Y Werin

NODION 0 FFESTINIOG. Prif destyn siarad y rhanbarth hwn o'r byd ydyw y ffaith ddarfod i eos gael ei dal yn y gymydogaeth y dydd o'r blaen mewn gwisg merch. Rhyfedd fel y mae'n rhaid i rai adar gael eu prydferthu a phlyf ereill. Yr hyn sydd wedi achosi mwyaf o bryder a dychryn yn meddyliau lluaws mawr o chwarelwyr y parthau hyn ydoedd gweled y Cadfridog Paw wedi tynu ei gleddyf o'r wain, ei het ar ochr ei ben, tan yn ffiaehio o'i lygaid, r-i law ar ei glun, ac yn bygwthgyru yr holl Ffestiniogiaid dros erchwyn amser a bargod bodolaeth i ganol diphwys diddym- dra Ymddengys mai yr achos o'r cyffro hwn arno ydyw y ffaith iddo dderbyn teli- gram o Bwlgaria yn ei wysio yno yn ddioed i arwain y fyddin yn erbyn Rwsia gethin. Os y parha pethau i gynhyrfu yn y wlad hono, ofnwn mai ei golli a wnawn, er fod ffermwyr Dyffryn Clwyd eisieu ei wasanaeth i ffurfio ac adolygu cadgyrch yn erbyn y personiaid blonegog yn nglyn & Rhyfel y Degwm. Mawr hyderwn y gwel ei gadfrid- ogiaeth yn dda wastadhau pethau yn ei wlad ei hun yn gyntat cyn myned drosodd i wledydd tramor. Tri pheth sydd ar bobl Ffestiniog ei eisieu na byddent yn berffaith foddlawn: laf, Arian; 2il, Arian; yn 3ydd ac yn olaf, Arian. Pwy a'u diwalla ? Dywedir mai testyn dadl un o gymdeith- asau llenyddol y lIe hwu^n nghorph y gauaf agoshaol ydyw, Pa un yw y goreu-ai bardd tlawd ynte llenleidr cyfoethog ?" Taflwyd trigohon rhanbarth dawel Tany- grisiau i gryn frawychdod y dydd o'r blaen gan i awyren wneyd ei hymddaagosiad dros Foel Ystradau, a hyny pan oedd nifer luosog yn mwynhau ffrwyth y ddeilen Indiaidd. Yr oedd dychymygion y bobl am y newydd- beth rhyfedd yn chwerthinllyd o ysmala. Yr oedd buwch Fron Goch newydd farw, a thybiai rhai fod arni hiraeth am y lloiau a adawodd ar ol, a'i bod yn bryderus yn eu cylch; ond ni buasai raid iddi, canys y mae yma ddigon o honynt i ofalu am eu gilydd. Modd bynag, drwy wroldeb un dyn coch ei gernflew, yr hwn a gafodd ddigon o nerth i fyned at y gwrthddrych hynod cyn i ragor na hanner dwsin o wragedd fyned i lewyg, cafwyd esboniad ar y newyddbeth; ond gan fy mod wedi anghofio beth a ddywedodd, nis gallaf wneyd dim yn well na thewi yn y fan hon. YR HEN SION. +

CYNGAWS YSMALA YN NGLYN A "LLOFRUDDIAETH" CATH. Yn Llys Manddyledion Edinburgh, ger bron Syr James Gillespie, darfu i James Jeffrey, llafurwr a breswyliai yn Dalkeith, erlyn cymydog iddo, o'r enw James Nais- mith, am y swm o 5p am ladd ei gath. Yn ei hawliaeth dywedodd Jeffrey ddarfod i'r diffynydd "yn ddrygionus, maleisus, a di- chellgar daflu careg at gath hoffus o eiddo yr erlynydd, a thrwy hyny ei niweidio i'r fath raddau fel y bu raid ei lladd y dydd dilynol." Wrth gael ei groesboli dywedodd yr er- lynydd ddarfod iddo glywed y diffynydd yn bygwth lawer gwaith lladd y gath. Yr achos o'i elyniaeth tuag at y gath oedd cweryl a gvmerodd le rhyngddo a gwraig yr erlynydd. Yr oedd y gath yn gath dda-un ddu-a-gwyn—oddeutu dwy flwydd oed. Barnwr Ai cath gyffredin ydoedd hi ? Tyst Yr oedd yn gath o faintioli lied fawr (chwerthin). Hefyd, arholwyd Mrs Jeffrey, yr hon a ddywedodd ei bod hi wedi bod mewn "row' efo gwraig y diffynydd, a bod yr achos wedi myned i'r llys. Barnwr Beth oedd y canlyniad ? Tyst Tri diwrnod neu 5s (chwerthin). Barnwr: Chwi fagasoch y gath o'i baban- dod ? Tyst (yn dra theimladwy) Do (chwer- thin). Barnwr Chwi deimlasoch yn fawr yn herwydd colli y gath ? Tyst (yn wylo) Do (chwerthin). Nis gallaf ddyweyd pa mor uehel yr oeddwn yn ei phrisio, a bilm yn gweddio ar fod i'r dyn a'i tarawodd golli nerth ei fraich. Dywed- odd Naismith y buasai ef yn lladd y gath a minau hefyd (chwerthin). Dywedodd y diffynydd nad oedd ynddo ef unrhyw elyniaeth at y gath—(Mrs Jef- frey 0, bobol, 0 a chwerthin mawr) —a'i fod ef allan o'r gymydogaeth yr adeg yr honid ddarfod i'r gath gael ei niweidio. Taflwyd yr achos allan.

