Yr Herald Cymraeg

PERSONAU A PHETHAU Gadawodd Miss Lucy Anne Nixon, Colwyn Bay, gynt o Fangor, eiddo gwerth 3,667p. Bu clochydd plwyf Great Yarmouth farw yn werthl.953p. Bu'n bresennol mewn i2,500-o brioda&au erioed. Tra yn eistedd i gael ei giniaw ddydd Merch- er, yn Nglofa Meirion, Llanharan, caiodd George Jordan ei wasgu gan gareg i ianwoaleth* Rhoes hen ferch o Gateshead ugain mil o bunnau ar ymddiiied at roi pensiynnau i hen torched, yn Northumbeiland a Durham. Yn Chesterfield, ceisiodd dyu ei ladd ei hun yn hytrach na mynd i'r tioty. Yr wedi bod yno o'r blaen, ac yn gas ganddo r lie. Penderfynodd mwnwyr Northumberland godi cvliog eu Seneddwr, Mr. Fenwick, o i 400p. Caiff ei dy a'i lo yn, rnad hefyd. Yn Ffrainc mae y niier y genedigaethau yn myned yn llai y naill ttwyddyn' 01 y Hall. Y llynedd bu 7y3,000 farw yno, tra na anwyd ond 773,000 o blank. Y mae y Tarch E. Arfon Jones, Dinas" wedi cydsynio a galwad dderbyniouu o eglwys new- ydd y Metnodistiaid Calfinaidd yn Coeapen- maen, Pontypridd. Yn Leeds bu farw dynes o achos cael ei gwenwyno wrth iwyta cig cwnhingen. Dy- wedwYd yn y cwest fod cwnhingod i'w cael yno am ddwy .geiniog yr un. Dywedodd swyddog presennoldeb wrth yn- adon Bangor ddydd Mawrth mai e&gus mam am beidio anfon ei merch i'r ysgol un diwrnod oedd fod ei gvvailt mewn cyrls. Wrth wrai-do cyfraith ysgariad yn Detroit, America, dywedwyd fod un ddynes wedi cyn- nyg mil o bunnau i ddynes arall am ei gwr, a'i bod hithau wedi derbyn y cais yn llawen. Mynegir fod Eglwys Pencau (A.), Pwllheli, wedi rhoddi galwad unol i'r Parch. W. Rhydd- erch William?, Waenfawr, i ddod yn weinidog iddi. Y mae Mr. T. Gwynn Jones, yr hwn sydd yn dod i breswylio i Gaernarion, wedi enill un o ysgoloriaethau yr Irish School of Learn- ing, dan nawdd pa un y mae ysgol haf i gael ei chynnal yn Nulyn. Y mae ejymudiad ar droed i godi coféb i iMprrisiaid Mon, y tri brawd, Lewis, Richard, a. Wim. Morris, yn neu yn ymyi Pentre Eirian- ell, Mon, lie y buonl yn preswylio. Yegrifen- ydd y mudiad yw Mr L. Edwards, Bodafon, Amlwch. Yn Rhagfyr diweddaf daliwyd dyn ieuanc mewn swyddta nad oedd ganddo iusnes i led ynddi. Chwilotodd yr holl Ie, ond, yr unig ysbail a gafodd ydoedd dau st^mp. Dygwyd ef o flaen brawdlys y Seine, ac anfonwyd ef i garchar am chwe blynedd. peryglus yw siarad: gormod am gyf- iawnder," meddai Rheithor AJberffraw yn Nghaernarfon ddydd Iau. "Yr oedd dyn un- waith a gwynai yn barhaus wrtlh yr ynadon, ac a ofynai yn barhaus am gyfiawnder. 'Ni fedr- wn roddi cyfiawnder i meddai Cadeirydd yr ynadon wrtho; 'ni fedrwn eich crogi Yn Meirion, yn benáf, y bydd maes llafur Dr. Prys Williame, Lerpwl, sydd newydd ei benodi yn arolygydd ysgolion yn Ngiiymru. Fel y gwyr ein Oarlienwyr, un o ardal Four- crosses yw Dr. Williams. Y maj wedi enIll graddau uchel yn Mhrify&gol Cymru, ac yn yr Almaen, ac y mae yn awr yn athraw yn Mhrifysgol Lerpwl. Hysbyeir am farwolaeth y Parch. Ddr. Rees, Geifn, Merthyr, un o weinidogion b) liaf, os yr hynaf oil o ran oedran yn y Cyfundeb. Parhaodd yn ieuanc ymron hyd y diwedd. Ben- dithiwyd ef a chyfansoddiad cadarn, liawn o yni, a. gofalodd yntau yn dda am dano. Ond .yn ddiweddar, yr oedd arwyddion fod yr yni yn cilio, a.'r nerth yn pallu. Nid yw y Parch C. Silvester Home, yr hwn a gododd y ,gynnulleidfa i'r fath f rwdfrydedd yn Ngfaaertnarfon, ond dwy a deugain oed. Y mae yn M.A., yn siaradwr hyawdl, ac yn eifrydydd dwys ar dydd. Gwahodd- wyd ef i yimgymeryd a gweinidogaeth y brif eglwys G*ynnullefidlfaol' yn Kensington ddwy fliynedd cyn gorphen ei ynfa golegawl. Y mae Oeidwad y Rholau yn dad-yn-nghyfraith iddo. Un o hen ddynion goreu America yw John :1. Jones, 6yMaenydd "Y Drych." Y mae yn Si1 nÜwydd ofd, ow yn siriol ac iach, gyda tneddwl mor hoyw ag erioed. Gadawodd G-yro- ru yn 1838, ac yn mis ffydref disgiwylia ddaith- lu ei bym,thele9- flwyddyn a thriugain fel din'- esydd Americanaidd. Y mae wedi bod yn guidd-swyddog aeyn rheolydd sfor, ond yr oedd ei duedd naturiol tuagat lenyddiaeth Gym- reig, a gwelwn oddiwrth bapyr Americanaidd ei fod yn bryderus am wneyd i ffwrdd a'i gasgl- iad o lyfrau Cymraeg. Nos Sul, yn eglwya y Methodistiaid Calfin- aidd yn Anfield Road, Lerpwl, darllenwyd llythyi* oddiwrth y Parch John Owen, Wydd- grug, yn derbyn yr alwad a gafodd i fugeilio'r eglwys yn lie y Parch Owen Owens, a yrnddi- swyddodd yn ddiweddar. Dechreua ar ei ddy- ledswyddau tua mis Hydref. Y mae y Parch John Owen yn un o'r gweinidogion mwyaf blaenllaw gyda'r enwad. Y mae wedi dal llawer o swyddi uchel cyfundeb, ac wedi bod yn gysylltiedig a rhai o'r prif symud- iadau yn ystod y blvnyddoedd diweddaf. Yn ddiweddar, gofynnodd dyn y cwestiwn canlynol i ddau gwmpeini insiwrio gweinidog- ion rhag damweiniau.:—"Pe ba:i fy morwyn i yn prynu pair o esgidiau a. rodlau uchel iddynt, ac wedyn yn syrthio ac yn torri ei choes yn fy nhy i, a fyddai yn. rhaid i mi dalu dawn iddi am y ddajnwain?" Barnodd y ddau gwmpeini y byddai. Dywedasant, pe bua^ai morwyn a eodlau uchel i'w hesgidiau yn syrthio wrth gerdded o gwmpas y tl, y byddaii yn anodd i'r meistr brofi mai nid oherwydd ei gwaith neu ynglyn ag ef y digwyddodd y ddamwain iddi. Ym marwolaeth Mr Edward Hughes, yr wythnos o'r blaen, collodd byd y lluniedydd- ion un o'i brif ddynion. Tynnodd dri llun o'r Frenhines Alexandra, un o'r rhai a1 an- fonodd hi i'r arddangosfa. Ffrengig a -Phryd- einig. Tynnwyd lluniam amryw o'r prif ben- defigesau gan y Cymro enwog hwn. Arferai Mr. Frith, lluniedydd enwog arall, ddyweyd y gallai ami un dynnu llun dynion yn gampus, ond nad oedd neb a fedrai dynnu yn debyg i Edward Hughes. iUgain inljnedd yn ol, an- fonodd lun i oriel y Coleg Brenhinol; ond, fe'i crogwyd mewn lie rhy janamlwg ganddo, ac nid anfonodd yr un arall yno byth wedyn. Buasai llyfr o hanes llumedyddion Cymreig yn un dyddorol. Adroddir ystorj dda, iawn am un o'r rhai cynaraf ohonynt, ond odid, un o'r enw Rhys Cain, oedd yn byw yn rhyw- le yn y De tua'r unfed ganrif ar bymtheg, os nad ydym yn cam gofio. Yr oedd Rhys wedi paentio llun Crist, ac yr rhai o'i g-ym- dogion yn ei feio am ryfyg. Yr oedd Rhys hefyd yn fardd, a phan glywodd am farn i gymdogion, dywedodd yntau: — Yr anuwiol ffol a ffy,—poen olaeth. Pan welo lun Iesu; Llunied, os gwell yw hynny, Llun diawl ymhob lle'n ei dy Mae llawer o ystraeon hefyd ar gael am Rich- ard Wilson, y lluniedydd o sir Dref-aldwyn. Paentiodd ef arwydd i'w osod uwch ben drws tafarn ryw ddwy fHltir o'r Wyddgrug. Llun dau ddyn a golwg ynfyd iawn arnynt ydyw. Uwch ben, mae'r geiriau, "The three logger- heads," ac oddi tanodd, y geiriau, When shall We three meet again? Byddai llawer yn methu a deall pa Kr oedd y trydydd—a phrofai hynny ym mha Ie! "Y Logger- heads y gelwir y dafarn hyd heddyw, ac y mae'r Hun ar y pared uwch ben y drws, a gwydr wedi ei roi trosto. Pan ddisgynno'r goleuni o gyferiad neilltuol arno, gellir gweled yr wynebau yn lied glir, er fod y lliwiau wedi pylu bdUach. Claddwyd Wilron ym 1ID.:l' wept. yr Wyddgrug. ( Welo engiyn fcuddugol Mr Aaron Morgan, Blaenyffos, i'r "Daten," yn Eisteddfod Llan- efydd — Gwledd o wraidd y gwlydd ir yw—y Da-ten Dwt, ymborth digyfryw, ^Mceth y bwrdd, a maeth y byw, Cenhades cini« ydyw. Cenhades cini. ydyw. Mewn llys barn yn Hull, dywedodd tyst ei fod un noswaith wedi yfed peint bob deu- ddeng munud am awr a hanner. Yn Ipswich, galwodd amryw hen bobl yn y Llythyrdy i ofyn am gael rhoi eu henwau i lawr .am bensiynnau i'r hen. Yn Peterborough, syrthiodd bachgennyn i'r dwfr. Neidiodd ffarmwr ar ei ol ac achub- odd ef. Ar ol dyfod i'r Ian, dechreuodd yr hogyn grio am ei gap, oedd eto Ynl y dwfr. Neidiodd y ffarmwr i'r dwfr drache.fn a daeth a'r cap i'r lan.

