoL "Neb ond Efe,"—fy nheulu'n awr Sy'n gwylio'n ddwys o'm deutu, Ond yn swn tonau'r afon fawr Ni welaf neb ond Iesu Pellhau yr wyf yn fwy o hyd Oddiwrth fy holl anwyliaid Tra nesu'n nes mae'r lesu drud, "Neb ond Efe" i'm henaid. Dyeithrio mae y byd a'i fri, Pellhau mae ei ofalon "Neb ond Efe,"—-Efe i mi A erys byth yn ffyddlon Yn ei raslonrwydd mawr a'i hedd Mae digon tragwyddoldeb; Yn nigon lesu hwnt i'r bedd Mae cyfoeth anfeidroldeb. [ "iieb ond Efe" i'r saint i fyw, "Neb ond Efe" i farw; Trwy ddydd fy oes bu'm gyda'm Duw, Ac yn fy ngnystudd garw, Fy UW" sydd yn dyferu balm A bendith i fy nghalon, Ac ar fy ngwefua y mae Salm,— "Neb ond Efe" sy'n ddigon. Ar uchelderau bryniau Ffydd Anadlu anfarwoldeb, Yr wyf yn awr,—tra nefol ddydd Dywyna ar fy ngwyneb: Mor fendigedig ydyw "myn'd" >Dan wenau Tad sy'n agoe, A than arweiniad Iasu'm ffrynd,- "Neb ond Efe" sy'n aros. f rr annuw brwnt mae grisiau'r glyn Yn risiau damnedigaeth; Ond ffordd i'r Net i'r Cristion gwyn Yw trymllyd borth marwolae.4 Hamddenol yw ar drothwy'r byd, Ao edrydd iaith ei galen,- "Yn Nghrist mae Nefoedd fenaid drud," "Neb ond Efe" sin ddigon. Cemaes, Mon. AP HUWCO. YN DDEUGAIN uED. Deugain mlynedd lawn a dreuliais, Yn yr anial dyrus maith; Owrdd a gofid, cario croesau, Ydyw'm hanes ar y daith; Ymladd a. gelynion creulon, Dan eu traed yn fynych iawn .4.. o ohwerwon ddyfroedd Marah Cefais gwpaneidiau llawn. Hiraeth heddyw Ieinwm caJon, Am gyfoedion dyddiau fu, Prudd adgofion sy'n fy mynwes, Am eu cwmni melus cu Mae'm dychymyg megis crwydryn Yn ddiorphwys ar ei hynt, Yn ei ymchwil aflwyddianus y Am fy hen gyfeillion gynt. Gwanwyn bywyd wedi darfod, Haf a giliodd yr rai wedd, Ar fy ngwyneb fe ymddengys Ami i un o *flodeu'r bedd; Arwydd ydynt yn ddiamheu Fod y daith yn (fod i ben, Ac y'm gwysir o gylch amser, Draw i'r byd tu hwnt i'r lien. (E)yna,r pryd rhaid rhoddi cyfrif Am yr amser gwerthfaw-r drud, Am yr oriau, a'r munydau. Oil a dreuliais yn y byd; A chatf ddechreu oes ddiddarfod, Heb gyfnewid arni chwaith Ni bydd son am gyfrif blwyddi, Yn y tragwyddoldeb maith. *Blew gwynion. Gwalchmai. THOMAS ROWLANDS,

Y mae boneddwr yn New Orleans yn galw y Negroaid yn "weddillion yr oesau tywyll." Fe ddarfu i fasnachwr un tro gynyg gwobr o sofren aani ddyfod o hyd i brentis iddo oedd wedi cerdded ymaith o'i wasanaeth, yr hwn oedd yn rhy ddiog i redeg. Y mae boneddwr wedi darganfod ffordd ragorol i chwalu tyrfa o fechgyn diog: —Y mae yn cynyg dysgu iddynt y Oatecism, ac y maent yn ffoi ymaith yn uniongtjrrchol. Un tro galwodd Gwyddlel vu y llythyrdy i ed- rych oedd Tno lythyr iddo af; a gofynwyd am ei enw. "O! meddai yntau, "yn siwr i chwi, cewch weled hyny ar gefn y liythyr 1"