oYFAILL PROFEDIGr—ITN Y GELLIR YMDDIRIED YNDDO. Pan yr ymwelir k theulu gan gystudd ac afiechyd, dyna pryd y teimlir fwyaf o wertt cyfaill cywir a phrofedig: yn y tymhor yma o i flwyddyn Did oes nemawr i deulu yn yr holi wlad na chanfyddir ynddo rai o effeit,iiau niw. eidiol y galiaf aeth fceibio, naill ai mewn gwen- did, neu nychdod, neu ddiSyg archwaeth at fwytl ae yspryd at waith, ac ystyrid unrhyw beth a gynorthwyai i symud ymaith yr afiechyd yma o'r teulu. fel cyfaill gwirioncddol-Mae y cyfryw gyfaill i'w gael wrth law ys Quiyisn BITTERS GWILYM EVA^S, yr hwn sydd erbyn hya wedi cael ei brofi drosodd a throsodd ymron yn mhob gwlad dan haul, ac a ganmolir gan bawb yn ddiwahaniaeth. CYFAILL Y TAD, os yw wedi ei orweithio mewn unrhyw fodd, neu os dengys pyw arwydd- ion fod ei gyfansoddiad wedi dyoddef yr ystod y gauaf a aeth heibio, yn ddiameu yw Quinine Bitters Gwilym Evans'. Adnewydda nerth y galluoedd corphorol, dyogela y cyfansoddiad rhag ymosodiadau clefydau, a gallnogir y tad i ddal i fyny yn well yn y dyfodol nag yn y gor- phenol. CYTAILL Y FAM, os yw gofalon teuluaidd yn pwyso yn drwm arni, neu os oes rhyw ddiffyg o unrhyw fath yn ngweithrediadau arferol y cyfansoddiad, neu os bjdd yn ei sefyllfa rywbetfi i achosi pryder, yw Quinine Bitters Gwilym Evans. Dyry nerth iddi yn lie pwendi 1, cysur yn lie pryder, a mwynlind yn He poen; f.c achosa megys i fywyd newydd He poen; Pc achosa megys i fywyd newydd drwy yr holl wythien??.

ADNE^YDDU'R TERFYSG- OEDD YN BELFAST. Y MILWYR YN GWNEYD RHUTHR HEFO BIDOGAU. YMOSOD AR YR HEDDGEIDWAID. DAU 0 BERSONAU WEDI EU LLADD. Nos Sul, tuag wyth o'r gloch, gwelid dau o ddynion yn ymladd yn Hammond-street. Fel yr oedd un o'r dynion yn cael ei ddwyn i garchar, darfu i dorf fawr ymgasglu a dilyn yr heddgeidwaid i Divis-street Barracks. Yn fuan wedi i'r carcharor gael ei ddwyn yno, gwnaed ymosodiad creulawn ar yr heddgeidwaid. Bu geneth o'r enw Mary Kelly, yr hon a archollwyd yn enbyd gan ergyd o wn, farw yn yr Ysbyty Freiniol tuag un o'r gloch foreu Llun. Hysbysrwydd diweddarach a ddywed fod y terfysg o'r fath fwyaf gwyllt. Yr oedd ymosodiad y Pabyddion ar y Falls-road Barracks mor Ilym ag unrhy w un o'r ym- osodiadau Protestanaiddar luestai (barracks) mewn rhai parthau ereill yn ystod yr ychydig fisoedd diweddaf. Nid oedd ond 40 o heddgeidwaid o'r tu fewn pan wnaed yr ymosodiad. Chwilfriwiwyd yr holl shutters gwydr a'r ffenestri; a chafodd y gynau o'r tu fewn, a berthynent i'r hedd- geidwaid, eu niweidio. Mynegai heddgeid- waid mai yn unig mewn hunan-amddiffyn- iad y darfu iddynt danio saith ergyd yr un allan o ffenestri y lluesty. Yr oedd Thomas Boyle, y dyn a laddwyd, yn by w yn York- lane, parth gwahanol hollol o'r dref. Y mae dyn o'r enw Connolly, yr hwn a saeth- wyd drwy ei goes, mewn gobaith gwella. Cafodd llaweroedd ereill archollion dyfnion; ac y maent o dan driniaeth yn yr ysbytai. Y mae pump o'r carcharorion a ddaliwyd yn ystod y terfysg, wedi cael eu symud i'r orsaf heddgeidwadol. Yr oedd yr hedd- geidwaid wedi eu gosod mewn sefyllfa mor beryglus gyda'r terfysgwyr fel mai prin y gallasent achub eu harfau eu hunain rhag. ddynt. 