— YNADLYS BWRDEISIOL CAERNARFON Ddoo (dydd Llun), .genbTon y Maer (R. Gwyneddon Davies, YisW.) ac ynadon ereill. CODI OYíFFlRO. Oyhuddwyd T. C. Welford, 15, Lambpit- street-, Wrecsam, o godi cyffro yn y Maes, lie yr oedd yn cynnal arwerthiant ar nwyddju. Dirwywyd ef i 10s a'r costau. IJAITH ANWEDDUiS. Dirwywyd Edward J. Griffith, Elizabeth A. Griffith, a Mary Bathgate, yr oil o Baptist- street, o ddefnyddio iaitill anweddus. D'wy- wyd h-wy ljp a'r oostau yr un. YMDRO'OTI. Cyihuddwyd Hugh Jones, 6, HenwaHa, a Wim. Wilkinson, 2, Baptist-street, o ymdroc-hi mewn lie cyhoeddus ger Pout Abtr yn groes i faji-ddeddfau y Goiphoraeth. Gorchymyn- wyd hwy i dalu'r costau. MEDDiWDOD. Axil fod yn feddw ac. afraoins d*,rwvv. yd Thomas Parry Thomas.. Pepper Lane, i 2r3 6c a'r costaxi; Adolphus Lovell, Llanrug, i 10s a'r costau; a Mary Murphy, Llam*uig, i 5s a'r costau. Am fod yn feddw tra yr oedd gan- ddo geTFyJ a char dan ei ofal, dirwywyd John Thomas Jones, cigydd, Groeslon, i 2p a'r cost- au. Dirwywyd John Thomas Williams, 3, 1Rathlbone-tÊrrace, Groeelon, i 2s 6c a'r costau am feddwdod.

maclSys Llangefni Cyxihaliwyd ynadlys Llangefni, ddoe, ger- brcn y ,inwriad T.'E. J. Xiuyd. ac ynadon enaiil. Am fod yn feddw, arcriwyd i D. Hughes, ieu., Merddyiiiptid-a!, <ia>rwen, dalu 7s oc u gostau.—Am toti yn. feddw afreolus, dir. wywyd Henry Jones, Niwbwrch, i os a'r costau.—Bod yn feddw mewn lie trwydd^ig, set y Ship ^ot-ei, Llangefni, oedd trosedj •H-. H'uglhes, Cae'rgog, CcÚ1ig-lCeinwen.! Dirwywyd, ef i 2s cc a'r costau.—-Am t'.ros- edd cytfelyb dirwywyd H. 'Hugihes, (..{an- xa-i'on, Gwalchinai, i 7s 6c a'r coscui. — • Richard Jones, Ptnyparc, (Pentraeth, a ddirwywyd i Is a'r costau am feddwdod.-— Hugh Hughes. Bridge Street, Aberffraw, am fod yn feddw ac afreolus, a. ddirwv\«,yd 1 Is a'r costau. Am beidio rhoddi goleu ar eu ddei).-vli h, bit raid1 i E. J. Evans, Llangefni, daiu y costau, a M. iJavies, White Horse, Pen traetih, dalu dirwy o 2s 6c a'r costau. Cvhuddwyd O. Jones, Tyddyn n Id- yni, Llandrygarn-, c Jidrata deugylch "0. Parry, BrxTigors, Llangristiolus, o'r tu alian i'r iSbir> Hotel, Llangefni. Rhwym\vyd ef i. ddod i dderbyn dedfryd pan ehvir a:n dia.no.

Cynghor uospaun uwyrfai Dyad Sadwrn, dan iywyddiaeth Mr. T. O. Jones (cadeirydd). TRENAU RHAD. Mewn aiebiad i gais y Cynghor Dosparth, derbyniwyd ljytnyr oddiwrth Gwmni t" Klieil- ffordd yn dweyd eu bod wedi trefnu locynau o Lanberic, a Nantll", i Lerpwl bob ddydd Mawrth, ac i Manchester ar ddyddiau Liun a Mercher, fel ag y mae y trefniant o dref Caer- narfon yn bi"esennol. Bydd y trefniant new- ydd i ddecheu yn Gorphenaf nesat. MEDDYG IECHYDOL. Adroddiad yn dweyd ei fod wedi argymhe;I cau Ysgol y Cynghor yn, Morrhdinoiwig, oherwydd fod y irecli gocn wedi toii alian yn y pentref, ac fod niter fawr o'r plant yn dioddef o dan yr haint. CYNGHOR SIR. Derbyniwyd llythyr yn gofyn am fanylion yn nglyn gwaith a rodawyd gan y Cyng- hor Dospanth 1 rai diwaith. Antonwyd ate-b- iiad fel y canlyn :—"Mor b211 ag y cafwyd gwybodaeth, labrwyr yn y chwareli oeddynt pan mewn gwaith rheoladdd." RHYD-DDU. Cynnaliwyd cyfarfod o gynnrychiolwyr Cynghor Trefol Caernarfon a Chynghorau Gwledig Glaslyn a. Gwyrfai yn Medcigei^rt yr wythnos ddiweddaf, pryd y pasiwyd pender- fyniiad i'r perwyTl canlynoi :—" Fod penLref Rhyd-ddu yn cael ei gadw mor lanwaith yn bretennol fel nad oes unrhyw berygl i'r dyir- oedd sydd yn llifo i gyfeiriad Llyn Quellyn lygru cyflenwad dwfr tref Caernarfon, ac oherwydd hyn nad. oes yr un angen i'r tri Cynghor iyned i'r gost o garthff'osi y pen- tref GLANHAU PENTREF PORTHDINORWIG. Dymuna PwyllgorPIwyfol Llanfairisgaer hysbysu y Cynghor Dosparth eu bod yn eu cyfarfod gynnaliwyd Mai 2Sain, 1908, wedi penodi John Owen, Gareg Lwyd, i lanhau pentref Porth Dinorwig am y swm o 45p 10s yn flynyddol, a dymunir ar i'r Cynghor gad- arnban y pecodiad. Feallai fed gair o eglur- had ar hyn yn angenrheidiol, gan yr anfon- wyd penderfyniiad tebyg i'r Cynghor ar vr 17eg o Chwefror diweddaf, ond gwelodd y cymerwr nas gaJlsi gyfiawni y gwaith aifl y pris apwyntiedig, sef 32p 10s, a rhoddodd ei Ie i fyny, a darfu i'r pwyllgor wahodd ten- ders am wneyd y gwiaith, ac o'r tri ddaeth i law, wedi ystyriaetth ofalus ar ran y pwyllgor, trefnwyd i osod y gw'aith i'r person a nodir uchod. GWAITH DWFR CESAREA. Darllenwyd llythyr yn dweyd v byddai i un o arolygwyr Bwrdd Llywodraeth Leol wel- ed a'r (ardal heddyw (ddydd Mawrth) yr 16eg cyfisol.

CHWARELWYR NANTLLE CYiTRHNFA YR, UiXDEiB. Badwrn gynnaliwyd cyfarfod lluosog o'r Tichod yn Mhenygroes, Mr John Williams, Blue 'Bel!, yn Ilywyddu. Cyfeiriodd yr ysgrifen- ydd, Mr W. R. Williams, at y cynnorthwy oedd yr Undeb wedi roddi I aelodau o'r gyf- rinfa mewn achosion cyfi-eithiol a budd ar farwolaeth. Hefyd bu siarad- vn nghylcheth- oliad ysigriifenydd arianol i'r Undeb, a phas- iwyd i arfer mwy o fanylwch y tro nesa.f, ac i (boto aelod gael cyfleusdra i bleidlei&io. Pas- iwyd hefyd yn frwd,frvdig ac unfrydol fod y igyfrmfa yn rhoddi pob cefnogae'tlx i ymgeis- iaeth Mr O. Eillis Jones, au bod, i'r am can hwnw, yn anfon: allan ape! ar ei ran at vr holl undebwyr; a. nodwyd nifer o aelodau o'r giyfrinfa i wneyd y gwaith.

CANU t. HARLECH YN PARIS j Yn nghiniaw Cynigres ^Iwnwyr y byd yn Pa.ri-s yr wytihnos ddiweddaf, arwein.oda ilabon y cynnrychiolwyr Prydenig yn caiv "RihyfeLgytrch 'Gwyr Harlech." Ghwareuodd yr amser a'i fforc.