Prif Farahnadoedd yr Wythnos. -II:. YD. LL, UND-AI-N, Dydd Llun (Ohwefror 13eg).- Yr oedd y fasnach mewn gwenith yn fwy sefyd- 30 y ohwarter o godiad ond yr oedd hyny yn atal busnos. Iron dukes yn gwerthu yn ol 21/- y sach. Haidd Mor Du, 17/6 y chwarter ex-ship. Ceirch heb gyfnewidiad. Y Libau du, 15/6; yr Americanaidd eymysgedig, 16/6 wedi ei lanio a'r gwyn, 17/3 y chwarter ex- quay.. Gofynid 18/6 y chwarter am indrawn Amerieanaidd cymysgedig, a'r un bris am y crwn bychan. LERPWL, Dydd Mawrth (Chwefror 14eg).- Yr oedd gwenith o -c i lc y canpwys ddrutach nag yn marchnad dydd Gwener, a galw cymedrol am dano y Califfornaidd, o 6/8 i 6/9 y canpwys. Galw gweddol dda am flawd, a'r prisiau yn sef- ydlog^ Ceirch a blawd ceirch yn gadaxn. Ind- raw.n: yr Amerieanaidd cymysgedig goreu, hen, q 3/84 i 3/8!; eto, newydd, o 3/7 i 3/7-3 Plate, Q 3/9 i 3/10 Odessa a Galatz, o 3/11 i 4/- Cin- quantinav o 4/6 i 4/7 y canpwys. Ffa Saidaidd, o 28/9 i 29/- y chwarter. ANIFEILIAID. LLUNDAIN (Smithfield), Dydd Llun (Chwefr- or 13eg).—Cyflenwad cyniedrol o wartheg yn y farchnaeL Galw da am y mathau goreu, a'r pris- iau braidd yn well. Prisiau v rhai eilraddol vn sefyallog. Biff Ysgotaidd goreu, o 4/4 i 4/6 yr wythpwys. Y cyflenwad o ddefaid yn llai na'r wythnos ddiweddaf. Araf oedd my lit yn gwerthu, ond yr oedd mamogau yn fwy sefydlog. Y Downs goreu, o 5/6 i 5/8 yr wythpwys. Anifeil- iaid yn y farchnad: gwartheg, 1070 defaid ac wyn, 7850; a lloi, deg. LERPWL, Dydd Llun (Chwefror 13eg).—Tr oedd y cyflenwad o wartheg yn fwy yr wythnos hon. Araf oedd y fasnach a'r prisiau, os yr un, yn ffiafrio y prynwyr. Yr oedd nifer y defaid, hefyd, yehydig yn fwy. Y mathau goreu. yn cyrhaedd y llawn brisiau diweddar; lotiau is- raddol yn ansefydlog, ac anhawdd eu gwerthu. Bill, o i 64c y pwys defaid, 0, i 8^c y pwys. Yr oedd yn y fai-chnad gwartheg, 1048; defaid, 4173. GWRECSAM, Dydd Llun (Chwefror 13eg).- Yr oedd mwy o anifeiliaid yn y farchnad na'r wythnos ddiweddaf, ae yr oedd pethau yn gwerthu yn dda am brisiau boddhaol. Cyrhaeddai biff o 52C i 6 y pwys myton, o 7c i 8c a lloi, o 7. i 8c. Buchod llaeth yn gwerthu i fyny i 21p y pen, a lloi magu i fyny i 52/- y pea. Yr oedd y galw am ddefaid yn sefydlog, a gwerthai moch yn bur dda. DINBYQH, Dydd Mawrth (Chwefror Meg).— Prin iawn oedd ystoc o bob math yn y ffair hon heddyw. Ni ddangosid gwartheg ystor o gwbl. Gwerthai y buchod llaeth yn lied dda, am o 12p i 18p y pen. Biff yn gwerthu am o 5c i 6c y pwvs. Myllt, o 21/- i 25/- y pen defaid Cym- reig ac wyn, 26/- defaid blwyddiaid, o 15/- i 21/- y pen. BIBiMINGELAM, Dydd Mawrth (Ohwefror 14eg).-Y cyflenwad o ystoc yn llai, a'r fasnach yn weddol fywiog. Gwartheg sir Hereford, o 60 i 6vjC y pwys; mathau eraill, o 4gc i 6c myton, o 6-,Ic i 8 £ c a lloi, o 5c i 8c y pwys. Moch bacwn, o 7/9 i 8/- yr ugain pwys; pyre, o 9/- i 10/ a hychod o 6/- i 6/6 yr ugain pwys. SALFORD, Dydd Mawrth (Chwefror 14eg).