0 gymaint a'u bod yn analluog i anfon cenad at y lluesty agosaf, eu gynau oedd eu prif amddiffyniad. Gwelodd y terfysgwyr hyn, a darfu i lu o honynt ruthro i ddrws y lluesty. Mewn eiliad, darfu i'r heddgeidwaid ruthro i'r gynau a saethu arnynt i ddal ereill. Y mae rhai o'r heddgeidwaid wedi cael llygaid duon a phenau chwyddedig; cafodd ereill eu taraw mewn gwahanol ranau o'r corph, ac 5 J oedd yr oil yn edrych yn hynod o luddedig. Yr oedd yr holl ranbarth mewn sefyllfa gynhyrfus am oriau lawer. Enwau y rhai a saethwyd yn feirw yw Thomas Boyle, 25 oed, a Catherine Kelly. Saethwyd Boyle oddeutu y galon. Cafodd yr eneth Kelly ei saethu yn ei phen. Y mae achos Thomas Connolly, yr hwn yr archollwyd ei goes gan belen, yn un pur ddifrifol. Fel yr oedd nifer o weithwyr y Queen's Island, y rhai a fuasent bresenol ddydd Llun, yn y military review:mawr yn Gorman Park, Belfast, yn dychwelyd tuag un o'r gloch drwy North-street i Shackhill-road, cymerodd terfysg enbyd le. Darfu i'r ynyswyr, tua 150 mewn nifer, orymdeithio yn un corph i fyny yr heol; ac yr oedd eu hymddvgiad yn bobpeth ond heddychol; a phan gyrhaeddasant Carrick-hill, ymosod- wyd arnynt hefo cheryg 0 fån heolydd yn rhedeg y North-street. Darfu iddynt hwy ar unwaith ateb hefo arfau tafliadol, a'r can- lyniad fu golygfa wyllt a chynhyrfus. Yr oedd adran gref o'r heddgeidwaid yn bresenol, ond yn hollol annigonol i dawelu y terfysg: mewn gwirionedd, gwelodd yr heddgeid- waid un wraig yn cael ei churo heb fod yn alluog i'w hamddiffyn. Cafodd llawer 0 i bersonau eu niweidio gyda cheryg: ac er fod adgyfnerthion milwrol a heddgeidwadol mawrion wedi gwneyd eu hymddangosiad ar ol i'r frwydr barhau am tuag awr, parha- wyd i daflu ceryg gydaphenderfyniad mawr. Derbyniodd un milwr archoll erchyll gan gareg, ac ymosodwyd yn greulawn ar ddwy eneth yn North-street: a chan nad oedd yr heddgeidwaid yn ymgeisio am eu hamddi- ffyn, brysiodd y terfysgwyr Protestanaidd i lawr i'w gwaredu. Yna ailgychwynodd yr ymladd, a pharbawyd i daflu ceryg nes y daeth adgyfnerthion heddgeidwadol mawr- ion i'r lie. Yn ddiweddarach cymerodd ymladd le fel yr oedd y gweithwyr yn gadael y felin yn|FaU's-road. Y mae y gweithwyr, yn Babyddion yn gystal ag yn Brotestaniaid, ac yn rhifo rhai miloedd ond nid oedd ond pump o heddgeidwaid ar ddyledswydd yn y gymydogaeth, a chawsant eu trin yn enbyd wrth geisio tawelu'r cynhwrf; a chafodd prif heddgeidwad y rhanbarth hwn archoll erchyll. Anfonwyd am gymhorth o luesty hedd- geidwadol Bower's Hill; a chafwyd adran o'r heddgeidwaid, yn cael eu harwain gan Mr Lyste, heddynad. Bygythiwyd y ter- fysgwyr, ond ni bu niweidio. Tua 5 o'r gloch ymgynullodd lluaws mawr yn nghymydogaeth swyddfeydd y Cyngrair Cenedlaethol yf1 Fleetwood-street, ac ymos- odasant ar y rhai ageisient fyned i mewn i'r lie. Bu taflu ceryg am gryn amser. Dal- iwyd llawer o'r terfysgwyr. Gyda golwg ar derfysgoedd nos Sul, y mae teimlad yn mhlith y Cenedlaethwyr fod gwaith yr heddgeidwaid yn tanio ar y lluaws yn angByfiawnadwy. Y CARCHARORION GERBRON YR YNADON. Ddydd Litin cyhuddwyd