MARW BARNWR ENWOG Bu farw y Bari^wr Day ddydd S:idwrn. Dy- ) vtdir iddo ddedfrydu 167 o dros°ddvvvr mewn pedair blynedd ar dde? i ga-ei eu lfi.ni^c'la; a thra, yn Mrawdlys Lerpwl, coipodd nifer o bobl a adwaenid wrth yr enw "High Ri,p Gang" ym drwm iawn. Wedi hyn ofnid ef gyimaimt gan ddrwgweithi'edwyr fel y gelwid ef "Judgment Day"—Dydd y Farn.

Cafwyd nyth drudwy a phump o wyau yn- j ddo mewn llestr alcan ar ffarm yn Hayward's Heath. Yr unig fynedfa iddo oedd pig y cann, ac nid oedd y twll ond modfedd a thri chwar^er ar ei draws.

ADDYSG A DIRWEST CYNHADLEDD A CHYFARFOD CY- HOEDDUS YN NGHAERNARFON. EGLWYS WYR AC YMNEILLDUWYR YN CEFNOGI'R LLYWODRAETH. Cynnaliwyd y gynnadltdd o gynnrychiolwyr o Fon ac Arfon er cefnogi y Mesur Addytg a'r M.e&ur Trwyddedol, yn y l'afiliwn. Caein-rion, bxydnawn lau, Ir. Ellis J. Griffith, A.S., yn llywyddu. Yr oedd amryw gannoiod o gyn- nrychiolwyr yn bresennol, a dangoswyd brwd- frydedd rnawr. Yr oedd ar y llwyfan, yn ychwanegol at y Cadeirydd, Arglwydd Stanley o Alderley, y Parch. W. A. Edwards, rheithof newydd Aberffraw Ir. D. P. Williams, cad- eirydd Pwyllgor Addysg Sir Ga^rnarfon; y Parch. D. Rowlands, M.A., y Parch. Wynn Davies, Bangor; Mr. William George, Dr. R. Parry a Mrs. Parry, Parch. Evan Jones, Air. W. J. Crowley, A.S., Mr. T. C. Lewis, ac ereill. Darllenodd Mr. W. H. William, un o'r grifenyddion, lythyrau oddiwith Ir. William Jones, A.S., a'r Parch. Elfed Lewis, yn gofidio oherwydd eu hanallu i fod yn bresen- nol. Datganodd y Cadeirydd ei foddlonrwydd wrth weled Rlieithor Aberffraw ar y llwyfan fel cynnrychiolydd Eglwys Loegr. Os oedd rhywbe'th ag y dylai capel ac eglwys fod yn un arno, y pwnc trwyddedol oedd hwnw. Yr oedd yn a.nhawdd iawn gwybcd pwy oedd yn, cynnrychioli yr Eglwys, er cael cyfaddawd ar y pwmc addvsgol. Cymerai yn ganiataol cyn y ceid cytundeb boddhaol fod Ymneillduwyr yn barod i roddi ffordd lawer er mwyn bodd- loni y rhai oedd yn anghytuno a hwy, ac os oedd yn bosibl tan amgylchiadau neillduol i roddi addys;g Cowper-Temple, neu rhyw add- ysg grefyddol arall yn yr y&golion, ni ,'af..Ü ef ar y ffordd. Yn nglyn a'r Mesur Trwydd- edol, dywedodd fod yn rhaid i Ryddfrydwyr sefyll at y ddwy egwyddor arweiniol o leihau nifer y trwyddedau a sefydlu amser terfvn (clywch, clywch). Cynnygiodd Arglwydd Stanley o Alder'ey benderfyniad yn pwyso ar y Llywodraeth i yru yn mlaen y Mesur Addysg i derfymad llwyddiannus; ac yn hawlio y dylai ysgolion yn cael eu cynnal gan y cyhoedd fod dan reol- aethaeth y cyhoedd bod cyfundrefn genedl- -aethol yn cael ei hestyn dros yr holl wlad; a bod athrawon vn cael eu rhyddhau oddiwrth brawfion crefyddol. Dywedcdd ei Arglwydd- iaeth fod teimlad y lleygwyr cyffredin yn wa- hanol iawn i eiddo eu harweinwyr cythryblus. Yn nglyn a hawli,au y blaid hono o Eglwys- wyr, ddymunent gael addysg grefyddol pen- odol, tybiai y gellid rhoi ffordd ar ddau gweg- tiwn-rhaid fod yno ysgolion helaeth yn yr ardal gyda chyfleusderau cvfaTtal ynddynt i'r holl blant, ac mai gan v rhieni ac nid perchen- ogion yr ysgolion y byddai yr hawl i ofvn am driniaeth arbenig (cymeradwyaeth). Clywid llawer o siarad llac am atafaeliad, end prin yr oedd yn angenrheidiol iddo ddweyd pan yn ymdrin ag eiddo ymddiriedol nad oeddynt yn c yd n a bod y fath beth a pherchenogaeth unigol; a phan gyfodai amgylchiadau i rwystro telerau yr ymddiriedaeth gael eu cario allan, dylid cario yr ymddiriedaeth yn mlaen, vn ol polisi r cyhoedd (eymeradwyaeih). ADDYSG YX ARFOX. Yn nesaf anerchwyd y cyfarfod gan vr Henadur D. P. iJlis.ini^ fel y canlvn Ma^ Deddf Addysg 1932 yn annheg, angyfiawn^ a 11 4 a, 1. j igonthrj-mus- 1 Ymneifldu'wyr y wlad yn gy- Ifrediriol, ac yn enwedig i Ymneillduwyr Qym- ru yn gymaint alg y dylem wneyd pob y i gryfhau dwyla.w v Llywodraeth vn ei hymgais i'w -Ala,- ein profiad per- eonoi ni wrth geisio .2<: g-weithio vn sir Goer- na-rfon bellach wedi eiin hargyhoeddi vn lhvyr tod yn rhaid eyifnewad y ddeddf hon, am ei ,b<xj -vn aJiymarferol tra v bydd penod- lad yr athrawon yn Haw dau awdurdod, sef y Cyn-ghor Sir a'r Uglwyswyr. 'Fel y gwyddoeh yn dda, mae yr holl Ysgolion Ea-lwvsig a Phab- yddo] yn gauedig yn erbyn Ymneillduwyr, ac Lre165 °'r -n yn y &^T bon, lie y mae o briiathrawon ac is-athrawon, ac nid oes obaith am i un Ymneillduwr gael ei benodi yn brifathraw neu at-hrawes yn un o'r cyfryw ysgolion. Ar y Ilaiv arall mae Bwrdd Addysg y sir hon-ac nid wyf yn tyfeied fod Arfon yn hyn o beth yn eithnad—yn apwyntiio athrawon ac is-athrawon yn gyfangrwhl ar gyfrif eu teil- yngdod addysgawl, heh wneuthur un-i-liyw ym- holiad mewn modd yn y byd parthed eu dal- ladau crefyddol. Heblaw hyn, fel y mae pet-h- *n.yn awr annhegweh dybiyd a phlant Ym- neillduwyr ydyw eu gonfodi i fynychu ysgolion lie mae yr awyi-gylcn yn un Eglrvvyeig, ac felly yn hollol groes T'w hyiforddiant. "a'u traddod- iadau crefyddol. Mae yr anghyfiawnder hwn yn bodoli mewn modd arlbenig mewn ardal- oedd. lie nad- oes ond un Ysgol E'glwvsig, ac o'm rhan i nls gwelaf ond un o dd:wy ffordd i gywiro hyn sef, ar un llaw, trwy drosglwyddo yr y&gol i ddwlaw y tVrrghor Sir, neu, ar y Haw arall, i r 'Cynghor Sir adedladu ysgolion newyddion yn y cyfryw ardaloedd. Yr ydym wedi derbyn cyfran o'r 100,000jp rhodd- a ddar- parwyd gan y Llywodraeth, ac yr ydym yn brysur yn sir Gaernarfon yn adeiladu pedair o Ysgolion y Cynghor mewn pedair ardal He nad, oedd ond YsgoJ Eglwysig yn unig o'r blaen, ac Ymneillduwyr, wrth gwrs, ydynt yn cyfan- soddi mwyaflrÏif mawr poblogaeth y cyfryw ajxlaloedd. Nid ydyw ffigyrau Llanfairfechan a. Phe-ntreuahaf genyf, ond, mae rhai Pen- machno a Chwilog ar gael, fel y canlyn Yn Ysgol Eglwysig Penmachno, allan o 208 o -blant ar lyfrau yr yisigol, nid oes ond 36 o Want ar y llytf,rau yn E,glwyswyr, tTa. y mae y gweddill, sef 172, o'r plant- yn Ymneillduwyr. Yn ardal Chiwilog mae 95 o bianit dro& bump oed, mewn oed i fyn'd i'r ysgol, ac o'r rhai hyn nid oes ond sarth yn blant Eglwyewyr, tra y mae 88 yn blanlt- Ymneillduwyr, ac nid eithriadau dewisedii'g ydyw y rhai hyn. J'r ,gwrthwynob, mae yn y sir hon eto laweroedd o ardaloedd cyffe'yb, ac 08 ,;a cheir yr Y.' uol- ion Elglwysig sydd yn y Thai hyn, dros odd, ac i fod o dan awdurdod y Cynghor Sir, hyderaf (ac hyd y gwelaf, nid oes ond un ffordd arall alia* o'r dyryswch) y ceir rhagilaw ?xx!dion mwy hael na'r lOO.OOQip gan y Llywodraeth er ein galluogi i adeiladu ysgolion y Cynghor Sir, a thrwy hyny sicrhau chwarej, teg i blant YmneilJduwyr..Clywir iia^ver o son y dyddiau hyn am elbyrth yr E|glwys,wyr dros addysg. A ydyw yr Ymneilil iwyv, tybed, wedi grwneyd d lim. iGailesid meddwl ryny oddiwrth haeriada-u ein cyfeillion Eglwysig. Ai jrollol afresymol fyddai i ni ea ludgoffa urn ymdrechion Ymneillduwyr y sir hon (y rhai ydvnt gan mwyaf o'r dooijart'n gweitlroli mewn adeiladu ysgolion elt^iol a chanolraddol? Ao yn mhellach, dyma ffa-ith. anwadadwy, mae yr hoil Ysgolion Brytanaidd oedd yn Bir l-on y rhai a. adeiladwyd gan y bobl, trwy roddion gwirfoddoJ, ag oeddynt fel adeJadau. yn werth 10,0OCIPI bedlach* wedi o:' trof!glwy.