- Yr oedd cynydd o 95 yn nifer y gwartheg, ond Ilsihad o 155 yn nifer y defaid, ar yr wythnos ddiweddaf. Nifer yr ystoc a ddangoswyd: gwar- theg, 2596; defaid, 7184; lloi, 142; a moch, 88. Yr oedd tuedd, yn y prisiau i fyned yn erbyn y prynwyr rhagor oeddynt wythnos yn ol. Biff, o 5c i y pw-yg; defaid, o 5!o i 8gc; lloi, o 4- j 8e. Moch, o 7/6 i 8/- yr ugain pwyi GWAIR A GWELLT. LERPWL, Dydd Sadwrn (Chwefror lleg).— Hen wair, o 2/10 i 4/1 y canpwys (112 pwys) gwellt gwenith, o 1/2 i 1/6; gwellt haidd, o 1/2 i 1/3; gwellt ceirch, o 1/3 i 1/6. TATWS, MA IP, eto. LERPWL, Dydd Sadwrn (Chwefror lleg).— Maip 21/- y dunell. Tatws: Giants, o 2/2 i 2,'4 y 1121 pwys; main crops, o 2/9 i 3/3; Bruce, o 2/4 i 2/8. Maip, o 6c i 10c y dwsin bwns. Ya- weds, 0 1/3 i 1/6 y 112 pwys carrots, o 2/9 i 3/6 y 112 pwys wynwyn cartrefol, o 6/3 i 7/ eto, tramor, o 4/9 i 5/6 y 112 pwys. LLUNDAIN, Dydd Sadwrn (Chwefror lleg). -Yr oedd cyflenwadau gweddol o bytatw yn marchnadoedd y Borough a Spitalfields; ond cadw yn ddifywyd y mae y fasnach, a'r prisiau yn wanaidd, y rhai oeddynt fel y canlyn Abun- dance, o 65/- i 70/- y dunell; hebrons gwynion, I 65/ Regents cynar, o 60/- i 65/ Reading I giants, o 55/- i 70/ magnums, o 55/- i 60/- Bruce, o 55/- i 70/ up-to-dates, o 60/- i 75/- maincrop kidney, o 60/- i 70/- blacklands, o 55/- i 60/ a German, 55/- y dunell. YMENYN. CORK, Dydd Mawrth (Chwefror 14eg).- Firsts, 104/- y 112 pwys seconds, 98/ thirds, 88/- fine mild, 100s. Yr oedd 52 firkins yn y farchnad. I. GWLAN. BRADFORD, Dydd Llun (Chwefror 13eg).- Ni welid dim cynydd yn y farchnad wlan ddydd Llun, ac y mae prisiau y rhan fwyaf o samplau yn tueddu i ostwng. Tawel yw y galw am bob mathau, hob un golwg am wellhad yn fuan.

Marchnadoedd Cymreig, &c. BANGOR, Friday, 11.45 St. m. MEAT, BUTTER, and EGGS.-Fresh butter, 1/5 per Ib. fresh eggs, 10 for a shilling Irish, Danish, and Canadian butter, lOd to 1/- per lb. beef and mutton, 6d to lOd per lb. veal, 7d to lOd per lb. pork, 6d to 9d per lb. ham and bacon, 5d to 8d per lb.; fat pigs, 3kd to 3,td per lb. FISH, POULTRY, and GAME.—Chickens, 3/- to. 4/6 per ootipla; fowls, 3/- to 3/6 each; goslings, 5/- to 10/- each; duoklings, 216 to 3/6 each; hares, 3/- t. 4/6 each; rabbits, 2/- per couple pigeons, 1/4 per brace; pheasants, 5/6 per brace; partridges, 3/6 per bcrace; wild ducks, 5/- per brace; ducks, 2/6 to 3/6 eaoh; geese, 5/- to 10/- each turkeys 4/- to 18/- each; soles, 1/4 to 1/8 per lb. turbot, 6d to I 1/2 per lb. brill, 6d to lOd per lb. halibut, 6d to lOd eaoh; lemon soles, 8d to lOd per lb. plaice, 4d to 5d per lb. whiting, 4d to 6d per lb. dabs and hake, 4d per lb. gurnets, 3d ner lb. skate, 4d per lb. cod, 3d to 6d per lb. haddocks, 4d per lb. lobsters, 2/- each; shrimps, 5d per pint. FRUIT and VEGETABLES.