Patrick Gorman o fod yn gyfranog yn y terfysgoedd nos Sul. Dywedid fod y cyhuddedig yn anog dau 0 ddynion i ymladd pan y cymerwyd ef i fyny a chafodd yr heddgeidwaid a'i cymer- cdd i fyny eu cicio gan laweroedd o ber- sonau ereill. Darfu i'r terfysgwyr ymosod ar y lluestai, yr hyn a barodd i'r heddgeid- waid danio arnynt gyda chanlyniadau angeuol. Taflwyd yr achos yn mhellach. Cyhuddwyd Felix Connolly o drosedd cyffelyb. Hawliai y carcharor, yn y lluesty, enw a rhif yr heddgeidwad a ddaliodd y carcharor Gorman a phan wrthodwyd byny iddo, ymosododd ar heddgeidwad, a darfu i'r lluaws ar yr un pryd fyned i mewn a cheisio cymeryd meddiant o'r gynau Trosglwyddwyd y carcharor i sefyll eibrawl: a derbyniwyd meichiafon. Thomas Griffiths a ddedfrydwyd i dri mis o garchariad am gario arfau tAn heb drwydded. Daliwyd ef nos Sul gyda llaw- ddryll chwe' e!yd yn ei logell wedi ei lwytho. YMLADDFA DOST AR YR HEOL. Ddydd Mawrth yi cedd y terfysg wedi myn'd dr@s y rhan fwyaf o'r dref, a thanid ergydion yn Ballymacarrett i fyny i un o'r gloch. Cymerodd ymladdfa bleidiol fawr le yn Rillem-street a College square North. Yr oedd y ddwy ochr wedi eu harfogi, ac yn tanio at eu gilydd. Saethwyd bachgen o'r enw Graham yn ei fron, ac nid oes gobaith am ei adferiad. Darfu i adranau o'r 5th Dragoons a'r Welsh Fusiliers wneyd rhutltr hefo bidogau, a cbafodd lluoedd ly bobl eu harcholli. Bu y Davis-street Barracks eil- waith 0 dan y gawod geryg, a chafodd y ter- fysgwyr eu gwasgaru gan y milwyr. Saethid at yr heddgeidwaid gan y terfysgwyr yn Balaclava-street, Falls-road, a thaflwyd private o'r 5th Dragoons i lawr gan gareg palmant drom, a niweidiwyd ef yn enbyd. Y mae deuddeg wedi eu dal. Yr oedd gan un carcharor, John Rogan, lawddryll chwo- ergyd,pedair o ba rai oeddent wedi eu tanio. Darfu i'r Black Watch wasgaru'r terfysg- wyr. Y Town-inspector Carr, yr hwn oedd yn arolygu ^Lluesty Davis-street, pan yr ym- osodwyd arno eilwaith nos Fawrth, a dder- byniodd ergyd echrydus efo chareg..I'r dyben n gymeryd i fyny bersonau yn cario llawddrylliau, gwnaed rhuthr filwrol ar hyd Millfield. Gwelwyd llaweroedd 0 bersonau ag oedd yn "cymeryd rhan yn y tanio, yn myned i mewn i dy yn y gymydogaeth, a chymerwyd llaweroedd i fyny, ond ni chaf- wyd arfau. Am ran fawr o'r nos, yn y rhan hon o'r dref, gwnaed rhuthriadau droion gan yr heddgeidwaid a'r milwyr, gan ddefnyddio Uawddrylliau "yn ddiofn. Gwnaed ymosodiad Ilym iawn ar y Dra- goons gan dprfysgwyr Falls-road yn Dover- street brickfields. Cafodd un marchfilwr ei daflu i'r llawr. Yn Albert Crescent Bar- racks gwnaeth y Dragoons ruthr ar y ter- fysgwyr yn nghanol cawod o ergydion. Dydd Mawrth adnewyddwyd y terfysg- oedd yn ystod yr awr giniaw yn nghongl Northumberland-street, Falls-road. Y mel- inwyr Pabyddol a ddechreuasant eto daflu ceryg at yr heddgeidwaid, y rhai a orfuwyd i encilio i Shankhill-road. Cafwyd adgyf- nerthion, a gyrwyd y terfysgwyr yn Falls- road yn ol, a chymerwyd llawer o garchar- orion. Mewn lie "arall ar yr un ffordd taflwyd ceryg at adran o'r Black Watch," y rhai a wnaethant ruthr penderfynol gyda'u bidogau.