<)<io i'r Cynghor Six am 80Cp. Chwi sylweh fod y penderfynaad yn awgrymu Ketlo y mater i foddhad. y ddwy blaid. Gobeithiaf a'm holl gaJon y gwTieir hyn. Yr wyf yn barod, ac yr ydych chwithau yn barod i syrthio i mewn ag unrhyw drefniadau rheeymol er sicrhau oyfun- di-edn genedlaethol o addysg. Ond, nid ydym, hyd yn nod er sicrhau heddwch, yn barod i €radychu em hegwyddorion A dyma liwynt yn ol geiriau y penderfyniad sef (1) syanud yrna-ith am tuyth arbrawfion crefyddol yr a.th- rawon ac (2) heifyd cael yr holl ysgolion dan Ivwodraethiad y bobl trwy eu cynnrychiolwyr dewiaedTg. Os narha yr Eglwyswyr yn gyn- dyn mae arnat oin mai y canlyni-ad fydd colli y Beibl yn gyfangwbl o'r ysgolion, a (gadael iddyrft gyfranu addysg fydol yn unig, a dim aratl., Gwyir pawib ohonom fod- llawer 'i',w ddyweyd dros hyn, er hynv, goddefwch. i mi ddatigan fy nheimlad personol ar y mater hwn. Gobeithiaf, a'm holl galon nas gwaiir byth y dydd, pan y oollir y Beibl o ys- golion ein gwlad. y llyfr ag eydd wedi g.wn- eyd cjTnoiiit dros wareiddiad, moesoldeb, a chrefydd, ac yn mha le ar wyneb y ddaeair yn twy na thros ein cenedl ni? Fe gynnygiwyd genym ni yn y sir hon d-elerau i'r Eglwyswyr, ac nid wyf yn tybd'ed, y cant bytSi eu hamgen- Rch. Yr oeddyim yn foddlawn iddynt, nid, yn nnig i roddi addysg grefyddol en-vradol yn eu hysgolion eu hun, ond yr oeddym hefyd yn cynnyg iddynt gyfieoisterau i gyfranu addysg grefyddol enwadol yn ysgolion y Cynghor hefyd, y tuaJian i orian yr ysgol. G w IIthod as- ant hyny, ac hyd heddyw nis gwn pah am! Gan hyny, 'gofynwn ar law y Llywodraeth gyf- ttnda^efxx o addysg rydd Rhydd oddiwrth lyw. odraefth Eglwysig a Phabyddol. Cyfundrein werinol a chenedlaet-hol, dan ofal Byrddau Cy- hoedd,us wedi eu dewirl- gan y bobl. DIRWEST. Cynnygiwyd penderfyniad o blaid y Mesur Trwyddedol gan Mr. William George. Ni we1.ai Mr. George angenrheidrwydd i ge.Üio argyhoeddi neb o resymolrwydd y penderfyn- iad. Yr oeddynt yno fel cyfeillion, a chredai eu bod yn barod i bleidleiio dros y pender- fyniad heb wneuthur unrhyw sylwadau arno. Ond yr oeddynt wedi eu galw yn nghyd nid yn W-ig i dynu nerth oddiwrth presennoldeb y naisll a'r llall, ond hefyd i oleuo y tywyll- wch oddiallan, ac arwain y farn gyhceddus ar y mater. Ar y cyntaf ymddangosai fel pe yr ai y Mesur drwy'r Senedd heb wrthwynebiad, ond nid oedd hyny wedi bod yn fiaith, ac cs na chefnogai y wlad ef, yr oedd y Mesur mewn Pfrygl o gael ei orchfygu. Yr oedd etholiadau Pecldiam a Gogledd-Orllewin Manceinion wedi dan.gos yn eglur fod y bragwyr a'u cyfeillion yn allu inawr yn y wlad. Yr oeddynt wedi gweled fod y Sueson dan ddylanwad y fasnach i radd- au mawr. Yr fJedd yn rhaid, felly, ymladd i'y pen (cymeradwyaeth). Xid oedd cyfaddawd i fod yn nglyn a'r mater hwn (cymeradwyaeth). jArwyddair y Llywodraeth Ryddfrydiig- oedd "Hapusrwydd mwyaf y nifer fwyaf," ond yr oedd y bmgwyr mor hAanol fel yr oedd arnynt eisieu cy-foethogi eu hunain ar draul tlodi ereill (pymleradwyaeth). (Dynu'r fasnach yr oedd yn rhaid ymladd a hi, a diolchai holl igyfeillion dirwestol y Llywodraeth am ddwyn yn mlaen y Mesur Trwyddedol presennol Ktalyrwlc^h, clyv^cih). Y'r oedd y Llywodraeth drwy ddwyn mesrur o'r fath i mewn wedi rhoddi eu hunain yn agored i berygl. Cai Oymrn driniaeth arlbeniig dan y mesur, ac yr oedd yn ddyledswydd ar bob Cymro i'w gefn- ogi, er mwyn evfiawnhau hyny. Wrth eilio dywedodd yr Henadur T. C. Lewis fod cam mawr wedi ei wneyd a'r wlad gan Ddeddf 1904. Yr oedd wedi jleihau gallu- oedd yr ynadon yn gywilyddus, ac yn ymar- rol wedi trosiglwyddo bu-ddiannau y genedl yn y gyifuffldrern drwyddedol i'r bragwyr a'r taf- arnwyr. Darparai y Mesur Trwyddedol fod y gallii yn cael ei drosiglwyddo i'r bobl ar ol ys- paid o 14 mlynedd. Wrth denfynu a nodi y manteision ganlynai ddirwest, dywedodd yr Henadur Lewis y gwaredid mwy o fywydau mewn un flwyddyn nag a wastreffir mewn can- rif o ry.fela chwerw (cymeradwyaeth). SOBiRJ'R WLAD. Wrth atsegu y penderfyniad, dywedodd Mr Ellis W. Davies-, A.IS.! fod gan y fasnach effaith niweidiol gyffredinol: Yi orod yn iawn i'r fasnaoh, yn y dyfodol, gyframu mwy o rai miliynau o leiaf at y WladwTiaeth. Dadleu- wyd ,gan rai na leiheid meddwdod drwy leiliau, nifer y trwyddedau, ond grwyddai ef am en- greijphtiau He yr oedd lleiihad yn nifer y trwy- ddedau wedi arwain i lai o feddwdod. Cyfeir- iodd at ddospailh Bethesda, lie yr oedd y di- weddar Arglwydd Penrhyn a'i dad wedi llei- 9 hau nifer y tafamau. ac yr oedd llai o lawer o feddwdcd yno heddyw. Pump neu chwe' Iblynedd yn ol, meddai Mr Davies, yr oedd ynadon tref yn sir Caernarfon yn ystyried adnewyddiad trwyddedau, a gwrthwynebwyd mewn dau achos. Yr un dydd trosglwydd- wyd trwydded ty neillduol am 3500p. Gwydd- ai nha-i oedd yn bresennol am y ty, a heriai rhywun i ddyweyd na cheid (ar wahan i werth y drwydided) fwy na. 75Cp am y ty. ORhod-dai y prynwyr 276Cp am y Giawns o gael ad- newyddu y drwydded i,"Cywilydd"). Myneg- odd Mr Davies nad oedd gamddo gariad mawr tiraigat yr ameer terfyn, oherwydd credai y gallenlt gael y cwbl oedd arnynt eisicu drwy drethu y tr-wyddooau a defnyddio yr arian i esmwyt-hau y baich ar ysgwyddau ereill ley- merad wy aeth). RHEITHOR RHYDiDFIRYlDIG. Cafodd Rheithor Aberffraw dd-erbynrad btrwdfrydig iawn, a dywedodd fod yn dda ganddo gael bod ax y. llwyfan hwnw. oher- wydd fod cryn dipyn o Radicaliaeth o'i gwm- pas. 06 oedd rhywun eisieu gwybod am ci ddalia.dau swleidyddol yr oedd yn Radical gydag "R." fawr (ohweithin). Ond yr cedd y llwyfan hwnw yn un mwy na llwyfan plaid, oiherwydd yr oeddynt yno i gefnogi a ohalcrio^i y Llywodraeth i gario yn mlaen fesur a ddylai alw am gynnorthwy brwdirydig pawb a garai le-, cymdekhas (cymeTadwyaeth). Ategwyd y penderfyniad hefyd s'an Mr W. J. Crossley,• A.S., a chariwyd yn ilnfrydol. Ar derfyn y gynnadledd mvnegodd Air Ic- Kmnon Wood na fyddai Mr Lioyd-George yn abl i fod yn bresennol yn nghyfarfod yr liwyr. Yr oedd yn ddrw-g iawn ganddo ef e; tod yn gwr.eyd ei ymddangosiad c\mta T gerbron cyn- nulleidfa Gymre-ig i gyhoeddi y fa-ih newydd, ond nid eh oedd yn' gyfrifol am y cyfarfod arfasnig o bwyllgor y Gylfrin-lGymghor a gadwai Mv Lloyd-George rha.g bod yn rciennoi,