—-Potatoes (new), ^d per 1.. ca-Tots, id per lb. turnips, Id per buncth; parsnips, Id per lb. cabbages, 2d each cauliflowers, 4d each; celery, 2d to 4d per stick leeks, Id per bunch; grapee (English), 2/- to 4/- per lb. do. (foreign), 6d to 8d per lb. tomatoes, 8d to 1/- per lk apples, 3d to 4d per lb. pears, 4d to 6d per 18. AMLWCH, Saturday.—Butter, 1/6 per lb. Danish butter, 1/- per lb. eggs, 16 for 1/- beef, 7d to 9d per lb. mutton. 9d per lb. pork, 6d to 8d per lb. chickens, 3/6 to 4/- per couple; fowls, 1/6 each ducks, 4/6 per couple geese, 5/- to 6/- eaoh rabbits, lOd to 1/- each-; potatoes, 5/- a sack, 28 lbs. for 1/ apples, 3d per lb. grapes (English), 3/6 per lb. pears, 4d to 6d per lb. tomatoes, 8d per lb. cod, 2d per lb. CARNARVON, Saturday.—Fresh butter, 1/5 to 1/6 per lb. fresh eggs, 14 to 16 for a 1/ beef. 7d to 9d per lb. mutton, 8d to 9d per lb. lamb, 7d per lb. veal, lOd per lb. ham. 8d to 1/- bacon, 4d to 6d per lb. potatoes, d per lb. cabbages, lid to 24d each cauliflowers, 2d to 3d each cucum- bers, 4d, 5d, and 6d each; tomatoes. 8d to lOd per lb. apples, 21d to 3d per lb. rabbits, 10d. 1/- and 1/2 each salmon, 1/- to 1/2 per lb. soles, 1/- to 1/2 per lb. lemon soles, 1/ 1/5 and 1/4 per lb. plaice. 4d. 5d and 6d per lb. cod, 5d to 6d per lb. haddocks, 4d, 5d and 6d per lh. DENBIGH, Wednesday.—'The market to-day was well attended. Wheat, 9(- to 9/3; barley, 9/- to 9/3; oats, 5/6 per hobbet; fowls, 2/- to 3/3 per couple fresh butter, 1/4 to 1/4d per lb. ditto, small pots, 111(1; ditto, large pots, lid per lb. eggs, 13 for 1/ potatoes, 5/- to 6/- per hobbet oatmeal, 2d per lb. HOLYHEAD, Saturday.—Fresh butter, 1/3 uer lb. fresh eggs, 12 for 1/ Irish, Danish, and Cana- dia.n butters, 7d to lOd per lb. beef, 4id to 8d per lb. mutton, 6!d to 9d per lb. pork, 5di to 8d per lb. bacon, 8d per lb. fat pigs, 3,td per lb.; por- kets, 12/- to 18/- eaoh; potatoes, 5/- per 224 lbs. carrots, 9d' per 12 bundles; turnips, 6/- per load; apples, 2d to 4d per lb. pear^ 3d per lb. oranees, 50 for 1/ chickens, 3/8 per couple fowls, 1/6 each; ducklings, 3'- to 3/6 each; hares, 2/6 each; rat" bi 1/- oaeh; pigeons, 8d per brace; pheasants, —: .1.L"J<J N per; bmee; partridges, 3/- per brace; wild duelft, 2/6 per brace whiting, 2d per lb. dabs, Id p8I" lb. black oats, 14/6 white oats, 14/ hay, 50/- per ton. LLANGEFNI, Thursday.—Fresh butter, 1/5 per- lb. fresh eggs, 14 for a 1/ beef, 6d to 9d per lb. mutton, 8d to 10d per lb. pork, 6d to 8d per lb. ham, lOd for 1/- per lb. bacon, 5d to 8d per lb. potatoes, 5/6 to 6/- per sack; fowls, l/j5,to 1/10.! each; ducks, 2/- to 2/3 each. OSWESTRY, Wednesday.