MARCHNAD J LL AFUR. Dim cyfnewidiad o bwys yn y farchnad er yr wythnos ddiweddaf. Gwellhau y mae pethau yn nglfa a phob galwedigaeth, a gellir gyda phob sicrwydd yn awr deimlo fod y dirwasgiad yn cilio, am fod yr adrodd- iadau geir yn ein hysbysu fod y dynion sydd YS allan 0 waith yn lleihau yn wytbnosol. Mae archebion newyddion yn cael eu derbyn am longau yn barhaus. Mae peiriannwyr sydd yn gweithio ar gyfer y mor yn brysur hefyd, cledrffyrdd-adeiladaetb ac adeiladau cyhoeddus yn brysur, a mwy o ofyn am weithwyr yn y naill a'r llall. Mae adeilad- aeth yn dda, a galw am ddynion yn y gwa- hanol gahenau-contract8 newyddion yn cadw eu cyfartaledd. Parhau y mae y sefyll allan yn mysg gwneuthurwyr cadwyni yn swyddi Worcester a-Stafford, pa un sydd ar raddfa mwy eang na'r un fu yn yr alwedig- aeth er's blynyddau dywedir fod sefyllfa y ddwy fil gweithwyr hyn yn druenus. Mae lleihau y cynyrch yn nosparth Cleveland wedi effeithio yn dda ar y lie, a manau ereill, n'rglowyr ya gallu gwneyd yn well. Mae dirwasgiad yn ngweithiau tin Deheudir Cymru, ond dysgwylir y bydd iddo adfywio yn fuan. Mae gwneuthurwyr gwageni ar y rledrffyrdd yn brysurach nag y buont, a golwg i'w galwedigaeth wellhau, gan fod Cwmni y London & North Western Railway wedi derbyn agos eu holl weithwyr i mewn yn Crewe i weithio amser llawn. Mae un neu ddau o anghydwelediadau yn Leicester yn mysg y cryddion, er hyny gwellhau y mae eu gwaith. Yn nydd-weithiau y wlad mae gwellhad amlwg, ond mewn un neu ddau 0 leoedd. Mae llaw-weithiau Leices- ter, Leeds, Bradford, a Huddersfield yn llawn gwaith. Llafurwyr amaethyddol yn brysur, a yn debyg o barhau felly am beth amser eto. Addawol ydyw pob cangen 0 lafur, ond er hyn oil mae mwy 0 lafurwyr cyffredin yn y farchnad na'r gofyn. Ym- fudiaeth yn fwy bywiog nag arfer y tymhor hwn o'r flwyddyn. Bydd y pwyllgor fu yn ystyried dirwasgiad masnach yn cyfarfod y mis nesaf er tynu allan eu hadroddiad i'w gyflwyno i'r Senedd. Mae llafurwyr Ffrainc-gwlad na cheidw y Sabboth-wedi dyfod i deimlo fod arnynt angen am un dydd o saith i orphwys, ac yn bwriadu gwneyd cais am hyn. Teimlant fod tori y ddeddf yn dwyn ei chosp, er na chydnabyddant hyny mewn geiriau, eto mae y cais hwn o'u heiddo yn gwneyd yr un peth mewn effaith.