CYFARFOD CYHOEijpUS Yn yr hwyr cynnaliwyd cyfarfod cyilCoCddus dan lywyddiaetlh y Parch E-an Jones, Caer- narfon (cadeirydd Cynghor Lgiwysi Rhyd<lion Oymru a Lloegr). Yr oodd yn y Pafiliwn oddewtu 6000. Dywedodd y Cadeirydd -i bod yn bosib! yr elai Ty'r Anglwyddi yn erbyn y Mesur Trwy- ddedol. 06 felly, beth wneid (Bloeddiadai: "I lawr a hwy"). -Na-,e, nid i lawr a hwy; y feddyginiaeth oedd creni rhagor ohonynt (ch werth in). Yr oedd yn llawer hawddach i wneyd arglwydd na. dyn gone&t (chwerthin). Ob nad elai y mesur drwy Dy'r Arglwyddi yna dywedai wrth y trwyddedwyr na ddylen/t gael eu. trwyddedau am yr uo brie y flwyddyn nesaf, ac fe aJlai Mr Lloyd-George wneyd hyny yfory heb fyned i Dy'r Arglwyddi (cy- meradwyaeth). Cynnygiodd Mr E. J. Griffith, AS., bender- fynia<i%yn cefnogi y Mesurau Addysg a Thrwy- ddedol. iSyhvodd fod dydd dial y bragwyr wedi eu dal. Ond credent fod Ty'r Arglwydoi yn ddinas noddfa iddynt. Efallai y byddai y Ty hwnw yn ddinas distryw iddynt. yn y diwedd. Dylid cofio mai canlyniad y mesur fydda.i dirwestt, a'i fod yn sylfaenedig ar eg- wyddor chwareu teg a pha-wb. Wrth eilio, dywedodd Mr. M'Kinnon Wood, A.S., fod y cwestiwn trwyddedol yn cynnwys y cwestiwn o lywodraeth rydd yn y wlad hon. Ni ddylent adael i'r wlad gael ei llywodraethu gan y f,aisnuch feddwol, oherwydd yr oedd gwerin bwdr yn waeth na phendefigaeth bwdr (clywch, clywch). Ni fyddai i'r Blaid Rhyddfrydig orphwys hyd nes y byddent wedi ymladd y frwydr i'r pen (cymeradwyaeth). A ARAETH" DEON HEN FFORDD. Cafodd Deon Henffordd dderbyniad rhagor- 01 pan y cododd i anerch y cyfarfod. Dywed- odd mai dyna'r cyfarfod mwyaf a welodd eiriped, oddigerth yn yr Albert Hall, Llun- dain. Sylwodd fod y rhai a wTthwynebent y Mecur Trwyddedol yn cynnwys y rhai oeddynt wedi gwneyd arian o'r fasnach. Ond yr oodd- ynt wedi gorwneyd y pet-h, ac fel canlyniad wedi gwneyd yr esg-obion a'r clerigwyr yn fwy penderfynol nag erioed (clywch, clywch). Nid oedd am, siarad ar y Mesur Addysg, oddigerth dyweyd pe y gadawsid y cwestiwn i esgob neillduol oedd yn dal perthynas a Chymru a gweinidog neillduol y Goron, yr hwn a ddylasai fod ar y llwyfan y noswaith hono, gallesid fod wedi ei setlo yn fuan (cymerad- wyaeth). Ar y llaw arall, pe buasai esgob neillduol heb fod yn y Dywysogaeth, ond heb fod yn mhell y tu allan, ac arweinydd neill- duol yn mysg yr Ymneillduwyr, ac arglwydd neillduol a'i ganlynwyr, yn ffurfio yn ddir- prwyaeth a.c yn myned i Orllewin Affrica i holi pa swm o wirodydd diwerth a werthid i'r pagan gan rai a alwent eu hunain yn Gristion- ogion, ceid terfyn buan ar yr anghydfod (cyme rad wy aeth). Tra yr oedd yr eglwysi wedi bod yn cweryla yn nghylch rhoddi add- ysg grefyddol i'r plant, yr oeddynt wedi cau eu clustiau i gri chwerw y plant oedd yn byw yn y slums (clywch, clywch). Yr oedd yn aod lew- yrchiiad ar Gristionogaeth fod y fath beth a hyn yn myned yn mlaen. Pa fodd y gallai y plant ddeall y mwyaf syml o weddiau pan yr oedd yr hyn a elai o'u hamgylch yn dysgu athrawiaeth cythreuliaid ac nid eiddo yr Ar- glwydd (cymeradwyaeth). Un o'r pethau cyntaf i'w wneyd oedd tvnu allan y rhai bych- ain diniwed hyn—oeddynt yn dioddef mwy na'r rhai bychain diniwed yn amser Herod— o'u hamvlchoedd ofnadwv (cymeradwyaeth). Nid yn mysg y dosparth gweithiol yr cedd anwybodaeth o berthvnas i'r mer-ur, ond yn mysg y dosparth uchaf. Os y byddai i Dy'r Arglwyddi feiddio taflu allan y meur. gellid gwneyd pris y drwydded gymaint f«J ag j ateb y dyben (cymeradwyatrffo), r GWR Y SIACED FRAITH. Cefnogwyd y penderfyniad gan y Parch. Sylvester Home, Llundain, yr hwn a gafodd dderbyniad tywysogaidd. Vr oedd yn dda ganddo, meddai, fod yn yr citholaeth J wnaed yn enwog gan Mr. Lloyd-George. Yr oedd rhai pobl a brophwydent yr elai Mr. Lloyd George i'r gwersvll "arall. ~Wel, byddent yn bur hen -cyn y digwyddai hyny. (Llais "Ac wedi marw.") Nid oedd y bob] a brophwyd- ent yr elai i'r gwei-syll arall yn deall eu Beibl. IGan Joseph yr oedd y siaced fraith, ac nid gan D&fydd (chwerthin a cliymeiadwyaeth). Yr oedd cyfeillion y fasnach wedi dwtyd yr elai yn ymrani-ad yn y rhengau dirwestol pan gyflwynid -Alesur Irwyddedol i'r Senedd. Und .beth oedd yr hanes heddyw? Xi fu y blaid ddirwestol erioed yn fwy unol (uchel cvmer- adwyaeth). Mabwy.-iadwyd y penderfyniad, a dygwyd y cy far tod i derfyniad.

FFRWYTHAU'R DIWYGIAD I PAHAAl Y MAE AELODAU Y GWRTH- GILIO ? (At 01 ygydd yr Herald Cymi aeg.' Syr,-Diameu nad oes neb a ddarllenodd hanes Cymanfa Gvffredinol y M.C.. a gynnal- iwyd yn Lerpwl, y Sulgwyn diweddaf, heb sylwi ar y ffaith ddifriiol fed yn agos i bum' mil a banner o gymu'uvyr wedi eu colli o'n heglwysi, a hyny trwy wrthgiiiad gwirfoddcl, ac mai hon yw y drydedd flwyddyn yn olynol i bum' neu chwe' mil o aelodau wrtngilio o'n heglwysi. Os nad wyf yn can-iddeall, y mae felly rhwng 15 a 18 mil o gymunwyr wedi eu colli o'n heglwysi er pan bu y diwygiad drog ein gwlad, ac mae'n debyg fod yr ytadegydd yn gywir wrth ddweyd mae trwy "wrthgiiiad gwirfoddol y collwyd hwvnt, ac nid trwy I unrhyw ffordd arall. C'eisiwyd pricdoli y llei- had i farweidd-dra y fasnach ledli oedd yn achosi i lawer ymfudo o Nantlle a Ffestiniog, ond mae'n debyg fod y rhai hyny yn cael eu cyfrif mewn colofn arall, dan yr enw Ymad- awodd trwy docynau," a bod yr ystadegydd wedi bod yn ddigon gofalus i beidio eu cy- mysgu. Hefyd, os mai am y flwyddyn di- weddaf yn unig oedd nifer yr ytnfudwyr. ic- fod cymaint a phump a hanner i chwe' mil yn colli bob blwyddyn yn olynol, nid yw nifer y rhai a ymadawsant am un flwyddyn yn unig ond eydmarol ddibwys. i'r nifer hyny fod i fewn yn nghyfrif y rhai a gollwyd. Ond 11 tebyg yw nad ydynt, ac felly mae yr ystadeg- ydd yn gywir wrth ddweyd fod y fath nifer fawr o gymunwyr yn colli bob blwyddyn. Gwir fod can ad brawdol yn cynnyrchu teimlad o ledneisrwydd, sydd "yn ein tueddu i guddio o'r golwg y dTwg. a dwyn i'r golwg y da a'r dymunol yn hanes ein gilydd yn y byd, a gwyn fyd na byddai dylanwad Gristion- 10 ogaeth yn fwy arncm i wneyd hyny a'n gil- ydd bob amser ac yn mhob amgylchiad. Ond y gwneir hyny, rhaid symud ymaith achos y drwg, oblegid cyn y gwellheir y briw rhaid ei lanha-u o bob drwg. Nid wyf yn honi v gallaf awgrymu dim fel meddyginiaeth, on<i,. y mae hyn yn sicr, fod v cyfrifoldeb vn gorphwys yn gyntaf oil wrth ddrysau ein harweinwyr crefyddol. Mae y fath wiiligiliad mawr mewn cyn lleied o amser vn gicr o fod yn dweyd llawer, ac yn gwae-adi yn uchel arnom ddeffro o'n cvzagadi-wvdd a'n difater- wch. Beth pe cawsem adreddied o'r un p et-h gan y gwahanol enwadau ereill? Buasai hyny yn fantais i ni gael rhyw a-mcangyfrif o ffrwyth y diwvgiad-f-aant ddaeth i fewn. a faint sydd erbyn hyn wedi myn'd allan. Gan fod hyn yn yr ystadegau wedi vmddancros vn gyhoeddus, credaf fed gan y cyhoedd hawl i draethu eu barn arno, ac feallai trwy hyny y daw peth daioni ohono.—Yr eiddoch etc", J D.s!