—Old white wheat, 3/9: to 4/1; new red ditto, 3/10 to 4/ old oats, .16/- to 18/- per 200 lbs. new ditto, 10/- to 12/ malting barley, 16/- to 20j-; grinding barley, 13/- to. 14/- per 280 lbs. butter, 1/2 to 1/3 per lb. eggs, 10 to 12. for If-; potatoes, lOd per 20 lbs. beef, 6d to 8d mutton, 7d to 9d; veal, 7d to 9d; pork, 6d to 8d per lb. fowls, 4/- to 4/6 ducks, 4/6 to 5/ rabbits, 2/2 to 2/4 per couple. PWLLHELI, Wednesday.—Fresh butter, i/3 to, 1/4 per lb. fresh eggs, 16 for a 1/ beef, ,5d to fijd; per lb.; mutton, 7 to lOd per lb. pork, 6d to 8d per lb. fat pigs, 3d to 3ld per lb. norkets, .11/- to 14/- each; potatoes, -kd per lb. carrots,. lid per Ilb. turnips, d per lb. parsnips, Id per lb. cab- bages, ld to 2d each oelery, 3d and 4d per stick; tomatoes, 9d per lb. apples, 3d to 4d per lb. fowls, 1/6 to 1/9 each; hares, 2/6 and 3/- each; rabbits, 9d and 1/- each; wild ducks, 4/- per brace ducks, 2/6 each. RUTHIN, Monday.-Wheat, 9,- to 9/6 per hob bet; barley, 8/- to 10/ oats, 5/- to 6/J per hob- bet; fresh butter, 1/2 to 1/4 per lb. fowls,. 3/- to 4/- per couple ducks, 4/- to 5/- per couple; eggs,. 12 to 14 for li-. A

Principal Welsh Pairs, CARNARVONSHIRE. Brynkir February 18. Foururofieea (near Pwllheli) February 20. Pwllheli February- 18. Tremadoo February 19. DENBIGHSHIRE. Bettws February 2D. Cerrig-y-Druidion February 20. Eglwysbach February 4.. Wrexham February 6, 13, 20, and 27. Llangollen February 28. Ruabon February 24. FLINTSHIRE. Oaerwys February 28. Rhyl February 28. AIMIONE-MSH.IRE. Corwen February 21. Dolgelley February 20. Llanbedr February 18. Llandrillo February i5. Llanfihangel-GIyn-Myfyr February 16. Towyn February 25. MONTGOMERYSHIRE. Berriew February 17. Llaubrynmair (Wynnstay Arms) February 27. Llanfyllin February 23. Llanidloes February Æ. Meifod February 24. Welshpool February 6 and 20. Newtown February 28. NOTE.-We have carefully compiled the abovo dates, but we are in no way responsible for any inac- curacies which may happen.

I Local Tide Table. FEBRUARY. Morn. Even. ht. h. m. h, pi. it. in. 16 Thursday 3 3 3 24 16 3 17 Friday 3 44 4 11 1;5 11 18 Saturday 4 46 5 20 11 10 19 Sunday 6 9 6 57 11 2 20 Monday 7 41 8 21 11 10 21 Tuesday 8 56 9 22 12 10 2a Wednowky 9 45 10 6 13 11 23 Thursday 10 25 10 41 15 4 24 Friday 10 57 1114 16 4 25 Saturday 11 29 11 44 17 4 26 Sunday 11 59 27 MGndaT 0 15 0 29 18 8 28 Tuesday 0 44 1 0 18 7 N.B.—The above Tide Table is computed for the Port of Liverpool; for Bangor the time of High Water is twenty-five minutes earlier for Beaumaris twenty-seven minutes earlier; for Carnarvon two hours aad five minuter earlier for Llandudno twenty minutes earlier for Rhyl twenty minutes earlier.

I Shipping. PORTMADOC. Arrivals. Sage, Griffiths, Cardiff.Margaret Ellen, Thomas, Swansea.Rebecca s.s., Roberts, Liverpool. Sa.ilings.-Rebecca s.s.. Roberts, Liverpool.