CYFEILLION GWERTHFAWR. CYFAILL Y PLANT, os ydynt yn tyfu yn rhy gyfiym, neu os nad ydynt mor gryf ag yr arfer- ent fod, neu os ymddangosant yn wanaidd ar ol y gailiaf caled ydym wedi fyned trwyddo, yw Quinine Bitters Gwilym Evans. Nid oes dim yn debyg iddo am buro a chyfoethogi y gwaed, a dwyn rhosynau iechyd yn ol drachefn i'r grnddiau gwelw, gwnewch brawf teg arno. CYFAILL Y BABAN, os nad yw yn dod yn mlaen ar y frest fel y dymunech ei weled, yw Quinine Bitters Gwilym Evans'. Eisieu cyf oethogi gwaed a llaethy fam sydd, a pfee cyna- erai hi gwrs o'r feddyginiaeth anghydmarol hyn, deuai y plentyn yn ei flaen yn well arall, peidiwch gadael i'ch plentyn nychu. CYFAILL Y MYFYRIWR pan fyddo ei iechyd mewn perygl o dori i lawr yn llwyr dan yr astudjaeth gal ed, neu os yw ei waith yn cau ei hunan yn y ty gyda'i lyfrau yn gwanhau corph sydd eisioes heb fod yn gryf, yw yn ddiamnu Quinine Bitters Gwilym Evans Gwrthweitnia effeithiau niweidiol astudiaeth a llafur gormodol; ail-rfurfia ddefnyddiau iechyd yn y corph pura y gwaed, ac wrth hyny cliria yr ymenydd; a chynorthwya i gynys- gaeddu holl ranau y corpli a'r adnoddau achus hyn\ y gelwir am danynt dan effeithiau illafur myfyrdod ac astudiaeth.

HYN A'R LLALL. Dywedir maiy gospidrymaf.ellir ei rhoddi ar giwrat ydyw bygwth ei ddyrchafu (?) i fywioliaethau Llanarmon neu Landyrnog. Diau y bydd y cyfeillionhynyn llaiawyddus am ddyrchafiad yn y dyfodol. Y dydd o'r blaen cysegrodd y Times hollalluog a hollwybodol ddwy erthygl arweiniol i drafod materion cysylltiedig & Chymru. Hyderwn nad yw hyn yn rhag- arwyddo fod unrhyw drychineb ar ein goddiweddyd felcenedl. Er fod y papyrun crybwylledig yn cymeryd arno bod yn ddi- duedd, eto ni allodd lwyddo i guddio yr ewig fforchog. Mewn cynhadledd gydgenedlaethol o feddygon y byd a gynhaliwyd yr wythnos ddiweddaf yn Berlin, daethpwyd i'r pender- fyniad unfrydol na bydd dyn byw yn hir iawn wedi tori ei ben Y fath gynydd a wneir mewn gwybodaeth yn y blynyddoedd hyn • Cwynai un 0 offeiriaid Eglwys Loegr wrth ei deiliwr ei fod wedi gwneyd gwasgod boneddwr iddo, yn lie gwasgod clerigwr. Cyfaddefodd y teiliwr ei amryfusedd. Canmoled arall DyDi, ac nid dy enau dy hun estron, ac nid dy wefusau dy hun. JJiJJeitl. I.. Wrth ddibenu araeth hyawdl ar ragor- iaethau yr iaith Gymraeg, dywedai yr Uch- gadben Jones, trefnoddwr yr Unol Dal. aethau yn Nghaerdydd, fod y Cymry yn glynu wrth eu hiaith ar waethaf y ffaith fod peiriannau y rheilffordd yn ysgrechian Saesoneg drwy fynyddoedd a chymoedd eu gwlad!" Ar y cyfan, gwell genym glywed Sais yn parablu yr iaith fain nag ager- beiriant. Tro lied fawaidd yn yr. Anrhydeddus Mr Vivian oedd gorfodi y rhai hyny o'r chwarel- wyr a ymgystadleuasant yn yr ymrysonfa hollti llechi yn Eisteddfod Caernarfon i dalu am y darnau ceryg a ddefnyddiasant ar yr achlysur, tra yr oedd pob chwarel arall yn eu rhoddi am ddim gyda'r sirioldeb mwyaf, a dywedir fod Arglwydd Penrhyn yn barod i ddyblu y wobr pe y digyyddai i un o'i weithwyr ef fod yn fuddugol. Tro lied ysmala oedd i un hen lane fferm- wryddol o gymydogaeth Bryn-- ddyfod i ffair Caernarfon ddydd Mercher yn lie dydd Iau yr wythnos hon ond dywedir ei fod wedi gwneyd busnes 0 honi er hyny, can- lyniadau pa un a gyhoeddir yn lied fuan yn ngholofn briodasol y gwahanol newyddiad- uron Cymreig. Dichon y dangosai yr is-swyddog hwnw o Chwarel fwy 0 ddoethinebj pe buasai yn ceisio ffrwyno mwy ar ei natur uchel-falch a Pharaohaidd, yn lie dangos ei hun trwy gosbi dyn parchus" a darbodus am wrthod plygu glin i'w fympwy ef. Rhy- fedd fel y mae rhai dynion yn gallu anghofio yr adeg pan oeddynt eu hunain yn gweithio. Ond 0 ran hyny, dyna fel y mae dyn bob amser-yn anghofio y graig 0 ba un y'i naddwyd, a cheudod y ffos o ba un y'i cloddiwyd." Tra phriodol fyddai i'r prif oruchwyliwr roddi y siars stiwardyddol i'r hogyn hwn pan yn gadael y chwarel yn y dyf odol.