Y FFARMWR A'R ENETH j CYHUDDIAD DIFTtTFOL YX ERIBYX DYX O FON. Yn Ynaolys Valley ddoe, c\ihud<!wvd Owen Jones, Txerhys, Boded^-n, amaeiLur byddus yn Mon, o >Tnddwyn yn anweddaidd at- ddynes ieuanc o'r enw Margaret Huighe« yn byw yn y Shop, T'ycroes. Tyst:odd v ddynes iddi fyned i'r Vallev ar fusnes ddydd Sadwrn, Mai 16eg, a phan oedd yn dychwelyd ar ffordd LTanynghenedl, dal- iwyd hi gan gerbyd y diffynydd. Gofynodd Owen Jones iddi fymed i'r oerbyd, ac aeth hithau. Ond pan \~n ymyl yr Eglwys ceisiodd ei chusanu. a dywedodd hitihau wrtho am fod. yn Uonydd. Bu yn llonydd aim beth amser, j ond pan yn ymyl camia oedd vn arwain at iLI^nyngher^d, cr^fljawifcxldl y" wefth-red v- cwynid o'i herwydd. INeidiodd" o'r ceibyd "a rhedodd tuag adref. Orid daliodd y cerbyd hi, a gofynodd Owen Jones iddi fyned i -ddovr ail 'waith, and gwrthododd, Bernai fod Owen JCJJef dan ddylanwad jiod. 'Dywedodd y Cadeirydd nad oedd dd%on o dystiolaeth i euogfarnu, (fr.r. byderai y F.unc na ddeuai y diffynydd gerbi-on drachefn. Felly taflwyd yr achos allan. —

Ynadlys Conwy j GWERAIG YIN" GWIRTHOD BYW GYDA'I GWR. I Cynnaliwyd Ynadlys Conwy ddydd Llun, gertjron J. AUanson Pioton, Ysw., ae ereill. Lkr gais Mr E. W. Johnson (Mri R. S. Cham- iberIain a Johnson) caniatawyd tioegiwyddiad tyanhorol o drwydded y Gresham Hotel, Llan- dudno, oddiwrth S. Johnson i Herbert LJew- I elyn Evadd, Denmark House, Mostyn-avenue, Llandudno.—Gofynodd Mr J. W. Hughes (Conwy) am droeiglwyddiad trwydded y Crown Vaults, Conwy, i Edward Brady. Gwrthwvn- elbai Mr J. J. Marks ar ran Mr Henry Lewis ac ereill. Honai Lr Marks nad oedd yr un drwydded mewn grym. Bu farw Miss* Jane Davies ar y 23ain o Fawrt-h, ac nitS gallai gael y drw-ydded oedd wedi ei bwriadu iddi.— Gwrthodwyd y cais, ond ,gall Mr Hugthes wneyd cais arall yn y Livs Trwyddedol yn inhen y pytheftnos. Dirwywyd y p-ersonau canlynol am feddw- dod :Owen Williams/a Robert Roberts, Pen- maenmawr; Wan. Rowlands, Conwy; Thos. Smith, Lower High-street-, Conwy Daniel Ed- wards, Llandudno; John Roberts, Perthi, Tal- ybomi. Galwyd ar Mr W. Danbishire, Haulfryn, Penmaenmawr, i dalu y costau am farchog- a-etfi ei olwynfarch modur heb oleuni ar ol yr oriau penodol. Am ddefnyddio iaith anweddus galwyd ar David Hughes, Brick-terrace, Gyffin, i dalu dirwy o 2s 6c a'r costau J Dirwywyd A. E. Tetley, Brookside. Pen- [ maenonawr, i 156 a'r costau am gadw ci heb drwydded. Gofynodd Annie- Roberts. Ivanhoe, Conwy, am archeb i'w gwr, John RobeTte,, Ty lawr, Gyffin, gyiranu t-uagat ei chynnaliaeth hi a'i johlanlt. Yr oedd Mr J. J. Marks tros yr hawl- yddes a Mr S. L,. Lewis tros yr amddiffyniad. Gwnlhodai y w,raig fyw gyda'r gwr yn ei dy ei hun am ei fod yn rhy f-ychan iddynt feJ teulu.—Caniatawyd cais y wraig a rhoddwyd iddi gad wr aeth ei dau blentwn a 26 6c yn yr wythnos tualga,t eu cynnaliaeth.

CYHOEDDIADAU CAERNARFON METHODISTIAID CALFIXAIDD. Engedi, H. 0. Morris, America. I Moriah, O. J. Owen, Rock Ferry. Beulah, R. Thomas, Bontnewydd. Shiloh, H. R. Williams, Bettwsycoed. I Castle-square, D. Hughes. l ANNIBYXWYR. Salem, D. Bryniog Roberts; W. Roderick. Brecon. Pendref, W. Roderick, Brecon; Bryniog Roberts. BEDYDDWYR. •Caersalem, R. G. Roberts. WESLKYAID. Ebeneiser, D. Tecwyn Evans; R. Morgan. Castle-street, H. Gwydol Humphreys, Bangor. PABYDDION. tSt. Helens, Tad Gouzer. EGLWYS RYDD Y CYMRY. .Cy.s..ir1 Mr. Daviesa >