——— — Genedigaetheu, Priodssau, Marwolaethaa. < GENEDIGAETHAU. Coate& --Chwefror 7, priod Mr W. J. Coates.pobydd, Mellin's-lane, Dinbych, ar ferch—marw-anedig. Evans.—Ohwefror 4, priod Mr Arthur E. Bvans, Bronwylfa, Gwrecsam, ar ferch. Hughes.-awefror 8, priod Mr Hugh Hughes, llaiurwr, 6, Abram's-lane, Dinbych, ar fab—cyntaf- anedig. James. --Chwefror 8, Fferm Ceingoleu, Gowerton, priod Mr John Harries James, ar ferch. Jones. --Chwetror 3, priod Mr John Jones. plaefcrwr, Beacon's Hill, Dinbych, ar fab—oyntaf-anedig. PRIODASAU. Bickerstaff—Goldie.—Ohwefror 8, yn Nghapel Seis- nig Princes-road, Bangor Uchaf, gan y Parch E. P. Jones, B.A., gweinidog, Thomas William Bic- kerstaff, Aberystwyth, ag Amy Eliza, unig feroh Mr a Mrs Goldie, Erw Fair, Garth, Bangor. Hughes—Owens.—Chwefror 14, yn Nghapel Dinas, Llangefni, gan y Parch R. Thomas, lianerchy- medd, Mr William Lloyd Hughes, Belle Vue Hotel, Bangor Uchaf, a Miss Elizabeth Owens, Rhos, Penrhoslligwy. Jones—Eaton.—lonawr 31, trwy drwydded yn Eg- Iwys St. Cybi, Oaergybi, gan y Parch R. Price, curad. Mr R. R. Jones, ship's carpenter, a Miss M. Eaton—y ddau o Gaergybi. Jones—Jones.—Chwefror 8, gan y Parch R Price, curad, yn Eglwys St. Cybi, Caergybi, Mr Isaac Jonea. a Miss Jones, Valley, ger Caergybi. Lloyd -Joia e&Bunford- --Chwof ror 2, yn Nghapel y Wealeyaid, City-road, Caer, gan y Parch E. Jones, Dinbych, yn cael ei gynorthwyo gan y Parch E. T. Davies, Rhyl. Thomas, mab leuengaf Mr H. Liovd-Jones, Wyddgrug, a Catherine Harrison (Cassie), merch hynaf y diweddar Mr Thomas Bun- ford, Llanidloes. Williams—Jones.—Chwefror 4, yn Nghapel Catha- rine-street, Lerpwl, gan y Parqh J. Thomas, B.A., J. Vaughan Williams, a Mrs Jones, gweddw Bben- ezer Jones, 53, The Woodlands, Birkenhead. MARW OLAETHAU. Davies.-Chwefror 9, ar ol maith a phoenus afleohyd. Owen Davies, Tallyn, I Jan dec wyn (yn nhy ei frawd, vn Cwmbaoh, Tremadog), yn 57 mlwydd oed. Claddwyd ef yn nghladdfa y teulu- yn Llan- decwyn. Fredrickson- --Chwef-r 5, yn 35 mlwydd oed, Mrs Fredrickson, priod Mr Henry Fredrickson, 40, Victoria-road, Rhyl. Hughes.—Ohwefror 5, yn 21 mlwydd oed, Miriam, anwyl ferch John a Sarah Hughes, 40, Enid- street, LerpwL Jones. --Crhweh-or 2, yn 51 mlwydd oed, Benjamin, mab y diweddar Edward Jones, Hendrewaelod, Glan Conwy. Jones.—Chwefror 3, yn 235, Great Homer-street, Lerpwl, gweddw Joan Jones. Jone&Clhwefror 3, yn 72 mlwydd oed, Mr W. Jones, Bodawel, Llarl, Ffestiniog. Osmond.—Yn ei breswylfod 10, Cambrian-street. Caergybi, Fred. Wm. Osmond, yn 13 mlwydd oed. Owen.—Chwefror 3, priod Mr J. O. Owen, llyfr- werthydd, Penrhyn House, Penrhyndendraeth. Smith.-Chwefror 3, yn 212, High-street, Bangor, Lizzie Price, merch i,euenwaf Mrs Hugh Price- Smith, yn ddwy flwydd a phum' mis oed. Williams —Ohwefror 2, ar ol cystudd byr, M'rs Elizabeth Williams,Vale View,Dinbych, a gweddw y diweddar Mr John Williams, Caeau Gwynion, ger Dinbych, yn 65 mlwydd oed. Argraphwyd a Chyhoeddwyd dros y North Wales Chronicle Company, Limited, gan David Williams, yn y "North Wales Chronicle" a'r "Gwalia" Print- ing Works, Caxton House, High-street, Bangor, yn Mhlwyf Bangor, yn Sir Gaernarfon ac yn Swydd- fa y "Clorianydd," Bridge-street, -Mangefnl, y* Mhlwyf Llangefni, Sir Fon, gan John Willi MM, Dydd Iau, Chwefror 16, 1899.

The Chase. THE ANGLESEY HARRIERS will meet on I Saturday, February 18th Bull Hotel, Llangefni at 1L30.