-Llygaid o'r Ceubren. Wrth edrych dros hysbysiadau y Genedl gwelais restr testynau Undeb Llenyddol Rhostryfan a Rhosgadfan, a gallwn feddwl fod pwyllgor yr adran gerddorol yn gweith- redu oddiar egwyddor "arglwydd y winllan" I gynt, yr hwn a roddodd geiniog i'r rhai a weithiasant un awr yn gystal ag i'r rhai a weithiasant dair, chwech, naw, a deuddeg awr. Yr un modd y maent hwythau yn cynyg gini yn wobr i un yn gystal ag i ddau, wyth, a deuddeg Ac nid hyny yn unig- cynygiant gini am unawd tra na chynygir ond 16s am bedwarawd Yn sicr, mae gan y cyfeillion hyn syniad rhyfedd am werth nwyddau y farchnad gerddorol. Doniol a a thra chymwys ydyw y Cynffonwr" fel testyn araeth pum' mynyd, ond prin y gellir amgylchynu ambell i gynffon mewn hyny 0 amser, ond efallai nad yw y cyn- ffonau mor breiffion ac hirion yn Rhostry- fan a Rhosgadfan ag ydynt yn Dinorwig a Bethesda.—O. Dywedir fod mwy nag arfer yn mynychu capel neillduol ya P-- y dyddiau hyn, a hyny am y rheswm nad oes casgliad yn ael ei wneyd yno. Nid am fod coffrauyr eglwys yn llawn y peidir a gwneyd casgliad yno, ond am fod merch ieuanc spriws wedi ben- thyca y ladels casglu i godi llaeth yn ei chartref.-A. B. C. Ni bu yr un gwasanaeth, heblaw dau gyf- arfod diolchgarwch, yn hen Eglwys Treflys, ger Porthmadog, er's o leiaf o ddeg i bym- theng mlynedd, ac eto gorfodir amaethwyr y plwyf i dalu y degwm yn1 llawn bob blwyddyn Pa reswm sydd mewn peth fel hyn, deudweh ? Trwy aflwydd fe aeth Treflys-yn egwan Mewn agwedd adfydus Yn y fro pwy a wna frys Droi yno—mae'n druenus. Tristwch yw edrych trosti,—a cholli O'i chelloedd y mawrfri; Aeth ei hen fywoliaeth hi 0 ddegwm am ddiogi! Un o'r Foel.

DARGANFYDDIAD DYDDOROL Darganfyddwyd esgyrn mastodon anferth- 01 ger Michigan,Mich., yn ddiweddar. Yn eu plith yr oedd darn o ysgythrddant 52 mod- fedd o hyd, a 14 modfedd o gylchfesur dant 123modfedd ar draws ei ben, ac amryw 4 esgyrn eraill o faintioli cyfatebol. Ym- ddenys oddiwrth ei leoliad mai marw a wnaeth ar ol cael ei ddal rhwng dwy ffaw- ydden fawr.

::= RHAGOLYGON AM EISTEDD- IAD GAUAFOL YN Y SENEDD. Dywed y Standard fod hysbysrwydd y Prif;Y sgrifenydd y ;"gallai fod yn angen- rheidiol anfon cais at y Senedd am alluoedd arbenig—wedi cynyrchu effaith nodedig- Cymera hyn fel i olygu, os aiff pethau yn waeth yn y Werddon, y bydd i'r Senedd gael ei galw tua diwedd y flwyddyn.

LLECHAU CHWAREL Y PENRHYN MEWN LLYS GWLADOL. Yn Llys y Chancery, Llnndain, dydd Mawrth, gwnaed cais gan Mr V. S. Brown ar ran Arglwydd Penrhyn am awdurdod i atal Mri Wm. Dainbarn a'i Gwmni, Lerpwl, rhag gwerthu llechau fel yr eiddo Chwarelau y Penrhyn pryd nad oeddynt wedi eu cloddio allan o'r chwarel hono. Yr oeddynt wedi gwerthu 1000 0 lechau i un John Wilson, gan eu gosod allan fel yr eiddo Chwarel y Penrhyn, er nad oeddynt wedi eu pwrcasu gan oruchwylwyr yr erlynydd. Caniatawyd y cais, ac atafaelwyd y diffynwyr hyd adeg y prawf.