Y GYMANFA WESLEYAIDD YMWELIAD CYNTAF Y GYMANFA A LLANRWST. • jAX LEYGW R.) Dech;euwyd y Gymanfa. Sid, ^lehelin c iit p .au u r ^^iL'iiQaiLii iian v j. J. Cud van Uavies-, J. rLuniphreys, j. \\c.i-y Hughes, Llewelyn .Morgan, A., V.. Jjavic. J". J. furry, E. ieg.a Lavits, E. A. Morris, ac E. J. Ar wahan i'r cynn:ye'hiolwvr Cym;-e:g yr cedd yn bresennol uros y Gynhtwiledd Br.v ^eni- ig y Vax-chn J. S. Simon (L,ywydd y G\ad- ledd), Simpson Johnson yn cyimrycriiou jj. J. Pcpe, D.D. (1'sgrifenydd Cyfire-ainol y ,;t.l- haoa-eth Garirefoi) J. Hcrnatirook (Ysgii.cn- ydd y Gynhadledd iiryaeinig) F. L. 'Wiswi-an, iiirmingnam; a Mr li. x'erks, A.S. ETHuL SVVY'DDOGION. Dyma ganlyniaa y pleidleisio yn nsrivi-; au eifiojiad y Liywydc f. Jones xtobe.xs. io; J. Cadvan Uavies, 16; 1. j. Pntcnara, ±o; D. Evans, Z; h. yiorgans, Z; donn phreys, 1; Evans, i li. Kowlan-as. j; John Kelly, 1. l'n ng.yn a'r ysgrifenyddiaeth fel hyn y L plei-aleisiwyd Jolni rturnpni't\'s, co D. <. y lryn Jones, 5; U. Maaoc itooerts, 2; E. will Kooerts, 1; John kelix, 1. CYFARFOD YDD CYHOEEDUS. Xos Fanvrth, yn ghapel Horeb, am 7.30. caed cylartod cynoeddus brwdtxydig. DecJireu- wyd arwy ddai^ien a gweddio -aii y Parcii li. Rowlands. Wedi gwneyd sylwadau ar gy;o;ii- ion ymadaw-edig v Parcn 1. A aunts y Ljywydd nev.yad—y Tarch E. Jones—i'rts f- al-fod, a datganai ,eï"la\Yenydd o'i weled cael adferiad o'r ahechvd -o.in a'i goddiwunj- odd. ANERCHIAD Y LLYWYDD. Cymerodd y Liywydd newydd I Hanes y Methodn-uaid Wesleyaiad' fel Le. ,n ei anerchiad. Yn hoil hanes crefydd, medc-ai, mewn unrhyw wiad-vn enwedig Cymi-ii-id oedd ddangosiad mor iawr a chyflym o Jwycid- iant ymdrechion dynion o dalentau cvfiredin a? gael nag a geir gan dada.u perthynon Fet oaistiaid Vv esleyaidd. Yr o2-CId vn ddechieaad cyfnod newydd yn hanes crefydd' ein gwlad :o r byd y daetn Lwyddiant v mudiad gan mv, vaf —nyny yw, di-.vy achubiaeth pechaduria: ac nid drwy drawstudiad oddiwrth eglwysi eraill. Nid cyfundrefn o lywodraeth egtwvsig hvnod ydoedd y genhadaeth a vmddiriedwyd i V. es- leyaeth; er f-od ei chynllun trefnyddol v. tdi gwneyd llawer i Gymru ond y mat ei lhwdd- lant anghydm!aix>i i'w briodoli. a'i ddeall 'hef- yd, yn nhywalitiad Daw o'i fendith ar agwedd- au n-eilkuoJ y gwirionedd penigo! bregetha-i y tadau i'r gene-al. Yr oedd Weslevaeth wedi eangu golygiadau Duwinyddol Cymru. Er fed heddyw yn adeg mae llawer o siarad MT ddu winyddia-eth. eto ceir fod yna dlodi cyffred- inol o wir wybodaeth am winonedd duwinydd- ol. 1' mae gan grefydd Wesleyaidd ath'aw- iaethau mawnon a bendigedig, ac y mae'n d:.1 phwysig i ni fod yn eu dead yn glir, ac yn credu ynddvnt. I bob dyn crefyddol y mae credo dduwinyddoi yn angenrhaid fe-adyiioi. Nid oedd am odweyd fod y disgynyddion o dan rwymau i dderbyn deffiniadau'r tadau .:0 credai fod pob oes o dan orfod i ffurtio ci chredo dduwinyddoi ei hunan er hyny gwnai pob oes yn dda pe ca-dwai y' hyn oedd ore a yn yr hen. Nid oedd yn arwydd o ddeaHtwr- iaeth na gonestrwydd i iodyn ddistaw pan) r oedd athrawiaethau ein hegiwys yn tae. t'tl hymlid. Tra y clywir cryn lawer yn ein dyddiau ni am Foesau Crist-ionogol, y mae wyddorion mawrion Dawinyddiaeth Gristion- ogol yn cael eu hanwybyddu i raddau difri/oi, ac nid cedd yr angen am eu cyhoeddi yn jlei- hau pan yu1 oedd eglwysi ereiil yn dod i'r ffarf Wesreyajdd o feddwi. Yr oedd yna bob wm dros i Wesleyaeth ddaJ yr afael yn ei phtn- igolrwydd fel eglwys, nid drwy geisio dod Ie] enwadau ereill; ond drwy wneyd ei goreu i g'ario allan ei chenadaeth arbenig ei hunan. Tra yn cydweithredu gydag ereill, na adaw iddynt adael yn ddisviw y gwahaniaeth mawr a difrifol oedd cyd.i'hyngddynt. Wrth derfyi-u. dywedodd y Liywydd gyda pbNN-vslals am roddi y lie biaenaf i bregethu a thaer tTfyniai am roddi mwy o le i genhadaetha.u yr awyr-a-gorcd. Pasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i'r Llyw- ydd am ei anerchiad anisero;. • Siaradwyd hefyd gan y Parch J. G. Davies (Johannesburg) a'r Parch 0. Jones (Yorkshire;, brawd y Liywydd. Nos Ferjcher, caed cyfarfod cyhoeddus, dan Iywyddiaeth v Parch J. S. Simon (Uvwydd y Gynhadledd). Cafwyd anerchiadau gan Mr R. W. Perks, A.S.. ar "Berthvnas yr Eglwys Wesleyaidd a'r byd t-ualian i'r Eglwys" y Parch Simpson Johnson ar y "Gyfundrefn Gylchdeithiol fel yr elfen bwysicaf i Wesiey- aeth" a'r Parch F. L. Wiseman aT yr "El ymosodol yn ymd^chion yr Eglwys." Cyf- arfod rhagorol oedd hwn, a, y frawdol- iaeth oedd na bu ei fath yn hanes y cyfundeb. ac yr oedd cyfeillion Llanrwst wedi eu bo; 1 d- hau yn fawr yn y ilwyddiant. DYDD MAWR YR WYL. Acho&wyd ciyn ddyddordeb yn y cyfarfod Ordeinio eleni, gan tod cymaint a saith 0 frodyr ieuainc i gael eu hordeinio i gyflawn waith y weinidogaeth, sef y Farchn. Thorn; Oliver, E. Tegla Davies, Daniel Williams. J:. Jones, B.A., E. A. Morris. R. J. Parry, ac E. J. Parry. Aed trwy y seremoni yn urddasol tan arweiniad Liywydd y Gynhadledd, a, ehyn- northwy Llywydd y Gymanfa a'r cyn-lywyd l- ion. Traddodwyd y siars -r pregethvvyr ieu- ainc gan y Parch Thomas Hughes, y cyn-iyw- ydd. Y PREGETHU. Am 2, yn Seion. Parch F. L. Wiseman, M.A. (Saesneg), a'r .rarch D. Gwynfrjm Jones yn Gymraeg. Yn Horeb am ddau, y Parchn Evan Isaac a J. Cadvan Davies. Y'n Seion, am 5 50. y Parchn D. Tecwyn Evans, B.A., ac R. Lloyd Jones. Nodweddid yr oedfa hon gan ai- ddeliad neillduol, ac yr oedd y gynnuJleidfa wedi eu tanio i orfoiedd cyffredinol. Y'n Horeb am 5.30, y Parchn O. Madoc Roberts ac H. Jones, D.D. SEFY'DLIADAU'R GWEINIDOGION. Talaeth Cyntaf Gcgledd Cymru Cadeirydd. Parch E. Humphreys. Dinbych, D. Thomas; Lianelwy. W. Price Rhyl. f. O. Jones; Pies'.atyn, E. M. Jones: W. H. Evans, R. Hughes, D. A. Williams (uwchrifiaid) Ruthin. R. G. Roberts; Corwen. H. Evans; Cerrig-y-druidion. R. J. Parry; Llangbllen. A. W. Davies; Cefn, Rhiwabon. T. N. Roberts; Rhos, J. Lloyd Hughes; Coed- poeth, T. J. Humphreys; Wrexham, W. R. lio- berts Br.ymbo, D. Meurig Jones Bwlchgwvn, W. M. Jones, B.A. Liverpool, Oa-kfieid Road, R. Llovd Jones; Bootle, W. 0. Evans. Ed- ward Davies; Mynydd Seion,-D. Jones (D.i; Birkenhead, Owen Evans; Seacomioe (un yn eisieu) J. Evans, uwchrif Cenhadaeth Lan- cashire, A. Lloyd Hughes; Treffynon, D. A. Richards; Caerwys, Joseph Owen; Llanasa, R. Hopwood; Bagilit, r. Jones; Caer. G. 0. Ro- bert Fflint, E. G. Turner; D. Marriot, uwch- rif; Wyddgrug, E. B. Rebels; Coedllai, D. Roberts; Llanfyllin. Charles Jones; Lianfec-h- ain, W. G. William, Llanrhaiadr, T. Isiryn Hughes; Croesoswalii-. J. Cadvan Davie* Llanarmon, E. Whittiligtii, Jones; Llansilin. Elfin I. Humphrevs, B.A.: Llanfair, W. Jones; Meifod. G."R. Roberts; Hanley. H. J. Davies; Stockton-on-Tees, un yn eisieu Man- ceinion, J. Felix a D- Wi.liams; Leeds. J. P. Brooks Birmingham, o dan ofal Cadeirydd y Dalaeth. Ail Dalaeth Gogledd Cynira Cadeirydd. y Par,ch H. Jones, D.D. Llanrwst, T. C. Roberts; Penmaehno. W. LI. Davies; Eglwysbach, T. G. Roberts; Abe*- gele, R. Rowlands Lianddulas. D. D. Davies Conwy, Philip Price; Cúlwyn Bay, J. W. Hughes; Moses Roberts, uwchrif; Llandudno, D. Gwvnfryn Jones, bedwaredd flwyddyn Beaumaris, j. Kelly Llangefni. F. E. Jonet Porihaethwy. E. Tegla Davies; Amlwch, L. Ow en Caergybi, H. M. Davies; Aberffraw. T. G. Roberts; Pengarnisiog. E. W. Owen; Caer- narfon. 0. Madoc Roberta; Portdino-wic. D. Tecwyn Evans. B.A. Penygroes, D. Morris; Penisr.'rwaen, E. Roberts; Ishmael Evans, j uwchrif BangOT, T. Hushes ac E. Jomf Llanfairfechan. R. Jones Williams: Golygydd a Goruchwyliwr y Llyfrfa. H. Jones, D.D. Tregarth, R. Morgan Beihesda, R. W. Jones Pwllheli. R. Lewis; Criccieth, R. Jones, B.A Porthmadog, R. Mon HLzlies TalsarnaT). R. M. Roberts; Blae-nau Ffestiniotr. P. Jones Ro- berts; Ffestiniog, J. Maeior Hughes: Aler- maw. 0. Hughes: Dolgellau. W. Owen; Har- lech, .J. J. Davies; Towyn. J. Smith; Aher- dyfi, Rhys Jones; R. J'cnes. uwchrif; Diiris Mawddiwy, E. A. Morris. Talaeth y De Cadeirydd. Parch Rice Qwcn. -uertnyr lydfil, H. 0. Hughes; Cefncoedy- 1- Griffiths; Cenhadaeth Merthyr jJ. W Davies; Tredegar. J. D. Jones; Rhvm- ney. un yn eisieu; Bareoed. W F Roberts- Aberda: LI. A. Jones; Mountain Ash. j'. Lloyd Hirwain. D. C. Jones; Treorci' T t Jones; Ystrad Rhondda. H. CuTrv Peny- I gra.ig, n. E. Jones; Caerau. Maes-teg' un yn eisieu; Ferndale, H. Hughes; Porth, Ponty- rjdd. Thomas I' Pontvpridd. Rice ^:en-' V Pntchard Riiynmav. r. W. T.. E.hs Ebbw ale, J. L.Jones Caerdydd. J. E. 1 homas: Llandilo. J. Roberts; Caerfvrddin H. P. Atkin: Tirydail. W. J. Arter:" Aber- tawe, A. C. Pearce Ystalyfera. n. C. Davies; Skew en, G. B. Roberts: H. Hughes, uwchrif;: Llanelli. D. Morgan Llanbedr. J. Rowlands ;j Lland-v.z;i". J. H. Williams: Aberaeran. T. (diver Ty Ddewi, un yn eisieu Abervst'wyth, L1. Morgan; Tre ddol. Glandovey. E. Jones- Berth. «un yn eisieu; J. Jones, uwchrif; Ys- tumtuen. E. D. Thona: Pontrhvdvgroes. un yn eisieu Machvnlktk E. Isaac'- Ty Cerrig, J. Pritch&rd Corris, I). E. Jones': Llanidloes' I. Rowlands; Shilo. Caersws. Richard W., Jones; T;-efeglwys. E. T. Davies. YSTADEGAr. Aelodau cyflawn. 32.283 dieihad, 384); ar brawf. 2083 illeiha-d. 256; ae]<)dau newvddion, 1374; wedi ymfudo. 195: wedi marw, 377; wedi gwrthgilio. 527: yn vhestrau Yr ieuenctvd, 7308 (lleihad, 56). ARHOLIAD YR YSGOL SUL. Safon 2. 36 o ymgeiswyr: laf. Miss \1. A. Roberts, Aberdyfi; 2il. Miss Alice Hughes, Bont. Aber. Safon 3, 16 o \"mgeis vvyr 1, Mr J. Ellis Williams 2i:. Wyie Cop, Dinas Maw- cldwy; Evan Bowcn, Liwynanvril. Saicn 4, 31 o ymgeis wyr 1, Mr E. H. Edwards. Liver- pool House, Aberdyfi. Yr Arholiad Duwinydd- ol 1. Mr H. Peiny Davies. (Jwvnfryn. Dinas Mawddwy. ARHOLIAD YR YMGEISWYR. Paeiodd y rhai hyn gydag anrhydedd :-W., Morris Jones. B.A., ail radd Elfin J. Hum- phreys. B.A. E. Tegla Davies, ail radd R. Jones, B.A.. ail radd F.van Roberts, ail radd.