Y SENEDD A CHWESTIYNAU CYMREIG. Mewn atebiad i ofyniad oddi wrth Mr Swetenham dywedodd Canghellydd y Try- sorlys fod y Llywodraeth yn bwriadu edrych i mewn i gwestiwn y degwm, ac hefyd yn bwriadu ystyried yr holl gwestiynau a gyfodasant i fyny yn ddiweddar yn nglyn a'r degwm. Rhoddodd Mr Thomas E. Ellis rybudd y byddai iddo, nos lau, ofyn i Ysgrifenydd y Trysorlys paham na buasai Commissioner yr Woods a'r Forests yn derbyn cais i werthu y tir cauedig Rhif 11 yn Maenor- iaeth Penllyn, yn Meirionydd a pha un a ydyw y Dirprwywr yn cael ei gyf- arwyddo gan ryw reol neillduol yn y mater o werthu, neu wrthod gwerthu, y cyfryw diroedd.

G WYBYDDWCH [Nad oes yr amheuaeth leiaf parthed y posibil- rwydd o adferu aphryd- ferthu y gwallt. Dywed y fferyllwyr goreu hyny wrthym, ac y mae prawf diweddar i'w gael o hyn yn yr amryw ddargan- fyddiadau a w n a e d Addefir hefyd fod un o'r darganfyddiadau hyn yn perchen rhinweddau nas ceir yn y lleill, a'r prawi goreu o'r rhagoriaethau hyny ydyw y gwerthiant anarferol sydd ar Wallt Adferydd Bydglodus Mrs S. A. Allen. CYDNABYDDIR GWALLT ADFERYDD MRS S. A. ALLEN gan bawb fel y mwyaf efieithiol at adferu, bywiocAu, a phrydferthu y Gwallt. Rhydd i'r 6 w a I I t ymddangosiad sidanaidd a dysglaer, ac ataliaiddo golli ymaith, gan ei droi i'w liw natur- ol. Ni fetha byth droi gwaHtbrith i'w liw ioueng- aidd gwreiddiol. Effeithia ar wraidd y gwallt, gan roddi iddynt y maeth angenrheidiol er eu had- feru. "Us BOTIL A'I GWNAMTH. -Dyna ddywediad llawer o'r rhai yr adferwyd eu gwallt i'w hw naturiol ac y gorchuddiwyd eu moelyn a gwallt drwy ddefnyddiad un botelaid ? WALLT ADFERYDB MRS S. A ALLMN. Nid JJ'VTIQ y gwallt a wna, ac nis gall wneuthar un niwaid Y mae p'ob un sydd wedi^arfer y ddarpar- iaeth hon yn ei chanmol. Ol dymunech adferu eich gwallt i'w liw gwreiddiol a'i gadw felly drwy eich oes, prynwek botelaid yn ddioed ? ); ABOBAPHWTD (dros y percher>,x;.ion -r Cy- hoeddwyr. y WELSH NATION »J. NEWS- PAPER Co., LIMITED) gars !) \V" Davies & Co., yn en swvddfa, .nv Harbour, Caernarfon, Medi 25,1886.

No BREAKFAST, NO MAN," is an old saying, but those who cannot make a hearty morning meal will find Cadbury's Cocoa a pure refined beverage, comfortine, exhilarating, and sus- taining.

GENETH RYFEDD. Yn Llys y Thames, Llundain, dydd Mercher, cwynai gwraig wrth Mr Lusbing- ton fod geneth o'r enw Rose Coope, 13 oed yn arfer cymeryd ei phlant ymaith a'u cadw allan dros y nos. Ddydd Llun, cymerodd yr eneth blentyn ymaith, a chadwodd ef allan hyd bedwar y boreu dilynol.—In- spector Drane, R. Division, a ddywedodd fod achwyniadau cyffelyb wedi eu derbyn yn y Poplar Police-station, yn nghylch ym- ddygiad cyffelyb o eiddo yr un eneth, yr hon, fel y dywedid, nid oedd yn iawn yn ei phen. Ar un achlysur, cymerodd blentyn ymaith, a gwelwyd ef wed'yn yn crwydro oddeutu Southwark ar ei ben ei hun.—Mr Lushington a ofynodd i'r arolyg- ydd ohebu a'r plwyf gyda golwg ar gael ysgol i'r eneth.