Caernarfon Y FARkLRNAD.—Y Piisiau Ymenyn fires lie y Pwy": wyau 16 18 am Is; pylatws 10s y sacuaid nwyaid 3s i 3s 6c yr un biff c J 9c y p-wys; mytoj.* ic i 9c pe: c ac 1 9c veal 5c l nroch baewn 3jc y PIN pei"oh- yll los i Its yr un; lam b JOe i Is y pwys. YNADLYS ARBENIG.—Mewn llys arbenig ddydd Mercher, cyhuddwyd Thomas Williams, criwr cyhoeddus. 0 y a.do wyn yn anweddaidd yn mhresennoldeb geneth 6 irjwydd oed. I Erlynwyd gan yr t- weh Arclygydd Griffcit-h.— Anfonwyd y cyhuddedig i gicnar -.ni tis. gyda. ilaiur caled. CYNGHERDD YX Y TLOTY".—Cyamelir cynigiierdd yn Nhioty Caernarfon nos Iau, wyi.i nos i'r nesaf, er talu treidiau p.eserdaivh flynyddol y tiodion. Byddlr Onaiies A. Jones yn y gadair, ac y nxae amryw .cantxinon ac adioddwyr i^aientog wedi a-odaw cvmeryd' rhain. Cynneiir y cyngherdd dan nawdd Yegol ul y xloty. PR10DAS.—Yn Nghapel Ebenezer (W.), ddydd Llun, yr 8fed cytu-ai, priod wyd Miss Janet Griffith lme'ch lr. R. Griffith, U.H., Epworth Villa), a Mr. Samuei Berry, Farm worth. Gwasanaethwyd gan y Parch. R. Morgan (gweinidog). Y forwyn oedd MiSj. 1. Grifiitn ichwaer y briodasferchi, a r g. oedd Mr. Korsfa", F^rnwort-h.

Ffestiniog ar Cylch WY-R, YR YSGOLION.—Cymbal- • -Vl U'tiioa eu cyiiartod prydiiiawui, iau. A viJ cwynaon paruaus oherwydd fod becn- fe. yn caiwareu yn nhir ysgojaon v felate v, ,.is. Wedi rhybuadio rnai ohonynt, a Cinuy.iLwyd eu hymddiheui'ad gan y rneoiwyr y tro hwn,, gan hysbysu y cospu- o "hyn alLaii. —Oneiv. vvid nad oead itoedd gwag nis gelliir; cydsyaia a chais Morris a Miss Mte hugtie-I o Golrg Aberystwyth am le fel athrawon,, œld ystynar e-u gyntad ag y bydd angen. Oadam'nawyd irefniadau y by did angen atnra.wj,n. Ca-daraJiawvd trefn- iadau y Clerc ynglyn a Ysg J y Manod. Yr oedd Miss Gwen E. Jones wtai gwrthod yr c,ppwvntiad oherwydd fochy cyflop; yn rhy isel, a threfnodd y Cierc i symud L4ura Jones o'r tSLate Quarries, a Miss S. A. Morris, hen athrawes yn y Manod. ond yn awr ym Penygroes IT ftJate Quarries. Pasiwyd fod pump wythaos o wyliau i'w rhoddi, gan ddechreu Gornh.rlaf 17, a diweddu Awst 24. Penderfynwyxi caniatau 6 wythnos i Y sgol y Iraws, a Liaafrothexi i ga<el pump, as na. r vglir y "granL.s" trwy hyny gan i'r ysgol ci cliau am bytihefnos y Pasc w adgyweir- i' Dewisiwyd Mr T. "Pritchard, o Goleg C.-t-riyrddin yn a-t'hraw trwyddedig ysgol c:- y PenirhA-r. yn ei ddiffyg ef y lie 2 v.- gynyg i Mr Eva-n Davies o r un lie.— Derbyniwyd cais ar ran y Gymleithas (S-irol <«,diwrth Dr Jexnes vn gofyn am fenthyg y British School at wasanaeth y Fyddin Diriog- aethol. Ar pvnygra d y Paivh John Owen, M.A., a cfiefiiogiad Mr Andrew Roberts, pas- iwyd i gais gfcel ei anfon i'r Pwyllgor Siroli gydag awgrymiad ei fod yn cael ei gianiatau.

Bethesda a r Cylch GWAITH TANYTGARTH.—G'weithir nos a aydd yn y gwaith newydd <aluminium) yn lanygarth, a detail wn fod yno ragolygon dis- gLaeir am lwyddiaiut yr anturiaeth. EISTEDDFOD MO'N.—Daeth tun o wobrau Eisteddfod Mon i bethesda, sef yr un gynygidl am y wialen bysgota ore a o waxtti cartref. Yr enillydd ydoeod Mr Tom 'Roberts, Minyllyn, iarolygydd y Clwb Unedig. Bethesda. Y mae Mr ocrts yn wr celfydd neillduol yn y cyf- ei wn. Dywedai y beirniad fod yr un an .J .i mewn ganddo ef yn nihell o flaen eici m gydymgedswvr. CriWAREL PANTDRiEHNllOG ¡AIC YM- DDISWYDDIAD MR W. J. PARRY.—Di- wedd y mis hwn bydd Mr W. J. Parry, oher- wydd amlder gaiwadau eraill ar amser, yn rhoddi i tyny orwchwyhaeth ch-warel Piaint- dreiniog, a dilyanr ef gan Mr Benjamin Thomas, Llys Meurig, yr is-arolygyd-d prc-sencl. Er pan ymgymerodd Mr Parry a'r a-ro1 vg iaeth, pan fl'uriiwyd y cwmni cv'd- weithredbl sydd yn e;i gweithio, mae wedi rhoddi y rhan fwyaf o lawer 01 aniser a'i egnion at v gwaith o'i chario ymlaen y llwyddianus, a th,r\vv hyny mae wedi llwyddo i gyflogi lJu o weichwyr fuaseait. oni bai am Pantdreiniog, allan o waith neu wedi eu gv.iasgaru o'r ardal.

Llanaelhaiarn FrORDD TREFOB. Bu etholiad yn y plwyi hwn ar pa un a yw y trethdalwyr yn blcirlxil i nordd newydd Trevor ai peidio, ac yn foddlawn i fyned o dan y baich. Pleidieis- iodd 216—128 o blaid; 85'yn erbyn a tair pleidlais wedi eu difetha. Felly dengys y ffig- yrau fod mwyafrif c 43 yn ffafr y ffordd new- ydd. Yn y Cynghor Plwyf penderfynwyd &n- ion tri i'n cynnrychioli i osod mater v ffordd newvdd o flaen y Cynghor Dosbarth. sef Robert Dav E?.ernion Robert Japheth. a Hugh J" Trefor. 0 berthvnas i garthffosi pen- t) anc.elhaiarn. penderfynvcyd gadael y yn nwylaw y Cynghor Dosbarth, a'r rn modd a mater glanhau ysearthion Trefor.

Nantlle IG'WELLA ER ODD[CL-\JR,TH;FlF.C:vr.rl'e:r-- wvd Mr W. Llyfni Hughes, brawd y bardd Liyfnwy, Penygroes. ym wael beih a-- yn 01 Cofir i Arglwydde6 Llanover ei gymeryd mewn Haw i'w berffeithio yn y geifyddyd o chwareu y dJelyn. Ymddengv's i iyw afiechyd VTnosod arno. a bu raid iddo fyned dan weith- red law-ifeddygol hwilg yn un o yspyttai y Deheudir. Da genym ddeall fod rhagolyyon addawol iddo am wellhad. CYFARFOD BLY"NY*DDO!Lr. —"Bu aelodau, Cymdeithas Gynnorih wyoj Brodorion Glanau Liyfnwy yn cynnal eu cyfarfod blynyddol yn Mhenygroes. Yr oedd eu hadroddiad yn un pur i:a onogol. Yr oedd y gymdeithas wedi 3u tua 75p yn ei gwerth y flwyddyn ddiweddaf, ac yr oedd wedi talu tua. 23v at gynnoithwyo ei haeloaau. Rhiifa y gvandeithas yn awr tua 320. ac ymunodd 12 o'r newydd dydd Sadwrn. Cafwyd adrod-i;ad ilawn a. onanwl gan Mr R. Wiiiiam Thomas, Peny- groes. Bu y gymdeithas yn ddilynol yn gor- v-mdeithio trwy heolvdd Penygroes. yn cael ea blaenori gan Seindoef Arian y D\-ffryn, dan arweiniad Mr Ben. Zechariah Jone&. a mwyn- hac: brvd bias us yn y Neuadd Gyhoeddus ar y diwedd.

Mae gan Ymherawdr AwBt-Tia saith ax hiigala o deitliu.